Diratae griitëtfa (ümtrcmt NIEUWE FAZE IN DE EUROPEESCHE POLITIEK Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken Engeland en Frankrijk waarborgen Polens positie abonnementsprijs: Per kwartaal in Leiden en in pTaalSeft waar een agenlschap gevesligd is 2.35 Franco per post 2.35 portokosten Per week -f q.18 Voor het Buitenland bij wekelijksche zending4.50 Bij dagelijksche zending5.50 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/j Cl. No. 6666 Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166)' Postbox 20 Postgiro 56936 ZATERDAG 1 APRIL 1939 19e Jaargang Sbbertentieprijjm: Van 1 tot 5 regelsl.17'/i Elke regel meer022'b Ingezonden Mededeelingen van 1—5 regels2.30 Elke regel meer0.45 Voor het bevragen aan 't bureau wordt berekend0.10 Engeland wil geen onzekerheid als in 1914 De ongerustheid. ïn politieke kringen ontstaan over de positie van Polen, het welk sinds het uiteenvallen van den Tsje- choslowaakschen staat en den „An schluss" van Memel ten opzichte van Duitschland in een allerminst benijdens waardige situatie is geraakt, heeft ge voerd tot een wending in het Britsche buitenlandsche beleid, waaraan men ge rust een historische belangrijkheid mag toekennen. De leiders van de Engelsche buitenlandsche politiek zijn steeds van Snzicht geweest, dat Londen niet aller- ieerst een continents- doch een wereld politiek moest voeren, en dat het uit dien hoofde een eisch van voorzichtigheid was, Zich niet al te zeer met de Europeesche yraagstukken te vereenzelvigen, doch ten jopzichte van de continentale bondschap pen en verplichtingen een eigen, zooveel mogelijk afzijdige houding aan te nemen. iTijdens de ontwikkeling van de Tsjecho- slowaaksche crisis kon men zulks o.a. bespeuren aan de omzichtige wijze, waar op Halifax en Chamberlain zich over het Britsche standpunt inzake den steun aan Praag uitlieten. Men was ervan afkee- rig, reeds bij voorbaat Engelschen ge- ;wapenden steun in het vooruitzicht te Stellen, zoo in dit deel van Europa de zaken op een oorlog zouden uitloopen. omdat men zich niet wilde binden to het deelnemen aan een gewapend con. Biet, waarvan men niet zelfstandig de [mérites zou kunnen beoordeelen. Ditmaal echter heeft de Britsche premier in het Lagerhuis afgekondigd, dat Engelands houding van te voren is bepaald; Londen zal niet kunnen dulden, dat de onafhan kelijkheid van Polen door onderhande lingsmethoden, die aan afdreiging gren zen, in gevaar zou worden gebracht. Men zou zich kunnen afvragen, of aan gene zijde van het Kanaal de sympathie met het Poolsche volk dan zooveel groo- ter is, dan met de meer heterogene iTsjechoslowaaksche natie. Aldus echter zou men het accent doen vallen op een zaak, welke voor Groot-Brittannië's be leid allerminst maatgevend is. Het is de tijden door steeds een maxime der Brit sche politiek geweest, dat het Vereenig- de Koninkrijk alleen dan hecht en sterk kon blijven, wanneer het op het Europee sche vasteland niet de bedreiging tegen over zich zag van een macht of mogend heid, welke daar uit hoofde van haar bondgenootschappen of van haar eigen (intrinsieke kracht de suprematie te land aan zich kon trekken. Zulk een gevaren- moment zag Londen bijvoorbeeld opdoe- ïnen in de jaren, welke aan den wereld oorlog voorafgingen, doch de drang tot 'gewapend ingrijpen werd eerst tot haar toppunt gevoerd, toen de Duitsche legers België onder den voet liepen, en gevaar lijk dicht naderden tot de Vlaamsche Noordzeekust. Toen herkreeg het woord Van Napoleon, hetwelk over een pistool op Engelands borst repte, wederom zijn .volle gewicht, en besloot men in de City, dat nu het tijdstip was aangebroken, om tegenover de Duitsche expansie alles op alles te zetten. In dit licht bezien ver krijgt het feit, dat Londen zich thans Weder actief met de zaken van het con tinent gaat bezighouden, en niet schroomt, zich tegenover Polen door middel van een hiilitaire garantie te binden, het juiste re- lief. De barometer der politiek wijst als het ware aan, dat de Duitsche druk op hieuw tot de gevarenhoogte is gestegen, waarmee men aan de Theems dient re kening te houden. Wij willen door dit te constate eren batuurlijk allerminst paniek zaaien, of de gedachte suggereeren, dat men in onze idagen opnieuw staat voor zulk een mate .van rivaliteit tusschen Berlijn en Londen, 'dat daaruit onvermijdelijk een nieuwe gewapende krachtmeting het gevolg zou dienen te zijn. Men mag de hoop, zelfs de verwachting koesteren, dat men aan Weerszijden van de scheidingslijn door de ervaring dier bittere lijdensjaren het een en ander zal hebben geleerd. Cham berlain duidde zulks trouwens zelf aan, toen hij erop zinspeelde, dat Engeland zijn declaratie aflegde, opdat deonder- handelingen tusschen Polen en het Derde Rijk zouden kunnen voortgang Vinden zonder het storende element der dreiging. Uit officieuse Engelsche pers stemmen blijkt bovendien ten overvloede, dat men zich in Londen niet tegen eiken voortgang der Duitsche expansie zal Verzetten. Met name over Danzig maakt men zich daar geen illusies, en men on derstreept, dat men zich niet garant stelt Voor de Poolsche onschendbaarheid, doch enkel voor Polens onafhankelijkheid, het welk een beteekenisvol verschil moet worden geacht. In Berlijn is men over de Britsche stap fceer verbitterd, vermoedelijk omdat Engeland ditmaal Duitschland in tempo Chamberlains verklaring in het Lagerhuis Gistermiddag omstreeks drie uur heeft Chamberlain in het lagerhuis verklaard, dat de Engelsche regeering geen officieele bevestiging had ontvangen van de ge ruchten omtrent Cen op Polen beoogden aanval. Zij moet derhalve, zoo zeide de pre mier, niet worden geacht deze als waar te aanvaarden. Van deze gelegenheid maak ik echter gaarne gebruik, om opnieuw de algemeene politiek der regeering uiteen te zetten. Zij heeft voortdurend gepleit voor een regeling door middel van vrije onderhandelingen tusschen de betrokken partijen van alle geschillen, die tusschen haar kunnen ontstaan. Zij beschouwt dit als de natuurlijke en de juiste procedure, waar geschillen bestaan. Naar haar meening mag er geen kwestie zijn, die niet met vreedzame middelen kan worden opgelost, en zij wil geen rechtvaardiging zien voor de vervanging van onderhande lingsmethoden door geweld of bedreiging met geweld. Zooals dit huis weet, wordt thans met andere regeeringen overleg gepleegd. Teneinde in den tusschentijd, alvorens dit overleg is ge ëindigd, het standpunt der Britsche regeering volkomen duidelijk te maken, moet ik het huis thans mededeelen, dat gedurende die periode de regeering, in geval van eenige actie, die duidelijk de Poolsche onafhankelijkheid bedreigt en waartegen de Poolsche regeering het derhalve van vitaal belang acht zich met haar nationale strijdkrachten te verzetten, zich verplicht zou voelen, de Poolsche regeering onverwijld allen in haar macht staanden steun te verleenen. Ik heb de Poolsche regeering de desbetreffende verzekering gegeven. Ik kan hieraan toevoegen, dat de Fransche regeering mij gemachtigd heeft, het duidelijk te maken, dat zij zich op hetzelfde standpunt stelt als de Britsche regeering. Deze verklaring heeft in het Lagerhuis, zoowel bij de leden der regeeringspartijen, als bij de oppositie, een levendige vol doening veroorzaakt Een labourwoord- voerder kenschetste de nieuwe politiek als het verzamelen van vrienden van den vrede, en noemde Chamberlain de beste man voor deze taak. Door luide toejuichin- van het geheele huis werden deze woorden onderstreept Het besluit van Engeland om de Poolsche onafhankelijkheid met de wapenen te 6teunen in geval van een Duitsche agres sie wijzigt volgens sommige waarnemers het aangezicht van Europa. Het is van historische betee- kenis, zoo zegt de „Times", dat de Britsche regecring zich bindt om op te treden als kampioen voor eerlijke en vrije onderhan delingen. In F r a n k r ij k is de Engelsche verkla ring met een begrijpelijke voldoening ont vangen, aangezien dit land met Polen door een non-agressie-pact verbonaen is, en het de wederzijdsche positie door de Britsche stellingname ziet versterkt In de Vereenigde Staten betuigt men eveneens warme instemming, en beschouwt men de Engelsche belofte als een opruiming van iederen schijn van dub belzinnigheid in de Britsche politiek jegens Duitschland. In Lithauen is men van meening, dat de verklaring niet alleen betrekking heeft op de veiligheid van Polen, maar ook op die van Oost-Europa in het algemeen. In Polen heerscht groote voldoening over het feit, dat Engeland zich thans dui delijk en ondubbelzinnig heeft gebonden in een geest van Europeesche solidariteit met het opgeven van de tot dusver in acht ge nomen reserve. In Italië beiziet men de dingen nog met reserve, en laten zich persstemmen vernemen, dat Polen eventueel, gezien den staat der Engelsche defensie, niet veel hulp van overzee zou kunnen verwachten. In D u i ts c h 1 a nd tenslotte uit de pers zich op zeer scherpen anti-Brit- schen toon. Men kan de verklaring slechts beschouwen, zegt men als een hoogst belachelijke poging om onrust te verwekken en onder de volken wan trouwen tegen Duitschland te zaaien. Men kondigt te Berlijn aan, dat Adolf Hitler, die in Wilhelmshaven een oorlogsbodem zal te water laten, van deze gelegenheid zal gebruik maken om in een felle rede op de jongste politieke gebeurtenissen te antwoorden. ALG. FRIESCHE LEVENSVERZ. MY LEEUWARDEN - BURMANIAHUTS GROOT N00RDH0LLANDSCHE VAN 1845 AMSTERDAM - VAN BRIENENHUIS BEIDER GARANTIE VOOR ALLE VERZEKERDEN A. W. ROELOFS SCHORTENINDUSTRIE GEMERT Het betere genre schort Kleurecht Waschecht Bij alle goede manufacturenzaken Prov. Staten-verkiezing De volgrord der lijsten in Noordbrabant In de provincie Noordbnabaat zijn de can didatenilijsten genummerd als volgt; 1. R.K. Staatspartij, 2. S.D.A.P., 3. N.S.B., 4. Anti- Revolutionairen. 5. Vrijzinnig-Democraten en Liberale Staatspartij. 6. Lijst Van Wijk es. 7. Actie-Bouman. 8. Christelij'k-Hisiorischen. Groningen In de provincie Groningen verkregen de verschillende lijsten de volgende numme ring: 1. S.D.A.P. 2. Anti-Rev. Partij. 3. Vrijz. Dem. Bond. 4. N.S.B. 5. Chr. Hist. Unie. 6. Chr. Dem. Unie. 7 .Liberale Staatspartij. 8. Comm. Partij Nederland. 9. Recht en Vrij heid. 10. R.S.A.P. 11. RX Staatspartij. De nummering der lijsten in de provincie rente is aldus: 1. SJD.A.P. 2. Anti-Rev. Partij. 3. N.S.B. 4. Vrijz. Dem. Bond. 5. Chr. Hist. Unie. 6. Vrijheidsbond. 7. R.K. Staats partij. 8. R.S-A.P. 9. Comm. Partij Nederland. 10. Chr. Dem. Unie. Dr Colijn vuurt de jongeren aan De jeugd moet klaar staan om de vaandels verder te dragen DEN HAAG, 1 April. Gisteravond hield de A.R.P.C. „Mobiel" een algemeene ledenver gadering, welke gold als een laatst generaal appèl vóór de Statenverkiezing. De verschil lende werkzaamheden werden nog eens extra onder de loupe genomen en zoowel voorzitter als secretaris spraken een enthou siast opwekkend woord. Na de pauze zou vertoond worden de film „In dienst der partij". Een buitengewone verrassing voor de tal rijke aanwezigen was ongetwijfeld de komst van Dr. en mevrouw Co 1 ij n. Een daverend applaus gaf uiting aan de vreugde, waar mede onze grijze staatsman in dezen kring van jongeren werd begroet De voorzitter zeide in zijn openingswoord deze spontane daad van Dr. en mevrouw Co- lijn op zeer hoogen prijs te stellen. Vol vuur werken de leden van „Mobiel" weer in dienst van de A.R. Partij. Eén ding spijt hen, nl. dat zij ditmaal niet kunnen werken voor een lijst, waarop Dr. Colijn de lijsttrek ker is. vooruit is geweest, en een nieuw vol dongen feit in Oost-Europa als het wan den pas heeft afgesneden. Chamberlain heeft door zijn verklaring, die hij zelf als ad interim aanduidde, een vacuum (leegte) gevuld, hetwelk later door een afspraak of overeenstemming tusschen meerdere mogendheden Rusland en de Balkan- staten afdoende zal kunnen worden weggewerkt. Dat Engeland dit risico heeft willen nemen duidt echter voldoende aan. dat men in Downingstreet dit tijdstip van gelijke historische beteekenis acht als Augustusmaand 1914, als de dagen Versailles, of als het keerpunt in Duitsch- lands geschiedenis, toen in Berlijn een Adolf Hitler de macht in handen nam. Na de vertooning van de film „In dienst der partij", welke door Dr. en mevr. Colijn met groote opmoikzaamheid werd gevolgd en waarbij meermalen een spontaan applaus op- klaterde, voerde Dr. Co 1 ij n nog het woord. In dezen tijd, aldus Dr. Colijn, nu de inter nationale politiek zich zoo met sprongen pleegt te bewegen, is het niet zoo gemakke lijk zich vrij te'maken om een uurtje temid den van jeugdige geestverwanten door te brengen. En zeker niet als men thuis nog een jarige logé uit een vreemd land heeft. Maar dezen avond heeft spr. er toch een uurtje uit willen bi'eken en hij kan niet an ders zeggen dan dat de vreugde geheel aan zijn kant was. Spr. heeft met veel genoegen een goede film gezien, niet alleen omdat hij daar persoonlijk meerdere malen op voor kwam, maar vooral omdat daarin zoo vaak de eisch werd gesteld tot bestudeering van de beginselen. Als er in dezen tijd iets noo- dig is, dan is het dat. Tot zijn groot genoe gen heeft spr. ook weer op deze film gezien hoe onze jongeren zich aanpassen aan de eischen van den modernen tijd, hoe zij onder bepaalde omstandigheden, ook met onze eigen lectuur de straat opgaan en ock ln dien arbeid zichzelf geven. Boven dit alles gaat echter de eisch tot beginselstudie. Onze tijd leert dat het mis aan vastheid en werkelijk leidende ginseien behoort tot de grootste fouten van onzen tijd. De menschen raken spoedig uit hun evenwicht en worden zenuwachtig, om dat zij niet beseffen dat boven alle machti gen der aarde troont Hij, die de Kon ng is van hemel en aarde. Omdat dèt niet leeft in ziel is er vaak zooveel angst en défaitis me. Men weet dan niet pal te staan voor de heilige goederen die ons voorgeslacht ons heeft overgeleverd en die van alle kanten worden bedreigd. „Mobiel" kent spr. al lang en van het werk daarin weet hij. Tot zijn groot genoegen heeft hij, ook op de film, ge>zien dat er steeds onder de jeugd gevonden worden die zich met hun heele persoon willen geven in diens, der partij. Geslachten komen en gaan. Kuyper is heengegaan en binnen niet ai te langen tijd hoopt spr. den leeftijd der sterken te hebben bereikt. Als zijn tijd ook eerlang komt. dan is het voor hem heerlijk te weten dat de jongeren klaar staan om de vanen die de oude garde hun overgeeft, over te n?men en hoog te houden, voort te gaan en onze beginselen uit te dragen in het Nederland- sche jrolk, tot eere van Gods Naam, omdat VOORNAAMSTE NIEUWS Dit Nummer bestaat uit VIER bladen en het ZONDAGSBLAD Verschenen is de Memorie van Ant-e woord aan de Tweede Kamer over het wetsontwerp tot het vervoer van perso nen met motorrijtuigen. Te Utrecht is heden de vergadering gehouden van de Vereeniging tot bevor-i dering van het Chr. onderwijs aan achi terlijke en zenuwzwakke kinderen. Het jaarverslag van de N.V. Nationale Levensverzekering Maatschappij. Financieel Weekoverzicht. Chamberlains verklaring over Engelands bijstand aan Polen in geval van agressie. Hitier zal hedenavond te Wilhelmsha- :n een politieke rede houden. Japan neemt bezit van de Spratly* eilanden. Dr H. COLIJN Het spreekt wel vanzelf dat deze ernstige woorden een diepen indruk maakten. De voorzitter maakte zich tot tolk der vereeni ging door Dr. Colijn hartelijk dank te zeg gen voor zijn bezielend woord en gaf hem de verzekering dat „Mobiel" ook bij de komen de verkiezingen mobiel zal zijn. Recht van vereeniging en vergadering Voorloopig verslag der Eerste Kamer Aan het voorloopig verslag over het ont werp van wet tot beperking der uitoefening van het recht van vereeniging en vergade ring, wordt het volgende ontleend: Verscheidene leden verklaarden voorne mens to zijn, hunne stem aan dit wetsont werp te onthouden. Zij waren evenwel van meening, dat nog vele bedenkingen tegen de ontworpen regeling zijn overgebleven. De leden, hier aan het woord, hadden den indruk, dat de minister te licht denkt over de consekwenties van het verbod staatkundige vereeniging. Met een eenvou dig verbod is men huns inziens niet van deze aangelegenheid af. Immers, zulk een verbod lokt zeer waarschijnlijk uit tot ille gale propaganda, als waartegen het ontwerp geenerled voorziening bevat Vervolgens opperden deze en andere leden bezwaar tegen het artikel waarbij aan vreemdelingen wordt verboden het woord te voeren in nader omschreven vergaderingen. Ook dit artikel gaat huns inziens veel oer dan strikt noodig is ter bereiking van het met deze voordracht nagestreefde doel. Eenige leden verklaarden volkomen in te stemmen met het voorstel te verbieden, dat vreemdelingen deelnemen aan Nederland- sche staatkundige vereenigingen. Eveneens juichten zij toe. dat onder die deelneming zou worden begrepen het verleenen van fi- nancieelen steun aoor vreemdelingen. Deze leden spraken evenwel hun be vreemding uit over het in overweging gege ven verbod aari Nederlandsche staatkundige vereenigingen, hare werkzaamheden uit te strekken tot de Nederlanders in den vreemde De leden waren van meening, dat het ge heele wetsontwerp den indruk maakt te zijn gericht tegen de N.S.B. Vele andere leoen waren daarentegen van oordeel, dat de strekking van het wetsont werp voornamelijk is bescherming van ons nationaal vereenigingsleven door wering van vreemde invloeden. Het richt zich niet tegen een enkele staatkundige partij, doch tegen iedere groep, die de bepalingen, er in voorgesteld, zou overtreden. Chr. kantoor- en handelsbedienden Een nieuwe vrijgestelde Het hoofdbestuur van de Ned. Ver. van Chr. Kanitoor- en Handelsbedienden heeft benoemd tot vrijgestelde den heer A. Borst lap te Rotterdam. De heer Borstlap zal 1 Mei in functie treden en als standplaats Amsterdam krijtpen. Hij wordt met de leiding de propaganda belast en ontvangt den titel vam adiunct-secr. Voor de vae* vijfden vrijgestelde, als hoedanig de heer Borstla is benoemd, waren 58 sollicitanten Een commissie daartoe door hot H. B. be noemd. noodie-de 12 van hen uit tot het maken van proefwerk, waarna 3 sollicitanten tot een samensprekirw werden opgeroepen. De com missie maakte vervolgens een voordracht 2, deed beide soilic<"tarnen osve^o-tech- nisch onderzoeken en zette den heer Borstlap aJs no. 1, waarna hij met groote meerderheid werd beroemd. Oud-redder P. Botter t DEN HELDER, 31 Maart In den ouder dom van 79 jaar is vandaag in het Marino Hospitaal alhier overleden de oud redder P Botter, een der laatste oud-redders, die nog deelgenomen heeft aan de redding bij de Rcnownramp in 1837 Bij de vijftigjarige herdenking van deze redding, werd Botter mot de nog in leven zijnde J. Kuiner en IJ Oosterherg ten stadhuize te Den Helder huldigd. KOUDER, MAAR DROOG WEER Weerverwachting: Voor het ge- e e 1 e land: toenemende bewolking en kouder, overwegend droog. Zwakke tot matige, oostelijke tot zuid-oostelijke wind. BAROMETERSTAND Stand vanmorgen half-twaalf: 760.2. 'HERMOMETERSTAND Stamd vanmorgen halif-twaalf: 11.8 C. April. Zon op 5,36 uur, onder 6,33 uur April. Maan op nm. 4,49 u. ond. vm. 4.2G u April. Zon op 5.84 uur, onder 6.35 uur April. Maan op nm. 6,00 u., ond.' vm. 1,52 u FIETSERS LICHT OP: 2 April. Van 's av. 7,0J April. Van 'sa Het 160.000-ste lid De Nederlandsche Vereen, voor Luchtbe schermine deelt mede. dat Vrijdag het ICO.OOOste lid in haar registers is ingeschre ven. Bij deze aanmelding kwamen denzelf den dag nog 2783 'eden hij. waardoor het ledental der vereeniging gestegen is tot 102.782 In de afgeloopen maand nam het ledentail met 11.789 toe. Hieruit blijkt wel, dat het werk van de vereeniging in steeds grooteren kring waardeeriiy? eu instemming ondervindt* MOTORRIJDER ONDER TRAMWAGEN In ernstigen toestand opgenomen AMSTERDAM, 31 Mnart. Vanmidda,. is een 55-jarige motorrijder onder een tram wagon van lijn 23 geraakt. Hij is in zeoi ernstigrn toostand in het Wilholmina-ras huis ongenomen. De ongolukkige kon eerst worden bevriju nadat de tram was opgevijzeld. Zijn borst kas bleek te zijn ingedrukt en hij had bo vendien een schedel basisfractuur en diver se wonden aan het hoofd. Stormschadeverzekering Een specialiteit op het gebied van I STORMSCHADE-VERZEKERING I Algemeen Onderling Waarborg Genootschap „R E N O V A T M" te Amsterdam. Spulstraat 219/21. Tel. 35626 Vraagt eens een prospectus aan! (Red.) LOENEN VELUWE Bonds-Hotel „De Vrijenberg" Tel. 261 Ideale ligging in de bosschen, bij heek en waterval. Paschen: Zaterdag vóór diner tot Dinsdag nd ontbijt 10.—. Gelijkvloers met aparte serre 12.50. Langer 3k 4. per dag. Str. w. en k. w. op alle kamers. (Reel.) ANNO 1721 General Agent ANDRE KERSTENS. Tilburg (Adv.) WOT£L TEL3I660 CAFfc GAft RIJKS-TELEFOON 5TBOOMEND V EN KOUD WATER OP ALLE KAMERS KAMERS MET ONTBUT-f3-MET BADKAMER - f 4- Mevr. C. H. van Alkemade Kwakkelstein Naar wy vernemen is de toestand van mevrouw C. H. v. Alkemade-Kwakkelstein, oud-presidente an den Geref. Meiïjesbond, die gisteren een ernstige operatie moest ondergaan, naar omstandigheden redelijk wel. De patiënte heeft een rustigen nacht VERBETERING RIJKSWEG ARNHEM—NIJMEGEN Naar we vernemen, zal de vooj^ciiomen verbreeding en verbetering van den bo- staanden rijksweg Arnhcm-Nijmegcn, waar voor plannen waren ontworpen, voorloopig worden aangehouden. Wel waren deze plan nen in verren staat van voorbereiding -u waren de voor deze verbreeding noodzake lijke gronden langs den weg reeds geschat, maar het hij den Minister van Waterstaat ingediende invatierapport viel dermate tegen, dat dergelijke groote uitgave voor een weg die in de naaste toekomst «iecins secundaire heieeken is zal krijgen, ai 1 ver antwoord werd geacht Waterstaat is van gevoelen, dat door den toekomstigi-n aan leg van de aparte autostrade Arnhem-Nij- megen het verkeer over den ouden rijksweg i wel met 80 pCt, zal worden ontlast

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1