(tournat
Voortdurend diplomatiek overleg
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken
Consult over den
toestand in
Midden-Europa
FIRMA D. KATZ
RYNBENDE
gUjomumtutsprijö:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 2.35
Franco per post 2.35 portokosten
Per weeko.l£
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
f Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/i Ct
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 33936
NO. 6656
DINSDAG 21 MAART 1939
19e Jaargang
Sbbertcntitpripcn:
Van 1 tot 5 regelst.171/*
Elke regel meer f 0.227a
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels 2.30
Elke regel meer 0.45
Voor het bevragen aan '1 bureau
wordt berekend 0.10
Het democratisch
overleg
Het moet de aandacht trekken dat het
officieele bezoek, hetwelk Lebrun, de presi
dent der Fransche republiek, heden aan
Groot-Brittannië gaat brengen, door den
ernst der internationale omstandigheden
niet tot uitstel is gebracht, maar dat men
zich te Londen, ondanks alles, gereed
maakt, om zijn Fransche gasten op royale
wijze te ontvangen. Gelijk men weet is
Labruns Engelsche reis een contra-beleefd
heid, aangezien Koning George VI in Juli
j.l. de Fransche hoofdstad door zijn aanwe
zigheid wilde eeren. Welnu, gelijk destijds
daarin een symbool mocht worden gezien
yan de Fransch-Engelsche bereidheid, een
yrede door bevrediging na te streven, zoo
kan men thans deze in het oog loopende
gelegenheid benutten, om de keerzijde van
de medaille te laten zien. Deze toont, kort
samengevat, den wil tot eendrachtige vei
ligstelling van Europa door een recht, het-
jwelk men met de wapens desnoods zal
handhaven. Zoo wordt het duidelijk, dat
men in stee van dit staatsbezoek uit te stel
len, het zal benutten tot een grootsche
demonstratie van eendrachtige vastbera
denheid.
De Britsche diplomatie houdt zich overi
gens niet al te lang bezig met de vraag, of
Duitschland wellicht thans zijn laatste
troef heeft uitgespeeld; zij acht het van
meer belang, te voorkomen, dat er nog een
[volgend overrompelings-avontuur zal wor
den gewaagd. Daar het in de lijn der rede
ligt, dat het koninkrijk Roemenië daarvan
het doelwit zou vormen, en overigens ook
reeds geruchten omtrent een Duitsch eco
nomisch ultimatum aan dit land aan de
orde zou zijn geweest, trekt het diplomatiek
overleg, hetwelk thans op ruime interna
tionale schaal te Londen plaats heeft, als
het ware een veiligheidscordon allereerst
om dezen Balkanstaat samen.
In dit overleg speelt Rusland, hetwelk uit
zijn isolement weder naar voren is geraakt,
een belangrijke rol. De Sovjet-Unie immers
heeft een niet-aanvalsverdrag met Roeme
nië en met Polen, en staat tevens in bonds-
relatie met Frankrijk, volgens de clausule
yan ouderlingen steun bij een niet-uitgelok-
ten aanval. Rond deze kern is het niet zoo
heel moeilijk, hen allen te groepeeren, die
door de jongste verwikkelingen opni**w
itot het levendige besef zijn gebracht, dat de
[wereld waarin wij leven nog allerminst
Veilig is, en dat het goed is, vrienden te
hebben, waarop men in geval van nood zou
kpnnen bouwen. Naar verluidt, zou Moskou
,wel gaarne zien, dat Londen het initiatief
nam tot een zesmogendheden-conferentie,
Waaraan behalve Engeland, Rusland cn
Frankrijk ook Polen, Roemenië en Turkije
zouden deelnemen. Engeland echter schijnt
den voorkeur te geven aan een rustiger,
minder in het oog vallende werkwijze, nl.
die van overleg langs bestaande diploma
tieke kanalen. Deze methode is mede daar
om verkieslijker, daar zij achter de scher
men haar uitwerking kan hebben, en niet
zoo tijdroovend behoeft te wezen als een
centrale ontmoeting van diplomaten, waar
toe in den regel heel wat baanbrekend
werk van te voren moet worden in orde
gebracht.
Chamberlain en Halifax leggen momen
teel een genegenheid aan den dag, deze de
mocratische samenwerking zooveel moge
lijk te bespoedigen. Zij hebben daartoe twee
motieven. Allereerst zijn er teekenen, die er
op wijzen dat Mussolini niet al te zeer met
Hitiers jongste geste is ingenomen, en dat
hij daarom wellicht bereid zou wezen, zich
toegankelijk voor overleg te toonen, in het
bijzonder, zoo dit met eenige Fransche wel
willendheid ten opzichte van de koloniale
vraagstukken gepaard zou gaan. Merk
waardig in dit verband moet worden ge
acht, dat men nergens heeft kunnen lezen,
dat de Duce zijn as-genoot met zijn stap in
Midden-Europa zou hebben geluk ge-
Wens cht, gelijk zulks bekend is van Franco
en eveneens van Japan. Voor Italië
thans wel eens een moment van bezinning
kunnen zijn gekomen
Een tweede motief, om het internationaal
bverleg te bespoedigen vindt men in de mo
gelijkheid, dat Hitier een coup tegen Roe
menië zou willen ondernemen, teneinde be
slag op de rijke graan- en olie-voorraden
Van dit land te leggen. De Hongaren
den daarbij in de voorhoede moeten g
aangelokt door het denkbeeld, Zevenburgen
terug te gewinnen, en inderdaad moeten
'deze reeds een vrij groote legermacht on
der de wapenen hebben. Het moment ls
derhalve thans niet alleen zeer gunstig,
maar het zou bovendien wel eens spoedig
ongebruikt voorbij kunnen zijn.
Er is één factor, welke er ongemeen toe
kan bijdragen, de concentratie van de mo
gendheden, die Duitschland een halt toe
roepen, effect te doen sorteeren, en dat is
Engelands bereidheid, niet om enkel als
adviseur op te treden, doch zelf daarbij, te-
tarnen met Frankrijk, de volle leiding op
tich te neïnen, Deze besliste houding zal de
Sovjet-Rusland doet
conferentievoorstellen
Engeland wil onder-
handsche bespre
kingen
LONDEN, 21 Maart. (Reuter). De
diplomatieke redacteur van Reuter meent
te weten, dat Maisky, de Russische am
bassadeur te Londen, de Britsche regee
ring heeft voorgesteld, dat een conferen
tie met andere belanghebbende mogend
heden, waarbij wellicht Griekenland en
Turkije worden gerekend, zou worden
gehouden ter bestudeering van den toe
stand, ontstaan door de inlijving van
Tsjecho-Slowakije en de bedreiging van
Roemenië.
Halifax zou, naar verluidt, den Russi-
schen ambassadeui hebben medegedeeld,
dat de Britsche regeering binnenkort zelf
zekere voorsfellen zou doen.
Uit Moskou wordt gemeld, dat Frank
rijk en Engeland een voorstel tot een
bespreking van den midden-Europeeschen
toestand aan de Sovjet-regeering hebben
gedaan, welk voorstel gunstig ontvangen
is. De Sovjet-regeering zou voorgesteld
hebben onmiddellijk een conferentie te
doen bijeenkomen van Engeland, Frank
rijk, U.S.S.R., Roemenië, Polen en Tur
kije. Bulgarije en Zuid-Slavië worden in
dit voorstel niet genoemd.
Tengevolge van de bedreigingen tegen
Roemenië zou er een nauwere samenwer
king zijn ontstaan tusschen Engeland en
Sovjet Rusland.
De berichten, dat Halifax Maisky gisteren
een bondgenootschap heeft voorgesteld zijn
echter onjuist
Wel ls er veel reden om aan te nemen,
dat een nauwe samenwerking tusschen de
verschillende democratische Staten aan ver
dere agressieve daden een halt moet toe
roepen.
Besprekingen te Londen
Lord Halifax, de minister van buitenland
sche zaken, heeft gisteren een onderhoud
van een half uur met den koning gehad.
Om twaalf uur gisterenmiddag zijn de lei
ders van de Labour-oppositie en van de libe
ralen in Downingstraat ontvangen, vermoe
delijk om door Chamberlain op de hoogte
te worden gesteld over de laatste gebeur
tenissen.
Omstreeks elf uur kwam de Britsche am
bassadeur te Berlijn, Henderson, op het
Foreign Office. Hij bleef hier ongeveer een
uur.
De Roemeensche gezant te Londen, Tilea,
kwam op het Foreign Office, juist nadat
Henderson dit had verlaten en ook de Pool-
sche ambassadeur, Ratzynski, heeft een be
zoek gebracht aan het Foreign Office.
Naar verluidt, houden detze bezoeken ver
band met de plannen om een conferentie
der democratische staten bijeen te roeipen.
Italië's houding
ROME, 20 Maart (Stefani). De middag
bladen drukken op de voorpagina berichten
af van hun correspondenten te Londen.
Berlijn en Parijs, waarin zij wijzen op bet
streven van Groot-Brittannië, dat geholpen
wordt door Frankrijk, Duitschland te om
singelen, o.m. door middel van een demo
cratisch eenheidsfront waarvan ook Sovjet-
Rusland deel zou uitmaken.
De bladen maken melding van het door
Londen en Moskou voorgestelde bondgenoot
schap en de door de Rr an sche regeering
met het oog op een oorlog genomen maat
regelen.
Gayda spreekt in de „Giornale dTtalla"
over een nieuwe golf van beleedigingen in
de Fransche bladen. Hij wijst er op, dat
Italië geen program heeft om zich met hel
oog op een oorlog te haasten, doch dat het
een conflict niet vreest Veeleer wordt ïr,
met ongeduld op gewacht, de kampioenen
in Frankrijk te ontmoeten.
zwakke broeders, die aarzelen, licht kunnen
overreden. Lebruns bezoek aan Londen, wel
verre van inopportuun te zijn, kan zoo
worden tot een demonstratie van resoluut
heid en kracht, die niet zal nalaten, in ie
kampen van voor- en tegenstanders haar
uitwerking te hebben.
diplomatieke overleg te
Londen, gedurende het week
einde begonnen, onmiddellijk nadat
Chamberlains rede te Birmingham
de groote wending in de Britsche
buitenlandsche politiek had inge
luid, is ook gisteren onverminderd
voortgezet. Sterk trok daarbij de
aandacht, dat het Foreign Office
thans weder veel belangstelling
voor de houding van de Sovjet-
Unie aan den dag legt, welk land
tijdens de Britsche toenaderingspo
gingen tot Duitschland in geïsoleer
de positie was geraakt.
Naar verluidt behoort het thans
tot de oogmerken van de Britsch-
Fransche diplomatie een nauw
overleg tot stand te brengen tus
schen Engeland, Frankrijk, Rus
land, Polen, Roemenië, en de lan
den van de Balkan-Entente. Rus
land zou de voorkeur geven aan
een zes-landen-conferentie, waar
aan behalve de bovengenoemde sta
ten ook Turkije zou moeten deel
nemen; Chamberlain en Halifax
echter geven de voorkeur aan een
minder op den voorgrond tredende,
doch even effectieve methode nl.
van onderhandsche besprekingen.
Ofschoon de geruchten van een
Duitsche pressie op Roemenië zoo
wel door Berlijn als door Boeka
rest officieel zijn tegengesproken,
en men derhalve niet met een toe
stand van een reeds loopend „eco
nomisch" ultimatum behoeft reke
ning te houden, moet een der mo
tieven, waarom men in Londen
thans zooveel voortvarendheid in
het tot stand brengen van een
breede democratische samenwer
king aan den dag legt. gezocht
worden in de mogelijkheid, dat Ber
lijn ook op Roemenië een overrom
pelingsmethode zou willen toepas
sen. Dit land ligt immers in
Duitschlands economische op-
marschzone, daar het o.a. door
zijn graan- en olierijkdommen voor
het Derde Rijk uiterst belangwek
kend is.
De Hongaarsche bezetting van
Roethenië (Karpatho-Oekraine)
heeft den Roemenen aanleiding er
toe gegeven, hun grensgarnizoenen
te versterken. Ook de Hongaren
zijn tot 't onder de wapens brengen
van aanzienlijke contingenten over
gegaan, hoewel niet te controlee
ren valt, hoever deze maatregelen
precies strekken. De spanning door
deze Roemeensch-Hongaarsche
grens versterking en. welke tegen
elkander gericht lijken, is in deze
streken geweldig toegenomen. Ook
hierachter vermoedt men de moge
lijkheid van Duitschen invloed; on
bevestigde geruchten vermelden bo
vendien de aanwezigheid van Duit
sche strijdkrachten op Hongaarsch
grondgebied.
De Roemeensch-Hongaarsche be
wapeningen, gevoegd bij de onze
kerheid omtrent de volgende stap
pen der Duitsche machtspolitiek
zijn de voornaamste factoren welke
het tempo van het Britsche interna
tionale overleg bepalen. Men
spreekt ervan dat een Duitsche
pressie op Roemenië door de met
Groot-Brittannië samengaande mo
gendheden niet zou kunnen worden
geduld, en dat men aan het Derde
Rijk alsdan een krachtig gewapend
halt zou willen toeroepen.
De eerste raadpleging van de mo
gendheden in Midden- en Oost-
Europa, omtrent de houding welke
deze in zulk een geval zouden aan
nemen, heeft geen eenparig ant
woord tengevolge gehad. Begrij
pelijkerwijs bestaat in deze centra
aarzeling om zich tot een avontuur
te binden, waarvan de uitslag niet
van tevoren zou verzekerd zijn. De
volgende Britsche stap moet der
halve zijn geweest, de kwestie
minder academisch en meer prac-
tisch aan de orde te stellen. Met
andere woorden bij de tweede raad
pleging heeft Londen duidelijk op
den voorgrond gesteld, dat het zelf,
in samenwerking met Frankrijk
zijn volledige krachten bij een toe
komstig conflict om Roemenië zou
willen inzetten. Polen. Roemenië en
de verschillende Balkan6taten zou
den derhalve niet anders hebben te
doen, dan zich om deze beide
grootmachten te groepeeren.
De huidige stand van zaken kan
worden gekenschetst als een perio
de van internationaal overleg,
welke nog niet tot volkomen afslui
ting is geraakt
Belangwekkend is bij dit alles de
houding, welke door Italië wordt
aangenomen. Het heeft de aan
dacht getrokken, dat Mussolini tot
op heden heeft nagelaten den Fuh-
rer met zijn successen in Tsje-
choslowakije geluk te wenschen.
Men meent hieruit te mogen aflei
den, dat men in Rome met deze
nieuwe Duitsche manoeuvre weinig
is ingenomen. Waar de Duce bij
de voorbereiding van München
heeft verzekerd, dat Hitier geen
oogmerken had tegen de Tsjechi
sche onafhankelijkheid, zou het
zeer begrijpelijk zijn, dat hij thans
over de loochenstraffing van,zijn
woorden misnoegd zou wezen. De
Italiaansche pers tracht in haar be
schouwingen over de Tsjechische
gebeurtenissen naar een opmerke
lijke objectiviteit
De rustige stemming in Italië heeft
geruchten in het leven geroepen,
dat Laval momenteel doende zou
wezen, tusschen Frankrijk en Italië
te bemiddelen, teneinde de tus
schen beide landen hangende ge
schillen uit den weg te ruimen.
Mocht zulk een poging inderdaad
worden ondernomen, en succes
hebben, dan zou daarmede de
kans, dat nieuwe Duitsche agressie
aanleiding tot een algemeenen oor
log zou zijn, aanmerkelijk worden
verminderd. Immers, zonder Italië's
steun zou het Derde Rijk genoopt
zijn, van verdere expansie langs
zulk een weg af te zien.
De Nederlandsche gezant te Brussel, ba-
van Harinxma thoe Slooten heeft een
bezoek gebracht aan de traditioneele ii
ternationale jaarmarkt in de Belgische
hoofdstad. De gezant op de Nederland
sche afdeeling.
§5, VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit TWEE bladen
Het Prinselijk gezin is vanmorgen in
ons land teruggekeerd.
Een verklaring van de specialisten iri
verband met het conflict met de Zieken-*
fondsen in Amsterdam.
Noodlanding van een militair vliegtuig
waarbij een sergeant-vlieger ernstig is ge-,
wond.
Te Tilburg heeft een brand gewoed in
;n dames-modemagazijn.
Halifax in het hoogerhuis over Hitiers
agressie in Midden-Europa.
Drukke diplomatieke besprekingen te
Londen.
De „Bremen" en de „Europa" gaan op
Zuid-Amerika varen
President Lebrun naar Londei-
President Lebrun naar Londen
PARIJS, 21 Maart. Vanochtend te kwart
over acht is president Lebrun met zijn
echtgenoote uit Parijs vertrokken om een
officieel bezoek te brengen aan Londen
President Lebrun wordt vergezeld 'door
minister Bonnet, secretaris-generaal M a-
gre, generaal Rraconnier, den direc
teur van het kabinet van den minister van
buitenlandsche zaken Bressey, alsmede
door kapitein ter zee Krantz en luite
nant-kolonel T a s s i n van het militaire
huis van Lebrun.
Mevrouw Lebrun wordt vergezeld door
mevrouw Braconnier en mevrouw
Loze.
Het gezelschap reist in een specialen
trein.
Besprekingen in den Franschen
Ministerraad
Verlenging van den werktijd
i fabrieken tot 60 uur?
In den Franschen ministerraad heeft
Daladier gisteren den president een reeks
wetsdecreten ter onderteekening voorgelegd,
houdende maatregelen tot versterking van
de middelen en de veiligheid van de lands
verdediging.
De Minister van Financiën zette uiteen,
lat aan de verhooging van de kosten voor
de iandsverdediging tegemoet zal worden ge
komen door een bezuiniging uit 'n bestuure-
hervorming door vermindering van de civiele
uitgaven en door maatregelen tot vergroo-
tine der productie.
Na afloop van den Ministerraad heeft Da
ladier o.a besprekingen gehad met gezag
hebbers uit de Fransche koloniën.
Volgens inlichtingen, na afloop van
den Ministerraad verkregen, zou het
decreet, dat morgen in het Staatsblad
zal verschijnen en dat betrekking heeft
op de regeling van den arbeidstijd in de
fabrieken, die voor de landsverdediging
werken, de mogelijkheid open laten, den
werktijd in deze fabrieken, dio tot nu
toe beperkt was tot 45 uur per week, al
naar gelang van de behoeften der pro
ductie te brengen op 60 uur per week.
Fransch-Duitsche handels
besprekingen opgeschort
PARIJS, 21 Maart. (Reuter). Het Agence
Economique bericht, dat de Fransch-Dult-
eche economische besprekingen zijn opge
schort.
De ambtenaren van het Ministerie van
Handel, die met den directeur van de
mercieele besprekingen, A1 p h a n d, samen
werkten, zijn naar Parijs teruggekeerd.
ZEVENJARIG KNAAPJE GEDOOD
HAARLEM ,21 Maart. Gisteravond is op
den rijksstraatweg een zevenjarig jongetji
door een vrachtauto aangereden. Het kind,
dat oogenschijnlijk geen letsel opliep, werd
door een voorbijganger naar de ouderlijke
woning overgebracht De vrachtauto reed
door. Later op den avond werd de knaap
onwel en de ontboden huisdokter achtte on
middellijke overbrenging naar de Maria-
stichting noodzakelijk. Daar is de jongen
's avonds laat overleden.
In verband met deze aanrijding en de
noodlottige afloop verzoekt de commissa
ris van politie te Haarlem den chauffeur
de vrachtauto, welke vermoedelijk met kalk
of meel was geladen, zich op het hoofd
bureau te melden voor het verstrekken
inlichtingen.
HARDE WIND
Voor het geheele land: zwaar
bewolkt tot betrokken met nu en dan
regen, krachtige, tijdelijke stormachtige,
meest westelijke wind, weinig verande
ring in temperatuur.
Stormwaarschuwingsdienst: hedenmorgen
te 11.10 werd geseind: wordt verwacht flin!;
hoog water op de Zeeuwsche stroomen.
BAROMETERSTAND
Stand vanmorgen half twaalf 755.2
TB EP. O METERSTAND
Stand vanmorgen half twaalf 6.0 C.
FIETSERS LICHT OP:
22 Mrt. Van 'sav. 6,44 u. tot 'smorg. 5,29 U
Spoorstraat 33/37, Dieren, Tel. 4202
DOORLOOPENDE TENTOONSTELLING
VAN 17e EEUWSCHE OUD-HOLLAND- I
SCHE MEESTERWERKEN ITALIAAN
SCHE en VLAAMSCHE PRIMITIEVEN.
Dagelijks geopend van 96 uur*
IK SNAK ER NAAR
„BLAUFRIES"
AMSTERDAM
ROTTCROAd»
OPSLAG - EXPEDITIE -CONTROLE
HET ADRES voor:
VAKKUNDIG VERTROUWENSWERK 1
VRAAGT TARIEVEN I
(Reel)
Bij het monument ran wijlen H.M.
Koningin Emma te Den Haag is gis
teren door „de Princevlag" een krans
gelegd ter herdenking haar sterf
dag.
Loodsdienst gestaakt en
schepen losgewaaid
ROTTERDAM, 21 Maart Voor de zoo-
veelste maal in de laatste weken moest
gisterenavond te 10.50 uur de loods
dienst te Hoek van Holland wegens het
ruwe weer worden gestaakt Heden
middag was er nog geen sprake van dat
de beloodsing weer kon worden hervat
Slechts enkele kleine schepen durfden
het aan zonder loods naar binnen te
komen.
Ook ln de Rotterdamsche haven
bracht de Noonvester het water in be
roering en werd een vijftal schepen
van hun trossen losgeslagen.
In de Rijnhaven geraakte het Eng. s.s.
Benlrimond op drift, waarbij de kop van
paal 8 werd afgetrokken en een lichter
werd geraakt. In den ochtend werd het
schip aan paal 6 weer vastgemaakt. In do
Waalhaven werden het Nod. s.s. Ootmar-
sum van paal 7, het Fransche s.s. Carrier
van paal 10. het Duitsche s.s. Gerrit Fritzen
van paal 51 en het Fransrhe s.s. P.L.M. 25
van paal 76 losgeslagen, doch kondon met
sleepboothulp weer vastgemaakt worden
Ernstig verkeersongeluk
door den storm
LUNTEREN, 21 Maart. Op den Rijksweg
ScherpenzeelRenswouoe is vanmorgen om
half twaalf een auto door een heivgen ruk
wind van den weg geraakt en tegen een
boom gebotst, tengevolge waarvan de be
stuurder, de vijftigjarige heer J. A. van da
Hoeff uit Scheveningen. zware verwondin
gen opliep. De auto werd geheel vernield.
Een juist passeerendo geneesheer ver
leende de eerste hulp n constaterde bij het
slachtoffer een bloedende hoofdwonde, een
hersenschudding en ernstige inwendige
kneuzingen. De man is per ambulance naar
het ziekenhuis overgebracht.
