EEïïJOHGE VRQDW IFi OPSTAND
RIEK
rJ«a mm
ILBEURS
HOEKJE
DOOR NICOLAS JEUHESSE
ii)
TWEEDE HOOFDSTUK: JEAN PAUL
I
IN Spanje, het klassieke land van fanatisme en
geloofsvervolging, welks bodem doortrokken is
van christenbloed en bedekt met de asch van
tweeduizend brandstapels, waarop even zoo veel
joden het leven lieten, woonde eertijds de Cal
vinistische huisvader Les Mara.
Hoewel niet rijk en niet behoorende tot den adel
stand, zooals zoo velen van zijn geloof in Duitsch-
land en andere landen, bezat hij toch een geves
tigde positie, voldoende welvaart en een aardig
kapitaaltje.
Als jongmensch was hy bevriend geweest mei
den zoon van een joodsche familie, die vlak naast
zijn ouderlijk huis woonde.
Het gevaar, waarin beide families om huns ge
loofs wil voortdurend verkeerden, had een zeker
solidariteitsgevoel in het leven geroepen en een
band gelegd tusschen jood en calvinist.
Samen hadden ze gestaan bij den brandstapel van
twee geloofsgenooten van den joodschen vriend,
die beiden om hun hardnekkig verachten van den
Roomschen beeldendienst en niet minder om hun
bezit van onmetelijke rijkdommen werden ter
dood gebracht. Ook hadden ze gezien, hoe belij
ders van het geloof der Hervorming op dezelfde
wijze den marteldood moesten ondergaan.
Toen hadden ze met jeugdig idealisme wederkee-
rig de belofte gegeven, elkander te zullen bij
staan, wanneer een van hen in moeite of ver
drukking zou komen.
Maar de vader van den joodschen buurjongen
vond het veiliger, het gevaar te ontloopen. Want
hij zag, hoe na de rijken en aanzienlijken ook an
deren aan de beurt kwamen. Toen besloop hen.
de vrees, dat ook hij eenmaal voor de keus ge
steld zou worden. Knielen voor een vrouwen
beeld. dat in zijn oogen een afgodsbeeld was, of
het verschrikkelijke vuur.
Voor die keus werd hy liever niet geplaatst. De
godin der christenen, de moeder van een der drie
goden, die ze aanbaden, mocht een joodsche
vrouw geweest zijn, hij waardeerde haar niet
hooger dan een onwaardige, wier schandekina
zich bedriegelijk opwierp als de beloofde Messias
en daardoor den smadelyken dood aan het vloek
hout rechtvaardig verdiend had.
En zou hij, zoon van het uitverkoren volk, knie-
Ier voor het beeld van zulk een godin van die on
reine gojiem, die zwijnenvleesch aten en het
oude Israël vervolgden met vuur en zwaard?
De vraag zóó stellen was tevens haar beantwoor
den.
Daarom had hij het land verlaten en was uitge-
weken naar Frankrijk.
En toen was het den jongen calvinist, alsof hij
zich niet meer veilig voelde. Zijn vader was rus
tig en onwankelbaar in zijn geloofsvertrouwen,
maar hijzelf was bevreesd. Die vrees was hem
bijgebleven ook in zyn huwelijk. Daarom had hij
na vaders dood zijn huis verkocht, eveneens
woonplaats gezocht in Frankrijk en, zich aanpas
send aan de taal van zijn nieuw vaderland, zyn
naam veranderd in Marat, volkomen onbewust,
dat deze naam in de historie van Frankrijk een
plaats zou krijgen, even bloedig en verfoeilijk als
d:e van de Spaansche Inkwisitie, die hij ont
vluchtte.
Een van zijn nakomelingen heeft zich gevestigd
in het dorpje Boudry bij Neufchatel in Zwitser
land.
Voor hem is de vier en twintigste Mei 1744 een
der gelukkigste dagen, die een geloovig gezin be
leven kan. Er wordt een zoon geboren.
Alle vrienden en verwanten spreken zegenwen-
sohen en de oudens hopen, dat die alle in ver
vulling zullen gaan. Maar geloof is er niet. En
gebed ook niet. Met het heengaan der ouderen is
in hun geslacht het gelooi uitgestorven, alleen de
leerstellige formules bleven over.
De kleine Jean Paul wordt zakelijk opgevoed,
want vader is een goed Koopman. De eerste jaren
zijn hoopvol. Jean Paul mag lichamelijk niet hoog
uitschieten, hij is breed en sterk en zijn geest
scherp en helder. Op school is hij een goed leer
ling, die graag door zijn leermeesters geprezen
wordt, maar bij zijn kameraden is hij meer ge
vreesd dan geliefd. Ze zouden graag schimpen op
zijn waterhoofd en zijn kromme beenen, maar ze
durven niet, want zijn armen zijn pezig en zyn
vuisten hard. Zelfzuchtig en berekend, staat hij
zelf altyd in het middelpunt van al zijn denken
en doen.
„Jean, wat wil je worden? Kom je bij mij In de
zaken? Je hebt nu voldoende geleerd en je bent
oud genoeg."
„Ik wil liever de wereld in, vader. Boudry en
ïveufchatel zijn zoo klein."
„De wereld in? Met handel?"
„Ik wil een geleerde worden. Wetenschap is
macht."
„Je begeert dus geleerdheid en wetenschap?"
„Ik begeer macht."
De vader bekykt voor de zooveelste maal het ge
zicht van zyn zoon, wiens oogen scherp en hard
zyn. Zijn neus ligt breeduit, krom, platgedrukt
op zijn gezicht, zyn boven- en onderkaak steken
vooruit als de muil van een dier.
Dan antwoordt hij: „Géld is macht."
„Als de macht er is, komt ook het geld."
„Of omgekeerd! Maak je een positie en neem
A. WAPEN AAR
|j Literaire Overdenkingen |s
Van dit mooie boek. uitgegeven bij het
jubileum van onzen letterkundigen mede
werker, zijn nd'g een klein aantal exem-
plaren voorradig. x
Na ontvangst van 1.90 zenden wij 11 v
v het boek franco toe.
DRUKKERIJ LI BERT AS
ROTTERDAM. Giro 39650
over vier of vijf jaar een rijke vrouw, dan heb je
met weinig moeite alles."
Een minachtend glimlachje aan de mondhoeken
maakt het uiterlijk van den zeventien jarigen
scholier een oogenblik nog onaangenamer. Een
vrouw. Dwaasheid. Vrouwen zijn lastposten, blok
ken aan het been van iederen man, die omhoog
wil. De grootste domheid, die door een man be
dacht kan worden, is trouwen.
Vader wendt zijn oogen af. Op het uiterlijk van
zijn zoon kan hij niet .trotsch zijn. Zijn gestalte
bestaat in hoofdzaak uit een groot hoofd op twee
kromme beenen. En altijd is zijn kleeding slord;g
en .vuil. Aanlokkelijkheden voor een vrouw heeft
hij niet.
„Ga dan in de medicijnen."
De jongen knikt. „Ik wil ook chemie en physica."
„Ik weet niet wat dat is", zegt vader, een beetje
verlegen.
Jean Paul geeft geen antwoord. Hij gaat het zijn
vadpr niet uitleggen. Hij zelf weet, wat het is,
dat acht hijvoldoende.
Terwyl zit vader te overwegen. Jean heeft een
goed studiehoofd en een klaren kijk op het leven.
Bedriegen zal men hem niet, want hy wantrouwt
iedereen. Hij kan geld verdienen met lessen geven,
zooals alle burgerstudenten, dus financiëele be
zwaren zijn er niet.
„Waar zou je moeten studeeran?" vraagt vader,
zijn gedachten hoorbaar voortzettend.
„In Toulouse". Met dit gering aantal woorden is
alle; beslist. Jean gaat naar Toulouse.
Het studeeren bevalt hem goed, maar de omge
ving slecht.
De adellyke studenten, die de minderheid vor
men, teirroriseeren alles: hun burgerlijke mede
studenten, de professoren, het volk en de politie.
Ze plegen grove traatschenderijen. In het duis'er
van den avond en den naoht beheerschen ze de
straten, die dan door geen mensoh of dier zonder
gevaar te betreden zijn.
Ze hebben altijd veel geld en ze denken, dat voor
geld aller te koop is.
Jean stoort zich niet aan hun heerschappij. Hij
maakt iederen avond zyn vaste wandeling. Ze zien
hem. Ze kerunen hem wel. Dat is de student Marat.
Maair ze liten hem met rust. Een instinctmatig
ontzag dringt hen. hem te mijden.
In de studie is hij hun ver vooruit. Die Marat be
grijpt alles. Hij doorziet ieder probleem, hij kent
elke formule. Waarmee kunmen zij dien kerel aan
zich dienstbaar maken? Met geld!
Op een van zijn wandelingen wordt hij aange
klampt door een heer, die zoo wegduikt in zijn
kleeding dat hij hem in de schemer niet herkennen
kan.
De heer loopt met hem mee en zegt, wie hy is.
„Wilt u my helpen met mijn -tudie, mijnheer
Marat? En de moeilijkste opgaven voor mij uit
werken? Ik kan u ruim bealen".
„Wat noemt u ruim betalen?"
Ze zijn juist voor een kerk.
„Laait oms hier binnen gaan, dan kunnen we on
gestoord praten."
Ze nemen plaats in een verdekt hoekje achter een
pilaar.
,,Zeg, wat het kosten moet."
Marat noemt een bedrag waarvoor zelfs hy zich
bijna schaamt.
„Goed", zegt de andeir. „Hier is de godspennint:.
Nu ga ik heen. Wacht even tot ik weg ben."
Hij stopt hem een goudstuk in de hand en ver
dwijnt.
De student Marat is nu toch min of meer verrast.
Zulk een hoog salaris. En een extra goudstuk
bovendien! Om zijn dierenmond komt een triom-
feerend lachje. Het gaat goed.
Hij kijkt even rond. Voor 't eerst in zijn leven is
hij in een Roomsohe kerk. Wat is het hier prach
tig en rijk! En dat alles zonder nu/t. Hier zou een
flinke buit te halen zijn!
De lessen worden gegeven op de kamer van den
leerling, maar moeten beslist geheim blijven. Als
er onverwacht bezoek komt moet Marat zich ver
bergen in een zijkamertje of een kast en als het
■te lang duurt, zelf maar zien hoe hij ongemerkt
de deur uit komt.
Enkele weken later wordt hij in een der lokalen
van de academie aangesproken door een medestu
dent. Marat kent hem wel. Hij draagt een adellij
ken naam maar smijten met geld doet hij nooit.
Ook boemelt hij niet maar studeert ijverig. Maar
zijn begaafdheid is gering. Zoodoende heeft hij
hulp noodig en hy verzoekt collega Marat hem te
helpen.
Een handelaar, die een partij „sneeuwklokjes op bloem" heeft gekochtdruk bezig ze in eigen kweekerij
over te planten
124
Redacteur: W. HOEKSTRA, Tulpcnbooinstraat 6,
Den Haag. Inzendingen uitsluitend aan dit adres.
Voor alle vraagstukken geldt: Wit begint en wint.
Oplossingen moeten worden ingezonden uiterlijk
8 dagen na plaatsing.
OPLOSSINGEN
No. 1140 (A. v. Dommelen)
Wit speelt: 27—22 (18x27 gedw.) 40—34 33—29
43—39 38X7 7—2! 2x15 15x4 enz.
No. 1141 (J. Hofwegen)
Wit speelt: 31—26 26—21 37—31 27—22 44—40 28—
23 33x42 38x7 wint.
No. 1142 (D. Dou wes)
Wit speelt: 29—23 47X38 28—22 39—34 33X2! Een
fraai slot-motief!
Correcte oplossingen ontvangen van: J. C. van Ryn
Loenen a. d. Vecht.; D. Wegen. Veenendaal; Jac.
Verhey, Ameide; L. de Bruin, Dubbeldam; A.
Schipper, Schiedam; P. Weerheim, Vlaardingen; J.
A. Kuiper, Rotterdam; F. Janson, Den Haag; A. v.
d. Kreeke, B. op Zoom; H. C. Dijkerman, Baarle.
CORRESPONDENTIE
H. C. D. te B. Niet altijd is een prijs beschikbaar!
A. L. te B. De heer Benschop gelieve het bedrag
p.o. op te zenden anders is toezending niet mo
gelijk. Dank voor gedane moeite.
A. v. d. K., A. v. D., H. de G. en J. V. Dank voor
toezending problemen Zal ze nazien en by ge
schiktheid plaatsen
C. A. de G. Uw idéé is prachtig, doch hiervoor mis
ik de gelegenheid.
Jac. C. Visser te Werkendam wordt verzocht zijn
adres te melden aan C. A. de Gelder, Eben Haëzer-
straat 53a, Rotterdam.
VRAAGSTUK No. 1143
Een aardig miniatuur van Charles Bombéke
46
47
48
50
In dezen eenvoudigen stand wint wit op
gende wyze:
Wit Zwart
1. 29—23 36x47
2. 33—28 47x19
3. 23x3 22x33
4. 3x6! en wint
„Le Damier" 1911.
VRAAGSTUK No. 1144
Partystand
In deze positie zou na 3631
damzet mogelijk zijn:
Wit
1. 36—31?
2. 34x23
3. 40x29
4. 29x20
5. 20x29
6. 35x24
7. 24x13
Een stand om te onthouden.
in wit de volgende
Zwart
23—29
25x34
20—25
19—24
25—30
13—19
9x47!
VRAAGSTUK No. 1145
Part y-c o m b i n a t i e
Deze stand kwam voor in een partij welke werd
gespeeld tusschen de heeren Bombéke en Trinquet.
Eerstgenoemde won als volgt een schyf:
Wit
1.
25—20
2. 28—22
3. 45—40
4. 43x3
5. 3x21
6. 31—26
7. 27—21
8. 32x12 6
„Le Damier" 1911.
Zwart
14x25
17x39
34x45
12—17
26x17
ad. lib.
16x27
POSTADRES: CELEBESSTRAAT 29rood
DORDRECHT GIRO 194240
ten dienste van lezers der
Vijf Samenwerkende Christelijke Dagbladen
TER gelegenheid van den 75en verjaardag van
de stichting van het Roode Kruis zal op 1
April a.s. in België een toeslagserie verschijnen ten
bate van deze instelling. De zegels zullen o.a. too-
nen het portret van Henri Dunant, den stichter
van het-Roode Kruis.
NIEUWE UITGIFTEN
Brazilië
De eerste verjaardag van de nieuwe grondwet
werd „gevierd" door de uitgifte van een blok van
tien zegels, elk in de waarde van 400 reis blauw
groen met het portret van den president en in het
midden het wapen der republiek.
Duitschland
Hierbij een afbeelding van
de in een van de vorige
serie weldadigheidszegels
Frankrijk
Nieuwe frankeerzegels in de waarden:
45 centimes groengeel (Mercurius)
70 roselila (Mercurius).
1 franc 25 c. karmijn Vredestype).
2 francs bruinzwart (zie onderstaande afbeelding).
Toeslagzegel, waarvan de extra opbrengst ten goe
de komt aan een fonds tot het verstrekken van
radio aan blinden.
90 -f 25 centimes bruinviolet (zie afbeelding).
Toeslagzegel voor het bouwfonds van een monu
ment voor de burgerlyke slachtoffers te Lille tij
dens den wereldoorlog.
90 35 centimes, sepia (zie afbeelding).
Japan
Hier verscheen een propagandaserie voor het toe
risme in de waarden:
2 s. geelbruin. 10 s. karmijn.
4 s. groen. 20 s. donkerblauw.
De zegels geven verschillende fraaie landschappen
te zien.
Polen
De nieuwe serie postzegels werd aangevuld met de
waarden 15, 20, 25, 30, 50 groszy en 1 zloty alle
donkergroen.
CORRESPONDENTIE
C. v. d. L. Zwyndrecht. Wy schreven u in onder
No. 182.
D. J. Lekkerkerk. Wij schreven u in onder No. 183.
J. v. M. Rotterdam. Wij schreven u in onder No. 184
No. 83. Wij zullen zooveel mogelijk aan uw ver
zoek voldoen.
No. 112. Wy hebben al meer opmerkingen over de
door u genoemde gewoonte gehoord en er ook al
eens over geschreven. Het is toch zoo'n kleine
moeite om onze zendingen met zooveel mogelijk
bijzondere zegels te frankeeren. We hopen dat alle
deelnemers, na het lezen van deze regels, voortaan
de rondzendingen z.g. Philatelistisch zullen fran
keeren.
No. 145. U zult nog even geduld moeten hebben,
U is nog niet aan de beurt.
Wij kregen uit Amerika het verzoek om opgave
van iemand hier in Nederland, genegen om zegels
te ruilen. Wanneer een van onze verzamelaars hier
interesse voor heeft, kan hij van ons het adres
ontvangen.
Tot en met 13 Maart ontvingen wij boekjes van:
No. 172 3 stuks 550.15; 414.10; 245.25
No. 94 1
No. 165 1
No. 155 1 1362.30
No. 182 2
No. 116 1 146.55
Waarde-opgave van vroeger ontvangen boekjes:
No. 9 271.20.
No. 63 779.85
No. 151 95.50
No. 84 477.75
No. 51 269.65; 238.6
No. 52 150.40
263.25; 291.00; 266.90.
ZANDLOOPERRAADSEL
In onderstaande figuur moeten woorden worden
ingevuld, welke zyn samengesteld uit de letters
van de vorige, met dien verstande, dat in de
bovenhelft van de z andloop er telkens één letter
wordt wegigelaten en m de onderhelflt één letier
wordt toegevoegd.
deden niet
keur
aarden bak
een weinig
voedsel
klinker
voegwoord
meisje/naam
geslepen glas
moddergat
predikstoel
losmakend, vrylatend
OPLOSSING
van het Kruiswoordraadsel in het vorige Zondags
blad
Horizontaal: 1 ezel; 4 spek; 7 idees; 9 /.teen; 10
Neeritter; 12 dient; 13 akker; 14 troon; 15 kraal;
18 daags; 22 speelwerk; 23 sater; 24 naast; 25
taan; 26 klas.
Verticaal: 1 eind; 2 eene; 3 Leen: 4 tek 5 perk:
6 knar; 8 setitler; 9 standen; 10 idool; 15 kist; 16
Asta; 17 apen; 19 arak; 20 akal; 21 sits.
129
