Orchideeën.
Stekeligheden
Stoffenliilis J MONNICKFNG»'
ECHTE ROZENOLIE IS DUUR
'n Encyclopaedie voor ons voedsel.
„VAN EN VOOR DE VROUW"
UITGAVE DER VIJF SAMENWERKENDE CHRISTELIJKE DAGBLADEN
1318 MAART 1939
voor de kamer
Enkele soorten kunnen
er voor dienen
Bij eenige zorg, dankbare bloemen
ZEKER, de orchidee kan als kamerplant
gehouden worden. En dat met succes.
Als we schrijven d e orchidee, dan is dat
wat overdreven. Enkele soorten kunnen als
zoodanig dienen. Maar bij die enkele zijn er
heele mooie. Denk maar eens aan het mooie
Venuschoentje (Cypripedium insigne).
De meeste bloemen liefhebsters meenen, dat
het onbegonnen werk is om te trachten or
chideeën in de kamer te houden. Toch zou
den wij aanraden het eens te probeeren.
Maar men moet er eenig geld voor over heb
ben, want de orchideeën zijn niet goedkoop.
En marktplanten zijn ze al heelemaal niet.
Maar wanneer men enkele guldens er voor
over heeft en eenige slag van het verzorgen
van kamerplanten heeft kan men voor rijks
daalders plezier er van beleven.
Dé orchideeën zijn planten, die in de tropi
sche bosschen voorkomen, daar waar de
lucht overzadigd is met waterdamp en het
wat wij noemen drukkend warm is. Daarom
moeten de orchideeën die gekweekt worden
ook meestal in een zeer vochtige warme om
geving staan. Dat is juist het bezwaar voor
kamercultuur. In den regel is de lucht in de
kamers droog.
Voor kamercultuur komen dan ook alleen
die soorten in aanmerking, die wat de voch
tigheid van de lucht betreft niet te hooge
eischen stellen.
In de eerste plaats moet dan wel genoemd
worden de
Odontoglossum grande
Dit is'wel de meest geschikte orchidee voor
kamercultuur. Volgens sommigen groeit deze
in de kamer zelfs beter dan in de kas, waar
dit soort nog al eens last heeft van zwarte
vlekken op de bladeren, 't Is toch al een af-
wijker, deze odoutoglossuim, want ook voor
het ontvangen van mest (koemest of kamer-
plantenmest) is ze dankbaar, terwijl de an
dere orchideeën er heelemaal geen behoefte
aan hebben en er soms zelfs niet eens tegen
kunnen.
Men kan 't best deze plant thans kooper en
deze plaatsen op een matig warme of koele
plaats. In April zal de plant een nieuwe
scheut maken. Heeft men de plant reeds
langer dan is het na het ontstaan van die
nieuwe scheut de beste tijd om te verpotten.
Men neemt daarvoor geen aarde, doch een
mengsel van varenwortel en mos, dat men j
het beste bij een bloemist koopt.
In den groeitijd, die nu volgt, dat is van
ongeveer Mei tot September, moet veel
gegoten worden boven op den grond of wel
men plaatst de pot even tot den rand in wa-
Cypripedium (Venusschoentje)
ter. Men moet echter zorgen, dat geen water
in het schoteltje onder de pot achter blijft.
In September verschijnen de buitengewoon
fraaie bloemen. De bloei duurt een paar
maanden, waarna de rustperiode komt.
In deze rustperiode geeft men weinig of geen
water. Zoo omstreeks Januari kan men ge
rust een paar weken het gieten laten. Daar
na geeft men geleidelijk meer. Maar zachtjes
aan. Tot dat de groeiperiode zich door het
verschijnen van een nieuwe spruit weer aan
kondigt.
Ook goed in de kamer te kweeken soorten
zijn de z.g. Venusschoentjes of de
Cypripediums
Deze bekende orchideeën hebben geen rust
periode en moeten dus geregeld door begoten
worden. Ook hier valt de bloei, die een paar
maanden duurt, in het najaar, evenals bij de
Odontoglossum. De verdere behandeling
komt veel (uitgezonderd dan het regelma
tig gieten) met deze overeen.
De Cymbidium Pauwelsii verlangt
een koele doch lichte plaats en veel frissche
lucht. Men verpot deze slechts om de twee
jaar en doet dit na den bloei. De bloei valt
in Mei en de bloem blijft twee a drie maan
den goed.
Ten slotte noemen we nog de Coelogyne
c r i s t a t a, rijkbloeiend met fraaie witte
bloemen. Deze bloemen verschijnen in
Januari en Februari. De behandeling is als
die van het Venusschoentje.
Ook M i 110 n i a met .vioolachtige bloemen
is een voor kamercultuur veel gevraagde
soort.
De prijs van bovenstaande orchideeën is
naar ons bij informatie bleek 4 tot 6 gulden.
Millionia's zijn reeds voor 3 gulden te krijgen.
IK heb een oudewijze en vrome vader
gehad, wien geen onvertogen woord ooit
over de lippen kwammaar hij placht zich,'
bij wijze van uitzondering, tegenover de
„vrullie" (welk woord ik later als vrouwlui
heb leeren herkennen in tegenstelling van
malliedat manlui beteekende) deze uit
drukking te veroorloven: Tweemaal in 't jaar
zijn ze van den duvel bezeten en één keer
■in de week krijgen ze er een vermaning van.
Het is niet moeilijk te raden, dat hij hierbij
•het oog had op die eigenaardige schoofi-
■maak-wellust waarvan onze Hollandsche
vrouwen inderdaad „bezeten"' kunnen zijn.
Laat ïk u maarr dadelijk vertellen, dat
Daatje en Ketie van de week op de zolder
klaar gekomen zijn. Nauwelijks uit Katwijk
terug gekomen heeft Daatje de onrust van
■een paar zomersche dagen in Maart door
haar bloed voelen kriebelen en Hitler kan
moeilijk met meer zelfbewustheid én weid-
scher gebaar de annexatie van Oostenrijk aan
•de zijnen hebben aangekondigd dan dat
•Daatje die gedenkwaardige woorden sprak:
Morgen gaan we aan den zolder beginnen.
Wat het schoonmaken van den zolde t,
inhoudt, dat weet ik niet. Het is ongelooflijk
wat dé zolder aan rommel bergt in een gezin
waarvan het ouderpaar net als bij ons, bijna
veertig jaar getrouwd is. Daar liggen rollen
■behangselpapier, schaatsen, kisten, doozen,
planken, steenen, beddegoed, ongebruikte
ledikanten, speelgoed, een ijzeren wieg, een
sjoelbak, hengelstokken, de vlaggestok, de
vlag, kerstboomversieringen voor eigen ge
bruik. bruiloftsartikelen en herinneringen,
kachels, pijpen, ellebogen, matten, vloer-
kleeden, vitrages, roeden, ringen, stoelen,
glas, schilderijen, een deur, een harmonica,
een cither en ingebonden tijdschriften. Ik
doe zoo maar voor de voet weg een greep,
want er ligt natuurlijk nog veel meer. Dat
de vrullie de moed hebben te midden van
deze chaos aan den schoonmaak te gaan,
alles van zijn plaats te halen, er mee te
sjouwen, het te reinigen en weer ordelijk
op te stellen, brengt mij in een staat van
volslagen bewondering. Ik zie er natuurlijk
niets van. Ik zie Daatje frisch en blozend
met heur haar in een ordelijk knotje en een
kraakzindelijke boezelaar voor, gewapend
met schoonmaakartikelen, naar boven gaan
zooals een hengelaar uit visschen en een
jager op jacht gaat. Ik zie haar terugkomen
moe, geëchauffeurd, het haar in pieken om
haar gezicht, de boezelaar slap en nat, de
handen rood, maar ondanks alles met een
breede en welvoldane glimlach op haar ge
zicht. Ze heeft hem van katoen gegeven. Het
doet haar goed. Ketie is door haar enthou
siasme meegesleept. Ze heeft een gekraakte
rug en ziet wat bleek. Maar de zolder is
klaar en daar heeft ze evengoed haar vol
doening over.
Ik ben niet van plan flauwe praatjes te gaan
houden over den schoonmaak. Er zit wat
verfrisschends en prikkelends in,
de doodschheid en de stoffig
heid van den winter het lichaam en de geest
de vitaliteit erlangen om op te veeren en
alle muffigheid en spinrag weg te bezemen.
We zijn met den zolder klaar gekomen.
Ik kan er aan twijfelen of het noodig was
die heele ongebruikte bende daar overhoop
te halen, omdat het niemands gezondheid
schaden zal als daar wat stof aan blijft
kleven, dewijl er toch niemand ooit komt,
laat staan verblijft of slaapt. Maar wat is het
geen prettig idee dat de kop van het huis
al vast in reinen staat verkeert en dat
straks het heele huis als 't ware met water
doorspoeld, opgewreven, te blinken gezet en
met de kruidige voorjaarslucht doortrokken
wordt. Daar gaat het rustige hart van een
ouwen vent met een sik ook weer een beetje
feller van kloppen. De ouwe knoestige ver
weerde knotwilgen krijgen straks immers
ook weer groene spruitjes.
Zoo teeken ik dan
MIJNHEER DE MAN.
NUTTIGE WENKEN
Een eenvoudige en goede mest voor kamer
planten verkrijgt men door eierschalen in
water te leggen gedurende een dag of veer
tien, daarna het water afgieten en er de
aarde goed vochtig mee maken.
Om vast te stellen of een woning vochtig
is, gaat men zeer eenvoudig te werk. Men
koopt een zekere hoeveelheid liefst versch
gebrande kalk, weegt deze nauwkeurig af,
b.v. 5 ons en plaatst dit in een schaaltje in
een kamer, waarvan deuren en vensters
goed gesloten moeten zijn en laat dit ge
durende 24 uur staan.
Nadien weegt men de kalk weder en con
stateert men een gewichtstoename van 100
procent, dan is dit een bewijs, dat de woning
als zijnde schadelijk voor de gezondheid,
niet te verkiezen is.
MELLONA eil ADELSHOFVE
HONING
VLOEIBARE ZONNi SCHIJN
GEZONDHEID met lepels
VRAAGT UW WINKELIER
N.V. Bijenstand „MELLONA" Santpoort.
Wal elen we J
volgende week
ZONDAG
Koninginnesoep
Gehakt Bloemkool
Appelsneeuw
MAANDAG
Bloemkoolsoep
DINSDAG
Varkenscarbonade Zuurkool
Macaroni met rozijnen
WOENSDAG
Gestoofde lever
Appelmoes
Griesmeelpudding
DONDERDAG
Gebraden ham
Tuinboonen uit blik
Vruchtensla
VRIJDAG
Eierschotel
Kremseltjes
ZATERDAG
Gest Varkensrolletjes
Preischoteltje
Appelvla
Van de met gemerkte spijzen
vindt men de recepten hieronder.
APPELSNEEUW
1 kg moesappelen, 100 gr. suiker (lichte
basterd), 2 eieren, eenige amandelen.
Men schilt de moesappelen, snijdt ze in
vieren en haalt de klokhuizen eruit. Daar
na zet men deze appelen met zoo weinig
mogelijk water op, zoodat men een dikke
moes krijgt, welke men flink klopt met de
garde, weer even verwarmt en de basterd
erin oplost, daarna van het vuur; twee ge
klopte eierdooiers doorroeren en de moes
in een niet te diep vuurvast schoteltje dóen.
daarna bedekken met de 2 eiwitten, welke
men met eenige lepels suiker zeer stijf ge
klopt heeft Men heeft eenige amandelen in
warm water gebroeid, ontdoet ze van hun
velletjes en snijdt ze in lange reepjes, die
over het eiwit gestrooid worden, daarna
gaat het schoteltje in den oven, om het ei
wit vlug lichtbruin te laten worden.
MACARONI MET ROZIJNEN
IV2 1. melk; 200 gram macaroni; citroen
schilletje; 125 gram suiker; 150 gram sun-
maid rozijnen.
We brengen de melk aan de kook met het
citroenschilletje en breken de macaroni aan
stukken van ongeveer 3 cm, voegen deze bij
de melk en laten alles heel zachtjes gaar
koken, terwijl de rozijnen er na 30 min.
koken bijgevoegd worden. Is de macaroni
bijna gaar, dan wordt de suiker erin ge
strooid en blijft zij doorkoken, totdat de
melk erop verkookt is en de massa er sma
kelijk gebonden uitziet; voor het opdienen
wordt de citroenschil verwijderd.
Bij enkele soorten macaroni komt het wel
eens voor, dat de melk er uitziet, alsof ze
geschift is; dit kan men voorkomen, door
de macaroni eerst even op te koken met
water, in het vergiet over te brengen en
flink onder de kraan af te spoelen; daarna
bij de kokende melk voegen.
EIERSCHOTEL
5 eieren; 3 dl melk; 40 gram boter; 30 gr.
bloem; 1 theelepel kerry; peper; zout; 1 ui:
desverkiezend 1 biet en 1 appel; andijvie.
We beginnen de eieren hard te koken,
koelen ze daarna af en pellen ze, zóó, dat
-het wit en de dooiers gescheiden zijn; de
dooiers worden met de vork zeer fijn ge
maakt en het eiwit aan schijfjes of ringen
gesneden. We maken een sausje, door de
boter te smelten en hierin de zeer fijn ge
snipperde ui gaar te smoren, peper, zout
en kerry toevoegen en bloem en daarna
langzaam de melk. Alles tezamen 5 min.
koken en hierin de stukjes eiwit venvar-
men.
We snijden de andijvie zéér fijn, wasschei.
ze en laten ze goed uitlekken, maken ze
daarna aan met olie, azijn en iets zout;
desgewenscht mengen we door de sla een
fijngehakt bietje en een fijn gesneden
appel. Op een schotel wordt een rand ge
vormd van de sla, zóó, dat de binnen-ope-
ning met de kerry, saus en de eieren ge
vuld kan worden, terwijl we over het ge
heel de fijngemaakte dooiers strooien.
K nippafronen.
Deze japon, voor jeugdige figuren, kan
gemaakt worden van een wollen georgette
of daarmee overeenkomende stof.
De knoopjes en ceintuur zijn van afwijkende
teint. De ritssluiting op
den rug kieze men van
dezelfde kleur als die
der garneering.
W Wenscht men den hals
rond te dragen,
dan zal een klein
garnituurtje met
strikje, van
fijne organdi, het
hierbij zeer goed
loen.
Nu het complet
weer een voor
name plaats in
neemt en men dit
in veel variaties
zoowel op den
,ag als 's avonds draagt,
kan deze afkleedende
japon gedragen worden
bij den driekwart-lan
gen mantel. Behalve
van dezelfde stof als
waarvan de mantel ge
maakt wordt, kunnen
de kleuren van japon
en mantel op elkaar af
gestemd worden, zoodat
men een modern geheel
verkrijgt. Indien men
le japon met ceintuur
[wenscht te dragen, kan
lit worden vermeld; de
ruimte bij den zijnaad
in de taille kan dan
vervallen.
De benoodigde stof
wordt bij de patronen
aangegeven. Voor alle
voorkomende maten
zijn patronen te bestel
len. De maten mogen
vooral niet te ruim en
te breed gemeten wor
den omdat de overwijdte aan de patronen
wordt toegevoegd. De naden worden aan de
patronen 'niet toegevoegd.
Men meet de volgende maten:
De halve bovenwijdte, van middenachter,
onder den arm doormeten, tot middenvoor.
De lengte, van het hoogste punt op den
schouder, naast den hals, zoo lang als men
de japon wenscht.
De taillewijdte, strak can de taille.
De heupwijdte, om hét breedste gedeelte
van de heup, 20 a 25 cM. beneden de taille.
De voorlengte, van. den halskuil tot laag
in de taille.
De ruglengte, van den halsknokkel tot laag
in de taille.
No. 26
ALLES wat U noodig hebt voor
JAPON- of MANTELSTOFFEN
vindt U het voordeeligst bij
HOOGSTRAAT 351 hoek Spul, Rotterdam
Ook kunt U Uw japon laten knippen
voor 1.—; knippen en rijgen 2.—;
Mantelknippen 2.—; knippen en rijgen
f 3.—; Japon geheel gemaakt 1 7.50.
NIEUWSTE PLATEN ter Inzage.
De prijs van het op-maat-gemaakte-patroon
bedraagt 50 cent plus 5 cent porto, toe te
zenden aan de Redactie van „Van en .Voor
de Vrouw", adres: Administratie van ons
blad.
Bestelbon van patroon No. 26
Ondergeteekende wenscht te ont
vangen het patroon van de japon
No. 26.
Halve bovenwijdte
Lengte
Taillewijdte
Heup—ijdte
Voorlengte
Ruglengte
Naam:
Adres:
Het geheim der gezelligheid bestaat in de
kunst met kreupelen gelijken tred te houden.
FLIEGENDE BLAETTER.
Men moet zich aan de karakterfouten van
zijn kennissen gewennen, evenals aan lee-
lijke gezichten.
SCHOPENHAUER.
DAMES, breit zelf
Uw onderkleeding
Voor 2.10 ontvangt U van ons merk
„Dovesdown" Hygiën. verp. in cellophane,
voldoende wol voor het breien van een hemd
en broek, terwijl het patroon gratis la,
„Dovesdown", de ideale wol voor onder»
kleeding, is verkrijgbaar n de kleuren: wit,
rose, blauw.
Schrijf nog heden 2.25 op onze Giro-reke
ning 46396 over met opgaaf van verlangde
kleur en U ontvangt alles franco.
SOPHIA GEMMEKEN.
Heiligeweg 34/36, TeleL 30866, Amsterdam-C
maar door gebruik te maken van
NECTAR BLOEMEN-OLIëN
kan men de fünste rozengeur, heliotrope, vio
lette. lilas en andere bloemengeuren verkrij
gen en ze gebruiken ter bereiding van
odeurs, haarwaters, pommade, brillantine,
vaporlsateurs, voor de lampe Beger enz. Prö«
p. fleschjö ƒ0.40. Verkrjjgb. bö apothekers
en drogisten. Vraag steeds merk NECTAR
^Uw -fiüncle>ian
■zyaolot op
cfcAMsaA /itaof)!
De juiste keuze van onze levensmiddelen
Onze voedingsmiddelen moeten
geneesmiddelen, onze genees
middelen voedingsmiddelen zijn.
PARACELSUS
IN deze weken, nu in afwachting van den nieuwen
voorjaarsoogst, de groenten schaarsch en duur
zijn, is het voor vele huisvrouwen een heel pro
bleem, hoe voedzame niet te kostbare maaltijden
te bereiden, terwijl toch voldoende afwisseling in
de menu's gehandhaafd blijft.
Hoeveel te meer zou het hoofdbrekens kosten, de
goede samenstelling te vinden, indien we ons af
gingen vragen, of de spijzen voldoende eiwitten,
vetten, kool-hydraten, voedingszouten en vitami
nen bevatten.
Zonder dat men zich om dergelijke vragen bekom
mert, worden meestal, aan een juist gebleken tra
ditie getrouw, goede combinaties gemaakt.
Maar als wij de „Encyclopaedie voor voedings- en
genotmiddelen" 1) bestudeeren, wordt ons pas
éérst recht duidelijk, hoe uitzonderlijk belangrijk
Voor het in stand houden van een gezond lichaam
de keuze der voedingsmiddelen eigenlijk is Op dit
terrein worden de laatste tientallen jaren hoe lan
ger hoe meer uitvindingen gedaan, en de medische
wetenschap maakt voortdurend ruimer gebruik
van de resultaten dier onderzoekingen.
Van recenten datum is de ontdekking van de vita
minen A, B, C, D en E, die niet ten onrechte wel
eens worden vergeleken met het alphabet der ge
zondheid. In 1905 werd het vitamine A voor 't eerst
opgemerkt, en sedert dien hebben de onderzoekin
gen een groote vlucht genomen, en op 't oogenblik
wordt, niet het minst ook door Nederlandsche ge
leerden, op dit gebied baanbrekend werk verricht.
Uit de geschiedenis zijn voorbeelden genoeg be
kend, waardoor men bepaald wordt bij de groote
ellende, die voort kan lcomen uit eenzijdige voe
ding. Hoevele schepelingen en belegerden hebben
de eeuwen door niet geleden aan die afschuwe
lijke ziekte, welke scheurbuik genaamd wordt. En
dat alleen, omdat zij gedwongen waren'zich te ver
genoegen met gedroogde en ingezouten spijzen.
Oude scheepsjournalen berichten uit-en-ter-na van
het lijden der bemanning op verre tochten. Het
begon met tanden en kiezen, die los gingen zitten;
bederf van tandvleesch en -kassen volgde, waarbij
dan vaak nog allerlei infecties van maag- en
darmkanaal kwamen. Reeds spoedig wist men uit
ondervinding, dat jong, versch groen een uitste
kend middel was tegen deze gevreesde kwalen.
Maar op die verre reizen was dat onbereikbaar!
Honderden jaren geleden reeds vaardigde de En-
gelsche marine instructies uit, om, ter voorkoming
van de scheurbuik, iederen dag aan eiken opvaren
de wat versch citroensap te verschaffen. Thans
weet men, dat gebrek aan vitamine C zoo rij
kelijk aanwezig in versch groen en fruit oorzaak
was van de gevreesde ziekte.
Rijst mèt en zonder vlies
Nog een bekend voorbeeld van een kwaal, ontstaan
uit eenzijdige voeding, is de in tropische landen
voorkomende beri-beri. Deze ziekte ontstond door
gebruik van rijst, die geheel van het zilvervliesje
is ontdaan.
Nog niet zoo lang geleden beteekendé een gevan
genisstraf van meer dan 6 maanden in Indië prac-
tisch een doodvonnis, lezen we in de Encyclopae
die. Ondanks behoorlijke verpleging stierven de
menschen aan beri-beri. Met het ontdoen van den
rijstkorrel van het zilvervliesje, verdwijnt n.L het
voor het lichaam zoo noodig vitamine B uit de
rijst. Sedert men dit ontdekt heeft, kunnen zieken
genezen worden door tijdige toediening van rijst
met zilvervlies.
Wanneer men zich deze dingen te binnen brengt
is het een geruststelling, te weten, dat de aard
appel, ons volksvoedsel bij uitnemendheid, steeds
het vitamine tegen scheurbuik, beri-beri en oog
ontsteking bevat.
Bovengenoemde voorbeelden brachten we nog
eens in herinnering om in het licht te stellen, hoe
belangrijke functies de vitaminen voor ons lichaam
hebben. Eigenlijk weet tegenwoordig elke jonge
moeder daarvan wel iets. Immers wie streeft er
tegenwoordig niet naar, haar kinderen te bewaren
voor de Engelsche ziekte, door den kleinen tijdig
levertraan toe te dienen? Op deze wijze wordt het
vitamine D, dat door het zonlicht uit in de huid
aanwezige stoffen gevormd kan worden, geduren
de de aan zonlicht arme wintermaanden verschaft.
Genoeg hierover. De onschatbare waarde van juist
gekozen voeding zal ieder duidelijk zyn.
De grondslag voor weerstand en lichamelijke
kracht in het volk moet dus in de keuken gezocht
worden Kan er nog iemand zoo dom zijn, uit de
hoogte neer te zien op het werk van haar, die in
de keuken den scepter zwaait? Van een goede
kookster wordt in onzen tijd waarlijk wel een en
ander gevergd. Niet dat het koken moeilijker is ge
worden. IntegendeeL Maar men moet zich geheel
omschakelen en voorgoed breken met lange kook
tijden en groote hoeveelheden water. Thans be
hoort men te weten dat anders de beste voedings
stoffen verloren gaan.
Daarenboven zal de samenstelling der spijzen
moeten verschillen, al naar gelang zij straks die
nen zullen voor menschen die zich zwaar licha
melijk, dan wel geestelijk inspannen.
Dienaangaande is echter in de breede lagen van
ons volk nog te weinig bekend. Ieder van ons zou
eigenlijk de bladzijden gewijd aan voeding in ver
band met intellectueelen en lichamelijken arbeid,
met groei en psychischen toestand in zich op moe
ten nemen. Actueel zijn ze bovendien in hooge
mate. Naast 'n uiteenzetting van het gehalte aan ei
witten, vetten, koolhydraten, en voorzoover onder
zocht, de aanwezigheid van vitaminen daarin,
biedt de Encyclopaedie een uitgebreid overzicht
van gegevens omtrent kenmerken van zuiverheid,
soorten kwaliteiten, handel, cultuur enz.
Dit boek is met recht een encyclopaedie. Niet
slechts om de alphabetische volgorde waarin de
behandelde onderwerpen gezet zijn, maar ook, om
dat de regelen, aan een bepaald artikel gewijd,
geen afgerond geheel doch een losse verzameling
alle mogelijke wetenswaardigheden
van geheel uiteenloopend karakter vormen.
Ter illustratie doen we eenige grepen uit het vele
dat over den aardappel vermeld staat:
De aardappel bevat ongeveer 75% water,
20% zetmeel, 2% eiwitten en 1% celstof (de cel-
wanden waarin het aardappelmeel is opgesloten).
De bessen, bloemen en groene deelen van de plant
bevatten het vergiftige solanine. Ieder heeft wel
eens de ervaring opgedaan, dat met nieuwe aard
appelen men voorzichtig moet zijn. De vruchten
bevatten nog een spoortje van deze stof, zoodat
men er niet te veel van kan gebruiken.
„De plant kan op verschillende grondsoorten welig
groeien (zand, klei en veenaardappelen) In
ons land wordt ongeveer 200.000 ha. met aardappe
len bebouwd, de oogst bedraagt, ruw geschat, 44
millioen hL Deze duurt van half Mei tot half Juli
(de late soorten van Sept. tot Oct.). De velden
moeten sterk bemest worden.
„Sedert 1844 wordt de oogst herhaalde malen be
dreigd door „het kwaad", een zwam (hy to thora in-
festans), die de knollen doet verslijmen. Ter be
strijding besproeit men de planten met Bordeaux-
sche pap.
„Gewoonlijk doet men op, voor half November.
Men moet de aardappels voorzichtig neerleggen.
Ruw uitstorten heeft tengevolge, dat de onderste
iagen spoedig rot worden.
.Aardappels staan bekend als een heerlijk, maar
volumineus voedseL Het weinige eiwit, dat de
ïardappel bevat, is echter van een bijzondere kwa-
iteit Het is verwant aan eiwit dat in asperges
voorkomt, en aan die delicatesse het zeer eigen-
jardige aroma geeft.
Aardappelen hebben een betrekkelijk hoog ge
halte aan kalizouten. Dit heeft tengevolge, dat veel
keukenzout het lichaam verlaat en men opnieuw
zout wil opnemen (verlangen naar hartige
spijzen)
„Het zetmeel wordt in de aardappel voortdurend
verbrand tot suiker. Deze suiker wordt weer om
gezet in koolzuur en water.
„Bevriezen dé aardappelen, dan wordt de suiker
niet meer weggeademdDe aardappel wordt
zoet en krijgt een walgelijken smaak. Dergelijke
zoete aardappelen kunnen veelal weer bruikbaar
worden door ze een paar dagen bij kamertempera
tuur te bewaren.... Het pootgoed is van belang,
voor den nieuwen oogst en wordt in verzegelde
zakken verhandeld."
Een bijzondere plaats is ingeruimd aan de over-
h e i d s b e m o e i i n g e n inzake kwaliteit der
voedingsmiddelen. Deze tak van staatszorg in Ne
derland mag tot een der beste van Europa gere
kend worden. De wettelijke eischen zijn bij elk
artikel aangegeven. Bij het lezen daarvan ontdekt
de huisvrouw vele leemten in haar kennis, terwijl
toch die verplichte aanwijzingen op de verpakking
een eenvoudige beoordeeling en kwaliteitscontrole
mogelijk maken.
Dt boek is bedoeld voor fabrikanten, importeurs,
vertegenwoordigers, winkeliers, Keuringsdiensten
van Waren, besturen van gestichten en ziekenhui
zen, huishoudscholen enz., en „iedereen, die
over ra tioneele voeding en voedsel-
keuze steeds juiste inlichtingen bij
de hand wil hebben".
Ongetwijfeld zullen er ook huisvrouwen zyn, die
tot de laatste groep gerekend kunnen worden.
Toch is dit boek van zoodanig type, dat we het niet
direct in de handen van vele gezinnen venvachten.
Doch het ware wel te wenschen, dat de hier ge
geven richtlijnen hoe langer meer in de practijk
worden nageleefd tot versterking van lichamelijke
weerstand en kracht in ons volksleven.
Dr Wagenaar heeft het zijne ertoe bygedragen, en
daarvoor dienen we hem dankbaar te zijn.
1) Door Dr M. Wagenaar, Scheikundige-bacterio-
loog aan den keuringsdienst van Waren voor het
gebied Rotterdam. Uitgave N.V. „De Toren trans'*.
Zeist.
