TlifjE doet je goed!
Het nieuwe gebouw van de
Bataafsche Import Maatschappij
Nat. Stichting ter Bevordering
van de Volkskracht
DONDERDAG 26 JANUARI 1939
TWEEDE BEAD PAG 5
TEGEN VRIJHEID VAN
ONDERWIJS
Zooals in alle brochures, waarin leven en
streven der nationaal-socialistische bewe
ging verdedigd wordt, is het ook in die,
welke over de grondslagen van het Lager
en Middelbaar Onderwijs handelt, een in- en
Uitpraterij van je welste.
Het is slechts een klein geschrift van 16
önnoozele pagina's, minus 3 bladzijden
;voorwoord, portret van den leider en schets
matig overziaht. Maar dit belet den schrij
ver niet te verklaren, dat de N.S.B. „onmid
dellijk na de machtsovername de reorgani
satie van dezen belangrijken tak van den
dienst der volksopvoeding in overleg met de
ouders en de vertegenwoordigers der Kerken
ter hand zal nemen en tot een goed einde
brengen op grond van de hierna volgende
beginselen",
Dat zet goed in: ouders en Kerken krijgen
Invloed. Ja, ten aanzien van den Godsdienst
mogen zij beslissen. Er mag zelfs een „Ka
tholieke" en een „Protestantsche sfeer" in
de school heerschen, waarin godsdienst-on
derwijs gegeven wordt.
Wat beteekenen echter deze vaagheden?
Dat er vrije, Christelijke scholen zullen zijn?
Dat kan men nergens in de brochure lezen.
Wel het tegendeel, zij het qp de gebruike
lijke tweeslachtige manier.
Ziehier enkele aanduidingen: „De Zater
dag zal geheel gewijd zijn aan karaktervor
ming en lichamelijke opvoeding. Een aparte
nationale organisatie zal daarvoor in het
leven worden geroepen, waarin aan de
daartoe geschikte onderwijskrachten de toe
komende plaats ter beschikking zal worden
gesteld". Door wie? Natuurlijk karaktervor
ming van overheidswege.
In de kleuterscholen, waarvoor echter geen
leerplicht zal gelden, zullen vrouwen en
meisjes van den arbeidsdienst werkzaam
rijn. Namens en op last van wie? Van den
staat, natuurlijk.
Vele heilige huisjes zullen bij „deze reor
ganisatie omver geworpen worden", want,
natuurlijk, er zijn „vele belanghebbenden
bij de handhaving van de huidige wantoe
standen". Maar de N.S.B. trekt zich daar
niets van aan. „Wat het volksschoolonder-
wljs betreft, hierin hebben de kerken geen
zeggenschap, maar de medewerking van de
geestelijke bedienaren der kerken, teneinde
o.m. (wat nog meer?) aan de kinderen
godsdienstonderwijs te geven, zial zeer ge-
Svaardeerd worden".
Dat lijkt toch machtig veel op 'de open
bare school van een eeuw geleden. En de
Staat wordt niet vergeten, want de inspec
tie «al nauwlettend hebben toe te zien, „dat
het onderwijs deugdelijk is en in overeen
stemming met de eischen, die de Staa/t moet
Stellen",
'Als eenmaal „de splijtzwam zal zijn uit
geroeid", zal er voor de onderwijzers wier
bezoldiging thans nog ,.anti-volksch Is" een
gouden tijdperk aanbreken. En rij zullen
.voorts „bevrijd zijn van den druk, die onbe
voegde potentaatjes somtijds op hen uitoefe
nen". Die onbevoegde (potentaatjes zullen
'dan vervangen worden door den grooten
/potentaat, die zich zelf bevoegd verklaart.
Het vooruitzicht ls voor de „hoerige leer-
Emchten" wel bijzonder schoon.
jOfficïeele berichten
LEGERPREDIKANT
Aan den heer ds B. E. Nanti te telden
ls op zijn verzoek, wepens het bereiken van
den pensioengerechtigden leeftijd, eervol ont
slag verleend als legerpredlkant.
KADASTER
Benoemd ztJn tot landmeter van het kadaster
ln tüdelöken dienst: G. Smit, W. J. Hemmes.
(W. van Mameren. G. F. Witt, S. M. Meelker. B.
H. Rler.ks, A. Schetter, IJ. Feenstra, G. Bier-
ma, F. van den Hoonaard, J. Beetsma, H. Hom
mes G. W. van Braggen, W. F. van Beek, K.
Renkema, J. G. Hufltker en D. E. Doornbos.
SOCIALE Z/<KEN
Aan mej. T. Jager ts eervol ontslag verleend
lala adjunct-commies bö het Departement van
Sociale Zaken.
ONDERSCHEIDING
Verleend ls de eeremedaille verbonden aan
'de Orde van Oranje-Nassau. in goud, aan J.
Luinge, oud-deurwaarder bö het kantongerecht
te Zuidbroek.
den referendaris der P.T.T. J. S.
rewezen als directeur van het P.T.T
>elft ls eervol ontslag _verleend.
Juchem,
kantoor
Benoemd ls tot
Van Goor. thans referendaris 2e klas
der P.T.T. W. J
Generaal-veldmaarschalk Von Mackeri
sen, die namens het voormalig keizerlijk
hoofdkwartier een bezoek bracht aan
Huize Doorn ter gelegenheid van den
80sten verjaardag van den ex-keizer
werd bij zijn vertrek uit Amersfoort uit
geleide gedaan door graaf Schwerin, lid
van den vroegeren Duitschen generalen
staf.
De radiorede van
H. M. de Koningin
Verspreiding door luidsprekers te Ierseke
IERSEKE, 26 Jan. Gezien het groote natio
nale belang van de rede, welke H.M. de
Koningin op Vrijdag voor de radio zal uit
spreken worden door den burgemeester van
Ierseke maatregelen getroffen, opdat ieder
in deze gemeente door middel van luidspre
kers in de gelegenheid wordt gesteld, daar
naar te luisteren.
De bebouwing van het
midden Dam-terrein
AMSTERDAM, 26 Jan, De vereeniging
„Hendrick de Keyser" tot behoud van ar
chitectonisch- of historisch belangrijke oude
gebouwen, heeft zich tot Sen Amsterdam-
sahen gemeenteraad gewend met een adre3
naar aanleiding van het' voorstel van bur
gemeester en wethouders om het midden-
Dam-terrein te vërkoopen aan de N.V. Assu
rantie Maatschappij „De Nederlanden van
1845".
Het Paleis, het meesterwerk van Jacob
van Campcn en een der schoonste en mach
tigste uitingen van onzen gouden eeuw,
mag, naar de meening van adressante, in
geen enkel opzicht geschaad worden in zijn
beteekenis als hoofdzaak van den Dam,
aangezien het de uitgesproken dominant
moet blijven van „het hart van Nederland"
en door zijn beteekenis als Paleis en door
zijn voorname architectuur.
Daarom moet een eventueele bebouwing
van het midden-Dam terrein bescheiden
zijn ten opzichte van het Paleis.
Adressante verzoekt den raad met aan
drang het .voorstel van B. en W. te verwer
pen,
Werklcamp van
R.K. Gemeenschapsoord
Thans In gebruik genctmen
RAARN, 26 Jan. Het werkkamp van het
R.K. Gemeenschapsoord, dat gevestigd is op
het voormalige landgoed „Drakenburg" on
der deze gemeente en waar sedert Novem
ber aan den opbouw door jeugdige werkloo-
zen is gearbeid, is gisteren door den verte
genwoordiger van den minister van Sociale
Zaken, den heer van Hoeven, officieel
in gebruik gesteld, waarbij de aartsbisschop
van Utrecht, mgr. dr. J. de Jong de ker
kelijke inzegening verrichtte, daarbij geas
sisteerd door den deken van Hilversum en
den pastoor van Baam.
's RIJKS MUNT
do Arrondlssoments-rechtbank te 's-
bosch en als audlteur-mllltalr-plai
ger b|j den krössraad voor de lanc
'a-Hertogenboseh.
Roentgentherapie in het
Anthoni van Eeeuwenhoekhuis
Vandaag is een nieuwe inrichting geopend
AMSTERDAM, 26 Jan. Hedenmiddag is in
het Anthoni van Leeuwenhoekhuis te Am
sterdam de nieuwe inrichting voor Roent
gentherapie mot extreem-hooge spanningen
officieel in gebruik genomen. Met deze
1.000.000 volt installatie, welke eenig is in
de wereld, heeft dit Instituut de beschik
king gekregen over een stralenbron, welke
dezelfde stralingsenergie kan opwekken als
een kilogram radium. De nieuwe roentgen-
inrichting is volgens geheel nieuwe princi
pes door de Philips Roentgen Laboratoria
ontworpen en gebouwd.
Het Anthoni van Leeuwemhoekhuis heeft
zich met deze belangrijke nieuwe aanwinst
aan de spits gesteld van de modem weten
schappelijke bestrijding van kwaadaardige
De Chr. Emigratie-Centrale
sterk gegroeid
Alg. ledenvergadering op 8 Febr. te Utrecht
De Chr. Emigratie-Centrale hoopt haar
jaarvergadering te houden op Woensdag 8
Februari a.s. n.m. 2 uur in het gebouw van
Chr. Sociale Belangen, Kromme Nieuwe
Gracht, te Utrecht
Op deze vergadering zullen belangrijke
mededeelingen worden gedaan in zake de
organisatie, de verhouding tot de Regeering
en de voorlichting.
Voorts vindt bestuursverkiezing plaats,
waarbij een geheel nieuw bestuur moet wor
den gekozen. Het Dag. Bestuur stelt voor
uit elk der Prov. Afdeelingen een bestuurs
lid aan te wijzen. De heeren A. Waraaar, T.
Cnossen en Dr P. H. W. G. v. d. Helm zul
len korte toespraken houden. Tot slot zal
een film worden vertoond van het Delta-ge
bied van Argentinië.
De Chr. Emigratie-Centrale is in 't eerste
jaar van haar bestaan in omvang en betee
kenis gegroeid. Niettemin is het noodzake
lijk dat het aantal leden nog sterk wordt
uitgebreid. Nieuwe leden tegen een matige
contributie (minimum 1.50 per jaar) kun
nen zich opgeven bij het Bureau van de
Centrale Mr M. van der Sluys. Ieplaan 65
te 's-Gravenhage.
Belangstellenden kunnen de vergadering
bijwonen.
Ned. Bond van Jongelingsver.
op Geref. grondslag
Dit jaar Bondsdag te Utrecht
Naar wij vernemen heeft het bondsbe-
stuur van den Ned. Bond van Jongelings-
vereen. op Geref. grondslag thans definitief
besloten om de op Hemelvaartsdag as. te
Apeldoorn te houden Bondsdag, die aldaar
niet kan plaatsvinden wegens gebrek aan
geschikte vergaderruimte, naar Utrechtte
verplaatsen. In laaetstgenoemde stad ver
kreeg het bondsbestuur de beschikking
over de groote zaal van het gebouw „Tivo-
li", de Ned. Herv. Kerk Buurkerk en de
Qeref. Oösterk$rk, zoodat aan 5300. bezoekers
een plaits kan won
geboden,
Nederland en Ned.-Indië
Bij H. Veenman cn Zonen te Wageningen
is verschenen „De sociaal-economische in
goed van Nederlandsch-Indië op Neder
land", bevattend de redevoeringen van Pfof.
Dr. C. Gerretson, Dr. J. B. D. Derksen, Gottfr.
H. Crone, Prof. Dr. H. Kraemer, Mr. D. Crena
de Iongh en Mr. F. M. Baron van Asbeck,
gehouden tijdens den driedaagschen leer
gang over dit onderwerp ter gelegenheid
van het vierde lustrum van de Landbouw-
hoogeschool te Wageningen.
Door de meer intensieve propaganda die
thans gevoerd wordt, is weer een tweetal
nieuwe afdeelingen van den Bond van Chr.
Schilderspairoons opgericht. Allereerst te
N ij v e r d a 1 waar voorloopig een achttal
leden toetrad. Een voorloopig bestuur,
bestaande uit de heeren: L. de Vries, Mole
naar en Willems, heeft de zaak ter hand
genomen om de actie in de omgeving voort
te zetten. Ook in Ede en Bennekom is een
voorloopig bestuur gevormd uit de heeren
De Bruin, Verduin en De Nooy, die de actie
voor een krachtige afdeeling in deze om
geving zullen voeren.
KOOLHOVEN-TOESTEL BESCHADIGD
Bij een minder geslaagde landing op
Schiphol is gistermiddag een klein militair
vliegtuig van de Kool hoven-fabrieken door
het linker wiel gezakt. Het toestel werd
daarbij vrij ernstig beschadigd. De bestuur-
Dr F. J. Krop, predi
kant der Ned. Herv.
Gemeente te Rotter
dam, vierde op 15 Jan.
zijn veertig jarig ambts
jubileum. Gisteravond
werd in zijn wijkge-
bouw „Geloof en Vrij
heid" in een intieme
samenkomst dit feit
herdacht. We zien hier
den jubilaris met zijn
echtgenoote temidden
van sprekers en het
comité, dat Dr Krop
een bedrag ter hand
stelde voor de restau
ratie van het wijkge-
touiP,
Project van architect Oud
is gekozen
•s-GAVENHAGE, 25 Jan. Vanmiddag
hebben wij een uiteenzetting bijgewoond
over en een bezichtiging van de plan
nen, welke bij de directie van de N.V.
Bataafsche Import Maatschappij zijn
binnengekomen voor den bouw van het
nieuwe kantoor aan den Wassenaar-
scheweg in de Residentie.
Het bouwprogramma werd indertijd ter
hand gesteld aan de architecten Ir G.
Friedhoff, A. J. Kropholler, 1
ud en IrD. Roosenburg.
Door de Directie is nu de voorkeur
gegeven aan het ontwepp van den heer Oud
en aan dezen is de opdracht tot den bouw
verstrekt
Aan een toelichting van den heer Oud op
zijn ontwerp is het volgende ontleend.
Het ontwerp toegelicht
Voor-aanzicht van het gebouw.
Het hoofdgebouw is gesitueerd in de rooi
lijn van den Wassenaarscheweg. Dwars
daarop komt een verbindingsgang. waaraan
de cantine ligt; aan het einde van dezen
dwarsgang komt later eventueel de uitbrei
ding, die evenwijdig aan het hoofdgebouw
en gelijkvormig daarmede gedacht is.
In het midden van het hoofdgebouw be
vinden zich de ingangshal, het trappenhuis,
de liften, bodekamer, spreekkamers, garde
robe en toiletten voor publiek en afdeelings-
chefs. Bovendien, meer naar de einden, goe
derenlift en bergruimte voor schoonmaak
materiaal, benevens de boekenkluizen.
Het hoofdgebouw is lang en smal en telt
zonder de parterreverdieping (die op 2 M.
boven het terrein ligt) nog 4 verdiepingen
en een archiefverdieping.
De verdiepingen zijn vrijwel gelijk aan de
parterre-verdieping; evenals deze bevatten
zij alle, behoudens de reeds genoemde ruim
ten, kantoorlokalen. Deze kantoorruimten
bevinden zich aan weerszijden van
gang, die zich van het midden naar de bei
de einden uitstrekt en indirect daglicht ont
vangt Aan het einde van deze gangen lig-
0de halfronde diensttrapponhuizen, die
door de volle hoogte van het gebouw gaan
en aansluiten op de rijwielkelders. Deze rij»
wielkelders (er zijn er twee) zijn toeganke
lijk via een op- en afrit aan de achterzijde.
Zij worden tevens als schuiLkelders inge
richt
De gang, dwars op het hier besproken
hoofdgebouw, heeft eveneens ruimten links
en rechts. De cantine ligt in het midden
van den gang. Onder de cantine ligt het
ketelhuis. De ligging van cantine en ketel
huis is mede bepaald door de toekomstige
uitbreidingen.
Onder al deze ruimten en den dwarsgang
zelf bevindt zich een garage voor 25 auto's.
Als toegang dient de reeds genoemde op- en
afrit; als uitgang een dito op- en afrit aan
de andere zijde.
De employé's komen binnen aan de Flo-
ris Grijpstraat waar een portiershuisjo
komt. Bij binnenkomst van het terrein al
daar heeft men het gezicht op een grooten
aanleg van gras en groen, welke afgesloten
wordt door den laagbouw van het dwarsge-
deelte. Ter verkrijging van den benoodigden
grond voor ophoogintr is een vijver gegra
ven, waaromheen eenige wandelpaden, wel*
ke voor dit dwarsgedeelte gelegen zijn.
Op den hoek van Wassenaarscheweg ert
Floris Grijpstraat is een „Shell service sta
tion" geprojecteerd, dat zooveel mogelijk irt
den geest van het gebouw gehouden wordt.
Aanpassing bij stadsbeeld
Er is in het algemeen naar gestreefd
het gebouw in te passen in het stads
beeld ter plaatse, d.w.z., dat er naar ge
zocht is ook hier het beeld van ruimte
en groen te verkrijgen, dat in de om
geving domineert
Het gebouw is daardoor betrekkelijk hoog
ontworpen, zoodat een groot gedeelte van
het terrein onbebouwd kan blijven. Voorat
komende vanaf den kant van het park ach
ter het gebouw, zal men vanaf de Floris
Grijpstraat een ruime en breede groen-ont»
wikkeling te zien krijgen. In overeenstem
ming hiermede is bij de keuze van het ma
teriaal zooveel mogelijk naar lichtheid ge-
streefd.
Op enkele belangrijke punten zal door
beeldhouwwerk verlevendiging gebracht
worden.
De tuinaanleg is zeer simpel gedaciht;
groote grasvlakken met wat laag struikge
was en populieren. Ook een paar kleurigq
bloemvlakken.
De verwarming is ten deele warmwater*
verwarming en ten deele luchtverwarming.
De ventilatie is in hoofdzaak natuurlijk
ventilatie.
Een federatief verband
ter stimuleering van de
lichamelijke opvoeding
'Actie op een zoo breed
mogelijke basis
Men schrijft ons: Het Rijkscollege voor de
Lichamelijke Opvoeding heeft met de hier
na te noemen organisaties besprekingen ge
voerd over de vraag, op welke wijze en
door welke middelen de lichamelijke opvoe
ding van het geheele Nederlandsche volk
door een eensgezinde actie bevorderd kan
worden,
Deze besprekingen hebben geleid tot
de oprichting van een federatief verband,
dat voorloopig is genaamd: „Nationale
Stichting ter Bevordering van de Volks
kracht", en dat zal arbeiden op de door
het college in zijn rapport „De school en
de Lichamelijke Opvoeding" aangegeven
grondslagen. In de eerste plaats dus met
inachtneming van het beginsel, dat de
lichamelijke opvoeding voor alles aan
het schoolonderwijs onverbrekelijk ver
bonden moet blijven. Naast een doelma
tige propaganda ter stimuleering van de
lichamelijke schoolopvoeding zal er naar
worden gestreefd de belangstelling en
mede/werking van het geheele volk te
verkrijgen voor de lichamelijke opvoe
ding der schoolvrije jeugd, waarbij wordt
uitgegaan van de gedachte, dat de Scha
mel ij ke vorming, als integreerend deel
van de opvoeding, de volkskracht. Der
halve zal de stichting ter bereiking van
dit doel, haar actie op een zoo breed
mogelijke basis voeren.
Coordineerend en centraal dlrlgeerend
Deze nieuwe organisatie zal voorts in het
algemeen werkzaam zijn als coordineerend
en centraal dirigeerend lichaam op het ge
bied der lichamelijke opvoeding. Een derge
lijke werkzaamheid, waaraan algemeen be
hoefte werd gevoeld, ontbrak tot nog toe in
ons land.
Het college, onder welks auspiciën de co
ördinatie tot stand kwam, zal in de stich
ting uitsluitend een adviseerendo stem heb
ben, terwijl de aangesloten organisaties
haar volkomen zelfstandigheid zullen be
houden, doch gemeenschappelijk zullen na
gaan, welke middelen aan het beoogde doel
dienstbaar gemaakt kunnen worden.
Bij de keuze der organisaties, die tot sa
menwerking werden uitgenoodigd, heeft het
College san een kern gedacht, die uiteraard
voor uitbreiding vatbaar is. De volgende
organisaties hebben aan de oprichting me
degewerkt en zijn derhalve in de stichting
vertegenwoordigd
Wie vertegenwoordigd zijn
a. de vereeniging van leeraren en onder
wijzers in do lichamelijke opvoeding in Ne
derland:
b. de Nederlandsch- Christelijke vereeni
ging van leeraren en onderwijzers in de
lichamelijke opvoeding;
c. de nationale R.K. vereeniging van leer
aren en onderwijzers ip de lichamelijke
oefening;
3. het Nederlandsch Olympisch" comité;
e. de interdiocesane jeugdcommissie;
f. het centraal verband van Christelijke
organisaties voor de lichamelijke opvoeding;
g. de Nederlandsche arbeiders sportbond,
_h. de nationale vereeniging tot bevorde
ring van harmonische lichaamsontwikke
ling;
i. het comité ter bevordering van de licha
melijke opvoeding van het Nederlandsche
volk;
j, het comité-Graafland.
Het bestuur zal binnenkort worden sa
mengesteld.
Een voorloopige commissie ter voorberei
ding der werkzaamheden is gevormd onder
voorzitterschap van Mr A. baron Schim-
melpenninck van der Oye. Het sec
retariaat dezer voorloopige commissie is ge
vestigd in het Departement van onderwijs.
Kunsten en Wetenschapipen, Oostduinlaan
2 te 's-Gravenhage, kamer 37.
De actie voor meer lichamelijke opvoe
ding van onze Nederlandsche jeugd, door
verschillende bladen bok door het onze
gevoerd, en daarna overgenomen door
het Comité-Graafland c.s., heeft dus thans
het eerste zichtbare resultaat bereikt Van
dat allereerste begin nemen we dankbaar
nota. Nu komt het voornaamste: practische
resultaten zien te bereiken! Gezien de wjjze,
waarop de zaak thans wordt ingericht, heb
ben we goede hoop, dat succes niet zal uit
blijven. Redj
Een nieuw marine-vliegtuig
Geslaagde proefvlucht van de Fokker C 14-W,
AMSTERDAM, 26 Jan. Het eerste toestel
van een voorden marine-luchtvaartdienst be
stemde serie van 24 watervliegtuigen, typd
Fokker C. 14-W, een drijvervliegtuig voor
voortgezette opleiding, dat tevens als lichte!
zeeverkenner dienst kan doen, is gereed ge*
komen en heeft met goed gevolg te Schel-*
lingwoude zijn eerste proefvluchten uitge*
voerd. Het vliegtuig werd bestuurd door
een der fabrieksvliegers van Fokker, der*
heer T, H. Leegstra, terwijl ir F. Stok hera
vergezelde. Ook ir M. Beeling was bij de
proefvluchten aanwezig.
Nadat op het buiten Y de wendbaarheid
op het water was beproefd, werd de eerste
start gemaakt De C. 14-W kwam vlot uit
het water en bleek ook in de lucht gemak
kelijk bestuurbaar. Achtereenvolgens werden
drie starts en landingen gemaakt waar
mede de eerste proeven, welke tot volle te
vredenheid van den heer Leegstra verlie*
pen, waren volbracht
's-GRAVENHAGE, 26 Jan. In de Staats
courant van gisteravond is bekend gemaakt'
de beschikking van de ministers van Bin-
neniandsche Zaken en van Financiën, wel
ke de voorwaarden bevat waaraan een ge
meentelijke stortings- en ophaaldienst moet
voldoen wil hij niet vallen onder de girowet
Een dezer voorwaarden is, dat niet tec
openbare kennis wordt gebracht wie bij den
dienst zijn aangesloten.
Zooals bekend eisoht de girowet voofi
nieuw qp te richten gemeentelijke girodien
sten een door de kroon te verleenen ver
gunning waarin verschillende in die wet ert
in het gemente-girobesluit omschreven voor
waarden o.a betreffende de belegging van
de girogelden en de aan den postcheque en
girodienst te betalen vergoeding moeten
zijn opgenomen.
Zooals gemeld viert de Keucü^tmchool der Vereen, tot oprfcMu cn instand
houding van vrije scholen op Geref. grondslag te Den Haag haar OOOden jubileum.
Tijdens de gisteren gehouden receptie kwam Minister de Wildijen voorzitter
der Vereeniging. den heer van den Bosch,die deze functie eveneens 50 jaar ver.
vulthartelijk geluk wenschen.
