Jliettiiw itriïtscljc (Courant Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leidenen Omstreken Nationalisten voor Barcelona's laatste linies RYNBENDE FIRMA D. KATZ Abonnementsprijs: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agenlschap. gevestigd is 235 Franco per post 2.35 portokosten Per week 0.18 Voor het Buitenland bij wekelijksche zending4.50 Bij dagelijksche zending5.50 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/j Ct Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 33936 NO. 6608 DINSDAG 24 JANUARI 1939 19e Jaargang Sbbertentieprijjcn: Van 1 tot 5 regels1.17'/» Elke regel meer0.227a 'ngezonden Mededeelingen van 1—5 regels 2.30 Elke regel meer0.45 Voor het bevragen aan 't bureau wordt berekend0.10 MAG DAT?, Copos is weer in actie. U weet wie Copos is. 't Is een comité, dat met een ij vér een betere zaak waardig, propaganda drijft voor de openbare school te Rotterdam. De ijver is overigens loffelijk en moge ons, als we onlangs reeds schreven, ten voor beeld strekken. Maar is elk middel geoorloofd? Onze lezers zijn blijkbaar van oordeel, 'dat niet alles mag wat Copos doet; want ze zenden ons circulaires van Copos met aan- tcekeningen. Huis aan huis zijn de 200.000 prentjes met bijschrift bezorgd. Toezending van min of meer neutrale opwekkingen van het roode gemeentebestuur op kosten van rijk en gemeente dus schijnt niet vol doende te zijn. Copos zegt het duidelijker, Maar, mag alles? Mag men beweren, dat de confessioneele school (niet genoemd, maar wel bedoeld) „het gif der verdeeldheid reeds op de schoolbanken zijn verderfelijk werk laat doen".?. Mag men zeggen, dat zoo later „een volk gevormd wordt, gesplitst in twee vijandige kampen"? Mag men insinueeren, dat „onverdraag zaamheid en wantrouwen in ons volk de saamhoorigheid en de samenwerking be lemmeren"? Mag men de ouders opwekken hun kind o n m i d d e 11 ij k op te geven voor een openbare school („waar men aan een nieuw en krachtig Nederland bouwt") „ook als het reeds een Christelijke of Roomsch- Katholieke school bezoekt"; terwijl daarop dan direct volgt: „De aangifte kan ook op het stadhuis geschieden (Kamer 127)"? Het laatste is natuurlijk volkomen juist. Maar gezien in het verband is het aanma tigend en misleidend. Zooals de geheele circulaire. Het beginsel der opvoeding op 'de openbare school beet te zijn, dat zij ieders godsdienstig inzicht en elke oprechte overtuiging eerbiedigt; doch de oprechte overtuiging, dat de kinderen in de vreeze des Heeren behooren opgevoed te worden, .wordt niet geëerbiedigd, maar Mag dat alles maar? GEVAARLIJK PAD Berichten in de pers en van onze corres pondenten wijzen op een terugkeer van car navalsfeesten in het Zuiden des lands. Thans vestigt men onze aandacht op een intensieve actie van enkele vereenigingen in Breda om daar de sedert jaren verdwe nen pretmakerijen weer in te voeren. Het publiek werd met inteekenlijsten stevig bewerkt Bij den burgemeester klopt men blijkbaar niet aan doovemansdeur, Reeds moet ge bleken zijn, dat deze wel in die richting wil gaan. De raad zal daarbij echter medewer king moeten verleenen, want deze heeft de beslissing over kermissen. Het ernstige deel der burgerij vreest echter, dat men in I de volgende maand de dwaze zotskap weer op anders wijze en bedachtzame hoofden zal zien. Wij begrijpen deze mentaliteit niet. „Dat is duidelijk, zal men ons antwoorden, de Roomsche vroolijlcheid is anders dan de Calvinistische somberheid". We weten dat, maar zelfs al houden we hiermee rekening, dan begrijpen we nog niet, waarom men dit gevaarlijke pad opgaat. Wat wint de bevol king bij deze kermisvermakelijkheden, welke meestal in dronkemanspartijen ein digen? De laatste maanden heeft de R.K. per3 .volgestaan met waarschuwingen van pas toors e.a. om elke onmatigheid op dit ter rein toch tegen te gaan, gezien de droeve resultaten; waarover wij thans niet uit weiden. Maar krasse staaltjes zijn er gepu- bliceerd. En nog pas waarschuwde een „huis- I vadei-" in „de Maasbode" tegen R.K. feest avonden met bal na. Voorts ijvert men in R.K. kringen op lof waardige wijze voor het publiek gebed in openbare college's, voor vrijmaking van den Zondag van alle noodelooze verstoring door sport, spel en vergaderingen; terwijl men er voor het Zuiden een aparte nakeuring .voor films op na houdt. Is daarmee in overeenstemming de her invoering van carnavalspret vol ruw ver maak en bedreiging van de zedelijkheid? Men late in Bi'eda deze ongekeurde films der zotheid niet toe. AMSTERDAM, 24 Jan. Het m.s. „Marnix I .Van St Aldegonde" van de Stoomvaart Maatschappij „Nederland", zal tengevolge Van vertraging, welke is ontstaan door het slechte weer. eerst Woensdagmorgen om. acht uur te IJmuiden en om twaalf uur te Amsterdam aankomen. ROTTERDAM LLOYD RAPIDE I AMSTERDAM, 21 Jan. De Rotterdam Lloyd Rapide rijdende in aansluiting op het d.d. 24 dezer te Marseille verwacht wor dende mailschip „Balocran", zal Woensdag 25 Januari a.s. om 6.16 uur te Roosendaal, 7.09 uur te Rotterdam D.P. en 7.33 uur te Den Haag H.S.M, arriveer en. Luchtaanvallen ver nielen de havenwerken De evacuatie der vreemdelingen Volgens te Perpignan uit Spanje ont vangen berichten zijn de nationalistische troepen thans aangekomen voor de laatste verdedigingslinies, welke de republikei nen voor Barcelona hebben opgeworpen. Franco beschikt over omstreeks twintig goed uitgeruste divisies. De republikeinsche troepen, die in goe de orde zijn teruggetrokken, hebben blijk baar gebrek aan materiaal doch zijn niet temin in staat, nog eenigszins tegenstand te bieden. De vraag is thans, of de troepen van Franco nog voldoende élan hebben, om de laatste linies in eens te nemen, of dat zij genoodzaakt zullen zijn, den pas te markeeren en de belegering van Barcelona te organiseeren. Franco's troepen kunnen thans van ver schillende punten de Catalaansche hoofdstad zien liggen. Het vuur van hun artillerie na dert steeds dichter de fortificatie-werken, welke haar omringen. Maandagnamiddag om twee uur had Bar celona reeds 8 luchtaanvallen te doorstaan gehad. De vliegtuigen van de nationalisten concentreerden hun aanvallen vooral op de havenwijk, blijkbaar om de pogingen tot evacuatie van de repnblikeinsche troepen vla de Middellandsche Zee te verijdelen. Do havenwijk ligt in pnin en de havenwerken zijn danig gehavend. Ook de wijken De Colombres en Vulcan, die in de onmiddel lijke nabijheid van het havenkwartier liggen werden Maandag bij den vijlden Inchtaanva] getroffen. Vier Britsche schepen werden ernstig be schadigd en twee ervan aonken. Het Brit sohe s.s. Stanbrook, dat op weg was naar Barcelona, werd zeven mijl uit de kust ge bombardeerd. De kapitein van de Stanbrook heeft vanuit Port Vondres, waar hij inmid dels veilig is aangekomen,den eigenaars van het sahip telefonisch medegedeeld, dat de Stanbrook niet getroffen is en dat nie mand aan boord eenig letsel heeft opgeloo. pen. Hij voegde hieraan toe, dat een sleep boot van de Britsche admiraliteit niet in staat was de Stanbrook naar Barcelona te escorteeren, aangezien de situatie te ge vaarlijk was. De toestand in Barcelona Barcelona biedt op het oogenblik denzelf den aanblik als Madrid, toen de nationalis ten de poorten der hoofdstad naderden. Met koortsachtige haast wordt gewerkt aan de Statenverkiezingen in Zuid-Holland op 19 April Gedeputeerde Staten van Zuid-Hol land hebben besloten de verkiezing van leden der Prov. Staten in deze provincie te doen plaats hebben op Woensdag 19 April. Ministers van vacantie terug 's-GRAVENHAGE, 24 Jan. De Minister- President, Dr. H. Col ij n, is gisteravond uit Zwitserland teruggekeerd. Vanmorgen heeft hij de vergadering van den Minister raad gepresideerd en vanmiddag heeft hij zijn werkzaamheden ten Departemente hervat. Minister De Wilde was Zaterdag terug gekeerd, om Maandag zijn werkzaamheden te hervatten. Komt er een luchtpolitie Naar het „H.bld." verneemt, worden mo menteel besprekingen gevoerd tusschen ambtenaren van de Rijksveldwacht en leden van dé V.O.S., de Vrijwillige Organisatie van Sportvliegers, om, indien de betrokken mi nister hiertoe zijn toestemming verleent, te komen tot de instelling van een soort van luchtpolitie, met dien verstande, dat een aantal Rijksveldwachters zou worden opge leid tot waarnemers aan boord van vlieg tuigen, welke waarnemingen zij dan in bijzondere gevallen zouden verrichten aan boord van vliegtuigen van leden van de V.O.S. De onderhandelingen zijn nog niet ten einde, doch reeds mag de verwachting worden uitgesproken, dat het resultaat gun stig zal zijn. De gestichtsarts H. van Waning Bolt be gaf zich gisteren naar de werkinrichting Veenhuizen voor zijn gewone ochtendbezoek. Nabij den hoofdingang werd hij staande ge houden door een 78-jarigen vei-pleegde. Dr. Bolt stapte van zijn fiets, waarop de ver pleegde plotseling een hakmes onder zijn kleeding vandaan haalde en daarmee naar den dokter sloeg, waardoor deze ernstige wonden aan het voorhoofd kreeg. Per fiets wist Dr. Bolt zijn woning te bereiken, waar hij voorloopig werd verbonden. Later heelt Dr. Elsinga uit Norg de wond gehecht De marechaussee heeft den dader in ar rest gesteld. BEGRAFENIS VAN Mr R. RIDDER PAUW VAN WIELDRECHT 's GRAVENHAGE. 24 Januari. De begra fenis van het stoffelijk overschot van Mr R. Ridder Pauw van Wieldrecht, kamerheer van H M. de Koningin, zal Donderdagmid dag a.s. om kwart over 2 op de begraaf plaats te Leersum geschieden. Internationale Tarweconferentie Wanverhouding tusschen vraag en aanbod Waar de oplossing te zoeken? Dezer dagen heeft het Internationale Tarwe Comité besloten tot het houden van een internationale taiwe conferentie. Het staat nog niet vast, aldus Econ. Voorlichtin gen, wanneer de conferentie zal worden ge houden. Evenmin is bekend, welke pun ten er zullen worden behandeld. In ieder geval echter zal het doel van de komende besprekingen zijn een aanpassing te be werkstelligen van het wereldaanbod aan de wereldvraag, teneinde aldus een onge- wenschte vermeerdering van de wereld voorraden te voorkomen. Dat doel zal op verschillende wijzen kunnen worden be reikt, waarbij de meest voor de hand lig gende maatregelen zouden zijn: le. beperking van den aanplant c.q. ver bod van een verdere uitbreiding van de be staande met tarwe verbouwde oppervlakte speciaal in de tarwe-importeerende landen; 2e. beperking van den export, te bereiken door het vaststellen van exportquota. Onder de verdere maatregelen, welke ter saneering van de tarwemarkt zullen worden besproken, mogen worden genoemd het vatststellen van minimumprijzen bij den export en het afschaffen van in welken vorm dan ook gegeven uitvoerpremies. Voorts zou een oplossing van het taiwe- vraagstuk kunnen worden gevonden in een vermeerdering van het verbruik. De vraag naar tarwe is echter vrij onelastisch. Wel is een uitbreiding mogelijk van het gebruik van tanve als dierlijk voedsel. Doch uiteindelijk zou dit slechts verplaat sing der moeilijkheden beteekenen. Na ver loop van tijd zouden zich dezelfde moeilijk heden opnieuw voordoen E.V. betoogt, dat sinds 1926'30 de met tarwe bebouwde wereldoppervlakte met gem. 10 pet. is toegenomen, waarbij vooral de tarwe-importeerende landen (o.w. Ne derland) zich hebben doen gelden. Voor het bereiken van een oplossing van het tarwevraagstuk zal speciaal, naar E.V. opmerkt, bij de tarwe-importeerende lan den moeten worden aangedrongen op een tegengaan van een verdere uitbreiding van den tarweverbouw. De gunstige oogstresultaten hebben ge leid tot een zeer aanzienlijk wereld-export surplus, dat voor het seizoen 1938'39 wordt geraamd op niet minder dan 31 mil- lioen ton. Stelt men daartegenover de wereldvraag, die gemeten aan de netto invoeren, is gedaald van ongeveer 17 mii- lioen ton in de jaren 1926'30 tot (naar raming) 11 k 11 y2 millioen in 1937 (over 1938 zijn nog geen cijfers beschikbaar), dan behoeft het geen nader betoog, dat de wan verhouding tusschen vraag en aanhod dit jaar wel bijzonder sterk naar voren treedt. Wel kan een kleine vermeerdering van de wereldvraag worden verwacht tengevolge van voorraadvorming in verband met oor logsgevaar, doch het is duidelijk, dat hier- militaire versterking der stad. Het zaken leven ligt geheel stil en vurgers van alle leef tijden arbeiden aan de verdedigingswerken. Alleen een officieel nieuwsblad is Maan dagochtend verschenen. Hierin werd een communiqué gepubliceerd, waarin de regee- ring verklaarde besloten te hebben in Bar celona te blijven en de stad te verdedigen, hoewel een aantal ondergeschikte departe menten naar elders is vervoerd en de burgers systematisch worden geëvacueerd. Alle bars, café's en restaurants zijn geslo ten, terwijl de hotels slechts aan officieele personen, militairen en vluchtelingen op doortocht onderdak mogen verschaffen. Generaal M i a j a heeft per radio mede deel in g gedaan van net besluit der Barcelo- na-regeering, den 6taat van oorlog af te kon digen in het geiheele republiekeinsche gebied Sedert het uitbreken van de vijandelijkhe den heeft 't republikeinsche Spanje geleefd onder den a larmtoestand, die iedere maand door het parlement moest worden goedge keurd. Deze alarmtoestand was de tweede ;e in het kader van de voorzorgsmaat regelen en bood de mogelijkheid, dat het burgerlijk gezag toonaangevend bleef voor ieder gebied, dat niet noodzakelijk door het leger beheerscht moest worden. De staat van oorlog is de laatste phase, waarin de grondwet voorziet Hij maakt tiet mogelijk, dat alle diensten, in het bijzonder die van burgerlijke en militaire voorraden, oorlogsindustrie enz. onder één leiding ge bracht worden. De positie der vreemdelingen De dertig Amerikanen, die zich te Barce lona bevinden, hebben opdracht gekregen, zich gereed te maken om te vertrekken en een Amerikaansche torpedojager, welke te Villefranche ligt, heeft draadloos opdracht gekregen naar Cal de tas te stoomen, om hen aan boord te nemen. De Britsche onderdanen te Barcelona, een veertigtal, hebben de mededeeling gekregen, dat zij, wanneer zij aan boord van de „Grey hound" wenschen te vertrekken, de stad zoo spoedig mogelijk moeten verlaten. Aangezien de autoriteiten van Barcelona n militaire redenen bevel hebben gegeven tot ontruiming van het vliegveld Prat de Llabreyat, deelt de Air France mede, dat voorloopig geen tusschenlandingen in Barce lona zullen worden gemaakt. Del Vayo te Parijs Bonnet, de Fransche minister van bui- tenlandsche zaken, heeft gistermiddag den Spaanschen minister van buitenlandsche zaken Del Vayo ontvangen. Het onder houd handelde vermoedelijk over den toe stand in Spanje na den opmarsch van de troepen van Franco en over het vraagstuk der vluchtelingen. In Parijs bestudeeren de autoriteiten de maatregelen, welke genomen moeten wor den, wanneer talrijke vluchtelingen zich aan de grens melden. Franco's vorderingen Volgens berichten uit Burgos bevonden Franco's troepen zich gistermiddag op 4 K.M. vóór Manresa. In den noordelijken sector bezeitten zij de dorpen Fora en Biosco Uit den sector van Seo de Urgel wordt gemeld, dat Franco's troepen de dorpen CasteRar de la Civera en Guisoua hebben genomen. Het beroemde klooster van Montserrat, dat door de republikeinen in een bolwerk is herschapen en waar tot voor kort geleden de president der republiek, Azana, ver bleef, loopt gevaar van het noorden en het zuiden uit te worden ingesloten, aan den eenen kant door de colonnes, die naar Man resa opmarcheeren, en aan den anderen kant door de troepen, welke het 25 K.M. ten noord-westen van Barcelona gelegen Mar- torell hebben bezet. Het grootste deel van de hoogten, die het Llobregatdal beheerschen, ligt eveneens onder het vuur van de nationalistische ar tillerie, in het noorden onder het bereik van de artillerie van generaal Solchaga en in het zuiden onder het bereik yan het ge schut van generaal Yague, Ernstige ontploffing te Weesp Verscheidene personen zwaar gewond E enige lichtgewonden WEESP, 24 Januari. Vanochtend omstreeks kwart over tien werd het personeel van de Van Houtens Cacaofabrieken te Weesp, opge schrikt door het geluid van een ernstige ontploffing. Het bleek dat deze zich had voorge daan in de fabriek der N.V. Pharmaceu- tische Producten Maatschappij Philips- Van Houten, een onderdeel der N.V. Van Houtens Cacaofabrieken. Bij deze explosie waarvan de oorzaak tot nu toe nog niet bekend is, werden vij f perso nen ernstig gewond, terwijl enkele anderen lichte kwetsuren opliepen. Tot de licht gewonden behoort ook de directeur der N.V. PhilipsVan Houten, de heer van Marken. Na de ontploffing ontstond er brand, welke zich echter niet ernstig liet aanzien. Om half twaalf had de brandweer, welke met groot materiaal was uitgerukt, het vuur nagenoeg onder de knie. Naar men weet vervaardigt de N.V. PhilipsVan Houten het zgn. Dohyfral- product. (Zie verder Laatste Nieuws Klaas de Vries door een auto aangereden Bejaard Statenlid ernstig gewond 's-GRAVENHAGE, 24 Januari. De heer Klaas de Vries, lid van de Prov. Staten van Noord-Holland, die vooral in de 1 Md- stad zeer bekend is, o.a. op het gebied von het onderwijs, is gistermiddag op het Bezui- denhout door een auto aangereden. In ern- stigen toestand is de heer De Vries, die 77 jaar oud is. naar het ziekenhuis Zuidwal vervoerd. De 34-jarige C. A. P., uit Wassenaar, be stuurde de auto. Hem treft geen schuld. mede geen oplossing wordt verkregen. Beperking van den export door het vast stellen van exporlqwnta lijk dan ook on vermijdelijk, wil men het evenwicht op de wereldtarwi-markt herstellen en de prijzen op een voor de telers, resp. voor de ver schillende regeeringen, minder verliesge vend niveau brengen. Generaal-VeldmaarscKallc Von Mackensen te Doorn AMERSFOORT, 24 Januari. Met den D- trein uit Berljjn, die om 8.28 u. arriveert, is vanmorgen te Amersfoort aangekomen de grijze generaal-veldmaarshcalk Von Mac- is en, die, naar men weet, namens het voormalige keizerlijke hoofdkwartier de feesten ter gelegenheid van den tachtigsten verjaardag van ex-keizer Wilhelm op Huize Doorn zal bijwonen. De generaal-veldmaarschalk, in uniform gekleed en vergezeld dooi Oberst Leutnant Von Lutzow, werd op het tweede perron verwelkomd door graaf Schwerin, lid van den vroegeren Duitschen generalen staf. Per auto begaf het gezelschap zich naar huize Doorn. Jongetje in een sluiskolk verdronken Tragisch ongeval te Leidschendam LEIDSCHENDAM, 24 Jan. Gisteravond begaf het achtjarig zoontje van de familie van Wijk alhier zich, nadat hij het gebouw van de Chr. 'eugdzangvereeniging had ver laten, op een der deuren van de schut sluis. Toen de knaap om half acht nog niet was thuisgekomen, ging men op onderzoek uit, doch zonder resultaat totdat men ver nam. dat de jongen zich op de sluis had bevonden. Men ging in d« kolk dreggen en haalde na eenigon tijd den vermisten jon gen op Men heeft nog kunstmatige adem haling toegepast, doch zonder resultaat. Een geneesheer constateerde den dood. Het stoffelijk overschot is naar de ouder lijke woning overgebracht VOORNAAMSTE NIEUWS Dit Nummer bestaat uit TWEE bladt i De Maatschappij „Nederland" heeft op dracht verstrekt voor den bouw van twe motortankschepen. De vermoedelijke uitslag van de sterr naar Monte Carlo. In Zaandam heeft een felle brand ge woed, die groote schade heeft aangericht. Ook de tweede verdachte van den moord te Amsterdam heeft thans bekend. Onze Duitsche correspondent schrijft over de geruchten en veranderingen iiï Duitschland. Heeft Italië een extra-lichting onder de wapenen geroepen? Chamberlains oproep voor vrijwilligeil nationalen dienst. Franco's troepen in het gezicht vaif Barcelona. KANS OP REGEN Voor het geheele land: aan vankelijk opklarend, later opnieuw zwaar, bewolkt tot betrokken, met kans op regen, afnemende wind, later echter weer toe nemend uit zuidelijke richtingen, koude nacht, overdag iets kouder dan vandaag. BAROMETERSTAND Stand vanmorgen half twaalf 759,9. THERMOMETERSTAND Stand vanmorgen half twaalf 8.0 C. FIETSERS LICHT OP, 25 Jam Van 'sav, 5.0Q u, tot 'smorg. 7.23 IK SNAK ER NAAR ,BLAU FRIES" AMSTERDAM ROTTERDAM OPSLAG -EXPEDITIE -CONTROLE HET ADRES voor: "VAKKUNDIG VERTROUWENSWERK! VRAAGT TARIEVEN! Spoorstraat 33/37, Dieren, Tel. 4202 DOORLOOPENDE TENTOONSTELLING VAN 17e EEUWSCHE OUD-HOLLAND- SCHE MEESTERWERKEN, ITALIAAN SCHE en VLAAMSCHE PRIMITIEVEN. Dagelijks geopend van 96 uur. Het wrak van de Leonidas I gevonden Het schip zal gelicht worden AMSTERDAM, 24 Januari. Vrijdagmiddag j.l. heeft men van af de sleepboot „Zee meeuw", 8 K.M. ten Noordwesten van Hln- deloopen, nabij Roode boei 5, een mast boven water zien uitsteken. Bij onderzoek bleek het vermoeden, dat men hier te doen had met het wrak van het tijdens de jongste ijs- periode gezonken motortankschip „Leonidas 1" juist te zijn. De reederij Goedkoop te Amsterdam heeft thans opdracht gekregen het schip, dat ge laden is met 80 ton gasoli.e benzine en pe troleum, te lichten. Daartoe zal vandaag of morgen de sleepboot Daniël Goedkoop met den bok Simson naar het IJsselmeer ver trekken. Het werk zal waarschijnlijk eenige dagen in beslag nemen. Het wrak zal naar Amsterdam worden gebracht. Geen kogelgaatjes ROTTERDAM, 23 Januari. In het begin van de vorige week heeft personeel van de verffabriek V. V. O. (Ver. Verf-Onderneming) gevestigd aan de Generaal van der Heyden- straat een tiental gaatjes van verschillende grootte ontdekt in de ruiten van een glazen buitendeur. Deze ruiten waren van z.g n. craadglas. De politie van het bureau aan de Meermansstraat heeft dadelijk een minu tieus onderzoek ingesteld en is daarbij van morgen tot de conclusie gekomen, dat de gaatjes vermoedelijk veroorzaakt zijn door de „lieve" straatjeugd, die met katapulten aan het schieten is geweest. DIAMANTEN HUWfU T ITSFEEST DEVENTER. 24 Jan. Maandag 0 Februari a.s. hoopt het echtpaar G. van Veele n Bins alhier den dag te herdenken, waarop zij voor zestig jaar in den echt worden ver bonden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1