^lirumr geitectfe (üournitt
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leidenen Omstreken
WACHTEND WERK
<9u&e en)lMerrte|Jtt)iltaryen&l?aaftie$
&«ct;enuu£i? hl; tim c&ottetdiata.
Incident in Slowaaksch-Hongaarsch
grensgebied
Sbonntmentsjrijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agenlsclap gevestigd is 235
Franco per post 2.J5 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zendng530
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 cf.met Zondagsblad 7'/j ct
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 38936
NO. 6594 ZATERDAG 7 JANUARI 1939 19e Jaargang
gRfoertcntiepritfcn:
Van 1 tot 5 regels y
Elke regel meer0.22'/i
Ingezonden Mededeelingen
van 1-5 regels 2-30
Elke regel meer-0-45
Voor het bevragen aan 't bureau
wordt berekend0.10 ,j
In Utrecht is de datum voor de ver
kiezing van de Provinciale Staten reeds
vastgesteld; het is een symptoom der
verschijnselen, welke er op wijzen, dat
1939 een verkiezingsjaar zal zijn. Eerst
de Staten, dan de Raden. Van verkie
zingsactiviteit merkt gij nog niet veel:
maar straks komt deze als een plotselinge
stormwind opsteken.
En dan, zijn we daarop voorbereid of
zal de stembusstrijd ons overvallen, zoo
als de koude het onlangs deed, welke
heel het maatschappelijk leven desorga
niseerde, omdat niemand op zóó strenge
vorst meer gerekend had?
Het wordt tijd, dat we die vraag
ernstig onder de cogen zien. Want wie
mocht meenen, da; er van felheid geen
sprake zal zijn in de verkiezingscam
pagne, vergist zich deerlijk.
Zeker, er is toenadering, wat de aan
vaarding der nationale gedachte betreft.
De gebeurtenissen in het Koninklijk Huis,
waardoor de historische banden versterkt
werden tusschen natie en dynastie, gaven
daarvoor gereede aanleiding. Bovendien
stond iedereen, die over de grenzen naar
het zeer nabije, het verdere en het verre
Oosten zag en de toestanden daar ver
geleek met die ten onzent, duidelijk voor
oogen, welke rijke schatten hier in een
heroïsche worsteling verworven zijn.
Dit moest tot toenadering en zelfs tot
waardeering van het godsdienstig ele
ment in het publieke leven leiden. Het
maakte zelfs een samenwerking mogelijk,
waarvan men veertig jaar geleden niet
durfde droomen. Doöh wie mocht meenen,
dat er ten principale iets in de politieke
verhoudingen in ons land gewijzigd zou
zijn, die vergist zich deerlijk.
Indien er dezulken onder ons geweest
zijn of misschien nog zijn, dan zullen zij
goed doen deze illusie zoo spoedig mo
gelijk te laten varen. Deze mogelijkheid
zou pas dan aanwezig zijn, wanneer
onzerzijds de eiscli werd losgelaten, dat
ons op Kerstfeest ten Koning geboren is,
onder wiens heerschappij allen zich be-
hooren te buigen.
Zoetelijk -te zingen van „Vrede op
aarde", dat mag wel; doch laat er niet
op volgen, dat de heerschappij is op
de schouders van het Kind in de Kribbe;
want dan heet gij onverdraagzaam. Gij
zijt alleen verdraagzaam, wanneer gij
Gods Woord het zwijgen oplegt en naar
de menschelijke rede luistert.
Heel sterk kwam dit deze week nog
eens uit in de twee voornaamste liberale
dagbladen van ons land. We geven ze de
eere, dat zij, als het er op aan komt, fier
en frank voor het ouderwetsche liberale
beginsel opkomen, terwijl andere bladen
zich in neutraal kleed steken om eenvou
dige zielen te vangen; maar wij moeten er
tevens op wijzen, dat ze evenmin hun
vijandschap er is geen zachter woord
voor! tegenover het Christendom, dat
naar de Schrift is, verloochenen.
Hoe denkt men over een uitbarsting
als deze, welke men in het liberale Han
delsblad kan vinden: „Bali blijve voor
zending en missie gesloten. Onze cul
tuur en godsdienst kunnen er niets bren
gen, wat er niet is. Wel kan onze onrust
de harmonie op Bali bederven.
Zoo iets leest men nu in hetzelfde blad,
waarin des Zondagsmorgens zeer stich
telijke, maar natuurlijk vrijzinnige religi
euze artikelen voorkomen. Bali moet voor
zending en missie gesloten blijven, want
het Christendom levert gevaar op voor
de heidensche beschaving van de Bali-
neezen.
Zeker, men belijdt en erkent ook in
vrijzinnige kringen gaarne, dat onze
Westersche beschaving rust op het
Christendom en men wil die gaarne be
houden; maar in Indië is dat anders. Daar
heeft men nu eenmaal een andere be
schaving, die van den Islam en waarom
zou de leer van Mohammed minder voor
treffelijk zijn dan die van Jezus? Beide
brachten cultus en cultuur; waar die van
Mohammed gevonden wordt, sluite men
de deur naar het hart des volks voor
Jezus. „Laat ieder op zijn eigen wijze
zalig worden".
Maar nu moet gij dit blad niet voor
houden, dat het zich met deze uitspraak
principieel naast de N.S.B. schaart, want
dan zal men dit ten sterkste ontkennen.
Toch leest men in het beginselprogram
van de N.S.B., dat er „volledige gods-
dienst- en gewetensvrijheid met bescher
ming van den Christelijken godsdienst
voor het in Europa gelegen
de el van het Rijk" behoort te zijn.
Is dat niet precies hetzelfde? Hier vrij
heid van godsdienst, maar in Indië de
deur dicht voor het Evangelie wanneer
de cultuur van het land in gevaar mocht
komen.
Een ander liberaal dagblad, de Nieuwe
Rott. Crt., spreekt niet anders, In een
(oudejaarsavond-meditatie spon de re
dactie een citaat van „den vromen
Chantepie de la Saussaye" in om zoo
doende de Christelijke politiek te veroor-
deelen. Want het Christendom, dat zich
daarmee inlaat „ijvert niet voor den
Heiland, maar onder de valsche leus van
Gods eer ijvert het voor zichzelf, alsof
Gods eer met stembus of benoemingen
iets te maken had. Zoo wordt een christe
lijke partij een gevaar voor den staat,
omdat zij onzuiver het aardsche en het
bovenaardsche vermengt en den staat in
dienst wil nemen voor kerkelijke of voor
als christelijk opgesmukte partijbelangen."
Met bizonder genoegen, men kan het
zoo proeven, wordt dit citaat uit een tijd
toen liberale partijbelangen beslissend
waren, naar voren geschoven en straks
bij de stembus gaat het op deze wijze
door. In de principieele tegenstelling is
niet de minste verandering gekomen.
„Bali en de politiek moeten voor het
Christendom gesloten blijven". Dit kan
er immers niets brengen, wat er niet is
er. slechts de rust en de harmonie ver
storen.
Zoo luidt het liberale oordeel; alsof
Gods eer er niets mee te maken heeft
naar welke beginselen een land geregeerd
wordt. Alsof God niet gezegd heeft: Door
mij regeeren de koningen en spreken de
vorsten gerechtigheid.
Deze waarheid moet weer leven onder
ons om de kracht der leuzen te kunnen
weerstaan.
AL6. FRIESCHE LEVENSVERZ.-MY
LEEUWARDEN - BURMANIAHUIS
GROOT N00RDH0LLAN0SCHE VAN
1845
AMSTERDAM - VAN BRIENENHUIS
DUBBELE GARANTIE VOOR ALLE
VERZEKERDEN
Rotterdam en de
Vliegveldkwestie
Voorstel van B. en W. om aan te dringen
op toestemming voor Zestienhoven
Nu de Tweede Kamer door het aannemen
van de motde-Van der Waerden c.s. heeft uit
gesproken, dat ook Rotterdam behoefte heeft
aan een vliegveld, passend in het internatio
nale luchtverkeer, stellen B. en W. van
Rotterdam den Gemeenteraad voor zich nog
maals tot de Regeering te wenden om haar,
onder herinnering aan vroegere nadrukke
lijke toezeggingen, te verzoeken aan Rotter
dam thans de gevraagde toestemming tot den
aanleg van een luchtvaartterrein in den
polder Zestienhoven te verleenen en voorts
te kennen te geven, dat de Gemeente Rotter-
dam, indien haar de gevraagde toestemming
wordt verleend, bereid blijft Waalhaven aan
Defensie af te staan en mede te werken tot
een regeling inzake medegebruik van dat
terrein door Defensie gedurende den over-
De Hongaarsche stad
Munkacs beschoten
Budapest protesteert
te Praag
Volgens het Hongaarsche Telegraaf-
agentschap hebben Tsjechoslowaaksche
troepen en Oekrainsche vrijscharen Vrij
dagochtend een aanval gedaan op het
Hongaarsche grensdorp Orosveg, waar
bij Tsjechoslowaaksche artillerie de stad
Munkacz zou hebben onder vuur geno-
Bij het incident zouden negen Hon
garen zijn gedood en een vijftal Tsjechen.
Naar verluidt zou de aanval zijn ge
opend met een pantserwagen, welke even
wel, evenals de bemanning daarvan, in
Hongaarsche handen is gevallen.
Nadat de Tsjecho-Slowaaksche artil
lerie opnieuw om 14 uur 20 gisternamid
dag tot den aanval op de stad Munkacs
was overgegaan, heeft de Hongaarsche
regeering haar zaakgelastigde te Praag
opdracht gegeven, onmiddellijk bij de
Tsjecho-Slowaaksche regeering te pro
testeeren en haar verantwoordelijk te
stellen voor de gevolgen van dit driest
militair optreden.
De Hongaarsche zaakgelastigde heeft
bedoeld protest bij den minister van bui-
tenlandsche zaken te Praag ingediend.
Hij overhandigde den minister een me
morandum over het gebeurde.
Het Praagsche ministerie van buiten-
landsche zaken behield zich voor een
antwoord te geven na een gestreng on
derzoek, waarbij zal zijn vastgesteld van
welken kant dit incident geprovoceerd is.
De zaakgelastigde werd er voorts van in
kennis gesteld, dat volgens te Praag ontvan
gen berichten de voornaamste Tsjecho-Slo
waaksche verbindings-officier zich op het
oogenblik te Munkacz bevindt, waar hij met
de Hongaarsche verbindingsofficieren over
eengekomen is, dat het onderzoek aan een
incidert zal worden toevertrouwd aan een
gemengde Hongaarsch-Tsjecho-Slowaaksdhe
commissie.
Naar het Hongaarsche Telegraafagent-
schap meldt, zijn om tien minuten over
drieën inderdaad een Tsjechische kolonel
van den generalen staf en een andere offi
cier als onderhandelaars in Munkacz aange
komen.
De Tsjechische kolonel verklaarde, dat
het officierenkorps niets van den aanval
vist „Misschien had een onder-officier per
abuis het bevel gegeven tot den opmarsch
van de pantserwagens".
Terwijl de Tsjechische gedelegeerden in
het raadhuis onderhandelden, openden de
Tsjechische batterijen opnieuw het vuur op
Munkacz. Men vroeg toen den Tsjechischen
kolonel, hoe het mogelijk was, dat de Tsje
chen zelfs tijdens de onderhandelingen de
stad beschoten. De Tsjechische officier ant
woordde, dat hij de zaak zonderling achtte,
maar niet in staat was het vuur te doen
staken.
Intusschen moeten in de stad nog zes gra
naten zijn ontploft. Een kind zou een schot
in den buik hebben gekregen en een soldaat
zou zwaar gewond zijn.
Aan den rechter- en linker-vleugel van de
rondom Munkacz liggende Tsjecho-Slowaak
sche militaire troepen, aldus het Hongaar
sche telegraafagentschap, zijn troepencon
centraties uitgevoerd.
Pijnlijke Indruk te Berlijn
De bovengenoemde gebeurtenissen hebben
volgens Havas te Berlijn een pijnlijken in-
Het ijs op het IJselmeer kruit. Heele gebergten hebben zich nabij Harderwijk
gevormd. Het geheel heeft het aanzien van een Poollandschap.
EEN JOODSCHE VLUCH-
TELINGEN-COMMISSIE
Onder voorzitterschap van den
Minister van Binnenl. Zaken
DEN HAAG, 7 Januari. Naar wij
van bevoegde zijde vernemen, heeft
de Minister van Binnenlandsche Za
ken een commissie ingesteld, waar
in onder zijn voorzitterschap, naast
ambtenaren van de departementen
van binnenlandsche zaken en justi
tie, vertegenwoordigers zitting heb-
hen van de voornaamste comité's wel
ke zich op het terrein van het vluch
telingenvraagstuk bewegen.
Het doel van de instelling van de
ze commissie is een meer centrale be-
heersohing van de vele problemen,
welke zich op dit terrein voordoen,
en het bevorderen van een doelmati
ge en economische werkwijze.
DE LAATSTE TOL IN
GELDERLAND VERDWIJNT
Het obstakel op den grintweg
NunspeetApeldoorn
NUNSPEET, 7 Januari. Gistermiddag
heeft de raad der gemeente Ermelo
besloten den tol op den grintweg Nun
speetApeldoorn in principe op te hef
fen, mits het rijk en de provincie elk
een bedrag van f25000 in eens uitbe
talen.
De tol dateert uit het jaar 1S63, toen een
verordening werd aangenomen om op den
weg NunspeetApeldoorn tolgeld te hef
fen. De tol werd in dien tijd aan parti
culieren verpacht. In 1926 besloot de raad
dit niet meer te doen. De tol is steeds
een goede bron van inkomsten voor de ge
meente geweest In 1932 bracht hij o.a.
f 10.584.66 op.
In 1934 trad een sterke daling in. De
opbrengst was in 1936 f6950.45 en in 1937
ongeveer een gelijke som.
Van deze tolgelden moest de grintweg
onderhouden worden, Herhaalde malen zijn
pogingen aangewend om den tol op te hef
fen, doch steeds stuitte dit op financieele
bezwaren van de gemeente af.
druk gemaakt, omdat men daar nog steeds
op het standpunt staat dat de te Weenen
door Italië en Duitschland gevelde scheids
rechterlijke uitspraak een definitieve oplos
sing vormt en eindelijk pacificatie gebracht
heeft in deze streek van Europa.
Bevoegde Duitsche kringen willen echter
in dit incident slechts een zelfstandig optre
den zien van locale legerformaties, waarb'j
de belanghebbende staten niet betrokken
zijn. Men streeft ernaar, deze staten te be
schouwen als volledig voldaan over de uit
spraak van Weenen, die op hun eigen ver
zoek is gegeven.
Men betreurt intusschen dit nieuwe inci
dent en geeft te verstaan, dat het het voor
werp zal uitmaken van energieke vertoogen
te Boedapest en te Praag, opdat de beide be
trokken regeeringen eindelijk en niet alleeri
in woorden rekening houden met de arbi
trage van Weenen.
Kortom, men is weinig voldaan over de
teekenen van „ongehoorzaamheid", die zoo
wel in Hongarije als in Tsjecho-Slowakije
aan den dag treden ten opzichte van de
scheidsrechterlijke uitspraak van Weenen
en men betreurt het te moeten constateeron,
dat de verwachte pacificatie nog niet tot
stand is gekomen.
De Ftaliaansche pers publi
ceert het nieuws over het voorge
vallene in een voor H o-n g a r ij e
guns tig en zin, waarb'j zij den na
druk legt og den ernst daarvan
Er wordt al weer geschaatst
De baan naar Marken
berijdbaar
Het Mj'kt haast niet te gelooven,
maar een paar graadjes vorst maken
het op verschillende plaatsen al weer
mogelijk te schaatsen. Hier en daar
is al druk gereden en verschillende
ijsbanen zouden vandaag weer ge
opend zijn, als het niet te hard dooide.
Het bestuur van de ijsvereeniging
„Ollyimpia" te Monmikendaim deelt
ons mede, dat de baan naar Marken
Ln goede conditie verkeert. Op de
Gouwzee heeft men vele tentjes opge
steld, die met vlaggetjes zijn versierd!
Wyzigingen der tarief-
machtigingswet.-»
Vandaag treedt de wet in werking
's-GRAVENHAGE, 7 Januari. Gister
is afgekondigd de Wet bot wijziging van
de Taxiefmachtigingswet 1934. De Web
is vandaag in werking getreden.
Van Stavoren naar Enkhuizen
op de fiets
Overal goed berijdbaar ijs
Gistermiddag arriveerden te E n k h u i-
zen tien personen uit Stavoren, die den
tocht over het ijs per rijwiel hadden ge
maakt. Open water was door hen onderweg
nergens opgemerkt en het ijs bleek overal
vlak en goed berijdbaar te zijn. Om onge
veer vier uur heeft het gezelschap den te
rugtocht weer aanvaard. Sinds 1929 was het
maken van een dergel ij ken tocht over het
tJsselmeer niet mogelijk.
Jubileum van legeronderdeelen
Maandag 9 Januari a.s., om 19.50 uur, zal
de commandant van het veldleger, Z.Exc.
J J G. baron van Voorst tot Voorst, voor
de N.C.R.V.-microfoon een toespraak houden
in verband met het 125-jarig jubileum van
verschillende onderdeelen van de Koninklij
ke weermacht.
Nieuwe mailboot wordt
„Beatrix" gedoopt
MIDDELBURG. 7 Januari. Nadat aawan
kelijk bericht was, dat de te water lating
van de tweede mailboot voor de Maatschap
pij „Zeeland", op de werf der Kon. Maat
schappij „De Schelde" in aanbouw, zou
plaats hebben op 11 Maart, vernemen wij
thans van den Commissaris der Koningin
in Zeeland, dat er gegronde hoop bestaat,
dat Prinses Juliana en Prins Bernhard op
Zaterdag 25 Maart naar Vlissingen zullen
komen in verband met de doopplechtigheid
van genoemd schip. Hunne Kon. Hoogheden
hebben goedgevonden, dat de naam van dit
schip ..Beatrix" zal zijn.
N.V. GRONINGSCHE HYPOTHEEKBANK
gevestigd te GRONINGEN H
De Bank geeft uit:
31/2 Pandbrieven a 100% l
(Koers van omwisseling IOOV2 it
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen
Te Rotterdam vergaderde heden de
Ned. Chr. Reisvereeniging.
De socialistische raadsfractie te Amster
dam heeft de verklaringen van De Miran-t
da en Gulden onvoorwaardelijk aanvaard*
In een spoedeischende zitting van den ge-i
meenteraad zal de kwestie over de uit-;
gifte van gronden besproken worden.
Door de enkele graden vorst kan op
verschillende plaatsen weer geschaatst
worden.
In het tournooi te Hastings werd Szabo
winnaar, Euwe tweede en Landau met
Pirc derde.
Ernstig militair incident aan de Hon«
gaarsch-Slowaaksche grens.
Daladiers politieke rede te Algiers.
Wat Beck en Hitier te Berchtesgadeiï
besproken zouden hebben.
De Bilt voorspelt:
Voor Zeeland, Noord- en Zuidhob
land krachtige tot matige zuidelijke zuid.
westelijke wind, betrokken tot zwaar bewolkt,
mooi weer met tijdelijk regen.
Voor Noordbrabant, Utrecht, de
V e 1 u w e en het Noordoosten matige
wind uit zuidelijke richtingen, betrokken tot
zwaar bewolkt, wellicht eenige regen, lichte
dooi tot temperatuur om het vriespunt.
Voor de oostelijke provincies
zwakke tot matige zuidoostelijke tot zuide.
Ljjke wind, betrokken tot zwaar bewolkt,
weinig of geen neerslag. In den nacht wel
licht nog lichte vorst, overdag lichte dooL
BAROMETERSTAND
Stand vanmorgen half twaalf 768.0.
TH ERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen half twaalf 1.2 C.
8 Jan. Zon op 8.10 uur, onder 4.03 uur
9 Jan. Zon op 8,09 uur, onder 4.04 uur
8 Jan. Maan op nm. 3,15 u. ond. vm. 9,11 U
9 Jan. Maan op nm. 9,36 u., ond. vm. 9,37 u
TIETSERS LICHT OP
8 Jan. Van 'sav. 4,33 u. tot 'smorg. 7,39 u
9 Jan. Van 'sav. 4,34 u. tot 'smorg. 7.39 u
BOEKHOUDINGEN
BELASTINGZAKEN
J. M. VAN OSNABRUGGE
KROOSWIJK (bij Oud Beijerland)
Telef. O.-B'land 108
ASSURANTIE'S
EFFECTEN
WOTÉL TEL31660
CAFfc
KAMERS Mn ONTBUT-f-3-MET BADKAMER -f-4-
Stormschade verzekering
Een specialiteit op het gebied van
STORMSCHADE-VERZEKERING
Algemeen Onderling Waarborg Genootschap
..R E N O V A T U M"
te Amsterdam, Spulstraat 219/21 Tel. 35620
Vraagt eens een prospectus aan!
Wijnhandel
André Kerstens Tilburg
Fijne Bordeaux Wijnen
PRAKTIJKEXAMENS BOEKHOUDEN
ALGEMEENE HANDELSKENNIS
KRUIDENIERSDIPLOMA
MANUFACTURENBREVET
BOEKHOUDEN M.0.
MIDDENSTANDSDIPLOMA
GEMEENTE-ADMINISTRATIE
N., D. en E. HANDELSCORRESPONDENTIE
OPLEIDING NIJVERHEIDSAKTE N=
ELECTROTECHNISCH OPZICHTER
Een degelijke, volledige opleiding levert:
R E- S. A.
VE fL P
SCHRIFTELIJ KE CURSUS
PROSPECTUS en PROEFLES GRATIS OP AANVRAAG.