Jürtup? £riitsdjr dotmuil 5 I r Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leidenen Omstreken Een zesfig-jarig minister PALACE HOTEL —PEREZ I.G.B. Abonnementsprijs: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevestigd is 235 Franco per post 2.35 portokosten Pct week0.18 Voor het Buitenland bij wekelijkscfie zending4.50 Bij dagelijksche zending550 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/j Cf. NO. 6593 Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 38936 VRIJDAG 6 JANUARI 1939 19e Jaargang a&bertentiepripen: Van I tot 5 regels I.171/» Elke regel meer (X22'/i Ingezonden Mededeeüngen van 1—5 regels 230 Elke regel meer0.45 Voor het bevragen aan '1 bureau wordt berekend 0.10 De Midden-Europeesche hergroepeering ook z maken be- Het valt niet te ontkennen, dat bij het politieke spel van 1938 het nationaal- socialistische Duitschland het meest aan bod is geweest, en dat het daarvan, gezien uit den hoek der Duitsche belangen ruimschoots gebruik heeft weten te n ter verkrijging van zijn reeds lang oogde doeleinden. Reeds in de Februari' maand waren er teekenen, welke op een verhoogde dynamiek wezen, zooals het vervangen van Von Neurath aan buiten- landsche zaken door Hitiers vertrouwens man Von Ribbentrop, en de reorganisatie van het Duitsche militaire opperbevel, waarbij aan Hermann Goerïng de maar schalksstaf werd uitgereikt. Al s ~J"~ werd daarna de campagne ingezet, een hartewensch van den Führer moeten vervullen, namelij'k de inlijving van zijn Oostenrijksche Heimat bij het nieuwe, Groot-Duitsche Rijk. Italië, het welk zich diep in het Spaansche avontuur gestoken, en zich daarmee de handen gebonden had, verzette zich niet langer tegen een gemeenschappelijke Brenner- grens met een machtigen Germaanschen buur, en Frankrijk en Groot-Brittannië moesten zich bepalen tot de rol van op een afstand toezien. Vfant Engeland werd te zeer in beslag genomen door de problemen, welke Japans expansiezucht in het Verre Oosten in het leven riep. dan dat het zich door vraagstukken van minder orde zou kunnen laten afleiden. Was Oostenrijk er een waarschuwend voorbeeld van, hoe een staat door ge- duldigen ondermijningsarbeid van de zijde van politieke propagandisten inwen dig kon worden verlamd, Tsjechoslowa- kije kreeg niet den tijd, uit deze historie voor zichzelf de les te putten, die erin verborgen was. Duitschland wist in zulk een snel tempo zijn druk op dezen ge- mengden Slavischen staat te vergrooten, dat er voor diens vrienden niet anders dan één groote, en bijzonder hachelijke keuze overbleef: vechten of capituleeren. Chamberlain kon moeilijk anders doen. dan den vrede accepteeren op voorwaar den, die door Mussolini waren beïnvloed, wilde hij in een periode van algeheele herorganisatie het Britsche wereldrijk behoeden voor een oorlog, welke het vermoedelijk zou hebben doen uiteenval len. Ongetwijfeld kan zijn beleid worden gekarakteriseerd met het bekende Fran- sche spreekwoord: „retirer pour mieux sauter", (achteruitgaan om beter te kunnen springen). Want wél wil deze Britsche staatsman den vrede, doch ook daarvoor wil hij, gelijk als voor een even- tueelen oorlog, zelfstandig den prijs vast stellen. Onder de omstandigheden van ultimo September was hem aan de hand having der Tsjechische integriteit niet genoeg gelegen Men heeft wel eens de veronderstelling geopperd, en o.i. niet ten onrechte, dat Hitier evenmin het tot oorlog had laten komen, zoo puntje bij paaltje ware ge komen, maar dat hij en Mussolini zich van tevoren erover hadden verstaan, hoe ver men met de politiek der gewapende bedreiging zou willen gaan. Misschien steekt hierin een qoed stuk waarheid, want ook Italië had bij een conflict niets te winnen en zeer veel te verliezen. Men denke slechts aan Abessinië, hetwelk dadelijk van zijn nieuwe moederland zou zijn afgesnoerd. In November achtte de Duce den tijd gekomen, zijn deel der voordeden te in- casseeren, en zette in Italië de anti- Fransche campagne in, welke thans nog in volle gisting is. Het oogmerk daarvan moet worden gezien niet als een begeerte naar nieuw land. maar naar consolidatie van wat het laatst werd verworven. Door een matiging van eisohen, waarvan reeds de eerste symptomen te aanschouwen vallen, hoopt men ten aanzien van Dzjiboeti economische voordeden te ver krijgen, die als goodwill-geschenk van Parijs aanvaard, de vriendschap met Frankrijk zouden kunnen helpen her stellen. Inmiddels heeft de versterking en uit breiding van het anti-semitisme, waaraan thans ook Italië volop deel heeft, de onderlinge positie der asgenooten welis waar verstevigd, doch hen naar buiten in niet geringe mate benadedd. In de drie groote democratieën, Engeland, Frankrijk, Amerika, heeft de gezamen lijke bestudeering der Joodsche problemen een nieuw gevod gebracht van saam- hoorigheid. niet zoozeer in de regeerende kringen, als wd onder de massa's, die daardoor, en zulks geldt in bijzondere mate voor de Ver. Staten, tot een actief samengaan in de toekomst worden voorbereid. Roosevelt en Cordell Huil hebben de verscherpte verhouding tot Duitschland aangegrepen om hun land politiek te activeeren, en het uit de fase der moreele bespiegelingen in die der reëele voorbereidingen te brengen. In dit licht moet men bezien zoowel de pan-1 Amerikaansc'he solidariteitsverklaring, welke te Lima tot stand kwam, alsook de geweldige herbewapening, welker spits zich steeds duidelijker tegen Japan keert. Tijdens de respijt-periode, welke door Miinchen is ingeluid, is inmiddels een deel der Europeesche staten sterk door de macht RomeBerlijn aangezogen. Tsjechoslowakije is volop Duitsche in vloedsfeer geworden: er teekent zich bovendien reeds een project van een onder Duitsche projectie stranden Groot- Oekraïnschen staat af. waartegen Polen, door toenadering tot Rusland te zoeken, zich wanhopig verzet. Hongarije staat aan den vooravond van toetreding tot het anti-Komintern-verdrag; oegoslavië ver deelt zijn gunsten tusschen fascist en nationaal-socialist. Zoo dreigt het geheele vacuum, door het ineenstorten der Fransche verdragen-politiek geschapen, door de autoritaire machten opgevuld te worden. Spanje tenslotte zal vermoede lijk, zoodra de burgeroorlog teneinde is, het laatste gat stoppen en tot fascistische voorpost worden bij de aloude zuilen van Hercules. Wij leven inderdaad in een snel ver anderende wereld, welke voorloopig zich in twee kampen deelt, in de hoop dat daaruit door geven en nemen iets dat op eenheid van belangen lijkt, zal kunnen worden gesmeed. Daarbij blijven Berlijn en Rome met Tokio in een verband, dat los genoeg is, om desnoods op het critieke moment te worden afgesneden. Zal men het offeren, gelijk Parijs en Londen in September met Moskou deden? Wellicht geschiedt zulks op het moment, dat de eendracht der blanke wereld zich herstelt, en de groote Angelsaksische volken daar door de groote lang verbeide kans krijgen, tegen Japans imperialistische aspiraties in hun oude hegemonie aan den Pacific, zij het met eenige moderatie, te hand/haven. Auto-ongeluk in Doorn De heer Kentie zwaar gewond. Onze correspondent te Doorn meldt ons: Gistermiddag ongeveer kwart over vier heeft op den Leersumsdhen straatweg een ernstig auto-ongeval plaats gevonden. Een bestelauto van de P.U.E.M. bestuurd door den heer R. uit Doorn moest op den gladden weg uitwijken en is, doordat de bestuurder het stuur niet meer kooi houden, opgereden tegen den heer J. G Kentie, die daar op de fiets reed. De heer Kentie werd tegen den grond geworpen en in ernst igen toestand opgenomen. Hij had een zware hersenschud ding bekomen en verder een dijbeenbreuk en verschillende hoofdverwondingen opge- loopen. Het slachtoffer is onmiddellijk naar het ziekenhuis vervoerd. In Anti-Rev. kringen im Doorn is de heer Kentie een bekende figuur. Met deelneming zal de tijding van dit ongeval dan ook hier worden vernomen, evenals in Rotterdam, waar hij zijn loopbaan bij het onderwijs vol bracht iheeft. Zijn toestand is zorgelijk. De politie stelt een onderzoek im naar de schuldvraag. Aangenomen wordt echter, dat de hoofdoorzaak zal zijn gelegen im de glad heid van den weg. Dr Colijn wenscht geen huldiging In verband met het feit, dat D.V. Dr H. Colijn over eenige maanden den zeventig jarigen leeftijd zal bereiken, bestond het voornemen een Comité te vormen, ter voor bereiding van zijn huldiging bij die gele genheid. Alvorens aan dit voornemen uit voering werd gegeven, is aan Dr Colijn de vraag gesteld, ol hij de voor die huldiging onmisbare medewerking in uitzicht wilde stellen. Dr Colijn heeft geant woord, dat hij gaarne elke open bare huldiging achterwege zou zien gelaten. Aangezien men aan den wensch van den a.s. jubilaris meende te moeten voldoen, is van de vorming van een Comité afgezien. Ondergcteekende is, teneinde vele vragen om inlichtingen te voorkomen, gemachtigd daarvan langs dezen weg mededeeling te J. SCHOUTEN, tijdelijk voorzitter van het Centraal Comité van A.R. Kiesverenigingen. DE SPOORBAAN ROTTERDAM-SCHIEDAM Een liinderlijk defect in den vroegen morgen ROTTERDAM, 6 Januari. Hedenmorgen omstreeks acht uur is een rail van de spoor lijn Rotterdam—Schiedam in het ongerede geraakt, doordat een koppeling is gebroken Het treinverkeer heeft hierdoor ongeveer veertig minuten stagnatie ondervonden. Het baanvak Rotterdam—Schiedam be staat uit vier sporen. De twee Zuidelijke spoorwegen zijn geheel geëlectrificeerd, de twee Noordelijke niet. Nu rijden alle treinen, ook de stoomtreinen, regelmatig over het ge- electrificeerde baanvak. Toen vanmorgen een der rails van dit baanvak detect ge raakte, heeft men ter ontlasting hiervan de stoomtreinen over het Noordelijke t.aan\ak laten rijden. De electrische trednen, die aan het Zuidelijke baanvak gebonden waren, hebben over één spoor gereden. Dit had tengevolge dat de treinen komende uit Am sterdam, te Schiedam moesten wacnten tot de Rotterdamsche treinen waren gepasseerd. Zij reden daarna c*\er hetzelfde spoor naar de Maasstad. De meeste vertraging hebben de passagiers gehad, die te 8.23 te Rotter dam waren ingestapt. Zij zijn ca. 20 minuten te laat te Amsterdam gearriveerd. Om ver traging te voorkomen heeft men voor de passagiers te Den Haag, Leiden en Haarlem, op het tijdstip dat de Rotterdamsche trein uit Den Haag moest vertrekken, een hulp- trein ingelegd, zoodat deze menschen op lijd de hoofdstad hebben bereikt. Om 8.40 uur had men het euvel hersteld en kon het spoorverkeer weer normaal door gang vinden. Een mijlpaal in 't leven van Mr. J. A. de Wilde Vier nieuwe motortankschepen Phs. v. Ommerens Scheepvaartbedrijf te Rotterdam laat vier nieuwe motortankschepen van 600 ton voor de riviervaart bouwen. Voor twee daarvan is een opdracht ver strekt aan C. v. d. Giessen en Zonens Scheeps werven te Krimpen a. d. IJssel, voor de an dere twee aan Scheepswerf Gebr. Pot te Bolnes. Alle vier de schepen worden uitge rust met 400 pk. Stork Dieselmotoren. HET SNELSTE SCHIP VAN NEDERLANDS HANDELVLOOT Door H.M. de Koningin gedoopt Tewaterlating van de ttKoningin Emma" Zooals we reeds eerder gemeld hebben, zal H. M. de Koningin op Zaterdag 14 Januari a.s. de doopplechtigheid verrichten van de „Koningin Emma", de eerste der beide nieu we mailbooten van de Stoomvaart Maat schappij „Zeeland", welke bij „De Schelde" te Vlissingen in aanbouw zijn. De doopplech tigheid van het tweede schip, de „Prinses Beatrix", zal waarschijnijlk door H.K.H. Prinses Juliana verricht worden. Wat het uiterlijk aangaat zullen deze mailbooten er wel geheel anders uitzien dan de huidige stoomschepen, die met hun twee hooge schoorsteenen met den rood-wit-blau- wen band, zoo n vertrouwd beeld voor ons Nederlanders zijn. In plaats van zwart zul len de nieuwe schepen een licht-grijze kleur krijgen en in plaats van de twee hooge schoorsteenen zullen zij slechts één korten dikken schoorsteen hebben, die ook met de rood-wit-blauwe band zal prijken. Die schoorsteen suggereert kracht, zooals trou wens de geheele vorm van schip en boven bouw de gedachte van snelheid wekt Het machinevermogen, dat in deze schepen zal staan, is met zijn 12.500 P.K. dan ook niet gering en met hun snelheid van 23 knoopen d.i. 42.5 Km. per uur, zullen zij de .snelste schepen van de Nederlandsche Handelsvloot zijn. Deze eer zal dus ontnomen worden aan de huidige schepen van de Stoom vaart Maatschappij „Zeeland". De Koningin Emma Jê MORGEN hoopt Minister de Wilde zestig jaar te worden. Men is geneigd daar aan te tw:jfelen. als men zijn nog jeugdige verschijning ziet, krachtig, vitaal en 't om gekeerde van strijdensmoéde. Maar dat ziet men meer in onze dagen. Mannen en vrouwen van zestig jaar mag men tegen woordig meest niet tot de ouden van dagen rekenen. Al hebben velen dan ook recht op Zoo te zien, kan Mr J. A. de Wilde nog wel een paar jaar mee; zelfs als minister. Wat toch niet het gemakkelijkste staatsambt is. Maar hij is anti-revolutionair. Dat maakt verschil. Want die hebben meestal iets strijdbaars over zich; vooral wanneer ze in de school van Dr. Kuyper gevormd zijni zooals het met hem het geval was. Van huis uit kan men wel zeggen. Zoon van een vader, die zich niet schaamde schild knaap van Dr. Kuyper genoemd te worden, maar die zelf een generaal was in het anti revolutionaire leger, was mr. de Wilde bij de stormtroepen ingedeeld, vóór hij het wist Door opleiding en tijdsomstandigheden waren de promotiekansen van den zoon heel wat beter dan die van den vade.-. hoewel de laatste zich als wethouder van Den Haag een blijvende reputatie ver worven heeft. Maar Mr. de Wilde ging toch op meer gebaande wegen. We denken hier nu alleen aan de politie ke mogelijkheden. In de advocatuur wi3t hij zich na zijn vestiging in den Haag in weinige jaren een zeer benijdbare positie te verwerven door geniale vondsten en mees terlijke pleidooien. Maar naar liet woord van Dr. Kuypc muisde het ook hier, wat van katten komt en de studenten van de Vrije Universiteit waren propagandisten In het anti-rev. leger, lang voor ze promoveerden. Dat gold ook van de Wilde en toen hij, na zijn geboorte- ..ind en Goes verlaten te hebben, in Den Haag eenigszins tot „rust was gekomen" (men vatte deze uitdrukking niet verkeerd °P), groeide de belangstelling voor hei publieke leven van dag tot dag. Het sprekendste bewijs daarvan was wel de oprichting van de Nieuwe Haag- sche Courant, waarin hij een bizonder aandeel had. En deze krant, hoe bescheiden van omvang ook in de eerste jaren, ver wierf al spoedig een politieken invloed van niet geringe beteeken is. Het duurde niet lang of Mr de Wilde, na in 1916 raadslid geworden te zijn. trad in 1919 als wethouder van Den Haag op, nadat hij reeds in 1918 tot lid der Tweede Kamer was gekozen. Beide functies heeft hij jarenlang tot 1931 gecombineerd; maai In die jaren was hij toch meer wethouder dac Kamer lid. Met hardnekkige vasthoudendheid heeTt hij vele belangrijke voorstellen verdedigd met ernst en beleid heeft hij de financiën van den Haag 12 jaar beheerd. Toen meende hij, dat de tijd van heen gaan gekomen «as. „Weihouders moeten niet te lang in functie blijven; want in dit ambt dient men telkens met frissche ideeën cp te treden"; zoo verklaarde hij ons eenige dagen voor zijn bedanken. Er kwam nu wat meer tijd beschikbaar >or het Kamerlidmaatschap. Daaraan echter werd spoedig een einde gemaakt, t in 1933 bood minister Colijn hem een istersportefeuille aan. Nu kwam hem zijn ervaring als wethouder van een groote tad te stade. Direct reeds als minister van Binnenlandsche Zaken in een tijd toen er schier dagelijks contact was tusschen het departement en de gemeentebesturen; doch zeker niet in mindere mate nu hij het be heer heeft over Financiën. Behalve aan groote persoonlijke capaci teiten dankt Mr. de Wilde zijn slagen in verschillende ambten zeker ook aan de logische opvolging en de praktische oefen school van het leven. Verhoogde de studie in de klassieke letteren zijn bekwaamheid als journalist hoewel hij gaarne erkende van „ongeschoolden" op dit terrein ge leerd te hebben, want krantenstijl vraagt iets aparts; zijn pleiten voor de balie kwam hem in het parlement zeer te pas en maakte hem tot gevreesd debater, zoowel in het offensief als defensief Todh luistert men gaarne naar zijn degelijke betoogen, ook al is men het zakelijk met hem oneens; te meer omdat hij steeds tot overleg be- Ook heeft hij nimmer zijn naam „eer aan gedaan." De wel eens gebezigde woord speling van „de wilde de Wilde" gaat niet op. Hij bleef niet alleen „den Leidei trouw", wat op zich zelf een verdienste kan zijn, doch van weinig beteekenis als men het vergelijkt met trouw aan het beginsel, trouw, d.w.z. gehoorzaamheid aan hel Woord van God; aan Jen souvereinen God Zelf, die elk van Zijn dienstknechten een bijzondere plaats aanwijst in dit leven. En tenslotte komt het niet op de plaats, maar op de gehoorzame plichtsbetrachting aan Het oordeel daarover berust niet bij eeD mnisch. maar wij mogen wel dankb*ar pc.i->igen van ijver en toewijding voor de zaak des Heeren waarvan de Wilde's leven getuigde en hopelijk nog vele jaren morgen getuigen zal. De prijsvraag „De ronde door Nederland" 's GRAVENHAGE. 6 Januari. Te 's Gra- veaiihage is ten overstaan van notaris Van Lier de trekking gehouden van de prijzen voor de prijsvraag „De ronde door Neder land", die in December in alle bladen is verschenen. De hoofdprijs ter waarde van f 100 uitge loofd door H.K.H. Prinses Juliana, is ten deel gevallen aan: J. Veenendaal te Amster dam-Oost; de tweede prijs, een Philipsradio met automatische drukknQpafstemming viel ten deel aan: A. van der Voet, te Sassen- heim. Door de zorgen van de Centrale Pro- paganda-commissie zullen alle 400 prijzen in de eerstvolgende 14 dagen aan de win naars worden toegezonden- ELIXIR D'AnVERS tiCCG F JI E LIKEUR Trompenberg's Hilversum - Telefoon 7941 (2 lijnen) Het 9 f h c eI3 a 1 geopend Ir H. W. Sebbelée f In den ouderdom van 56 jaar is te St Moritz, waar hij tot herstel van zijn gezond heid vertoefde, plotseling overleden de heer Ir H. W. Sebbelée, directeur van de Geldersche Tram weg Mij te Doetin chem en voorzit ter van de Ka mer van Koop handel en Fabrie ken voor Am- hem en Omstre ken. De overhsdene was voor de Tram weg Mij, die in den Gelderschen Achterhoek een breedvertakte bus dienst onderhoudt de groote stuwkracht, die door inzicht en ervaring het bedryf tot grooten bloei wist te brengen. In de Kamer van Koophandel had hij zitting van 1 Jan. 1925 in de afdee- ling Grootbedrijf. Deze afdeeling koos hem op 1 Jan. 1933 tot haar voorzitter en sinds 1 Jan. 1938 bekleedt hij de functie van alge meen voorzitter der Kamer. Voor de Kamer had hij voorts zitting m den Spoorwegraad, terwijl hij voor de re geering en tal van commissies op het gebied van het verkeerswezen de vraagbaak en adviseur was. LAND- EN ZEEMACHT De luitenant ter zee der 2e klasse P. W. w d® Vos 's geplaatst aan boord van Hr. Ms. „Tromp". Door den Minister van Defensie zijn de volgende plaatsingen gelast: de luitenant tei zee der le klasse J. W. G Calten Houwing aan boord van Hr. Ms. „Tromp; de luitenant ter zee der le klasse H. H. L. röpper, bij het departement van Defen- ie; de luitenant ter zee der 2e klasse A. M. Valkenburg te Vlissingen. Op verzoek is eervol ontslag verleend uit en militairen dienst: aan den resurve-majoor Jhr I. L. van en Berch van Heemstede, van het regiment grenadiers; en aan den reserve-kapitein D. Buiten- eg, van het 2e regiment lucht doelartil- lene. A. W. ROELOFS SCHORTENINDUSTRIE GEMERT ^Het befere genre schort Kleurecht Waschecht Bij alle goede manufacturenzaken VOORNAAMSTE NIEUWS Oit Nummer bestaat uit TWEE bladen Verschenen is het voorloopig verslag der Eerste Kamer omtrent de Algemeene Beschouwingen over de Rijksbegrooting voor 1939. Morgen hoopt Z.Exc. Minister Mr. J. A. de Wilde zijn 60sten verjaardag te Urk is thans weer uit zijn isolement verlost. Van een der hellingen van de Rotter damsche Droogdok Maatschappij is van stapel geloopen het instructievaartuig Van Kinsbergen. De spanning in het tournooi te Hastings is tot het hoogtepunt gestegen. De Amerikaansche begrooting bij het Congres ingediend. Bevestigd wordt, dat de rechtschen Borjas Blancas en Artesa hebben inge nomen. Daladier heeft zijn bezoek aan Tunis beëindigd en is naar Algiers vertrokken. Sneeuwbuitjes en lichte vorst Voor de kuststrook: meest matige noordwestelijke tot westelijke of zuidweste lijke wind, gedeeltelijk bewolkt, mogelijk □og lichte sneeuwbuitjes, lichte dooi over dag. Des nachts temporatuur om het vries punt. Voor het b i n n e n 1 a n d, het oosten en het znlden: meest zwakke noordwestelijke tot westelijke wind, helder tot lioht of half be wolkt, weinig of geen sneuw overdag, tem peratuur om het vriespunt, des nachts lich te vorst Waarschuwingen voor het verkeer: gladde wegen in het geheele land in den namiddag, avond en nacht BAROMETERSTAND Stand vanmorgen half twaalf 763.7. TRERMOMETERSTAND Stand vanmorgen half twaalf 4.0 C. I PERZISCHE TAPIJTEN 's-GRAVENHAGE, NOORDEINDE OPRUIMING Ook in Amsterdam, Rotterdam, Utrecht IEN| E 140c I trecht KWALITEIT en LIJN harmonieeren volkomen in de W. L. D. Schoen Heeren die het ge- kennen van het beste te dragen kie zen daarom W.L.D. SCHOENEN StJ.n #n Bro Ploot •o Honwi U«vr*n r\oti]n«n UztfConshrueK»» let 36«1 jct»'fc'«fkplqol» #n Mack«<«fabn»k I. Basalt ine tegels in alle kleuren. TROTTOIRBANDEN, en* N.V. HOLLANDSCHE BASALTINE TEGELFABRIEK - ROTTERDAM

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1