Jlieiuur geiiisdft ÖEourant
Vorst legt de scheepvaart
grootendeels lam
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leidenen Omstreken
Het begint op 1929 te lijken
gboraiemiittspriis:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agenlschap gevesligd is 235
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor hel Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/*ct
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936
WOENSDAG 21 DECEMBER 1938 19e Jaargang
Stobertentiepriften:
Van I tot 5 regels t-17"/»
Elke regel meer ..»-»..«•» 022'It
Ingezonden Mededeeüngen
van 1—5 regels 230
Elke regel meer 0,45
Yoor het bevragen aar» 1 bureau
wordt berekend 0,10
NO. 6580
HET VLIEGVELD-
DEBAT
De Kamer wil anders dan de
Regeering
Wanneer wij na de Kamerzitting van
gisteravond, waarin de kwestie van het
centrale vliegveld is behandeld, dit artikel
zouden beginnen met den volzin: „Rotter
dam kan tevreden zijn!" dan zou dit de
verdenking kunnen wekken, dat het be
lang van Rotterdam in deze zaak bij
ons zoodanig vooropstond, dat het onzen
gedachtengang geheel beheerschte.
Wij zijn echter gewoon deze „cause
celèbre" om een aanduiding van Minis
ter Van Buuren te bezigen ruimer te
zien en we hebben dat, meenen we. met de
meeste Rotterdammers, die hun licht over
deze zaak hebben laten schijnen, gemeen.
Aan de positie, die Schiphol nu eciy*
maal. omdat het zich ongestoord heeft
kunnen ontwikkelen, heeft verkregen,
willen wij niet tornen. Maar de plannen
der Regeering hebben ons voor de vraag
gesteld of het verstandig, of het billijk >s
om Waalhaven practisch gesproken te li-
quideeren door Schiphol met Regeerings-
millioenen in een nog veel meer bevoor
rechte positie te brengen dan het door
den loop der omstandigheden reeds is ge-
komen.
Het geeft ons reden tot groote voldoe
ning. dat bij de discussie in de Tweede
Kamer vrijwel geen enkele stem is verno
men. die het vreemde. onbegrijpel>]ke
standpunt waarop de Regeering in dezen
is neergebuiteld Mr Diepenhorst
zei iets dergelijks in zijn in eersten termijn
gehouden rede kon goedkeuren.
Wij zijn er verheugd over, dat zoovele
Kamerleden hebben getoond het veront
waardigd protest van Rotterdam tegen
de Regeeringsplannen te begrijpen en te
deelen en dat zij zich met een behoorlijke
reeks van argumenten daartegen gekeerd
hebben.
En er is, nadat de vertegenwoordigers
van de talrijkste groepen in de Kamer een
gemeenschappelijke motie hebben inge
diend. waarin ook de behoefte van Rot
terdam aan een vliegveld voor passend
internationaal luchtverkeer wordt uitge
sproken, geen twijfel meer mogelijk of de
Kamer zal Donderdagmiddag a.s. in
groote meerderheid een uitspraak doen,
die den Minister eenvoudig belet om op
den ingeslagen weg voort te gaan.
Wij betreuren het zeer, dat de Minister
blijkbaar niet in staat was om een soepe
ler houding tegenover de Kamer aan te
Gedurende de discussie kwam soms
heel scherp uit, dat de Minister de zaak
volkomen anders bekijkt dan de meer
derheid.
Op het feit, dat het transito-passagiers-
vervoer 43.000 personen, het buitenlandsch
vervoer met ons land 37.000 personen en
het binnenlandsch vervoer 17.000 perso
nen omvat, bouwt hij de stelling, dat naar
dat transito-vervoer onze h e e 1 e vlieg
veld-politiek gericht moet worden. Terecht
heeft de heer vanLidthdeJeudede
overheerschende belangrijkheid van deze
transito-cijfers aangevallen.
Verder was één der stellingen van den
Minister, dat men het vraagstuk niet mag
koppelen aan de beteekenis van bepaalde
steden. Alsof het niet juist bepaalde cen
tra, als Amsterdam en Rotterdam, zijn die
a 1 s ophooping van menschen en indu
strieën en als handels- en verkeersplaatsen
de grootste belangen bij het modernste van
alle vervoermiddelen hebben. Wanneer
men een dergelijke uitlating uit den mond
van een bewindsman hoort, is men geneigd
zich af te vragen of men wel goed ge
luisterd heeft.
Zoo was het b.v. ook met het volgende
punt in 's Ministers betoog: „Er moet ge
streefd worden naar centralisatie; secun
dair is de vraag waar?" Natuurlijk is
dit geheel op zichzelf bezien wel juist
Maar wanneer dan ten slotte tot de con
clusie gekomen wordt: „centraliseeren
opSchiphol" dan begrijpt ieder, dat
dit „secundair" nog een andere beteeke
nis heeft dan zoo maar voor de hand ligt.
Van gelijken vreemdsoortigen aard was
de uitlating van den Minister over Bra
bant, dat z.i. in de beschouwingen over de
ontwikkeling van het Rotterdamsche vlieg
veld eenvoudig niet zou meetellen.
De algemeene indruk na de rede van
Minister was dan ook, dat zijn argumen
tatie uiterst zwak was.
Zelfs dat deel ervan, dat op defensie
kwesties sloeg, was niet overtuigend. Wij
weten natuurlijk wel, dat men over defen
sie-aangelegenheden niet ronduit kan
spreken. Maar dit neemt niet weg. dat de
klaarblijkelijke vermenging van militaire
en burgerlijke luchtvaart-overwegingen
een hoogst-onbevredigenden indruk na
laat.
Defensie kon niet op Rotterdams afwij
zende beschikkino inzake het bouwen van
militaire loodsen op Waalhaven wachten.
Daarmee, aldus de Minister, viel één der
pilaren van het heele plan, bestaande
op twee vleugels militaire vliegvelden en
in het midden een burgerlijk.
Het lijkt werkelijk op een spel met de
groote belangen van Nederlands eerste
koopstad. Men kan het Rotterdamsche
gemeentebestuur in dit verband zeker
verwijten doen, dat het niet diplomatiek
genoeg gehandeld heeft. Maar in het licht
der gebeurtenissen: eerst aanwijzing van
Leiderdorp als centraal vliegveld, vervol
gens, al heel spoedig daarna, afkeuring
van den grond te Leiderdorp voor het
doel, gevolgd door het overstag gaan naar
een vliegveld, dat 63 K.M. van Rotterdam
doch onder den rook van Amsterdam ligt
en dat aan te duiden als „centraal vlieg
veld" in het licht van deze gebeurtenis
sen is de houding van Rotterdam nog zoo
zot niet te noemen.
De Kamerzitting van gisteren heeft,
zooals we zeiden, gegronde hoop gewekt,
dat niet de luchtige redeneering, die de
Minister van Waterstaat heeft meenen te
moeten bezigen maar het met goede rede
nen omkleed verzet van de Kamermerder-
heid den doorslag zal geven.
Wij sluiten ons aan bij den wensch dien
de heer K r ij g e r uitgesproken heeft, nl.
dat de Regeering na aanneming van de
motie met een nieuw plan zal komen.
En dat moge dan een goed over
wogen plan zijn; een plan, dat met de
thans wel volledig duidelijke opvattingen
zal doordrenkt zijn en dat niet het sterk
improvisatorisch karakter dragen zal
waartegen Mr Diepenhorst den
vinger ophief.
Dat de Regeering thans de zaak
ter hand wil nemen is wellicht heel goed,
maar zij moet dat dan doen zonder te du
peeren, zonder voor tfc trekken, zonder...
het w e r k e 1 ij k nationale belang uit het
oog te verliezen.
De eerste sneeuw
Strenge heeren regeeren niet lang, zegt
het spreekwoord. Het bewijs? Vanmorgen
heeft de Bilt het woordje „streng" in het
weerbericht achter „matig" gezet in plaats
van er voor. Dat wil al heel wat zeggen, al is
min 10 0 Celsius toch altijd nog welletjes. Gis.
termorgen meldde Rotterdam om 8 uui 14
graden vorst de laagste temperatuur, die
sinds Vrijdag is bereikt we zijn dus in
24 uur vier graden naar het nulpunt inge-
loopen. Buitenshuis was dat trouwens al
eenigszins te bemerken. Het leek minder
koud dan gister.
Met dat al heeft thans met de vorst ook
de eerste sneeuw zijn intrede in ons land
gedaan. De heldere, strakblauwe vrieslucht
heeft plaats gemaakt voor een aschgrauwe
wolkenhemel, waaruit vrijwel onafgebroken
het fijne witte poeder neerdwarrelt.
Pas nu kan men de schoonheid van de
wintersche natuur eerst recht gaan bewon
deren
Voor de schaatsenrijders is de sneeuw
een niet geringe.... teleurstelling. Voor hen
beteekent het immers, dat het ijs behalve
op de aangelegde banen van de clubs en
vereenigingen vrijwel onberijdbaar wordt.
In ons landje is het blijkbaar een kwaad
teeken als men gecostumeerde ijsfeesten en
wedstrijden gaat organiseeren. Tien tegen
één dat er dan verandering komt! Al wil
dit natuurlijk allerminst zeggen, dat we hier
een vasten regel te doen hebben.
Het jaar 1929 heeft het bewezen. Maar de
echte ijsliefhebbers hadden toch gehoopt,
d'at de sneeuw nog maar een dag of wat was
weggebleven. Een witte Kerst hadden ze
liever gezien. Nu, uitgesloten is het heele-
maal; niet, dat we ook dat nog zullen be
leven!
Maar behoudens de jeugd, hopen de mees
ten toch, dat de kou „er nu maar spoedig
uitkomt". Daarop schijnt nu toch wel een
goede kans te bestaan. Een enkeling hoort
men al de verzuchting slaken, dat.... een
hittegolf toch altijd nog te prefereeren is
boven een koudegolf, als we nu beleven.
Maar dezulken vergeten, dat ook een hitte
golf veel vraagt van het weerstandsvermogen
van den mensch.
Gelukkig maar, dat „lievere broodjes" hier
niet gebakken worden. De mensch heeft het
deze dingen niet te zeggen ec dat is maar
goed ook, want hij weet het toch altijd beter.
Hoogere leiding mogen we de Catechismus
zegt het zoo kernachtig en nadrukkelijk
ook in de weersomstandigheden opmerken, en
dat doet gerust en veilig leven.
P. L. van der Voorde f
Te Rotterdam is
gister overleden
de heer P. L. van
der Voorde, oud-
penningmeester
van den Ned. Chr.
Bond van Perso
neel in Publieken
Dienst.
De overledene
is 61 jaar oud ge
worden.
Kanalen bevroren, rivieren vol drijfijs
Opvarenden van de „IJsselstroom" zijn
naar den vasten wal komen loopen
Een goede tijd voor de schaatsenrijders
Al blijft het koud, toch begint het er thans naar uit te zien, dat de strenge
vorst wat minder gaat worden. Het weerbericht spreekt nog slechts van
„matige" vorst, al is tien graden zooals vanmorgen vroeg te Rotterdam
toch ook nog geen kleinigheid. Evenwel begint het nu langzamerhand beden
kelijk veel op den winter van 1929 te lijken. De groote rivieren zijn nog niet
dichtgevroren, maar wel zijn ze reeds vol drijfijs, zoodat zoo langzamerhand
de meeste veren den strijd moeten opgeven. In de kanalen kan niet meer
gevaren worden en de binnenschippers zijn zoodoende tot werkloosheid ge
doemd. Het verkeer te water is reeds zwaar gehandicapt!
bemanning van de „IJsselstroom" is er gelukkig in geslaagd 'e voet den
vasten wal te bereiken, doch gisteren is de postboot „Geusau" vastgeraakt.
Gevaar is daar overigens niet bij.
Wat de schaatsenrijders betreft: Zaterdag wordt inderdaad de Elfsteden
tocht gehouden. Verschillende andere wedstrijden staan, ook elders, op het
programma. Doch blijkbaar moet het eerst minder koud worden, want bepaald
druk is het op de ijsbanen tot nu toe niet geweest.
De scheepvaart ligt stil! Niet alleen op
de kanalen, maar ook op de groote rivie
ren. Een hoogst enkele sterke sleepboot
kan zich nog door de ijsmassa s heenwor-
stelen, maar zonder ijsbreker is er niet
veel meer te beginnen.
De Waal voor Nijmegen ligt vol met
zware ijsvelden en alle schepen, die maar
de kans kregen, hebben een toevlucht
gezocht in het MaasWaalkanaal en
havens. De vluchthaven te Lobith, de
grootste van ons land, is geheel gevuld.
Er lagen gisteren 240 schepenl Tegen
vanmorgen werd zware ijsgang over de
geheele breedte van de rivier verwacht.
Zelfs twee kustbooten moesten gister
avond den strijd tegen de ijsschotsen op
geven. En als zulke zware schepen er
niet meer door kunnen komen, dan is het
afgeloopen voor de scheepvaart. Ieder
oogenblik kon het vannacht zoover
komen, dat de rivier zou gaan zitten. En
dan zijn we aan den toestand, zooals we
die in 1929 gehad hebben.
Zoo ligt het vervoer te water thans
aan banden. Voor de Spoorwegen is zoo
doende een zerr drukke tijd aangebro
ken. Doch er is cp gerekend, zoo verne
men wij. En het is te hopen, dat het niet
te lang duurtl
In ijselmonde, zoo vernemen wij nader,
was gisteren de -jvier reeds over de helft
van dc breedte gaan zitten. In de middag-
uier. had men reeds een groot aantal
Rijnschepen m°i sleepbooten weggehaald,
om die in de haven-s van Rotterdam
onder te brengen.
Bemanning van de „IJsselstroom" aan land
Nadat het K-L.M.-vliegtuig, dat gisteren
met levensmiddelen naar Urk is gevlogen,
het schip reeds had gesignaleerd en men
wist dat de „IJsselstroom'- niet was vergaan,
had men goede hcop, dat de opvarenden nog
leven waren en werden reeds plannen
beraamd een hulpexpeditie te ondernemen.
Dit is echter niet noodig geweest, daar
schipper L. Kamper met zijn knechts J.
Kieite en L. Schenk zelf het initatlef
hadden genomen cm te voet den vasten wal
te bereiken, hetgeen na een moeilijken tocht
Is gelukt.
De oorzaak van het niet binnenvallen van
„De IJsselstroom" te Urk blijkt gelegen te
zijn in een defect aan den motor, dat de be
manning Zaterdag noopte in het zicht van
het edand voor anker te gqan. Zondag is
het schip door den plotseling opkomenden
iisgang van zijn anker geslagen en naar de
plaats waar het op het oogenblik ligt, 25 ki
lometer ten Zuiden van Enkhuizen gedre-
Postboot „Geusau" raakte vast in het Ijs
URK 27 December. De postboot „Geu-
iu", die gistermorgen om negen uur met
honderd passagiers aan boord uit Kam,pen
vertrok, is ter hoogte van het Keteldiep in
het ijs vastgeraakt. Het is daar ter plaatse
25 c M. dik.
Des middags om half vijf is men er in ge
daagd even buiten de Ketel te komen. Ech
ter achtte de bemanning het raadzamer niet
verder te varen. Vandaag zou men hij dag
licht naar Urk zien te komen.
Vijftien passagiers hebben de boot verla
ten en zijn over het ijs naar Schokland ge-
loopen, waar zij in een werkkeet aan den
(lijk den nacht zouden doorbrengen. De ove
rige passagiers bleven aan boord van de
postboot.
Vele veren gestremd
Hieronder vindt m^n een aantal gegevens
omtrent stremming der veren. Waarschijn
lijk zullen deze gegevens weer veranderd
zijn als dit blad verschijnt.
Dordrecht—Zwijndrecht normaal; Dor
drechtPapend recht normaal; 's Gravendeel
Wieldrecht normaal; Kop van het Land-
Werkendam normaal; RozenburgBrielle
normaal; MaassluisRozenburg normaal;
DintelsasOoltgensplaat normaal; Numans-
dorpDen Bommel gestremd; Hendrik Ido
AmbachtAlblasserdam gestremd. Over
tocht alleen overdag voor wielrijders, voet-
gangera en motorrijders. Doesburg: de schip
brug is weggenomen; DrutenDodewaard
gestremd: Eek en Wielsche veer gestremd;
BrakelHerwijnen gestremd. Alleen over
dag overtocht voor voetgangers en wielrij
ders; BoxmeerHeijen normaal; Culem-
borg gestremd. Voetgangers en wielrijders
over de spoorbrug; TielWamel gestremd.
Voetgangers en wielrijders worden per
stoomboot overgezet. GorinchemSleeuwijk
zeswielers, trucks met trailers kunnen niet
worden overgezet wegens moeilijkheden bij
het aanleggen aan den aanlegsteiger; Vier
lingsbeek-Bergen gestremd. Overtocht alleen
overdag voor personen en wielrijders per
roeiboot.
Voorts zijn de volgende bootdiensten ge
slaakt:
MiddelharnisRotterdam, Den Briel-Vlaar-
dingen, en Oud-Beyerland—Rotterdam.
De navolgende veerdiensten zijn beperkt:
Veerdienst Zijpe-Numansdorp (haven) wordt
als volgt uitgevoerd:
Vertrek Zijpe 6.10 uur. Vertrek Numans-
dorp (haven) in aansluiting op tram 10.30
uur van Rotterdam.
Veerdienst WillemstadNumansdorp (ha
ven) vóór acht uur en na 16 uur gestaakt.
De hoofdingenieur directeur van den
Rijks-Waterstaat in de directie „Boven rivie
ren" te Arnhem, maakt voorts bekend, dat,
in verband met den ijstoestand op de rivie
ren, de betonning van den Waal, Nederr'jn,
Lek en IJssel, wordt weggenomen.
Bootdiensten gestaakt.
IJs in Noord-Holland wordt niet gebroken
ALKMAAR, 21 December. Het bestuur
der vereeniging tot ijsbestrijding in Noord-
Holand benoorden het Noordzeekanaal „IJs-
strijd", gevestigd te Alkmaar, heeft gisteren
Als het koud is in Volendam. De jeugd
op wandeling door de straatjes van het
karakteristieke dorp
beraadslaagd' in overleg met den Rijkswater
staat en besloten, dat bij de thans heerschen-
de strenge vorst geen ijs gebroken zal
worden, daar dit geen nut heeft zoolang
deze strenge vorst aanhoudt. Vooral ook met
het oog od de beperkte middelen der ver-
eeniging kan van lokale "jsbroking geen
sprake zijn. Bij invallenden dooi zal direct
overwogen worden hoe ten spoedigste maat
regelen genomen kunnen worden voor het
openbreken der kanalen.
Zeer groote vorstschade in Aalstmeer
AALSMEER, 21 December. In Aalsmeer
zijn zulke hoeveelheden plantmateriaal en
bloemen bevroren, dat de schade reeds in de
duizenden guldens loopt De potplantenvei
ling was vanmorgen reeds verscheidene
uren vóór den normalen tijd geëindigd, daar
zeker 2500 zendingen bloemen minder dan
anders waren aangevoerd.
De handel ondervindt derhalve evenzeer
den terugslag van den vorst als de bloemis
terij.
Beperkt het waterverbruik
De directeur van het Provinciaal Water
leidingbedrijf van Noord-Holland verzoekt
ons het volgende mede te deelen:
De watervoorziening door het Provinciaal
Waterleidingbedrijf van Nrd.-Holland wordt
als gevolg van de met een alles doordrin
genden kouden wind gepaard gaande bui
tengewoon strenge vorst ernstig bedreigd,
indien de aangeslotenen voortgaan met, ter
voorkoming van bevriezing der leidingen,
de tapkranen te laten doorloopen. In plaats
daarvan behoort men, zooals uitdrukkelijk
voorgeschreven, de binnenleidingen, zoodra
er niet meer getapt behoeft te worden, na
sluiting van de hoofdkraan, leeg te doen
loopen door middel van het leegloopkraan
tje.
Laat men evenvermeld misbruik niet ach
terwege, dan zal het bedrijf door overmacht
genoodzaakt zijn de waterleiding aanzienlijk
te beperken, ja zelfs stop te zetten.
Vanzelfsprekend geldt dat voor iedere wa
terverbruiker in het geheele land. Men dient
hiermede tenslotte ook het eigen belang.
51 graden vorst in Rusland
WARSCHAU, 21 December. Uit Moskou
komen berichten welke aantoonen hoe koud
het wel in Centraal Rusland is. De thermo
meter wijst daar niet minder dan 51 graden
vorst aan. In verschilleride wijken van Mos
kou zijn waterleidingen gesprongen en rit
de bevolking zonder water.
De koudegolf in Joegoslavië heeft in de
streken van Bosnië temperatuuren gebracht
tot 22 graden onder nul. In het geheele land
ligt het scheepvaartverkeer stil.
Ook uit Italië komen berichten binnen
over zwaar winterweer, en in Noord-Italië
is ook overal veel sneeuw gevallen. De La-
Eén verbuigen drijft ellen: de koude han den warmen boven 't heerlijke kolenvuur.
PONTIER
KARREMAN
MAKELAARS IN
ASSURANTIËN
ROTTERDAM
behartigen de belangen van verzekerden
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen
Tengevolge van de strenge vorst is de
scheepvaart practisch geheel gestremd. Er
zware ijsgang in de groote rivieren.
De Tweede Kamer heeft gistermiddag
de begrooting van Sociale Zaken behan^
deld. Des avonds kwam de Vliegveld
kwestie aan de orde.
In Aalsmeer is zeer groote vorstschade
aangericht.
Te Honselersdijk zijn drie dooden te
betreuren bij een geval van kolendamp
vergiftiging.
Rublee gaat in Januari naar Berlijn voor
de emigratie-besprekingen.
Russisch-Japansche spanning rond de
visscherij-problemen.
Brown over de organisatie van den vrij-»
willigen nationalen hulpdienst
DE WEERSOMSTANDIGHEDEN
Wat voor weer krijgen we?
Voor het geheele land: matige tot
zwakke oostelijke wind, meest
zwaarbewolkt, tijdelijke lichte
sneeuw, matige tot strenge vorst
THERMOKETERSTAND
Stand vanmorgen half twaalf 754.4.
B ARC! METERS'" AND
Stand vanmorgen half twaalf min 9.8 Cj
Laagste temperatuur gisteravond min
13.0 C.
pAinceSS
ONZE NIEUWSTE
NAJAARSMODELLEN
H.J.VAN BLADEL, Waalwijk
KAN MAAR DE BESTE ZIJN
N.V. „TWENTOL" - DEVENTER
RESTAU RANT
DIKKER THIJS - AMSTERDAM
DINER vanaft t.75
LUNCH f 25
ZEEUWSCHE HOEK 12—2 uur:
Speciale Plats du Jour vanal J 0 50
Koffie 0.15.
gune van Venetië sop verscheidene pjaat-
sen dichtgevroren. Men ziet: elders vriest
het nog harder dan hier!
De koude heeft in Bohemon twee dooien
geëischt. Nabij Koeniggraotz is een s^or-
wegbeambte, die vermoedelijk door een voor
bijrijdende trein is geerepon en ge-vo-'d l»1:f-
yen liggen, doodgevroren. Verder is een 18-
jarige jongen, die uit een opvoedingsgesticht
is ontvlucht, eveneens doodgevroren.
(Voor bizonderheden over Schaatsen-
en wedstrijden zie men blz. 3>.