DINSDAG 20 DECEMBER 1938
EERSTE BLAD PAG. 2
BUITENLAND
Frankrijk zal geen
gebied aan Italië
afstaan
Een verklaring van Bonnet
- In de Fransohe kamer heeft de minister
van buitenlandache zaken, Bonnet, een
expose van hei gevoerde beleid gegeven,
waarna de begrooting Man zijn ministerie
werd goedgekeurd.
Het Fransch-Britsche bondgenootschap,
aldus spreker, „blijft het fundament der
Fransohe politiek. Indien een der beide na
ties bet voorwerp zou worden van een niei-
uitgelokten aanvaJ, zou de andere niet na
laten met al lu.av krachten hulp te bieden'
Bonnet bracht hulde aan Chamberlain.
Sprpkende over het jongste bezoek van
von Ribbentrap, zeide hij, dat er niet één
Franschman is, die niet het belang begrijpt,
dat voor den vrede van Europa gelegen is
in de regeling van alle misverstanden tus-
sohen Frankrijk en Duitschland.
Wij zijn onlangs verrast door betoogingen
In de ltaliaansche kamer, venoligde Bonnet,
Het dient echter gezegd, diat, als gevolg van
slappen van onzen ambassadeur, de Itali-
aansohe regeering heeft doen wet-n, dat zij
niet voornemens is, deze betoogingen, welkt
niet haar politiek vertolken, voor haar re
kening te neanen. De Fransche regeering
heeft van deze verklaring acte genomen
Ik herhaal, wat ik in de commissie
voor buitenlandsche zaken heb ver-
Frankrijk zal er nooit in toestemmen
een duim gronds aan Italië af te staan.
Iedere poging, 'n dei-gelijke aanspraak
te verwezenlijken, zou slechts toi een
gewajiend confict kunnen leiden. Tk ver
sta onder Tunis, Corsica, Saivoye en al ie
Fransche bezittingen aan de kusten van
Somaliland Fransch grondgebied. Deze
verklaring moet de bevolkingen ten voll»
gerust stellen. (Applaus op alle banken-.
Voor de buitenlandsche vluchtelingen zijn,
zooals reeds in de bevoegde comm.ssies is
gezegd, maatregelen genomen. Er zijn 200.U0U
vluchteling'-n opgenomen. Wij stellen ons
voor, er nog meer op te nemen.
Ten aanzien van Spanje blijven wij voor
standers van esa politiek van niet-inmen-
ging. Wij gclomtn nog steeds, dat de bur
geroorlog spoedig uit zou zijn, indien zek--.ro
6taten do Spanjaarden tegenover elkander
zouden laten staan.
De Fransohe regeering gelooft vooral aan
oen vrede in Europa, met wederzijdsche eer
biediging van le rechten van iedere natie.
Wanneer Frankrijk overeenstemming
wenscht met alle. naties, ongeacht haar re
giem, dan moet men in die gevoelens toch
geen teeken van zwakheid zien. Frankrijk is
vastbesloten het grondgebied van Frankrijk
te verdedigen. Het zal de trouwe bewaker
blijven van zijn grootheid (applaus).
Daarna werd, zooals reeds is gemeld, de
begrooting van buitenlandsche zaken aange-
nomën.
Een Hongaarsch-Slowaaksch
grens-incident
De grensafbakening opgeschort
Officieele Slowaaksche kringen deelen me
de, dat terroristische benden, gesteund door
afdeelingen van het geregelde Hongaarsche
leger, de gemeenten Kuzmice, Silvas en
Kalsa zijn binnengedrongen en aldus een
sector van den spoorweg Koscie-Uzhorod
hebben bezet, die volgens de scheidsrechter
lijke uitspraak van Weenen aan Slowakije
moest blijven.
Bij dit incident werden twee Tsjecho-Slo-
waaksche gendarmen gedood.
Tsjecho-Slowaaksche troepen kwamen tus-
schenbeide en bevrijdden den spoorweg tus-
6chen Slanec en Kusmice
In verband met dit incident heeft minis
ter-president Tisso aan de Slowaaksche de
legatie bij de gemengde grensafbakening-
comir.issie, order gegeven, de onderhandelin
gen met de Hongaarsche regeering onmid
dellijk af te breken, tot „de Hongaarsche
kringen, die voor dergelijke overvallen ver
antwoordelijk zijn, de Slowaaksche regeering
satisfactie schenken en de noodige maatre
gelen nemen, om een einde te maken aan de
aanvallen van rooversbenden".
Een vluchtelingen-conferentie
te Berlijn
Naar Havas uit Berlijn meldt verwacht
men aldaar binnenkort een bijeenkomst der
vluchtelingen-commissie van Evian voor het
houden van een conferentie, waaraan ook
door Duitsche deskundigen en Joodsche fi
nanciers zou worden deelgenomen.
De besprekingen zouden omstreeks mid-
den-Januari beginnen.
De Japansch-Chineesche oorlog
CHINA BEGINT ECONOMISCH
OFFENSIEF
De beteekenis der credieten
aan China
Naar Re-uter verneemt, heeft de Bank
van China filialen geopend te Rangoon,
Batavia, Hanoi, en Haiphong, en zullen
in de naaste toekomst ook in verschei
den Zuidzeehavens bijkantoren worden
opgericht.
Dit houdt verband met het plan van
China den Japansohen handel overal in
Malakka, Birma en de Zuidzee aan te
Ook wordt het oprichten van deze
filialen in verband gebracht met het
besluit van China, van West- en Zuid-
West-China een voorspoedigen staat te
maken en de ontzaglijke en nauwelijks
aangeraakte hulpbronnen in die gebieden
te ontwikkelen en ze te gebruiken als
basis, om van daaruit de Japanners in
geheel Midden-Oost-China voortdurend
te bestoken.
Naar verluidt zouden de nieuwe Britsche
credieten ten bedrage van een half mil'ioen
pond sterling terstond beschikbaar geste d
worden, zonder dat gewacht wordt op de
aanneming door het Britsche parlement van
de nieuwe wet op de exponcredieten, die
niet vóór Februari gereed kan zijn.
Men overweegt het verstrekken van nieu
we credieten, zoodra de wet is aangenomen.
Uit Tsjoeng King word' gemeld, dat een
hooge ambtenaar van het Chineescih'? minis
terie van financiën in een interview met
de „China Times" heeft verklaard, dat de
door Engeland en Amerika aan China ver
strekte credieten een aanzien1 ijke verster
king beteekenen van de mogelijkheid voor
China, om gewapend verzet te bieden en
het nationale herstel te verwezenlijken.
Hij zeide voorts, dat de Britsche en Ame-
rikaansche regeering inzien, dat de mili
taire defensie minder rechtstreeksoh effect
heeft dan economsche sancties tegen Japan
en dat, naast het boycot'en van Japansche
goederen economische hulp aan China de
meest doeltreffende methode is, om de Ja
pansche agressie te bestrijden.
„Hierin, aldus de zegsman, 'igt de be
teekenis van de credieten aan China".
Aanzienlijke versterking der
Fransche oorlogsvloot
Een interview met Campinchl
Campinchi, de Fransche minister van
Marine, heeft een interview toegestaan aan
een vertegenwoordiger van Havas over het
Fransche vlootbouwprogram. De Franschen
begrijpen thans, aldus de minister, dat de
onaantastbaarheid van ons imperium en de
welvaart des lands nauw samenhangt met
de sterkte van de Fransche vloot.
Het program, waaraan thans wordt ge
werkt, voorziet den bouw van 130 schepen,
waaronder vier linieschepen van 35.000 ton.
twee vliegtuigmoedcrschopen van 18.U00 ton,
drie kruisers van 8.000 ton en talrijke lich
tere schepen en duikbooten. De lotak ton
nage der in aanbouw zijnde of op stapel te
zetten schepen zal 3-40.000 ton b:dragen. Dit
is het omvangrijkste programma, dat Frank
rijk ooit in uitvoering genomen heeft.
Op de begroot ing 1939 zijn voor de ma
rine in totaal meer dan 8 milliard uitge
trokken.
Op 17 Januari aldus de minister, zal het
eerste van onze linieschepen van 35.000 ton,
de „Richelieu" te Brest te water worden
gelaten en denzelfden dag zal de „Clemen-
ceau" van dezelfde tonnage op stapel wor
den gezet. I>i plechtigheid van den 17en
Januari zal het bewijs vormen van onzen
wil, onze macht ter zee te handhaven.
De marine-luchtmacht zal paralkJ met
onze strijdvloot worden ontwikkeld en in
1939 met nieuwe en moderne toestellen wor
dtin uitgebreid.
Graaf Ciano in Hongarije
Hartelijke ontvangst le Boedapest
De Italioansch.) minister van buitenland
sche zaken, graaf Ciano, is gisteren in
Boedapest aangekomen, alwaar hij vcrvvel-
koniu werd door eenige Hongaarsche minis
ters de gezanten van Duitschland, Zuid-
Slavië, Spanje en Japan, en door tal van
andere autoriteiten.
Op het perron stonden jeugdorganisaties
en muziekcapelicn opgesteld, om den Imo
gen gast hulde te brengen. Op het stations
plein werd hij door de menigte met toejui
chingen aan hot adres van Duce en Italië
begroet. Nog denzelfden middag werd C i a-
no door rijksbestuurder Horthy ;n audi
tie ontvangen.
EEN SPOORWEGCATASTROFE
IN BRAZILIË
Tientallen dooden en gewonden
Botsing geschiedde in de diepste
duisternis
In het verlaten berggebied van den
Braziliaanschen staat Minas Geraes, tus-
schen de stations Sito en Sao Ayres,
heeft zich 's nachts in de diepste duister
nis een spoorwegcatas'.rofe afgesoee.'d
Een personentrein ep een goederentrein
botsten daarbij op elkander, met het ge-
olg dat een aanta. wagons werden ver
meld en ei tientallen aooden en gewon
den te betreuren vie en.
Omtrent de juiste toedi&cht van deze
ramp is nog met vtei bekend geworden. Ver
moed wordt, dal het ongeluk zich omstreeks
vier uur 's morgens heeft afgespeeld, althans
dit is het uu. waaioo de klok in de locomo
tief van den expresIrein is blijven stilstaan
Vermoedelijk is de ramp te wijten aan het
niet functioneeren van de remmen van den
goederentrein, die daardoor den heuvel af
geloopen is en op den expres is ingestormd.
De gevolgen waren catastrofaal. De beide
locomotieven, een postrijtuig en een tweede
klas wagon werden geheel in elkaar gedrukt.
De overige personenwagens derailleerden,
alleen eer. slaaprijtuig bleef op het spoor
s aan. Zooals gemeld, heeft de ramp plaats
gehad in een volkomen verlaten bergstreek.
Bovendien werden alle telegraafdraden door
de wrakstukken der wagons, welke door de
lucht geslingerd werden, vernield. Er was
dus geen enkel communicatie-middel beschik
baar en langen tijd bleef men zonder hulp.
Er zijn tientallen dooden te betreuren en
meer dan zestig personen werden gewond.
DE SPAANSCHE
BURGEROORLOG
Frac co wil geen wapenstilstand
De Fransche nationale bond van oud-strij
ders en oorlogsslachtoffers heeft Franco en
Negrin een telegram gezonden, waarin beide
partijen worden aangespoord, tijdens het
Kerstfeest en de jaarwisseling de wapens
neer te leggen.
Anderzijds wordt gemeld, dat Zaterdag jl.
door een deputatie van Fransche oud-strij
ders tot de Fransche regeering het verzoek
is gericht, in Spanje een wapenstilstand voor
te stellen voor den duur van een maand,
waarin Kerstmis en Nieuwjaar zouden
Hoewel een dergelijk bestand door de le
gers te velde wel zou worden toegejuicht,
vreest men, dat zoowel Burgos als Barcelona
het voorstel zullen verwerpen.
Naar Havas uit Burgos meldt, it de hou
ding van Franco niet veranderd. Zijn parool
luidt nog steeds: „geen wapenstilstand en
geen compromis. De wapens zullen be-
beslissen.''
Veerboot verongelukt op de Taag
Drie dooden; 22 personen vermist
Een klein vaartuig, dat een veerdienst on
derhudd op de Taag te Lissabon, is in bot
sing gekomen met een baggermolen en ge
zonken. Hoewel spoedig hulp werd verleend,
worden er 22 passagiers vermi9t. Dri.' opva
renden zijn verder om het leven gekomen,
terwijl een twintigtal in een ziekenhuis
moesi worden opgenomen.
Goering in Januari naar Rome
Hij zou gaan om Chamberlain
Een speciale correspondent van de
„Daily Herain" meldt, dat veldmaar
schalk Goering zich naar Italië zal be
geven om er Chamberlain en Lord
Halifax te onimoeten, wanneer zij van
11 tot 14 Januari, hun officitele bezoek
aan Mussolini zullen brengen.
Deze ontmoeting tusschen den Britsch.in
premier en Goering is door Dr. Schacht,
den president dar Rijksbank, die Zoterdag,
na een bezoek aan den gouverneur van d-'
Bank van Ëigcland. uit Londen is vertrok
ken. tot stand gebracht.
Goering zou sinds eenigen tijd opnieuw
gaarne een ontmoeting hebben nin Cham
berlain.
Er was reeds een afspraak gemaakt dat
hij dc vorige maand een hezoe.k aan Lon
den zou brengen, aldus vervolgt het blad.
doch dit bezoek kon niei doorcaan met het
oog op de reactie der openbare meening in
Engeland tegen de vervolging van Joden in
Duitschland.
Toen het bezoek van den Britschen Pre
mier aan Italië werd bekend gemaakt, was
Goering van meening, dat het voor hem
mogelijk zou $i|n Chamberlain daar te ont
moeten
De goedkeuring van Mussolini werd ver
zocht en verkregen.
Dr. Schacht heeft toen opdracht gokreg n
de aangelegenheid te Londen ter sprake te
brengen. Chamberlain heeft toegestemd
De bijeenkomst kan te llomo zijn, doch
waarschijnlijker is, aldus het blad. dat zij
op het landgoed van Mussolini to RocoDellc
Caminate zal plaats vinden.
UIT OOST- EN WEST INDIE
Bij duikoefening overleden
Door hartveilamming
SOERABAJA, 19 December. (An ;u. Hij
de duikoefeningen van de Marine welke
Zaterdagmorgen werden gehouden moest
de matroos eerste klasse H. L u n s n <n
een z.g. droger-tank afdalen. Toen de lank
op den Dodem was aangeland, gaven di
assisteerende duikers de gebruikelijke ruk
ken aan de lijn, waaraan Lunsen was ai
gedaald De beantwoordende rukken, welke
Lunsen moest geven, bleven achterwege
Men haalde hem toen op, waarop het bleek
dat Lunsen geen teekenen van leven meer
gaf. Onmiddellijk werd kunstmatige adem
haling toegepast, welke eveneens zonder
resultaat bleef. De marinearts kon slechts
den dood door hartve-lamming constateeien
Twee kapitale boerderijen
verbrand
De motorspuit was onbruikbaar
GRUBBENVORST, 20 December. Gis
termiddag heeft alhier een felle brand ge
woed in twee kapitale boerderijen, bewoond
door de families Dc Boer en Boone. Deze
boerderijen vormen één complex, waarin
vroeger de stoeterij „De Grubben" was ge
vestigd.
Het vuur is aoor nog onbekende oorzaak
half twee uitgebroken De vlammen grepen
snel om zich heen en vonden gretig voedsel
in de voorraden graan en voederartikelen,
welke in de groote schuren lagen opgesla
gen. Ook de landbouwwerktuigen werden
door het vuur verteerd.
De motorspuit uit Blerick arriveerde
eerst lang nadat de brand weer was uitge
broken ter plaatse, aangezien het materiaal
c.oor den strengen vorst onbruikbaar bleek
te zijn en eerst hersteld moest worden.
De beide boerderijen met toebehooren
werden geheel in de asch gelegd. Het vee
had men tijdig in veiligheid kunnen bren
gen.
GEMENGD NIEUWS
KETELEXPLOSIE IN EEN
SIGARENFABRIEK
VEENENDAAL, 20 Dec. Gisteren
heeft zich in een filiaalfai>riek van de
N.V. Ritmeester Sigarenfabrieken alhier
een ketelontplofffcig voorgedaan, welke
wel is waar geen slachtoffers heeft ge-
eischt, doch wel oorzaak is geweest, dat
verwarming van deze fabriek niet lan
ger mogelijk was, waardoor 650 siga
renmakers naar huis moesten woroen
gestuurd.
Te ruim half negen had in een tweetal
ketels een inwendige ontploffng plaats. Een
groote vJammenmassa schoot naar buiten.
Zoodra men besefte, wat pr geschied was,
liet men het vuur uithalen. De gloeiende ko
len produceerden echter het gevaarlijke
koolmonoxydegas, zoodat het voor den sto
ker zaak was, zich ijlings uit de voeten te
maken. Gelukkig liep alles zonder persoon
lijke ongelukken af. terwijl de schade zich
beperkt tot het inwendige van de ketel6.
Door het onklaar woroen van de ketels,
was het -niet langer mogelijk de tempera
tuur in de filiaal fabriek op peil te houden.
In verband met de felle koude besloot de
directie de arbeiders van dit filiaal, in to
taal 650 man, naar huis te zenden, met de
mededeeling, dat het werk heden hervat
zou woroen.
Daar de gevolgen van de ontploffing bij
onderzoek ernstiger blijken, dan men ver
wachtte konden echter sigarenmakers van
deze filiaal fabriek vandaag den arbeid niet
hervatten.
De huiszoeking bij den heer
Holzmann
Wat I
aan de hand was
AMSTERDAM. 20 Dec. De heer M.
Holzmann, in wiens woning de Amsterdam
sche en Haagsche Justitie Vrijdagmiddag
j.l. een huiszoeking hebben verricht, is Tax
terdag. na een kort verhoor aoor den rech
ter-commissaris, in vrijheid gesteld, daar
de-ze geen termen vond. Holzmann in te
sluiten.
De zaak, waarnaar de Justitie een onder
zoek instelde, betrof een beschuldiging van
meineed, door Holzmann als getuige in een
civiel proces afgelegd. Een ontslagen em
ployé van den heer Holzmann zou de Justi
tie in deze richting hebben ingelicht.
Voor den rechter-commissaris wem op
verzoek van de Officier een getuige uit Was
senaar verhoord, teneinde na te gaan of
de verklaringen van dezen ontslagen be
diende gegrond waren. Deze getuige heeft
evenwel bevestigd, dat de verklaring van
den heer Holzmann. waarin oeze zeide, dat
tusschen hem en Holzmann geen contract
was opgemaakt, juist was.
Deze verklaring was door den heer Holz
mann onder eede afgelegd.
MAASSLUIS, 20 December. Het Noor
sche stoomschip „Biarritz" is gistermiddag
voorgaats van den Nieuwen Waterweg in
aanvaring geweest met ae daar kruisende
loodsboot nr. 17.
Het is nog niet bekend geworden of de
„Biarritz" schade heeft opgeloopen. De
loodsboot is beschadigd aan bakboord, ach
terschip boven de waterlijn en werd vervan
gen door loodsboot nr. 18.
Een man, die zijn vrouw
wurgde
MAASTRICHT, 20 Dec. De Rechtbank
te Maastricht veroordeeloé vandaag den 26-
jarigen mijnwerker W. J C, die in den
nacht van 27 op 28 September te Ehren-
stein—Kerkrade zijn 25-jarige echtgenoote
M. E. V. door wurging om het leven heeft
gebracht ter zake van doodslag en opzette
lijke brandstichting, dit laatste om de ge
volgen van het eerste misdrijf te verbergen,
tot vijftien jaar gevangenis6lraf met aftrek
SCHAAKRUBRIEK
Staunton IH.Chr S.V. 1
4V2-4V2
Voor de competitie le klasse B van den
Kon. Nederl. Schaakbond hebben Zaterdag
te Zwolle de eerste tientallen van Staunton
(Groningen) en de Haagsche Chr. Schaak-
vereeniging elkaar on moet. In verband met
den grooten afstand waren de ploegen el
kaar tegemoet gereisd.
De Hagenaars begonnen den strijd vol
goeden moed. Zij moesten het weliswaar zon
der Smitskamp stellen, doch zij meenden ook
zonder diens waardevollen steun op een be
scheiden overwinning te mogen rekenen. Het
erloop van den strijd gedurende de eerste
iren bevestigde de verwachtingen niet. Wei
swaar won Droog aan het 9de bord al spoe-
lie een stuk, doch kort daarop verspeelde hij
dit voordeel en was het zijn tegenstander die
ging winnen. Ook aan enkele andere borden
onts'.ond 'n duidelijk Groningsch overwicht,
zoodat de Hagenaars op 'n gegeven moment
met 3ViVi achter stonden.
Intusschen begonnen de kansen langzaam
aar zeker te keeren. want aan da 6 borden,
waar de strijd nog niet beslist was, kon men
Haagsch voordeel opmerken. Inderdaad
moesten kort na elkaar drie Groningers zich
gewonnen geven, zoodat de stand toen gelijk
Het zag er toen naar uit, dat de H. Chr.
S. V. zou gaan winren, want ook aan de drie
resteerende borden was zij in het voordeel.
Door een overwinning van v. Zijl kwam de
stand op Wi3H. doch door een blunder
van Aalders ging de voorsprong verloren,
zoodat nu alles van het resultaat der partij
aan het eerste bord afhing. Naarmate de tijd
verstreek ging het voordeel van den Hage
naar allengs verloren en toen de partij ten
slotte onderbroken moest worden was een
stelling ontstaan, welke weliswaar moeilijk
te beoordeelen is, doch desniettemin waar
schijnlijk voor den Groninger gewonnen is.
De stelling is ter arbi'rage opgezonden.
Alles saameenomen een wedstrijd, wa
de H. Chr. S. V. nogal wat tegenslag ont
moette.
De gedetailleerde uitslag luidt:
Staunton IH. Chr. S. V. I
1 J. M. A. Wind—J. B. N. Ruben Sr
afgebroken
2 C. ScholtensJ. C. Geusebroek ViA
3 Mr. J. A. WolthuisC. L. Ruben 10
4 J. G. NiissenP. van't Veer 10
5 A. H. RooseA. van Zijl 01
6 J GroeneveltA. W. Koster 01
7 S. de GrebberK. de Roo 01
8 Dr. H. K. G. BartstraJ. Bakker 10
9 B. A. FlentgeTV W. Droog 1—0
10 E. S. v. d. Vleugel—G. J. D. Aalders
1—0
Voorloopig totaal 4H
OENSDAG, 21 DECEMIIBR 10.18.
HILVERSUM I. 187.1 M. on 415.1 M. .N C. R. V—
Uitzending. 0.10—7.00 OnderwU.nfond» voor
de Scheepv«art. 8.00 Schriltlezing, meditatie.
8.15 Berichten, gram.m jzlek. (9.30—9.45 Ge-
lukwenfchen). 10.30 Morgendienst. 11.00 Gr.
muziek. 11.15 Ensemble v. d. Honrt. 12.00
Berichten. 12.15 Gram.muziek. 12.30 Ensem
ble v. d. Horst en grain.muzlek. 1.30 Gr.
muziek. 2.90—2.55 Zang en plano. 3.00 Chr.
Lectuur. 3.30 Planovoordracht on gram.mu-
ziek. 4.15 Chr. Jeugdkoor ..Zln-g inet ons
mee", en gram.muziek. 4.45 Felicitaties. 5.00
Voor de kinderen. 5.45 Gram.muziek.. 6.15
Causerie „Overheid en bedrijfsleven". (Om
6.30 Berichten). 6.30 Taalles en causerie
richten ANP, herhaling S.C.S.-Beriehten. 8.16
Grim.muziek. 8.45 Causerie. 8,55 NCRV-Or-
kest. 9.05 Gram.muiZlek. 9.15 Vervolg con
cert, m.ni.v. solist. 10.00 Berichten AiN'P. ac-
ctueel halfuur. 19.30 Eemlar.dors. 10.45 Gym-
kies. 11.00
izlel
II 301,5 M. VARA (Uitzending.
n 7.30—8.00 VPRO. 8.00
lek. (Om 8.16 Berichten). 9.30 Cau
serie „Onze keuken.'1 10.00 Morgenwijding.
10.20 Uitzending voor Arbeiders in de Con-
•inubedrijven. 11.49 Voor de werkloozenn. j
12.00 Orgelspel. (Om 12.15 Berichten). 12.30
Gram.muziek. 12.45—1 45 VARA-Orkest. 2.00
Voor de vrouw. 3.15 Voor de kinderen. 5.30
Gram.muziek. 6.00'6.23 De Ramblers. 6.28 i
Berichten. 6.30 Gram.muziek. 6.40 Causerie
„Crisisbeield in Amerika' 7.00 VARA-Ka-
lender. 7.05 Gelukwenschen. 7.10 Vocaals
ooncert. 7.30 Causerie „Om het oude Volk".
8.90 Herhaling SOS-Berlchten. 8.03 Berlch- J
ten ANP, VAUA-Varia. 8.15 Voor schakers, i
8.16 Uitzending voor het Joodsch Sooiaaïl
Verbond .„Poalé Zlom" 8.45 Radlotooneel 9.45 f
Gram.muziek. 9.55 Causerie „Schuldig of on
schuldig". 10.00 Berichten ANP. 10.05 VARA-
Orkest. m.m.v. .soli site. 11.00 „Esmeralda"'
11.3012.00 Orgelspel.
ROITWICH 1100 M. 12.05 Orkest, 12.50 Piano.
1.20 Orkest. 2.90 Declamatie. 3 20 Kwintet.
3.50 Orkest. 4.20 Vesper. 5.40 Orkest. 6.40
Strijkkwartet. 7.20 Orkest. 10.30 Opera.
RADIOPARIS 1618 M. 12.30 Zang. 1.25 Orkest
2.35 Zang. 3.35 Zang. 5.05 Zang. 5.25 Orkest.
6.35 Trio. 7.20 Luclen Capet-herdenking. 8.35
Fluit. 8.50 Orgel 9.20 Variété.
5ÜLEN 456 Mi 11.20 Orkest 12.35 Solisten.
1.30 Concert 3.29 Orkest. 4.40 Mannonkwar-
tet, 5.50 Zang en piano. 6.35 en 7.30 Orkest
BRUSSEL 322 en 484 M: 32 2 M: 12.50 en 1.
Orkest. 5.50 Za.n.g. 6.50 Plano. 7.20 Salonc
kest 8.20 en 9.20 Symphonieorkest.
484 Mi 12.50 en 1.30 Orkest B.40. 6.35
7.05 Orkest 8.35 Concert 19.30 Orkest.
iTZijJddank
binnenrotte 154 Tel: 52 599
ae
DOOR TRAM AANGEREDEN EN GEDOOD js,
HEERENVEEN. 20 December. Gisteren J ge
is alhier de 78-jarige heer J. Veenhou- ga
w e r nabij huize Vosmeer door de tram I gfl
aangereden en zoo ernstig gewond, dat hij' j be
spoedig daarna overleed. de
1 lei
w SOPHIE WOUDTS 'V
(20
Zoo was de viendschap gegroeid, en toen na een jaar de
moeder van Marie heenging, kwam het plan, dat Clasien de
huishouding zou waarnemen. Clasien kan nóg duidelijk voor
zich zien het ontsteld-verbaasde gezicht, dat haar vader
zette, toen ze hem mededeelde, kortweg voor het feit stelde,
dat ze bij mijnheer Van Dam zou gaan helpen.
Bij een weduwnaar in huis, schandelijk was het. Vader
had getoornd en haar tenslotte de deur gewezen.
Hoe anders was alles geloopen. Jacob, de eenige zoon.
jaren jonger dan zij zelf was, deed tegenover het stille bui
tenmeisje minder stug dan tegen z'n huisgenooten. Clasien
vond het prettig voor hem te kunnen zorgen, praatte graag
met hem, zonder dat zij naar zijn aanwezigheid verlangde of
een ontmoeting uitlokte. Toen Jacob haar van zijn liefde
rprak, was ze eerst geheel ontdaan en verwonderd geweest,
't Was gegroeid, zonder dat zijzelf of een der huisgenooten
cr iets van bemerkt had. Ze dacht ook aan de moeilijkheden.
Ze was in een heel andere omgeving opgevoed, zes jaar
ouder. Wat zou de familie er van zeggen? Maar Jacob had
tenslotte alle bezwaren bij Clasien weten weg te redeneeren.
De fam'' °->ezwaren zou hij overwinnen. Vier jaar later wa
xen ze getrouwd. Hoe had ze de eerste jaren verlangd naar
een kindje, dat bij haar zou zijn, dat ze samen zouden be
zitten. Toen kwam de bitterheid. Ze kon niet meer bidden,
ze kon God niet meer danken voor de andere zegeningen.
Traag gingen de jaren, en bij veel gelegenheden groeide
het leed om hetgeen haar onthouden werd.
Zoo kwam het ook, dat ze steeds minder bij haar schoon
zusje kwam.
Wat zat ze hier nu op den vroegen morgen bij het raam
te soezen over alles wat voorbij was. Kom, dwaasheid, nu
alle nare gedachten afschudden en aan den gang gaan.
Vanmiddag zou ze inkoopen doen voor het kindje van
Greet.
Opnieuw kwamen haar gedachten op hetzelfde punt. Ze
dacht aan Jacob. Hij had er zich toch wèl overheen kunnen
zetten. Wat had hij toch graag een stamhouder gehad.
Clasien wist, dat hij gebeden had en geworsteld zelfs, om
die gunst van God te mogen ontvangen, 't Was al lang ge
leden, dat ze er samen ronduit over gepraat hadden. Toen
zei hij: ,,Job moest zeggen: ,,de Heere heeft gegeven, de
Heere heeft genomen, de Naam des Heeren zij geloofd."
Ik ben eindelijk zoo ver, dat ik kan zeggen: De Heere heeft
ons onthouden en toch moeten we dankbaar zijn."
Clasien had toen geweten, dat zij zoover niet was, en nu
constateerde ze opnieuw, dat ze tegen de bitterheid moest
vechten. Ze stond op, nam een vaas met rozen en trok wat
dorre blaadjes eruit. Lief van Truus, om haar gisteren die
bloemen te brengen. Ja, Marie Staalberg, haar vroegere
vriendin, nü haar schoonzuster, was rijker dan zij. Die had
Truus, een flinke lieve dochter.
En Hendrik
't Was of het haar gevraagd werd Zou zij. Clasien, ge
lukkig kunnen zijn met een man, hard en ongenaakbaar
bijna? Ze moest ineens vergelijken met Jacob, haar man, en
op dat moment moest ze erkennen, dat ze gelukkig was boven
velen, ook boven haar schoonzuster, die een dochter had.
Ze had het zich wel eens afgevraagd, hoe Marie er toe
kwam, met dien streng-godsdienstigen, stuggen heerenboer
te trouwen. Hier kwam Hendrik nooit. „Te ver" was zijn
eenig excuus. Bij Greet was het „te druk", alleen met Geer
trui, de stugge stiefzuster van z'n vrouw, kon hij opschieten.
Ze schrok op. Half elf. Wat liep ze dezen morgen toch
te zeuren. Ze belde Maart je om koffie. Maartje keek schich
tig naar mevrouw, die was zoo raar, heel den morgen niet
in de keuken geweest. Fijn, ze had een krantje van den
kruidenier gevonden, en een fijn verhaal gelezen. Zou me
vrouw het merken, dat ze niet veel uitgevoerd had?
„Wat is er Maartje?" vroeg Clasien dadelijk. Ze zag het
dadelijk, dat de gedachten van het kind niet bij haar bezig
heden waren.
Toch moest ze erover praten. „Zeg Maartje, je weet wel
mijn zuster, waar ook zooveel kinderen zijn, net als bij jullie,
daar is een dochtertje geboren. Jij moet nu vandaag maar wat
langer blijven, ik ga straks wat inkoopen doen".
„Nommer negen hè, mevrouw?" vroeg Maartje, blij met
de vertrouwelijkheid van mevrouw.
Een half uurtje later zond ze Maartje met een zak appels
voor de broertjes en zusjes extra vroeg naar huis.
Toen ze 's middags klaar stond, om inkoopen te doen,
kwam een heer haar zeggen namens mejuffrouw G. Boomsma
dat de oude mevrouw overleden was.
Van de inkoopen, die ze wilde doen, en waartegen ze zóó
opzag, kwam dien middag niets.
Handwerkend aan een doelloos kleedje, wachtte ze dien
langen middag, tot Jacob thuis kwam.
HOOFDSTUK XIII
In het stille huis van Oma zat Geertrui, 't Was laat, héél re
laat geworden. Veel bezoeken, en nu morgen zou moeder
weggaan, weggebracht worden voor altijd. En zij zou alleen
zijn, eenzamer dan ooit.
Wat vreemd, dat ze het nooit gemerkt had, dat moeder zoo
oud werd en gauw vermoeid was. Zeker, ze had moeder ver
zorgd en alles kunnen geven, wat moeder behoefde, en zelfs
meer dan dat. Dit groote huis met heerlijken tuin had Geer
trui om moeder betrokken, en alles wat moeder maar even
wenschen kon, werd voor haar aangeschaft. Alles? Geertrui
had het gevoel, of moeder niet alleen door haar sterven,
maar juist bij haar sterven aan haar ontglipt was. Wat moe-
der bij het heengaan behoefde, kon Geertrui haar niet geven;
toen was het Miep geweest, die in kinderlijk vertrouwen
moeder de boodschap bracht, waarnaar zij hunkerde. Het was
toen. alsof dat blonde kind haar moeder bij de hand nam. en
haar leiden kon door de doodsvallei. Geertrui begreep het
niet. Lang geleden had zij wel eens met moeder gesproken
over het heengaan. Moeder was er toen over begonnen, en
zij had afgeweerd met een „kom moeder. U wordt héél oud."
Toen was moeders bezorgdheid zoo heel anders, 't Was
angst, omdat Geertrui eenzaam zou achterblijven. En herhaal
delijk had moeder, vooral de laatste maanden, haar ge
vraagd, de banden met de kinderen van Dam niet geheel te
verbreken. Doe iets voor Greet, wanneer je kunt, had moe
der menigmaal gezegd. Levendig herinnerde zij nu het ge
sprek met moeder, nu een paar maanden geleden, toen het
negende kindje geboren werd. Fel had Geertrui zich over
het groote gezin van Chris en Greet uitgelaten. i\
Wordt vervolgd
