21 if tuur JTriïtsrljt Courant Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leidenen Omstreken Chamberlain vertrouwt op eigen oordeel Schiphol voldoet niet „MALLEJAN", Vierhouten, tel.9 Sfcotmtmenteprijai: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevestigd is 235 Franco per post 2.35 portokosten Per week 0.I8 Voor het Buitenland bij wekelijksche zending4.50 Bij dagelijksche zending5.50 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'b cf. Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na NO. 6574 WOENSDAG 14 DECEMBER 1938 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 36936 19e Jaargang iatibertentieprij^n: Van 1 tot 5 regels 1.17'/» Elke regel meerf 0.22'It Ingezonden Mededeelingen van 1—5 regels2.30 Elke regel meer0.45 Voor het bevragen aan '1 bureau wordt berekend0.10 Schiphol nooit! Ook Zuid Hollands staten mengen zich in het koor Het moet de Regeering toch wel wat te zeggen hebben, dat thans ook de Pro vinciale Staten van Zuid-Holland zich als één man uitgesproken hebben tegen het door Minister Van Buuren zoo star volgehouden voornemen om Schiphol te bestemmen tot centrale luchthaven van Nederland. In het Zuidelijk deel van het bij deze gewichtige aangelegenheid zoo nauw betrokken gebied wordt maar één meening vernomenindien er wer kelijk één centrale luchthaven voor ons land moet komen, teneinde voor de toekomst de internationale lijnen ook ten onzent te laten landen en tevens de exploitatie van den grond-dienst zoo zuinig mogelijk in te richten dan kan Schiphol daartoe toch niet dienen. D<e Minister van Waterstaat en men moet wel aannemende Regeering heeft zich op dat centrale luchtha ven-denkbeeld vastgelegd en in eerste instantie is men geneigd zich voor de gedachte zelf gewonnen te geven. Het komt dan „slechts" op de uitwerking daarvan in de practijk aan. Wat blijkt nu echter? Dat hierin juist de moeilijkheid zit. Men weet het: in Schiphol is al zóó veel geld gestoken en al is dit voornaamste vliegveld van ons land nog wel niet van de méést volmaakte outillage voorzien, de uit rusting is toch reeds zóó, dat ieder heusch niet alleen de Amsterdammers! het ten zeerste zou betreuren als de enorme financieele offers daaraan ge spendeerd ten slotte tevergeefs zouden blijken te zijn geweest. De Regeering, voor dit dilemma staande, heeft haar houding wellicht vooral laten beïnvloeden door bovenge noemde overwegingen. Maar onze meening is en blijft, dat de door Schiphol verkregen positie n i e t kan worden gebruikt om bij den volkomen nieuwen opzet, die de Regee ring zich voorstelt, den doorslag te ge ven. Met Jhr. van Kar nebeek, den voorzitter van de Zuid-Hollandsche Staten, zijn wij het eens als hij zegt, dat, hoewel er allerlei consideraties in deze zaak zijn, ook militaire, er toch één vast punt is in dit probleem: de vierhoek waarvan Amsterdam, Rotterdam. Utrecht en Den Haag de hoekpunten zijn. Men zal verstaan waarom wij hier het woord Amsterdam hebben gespa- fiëerd. Dit slaat terug op hetgeen we gisteren schreven en waarop we nu opnieuw den nadruk leggen: Amster dam en Schiphol liggen op een hoek van het betrokken economisch gebied, en wie centraliseer en wil, kan onmogelijk tot het einde toe volhouden, dat zulks mogelijk is door hoek tot middelpunt te verheffen. Dit gaat tegen alle redelijkheid in. In de vergadering van de Provin ciale Staten van Zuid-Holland is één stem opgegaan voor de handhaving van het systeem van twee vliegvelden. Het was de heer Van den Brule, die het daarvoor heeft opgenomen. Inderdaad, wanneer de Regeering er tegen opziet om Schiphol zijn tegen woordige positie te ontnemen, zal er ook naar onze meening wel niets an ders overblijven dan van het door haar vooropgezette centralisatie- en effi- ciency-systeem af te zien en terug te keeren tot de oorspronkelijke gedachte: twee groote vliegveldenSchiphol bij Amsterdam en Zestienhoven bij Rot terdam en deze twee onderling door de luchtdiensten verbonden. Niémand zal in dat geval Schiphol de verkregen bevoorrechte positie benij den of betwisten. Maar wij blijven erbij, dat Schip hol nooit kan zijn de centrale luchthaven van Nederland. Prins Bernhard naar Engeland Voor een particulier verblijf 's-GRAVENHAGE, 15 Dcc. Men meldt ons van officieele zijde, dat Prins Bern hard gisteren met de nachtboot naar Har wich is overgestoken voor een particulier verblijf van enkele dagen in Londen. Van Harwich is de Prins per auto naar Londen aoorgereisd. Prins Bernhard hoopt Zaterdag weder thuis te zijn, TEGEN DE VOORGESTELDE FORENSENBELASTING De gemeentebesturen van 25 foransenge- meenten hebben m een uitvoerig adres aan de Tweede Kamer hun groote, onoverkome lijke bezwaren geformuleerd tegen de wets ontwerpen inzake een nieuwe forensenbe- rastingv Slechts weinigen gelooven in een.onvermijdelijken oorlog' Verdenking en voor oordeel moeten worden afgelegd In een tafelrede voor de buitenland- sche persvereeniging te Londen heeft de Britsche premier Chamberlain o.m. gesproken over de Britsche betrekkingen met Frankrijk, Duitschland en de Ver eenigde Staten, terwijl hij tevens een verklaring aflegde omtrent de militaire paraatheid van Groot-Brittannië. Hij zei de te betwijfelen, of men uit zondering van de periode van den wereldoorlog één van zijn voorgangers in de laatste honderd jaar te strijden heeft gehad onder meer beproevende, zorgwekkende toestanden dan in de laat ste achttien maanden zijn voorgekomen. Spr. is verplicht zich te kwijten van zijn verantwoordelijkheid voor de leiding naar zijn best vermogen, „want wanneer ik uiteindelijk mocht falen, zou het mij en ieder ander weinig troost bieden, wanneer gezegd kon worden, dat ik een raad had opgevolgd in plaats van op mijn eigen oordeel te vertrouwen''. „Mijn doel is consequent hetzelfde ge weest, van het begin tot het einde. Staande tegenover een toestand, waarin de betrek kingen tusschen dit land aan den eenen en Duitschland en Italië aan den anderen kant, snel slechter werden en aldus gestadig het vertrouwen vernielden van Europa in de handhaving van den vrede, scheen het mij toe, dat slechts twee alternatieven voor ons open stonden. Het eene was ons ervan te doordringen, dat een oorlog onvermijdelijk was en de ge- heele energie van ons land te werpen op de voorbereiding van dien oorlog, het tweede was een langdurige, vastberaden krachtsin spanning te ondernemen om de mogelijke oorzaken van oorlog uit den weg te ruimen en de methode te beproeven van persoonlijk contact en bespreking en terzelfdertijd ge stadig voort te gaan met een zoodanige her bewapening als noodzakelijk was om de de fensieve macht, die wij vrijwillig opgege ven hadden tijdens een tijdperk van vele jaren, te herstellen Er zijn menschen, die oprecht gelooven, dat wij den eersten koers hadden behooren in te slaan. Ik geloof, dat zij in dit land een kleine minderheid vormen. Zelf was ik die meening niet toegedaan en ik ben haar ook thans niet toegedaan''. Voortgaande verklaarde Chamberlain, dat in de eerste plaats de talrijkste slachtoffers van den modernen oorlog niet zouden vallen onder de beroepskrijgslieden, maar onder de burgerbevolking. Wie ook de overwin naar is, de oorlog laat een spoor achter zich, dat in geen twee geslachten uitgewischt kan worden. Dergelijke gevolgen, aldus vervolgde Chamberlain, moeit men niet riskeeren, ten zij men elke andere eerlijke op lossing heeft geprobeerd. Chamberlain blijft optimist Men zegt wel, dat de mislukking begint, wanneer men niet langer tracht te slagen. Zoolang ik op deze plaats sta, zal ik steeds trachten te slagen. En als ik terugzie op het afgeloopen jaar en de lijst van onze daden beschouw, dan sta ik verbaasd over het pes simisme, dat sommige onzer critici schijnt te bezielen. Zij zeggen en ik ben er van overtuigd, dat zij in oprechtheid spreken, dat zij ook boven alles den vrede wenschen. Maar indien men vrede wil, moet men na gaan, wat den vrede bedreigt en stappen doen om die bedreiging te verwijderen. Chamberlain herinnerde zijn toehoorders aan de overeenkomsten, die dilt jaar tot stand zijn gekomen. Hij noemde de over eenkomst met Ierland, die met Italië, die van München, de Britsch-Duitsche verkla ring, gevolgd door de Fransche-Duitsche, de handelsovereenkomst met de Vereenigde Staten. Deze groote internationale overeenkomsten waarvan drie gesloten zijn tusschen demo cratische en autoritaire staten, geven eerder aanleiding tot voldoening dan tot pessimisme. De toon der Duitsche pers Ik moet, aldus Chamberlain, mijn leedwe zen uitspreken over den toon der Duitsche pers, die in één geval zelfs er niet voor te. rugdeinsde, haar scheldwoorden uit te stor ten over onzen meest geachten staatsman, die niet lang geleden minister-president was, en welke slechts in weinig gevallen eenig verlangen toont ons standpuni te begrijpen. Niettemin ben ik er van overtuigd, dat onze heide volken nog wenschen, wat in de verklaring van München op schrift gesteld is, n.1., dat wij nooit meer oorlog met elkan der zullen voeren, maar door overleg de tus schen ons wellicht bestaande geschillen zul len regelen. Toen de volkenbond nog zijn groot aanzien genooit, was ik altijd van meening, dat het één zijner waardevolste eigenschappen dat de staatslieden de gelegenheid hadden met elkander in persoonlijk contact te ko- Die gelegenheid is op hef oogenblik zee: -beperkt en als men toch tot persoonlijk con- NEVILLE CHAMBERLAIN tact wil komen, moeten andere wegen ge zocht worden. Voor de volgende maand staat de reis van Halifax en mij naar Rome op het pro gramma. Het is de bedoeling, dat wij met het hoofd der Italiaansche regeering en zijn ministers alle aangelegenheden bespreken, e van wederzijdsch belang zijn. Sommigen zullen misschien weer zich af vragen, wie bij die besprekingen zal winnen 'ie verliezen, doch dat is niet de geest, ■in wij onze reis denken te ondernemen. Veeleer hebben wij verwacht een atmosfeer te vinden, die het mogelijk maakt, dat door persoonlijke gedachtenwisseling de weder- zijdsche standpunten beter gewaardeerd wor den en dat wij door het scheppen van een grooter vertrouwen op een of andere manier het algemeene gevoel van stabiliteit en ze kerheid bevorderen. Het verschil in regeeringsstelsels Chamberlain zeide verder, dat hij zich nie' gemakkelijk kan opwinden over het verschil in regeeringsstelsels, afgezien van "bepa daden, die niet noodzakelijk aan een stelsel inhaerent behoeven te zijn. Naar ik gehoord heb, aldus de premier, gelooft men in sommige kringen, dat ik voorstander zou zijn van een dergelijk stelsel in mijn eigen land. Ik kan u zeggen, dat het tegenovergestelde het geval is. Voor mij en ik geloof vooi de groote meerderheid van mijn landgenoo- ten zou het ondraaglijk zijn, als de indivi- dueele onafhankelijkheid volkomen onderge schikt zou worden gemaakt aan iets, dat staat wordt genoemd, maar dat in werkelijk heid niets anders is dan degenen, die op dat oogenblik den staat regeeren. Maar ik zie volkomen in, dat dit niet over al de opvatting is en het lijkt mij wensche- lijk noch nuttig critiek te oefenen op ande ren, omdat zij de voorkeur geven aan een systeem, dat ons niet past. Bovendien leert ons de geschiedenis, dat geen regeeringsvorm altijd hetzelfde blijft. Er kan een geleidelijke verandering komen of een verandering, plotseling als een ploffing, maar een verandering op een of andere wijze is onvermijdelijk. Wij moeten ons er dan ook voor hoeden, het contact met een land af te snijden op grond van een systeem, dat misschien in den loop van den tijd veranderingen ondergaat, die het tot een geheel ander stelsel maken. Vrede is het doel Chamberlain hield zich vervolgens bezig met de Britsche militaire voorbereidingen, welke hij kenschetste als dienstig voor het nakomen van aangegane verplichtingen, niet voor overheersching. De geschiedenis heeft geleerd, dat een streven naar overheersching nooit lang met succes bekroond wordt en nooit heeft bijgedragen tot de welvaart der naties, die de overheersching begeerden. Ik geloof daarom, dat geluk in een andere richting gezocht moet worden. Het is het ontbreken van. den vrede van den geest, die op de wereld drukt en door de vernietiging van het vertrouwen ons verhindert de stof felijke voordeelen te genieten, waartoe de vooruitgang der menschheid ons in staat had moeten stellen. Ik zou willen besluiten, aldus Chamber lain, met door bemiddeling van u een beroep te doen op alle volken, die u vertegenwoor digt, dat zij beseffen, dat wij moeten streven naar het geluk van al onze volken en dat dit geluk slechts kan worden verworven, indien wij bereid zijn verdenking en voor oordeel af te leggen, niet meer naar punten van geschil te zien doch te zoeken naar fac toren van overeenstemming. Nog niet vele generaties geleden waren wij in oorlog met -*• Vereenigde Staten, Thans staat een dergelijk conflict buiten de grenzen van het mogelijke. In mijn eigen leven hebben wij aan den rand van oorlog met Frankrijk gestaan. Nu lijkt een dergelijke catastrofe even verwijderd als een oorlog met Amerika. Want onze betrek kingen met Frankrijk zijn zoo nauw, dat zij buiten het kader van zuiver -egale verplich tingen gaan. Zij berusten op de gelijkheid van belangen. Als wij er in geslaagd zijn het terrein van mogelijke oorlogen zoozeer te verkleinen, waarom zouden wij dan niet verder gaan tot e. een zóó algemeen gevoel van veiligheid verkregen is, dat wij allen onze wapenen kunnen neerleggen en ons kunnen wijden aan de welvaart der menschheid? DUITSCHERS BOYCOTTEN HET LONDENSCHE PERSDINER Passage over de Duitsche pers beviel hun niet Aan het diner der buitenlandsche ïrs te Londen, ahvaar door Cham berlain het woord is gevoerd, zou den behalve de Duitsche dagbladcorres pondenten ook Aschman n, perschef van buitenlandsche zaken te Berlijn, de gezant Von Dircksen en andere vooraanstaande Duitsche gasten aan zitten. Teneinde het den correspondenten mogelijk te maken, het banket op hun gemak by te wonen, waren er schikkin gen getroffen om de copie van Cham berlains rede tevoren te verstrekken en deze geheim te houden, tot de rede zou zjjn uitgesproken. Toen op deze wijze van Duitsche zijde van tevoren werd kennis gekregen van het feit, dat Chamberlain zijn teleur stelling erover zou uitspreken, dat de Duitsche pers de houding, welke haar de laatste dagen heeft gekenmerkt, had aangenomen, hebben de Duitschers en bloc besloten, dit diner te boycotten. In particuliere gesprekken deden Duitsche journalisten uitkomen, dat zij er niets tegen gehad zouden hebben, als Chamberlain de houding van de Duitsche pers gecritiseerd had in het lagerhuis, doch dat zij het een bewijs van slechten smaak achtten, dat hij dit deed op een moment en bij een gelegen heid, dat zij zijn gasten waren, tezamen met andere correspondenten. DE VERKIEZING IN MEMELLAND De Joden gaan reeds verhuizen Tot nu toe zijn de volgende gedeeltelijke uitslagen bekend van de verkiezingen voor den landdag van Memel: Van alle uitgebrachte stemmen heeft de Memel-Duitsche lijst (dx Neumann) worven: in het district Memel 97,7 pCt, in het district Heydckrug 95,1 pCt, in het dis trict Pogegen 93,5 pCt. Uit de stad Memel zijn nog geen uitsla gen ontvangen. Volgens de bladen verblijven nog onge veer 2000 Joden in het Memelgebied. Vier duizend Joden zijn reeds naar het eigen lijke Litauen verhuisd. Vertegenwoordiging Middenstand De Minister van Sociale Zaken heeft voor eenigen tijd gunstig beschikt op een verzoek van de contact-centrale van de drie Neder- landsche Middenstandsbonden, strekkende tot het verkrijgen van een vertegenwoordi ging van den georganiseerden middenstand in oen raad van toezicht op de Rijksverze keringsbank. Bij ministerieele beschikking is thans met ingang vam 15 November jl. en tot 1 Maart 1940, op voordracht van de drie Nederland- sche middenstandsbonden, tot lid benoemd de heer H. J. P e i e t i e r te Leeuwarden tot plaatsvervangend lid de iheer drs H. L. Jansen te 's Gravenhage. Maandag heeft de Burgemeester van Zoe- termeer, die per 15 December a.s. be noemd is tot Burgemeester van Ede. in een receptie afscheid genomen van zijn gemeente. Ds. Woldendorp. pred. van de Ned. Herv. Kerk, neemt afscheid van Burgemeester Middelberg en echt- genoote. Er moet een werkelijk Centraal Vliegveld komen Motie Prov. Staten van Zuid-Holland In de ochtendvergadering van de Prov. Staten va*. Zuid-Holland heeft Mr. Trouw (v.b.) het voor stel gedaan om in afwijking van de agenda over te gaan tot behande ling van een motie van den heer Drost (Lib.) omtrent het Centrale Vliegveld. Deze motie werd mede onder teekend door de heeren J. Ter Laan (Soc. Dem.), Trouw (V.B.), Schilt- huis (V.D.), Folmer (C.H.), de Kok (R.K.) en Hendriks (R.K.). In de middagvergadering is deze zonder hoofdelijke stemming aange nomen. In de motie wordt gezegd, dat een centrale luchthaven moet gelegen zijn in het centrum van de grootste bevolkings-agglomeraties, dat Schiphol aan dien eisch niet voldoet en dat Gedeputeerde Staten worden ver zocht op de totstandkoming van een werkelijk centraal ge legen vliegveld bij de regeering aan te dringen. Hoe groot de Kinderbijslag zal zijn De in het wetsontwerp voor gestelde bedragen Wat betreft het wetsontwerp inzake kinderbijslagverzekering dient nog te worden gemeld, dat krachtens art 25 van het ontwerp de kinderbijslag per arbeidsdag zal bedragen 0.10, 0.15, 0.20 of 0.25, zulks naar gelang van de hoogte van hei loon van den arbeider. Gemiddeld komt de kinder bijslag neer op ongeveer 3 pet. van het verdiende loon. De letterlijke tekst van het voorge stelde art. 25 luidt: 1. Voor arbeiders met een loon: a. per maand van 100 of minder, b. per week van 24 of minder; c. per dag van 4 of minder, bedraagt de kinderbijslag 0.10. 2. Voor arbeiders met een loon: a. maand van meer dan 100 of minder dan 150, b. per week van meer dan f 24 doch niet meer dan 36, c. per dag van meer dan 4 doch niet meer dan 6, be' draagt de kinderbijslag 0.15. 3. Voor arbeiders met een loon: a. per maand van meer dan 150, doch niet meer dan 200, b. per week van meer dan 36 doch niet meer dan 48, c. per dag van meer dan 6 doch niet meer dan 8, be- draagt de kinderbijslag 0.20. 4. Voor arbeiders met een loon: a. per maand van meer dan f 200, b. per week van meer dan 48, c. per dag van meer dan 8, bedraagt de kinderbijslag 0.25. 5. De kinderbijslag wordt uitgekeerd over iederen dag, waarop de arbeider heeft gewerkt. Dagen, waarop niet gearbeid is, maar waarover de arbeider van zijn werk gever loon heeft ontvangen, worden mede als arbeidsdagen beschouwd. Over zeven achtereenvolgende dagen wordt den arbeider echter nooit meer uitgekeerd dan zesmaal het hem per arbeidsdag aan kinderbijslag toekomende bedrag. 6. De uitbetaling van den kinderbijslag geschiedt ten minste eenmaal in de drie maanden. VOORNAAMSTE NIEUWS Oit Nummer bestaat uit TWEE bladen De Eerste Kamer heeft gisteravond vergaderd en verschillende kleine stukken: behandeld. Bij de Tweede Kamer is ingediend een wetsontwerp tot wettelijke regeling inzake kinderbijslagverzekering. Ir M. H. Damme is van zijn reis naar Indië teruggekeerd. Onder groote belangstelling heeft te Amsterdam de begrafenis plaats gehad van wijlen Prof. Dr A. H. de Hartog. De Prov. Staten van Zuid-Holland hebben een motie aangenomen ten opzichte van de vliegveld-kwestie. Hoe groot de kindertoeslag zal zijn. Prins Bernhard is gister voor een par* ticulier bezoek naar Engeland vertrokken# Chamberlains tafelrede voor de buiten* landsche pers te Londen. De Tsjechoslowaaksche regeeringsvew klaring. De Joden verlaten bij duizenden heÉ Memelgebied. Duitsche dienstboden teruggeroepen Vóór 1 Maart 1939 moeten ruim 20.000 ons land verlaten Het'schijnt, dat nog deze week een veror dening van de Duitsche Rijksregeerlng is te wachten, schrijft, de Telegr., waarbij a 11 Duitsche (en voormalig Oosten rijkscho) dienstboden in Nederland aanzegging zullen krijgen naar hun vaderland terug te keeren. Hoewel het met het oog op het groot tekort aan werkkrachten in Duitschland as te verwachten, dat een zoodanige maatregel genomen zou worden, zoo is thans grootert haast gemaakt dan men veronderstelde. Het blad verneemt, dat de verordening betrekking heeft op alle Duitsch dienstboden tot den leeft ij d van 35 jaar, doch als ze bij Joodsche familie dienen tot 40 jaar. Volgens ingewonnen informaties heeft in Amsterdam reeds een vrij groot aantal meisjes aanschrijving van het Duitsche con sulaat ontvangen naar hun vaderland terug te keeren. In 1930 waren ruim 27.000 Duitsche en Oosten rij ksche d ienstboden in ons land in betrekking; in 1934 waren hier 40.000 Duit sche meisjes en thans schat men op het Departement het aantal op 20- A 25.000. Reeds in de kaatste maanden zijn vole Duitsche meisjes teruggekeerd. A. W. R0EL0FS SCHORTENINDUSTRIE GEMERT "Het betere genre schort Kleurecht V/aschecht Bij alle goede manufacturenzaken DE WEERSOMSTANDIGHEDEN Wat voor weer krijgen we Voor Noord- en Zuid-Holland en Zeeland en West-Brabant zacht weer, zwaar bewolkt tot betrokken met plaatselijk eenige lichte regen. Matige Zuidelijke wind. Voor het overige deel van ons land iet9 kouder. In den morgen plaatselijk nevel of mist, overigens zwaar bewolkt o! betrokken. regen van beteekenls. Zwakke tot matige Zuidoostelijke wind. BAROMETERSTAND Stand vanmorgen half twaalf 762.8. TF ^RMOME TERSTAND Stand vanmorgen half twaalf 8.0 C. phirxeSS ONZE NIEUWSTE NAJAARSMODELLEN H.J.VAN BLADEL, Waalwijk KERSTWEEK-END of KERSTDINER Oesters - Forellen - Kalkoen - Paté Wildschotels onze Spécialité RESTAURANT DIKKER THIJS AMSTERDAM DINER vanal f i.75 lunch JuJ ZEEUWSCHE HOEK 12—2 oor: Speciale Plats du Jour vanal 1 0 50 Koffie 0.15.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1938 | | pagina 1