JHrutur £riïisrljr (Courant
1
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leidenen Omstreken
Vorsfeliike redevoeringen
Wederzijdsche waardeering van
België en Nederland
RYNBENDE
FIRMA D KATZ
Abonnementsprijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 235
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor hel Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
kosse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/j Cl
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 33936
NO. 6555 DINSDAG 22 NOVEMBER 1938 19e Jaargang
ïn Koning Leopold: Uitermate dierbaar is mij
cn< de vriendschap van het Nederlandsche volk
e pij
AMSTERDAM. 21 November. Aan den gala-maaltijd, welke heden-
1) avond ten paleize is gegeven ter eere van Koning Leopold heeft H. M.
de Koningin de volgende rede uitgesproken:
d»
Rede van HM. de Koningin
ersoJ
zittii} oire/
Jij. Het is Mij een groote vreugde. Uwe Majesteit te dezer plaatse welkom
jd va te mo9cn heeten.
Deze woorden sprekend, weet Ik. dat zij de gevoelens vertolken waar
mede geheel Nederland, en wel niet alleen in Europa, maar bijzonderlijk
ook onder de keerkringen, zich verheugt over het bezoek dat Uwe Majes
teit Mij heetf willen brengen. Mijn volk acht zich met Mij gelukkig,
oa zich door Hare komst in staat te zien gesteld, uiting te geven aan zijn
adta warme waardeering voor de zoo talrijke persoonlijke bewijzen van
Spu vriendschap, aan Nederland door Uwe Majesteit betoond, alsmede voor
de zoo groote belangstelling in Nederlandsch Indië waarvan Zij bij her-
et| haling blijk gaf.
•ijksti Nederland en België zijn gelijkelijk gehecht aan de burgerlijke vrijheden
;ed fj die, tezamen met zin voor orde en goed bestuur, den onvervreemdbaren
,n sti grondslag vormen van hun staatkundig leven,
plotj .Voor beide mocht de prijs van moeite en worsteling zijn een regeerings-
Tieen! vorm die, rekening houdend met het karakter hunner samenstellende ele-
aa menten, ruimte laat voor door eigen kracht verstandig geleiden groei en
re hel ontwikkeling. De positie die elk onzer landen in West-Europa door na-
wei tuurlijke ligging en eigen staatkundig inzicht heden ten dage inneemt,
vertoont overwegende overeenstemming met die van het andere. Nie-
mands volgeling en niemands belager, zijn beide evenzeer gehecht aan
de bevordering, waar mogelijk, van goede internationale verhoudingen.
Zoo kon het niet anders of tusschen Nederland en België moest, ofschoon
ïefni ziin eigen leven wil leiden, een gezindheid ontstaan van werkelijke
bjj u toenadering. En mogen al tusschen hen belangenverschillen bestaan
iet ve bij naburen kan waarlijk niet anders worden verwacht Ik ken er
well geene die niet door vergelijk of langs andere wegen des vredes tot op-
grepj lossing kunnen worden gebracht.
eerc*er moet dat mogelijk zijn, daar er, niet het minst op het gebied
ocj. j[ van handel en verkeer, zoovele gemeenschappelijke belangen bestaan, ook
tegenover een mededingende buitenwereld.
Ik hef mijn glas bp. Uwer Majesteit ter eere, en wensch tevens dezen
dronk te wijden aan Haar huis, zoomede aan den voorspoed van een
gelukkig België,
giste
Rede van Koning Leopold
uit i
clet0nt 2.M. Koning Leopold heeft daarna de volgende rede gehouden:
0deJ Mevrouw,
t tijrii jn eerste plaats betuig Ik Uwe Majesteit Mijn innfgsten dank voor
,r de zoo vleiende woorden die Zij tot Mij heeft gericht.
[taliaa ^et onthaal dat ik van de Nederlandsche bevolking mocht ontvangen,
is Mij naar het hart gegaan. Ik zal het met ontroerende erkentelijkheid
is nat gedenken, want uitermate dierbaar is Mij de vriendschap van het Neder-
hersel landsche volk.
gebn ^et verheugt Mij, dat {dijn bezoek zoo kort na de jubileumfeesten kon
sel v geschieden, die in het aanschijn van de wereld Nederlands verknocht-
etsura heid aan zijn vereerde Koningin hebben bevestigd.
Op indrukwekkende wijze is het liefdevol vertrouwen van Uwe onder-
danen in het Vorstenhuis gebleken. Hierdoor werd plechtig het helder
inzicht van Uw verheven zending erkend, en met hoop en trots mocht
Nederland de geboorte van Prinses Beatrix begroeten.
tN Ik heb meermaals uw land bezocht. Ik had het voorrecht vele Uwer mede
burgers te ontmoeten. Bij talrijke gelegenheden heb ik de geestelijke en
moreele deugden van het Nederlandsche volk ondervonden en op prijs
gesteld: de vastheid van zijn oordeelkundige nuchterheid, door een zoo
liefderijken eerbied voor de natuur gemilderd. Het openbaar leven is in
luitscB haar heelen omvang doordrongen van deze sterke persoonlijkheid,
it is MiJ'n mooiste reizen waren in Nederlandsch Indië. Ik heb Uw koloniaal
aar. H riik met buitengewone belangstelling, doorkruist. Ik heb Uwe onderlegde
e etmij beheerders aan het werk gezien en de wetenschappelijke voorlichting
ele \\t bewonderd die hun arbeid bevrucht. Vaak denk Ik aan Mijne beide
w-l Indische tochten terug en herzie Ik in gedachten die heerlijke gewesten
eplaat] met de wonderen der Schepping bedeeld.
leen 'i Alleen een volk met een hoogstaand kuituurleven kan een zulkdanig
indscl] gebied behoorlijk beheeren. De Nederlandsche Universiteiten, met hun
onfeilbare wetenschappelijke traditiën. zijn een geestelijk sieraad van de
"ge gj beschaafde wereld. Negen Nobelprijzen werden door Hollandsche ge-
\vorda leerden onder de regeering van Uwe Majesteit behaald en hebben Neder-
;an hi land's gezag ver over zijn grenzen uitgebreid. Uwe schrijvers en dichters,
nilliaii 200 nauw met de onze verwant, stonden meermaals aan de spits van de
?n. Ui Europeesche letteren, terwijl Uwe schilders een eereplaats in al de musea
imingei hebben veroverd.
"^an 9rootsc'ie ondernemingen heeft zich de Nederlandsche te<^iniek be-
da^0^ proefd. Daarvan getuigt de volmaaktheid van Uwe wegen en water-
1 een in. straten, de toerusting van Uwe scheepvaart en de vermetelheid van dat
ontzaglijke werk aan de Zuiderzee, waar Uw volk zegevierend een
ven i: nieuw grondgebied aan den Oceaan betwist,
hatkist Mevrouw!
'iai953- ^et den dag voe^en kleine volkeren de noodwendigheid van toenade-
t onde rin9 ei* wederzijdsch hulpbetoon, willen zij niet in conflikten worden be-
enings trokken, waar hun eigen belangen niet mede zijn gemoeid,
ag va: De angstige dagen die onze beide volkeren onlangs moesten beleven,
bied hebben de doelmatigheid doen blijken van een politiek die tegelijk vrede
koen cn onafhankelijkheid nastreeft. Nederland, zei Uwe Majesteit, wil zich-
em 1 zelf blijven. Heerlijke en fiere leus, die Nederland allang heeft toegepast
en die toeliet dat het ongedeerd de tragische krisissen kon ontwijken,
die zijne naburen geteisterd hebben. De toenadering van kleine staten
verruimt de sfeer van hun actie en van hun gezag. Een solidaire houding
kan den oorlog buiten onze grenzen weren. Maar, en Uwe Majesteit
heeft het op een verheven plan toegelicht: de vrede om duurzaam te zijn,
moet op den grondslag van moreele en geestelijke bewapening worden
opgebouwd. In dienst van dit edel ideaal hoop ik dat de toenadering en
de samenwerking van onze beide natiën zich zullen ontwikkelen, en toe
nemen in hechtheid en in kracht.
Terwijl Ik Mijn beker hef, wensch Ik Uwe Majesteit, en Prinses Juliana,
en Prins Bernhard. en Mijn geliefde petekind Prinses Beatrix, uit gan-
scher harte, geluk en goede gezondheid toe.
Ik drink op den roem van het Huis van Oranje, op de welvaart en voor
spoed van het Nederlandsche volk en op den luister van zijn overzeesche
rijks gebieden*
NATIONALE COLLECTE
VOOR DE
VLUCHTELINGEN
Wordt op Zaterdag 3 December
gehouden
Een adres van 10.000 vrouwen
Eischt van Uw leveran
I ?ortThërry
IA/ociQcion de Vlnadore/ ibero/ i/ar?af/l.ïïptleicbl
Peed/ Dehroond lentoon/feihoq Adam 1885
H B DE BQER, Aol770 AM/TERDAM.
rjA
Ïftpfleichï
om 1885
AMSTERDAM. 22 Nov. Het
Nederlandsche jeugdleidersinstituut
heeft, op verzoek van het Prot. Chr.„
het R.K. en het Joodsche Comité
voor vluchtelingen wegens geloof en
ras, met instemming en aanbeveling
der regeering, het initiatief genomen
tot het organiseeren van een nationale
collecte, over het geheele land, ten
bate van vluchtelingen wegens ge
loof en ras. Het is de bedoeling, dat
deze collecte wordt gehouden op Za
terdag 3 December a.s.
Het bureau der actie is gevestigd
te Amsterdam, Vondelstraat 11. Tel.
86615 en 86831. Het postgironum
mer zal zoo spoedig mogelijk bekend
worden gemaakt.
Mededeeling van het Protestantsch
Comité
AMSTERDAM, 22 November. ProL
Mr. V. H. Rutgers, voorzitter van het
Protestantsch Hulpcomité voor Uitge
wekenen om ras of geloof, schrijft ons:
De Regeering is alleen bereid een be
perkt getal vluchtelingen toe te laten
wanneer door particuliere bijdragen de
kosten te voren gedekt zijn. Moge daar
om de ijver om te requestreeren het of
feren niet doen vergeten, waarin de
deernis met de rampzalige vluchtelingen
zich kan en moet uiten.
Van het Protestantsch Hulpcomité wordt
door de Regeering een bankgarantie
honderd vijftig duizend gulden gevraagd.
Dit comité heeft in de eerste plaats tot taak
de steun aan „niet-Arische" Christenen. Al
dezen, die wat hun gezindte betreft, niet tot
de Joden behooren, lijden onder de Joden
vervolging. Voor zoover zij van gedeeltelijke
Joodsche afkomst zijn, worden zij in veel
mindere mate verdrukt dan de voll-Juden.
Dit neemt niet weg, dat het anti-semietisme
zich mede keert tegon halb- en viertel-Juden,
tegen gedoopte Joden, tegen met Joden ge
huwde .Ariërs" en dat ook uit deze groe
pen tal van vluchtelingen in ons land zijn
gekomen en zullen komen.
Om zulke vluchtelingen te helpen, is het
Protestantsch Hulpcomité opgericht. Het is
gesticht door de Nederlandsche afdeeling
van den Wereldbond der Kerken, waarvan
de secretaris, dr. J. C. Wissing, secretaris
van het comité is, en het wordt gevormd en
aanbevolen door Protestanten van alle ge
zindten.
Met het oog op deze vluchtelingen vraagt
de Regeering van het Protestantsch Hulp
comité een bankgarantie van honderd vijf
tig duizend gulden.
De milddadigheid, die op zoo ruime wijze
betoond wordt tegenover Joodsche vluchte
lingen, zal ook de Protestantsche vluchte
lingen niet in den steek laten. Reeds kwa
men giften en toezeggingen tot een bedrag
van meer dan f 30.000,— in.
Het giro-nummer van den penningmeester
van het Protestantsch Hulpcomité (de heer
H. P. Doodeheefver) te Amsterdam is
278.600.
Verzoekschrift van Nederlandsche
vrouwen
's-GRAVENHAGE, 22 November. Gister
middag om half drie werd op het Departe
ment van Justitie, bij afwezigheid van Mi
nister Goseling, aan den secretaris-generaal
Mr J. R M. van Angeren een verzoex-
schrift aangeboden onderteekend door 10.:)32
Nederlandsche vrouwen van alle gezindten
uit Amsterdam, Rotterdam en Den Haag,
aarin vervat was een bede aan de F
rine- om de grenzen van ons land open te
stellen voor die kinderen der zwaarbe
proefde Joodsche gezinnen in het Duitsche
Rijk, die om toelating vragen.
Het verzoekschrift werd aangeboden door
mevr. J. DekhuyzenZeehuizen, dr J. C.
Proost—Thoden van Velzen, mevr. M. C. v.
d. Lugt—Jantzen. mevr. C. H. Bos—Everts
1 mevr. A. M. Fetter—Koning.
De secretaris-generaal ontving de delega
tie en verzekerde, dat haar streven parallel
liep met dat van de Regeering. Hij meende
echter, dat de zware verantwoordelijkheid,
die in dezen op de schouders der Regeering
rust, haar noopte tot voorzichtig handelen
en deed een beroep op de Nederlandsche
vrouwen om werkzaam te blijven.
Wel had de ITaqgsche politie een demon
stratie verboden, doch een groot aantal
vrouwen had zich op het plein, vóór het
departement verzameld.
De politie b'eef een wakend oog houden
en waar teveel dames bijeen stonden, maan
den de agenten tot doorloopen.
4 Toen de delegatie het departement ver
Op het balcon van het paleis op den Dam. Z. M. Koning Leopold in gezelschap
van H. M. de Koningin na aankomst van den Vorst in de hoofdstad
AUTO BOTST TEGEN
BOERENKAR
Vijf personen gewond,
waarvan drie ernstig
ROOSENDAAL, 22 Nov. Op de Wouw-
sche baan heeft zich gistermiddag om
streeks vier uur tengevolge van de
gladheid van het wegdek een ernstig
verkeersongeluk voorgedaan, waarbij
vijf personen werden gewond, van wie
drie vrij ernstig.
Een auto, afkomstig uit Den Haag, wilde
een boerenkar, welke met kalk was gela
den, passeeren, nog voordat een uit de te
genovergestelde richting komende auto was
genaderd. Dit bleek niet geheel mogelijk te
zijn, zoodat de bestuurder, die zeer snel
reed, zijn stuur op het allerlaatste oogen-
blik'snel naar rechts moest omgooien om
den tegenligger te ontwijken. Op 't critieke
moment evenwel kwam de wagen te slip
pen. De auto botste tegen den boerenkar en
sloeg achtereenvolgens tegen twee boomen.
In de auto waren behalve de chauffeur, de
heer H. de Jong, nog drie personen ge
zeten, t.w. ir Dresden, en de heeren
Bakker en van Gent, allen Hagenaars.
De bestuurder en de heeren Bakker en van
Gent werden uit de auto geslingerd en in
de langs den weg loopende sloot geworpen.
Alle inzittenden, die ongeveer 30 jaar oud
aren, liepen verwondingen op en werden
op advies van de geneesheeren Voermans
uit Wouw en Hillemans uit Roosendaal
naar het „Charitas"-ziekenhuis te Roosen
daal overgebracht.
Ir. Dresden was er het ernstigst aan toe.
Zijn borstkas was ingedrukt, terwijl de heei
Bakker ernstige inwendige kneuzingen had
opgeloopen. De beide andere inzittenden
hadden snij- en schaafwonden bekomen en
konden, na in het ziekenhuis te zijn
bonden, naar Den Haag terugkceren.
Op de boerenkar was de landbouwer van
Tilburg uit Wouw gezeten. Hij sloeg van
den kar op den betonnen weg. De man
heeft waarschijnlijk eenige ribben gebroken
en is ter observatie in het ziekenhuis op
genomen.
Knoeierijen te Gouderak
Voorzitter en penningmeester
gearresteerd
GOUDERAK, 22 Nov. De Justitie heeft
dezer dagen den voorzitter van het Burgerlijk
Armbestuur, die tevens wethouder is, als
mede den penningmeester van dat bestuur,
gearresteerd. Zij worden verdacht van onre
gelmatigheden in de boekhouding en aan
wending van de gelden ten eigen bate. Reeds
eenigen tijd geleden heeft de Rijksaccountant
onderzoek ingesteld. Dit onderzoek wordt
thans voortgezet. Eerst na beëindiging daar
van zal de grootte van het vermiste bedrag
kunnen blijken.
Vacantiehuis voor 50 Joodsche kinderen
UTRECHT, 22 Nov. Regenten van het
Centraal Israëlietisch Weeshuis hebben het
in Den Dolder gelegen vacantiehuis,
waarin een 50-tal kinderen gehusivest kan
worden, ten behoeve van de uitgeweken
Joodsche kinderen uit Duitschland, ter
beschikking gesteld van het comité van
Joodsche belangen te Amsterdam. Het va
cantiehuis zal een dezer dagen reeds door
een 25-tal kinderen betrokken worden;
DE OSSCHE MARECHAUSSEE
IN HOOGER BEROEP
Behandeling voor den
Centralen Raad op
1 December
Naar wij vernemen heeft de fungeerende
voorz. van den Centralen Raad van Beroep
te Utreoht Mr. E. J. B e u m e r, de behan
deling van de beroepen der gewezen brigade
der Koninklijke Marechaussee te Oss tegen
de uitspraken van het ambtenarengerecht'
te s-Gravenhage d.d. 16 Juli j.L in het twist
geding contra den Minister van Justitie en
den inspecteur der Kon. Marechaussee be
paald op Donderdag 1 December 1938, des
voormiddags te 10 uur.
Door den voorzitter zijn ambtshalve geen
getuigen of deskundigen ter terechtzitting
opgeroepen.
attrt)trtcntieprij?tn:
Van 1 tot 5 regelsf 1.17'/»
Elke regel meer022'/»
Ingezonden Mededeelingeo
van 1—5 regels 230
Elke regel meer0-45
Voor het bevragen aan '1 bureau
wordt berekendCJQ
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen
Het bezoek van Koning Leopold aan
ons land.
Overleden is Dr. P. A. Klap, emeritus
predikant der Ned. Herv. gemeente te
Amsterdam.
Bij een in aanbouw zijnd droogdok te
Vlissingen is een ijzeren damwand bet
zweken.
Bij een botsing tusschen een auto en
een boerenwagen zijn te Roosendaal vijf
personen gewond.
Chamberlain en Hoare doen toezeg-*
gingen inzake het vluchtelingen-vraag
stuk.
De Duitsch-Tsjechische grenzen thans
definitief vastgesteld.
Japansche troepen in China blijven
tegenslagen ondervinden.
De uitvaart van Kemal Ataturk té
Ankara.
EEN IJZEREN
DAMWAND BEZWEKEN
Bij een in aanbouw zijnd
droogdok te Vlissingen
VLISSINGEN, 22 Nov. De ijzeren dam
wand van 't in aanbouw zijnde nieuwe
droogdok op de fabrieksterreinen van
de N.V. „De Schelde" alhier is gister
middag omstreeks één uur met donde
rend geraas bezweken. Het woest bln-
nenstroomende water vernielde alles
wat in dit droogdok aanwezig was, zoo
dat het geheel een ruïne geleek. Geluk
kig waren de arbeiders tijdig gewaar
schuwd, doordat de damwand reeds In
de ochtenduren kraakgeluiden gaf.
De oorzaak van de doorbraak moet gele
gen zijn in den hoogen waterstand van het
kanaal. Deze hooge waterstand was nood
zakelijk omdat het 9500 n. reg. ton metende
Zweedsche tankschip „Regulus" een lading
olie moest lossen aan de fabrieksterreinen
op de Vlismark, gelegen juist tegenover
het in aanbouw zijnde droogdok. Toen nu
de „Regulus" tegenover het droogdok was
gekomen is er waarschijnlijk een sterke
zuiging ontstaan, waardoor de damwand is
bezweken.
Spoedig snelde van alle kanten hulp toe,
doch het bleek, dat niemand eenig letsel
had bekomen. De schade is echter aanzien
lijk en het werk aan het droogdok is hier
door drie maanden achteruit.
De financiën van Den Haag
Geen sprake van belastingverlaging
Het staat er met de gemeente-financië'
van Den Haag niet zoo erg rooskleurig voor.
althans niet zóó rooskleurig, dat de door
velen gehoopte belastingverlaging kjn aan
gekondigd worden, al waren er nog enkele
Raadsleden die daarop hebben aangedron
gen.
Vooral bleek de onmogelijkheid van eer.ig*
verlaging gisteren ten duidelijkste, toen de
wethouder van Financiën. Snoeck H
kemans, die toch een nog al pessimi
schen kijk op de financiën van de Residentie
had, moest mededeelen, wat juist Zaterdag
bekend geworden was, n.l. dat Den Haag
f 140.000 terug moet betalen aan het R'jk
.wegens te veel ontvangen dividend- en
Wat voor weer krijgen we
In het westen matige tijdelijk krach
tige westelijke later wellicht verder
krimpende wind, zwaar bewolkt tot be
trokken, regenbuien, zelfde temperatuur.
In het oosten meest matige westelijke
tot zuidelijke wind, later welicht ver
dere krimpende wind, aanvankelijk
opklarend, later zwaar bewolkt tot be
trokken en weer kans op regen, aan
vankelijk iets zachter,
IK SNAK ER NAAR
„BLAUFRIES'
AMSTERDAM
ROTTERDAM
OPSLAG-EXPEDITIE-CONTROLE
HET ADRES voor:
VAKKUNDIG VERTROUWENSWERK l
VRAAGT TARIEVEN»
Spoorstraat 33/37, Dieren, Tel. 4202
DOORLOOPENDE TENTOONSTELLING
VAN 17e EEUWSCHE OUD-HOLLAND-
SCHE MEESTERWERKEN, ITALIAAN-
SCHE en VLAAMSCHE PRIMITIEVEN.
Dagelijks geopend van 96 uur.
tantièmebelasting over 19291932. Misschien
volgt er zelfs nog meer.
Deze jobstijding voor den Raad was redeu
'oor den wethouder om te verklaren dat er
nu wel heelemaal niets van de 10 pet ver
laging van de straatbelasting zou komen.
Alleen voor afschaffing van de z.g. asphalt
belasting zou iets te zeggen zijn, volgens den
weth. De burgemeester betwijfelde ook dit
nog en wilde daarvan op dit oogenbl ik niets
weten, alleen per 1 April a.s. zou het mis
schien gaan.
Een overval met rooi verzonnen
Twee jongelui te Sittard gearresteerd
SITTARD, 22 November. De gemeente
politie van Sittard heeft den 17-jarigen L.
S. en den 24-jarigen T. B., beide aldaar woon
achtig, in arrest gesteld in verband met ver
duistering en heling van een som geld, groot
ongeveer honderd gulden, ten nadeele van
den slager V. te Sittard.
De 17-jarige S., die bij V. als loopjongen in
dienst is, kwam Zaterdagavond op het ge
hucht Stadbroek een woning binnenstrom-
pelen met de mededeeling, dat hij op een
afgelegen voetpad aldaar was overvallen en
dat men hem toen van het geld had be
roofd. Zijn kleeren waren vol modder, door
dat hij naar hij beweerde van de
fiets was geslagen en zijn handen en hoofd
waren vol bloed.
Bij het onmiddellijk door de politie inge
steld onderzoek is echter gebleken, dat er
van een roofoverval geen sprake was en het
opgedischte verhaal geheel en al verzonnen
was. S. had zich met behulp van een scheer
mesje verwondingen aan een der handen
toegebracht en vervolgens het bloed door
zijn haar gewreven. Aan het hoofd werden
geen verwondingen geconstateerd. Door de
politie aan de tand gevoeld, kwam tenslotte
de bekentenis, waarbij S. ook mededeelde,
dat de 24-jarige B. zijn medeplichtige was cn
deze het geld in bewaring had. Dienzelfden
nacht nog is B. door de politie van zijn bed
gelicht en bekende hij het geld in een kast
van een bergplaats te hebben verborgen,
waar het ook is gevonden.
Beide verdachten zullen ter beschikking
van de Justitie gesteld worden.