Mm wusm WOENSDAG 9 NOVEMBER 1938 EERSTE BLAD PAG. a nv v.h. J. GILTAY ZN BOEKBINDERIJ Buitenland Hitier spreekt te Munchen Jk ben geen dictator of monarch, maar leider Ter gelegenheid van de jaarlijfcsche bij eenkomst van de veteranen der N.S.D.A.P. in het Hofbrauhaus te München heeft Hitler een redie gehoudlen, waarin hij aanstipte, dat 1938 voor de Duitsche geschie denis een zeer belangrijk jaar is geweest. Trans willen wij, zoo zeide hij, waakzaam blijven! In de eerste plaats geloof ik slechte ran het recht, dat wij zelf ln staat en vast besloten zijn, te beschermen. In de tweede plaats geloof ik sleohts aan het loon, dat men voor ziohzelf verdient. Op deze wereld wordt een volk niets ge schonken. Juist nu wordt van ailüe kanten weer geprobeerd te speculeeren op de licivi- goloovigheid van het Duiit6che volk. Hitier staat tegenover deze pogingen zeer koel en gereserveerd. Het zou heel mooi zajn ge* weest, wanneer de wereld een nieuwen ■A-eg van vreedzamer, algemeener gerechtig heid zou inslaan. Voorloopig eohter ziet spr rog slechts een zich wapenende wereld en een overal dreigende wereld. Over een ding kan echter geen twijfel bestaan: wanneer de wereld zich in wapenen kleedt, zal het Duitsche volk niet alleen met een vredes palm gewapend op deze aarde wandelen Het zal al het noodige doen om zich den yrode te verzekeren. Wanneer de wereld zich er echter over beklaagt, dat wij zoo weinig geloof schenken aan v redes-verzekeringen, zeide Hitier, moet ik weer op mijn eerste redevoeringen terug komen. Het is niet zoo alsof wij ons wel licht wiDlen aanmatigen met anderen te sproken over hun buitenlandsche grond- .nenen. Ik wil heelemaal niet, dat nationaal- eocialistlsche beginselen door anderen wor den toegepast. Zij kunnen bij hun democra- .-.ie blijven en wij blijven bij ons nationaal- socialisme. Slechts ben ik als Duitsch staatsman verplicht in het belang van mijn volk de problemen der overige wereld te bestudeeren, kwesties te onderzoeken en rekening te houden met gevaren en ik laat mij hier geen voorschriften geven door een Britsoh parlementslid. In 1Ü13 hebben de tegenstanders gezegd, dat het slechts ging om verwijdering van de dynastieën, niet om 'het Duitsche volk. Het Duit&ohe volk heeft de huichelaars ieeren kennen I Zulk een ineenstorting, ge lijk Duitschland in zijn goedge looviglheid toen heeft doorgemaakt, zal zich in de eerste duizend jaar niet meer herhalen. Hitier zcid© er een gevaiar ln te zien, dat in andere landen een niet-onderbroken oortogs-hetze tegen Duitschland plaaxs vindt. Men behoeft zidh maar te herinne ren, dat in het Engelsche Lagerhuis on langs door de oppositie werd gevraagd of een nieuw burger-vliegtuig ook bommen naar Berlijn zou kunnen voeren. Duitsoh- lanid is dankbaar als in Engeland en Frankrijk de regeerende mannen zich van zulke gedachten dietancieeren en als zij werkelijk met Duitschland op gelijken voet willen leven. De beweringen van Churchill Duff Cooper, dlat het tegenwoordige OuiteChiand steeds van de hand heeft gf wezen den weg der onderhandelingen te betreden, zijn een speculatie op politieke onwetendheid. Langs den weg van onderhandelingen heeft Duitsdhland immers zelfs een verdrag met Engeland gesloten. "Wanneer de overige wereld den weg der onderhandelingen van de hand heeft gewe zen, is dat niet de schuld van Duitschland. Het nationaal-socialistische Duitschland zal eohter niet als bedelaar voor de deur staan. Wanneer edhter de overige wereld nordnekklg ontoegankelijk blijft voor de noodzakelijkheid langs den weg van onder handelingen redht te laten wedervaren, dan moet men er ziCh niet over verwonde ren, wanneer de ruationiaail-eociaMstische staat ten ëlotte het reCht zal easChen en zich, wanneer noodig, op een anderen weg zal verzekeren. Tegenover de beweringen van EngeHsche politici, dat Duitsdhliamidl in een jaar tegelijk tw ee democratieën heeft vernietigd, stelde Hitler de vraag, wat dan eigenlijk de demo- sratie is en wie eigenlijk het recht heeft namens de democratie te spreken? Ala er ooit een man bestaan heeft, aldus nep de „Fuehrer' in het verdere verloop van zijn rede uit, die bevoegd is namens zijn volk op te treden, heeren Britsche parlementariërs, dan ben ik het De heer '.hurchill heeft wellicht vijftien-, of acht tien- of twintigduizend stemmen» ik heb rmer dan 40 miMioen stemmen achter mij'* )vengens zeide Hitier geen staatshoofd zijn in den ziin van een dictator of een monarch, doch de leider van het Duitsche volk. „De he&r Churchill en de andere heeren". aidus Hitier, „zijn afgevaardigden van het Fngedsche volk en lik ben afgevaardigde an het Duitsche volk. Het verschil zit hem slechts daarin, dat op den heer Churchill slechts een fractie der Engelsche stemmen zijn uitgebracht, terwijl het Duitsche volk mij trouw heeft bezworen. Ten slotte zedde Hitier, dat hij niet aan het einde van zijn dagen met even droeve profetieën de oogien zou willen moeten elui- tten, zooals eens Bismarck. Hij wil verzeike- dat het moeizaam door de gebalde kracht der geheele Duitsche natie verwor pene zal worden behouden. Daarmede wordt ook de erfenis vervuld der dooden, die voor Duitschland; zijn gevallen Nieuwe maatregelen tegen Duitsche Joden Als represaille-maatregel voor den aan ag op een Duitschen legatie-secretaris te Parijs zullen voor den duur van een jaar alle Joodsche cultureele organisaties wor den verboden. Van officieele zijde wordt niet ontkend, dat nieuwe wetten tegen de Joden worden in overweging genomen. De beslissing hier omtrent ligt echter bij Hitier. Tot de directe maatregelen, die tegen do Joden zouden kunnen worden getroffen, be hoort het verbod van alle Joodsche publica ties. Dikwijls is een Joodsch blad reeds ver boden, doch tot nog toe is het nog niet voor- gekomen, dat er een algemeen persverbod tegen de Joden is uitgevaardigd. Verder is den Joodschqn leerlingen in alle Duitsche lagere scholen medegedeeld, dat zij deze moeten verlaten en voortaan nog slechts Joodsche scholen mogen bezoeken. Het aantal leerljngen, dat door dit verbod getroffpn wordt, is echter niet groot, want gedurende de laatste vijf jaren zijn de Jood sche leerlingen langzamerhand bijna allen van de niet-Joodsche scholen verdwenen. Het Hongaarsche parlement bijeen Dankbaar voor herwonnen grondgebied Gisteren heeft het Hongaarsche parlement voor het eerst sedert het zomerreces weer vergaderd. Minister-president Imrcdy en de minister van buitenlandsche zaken. K a n y a, werden bij hun binnenkomen stormachtig toegejuicht De voorzitter van de kamer van afgevaar digden, Kornis, sprak over de beslissende rol, die de beide groote mogendheden Duitschland en Italië hebben gespeeld bij de herziening der Hongaarsche grenzen, waar na de kamer Hitler en Mussolini een minu tenlange ovatie bracht Eenzelfde tooneel speelde zich af, toen herinnerd werd aan den door Polen verleen den steun. De voorzitfer zeide o.m., dat de oprechte vriendschap en de welwillendheid van Duitschland en Italië Hongarije tot eeuwi gen dank verplichten. De broederlijke steun van Polen is de geestelijke gemeenschap, die beide staten sedert eeuwen bindt, waardig De voorzitter bracht verder dank aan de genen, die, zooals rijksbestuurder Horthy, onvermoeid en als bekwame staatslieden aan het bereiken van het doel hdbben gewerkt. Na deze woorden bradht het huis den rijks bestuurder hulde. DE EXPLCISIE OP DE „VANCOUVER" Veroorzaakt door een tijdbom De ontploffing die zich op 3 November in de machinekamer van het Duitsche vracht schip „Vancouver" heeft voorgedaan, is, naar de procureur-generaal van Oakland, die met het onderzoek belast is, gisteren heeft verklaard, te wijten aan sabotage.. Warren, die het onderzoek leidde, zeide, dat hij de personen zou ondervragen, die in de gelegenheid zouden zijn geweest, om een bom langs de „Vancouver" vast te maken, terwijl deze aan de kade lag te laden. Dertig onderzoekers en de politie zijn het er over eens, dat het meest waarschijnlijke is dat een tijdbom met zwart poeder geladen het 5 voet groote gat in den romp heeft ver oorzaakt. DE TOESTAND VAN VON RATH De toestand van den Duitschen legatie- secretaris V o n Rath, die in het gebouw der Duitsche ambassade 1e Parijs door een Poolschen Jood werd' aangevallen, is nog niet verbeterd. De temperatuur blijft hoog, en er is reden tot ernstige bezorgdheid. De Japansch- Chineesche oorlog Chineezen vechten bij Kanton Muiterij onder Japansche troepen Van Ghineesche zijde wordt gemeld, dat i Chineesche troepen in het gebied rond Kanton successen hebben weten te behalen. Nadat Zaterdag San Tsjoei, veertig kilometer ten Westen van Kanton, aan de Japanners werd ontnomen, hebben de Ghineesche strijd krachven gisteren Fa Tsjan, dat slechts twintig kilometer van Kanton verwijderd is. heroverd. Ook de stad Pok Lo ten Noorden van de Biasbaai op 120 kilometer ten Oosten van Kanton gelegen, bevindt zich weer in Ghi neesche handen. In Hongkong wordt uit Noord-Westelijke richting het gedreun der kanonnen, waar schijnlijk van de gevechten bij Pok Lo af komstig, gehoord. Deze Chineesche successen zouden voor de Japanners onaangename gevolgen kunnen hebben. daar de Chineesche troepen, die zich hier geconcentreerd hebben, blijkbaar in aantal de Japanners verre overtreffen. Mnnltledepdt ontploft Het' Chineesche persbureau „Central News" meldt, blijkens een Havas-telegram, uit Tsjoeng King, dat in het arsenaal van Tai Joean, de hoofdstad van de door de Japanners bezette provincie Sjansi, in den nacht van 5 op 6 November muiterij is uit gebroken. Ontevreden soldaten zouden het munitie depot in de lucht hehben laten vliegen, waarbij voor een waarde van bijna veertig millioen francs aan oorlogsmateriaal verlo ren zou zijn gegaan- Bij de ontzettende explosie zouden drie honderd Japanners om het leven zajn geko- De troonrede in het Britsche parlement De geest van München zal worden bevorderd Bij de opening van de Engelsche par- lementszitting heeft koning George VI een troonrede gelezen, waarin hij o.a „Mijn betrekkingen met het buiten land blijven vriendschappelijk en mijn regcering zal al het mogelijk doen, om de ontwikkeling van de goede verstand houding in den geest van de gemeen schappelijke Britsch-Duitsche verklaring van München van 30 September ie be vorderen Het in April van dit jaar tot stand gekomen accoord tus6chen mijn regee ring en de Ituliaansche regeering zal thans spoedig in werking gesteld wor den. Ik geloof, dat deze stap de traditio- neele goede betrekkingen, die zoo lang tusschen onze beide landen hebben be staan, zal bevestigen en zoodoende de zaak van den Europeeschen vrede zal bevorderen". Bij de debatten heeft de premier Cham berlain o m. de volgende opmerkingen gemaakt: „Geszien het feit", aidus de premier, „dat wij kort geleden de overeenkomst van Mün chen en net van kraaht worden van hot Britsch-Italiaansehe accoord hier hebben be sproken, ben ik niet voornemens, telkens op nieuw over die onderwerpen uit te weider Ik ben er zeker van, dat het huis met genoegen de uitnoodiging vernomen heeft, welke gericht is tot den koning van Roeme nië en tot den president der Fransche repu bliek, om een bezoek te komen brengen aan dit land in de nabije toekomst (toejuichiu gen). Betrelfende de koninklijke reis naar Ca nada verklaarde Chamberlain: het zal een waarlijk historisch bezoek zijn, waar- wij Canada hartelijk geluk mogen wen- sclien, omdat nooit tevoren een dominion het voorrecht heeft gehad, den regeerenden souverein in eigen persoon op zijn grondge bied te begroeten. Ook het besluit van den koning om een kort bezoek te brongen aan de Vereenigde Staten, ls van duidelijk belang. Dit zal de eerste maal zijn, dat de koning en de ko ningin den voet zetten in het land der groote democratie, dat in de afgeloopen 150 jaar een zoo voortdurend toenemend belang rijke rol heeft gespeeld in de geschiedenis der wereld en zoo veel heeft bijgedragen ii de politiek en de economie, in commercieel cultureel opzicht, ten gunste van den vooruitgang der mensdhheid. Chamlberlain keurde het ten scherp ste af, dat sommigen uit de mededeeling, zekere gebreken bestonden in de Britsche defensie, geconcludeerd hadden, dat dit defensie-systeem en de geheele poli tiek ineengestort waren. „Weest er zeker van. aldus de premier, er bestafin ook ge breken in het militaire systeem van elk ander land, ofschoon we daar niet zoo veel ■er hooren, terwijl wij gewend zijn, levend in een democratisch land, het volk dienaan gaande mededeel ingen te doen. De Spaansche burgeroorlog Het offensief aan de Segre De Spaansche republikeinen melden we successen aan de rivier de Segre, waarbij zij oorlogsmateriaal zouden hebben ver overd en gevangenen gemaakt Zij zetten thans hun opmarsch naar Fraga verdei Nadat zij Soses veroverd hebben, trekken zij naar het Noorden. Zij vallen thans A'.- carraz, aar. den weg FragaLerida aan en men verwacht dat Alcarraz heden zou val len. De laatste republikeinsche berichten duiden er op, dat zij de buitenwijken van Fraga naderen en langs Alcarraz optrekken naar Lerida. Blijkbaar zijn de nationalisten door dit offensief overrompeld. Daarom hebben zij een groot aanta] bommenwerpers en jacht vliegtuigen daar in den strijd geworpen. Het weer heeft de republikeinen eohter gehol pen, want er lag een dikke wolkenlaag over de Segre, waardoor de luchtaanvallen ver ijdeld werden. Volgens de republikeinen zou de nationa listische verdediging langs de Segre en ook langs den zak van de Ebro buitengewoon zwak zijn. De herdenking van den Grooten Trek Oneenigheid te Bloemfontein Zooals men weet, is in Zuid-Afrika de vie ring van het eeuwfeest van den grooten trek begonnen met een toaht van ossenwagens naar Pretoria. Toen 'nu deze wagens te Bloemfontein aankwamen, vroeg het plaat selijke feestcomité aan den gemeenteraad twee straten, St Johnstreet en Hospital Road, te herdoopen en er de namen aan te geven van voortrekkers. De Raad verwierp dit voorstel, hetgeen een storm van woede deed opgaan onder de Afrikaners, die dadelijk de gemeentelijke vervoerdiensten boycotten, van den burgemeester eischten, dat hij zioh var. deelneming aan de ont vangst van de wagens zou onthouden en de raadsleden als „vreemdelingen" betitelden. Bij wijze van protest heeft een groep jonge Afrikaners op eigen houtje daarop 's nachts de twee straten herdoopt. In het licht van vlammende toortsen stonden 1000 Afrikaners rond de wagens en juichten, toen een van de leiders verklaarde, dat de jonge Afrika ners besloten hadden te handelen. Zij zou den den nietszeggenden naam van St John Street veranderen in Voortrekker Street en den naam Hospital Road in Pretorius Road. Uit verschillende plaatsen is instemming betuigd met de handeling van de Afrikaners en een van de bewoners van St John Street ontving reeds een brief, geadresseerd aan Voortrekker Street. Het voortrekkersmonament Drie vrouwelijke afstammelingen van be roemde voortrekkers-leiders zijn aangewe zen om den eersten steen te leggen voor het voortrekkersmonument bij Pretoria, op 16 December a.s. Het zijn: mevr. D. P. Ackerman Bethlehem in den Oranje Vrijstaat, een ach ter-kleindochter var. commandant-generaal A .H. Potgieter; mevr. J. C. Muller, uit Winterton (Natal), een kleindochter van commandant-generaal A. W. J. Pretorius en mevr. J. C. P r e 11 e r, uit Pretoria, een ach terkleindochter van Piet Retief. Piet Retief was de eenige gouverneur van de voortrekkers en Potgieter en Pretorius waren de eenige twee leiders, die comman dant-generaal waren. Zinkend schip bij de Westerschelde Onderzoek levert niets op Lloyds meldt, dat een vliegtuig van do Royal Air Force heeft medegedeeld, voor de Belgische kust bij de Westerschelde, op vijl mijl var. het lichtschip „Wandelaar", een vrachtschip in zinkenden toestand gezien te hebben. Het Spaansche schip „Nadir" be vond zioh in de nabijheid. De mededeeling van het Britsche vliegtuig werd onmiddellijk doorgegeven aan de En gelsche vlootautoriteiten. Intussohen ls uit de haven van Oostende de sleepboot „Zeeleeuw" naar de opgegeven plaats uitgevaren, terwijl van de haven vaa; Zeebrugge een boot van de zee-<politie der waarts vertrok. Het onderzoek heeft tot dusverre niets op geleverd. Ataturk opnieuw ernstig ziek Officieel is te Istanboel medegedeeld, dat Kemal Ataturk plotseling ernstiger ziek is geworden. In een communiqué, dat gister avond te 18 uur 30 is gepubliceerd, werd gezegd, dat de ziekte van Kemal Ataturk plotseling een ernstige wending heeft ge nomen. De pols is regelmatig, 100 slagen per minuut, de ademhaling is 22, de tempera tuur 36.4 Acht geneesheeren verblijven voortdurend bij den zieke, Overstroomingen in Tel Aviv In de Palestijnsche stad Tel Aviv heeft het de laatste dagen zoo zwaar geregend, dat overstroomingen daarvan het gevolg zijn geweest Honderden personen zijn thans dak loos; ook in de omgeving is enorm veel schade aangericht. Het geheele district staat onder water. Onbekend is. of er oo'«- «lacht- offers zijn gevallen AARDSCHOKKEN TE WEENEN EN OMGEVING In Weenen en omgeving zijn gistermiddag eenige aardschokken waargenomen. In Wee nen zeltf werd weinig schade aangericht. Uit verschillende plaatsen komen echter berich ten over ontwrichte muren, omgevallen schoorsteenen en beschadigde daken. Ver schillende huizen moesten worden ontruimd. Whisky Soda C ar amella Van Lonk a te Breda Een oud middel, in nieuwe samenstelling Thans versterkt door Codeine De siijmoplossende werking der oude krulden en hoestbedwlngende „codeïne".maken tezamen AKKEr Abdijsiroop tot ..'s-Werelds bést Abdijsiroop die U s AKKER 'S v&istèoJcte DONDERDAG 10 NOVEMBER 1838 HILVERSUM NCRV. 8.009.15 8.15 Bericht-en). Morgendienst. 11.00 KRO. 2.0O—12.00 rrajn.muziek. (Om ca. .00 Gram.muzlek. 10.15 10.45 Graun.n Godsdienstige causerie. 12.01 Berichten 12.15 KRO-Orkest. (1.00—1.20 Gram muziek). 2.00 2.55 Hand-werkuurtje. 3.00 Zang. piano en gra.ni.muzi eik. 3.45 Berichten. Bijbellezing. 4.45 Gram.muziek. 5.00 Cursus handenar beid voor de jeugd. 5.30 Gram.muziek. 6.30 Causerie over tomaten. 7.00 Berichten. 7.15 Boekbespreking. 7.45 Gram.muziek. 8.00 Be richten ANP. herhaling SOS-Berichten. 8.15 Orgelspel. 9.00 Causerie over de beteekenis de Chr. sociale beginselen UIT OOST- EN WEST- INDIE Een excentriek Amerikaan overleden Hij woonde reeds 20 jaar in Djokja Te Djokjakarta kende iedereen de excen trieke figuur van den Amerikaan Black- shear, die steeds rondwandelde in ge streepte broek en zwart jasje, en geflan keerd door een parapluie. die hem zelfs bij 100 gr. in de schaduw niet verliet. Hij was een apotheker uit de Ver. Staten, die ruim 20 jaar geleden naar Djokjakarta kwam, alwaar hij zich installeerde in het „Grand Hotel", wfiar hij steeds is blijven wonen. Hij studeerde Sanskriet, las ten slotte uitstekend Hollandsche dagbladen, zonder echter een woord van onze taal te kunnen spreken en als hij eens iets niet goed begreep, dan hielo de directeur van het hotel hem wel op weg. Met niemand had hij contact, met uit zondering van landgenooten, voor wie hij soms als gids optrad. Hij schreef in Ameri- kaansche tijdschriften beschouwingen over de Javaansche cultuur en soms onderbrak hij zijn verblijf te Djokj'a voor een korte reis naar Britsch-Indië, maar steeds keerde hij weer terug. Charles C. Blacks hear was een paar weken geleden ziek opgenomen in het Petronella-hospitaal, waar hij in den vroe gen ochtend van Donderdag 27 October op ruim zeventigjarigen leeftijd is overleden, eenzaam in een vreemd land' waarvan de cultuur hem lief was geworden, zonder zich ooit aan de levensomstandigheden van het land te hebben kunnen aanpassen. tijd. 9.30 Ohr. Radiokoor en gram.muziek. 10.00 Berichten ANP, actueel programmat 10.30 Sonora-kwintet. 10.45 Gymmaistiekles» 11.00 Vervolg concert 11.40 Graan-muziek. ca. 11.5012.00 Schriftlezing. Morgenwijding. 10.15 Gewijde pl.). 10,35 Omroeporkest. (In de pauze; Causerie: „Waarom is er onrust in Pale stina?": om 12.15 Berichten). 12.30 Het ARO-Amusementsorkeat 1.15 AVRO-Aeollan. orkest m.m.v. soliste. 2.00 Voor de vrouw. 2.30 Celiovoardiracht 3.00 Cursussen voor de vrouw. 3.45 Gram.muziek. 4.00 Voor de zieken. 4.30 Orgelspel. 5.00 Week-Kaleldoe- ooop. 5.20 Gelukwienschen. 5.30 De Twilight Serenades, en gram.muziek. 6.30 Sportpraat- Je. 7.00 Voor de kinderen. 7.05 Het AVRO- Dansorkest. 7.30 Engelsche les. 8.00 Berich- ent ANP; radio-journaal; jneded-eeillngen* 8.20 Het Conoertgebouw-o-rkest m.m.v. so liste. (In de pauze: Causerie: „Shaw over Beethoven"}. 10.35 Gram.mutriek. 10.45 Sohaakn 1 euwia. 11.00 BerichOei het ensemble Pried 1 Schick, (Tot 12.00). DROITWICH 1500 M. 12.05 Orgel. 1.20 Orgel. 1.50 Kwintet. 3.15 Declamatie. 3.50 Concert 4.20 Viool en plano. 5.05 Voor de vrouw. 5.50 Sextet. 6.40 Voor <ie boeren. 7.00 Orkest 7.50 Radlotooneel. 8.50 Causerie. 9.45 Orkest 10.20 Korte Kerkdienst 10.40 Causerie. 10.55 Vocaal ensemble en Strijkorkest KEULEN 456 M. 6.30 Orkest 7.50 Orkeet 9.20 Volksliederen. 11.20 Orkest 1.30 Concert 3.20 Orkest. 5.50 Meisjeskoor. 6.10 Concert. boerenkapel. 8.20 Salo 10.30 Orkest. 484 M.: 12.50 en Orkest en koor. radlotooaieeL 9.20 1.30 Orkest. 8.20 i LICHAMELIJKE OEFENING CHR. VOETBALLERS IN HET GEDING In hotel Atlanta te Brussel is het half- jaarlijksche congres van de Ligus Intern nationale Sportive Amateur gehouden, dat voor Nederland werd bijgewoond door da afgevaardigden van de Nederlandsche Voet bal Federatie. Verschillende belangrijke onderwerpen kwamen ter tafel. Met groote belangstelling werd kennis genomen van hetgeen N.V.P. in Nederland heeft bereikt ten aanzien van samenwer king met den Chris tel ij ken Ned. V.B; de Roomsch-Kath. Federatie en den Ned, Arb. Sport Bond. Andere afgevaardigden, die in eigen land daarover wel eens gesproken of gedacht hadden, vonden hierin een aansporing om aan dit onderwerp meer aandacht te schen ken en pogingen in het werk te stellen om] hetzelfde te bereiken. (51 Op een morgen kwam het Atlas-gebergte op de Westkust van Afrika in zicht. De zee lag warm en rustig onder de heete zon, en hinderde geen oogenblik den loop van het schip. Het had den schijn, alsof de Poolster dicht onder de kust voer, maar in werkelijkheid stoomde hij er uren ver van ver wijderd. Staag een weg snijdend door den blauwen water spiegel naderde het schip de Straat van Gibraltar om Oran te beloopen. De Arabische bootwerkers van deze stad, tulbanden op, bleken minder luidruchtig dan de negers. Maar ze waren ook minder volgzaam. Zwiers hield toezicht in een ruim, waaruit stukgoederen gelost werden. Hij telde, boekte af en zag toe, dat er niet te ruw met de kisten werd omgesprongen. Eén der Arabieren liet onachtzaam een kist kantelen. Zwiers wees hem erop en zei: attention. De bootwerker keek hem even geërgerd aan, en duwde toen opzettelijk tegen een andere kist, welk viel en ergens stuk knapte. Dolf, die op dat moment bij het luikshoofd stond en het ruim inkeek, zag, dat Zwiers door deze onbeschaamdheid boos werd, zich evenwel bedwong, en den Arabier op de arm tikte. Toen gebeurde het. Zoo snel en katachtig veerde de boot werker naar voren, dat Zwiers geen kans kreeg om opzij te springen. Dolf had meermalen van den „kopstoot" hooren spreken. „Als je die kent en zuiver uitvoert, is je tegenstander down, eer hij het weet. Maar je moet hem bliksemsnel doen, want de eerste klap is een daalder waard, dat weet je", had Zwiers hem eens gezegd. Nooit nog had hij dezen gevaarlijken stoot zien toebren gen. Nu zag hij. Pas Hij uitte zijn waarschuwing, maar eer hij „op" geroepen had. was alles reeds gebeurd. Het getulbande hoofd kwam met kracht tegen Zwiers" mond en kin aan, tenminste, zoo meende Dolf. Toch scheen hij verkeerd gezien te hebben, want de matroos viel niet neer. Wel wankelde hij iets achteruit, zijn hoofd met een ruk omhoog geheven, maar Dolf ontdekte noch bloed, noch een pijnlijke trek op het gezicht van zijn maat. Er lag integendeel een harde en beheerschte uitdrukking in geslagen. En opeens zag Dolf den bootwerker in elkaar krimpen, kreunend. Zwiers bleef staan, zijn rechterbeen nog opgetrokken. Toen begreep Dolf uit deze houding, wat zijn maat gedaan had. Hij sprong in het ruim, omdat de Arabier zijn collega's iets toesiste, en zij dreigend op Zwiers toetraden. Ze bleven echter staan door het onverhoedsche optreden van Dolf. Toch zouden ze het tweetal met hun ploeg in het nauw ge dreven hebben, indien niet de eerste stuurman was ver schenen. In één oogopslag wist deze, wat er aan de hand was. En door zijn uniform en wellicht ook door zijn gebieden de stem wist hij den Arabieren ontzag in te boezemen. Bovendien dook de voorman op, die in onverstaanbare maar schetterende woorden een standje uitdeelde. Wat is dat eigenlijk, Zwiers, vroeg Eén. Ik zag Jager een duik maken met zulk een verschrikt gezicht, dat ik eens poolshoogte wou nemen. De matroos vertelde. Wees maar niet bang, stuurman, de brand is gauw ge- bluscht. Dat heerschap dacht de kopstoot te maken. En ik geef toe, hij deed het buitengewoon. Had ik die liefkoozing niet gekend, dan had ik minstens een nieuw gebit moeten be stellen en hoogstens een kaakfactuur gehad. Fractuur, bedoel je. Duurt te lang, stuurman. Raakte hij je? Even noteeren, one moment please", wenkte Zwiers. toen een hijsch omhoog en uit het ruim slierde. Raken, vroeg U? Ik zal eerlijk zijn. hij tikte mijn weer- standsknobbel wakker. Zoodra je ziet, dat iemand met zijn kop voorover naar je kin stiert, moet je je hoofd opgooien. Dat heeft twee voordeelen. Ten eerstekijk die kerel nog eens tijgerig naar me loekenneem me niet kwalijk stuur man, maar ik moet onbeleefd zijn, want ik kan u, terwijl ik spreek, niet aankijken, om die snijboon met tulband (wat zit dat ding we?r netjes, hé?)ik moet hem in de link houden. Let dan maar op, en vertel me een andere keer O, de les is gauw geleerd. Als je hoofd iets achter over leunt, raakt de „kopstooter" meer je borst dan je kin. En die kan een zetje verdragen. Je voelt „hier klopt men", meer nietwacht, de laatste hijsch van dit ruim. Eens kijkenkrat Stevenson, XYZ, stimmt haarg'nau. De bootwerkers klommen naar het dek. Dolf en Zwiers volgden. Het tweede voordeel is dit, vervolgde Zwiers, je blijft dicht in de buurt van je tegenstander. En omdat hij gebogen staat, kan je licht de moeite doen om je knie op te tillen, liefst niet te zachthandig, en 'em dan in de maag vóór je te pooten. En het resultaat?Och, dat hebt u gezien. Meneer toon de zijn onderdanigheid door aan mijn voeten te vallen. Het spijt me werkelijkwaarom lacht u?ik meen het maar als ik die man niet mijn puntige knie had laten druk ken, dan had hij me in puin getrapt. Want dat volgt altijd na de kopstoot. Hij is gelukkig weer in staat om te werken. U weet het dus? De les was gratis en voor niemendal. En nog wel bedankt voor Uw tusschenkomst, het zag er niet zoo frisch uit. Niets te danken, Zwiers, ik een les, jij een indirecte hulp. En ehprobeer voortaan wat minder hard je knie te gebruiken. Het zal aan mij niet liggen, stuurman, zei Zwiers ern stig. Ze lachten. In Oran werden er kolen bijgebunkerd. 's Nachts kwam een kraan langszij, die de kolen uit lichters in de bunkers stortten. In de diepe zwarte holen moesten echter de glin sterende mineralen in hoeken en gangen verwerkt worden. Een schare van Arabieren verdween met kleine olielampen in de ledige maag van den Poolster. Ze lawaaiden en rom-« melden hevig. De lampjes flakkerden, de schaduwen waaien den spookachtig. Wordt vervolgd i

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1938 | | pagina 2