llinnur £riïtsdjr (tTourant Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leidenen Omstreken Brandkast verwisseld met een theekist I Tor '5berry f /V 1 Na de tragedie van Marseille Abonnementsprijs: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevestigd is 235 Franco per post f 2.35 portokosten Per week 0.18 Voor hel Buitenland bij wekelijksche zending4.50 Bij dagelijksche zending530 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7ct Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 63936 MAANDAG 31 OCTOBER 1938 19e Jaargang a&bertenti'eprrjjen: Van I tot 5 regels f 1.17'/» Elke regel meer0.221 /a Ingezonden Mededeelingen van 1—5 regels 2.30 Elke regel meer0.45 Voor het bevragen aan 't bureao wordt berekendƒ0.10 No. 6536 Vernieuwing van het onderwijs De school heeft steeds de liefde van ons volk gehad, ook van "ons volk" in engeren zin, en juist de strijd om het vrije onderwijs is een middel geweest, waardoor men zich wederom ging be zinnen op verschillende nationale waar den en die bovendien heeft geleid tot de eerste georganiseerde Christelijke actie in breeder verband. Toen de eigenlijke strijd gestreden ■was aan de verdediging moest men echter sindsdien aandacht b 1 ij v e n be steden had het Chistelijk onderwijs een korte pooze van -st. Niet lang mocht het duren, of andere gevaren stonden voor de deur, gevaren, welke niet alleen de bijzondere school be dreigden, doch alle inrichtingen van onderwijs. De zorgvolle maatschappe lijke toestanden, de aandacht, welke in steeds sterker mate aan het beheer van de financiën van rijk en gemeente be steed moest worden, dit alles bracht pijnlijke gevolgen met zich, ook voor het onderwijs. En nu scheen het, dat de be langstelling voor schoolvragen zich ge heel en uitsluitend zou concentreeren op de beide punten van den kweekeling- met-acte en de leerlingenschaal. Deze twee problemen zijn dermate belangrijk, dat zij aller interesse verdienen. Zij hebben evenwel juist zulk een betee- kenis, dat zij de aandacht voor het onder wijs goeddeels dreigden te veroveren zonder dat er ruimte zou blijven voor uitzicht en perspectief in andere rich ting. Dit overigens begrijpelijke gevaar moest te meer worden geducht, wijl het schoolvraagstuk in deze beide onderwerpen geenszins opgaat. En hierin nu ligt volgens ons niet het minst de waardij van het Paedagogisch Congres, dat aan het einde van de vorige week te Lage Vuursche werd gehouden. Op dit congres werd nu eens niet ge sproken over de op zichzelf zoo belang rijke vragen van den kweekeling-met- acte en de leerlingenschaal, maar over de methode, welke bij het onderwijs in de klas dient te worden gevolgd. Deze methode zelve heeft men daarbij aange duid met het opwekkende woord van „onderwijsvernieuwing". Op zichzelf zegt deze uitdrukking weinig. Buiten eenigen twijfel zal het onderwijs verge leken met voor 10, 20 jaren enkele ver anderingen hebbben ondergaan, die als vernieuwingen kunnen worden aange merkt. De leerboekjes zijn zeker anders dan vroeger, de scholen worden wellicht wat luchtiger gebouwd, en zoo zou er meer te noemen zijn. Maar waarheid is, dat de methode gelijk bleef. Hoe deze methode was, kan men wellicht het best afleiden uit de wijze, waarop de Paedagogische Conferentie blijkens referaten, besprekingen en alge- meenen geest de manier van lesgeven veranderd wil zien. In enkele woorden mogen we dat voorloopig zoo vaststel len, dat de onderwijzer niet meer den leerling-als-zoodanig les geeft, maar elk kind afzonderlijk bezie, wil men, den mensch in het kind ontdekke. De ver scheidenheid in de schepping, ook zooals deze verscheidenheid zich in karakter trekken openbaart, is door ons veelal in beginsel volkomen erkend, maar het be leven van deze erkentenis liet nog op zich wachten, enkel loffelijke uitzonderingen daargelaten. Deze achterstand was te begrijpen. De opleiding was er niet op ingesteld; de paedagogie en de psycholo gie stonden nog in haar kinderschoenen, men wist zich maar al te nauw gebonden aan allerhande wettelijke bepalingen; en er beihoorde wel moed toe uit het gareel te springen en eenige, zij het ook matige, fantasie te gebruiken bij de inrichting van het onderwijs in dc klas. Den laatsten tijd echter is er meer teekening gekomen in de resultaten van psychologische en paedagogische onder zoekingen, en wat tot nu toe weinig meer scheen te zijn dan rtn warnet van onderlinge tegenspraken, heeft vtrs'hei- dene concrete punten aan het Hcht ge bracht, van waaruit een vernieuwing in het onderwijs kan worden aangebracht. We achten de vernieuwing waarop we nog terugkomen, in verschillend op zicht verblijdend. ïn de eerste en misschien belangrijkste plaats werpt zij een dam op tegen het verstarrende streven om den enkeling slechts te beschouwen voorzoover hij tdeel uitmaakt van een grooter geheel. De beteekenis van de menschelijke per soonlijkheid komt daarbij beter tot haar recht. En we moeten niet vergeten, dat het juist de belangrijkste levensvragen zijn, waarop de mensch een persoonlijk antwoord dient te geven. Daarnaast leidt de vernieuwing, wil zij slagen, tot een nader contact tusschen den leerling en het dagehjksch leven, en hierin en hierdoor niet het minst tusschen Daarna in een andere kamer met een snij brander bewerkt Geraffineerde inbraak ie Amsterdam Wisselkantoor op het Damrak voor groot bedrag benadeeld AMSTERDAM, 31 Oct. Een zeldzaam brutale inbraak is in den nacht van Zaterdag op Zondag gepleegd in het kantoorgebouw van de Noord-Holland- sche Bank, een wisselkantoor, gevestigd aan het Damrak 24 te Amsterdam, waar de daders voor 7000.aan gou den en zilveren munten en antieke geldstukken bemachtigden. Zij sjouw den de brandkast, die vlak voor een raam stond, naar een ander vertrek en zetten een groen-geverfde theekist, die er bedrieglijk veel op leek, in de plaats daarvan neer. Op nog geen vijf minuten afstands van het politiebureau Warmoesstraat hebben inbrekers het staat wel vast, dat dit geen werk van één man is geweest hun slag geslagen. De inbraak is des te bruta ler wanneer men bedenkt, dat het gebotrw van het wisselkantoor, waarvan de heer H. Rechter directeur is, gelegen is aan een der drukste wegen van Amsterdam, waar prac- tisch gesproken dag en nacht verkeer langs Zondagmorgen om half tien, toen de heer Rechter even iets op de zaak wilde halen, ontdekte hij de brutale inbraak. Onmiddel lijk waarschuwde hij de politie van het bureau Warmoesstraat, die onmiddellijk m actie kwam. De inspecteur, C. J. de Vries Humol en de rechercheur A. van Broekhoven, stelden het eerste onderzoek in. Later is ook de waarnemend commissaris van de sectie, commissaris M. O. F. van der Heul, ter plaatse geweest. De inbrekers zijn bijzonder slim te werk gegaan, waardoor zij den nachtwacht van de Maatschappij, waarbij het kantoor is aangesloten, om den tuin hebben geleid. Het wisselkantoor heeft voor, aan de Damrakzijde, twee etalages, gescheiden door een deur, waardoor 't publiek toegang heeft tot de hal, waar zich de loketten bevin den Overdag worden in de etalages vreemde bankbiljetten, munten enz. uitgestald, en op borden worden de wisselkoersen aangegeven Het pand heeft echter nog een voordeur, n.l. naast de linker-etalage. Deze deur geeft toegang tot een lange gang, die dus in de geheele lengte langs de kantoorlokalen loopt. Aan het einde van dien gang is ook een trapje van enkele treden naar de kel ders onder het gebouw. De kelders waren afgesloten door een deur met een heel een voudig hangslot, dat zelfs zonder inbrekers- werktuigen wel kon worden geforceerd. De dieven zijn de tweede deur aan de straat brutaalweg binnengeloopen. Deze deur is hoogstwaarschijnlijk niet op slot geweest. De kelders strekken zich onder het geheele gebouw uit, de hoogte bedraagt niet meer dan 1.60 meter, zoodat een volwassen man er niet rechtop in kan staan. Een gat in den vloer In den kelder gekomen begon voor de inbrekers het eigenlijke „werk". Zij hebben uit den kelderzolder, die den vloer van de kantoorlokalen vormt, een keurig vierkant stuk gezaagd. Zoo kwa men zij in 't kantoorlokaal, achter de lo ketten gelegen. Zij hadden het gat vlak voor den kachel gezaagd, zoodat de de aschla naar beneden in den kelder den leerling en het huisgezin. „De school aan de ouders" is een parool, hetwelk dit contact bij voortduur heeft voorge staan, en dus is begrijpelijk, dat een ver betering in de betreffende toestanden valt toe te juichen, ook van principieel standpunt. Het leven zelf is bij een in stelling, die daarop gericht is, gebaat. Nog al te zeer beheerscht het c ij f e r de beoordeeling van den leerling. Karak tervorming en karaktervastheid dreigen steeds achter te staan bij het aanbrengen van een groote hoeveelheid „parate kennis". Nogmaals het is begrijpelijk, dat de toestand zoo werd. Het verstand is nu eenmaal een belangrijk ding; het maat schappelijk leven houdt ook met het cij fer terdege rekening; en de onderwijs- wetgeving leidde ook wel in die rich ting. Maar temeer valt het te loven, dat in zoo breeden kring van onderwijzers het aantal deelnemers aan de Confe rentie was geraamd op 80, maar het werd 400 belangstelling voor de voorgestelde vernieuwing wordt gekoes terd. Waaruit deze vernieuwing eigen lijk bestaat, hopen we in een volgend artikel nader aan te geven. terecht kwam. Dit was voor de nachte lijke bezoekers echter geen bezwaar. Zonder veel moeite waren zij m het kantoor van de Noord-Hollandsche Bank gekomen. Het moeilijke werk moest nog komen. In dit voorste kantoorlokaal staat n.l. de brandkast met de door de inbrekers begeer den buiL Boven die brandkast brandt ech ter 's nachts een z.g.n. „banklicht" en van af de straat is door de glazen toegangsdeur heen deze brandkast te zien. De controlee- rende nachtwaker werpt dus zoo nu en dan een blik naar binnen om na te gaan of alles nog in orde is. De theekist Daarmede hadden de inbrekers, die blijk baar van de situatie de noodige studie had den gemaakt, rekening gehouden. Zij had den een theekist meegenomen, die ong< veer dezelfde afmetingen, heeft als de brandkast, die kist was 80 c.m. hoog en on geveer 10 c.M. lager dan de kleine, maai stevige safe. In den kelder hadden de nach telijke bezoekers de kist keurig groen ge verfd en om het effect nog te verhoogen er de kist bedrieglijk veel op de brandkast te doen gelijken, hadden zij met behulp van ijzerdraadjes en zilverpapier een „verzilver de knop" aan de kist gemaakt De kleine brandkast werd naar het trek achter het kantoor gesleept en op de plaats waar enkele minuten tevoren brandkast nog troonde werd de groene thee kist neergezet Om de hoogte gelijk te ken zetten de fantasierijke inbrekers het nieuwe meubel op een paar boeken. Boven op de pseudo brandkast werd voorzichtig de schrijfmachine gezet, die ook op de echte brandkast had gestaan. Het geheel was zoo bedriegelijk nagemaakt, dat zelfs de politie, toen zij Zondagochtend in 't kantoor kwam, riet direct het bedrog bemerkte Toen de inbrekers zoover met hun camouflage waren gevorderd en de echte brandkast naar d> achterkamer was vervoerd, schoven zij d' gordijnen tusschen voor- en achterkamer dicht en ook de gordijnen voor de achter ramen, die uitzicht geven op een rommelig binnenplaatsje, werden dichtgeschoven. Na alles aldus verduisterd te hebben, heb ben de heeren met een snijbrander de kast geopend, waarbij ze evenwel geen bankpa pier vonden. Dat wordt veiliger opsel^orgen. Wel troffen zij een belangrijk bedrag aan antieke gouden en zilveren munten aan, benevens een vrij hoog bedrag, ongeveer f7000aan gangbaar goud- en zilvergeld uit alle landen. Het carhidtoestel, dat naast het zuurstof apparaat noodig is voor den snijbrander, werd op de derde verdiening van 't gebouw aangetrofen in het atelier, dat een kleer maker in gebruik heeft. De inbrekers heb ben hier ook een bezoek gebracht, doch voor zoover bekend, worde daar niets vermist. Zeldzaam brutaal De theekist is blijkbaar in den kelder groen geverfd, want Zondagmorgen was de verf nog nat. Schilders zijn bezig het perceel van buiten te verven en in den kelder en in den gang stonden eenige potten verf, maar groene verf was er niet bij, zoodat de nachtelijke bezoekers deze waarschijnlijk zelf hadden meege bracht Het is niet de eerste keer, dat in perceel Damrak 24 is ingebroken. Begin September hebben leden van het hoofdstedelijke inbre kersgilde een nachtelijk bezoek gebracht aan de tweede etage, waar een cargadoors- kantoor is gevestigd. Er is toen echter niets gestolen, daar geen waarden in het kantoor waren achtergelaten. Ernstig motor-ongeval bij Drachten Twee ernstig gewonden DRACHTEN, 31 Oct. Zaterdag is de motor rijder G. Pulrum, die zijn broer den heer J. Pulrum op den duozit had, in de Folgeren- laan by Drachten tegen een van links ko mende auto, bestuurd door den heer H. Brander, aangereden. De gebroeders P. wer den van den motor geslingerd en ernstig ge wond opgenomen. G. Pulrum is naar ziekenhuis te Groningen overgebracht. Men vreest voor zijn leven. De heer J. Pulrum kreeg een hersenschudding. OUD-GEREF. GEMEENTE TE SCHEVENINGEN IN HET GELIJK GESTELD 's-GRAVENHAGE, 31 October. Het gerechts hof alhier heeft vanmorgen uitspraak gedaan in een geschil tusschen de Oud-Gereformeerde en de Geref. Gemeente te Scheveningen, welk geschil handelde over het bezit van het kerk gebouw. Het Hof heeft in zijn beslissing het vonnis van de Haagsche rechtbank van 9 Jan. 1936 bevestigd en aldus de Oud-Geref. Gemeen te in het gelijk gesteld. Het Hof heeft voorts de Geref. Gemeente veroordeeld tot betaling van f 150 voor eiken Zondag en eiken Chr. feestdag en voor f 50 voor elke andere dag, dat deze gemeente, nadat het vonnis en het arrest in kracht van gewijsde zullen zijn gegaan, het kerkgebouw niet heeft teruggegeven-. Eischt van Uw lev IA/ociacion de Vinadorei iberoi winal/loptleichB 8eed/ Bekroond lenloon/leilinq Adam I88J B H.B DE BEER.Ao1770 AM/TERDAM. Op het hulpgeroep van de vrouwen en kinderen kwamen onmiddellijk omwonenden toesnellen, die de passagiers uit hun benarde positie bevrijdden. Het bleek, dat enkele vrouwen en acht kinderen door glasscherven aan gelaat en handen waren gewond, terwijl drie vrouwen door den schrik bewusteloos geraakten. De geblesseerden werden naar het St Carolus- ziekenhuis te 's-Hertogenbosch overgebracht. Na verbonden te zijn, konden allen huis waarts keeren. De beide chauffers hadden geen letsel gekregen. De autobus werd, evenals de taxi, zwaar beschadigd. Loterij ten bate van het luchtbeschermingsfonds Vragen van den heer Van der Putt Autobus omver gereden Drie vrouwen bewusteloos van den schrik Op den hoek van den Zuid-Willemsvaart- weg en de Jan Heinstraat te 's-Hertoger bosch heeft zich Zondagmiddag omstreeks! landsche Zaken en Financiën gevraagd, of twee uur een ernstig verkeersongeluk voor gedaan. Een autobus van de firma J. Kr os uit Ammerzoden, waarin 22 passagiers warer gezeten, onder wie tien kinderen en eenige vrouwen, allen afkomstig uit Hede. en Schyndel, kwam uit de Jan Heinstraat en wilde de brug over de Zuid-Willemsvaart oprijden. Een auto van de Citax, bestuurd door den chauffeur Van der Loc uit 's-Her togenbosch, kwam op hetzelfde oogenblik met groote snelheid uit de richfmg van den Zuid-Willemsvaartweg en botste met groote kracht tegen den linkerkant van de autobus, tengevolge waarvan de autobus kantelde en op haar rechterkant terecht kwam. het den ministers bekend is. dat een dezer- dagen in een portvrijen omslag van het De partement van Rinnenlandsrhe Zaken door de Nederlandsche Vereeniging voor Lucht bescherming. afdeeling organisatie loterijen, een circulaire is verspreid ter aanbeveling van dn door de vereeniging georganiseerde loterij ten bate van een nationaal luchtbe- schermingsfonds. en of hot hen hekend is, dat het deelnemen aan die loterij wordt aantrekkelijk gemaakt door het. gelijktijdig met die aanbeveling, doen van een aanbie ding van een bepaald merk sigaren, in dier voege dat hij aankoop tot een waarde van tien gulden een gratis lot wordt verstrekt. Gevraagd wordt of de Ministers het juist achten dat deze overigens zeer nuttige ver eeniging handel drijft, of zij daarin geen ernstige henadeeling van hpf toch reeds zoo noodlijdend distributiebedrijf zien. Rouw en verontwaai diging in Frankrijk Schrikwekkende tooneelen in het warenhuis De lijst van de slachtoffers van den ge weldigen brand, die te Marseille heeft ge woed, wordt nog met den dag langer, en betwijfeld mag worden, of het juiste aantal omgekomenen wel ooit precies bekend zal worden. Alleen reeds onder het personeel telt men 62 dooden. Maar bovendien worden werklieden ver mist van de onderneming, die met de werk zaamheden in het gebouw bezig was, waar bij nog komen de vele personen, die ver mist worden en van wie men vermoedt, dat zij tot de bezoekers van het warenhuis be hoorden. De leden van het personeel hadden fami lies of betrekkingen, die zich onmiddellijk ongerust hebben gemaakt en zich tot de politie wendden, doch tal van andere ver missingen komen eerst thans vast te staan. Volgens overlevenden, die zich in het wa renhuis hebben bevonden, hoorden zij eens klaps een vrouw brand roepen, en zagen zij een man wegrennen met den schreeuw: „Redt je, alles staat in brand". Het tooneel, dat terstond hierop ontstond, was ontzettend. Alles stormde naar de uit gangen. Vrouwen en kinderen vielen en werden onder den voel geloopen. Stoelen en toonbanken werden door de opstuwende menigte omvergeworpen In een oogwenk vertoonden zich ook de vlammen en de rook. Een andere verkooper vertelt, dat de cen trale trap in een oogenblik in lichter laaie stond en dat een groote lift vol schreeu wende menschen met een ontzaglijk lawaai omlaag stortte. De meeste geredden, die spreken kunnen, zeggen, dat het vuur als het ware van alle kanten tegelijk op hen aankwam, zoo snel greep het om zich heen. De chef van 't administratieve personeel, die wist. dat zijn ondergeschikten zich bo ven bevonden, rende naar boven om te waarschuwen, doch kon weldra niet verder, omdat vlammen en rook hem den weg ver sperden. Hij vluchtte een kamertje in met drie winkelmeisjes, deed de deur dicht en opende het raam om een uitweg te zoeken. Hij legde den meisjes uit, hoe zij langs de gevellijst moesten loopen. om op een be paalde manier veilig den beganen grond te kunnen bereiken. Twee der meisjes, die het beproefden vielen echter te pletter. Het derde werd zwaar gewond. Hijzelf kon de straat bereiken, doch werd eveneens ge wond. Zij, die aan de vuurzee in het gebouw ontkomen waren, vluchtten in alle richtin gen zoover mogelijk weg. velen met lichte verwondingen. Voor verschillende ramen van het gebouw zag men menschen in wanhoop heen en weer loopen, totdat zij meestal plotseling verdwenen met de instortende vloeren. Grove nalatigheid Buiten stonden de toeschouwers machte loos, maar nog pijnlijker was het. dat de brandweer niets kon uitrichten, om de in nood verkeerenden te redden. Aan ijver en moed ontbrak het den brandweerlieden niet, maar de middelen, om iets doen. ont braken en op de angstkreten uit de menig te, of men dan niets deed, werd geant woord; „Wij moeten wachten op materiaal uit Toulon en Lyon". De minister-president, minister Marchan- deau en de heer Herriot moesten dit alles ook machteloos aanzien. Van eenigen orde dienst was niets te bespeuren. Ook de avondbladen maken melding van de woorden van den heer Daladier: „Maar is hier dan niemand, die beveelt, niemand om leiding te geven? Het is zielig!" De „Temps" spreekt dan ook van een catastrofe, waarvan gezegd moet worden, dat zij wel de ontzettende wanorde aan toont van sommige raderen van het admi nistratief beheer van Marseille. De „Paris Soir" verschijnt met een vlam mend protest en zegt: ,,Er zijn verantwoor delijkheden. Den brandweerlieden heeft het aan moed niet ontbroken, maar zij hadden een in het oog springend onvoldoend mate riaal te hunner beschikking, hetgeen nog verergerd wordt door het ontbreken van een administratieve organisatie, waardoor de gevolgen van de onvoldoende blusch- VOORNAAMSTE NIEUWS Dit Nummer bestaat uit TWEE bladen In een wisselkantoor te Amsterdam is een geraffineerde inbraak gepleegd. Te 's Hertogenbosch is een autobus met 22 passagiers omver gereden. Ernstige gewonden zijn niet te betreuren. Het Paedagogisch Congres voor het Chr. Onderwijs op de Ernst Sillem Hoeve. Een artikel over het werk van „Pro Rege" naar aanleiding van het 20-jarig bestaan. Overleden is Ds W. Maan. emeritus-, predikant der Geref. Kerk te Loenen- Vreeland. Overleden is Ds R. Willemze, Ned, Herv. predikant te Schaarsbergen. Ramon Franco, broeder van generaal Franco, met vliegtuig omgekomen. Tragische bizonderheden omtrent den brand te Marseille. Radicalen-congres te Marseille breekt met de communisten. Wat voor weer krijgen we Matige tot krachtige westelijke tot zuidwestelijke wind, zwaar bewolkt tot betrokken, aanvankelijk weinig ol geen regen, later weer toenemende regen kans, weinig verandering in tempera- n brand verzekert. middelen nog werden vergroot. Zich met die pe ontroering vereenigend met den rouw, waarin de Middel landsche Zee-stad is ge dompeld, moet men met de bevolking van Marseille vragen om een streng onderzoek, dat moet aantoonen, hoe door schul dige achteloosheid en een crimi- neele onverschilligheid de u iv breiding van den verschrikke- 1 ij ken brand mogelijk was. Leniging van den nood De Fransche regeering heeft een bedrag van 100.000 francs ter beschikking gestold van den prefect van het departement Bou- ches du Rhone tot leniging van den ergsten nood van de gezinnen der personen, die in den brand van Marseille om het leven zijn gekomen. De vreeselijke brand te Marseille. Deze foto geeft een even triest als welsprekend beeld van wat er van het warenhuis Nou velles Galeries over bleef.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1938 | | pagina 1