„Er zal geen vrede zijn
zegt Tsjang Kai Sjek
DROGE KEEL
WOENSDAG 26 OCTOBER 1938
EERSTE BLAD PAG. a
Ook Hankau in Japansche handen
China is niet gedemoraliseerd
Een gemeenschappelijk communiqué
van leger en vloot van Japan vermeldt,
dat de Japansche troepen Hankau zijn
binnen gerukt. De opmarsch werd aan
vankelijk tot staan gebracht doordat
alle bruggen over de Han-rivier bleken
vernield te zijn. Later kon men echter
over een dijk de stad aan de westzijde
bereiken en aldaar vasten voet krijgen.
De Japansche troepen namen groote
voorzichtigheid in acht bij het aanvallen
van de Chineesche afdeelingen, wel'ke
tot het uiterste vochten.
Het Noorden der stad stond in vlam
men, terwijl ook branden woedden op
verschillende punten van de Japansche
en de buitenlandsche concessies.
Volgens Engelsche berichten trokken
de Chineesche legers op ordelijke wijze
terug naar Sjasi, dat ongeveer honderd
mijlen ten westen van Hankau is gele
gen.
Niets wees er op, dat zij op eeniger-
Jei wijze zouden gedemoraliseerd zijn.
Volgens officieele berichten van
't Chineesche front ten westen van
Hankau, waar maarschalk Tsjang
Kai Sjek en zijn echtgenoote
verblijven, zou de maarschalk heb
ben gezegd: „Er zal geen vrede zijn
na den val van Hankau en Kan
ton".
De terugtocht der Chineezen
Het Chinoesohe persbureau bericht, dat
<ie wijze waarop de Jang Tse verdedigd is,
voor het Chineesche leger reeds een succes
beteekenit, niettegenstaande Hankau ten
slotte toch gevallen is.
De Chineezen hebben al hun materiaal in
veiligheid kunnen brengen en de burgerbe
volking van de stad kunnen evacueeren.
De terugtocht van do Chineezen was nood
zakelijk, aldus wordt van Chineesche zijde
opgemerkt, aangezien de Japanners een be-
slissenden slag wilden leveren in Woehan.
Door dezen terugtocht hebben d^Chineezen
hun kracht behouden.
De woordvoerder van het Chineesche le
ger kon nog niet mededeelen, welke de ver
dere plannen van de Chineesche legerleiding
waren, daar dit een militair geheim was,
doch wel kon hij zeggen, dat de legerleiding
ook verder tegenstand zal blijven bieden.
Een van de redenen, waaom de Chinee
sche legers uit het Woehan-district zijn te
ruggetrokken is ook. dat men buitenlanders,
de vrouwen en de kinderen zoo weinig mo
gelijk gevaar wilde laten loopen.
De woordvoerder voegde hieraan nog toe,
dat reeds een nieuwe verdedigingslinie is
gelegd buiten het Woehan-gebied ten einde
een verder oprukken van den vijand te ver
hinderen.
Ten aanzien van de mogelijkheid voor
fTsjang Kai Sjek, om ook na den val van
Hankau weerstand aan de Japanners te blij
ven bieden, merkt de U.P.-correepondent
te Shanghai op, dat, wil Japan werkelijk in
vloed uitoefenen in China, het de macht
moet hebben over alle verbindingslijnen en
over de Jang-Tse tot dicht bij Tsjoeng King.
En zelfs dan blijft deze „macht" over China
n kostbare strategie, daar de guerrilla die
woedt in de streken, welke nominaal in Ja
pansche handen zijn, den Japanners veel
schade berokkent
De vraag, die thans een ieder zich te
Shanghai stelt, is dan ook, of de nieuwe om
standigheden Tsjang Kai Sjek zullen nopen
af te treden, want ook thans nog is de toe
stand geenszins helder en de positie der
precair.
Nog geen vrede In zicht
Terwijl de bevolking van Tokio, nadat
door middel van sirenes de val van Hankau
was afgekondigd, zich aan vreugdebetoon
te buiten ging, onthielden volgens Havas
Japans politieke economische en financieele
leiders zich van ieder buitensporig betoon
van enthousiasme.
Vaak hoorde men in verantwoordelijke
kringen: „Het is nog niet het einde", dit in
tegenstelling tot de hoop van den kleinen
man, die met Kerstmis vrede venvacht.
Wat ook de vooruitzichten voor den vrede
zullen zijn, de val van Hankau, welke sinds
lang werd verwacht, doch door den val van
Kanton gedeeltelijk op den achtergrond
raakte, wordt in de leidenoe Japansche krin
gen beschouwd als een signaal voor nieuwe
versterkingen.
Daar Tsjang Kai Sjek niet gecapituleerd
heeft, is het noodig de veroverde gebieden te
zuiveren, de door den oorlog geslagen gaten
te dichten en de steden in het binnenland
van China weer op te bouwen. De moeilijk
heden, welke zich waarschijnlijk zullen
voordoen bij de politieke reorganisatie van
China ert ae omvang van de voorgenomen
economische taak, maken het noodzakelijk,
de openbare meening op vastberaden wijze
voor te bereiden op de gedachte, dat nieu
we opofferingen noodzakelijk zijn, om de
eindoverwinning te behalen.
Politieke kringen voorzien derhalve een
algeheele versterking der nationale disci
pline en met name:
1. De toepassing, voor het einde van dit
jaar, van de gedeelten der wet op de natio
nale mobilisatie, aie nog niet in werking
zijn getreden en die neerkomen op volmach
ten voor de regeering op ieder gebied.
2. Een nieuwen stoot aan de beweging ten
gunste van een eenheidspartij.
3. Versterking der economische controle.
4. Schepping van nieuwe hulpbronnen,
bestemd voor de oorlogsbegrooting, mis
schien door do verhooging van zekere
lastingen.
5. Het voorloopig onder de wapenen hou
den van alle opgeroepenen,
6. Intensiveering van de campagne voor
geestelijke mobilisatie.
De aanval op „Sandpiper"
Officieele kringen te Londen deelen mee,
dat de Japansche onderstaatssecretaris van
buitenlandsche zaken, Horinoetsji, een
bezoek heeft gebracht aan Sir Robert C r
g i e. den Britschen ambassadeur te Tokio en
hem het diepe leedwezen der Japansche re
geering heeft betuigd met betrekking tot het
incident met de „Sandpiper".
De minister bevestigde voorts, dat onver
wijld een onderzoek zou worden ingesteld'.
Dit bezoek geschiedde na een protest van
Craigie tegen het incident.
„Nog slechts een klein plaatselijk leider''
De Japansche minister van Oorlog, Ita-
a k i, heeft aan Havas medegedeeld:
Nu Kanton en Hankau genomen zijn, is
Tsjang Kai Sjek nog slechts een klein plaat
selijk leider. Wij zullen onze krachtsinspan
ning niet verminderen, zoolang wij er niet
in geslaagd zijn, een nieuw China op te
bouwen en de grondslagen voor een blijven-
den vrede in het Verre Oosten te leggen.
Eerst dan zullen wij rusten. Zoo noodig zul
len wij binnendringen in de verst afgelegen
hoeken van China".
De gouverneur van de Bank van Japan
zeide, dat de Chineesche aangelegenheid
thans de periode van opbouw heeft bereikt.
Er zal nog veel krachtsinspanning noodig
zijn, vooral voor het handhaven der mone
taire controle en de versterking van het toe
zicht op het economische leven. De gouver
neur zeide ervan overtuigd te zijn, dat de
economische structuur van Japan aan deze
krachtproef weerstand zou bieden, doch hij
voegde daaraan toe, dat de toestand meer
emissies van schatkistbiljetten noodig
maakt
NVv.h. J. GILTAY ZN
BOEKBINDERIJ
LONDEN ZOEKT OPLOSSING
DER KOLONIALE KWESTIE
Een proefbasis voor
onderhandelingen met Berlijn
Naar de Londensche correspondent
van de N. R. Crt. verneemt, zou te
Londen een proefbasis voor onderhan
delingen met Duitschland zjjn ontwor
pen inzake de oplossing van de kolo
niale kwestie. Van een concreet voor
stel is eventueel nog geen sprake, wijl
daartoe eerst tusschen Frankrijk, Bel
gië en Zuid-Afrika overeenstemming
zou moeten worden bereikt.
Volgens dit plan, dat natuurlijk voor
aanzienlijke verandering vatbaar is, zouden
Duitschland ondor zekere voorwaarden de
volgende gebiedsdeelen worden aangebo
den: De Kameroen en Togoland (Engelsch
en Fransch mandaatgebied), Ruanda en
Urandi (Belgisch mandaatgebied), een stuk
van Mozambique (Portugeesch eigendom)
en mogelijkerwijs «en stuk van de Belgische
Congo en een stuk van Tan gay ka (En
gelsch mandaatgebied).
Engeland zou voorts bereid zijn Portugal
en België schadeloos te stellen voor den af
stand van aan deze twee landen gevraagde
gebiedsdeelen. Er moet hierbij nog eens met
nadruk op worden gewezen, dat het boven
staande niet meer dan een aanwijzing is
van de richting, waarin Londen zijn ge
dachten heeft laten gaan. Tot gedetailleer
de plannen is het nog niet gekomen.
Gezien de herhaalde verklaringen van
Berlijn, dat het met niet minder dan déi
teruggave van alle koloniën genoegen kon
nemen, zou het op het eerste gezicht twij
felachtig kunnen schijnen, of dat land met
het aanbod als hierboven omschreven te
vreden zou zijn. Er zijn echter eenige aan
wijzingen, dat Duitschland de teruggave
van a 111 e koloniën giet langer als een on-
veranderlijken eisch stelt en bereid is te
onderhandelen.
Naar van geloofwaardige zijde te verstaan
wordt gegeven, kan het. Duitsche standpunt
als volgt worden omschreven:
Duitschland verlangt de teruggave van
alle vroegere Duitsche koloni n dus Togo,
Kameroen, Tangayka en Duitsch West-
Afrika. Zou de teruggave van een of meer
dezer gebieden echter op onoverkomelijke
moeilijkheden stuiten, dan is Duitschland
bereid zich schadeloos te laten stellen door
den afstand van andere Afrikaansche ge
bieden. Het aan Duitschland terug te
ven grondgebied moet echter in ieder geval
een aaneengesloten geografisch geheel
men. Een blik op de kaart zal duidelijk
maken, dat de proefbasis voor onderhande
lingen, die nog te Londen wordt
aan dezen laatsten eisch van
ten geografisch geheel nog niet tegemoet
komt.
Dat de koloniale kwestie op het oogen-
blik een onderwerp van drukke besprekin
gen achter de schermen vormt, zou tenslotte
nog kunnen blijken uit de rede van den
Zuid-Afrikaanschen minister van defensie,
Pirow. Hij is van Kaapstad via Port
Mozambique naar Lissabon gegaan en heeft
verklaard, dat hij, indien mogelijk, een on
derhoud over de koloniale kwestie met
Hitier zou willen hebben, terwijl hij la
ter nog naar Londen gaat.
De Hongaarsch-Tsjecho-
slowaaksche grensgeschillen
Drukke consulten te Praag
De Hongaarsche nota met nieuwe voor
stellen inzake de grensregeling, welke in
den nacht van Zondag ->p Maandag te Praag
werd ontvangen, heeft gistermidaag aldaar
het onderwerp van zcer-drukke besprekin
gen uitgemaakt. De ministerraad was in zijn
geheel aanwezig, evenals alle Slowaaksc.he
en Roetheénsche ministers. Na een alge-
gemecne bespreking met de centrale regce-
ring, zijn de regeeringen van Slowakije en
Roethenié afzonderlijk bijeengekomen om de
details te bespreken, welke elk land in het
bijzonder aangaan.
Tot nu toe is nog niets uitgelekt omtrent
dit beraad.
Het schijnt dat de Slowaken en Roethenen
verlangen, dat het ethnische beginsel strikt
zal worden toegepast, hetgeen niet in over
eenstemming is met de Hongaarsche aan
spraken op de steden Nitra, Kositz en
Uzkorod.
Gisteren heeft voor den eersten keer in
tegenwoordigheid van den ministei van het
verkeerswezen Julius Revay en den regeè-
rings-secretaris mgr. Augustin Volosin een
nationale Oekrainische raad in sub-Karpa-
tiseh Rusland vergaderd. De raad besloot
Hongarije ethnografische grenzen te geven,
doch zich te verzetten tegen een volksstem
ming. Verder sprak de raad zich uit voor een
federaal samengaan met de Tsjecho Slo-
waaksche republiek.
Een Duitsch standpunt
In Duitsche politieke kringen wordt op
nieuw verklaard, dat het Duitsche stand
punt ten aanzien van het Hongaarsch-Tsje-
choslowaaksche geschil bepaald wordt door
overwegingen van ethnischen aard. Hetzelf
de standpunt, aldus zegt men. is ingenomen
bij de afbakening der nieuwe Duitsch Tsje-
choslowaaksche grenzen. Duitschland zal
het bevriende Hongarije zijn steun niet wei
geren om een oplossing mo.relijk te maken.
De „Danziger Vorposten" die deze meening
vertolkt, motiveert haar met het argument,
oat Duitschland de nieuwe Tsjechoslowaak
sche grenzen zal moeten garandeeren en dat
niet kan doen, als die grenzen labiel zijn.
Het blad protesteert verder tegen de opvat
ting van zekere Poolsche bladen, die ge
lach reven hebben, dat Duitschland zich van
„Karpatho-Oekraienschen" staat zou wil
len bedienen als basis van samenwerking
met de Oekraine, waardoor niet Rusland,
.r de Poolsche Oostelijke grens bedreigd
worden.
Gevangen tusschen twee grenzen
Het lot der politieke vluchtelingen
Zekere buitenlandsche bladen, zoo meldt
het Tsjechische persbureau Ceteka, hebben
bericht, dat 156 Joden, die door de Gestapo
uit Vorlitz en Kostlitz, nabij Brno, zijn ver
dreven, gevaar loopen van honger en gebrek
om te komen aan de Duitsch-Tsjechische
grens, aangezien niemand hen wil opnemen.
Het is inderdaad een feit, dat tusschen de
linies van de Duitsche bezetting en van de
Tsjechische bezetting, in de zoogenaamde
neutrale zone, ongeveer honderd personen
leven in tenten onder slechte omstandig
heden. Het zijn vluchtelingen, voor het groot
ste deel uit Breclav. Vóór de aankomst van
de Duitsche troepen hebben ze deze stad
laten. Een aantal van hen zijn Tsjechen en
Slowaken uit het door do Duitsche troepen
bezette gebied, het meerendeel zijn evenwél
Joodsche vluchtelingen, die Oostenrijk na de
„Anschluss" hebben verlaten. Zij werden
door de Tsjechische autoriteiten te Breclav
geduld, doch zij hebben geen Tsjechischen
pas.
Zij krijgen levensmiddelen van de solda
ten en vooral van den Joodschen bond te
Brno en het Roode Kruis te Brno.
De Tsjechische autoriteiten, die zorg moe
ten dragen voor de bescherming van de hin-
nonlandsche arbeidsmarkt, in Tsjecho-Slo-
wakije, kunnen niet toestaan, dat deze vluch
telingen Tsjecho-Slowakije binnenkomen.
Tsjechisch militair vliegtuig
neergeschoten
Volgens Reuter wordt te Praag beweerd,
dat gistermiddag een Tsjechisch militair
vliegtuig door twee Hongaarsche jacht
vliegtuigen is aangevallen. Het Tsjechisch
toestel stortte brandend neer.
De bestuurder werd gewond. Het toestel
dat geheel vernield werd. is terechtgekomen
op een plaats, welke 12 K.M. binnen do
Tsjecho-Slowaaksche grens ligt.
Dit ernstige incident zou zich hebben voor
gedaan te Velke Meder, een stad, ten Z. 0
van Bratislava gelegen.
Van officieele Tsjechische zijde wordt ech
ter, volgens het D.N.B., dit gerucht tegen
gesproken.
De hertog van Rent
naar Australië
Benoemd tot gouverneur-generaal
Officieel wordt bekend gemaakt, dat
de hertog van Kent is benoemd tot gou
verneur-generaal van Australië. Hij volgt
als zoodanig lord Gowrie op, die zijn
ambt neerlegt.
De hertog van Kent zal zich naar
Australië begeven, waar hij in Novem
ber van het volgend jaar de functie van
Gowrie zal overnemen.
Reuter verneemt, dat de hertogin haar
gemaal zal vergezellen en waarschijnlijk
zullen zij ook hun kinderen meenemen.
Duitschers te Antwerpen
aangevallen
Een Joodscbe revanche
De leden van «Ie Duitsche Columbia t'or-
dillera-expeditie zijn te Antwerpe-n aange
vallen door een vijftigtal Joden. De leider
van do expeditie, Pieker, weid ernstig
aan het hoofd gewond. De Duitsche consul-
generaal te Antwerpen heeft bij d2-n burge
meester geprotesteerd. De leden van de ex
peditie waren op den terugweg van Colum
bia naar Duitschland te Antwerpen van
boord gogaan.
Schuschniggs vader begraven
Zoon mocht daarbij niet aanwezig zijn
Ofschoon aan het overlijden van den
id. r van Schuschnigg in Oostenrijk
geen bekendheid was gegeven, bevonden
zich gisteren honderd vijftig officieren van
het voormalige Oostenrijksche keizerlijke
leger op het Hietzinger kerkhof te Weenen,
om de bcgraf* nis van veldmaarschalk Artur
von Schuschnigg bij te wonen.
De familie van den overledene had bij do
autoriteiten stappen gedaan, om een begra-
:t militaire eer voor den overledene
te verkrijgen, doch dit was geweigerd. Er
waren slechts vier politieagenten en twee
detectives op de begraafplaats, om de ord-
ve handhaven. Er hebben zich geen inciden
ten voorgedaan.
Gravin Vera Fugger, de vrouw van den
:-bondskanseiier, woonde de plechtigheid
bij, zij liep gearmd met den broer van den
oud-hondskanselier.
De ex-kanselier had geen toestemming ge
kregen, om bij de begrafenis van zijn va-
dor aanwezig te zijn. Als reden van deze
weigering wordt opgegeven, „dat'de gezond
heidstoestand van Dr. Schuschnigg zijn aan
wezigheid bij de begrafenis niet toeliet".
Het Palestijnsche terrorisme
Bij de zuivering van Haifa en Nazareth
i de omliggende gebieden van gewapende
Arabieren zijn twee Aranieren gedood we
gens 't geven van rooksignalen en het ver
breken van afzettingen. Een aantal tenten
Bedneïne-n is afgebroken hij wijze van
straf voor het schieten op militairen.
In de afgeloopen 24 uur zijn drte Arabie
ren door terroristen gedood en werden te
Jaffa en Guza drie bommen geworpen.
DE KINDERVERLAMMING TE KEULEN
Sinds 1 Aug. zijn te Keulen tengevolge van
kinderverlamming 26 sterftegevallen voor
gekomen. In het geheel waren er 846 pa
tiënten.
Uit de cijfers blijkt, dal 38 patiënten Jon
ger waren dan één jaar, 197 tusschen één
en 5 jaar, 72 van 6 tot, 14 jaar, 22 van 15
tot 19 jaar, terwijl 17 22 jaar of ouder wa
Whisky Soda
C ar am e l la
Van Lonk a
te Breda
door overwarme treinen, bioscopen, G*°ore
etc.? Verzacht de keel, alvorens het een
verkoudheid wordgmet de medicinale
Duitschland wenscht regeling
met Litauen
Memelgebied als inzet
Volgens de „Dobry Wieczor", een
Poolsch regeeringsorgaan, zou de gezant
van Duitschland te Kaunas de Litausche
regeering een nie.t-aanvalspact voor 15
jaar en de waarborging der onschend
baarheid van de grenzen hebben voorge
steld op voorwaarde dat Litauen:
1. Het niet-aanvalspact, dat het met
Sovjet-Rusland verbindt, opzegt;
2. Het meerendeel van zijn graanuit-
voer naar Duitschland zendt;
3. Het Memelgebied maakt tot een vrij
gebied.
Vóór het einde van dit jaar zou de
Litausche regeering op deze voorstellen
moeten antwoorden.
HENLEIN WORDT RESERVE-MAJOOR
De opperbevelhebber van het Duitsche
leger, generaal Von Brauchitsch, heeft
den Rijkscommissaris voor het Sudetcn-
Duitsche gebied, Konrad Hen le in, mede
gedeeld, dat hij hem wogens diensten, be
wezen tijdens de bevrijding van het Sude-
ten-Duitsche gebied, met ingang van 1 Nov.
a.s. heeft benoemd tot reserve-majoor van
een infanterie-regiment.
VON RIBBENTROP NAAR ROME
Berlijn wordt officieel
dat de Duitsche minister van buitenland
sche zaken, Von Ribbentrop, Donder
dagavond a.s, te Rome zal aankomen voor
een kort bezoek.
Van officieuse zijde wordt ten aanzien
van dit bezoek medegedeeld, dat geen pro
gramma voor de besprekingen is opgesteld.
Dit is ook niet noodig, aangezien door de
politiek van de as Rome—Berlijn een nau
we Italiaansch-Duitsche samenwerking be
staat, welke niet alleen tot uiting komt in
tijden, waarin bepaalde vraagstukken aan
de orde zijn.
Volgens de Grieksche bladen zal koning
George van Griekenland hedenavond via
Parijs naar Londen reizen, voor een incog-
nito-bezoek aan Engeland. De koning zal
eenige weken uit Griekenland afwezig
blijven.
HET JOODSCHE ONDERWIJS IN ITALIË
In het Italiaansche staatsblad is een
decreet gepubliceerd, volgens hetwelk op
kosten van den staat lagere scholen voor
Joodsche kinderen zullen worden opgericht
in plaatsen, waar minstens tien Joodsche
kinderen wonen. De onderwijzers op deze
scholen kunnen Joden zijn.
UIT OOST- EN WEST-INDIE
Zuid-Slavische globetrotter
vermist
Vermoedelijk op zee omgekomen
In Penang vreest men voor het lot vaö
den Zuid-Slavischen globetrotter Mate
Shimunovitch, cnvldt de Sum. Postj
Een maand geleden vertrok hij in een een
voudige, aldaar vervaardigde Sampan,
waarop een zeil was gezet, van Penang naar
Sumatra, maar men heeft sindsdien niets
meer van hem vernomen.
Shimunovich was een merkwaardige fi
guur. Vergezeld van zijn hond, welk dier
den toepasselijken naam „Globe" droeg,
zwierf hij over de wereld, van land tot
land. In totaal had hij, bij aankomst in
Penang, al 45.000 mijl geloopen. In 1928 was
hij uit Joego Slavië vertrokken. In Aug.
j.l. arriveerde hij In Penang, waar hij da*
delijk onaangenaamheden kreeg met de po-
litie, omdat hij zich als vreemdeling niet
had gemeld. Hij werd toen tot vijf pond boete
subsidiair een week hechtenis veroordeeld,
was aanvankelijk vastbesloten maar een
week te gaan brommen, doch liet zich door
vrienden bepraten en betaalde de boete.
Op 4 Sopt aanvaardde Matte Shimunö
tch den avontuurlijken overtocht in een
sampan naar Sumatra. Vandaar zou hij de
lis voortzetten naar Australië.
Men vermoedt thans in Penang, dat Matte
Shimunovitch met zijn braven hond Globö
rdronken is.
Een Indische sympathie-betuiging
De voorzitter der Federatie van Europee*
sche werknemers in Ned.-Indië, de heer G. J*
n Lonkhuyzen, verzond 18 October
j.l. aan H.M. de Koningin het volgende tele-
„De Federatie van Europeesche Werk
nemers in Ned.-Indië droeg mij op Uwo
Majesteit hulde te betuigen betreffende Haar
Koninklijke Boodschap van 10 October 1933,
tot geestelijke en moreele herbewapening"-
GEMENGD NIEUWS
DOODELIJK ONGEVAL
Men meldt ons uit Arnhem:
Een bejaarde dame wilde van achter het
plat harer woning aan het Roermondsplelrt
een doek halen. Zij kon deze niet bereiken:
en srapte daarom over de leuning heen. Ten
gevolge van de duisternis stapte zij mis,
viel en kwam op de 6 meter lager gelegen
binnenplaats terecht- De ongelukkige was
terstond dood.
VROUW AANGEREDEN
Men meldt ons uit Arnhem:
Op het Velperplein werd een voetgangster
aangereden door een personenauto. De
vrouw kwam te vallen en klaagde over pijn
in haar hoofd. Zij kon echter haar weg ver
volgen. Naar de oorzaak van de aanrijding
stelt de politie een onderzoek in.
t
De Golf van Biscay e liet zich rustig door den Poolster be*
ploegen. In den namiddag doken van alle kanten zwarte pot
ten aan de oppervlakte op. Spelende dolfijnen. Ze joegen snel
als torpedo's door het water. Zonder moeite hielden ze de
tienmijlsvaart van den Poolster bij. Meestal flitsten ze uitda
gend langs het schip, bleven voor den boeg in dolle uitgela
tenheid kris-krassen. Soms leek het dat de scherpe neus van
het schip de visschen zou raken. Maar de donkere projectielen
speelden een gewonnen spel. Oogenschijnlijk zonder een en
kele beweging, soepel en ongelooflijk vlug lieten ze den boeg
achter zich. In snelle sprongen half boven water ijlden ze weg.
'Andere namen hun plaats in. Die vermaakten zich dan op
hun beurt weer vlak voor de smalle Strook kant, dat de boot
vaardig en onvermoeid in het water weefde.
's Avonds lichtte de Golf fel en sterk langs den zwarten
romp van het schip. Breede vuurwaaiers spreidden zich aan
weerskanten uit. Het knooppunt was de sqherpe boeg van den
Poolster. Soms sloeg die waaier dicht en doofde dan de fos-
foorsterren. Maar zoodra de neus van het schip dieper in het
Svater sneed en protesteerend snoof, viel de waaier weer open.
Groen en blauw vonkte fijntjes tusschen het dikke wit van het
boegwater.
Net of er honderden koeien gemolken worden, mompel
de Zwiers, de oudste matroos. Hij leunde over de reeling van
den voorkuil. Naast hem stond Dolf.
Dat kan ook zoo kostelijk bruisen.
Wil je nou al weer naar de wal?
Goed, ik kan ook zeggen: net als getapt bier met een
hooge manchet.
Toch de wal.
Dat is te zeggen, de lollige kant ervan.
Ben jij lang in de vaart?
Dertig jaar.
Behoorlijk portie.
Zwiers knikte.
Ze zwegen, keken naar de dansende vuurvlek; es, en ver
zadigden zich aan de breede rust van de zee.
Dolf had een onuitgesproken vriendschap gesloten met den
man, die nu naast hem stond. Zwiers was de kalmte zelf. Een
korte zwaargebouwde kerel, openhartig, blijmoedig. Zeker, er
waren onder de vier andere matrozen ook joviale lui. Daarom
heerschte er in het foksel een kameraadschappelijke geest.
Maar de sympathie van Dolf ging toch het meest uit naar
Zwiers. Misschien wel, omdat hij achter diens blijmoedigheid
een onvoldaanheid voelde. Heelemaal tevreden was Zwiers
niet, hoewel het tegendeel waar scheen te zijn. Precies ver
klaren kon Dolf het niet. Het was bij hem meer een kwestie
van gevoel, dat reageerde op enkele losse woorden.
Ook nu weer. Die vreemde vergelijking van koeien, die ge
molken werden. Er leek een verlangen in weg te schuilen.
-Dertig jaar... Och, ze zijn gauw genoeg om. May be
omdat ik ervan genoten heb. Maar je ben te kort aan wal.
Toch niet getrouwd?
Nee, dat is niks voor een zeeman. Neem nou onze maat
Vlas. In twee jaar tijds is hij nog geen veertien dagen bij el
kander thuis geweest. De eene dag binnen, de andere weg.
Dat is geen leven voor een vrouw.
En toch denk ik soms, hij komt straks in zijn eigen home.
Zie je, dat is het verschil met mijDuizend katers, wat
drukken we nou een zware boom. En dat in zulk mooi weer.
Kalm liet de Poolster zich wiegen in de lange, sloome dei
ning. Met even lange rustpoozen en even sloom neuriede de
wind door het staande want een mijmerdeuntje.
Toch is de tramp-vaart een stuk beter, dan een liner,
begon Zwiers weer. Hij had waarschijnlijk in gedachten al
veel meer gezegd. Vandaar de vreemde overgang zijner
woorden.
Je hebt nu zelf de vaste lijn meegemaakt. Er zit zoo wei
nig leven in, niet? Het gaat alles zoo'n eendere gang. Een
beurtdienst met een vaste bestemming, een vaste haven, een
vaste terugkeer. Geen variatie, geen onzekerheid. Alles vol
gens een zuiver afgebakende lijn. Dat ligt mij niet.
Dolf meende hier een tegenstrijdigheid te bemerken. Zwiers
wilde afwisseling en toch lag er weemoed in zijn stem, toen
hij sprak over „eigen home". Naast de onzekerheid zou hij
dan in ieder geval een bepaald punt willen bezitten, waar hij
na een zwerftocht een poosje kon rusten. Wonderlijke kerel.
Als hij onder de maats verkeerde, was hij de jolige Zwiers,
die met den dag leefde en niet verder scheen te kijken. Maar
als je een oogenblik, in een vrije torn, met hem alleen sprak,
ontdekte je den anderen Zwiers. Dan bleek hij iemand die
heimwee had, of althans een sterke begeerte naar een onver
anderlijke ankerplaats.
Zoo peinsde Dolf over zijn ouderen vriend.
Hij was zich niet bewust, dat zijn genegenheid voor Zwiers
grootendeels haar oorzaak vond door een punt van overeen
komst in hun beider geestesgesteldheid.
Ook Dolf wilde zwerven. En, evenals Zwiers, zwerven
over de zeeën. Die rusteloosheid wortelde in hun diepste we*
zen. Maar bovendien kende de jonge matroos voor de eerste
maal in zijn leven die knagende gewaarwording van het ver*
langen. De diepste roerselen van zijn mannenziel waren ge*
troffen door een heftige begeerte naar de vrouw. Eén vrouw*
Voortdurend klom de herinnering op aan de korte wandelin
gen met haar. Hij zag telkens de vlotte verschijning, zooals
ze haastig en blij naar hem kwam. Hij duwde echter steeds de
gedachte aan haar wrevelig terug. Wat had het voor zin nog
aan die prettige uren te denken? Die waren verleden gewor
den. En dus niet meer geschikt dan om te worden wegge
borgen.
Maar een verlangen Iaat zich niet door koele redeneering
verjagen.
Het bleef hangen en maakte Dolf opstandig. Hij vroeg zich
af, waarom de vriendschap verbroken moest worden. Had die
eerste ontmoeting dan geen verdere zin gehad, dan even een
begeerte op te wekken, en die weer te onderdrukken?
Goed beschouwd was het heele geval zonder zijn toedoen
gebeurd. Hij had het later als een bijzondere beschikking ge
zien. Een avond tegen zijn wil in het bijzijn van haar doorge*
bracht, en op een middag, na vergeefsch zoeken in Amster*
dam, tóch de kennismaking hernieuwd. Indien hij haar toen
niet ontmoet had, zou het meteen uit geweest zijn. Maar nu!.*«
Wordt vervolgd
