gtiltstfjt (Hmmut
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leidenen Omstreken
)e noodzakelijkheid van
een goede weermacht
Stoomschip gezonken in
den Nieuwen Waterweg
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 38936
NO. 6532 WOENSDAG 26 OCTOBER 1938 19e Jaargang
OPENLIJKE EN BEDEKTE
SABOTAGE
Het publiek heeft aan de verduisterings
proeven, welke in verschillende plaatsen zijn
genomen, in '.t algemeen gesproken, una
niem meegewerkt. Natuurlijk was er hier
daar een onhandelbare uitzondering.
Teneinde over een vloot van volwaardige
kruisers te kunnen beschikken, zal het noo-
dig zijn, dat op de begrootingen voor de
dienstjaren 1940. 1941 en 1942 telkens de gel
den voor den eersten termijn van een krui
ser worden aangevraagd. Ook zal bij de sa
menstelling van de begrooting voor 1940
moeten worden gerekend op den aanbouw
van eenige torpedoboot jagers.
Aanvulling van het officierenkorps
Verscheidene leden merkten op, dat het bij
de uitwerking en de toepassing van de ge
wijzigde dienstplichtwet met den dag dui
delijker blijkt dat de aanvulling van het of
ficierscorps groote moeilijkheden oplevert.
Wordt dit vraagstuk, dat voor de weer
macht van primordiaal belang is, niet spoe
dig tot oplossing gebracht, dan zullen de op
leiding van de dienstplichtingen en de goe-
de^geest bij den troep niét weinig daaronder
Sommige leden wezen er op. dat er een
nijpend tekort bestaat aan goed geschoold
kader voor de opleiding van de dienstplich
tigen. Zij meenden, dat 't hieraan moet wor
den geweten, dat aan de opleiding van de
manschappen nog veel ontbreekt
Deze leden zouden daarom gaarne vol
ledige mededeel in gen ontvangen omtrent al
les wat op de aanvulling van het onderoffi
cierskorps betrekking heeft Daarbij dach
ten zij niet in de laatste plaats aan de wer
king van het capitulantenstelsel en het ver
loop bij de capituianten.
Men achtte het niet juist, dat burger-ar
chitecten geheel zijn uitgesloten van den
bouw van nieuwe kazernes.
Luchtverdediging
Vele leden zouden gaarne worden inge
licht omtrent de organisatie van de lucht
verdediging in den ruimeren zin.
Gevraagd werd, of de militaire vliegvelden
alle binnen de stelling Holland zijn of wor
den geconcentreerd. Zoo neen, welke mili
taire vliegvelden zijn of worden daarbui-
teen aangelegd?
Van verschillende zijden werd gevraagd
om een uiteenzetting over het verloop van
de onderhandelingen betreffende de over
neming van civiele vliegvelden door het De
partement van Defensie. Men hoopte daar
uit te leeren, hoe de Minister zich voorstelt,
in de behoefte aan militaire vliegvelden te
voorzien. Een aantal dezer leden meende,
dat, indien te dezer zake een ander beleid
was gevoerd, een besparing van eenige mil-
lioenen guldens had kunnen zijn verkregen.
Vele leden spraken in dit verband de hoop
uit, dat de Minister zal medewerken tot een
voor Rotterdam bevredigende oplossing van
het Waalhaven-probleem.
BRAND OP HET PASSAGIERS
SCHIP „DEUTSCHLAND"
Dringende oproepen om assistentie
Vuur tenslotte bedwongen
Het s.s. „Deutschland" van de Ham-
burg-Amerika-lijn, met 591 passagiers
en 400 koppen bemanning, onderweg van
Hamburg naar New York, waar het
Vrijdag zou aankomen, heeft op 200
mijlen afstand van Kaap Race (New-
Foundland) brand aan boord gekregen.
De gezagvoerder maakte draadloos
bekend, dat de toestand op zijn bodem
gevaarlijk was en hulp dringend nood
zakelijk.
Volgens Radio Marine begaven een
zestal schepen zich in allerijl ter assi
stentie naar de „Deutschland", die in
ruim 4 door het vuur bedreigd werd.
Het dichtst in de nabijheid waren de
„Europa" en de „Collamer", die echter
nog zes uur zouden moeten varen, alvo
rens de „Deutschland" te kunnen berei
ken, en gelijk verlangd, daarvan de pas
sagiers over te nemen.
De „Deutschland" ging inmiddels door
met te seinen: „Gevaarlijk; hulp noodza
kelijk.'"
Volgens een later draadloos bericht
van het schip zou het vuur echter be
dwongen zijn.
De opvarenden ongedeerd
Naar de Hamburg-Amerika-lijn
mededeelt, heeft de gezagvoerder
van het -toomschip „Deutschland"
vanochtend vroeg radiotelefonisch
medegedeeld, dat men den brand
aan boord meester is en dat geen
gevaar voor passagiers, bemanning
en schip bestaat. Er hebben zich
geen persoonlijke ongevallen voor
gedaan; verscheiden schepen liggen
in de nabijheid van de „Deutsch
land".
gfoonnemtntBprijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agenlschap gevestigd is 235
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending530
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/j ct.
Zoo vertelt de pers van een Amsterdam
mer, „die alle vensters in zijn huis glorieus
verlichtte, als gold het een feestelijke illu
minatie, vervolgens de radio eens echt-gezel-
lig aanzette ,om daarna zijn woning te ver
laten, ten einde uit de verte gade te slaan
tot welke gevolgen deze uitbundigheid aan
leiding zou geven".
Terecht oefent men critiek op zoo'n min
derwaardig gedrag. Maar is het niet even
zeer minderwaardig, wat, volgens mededee
lingen in Rotterdam is gebeurd? Daar heeft
althans in enkele gedeelten van de stad
de af deeling van „Kerk en Vrede" een uur
voor de verduistering begon, een geschrift
verspueid, waarvan de inhoud merkwaardig
veel op een poging tot sabotage geleek.
Een volledig exemplaar van dit geschrift
heeft ons nog niet bereikt, doch volgons de
„N. Rott. Crt." komt er deze althans dubbel
zinnige verklaring in voor:
„Hoewel het Hoofdbestuur van „Kerk
en Vrede" wegens het uit zedelijk oog
punt gecompliceerd karakter van deze
kwestie de leden der vereeniging vrij
laat en hun in dezen geen gedragslijn
voorschrijft, heeft het desniettemin de
volstrekte zekerheid, dat het velen leden
der vereeniging uit godsdienstig-zedelijke
motieven onmogelijk zal zijn, om mede
werking aan de luchtbeschermingsoefe
ningen te verleenen".
Financieele consequenties
daarvan aanvaard
Instemming mei Je uitbreiding
van onze viool
Rondom den tweeden ver-
vangenden kruiser
Vragen over de op'eiding van
dienstp idiiigen
A AN het voorloopig verslag der
Tweede Kamer inzake het acht
ste hoofdstuk (Defensie) der Rijksbe-
grooting voor 1939 ontleenen wij het
volgende:
Zeer vele leden, die zich verheugden
over het behoud van den Europee-
schen vrede, brachten hulde aan de
weermacht, die in de ure des gevaars
streeft, den achterstand in de materieel-voor-
ziening in te halen. Ook zij betreurden, dat
de aangeboden begrooting aanzienlijk hno-
ger is dan haar voorgangster, doch zij acht
ten, zeker voor wat den gewonen dienst be
treft, een sterke verhooging van de uitga
ven onvermijdelijk. Het bezit van een gt e-
de weermacht is voor ons land volstrekt
noodzakelijk.
Grensbewaking onvoldoende
Verscheidene leden waren van oordeel,
dat de bescherming tegen plotselinge over
schrijding van de grens door gemotoriseer
de troepen niet voldoende is verzekerd. De
onderdeelen, welke met de grensbewaking
zijn belast, zijn te ver van de grenzen ge
legerd.
Naar het oordeel van sommige, leden
moet onze Oostgrens worden versterkt met
nermanente werken, in den trant van de
Fransche Maginot- of de Duitsche Si°g-
fried-linie
Tegen dit denkbeeld werd door andere
ledc-n aaneevoerd dat hef in strijd is met
onze zelfstandigheidspolitiek. Wil men
vestingwerken, dan ook naar alle zijden,
maar dit is onbetaalbaar.
Krachtiger optreden tegen de N.S.B.
Verscheidene leden, die van oordeel wa
ren, dat onze weermacht moet steunen op
de gansche bevo.king, betreurden, dat de
Minister niet krachtizer optreedt tegen po
gingen tot fascistische beïnvloeding van
onze marine. Daarbij wezen zij op de volgen
de feiten:
Op 7 Mei 1937 werd te Soerabaja de „Mus-
sert-jeugd" aan boord van H. Ms. „De Ruy-
ter" ontvangen, waarbij een ontslagen lu:te-
nant de gelegenheid kreeg een rede uit te
spreken.
Op 27 Maart 1938 was het een gezelschap
van 250 natïonaal-socialisten (Nat. Werk
nemers-vereeniging, afdeeling Haarlem), dat
te Amsterdam aan boord van H. Ms. „Java"
werd ontvangen.
Op 17 Juni 1938 stond bij de aankomst uit
Nederland van eenige leden der N.S.B. te
Medan de nationaie jeugdstorm opgesteld.
Het Augustusnummer van „Onze Vloot"
bevatte een artikel van een kapitein der in
fanterie, werkzaam aan het Departement v.
Defensie, met zuiver nationaal-socialistische
beschouwingen over Frankrijk en Duitseh-
land gesteld in een onmiskenbare nationaal-
socialistische terminologie.
Andere leden hadden in laatstgemeld ar
tikel niets gelezen, dat zou wijzen op natio
naal-socialistische of fascistisch*» gezindheid
van den schrijver.
Nationaal Jongeren Verbond
Vele leden maakten bezwaar, dat aan het
Nationaal Jongeren Verbond bij gelegenheid
van vlootrevues herhaaldelijk de regeling
van de ontvangst der gasten wordt overge
laten, waarbij het de gelegenheid te haat
neemt om nadrukkelijk voor eigen zaak pro
paganda te maken.
Gevraagd werd voorts, of de Regeering wel
krachtig genoeg optreedt tegen- anti-milita
ristische propaganda in en buiten de weer
macht
Vele leden stemden in met de voorgestel
de verhooging van de artikelen betreffende
de geestelijke verzorging. Men hoopte stel
lig, dat deze verzorging gelijken tred zal
houden met de uitbreiding van de weer
macht
Economische en indnstrieele voorbereiding
Naar aanleiding van 's Ministers verkla
ring, dat hij bereid was, aan de Kamer een
schema over te leggen van de organisatie
van de economische en indnstrieele voorbe
reiding van de defensie, wanneer deze haar
beslag zou hebben gekregen, werd gevraagd,
of de ODbouw van deze organisatie reeds
zoover gevorderd is. dat de Minister daar
omtrent mededeelingen kan doen.
Van verschillende zijden werd er wederom
op aangedrongen, het materieel zooveel mo
gelijk in eigen land aan te schaffen.
Verschiller.de leden vestigden nogmaals
de aandacht op de moeilijkp positie, waarin
de oud-gepensionneerden. de militaire we
duwen en de oud-marinewerklieden verkee-
ren.
Kan de Minister voor de oplossing van
deze kwestie niet ten minste een commissie
instellen?
De tweede vervangende kruiser
Vele leden konden zich, zooals gezegd, met
de voorgestelde verhooging van den kapi-
taaldienst niet vereenigen. In het bijzonder
maakten zij ernstig bezwaar tegen het voor
stel, reeds thans een tweeden vervangenden
kruiser op stapel te zetten.
Kan men er stellig op rekenen, dat deze
kruiser werkelijk een vervangende zal zijn?
Of zullen, als ook deze kruiser eenmaal in
gebruik is gesteld ,de „Java" en de „Suma
tra" nog eenigen tijd in dienst blijven om
slechts voor nieuwe vervangende kruisers
plaats te maken?
Te meer waren deze leden tegen verderen
kruiseraanbouw, wijl 7,ij het nut van deze
weinig krachtige groote eenheden voor de
Indische defensie zeer problematisch acht
ten.
Verscheidene leden achtten 's Ministers
motiveering van de voorgestelde uitbreiding
en vernieuwing van het materieel aanneme
lijk. vooral voor wat het kleine materieel be
treft. Met betrekking tot den aanbouw van
den tweeden vervangenden kruiser stelden
deze leden voorop, dat vastgehouden dient
te worden aan het plan-Deckers.
Met het voorstel tot versnelden aanbouw
konden zij slechts instemmen onder het na
drukkelijk voorbehoud, dat dit voorstel geen
aanloop mag worden om tot een groot"re
sterkte dan drie kruisers te geraken.
Verscheidene leden verklaarden zich met
de voorgestelde bouwplannen geheel te kun
nen vereenigen. Vooral van het voorstel om
een nieuwe kruiser op stapel te zetten, had
den zij met instemming kennis genomen,
LIJK GEVONDEN
STAD ah. HARINGVLIET. 26 October. De
polderwerker J. v. R., die op het gors van
den van Brienenpolder alhier werkzaam
was, vond het lijk van een man. Uit ver-
Ernstige aanvaring
in den mist
De scheepvaart is geslremd,
daar het wrak in het
vaarwater ligt
Bemanning gered
MAASSLUIS, 25 Oct Heden
avond omstreeks kwart voor tien
heeft op den Nieuwen Waterweg
ter hoogte van Poortershaven een
aanvaring plaats gehad tusschen het
Grieksche uitgaande stoomschip
„Chryssi" en een nog onbekend ge
bleven schip. De scheepsbotsing
vond plaats tijdens dikke mist. Het
Grieksche schip werd ter hoogte
van de machinekamer geraakt en
zwaar ehavend. Het schip verkeert
in zinkenden toestand De beman
ning is van boord gegaan en door
de sleepboot „Hoek van Holland"
opgepikt
Er hingen hedenavond over het gebied van
den Nieuwen Waterweg dikke mistbanken,
welke geen vijf meter zicht mogelijk maak
ten. Reeds in den vroegen morgen was dat
ook het geval geweest. Dit heeft toen nogal
vertraging veroorzaakt in de groote scheep
vaart en er moest uiterst voorzichtig worden
gemanoeuvreerd, ook ai behoefde de loods-
dienst niet te worden gestaakt. In de mid
daguren trok echter de mist goeddeels op
en een groot aantal schepen kwam den Wa
terweg binnen.
Hedenavond was de mist echter weer van
dien aard, dat de grootste voorzichtigheid
geboden was. Hoe de aanvaring tusschen «te
„Chryssi" en het onbekende schip heeft
plaats gehad, staat nog niet vast Het Griek
sche schip werd echter zoo zwaar getroffen,
dat het onmiddellijk water maakte en begon
te zinken. Hulp was uiteraard in het late
avonduur niet dadelijk bij de hand, waar
om S.O.S.-seinen werden uitgezonden. Deze
werden door Scheveningen Radio opgevan
gen en onmiddellijk doorgegeven naar Hoek
yan, Holland, waar juist de sleepbooten
schillende gegevens bleek het een zekere
Schoemakers afkomstig uit Bruinisse te
zijn, die voor enkele weken in het
Volkerak overboord is geslagen en verdron
ken. Het lijk is in het lijkenhuisje der ge
meente opgebaard.
„Maas" en „Blankenburg" aanwezig waren
die onmiddellijk naar de plaats van de aan
varing vertrokken. Ook de twee bergings
vaartuigen .Bruinvis" en „Meermin" bega
ven zich daarheen.
Inmiddels was de „Chryssi" ter hoogte van
aucdalf rood 8 aan den grond geloopen en
gezonken. De bemanning heeft zich aan
boord van de scheepsboot begeven en is door
de sleepboot „Hoek van Holland", die toeval
lig in de buurt was, opgepikt. Alleen de
kapitein en twee officieren zijn aan boord
van het schip gebleven.
Het staat nog niet vast (zulks in verband
met den dikken mist) wanneer de beman
ning van de „Chryssi" aan wal zal worden
gebracht Uit radio-telegrafische mededeelin-
gen van de sleepboot „Blankenburg" ver
nam men, dat de Chryssi met 't achterschip
onder water zit Het schip ligt vrij gevaar
lijk voor de scheepvaart
De „Chryssi" behoort toe aan de reederij
der erven P. J. Goulandris te Andros en
heeft een bruto-inhoud van 5467 ton. Het is
in 1913 te Triest gebouwd. Het was op weg
naar Buenos Ayres en geladen met steenko
len. De Rijkshavenmeester te Rotterdam is
naar Poortershaven vertrokken, om een on
derzoek in te stellen.
Men hoopt, dat het mogelijk zal zijn de
„Chryssi" spoedig te bergen.
Aangenomen wordt, dat het andere schip
waarvan men niets meer heeft bespeurd, een
eind verder voor anker is gegaan.
De scheepvaart stilgelegd
Vannacht omstreeks één uur verdween
het schip in de diepte en op dat oogenblik
staken alleen de masttoppen nog boven
water. De kapitein en de officieren hadden
inmiddels het schip verlaten en waren over
gestapt op de sleepboot .Blankenburg".
Behalve de kapitein en een officier zijn Je
opvarenden vanmorgen omstreeks zeven uur,
nadat zij het wrak om twee uur hadden
verlaten, in dichten mist met de „Meermin"
en „Argonaut" te Maassluis aangekomen. Zij
zijn vanmorgen per autobus naar Rotterdam
vervoerd.
De botsing blijkt te zijn geschied met het
uitgaande Portugeesche stoomschip „Maria
Christina". Dit schip heeft weinig schalt-
opgeloopen en heeft de reis vervolgd.
Het wrak, dat voor het grootste gedeelte
in het vaarwater ligt, is zeer belemmerend
voor de scheepvaart, die vanaf gisteravond
moest worden stilgelegd. Niet minder dan
negen schepen waren gedwongen voor anker
te gaan.
aBftertcntiepriÉtn:
Van 1 tot 3 regels I.171/*
Elke regel meer 0-22'/j
Ingezonden Mededeelingen
van 1-5 regels 2.30
Elke regel meer 0.45
Voor het bevragen aan '1 bureao
wordt berekend 0.10
PONTIER
KARREMAN
MAKELAARS IN
ASSURANTI ÉN
ROTTERDAM
behartigen de belangen van verzekerden
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen
Heden of morgen ontvangen onze
lezers weder een mooie bijlage:
„Nederland let op U saeck", deel II
Verschenen is het Voorloopig Verslag
der Tweede Kamer over de Defensiebe-
grooting.
Voor de jeugdwerkloozenzorg wordt
een zelfstandige crisisdienst ingericht.
De Algemeene Nederlandsche Zen-.
dingsconferentie te Amsterdam.
De algemeene vergadering van het
Verbond tot Kerkherstel.
Vannacht is nabij Maassluis een;
Grieksch stoomschip aangevaren en ge-r
zonken.
Gistermiddag is te Leiden een oude heec
bij het uitstappen door een trein gegre-*
pen en gedood.
Brand aan boord van het s.s. „Deutsche
land".
Hertog van Kent benoemd tot gouver
neur-generaal van Australië.
Tsjang Kai Sjeks troepen hebben zich'
in goede orde bewesten Hankau terug-,
getrokken.
Tragische positie van Joden in Tsje*
chisch grensgebied.
Wat voor weer krijgen we
Krachtig of stormachtig toenemende
westelijke tot noordelijke wind, betrok
ken tot zwaar bewolkt, regen (later in
buien), zachter des nachts, overdag in
het westen kouder en in het oosten
zelfde temperatuur.
RESTAU RANT
DIKKER THIJS - AMSTERDAM
DINER vanaff 1.75
LUNCH 125
ZEEUWSCHE HOEK 12—2 uur:
Speciale Plats du Jour vanaf 0.50
Koffie 0.15.
AMSTEL-HOTEL
AMSTERDAM
KAMERS ZONDER BAD vanaj .11-
KAMER MET BAD vanaf 5.50
Uitgebreid Hollandsch Ontbijt f L—
ibraakje op den Raamweg
Alweer een geldkistje gestolen
Men meldt ons uit Den Haag:
Bij de familie B- op den Raamweg, die
op het oogenblik in Amerika vertoeft, is in
den afgeloopen nacht ingebroken. Wederom
hadden de daders het op een geldkistje
voorzien. Ze zijn binnengekomen via een
brandgang, klommen vervolgens over een
tuinschutting, sneden een ruit uit de
keukendeur en openden deze deur mev de
sleutel, die aan de binnenkant in het slot
zat. Alle kamers werden doorzocht. Zij heb
ben een geldkistje, dat in een nachtkastje
geschroefd was, er uit gebroken en meege
nomen. Wat ér in het kistje zat is nog niet
hekend.
BLIJDE GEBEURTENIS IN DE
NED. LEGATIE TE BRUSSEL
BRUSSEL. 26 Oct. De erhtgenoote van
den Nederlandschen gezant te Brussel, ba
rones van Harinxma Thoe Slonten. heeft
het leven geschonken aan een dochter, die
de namen Kyra Livia ontvangen heeft,
Dat het hoofdbestuur met de luchtbescher
ming geen raad weet. was bekend. Men zit
in méér problemen vast. En daarom is het
zeer vrijpostig te spreken van vele leden der
vereeniging, die godsdienstig-zedelijke mo
tieven tegen luchtbescherming hebben. In
dien er echter zulke leden zijn, dan komt 't
voor eigen verantwoordelijkheid als zij even
tueel geen dekking tegen luchtaanvallen
willen zoeken.
Maar zij hebben er niet over te beslissen
of anderen zich op hetzelfde standpunt wil
len plaatsen. En het ware een ernstig delict
en een strafbaar feit, wanneer zij door ver
lichte vensters een vijandelijke luchtmacht
als wegwijzer dienden. Naastenliefde, zoc
heet het, belet deze menschen het zwaard te
hanteeren ter verdediging van het vader
land; doch waar blijft de bezorgdheid voor
anderen, als men moedwillig het gevaar
vergroot?
Het hoofdbestuur der organisatie zal goed
doen deze daad van de Rotterdamsche af
deeling in het openbaar af te keuren. De
verspreiding van het geschrift op dèt uur
was indirecte sabotage.
„IEDER HET ZIJNE"
De man, die zich leider noemt der natio
naal-socialistische beweging in Nederland is
over zichzelf tevreden, in elk opzicht Wij
zijn het in zeker opzicht ook over ons
zelf. Want wij hebben de geheele, onbedui
dende en saaie redevoering, welke de leidci
ter inleiding van de wintercampagne in
[Amsterdam voorgelezen heeft, ten voeten uit
gelezen. Er mocht eens wat pikants in
staan. Doch wij speurden tevergeefs. Het
nieuwste dat wij vonden, hadden wij pas
zelf geschreven: „als de N.S.B. niet door bo-
vengrondsche actie kan slagen, dan zal zij
het ondergrondsch probeeren".
Natuurlijk is niet alles, wat de leider
voorlas, onzin. Wij zeggen met hem: ons
volk heeft hersens en is niet dommer dan
andere volken: één uit dat volk zal dus ook
5vel wat verstandigs kunnen zeggen.
Hij vindt echter, dat ons volk tot heden
hog te dom is om zijn beweging te begrijpen
Dus erkent hij, dat zijn partij van 1931
tot 1937 terugliep met 130.000 stemmen.
Daarmee is de hoera-periode van het natio-
naal-socialisme afgesloten; duizenden heb
ben de gelederen verlaten; een paar duizend
zijn er bijgekomen: of ze betrouwbaar zijn
moet nog blijken.
Het is royaal gezegd, maar vóór 1937 heb
ben we niets anders gehoord van de N.S.B.,
dan dat ze in dichte gelederen het parle
ment zouden binnen marcheeren en dé lei
der scheen van 400.000 getrouwen zeker te
fcijn. Dat was dan toch een leelijke vergis
sing van den man, die nu beweert, dat hij!
zich nimmer vergist heeft: noch wat hel
program, noch wat de politieke toekomst
betreft.
Ja, hij verzekert zijn volgelingen, dat hij
in de toekomst, evenals in het verleden, wei
uitspraken zal doen, waarover zij zich zul
len verbazen; maar het is hun plicht zich
tegelijkertijd onmiddellijk achter hem te
plaatsen in de verzekerdheid, dat die uit
spraak gegrond is op zuivere intuïtie en
behoorlijk weten.
Behalve zijn weten is ook zijn macht ab
soluut. Met ingang van 22 October sloot hij
de Beweging voor de toetreding van Joden
Ze worden feitelijk in „Schutzhaft" gezet
Datzelfde wedervaart ook de Kerk: als lei
Her der beweging staat hij er allen borg
voor, dat hij aantasting waar en door wie
ook, niet wenscht en dat hij de macht heeft
om dat te beletten.
Iedereen kan daar zek?' van zijn want hij
(verklaart nog eens nadrukkelijk, dat hij niet
gaarne dikke woorden gebruikt, doch, wat ei
zich op zoo uitnemende wijze van haar
taak heeft gekweten. Het had hen tot
voldoening gestemd, dat de burgerbe
volking in die dagen op ondubbelzin
nige wijze blijk had gegeven van haai
sympathie voor hen, die klaar stonden
om onze zelfstandigheid te verdedi
gen.
Tegen de thans voorgelegde begrooting
hadden enkele leden groot bezwaar, omdat
daarbij, naar hun meening, geheel uit het
oog is verloren de noodzakelijkheid van ver
sterking van de economische weerbaarheid
van Nederland en Nederlandsch-Indië.
Consequenties onder voorbehoud aanvaard
Vele leden verklaarden, de consequenties
te aanvaarden van de beslissingen, het vo
rige jaar gevallen, al hadden zij zich toen
tegen een deel van die beslissingen verzet.
Ze erkenden dus, dat vergeleken mev de
begrooting voor 193S de kosten, voort
vloeiende uit de vergrooting van het cóntin
gent en de verlenging van den eersten oefe-
ningstijd, en die voor de exploitatie van de
weermacht op den duur zullen leiden tot een
verhooging van de defensie-uitgaven onder
scheidenlijk met 17,5 en 15,8 millioen gul
den. Maar daar daarmede erkenden zij nog
niet, dat het noodzakelijk is, dat de gewone
dienst der begrooting voor 1939 met f 24,5
millioen zal worden verhoogd. Zij zouden
het op prijs stellen, indien de Minister zou
willen mededeelen. welke verhoogingen van
den gewonen dienst aan de twee zoo juist
genoemde factoren zijn toe te schrijven, en
welke verhoogingen daarvan onafhankelijk
Ernstig bezwaar hadden deze leden
tegen het voorstel, den kapitaaldienst te
verhoogen van 41,6 tol 98,8 millioen gul
den. Met deze verhooging van f 57,2 mil
lioen ten behoeve van uitgaven, waar-
van het vorige jaar niet gerept werd,
konden zij zich niet vereenigen. In het
bijzonder maakten zij ernstig bezwaar
tegen het voorstel, reeds thans een twee
den vervangenden kruiser op stapel te
zetten.
Verhooging der uitgaven onvermijdelijk
Veie leden hadden met voldoening gezien,
dat de Minister met voortvarendheid er naar
ook gebeure, hij gaat niet terug en hij gaai
ook niet alleen voorwaarts. En het is een
enorme prestatie geweest, welke zoo eens in
de honderd jaar voorkomt, om de Beweging
op te bouwen tot de hoogte, waarop zij nu
staat Dat komt door de groote mate van
persoonlijke verantwoordelijkheid van iedur
lid, dat overigens, zoo wij zagen, elk dwang
bevel van den leider onbegrepen dient op te
volgen. Dan raakt de slavernij van vergun
ningen voor loopen, fietsen, autorijden en
werken uit
Voor één ding zij men echter gewaar
schuwd. Godsdienst is goed; de leider weet
ook dat „de Macht, die boven de menschen
staat" hem als werktuig gebruikt; maar
men luistere niet naar de politieke pastoors
en dominé's, die direct of indirect de staats
macht willen uitoefenen: Kerk en Staat
moeten zich houden aan het „ieder het
zijne". En als de Kerk iets tegen het natio-
naal-socialisme heeft, dan had zij den lei
der tot verantwoording moeten roepen en
niet moeten meedoen in het koor van ge
weld, leugen, laster, verdachtmaking en ter
reur. Deze laatste woorden komen in de
rede natuurlijk eenige keeren voor.
Wij laten alle dikke en hoogmoedige
woorden voor wat ze zijn. Elk commentaar
is overbodig. We maken slechts de opmer
king, dat de N.S.B. meer actief dan passief
kermis maakte met geweld en verdachtma
king, en dat zij. als ze „Kerk en Staat ieder
het zijne" wil geven, daarmee bedoelt, dat
de Kerk over de diepste beginselen van hel
staatsleven zal zwijgen. Doch dan zou do
Kerk haar roeping ontrouw worden*
