MAANDAG 17 OCTOBER 1938
EERSTE BLAD PAG. 2
RONDBLIK
PRAAG GOOIT HET
ROER OM!
Bij het aftreden van Benesj als president
van de Tsjechoslowaaksche republiek meen
den wij reeds reden te hebben, om te ver
onderstellen, dat dit heengaan in de rich
ting wees van een nieuwe oriënteering van
de te Praag gevoerde buitenlandsche poli
tiek. Het benoemen van Tsjvalkofski, van
wien bekend was dat hij te Rome en te
Berlyn goed stond aangeschreven, op den
belangrijken post van minister van buiten
landsche zaken, was een aanduiding, welke
daarmee geheel overeenstemde. Inmiddels
heeft de zaak een duidelijk verloop genomen.
Tsjvalkofski heeft persoonlijk contact ge
zocht met Berlijn en Berchtesgaden, en het
eerste gevolg daarvan is geweest, dat een
nieuwe Tsjechisch-Duitsche commissie werd
in het leven geroepen, om rechtstreeks de
nog hangende vraagstukken tusschen de
beide tot voor kort zoo scherp tegenover
elkander staande staten tot een goed einde
te brengen. Dit beteekende, dat meteen de
verwachte volksstemmingen van de baan
waren, en dat de Britsche legionnairen» die
zich reeds op de Theems hadden ingescheept,
hun reisje naar centraal Europa als afge
daan kunnen beschouwen.
Het zou ons weinig verbazen, zoo men te
Londen heimelijk èenigr~ins onthutst was
over zulk een plotselingen ommezwaai in
streken, welke tot voor kort tot de tanden
waren bewapend, en waarvoor Europa zich
bijna in een algemeenen oorlog zou hebben
gestort. Chamberlain, als vredes-bemidde-
laar, ziet thans zichzelf als het ware voor-,
bij gestreefd, en moet wel zoo langzaam-aan
tot de gevolgtrekking zijn gekomen, dat de
dingen nu in een ongewenscht snel tempo
hun beslag krijgen, en dat bovendien op een
manier, welke voor de gezamenlijke Britsch-
Fransche belangen fnuikend moet worden
geacht. Dezer dagen schreef een Tsjechisch
blad: „Wij zijn grondig genezen van het
internationalisme", waarmede het te ken
nen wilde geven, dat men tevens met alle
politiek idealisme heeft afgerekend, en nu
geen andere richting meer handhaven wil
dan eene, voortvloeidende uit zuivere uti
liteit. Welnu, als de zaken er zoo voorstaan,
en men van meening is, dat er instee van
internationaal recht, algemeene veiligheid,
en zooveel ander gedachtengoed, dat aan
wijlen Wilson herinnert, niets van waarde
meer overig is, dan denkt men niets beters
te kunnen doen dan met de machtige vijan
den van gisteren heden vrienden en bond-
genooten te worden. Op economisch terrein
is men reeds met de voorbereidende peilin
gen begonnen; het zal vermoedelijk niet
lang meer duren of de herboren Tsjechische
staat zal zich in dit opzicht geheel en al op
Berlijn richten, met als sluitsteen voor dezen
opbouw een Duitsch-Tsjechische tolunie. De
overtuiging, dat men met het „Deutschtum"
in de toekomst geen conflict meer behpeft
te verwachten, demonstreert zich verder in
een decreet van het Tsjechische ministerie
van oorlog, dat erop is gericht, het leger tot
een kleiner formaat terug te brengen
Merkwaardig, en tevens niet onbedenke
lijk is, dat ook het partijenstelsel in Tsje-
choslowakije niet onaangetast schijnt te
kunnen blijven. Op een wenk van hooger-
hand heeft de communistische partij, welke
vry talrijk was, zich alree „vrijwillig" ont
bonden. De sociaal-democraten schijnen op
hun voetspoor te zullen volgen, zij het op
meer geleidelijke manier. Zij hebben hun
vakvereenigingen al uit het internationaal
verband losgemaakt, en wachten thans af,
of de fusie van de verschillende partijen,
waartegen zij geen plan hebben, zich te
verzetten, vandaag of morgen een feit zal
worden.
In dezelfde lijn ligt het besluit van
Praag, de uit Sudetenland naar de Tsjechi
sche gebieden gevluchte anti-Hitleriaansche
Duitschers en Joden naar hun oude woon
gebieden terug te leiden. Deze lieden acht
men blijkbaar geen geschikt materiaal om
mee samen te leven; zij zouden een voort
durende bron van wrijving ten opzichte
van de nieuwe vriendschap met Berlijn
kunnen worden. Derhalve moeten zij uit
het Tsejchische land verdwijnen; er wordt
weinig naar gevraagd, of zij zich wellicht
ook door den staat, welken zy in moeilijke
uren loyaal hebben terzijde gestaan, ver
raden en verkocht zullen gevoelen. Officieel
verklaart men weliswaar, met hun belan
gen rekening te willen houden, doch het 2iet
er helaas niet naar uit, of daarvan bij den
huidigen politieken Storm-und-Drang veel
terecht zal kunnen komen.
Van deze oriënteering op Berlijn begint
Praag reeds de eerste vruchten te plukken;
Berlijn laat zijn Hongaarsche vrienden,,
waar het hun wenschen naar gebiedsterug-
gave aangaat, min of meer in den steek,
en dringt te dien opzichte te Boedapest op
„matiging" aan. De vier van München zul
len voorshands ook niet bijeen komen, om
de Hongaren aan hun recht te helpen. Zij
moeten maar opnieuw rechtstreeks gaan
onderhandelen. Dit alles schijnt uit te wij
zen, dat de machtspolitiek al volop in ons
werelddeel aan het doorbreken is. Voor de
kleine staten, die zoolang de hoop hebben
gekoesterd op een hechte internationale
rechtsbedeeling inderdaad een weinig be
moedigend uitzichtl
Hongarije zal niet
terugdeinzen
voor geweld
Een correspondent van de „Gazeta Polska"
meldt uit Boedapest, dat het zeker is, dat do
Hongaarsche regeering reeds zeer belang
rijke besluiten heeft genomen, voor het geval
haar territoriale eischen ten aanzien van
Tsjecho-Slowakije lichtvaardig mochten wor
den opgevat. In bevoegde Hongaarsche krin
gen geeft men er zich rekenschap van, dat
in deze dagen over de toekomst van Honga
rije beslist wordt en bedenkt men tevens,
dat het toekomstige Hongaarsche geslacht
het gelag zou moeten betalen, wanneer Hon
garije zich in dit historische oogenblik zwak
zou toonen of zou aarzelen. De correspon
dent, aldus het P.T.A., meent te weten, dat
Hongarije er niet voor zal terugdeinzen tot
geweld zijn toevlucht te nemen.
In Poolsohe kringen, aldus meldt Havas,
volgt men de ontwikkeling van net Hon-
gaarsch-Slowaaksche geschil met zeer groote
aandacht. Men hoopt, dat er vooral door
Italië en Duitschland pressie zal worden
uitgeoefend, opdat de Hongaarsche eischen
door de Slowaken zullen worden ingewil
ligd. Wijl de situatie in Slowakije en vooral
in Subkarpatisch Roethenië steeds dreigen
der wordt, dient dó kwestie zeer snel te wor
den opgelost, zoo meent men.
De „Danziger Vorposten", die dikwerf ge
zaghebbende artikelen bevat, neemt in haar
editie van Zondagmorgen stelling tegen dp
Poolsohe eischen in zake Tsjecho-Slowakije
en tegen de kwestie van een Poolsch-Hon-
gaarsche grens. „Men schijnt in Polen ve-
geten te hebben", aldus het blad, „dat het bij
de oplossing van het Tsjecho-Slowaaksche
vraagstuk om het zelfbeschikkingsrecht der
minderheden gaat". Het blad merkt volgens
het excerpt van Havas op, dat de Poolsche
openbare meening zioh blijkbaar om dat
recht niet bekommert, maar slechts van po
litieke constellaties en groepeeringen van
mogendheden spreekt. Het blad waarschuwt
Polen ten slotte voor een vijandige houding
van het Duitsche rijk.
Geen overdracht van
Portugeesche koloniën
S a 1 a z a r, de premier van Portugal, heeft
in een interview verklaard, dat Portugal
geen enkel koloniaal gebied zal afstaan. „Het
denkbeeld, zoo zeide hij, dat de Portugeesche
koloniën door anderen begeerd zouden wor
den, schijnt mij een los verzinsel, een phrase
die men elkaar napraat. Wie zou ze begee-
ren? Engeland, dat door de verdragen de
verplichting op zich genomen heeft, ze te
verdedigen? Frankrijk? Niemand zou het
ooit van iets dergelijks mogen beschuldigen.
Duitschland? Maar heeft Hitier dan niet
verklaard, dat zijn koloniale eischen zich
slechts uitstrekten tot de vroegere Duitsdhe
koloniën en ln het geheel niet tot die van
andere landen?"
S a la z a r zeide voorts, dat zulke bedoe
lingen evenmin aan Italië; België of Neder
land kunnen worden toegeschreven. De soe
vereiniteit van Portugal over zijn koloniën,
aldus de premier, is onbetwistbaar. „Onze
bezittingen zijn op geen enkel land veroverd.
Wij hebben ze ontdekt en ze zijn altijd van
ons geweest."
Lord Stanley overleden
Lord Stanley, de minister voor de
dominions, is Zondagnacht om half drie
in een ziekenhuis te Londen overleden.
Lord Stanley werd daar verpleegd
sinds hjj de vorige maand uit Canada
v/as teruggekeerd, alwaar hij een been
ontsteking had apgeloopen.
Hij is 44 jaar oud geworden.
Praag richt zich
steeds meer
op Berlijn
Communisten en socialisten
moeten bijdraaien
Leger wordt ingekrompen
t De 'Tsjecho-Slowaaksche minister van
Buitenlandsche Zaken, Tsjvalkofs-
ky, heeft, na zijn terugkeer uit Duitsch
land, aan het Tsjechische kabinet ver
klaard, dat thans de wegen geëffend zijn,
die naar een totalen ommekeer van de
betrekkingen tusschen Duitschland en
Tsjecho-Slowakije kunnen leiden.
In deze verklaring, die naar United
Press van gezaghebbende zijde verneemt
een optimistisch karakter droeg, zeide
Tsjvalkofsky nog, dat hij zijn toe
stemming gegeven had voor de vorming
van een nieuwe gemengde commissie
van Duitsche en Tsjechische deskundi
gen, die tot taak zal hebben, alle vraag
stukken te bestudeeren, welke uit de
nieuwe situatie voortspruiten, ln het
bijzonder op economisch en politiek ge
bied. Duitschland zou den minister de
verzekering hebben gegeven, dft het
bereid is Tsjecho-Slowakije op finan
cieel en industrieel terrein te steunen
en er voor zal zorgen, dat Tsjecho-Slowa
kije bij de grensverwikkelingan met
Hongarije op een faire wijze behandeld
wordt.
Te Pi;aag verwacht men, dat de Tsje
cho-Slowaaksche regeering nu naar een
compromis met Hongarije streeft, al zal
dit compromis evenwel minder vèr gaan
dan de oorspronkelijke Hongaarsche
eischen.
Roode organisaties in het gedrang
De nieuwe situatie, waarin Tsjecho-Slowa
kije thans ten opzichte van Duitschlana
verkeert, vindt reeds haar terugslag op de
binnenlandsohe partijpolitiek van dit land.
Werd dezer dagen gemeld, dat de commu
nistische partij, na daartoe van de regeering
een „wenk" gekregen te hebben, besloten
had vrijwillig tot ontbinding over le gaan,
thans bericht een correspondent uit Praag,
dat de sociaal-democratische partij aan haar
voornemen, de internationale van Brussel te
verlaten, gevolg heeft gegeven. Zij heeft ook
haar naam veranderd en heet nu „partij van
het werkend volk". Tegelijkertijd hebben <le
Tsjecho-Slowaaksche vakbonden besloten de
internationale van Amsterdam den rug toe
Als onmiddellijk gevolg van dit besluit
zal er nu een algemeene vakbond gevormd
worden, waardoor de taak van de nieuwe
regeering ten aanzien van de oplossing van
de nieuwe arbeidsvraagstukken, die uit de
huidige situatie zijn ontstaan, aanmerkelijk
vereenvoudigd wordt
Het schijnt voorts, dat de meerderheid van
de socialistische partij bereid is, eventueel
tot een fusie met andere partijen te besluiten,
indien althans het partijenstelsel, zij het dan
ook in gecondenseerden vorm, de jongste
politieke gebeurtenissen zal overleven.
De regeering schijnt intusschen geen tijd te
verliezen met de uitvoering van haar besluit,
de werkloozen door middel ivian den onlangs
ingestelden adbeidsdienst aan het werk te
zetten. Binnen een week zullen rteds de
eerste arbeidsploegen beginnen met het aan
leggen van wegen bij de nieuwe grenzen en
ook met den bouw van een nieuwe spoorlijn
Het leger is te groot
Het Tsjecho-Slowaaksche leger, dat ln
verhouding tot den nieuwen staat veel te
groot is geworden, zal tot een kleiner aantal
manschappen en offcieren worden terugge
bracht
Alle reserve-officieren, die bij de gendar
merie proefdienst verrichten, worden on
middellijk ontsJagen. Voorts is nog een be
sluit ingetrokken, dat bepaald, dat dienst
plichtigen tusschen 17 October en 31 Dec.
militaire oefeningen gemaakt moeten heb
ben. Zij kunnen dit besluit als nietig be
schouwen.
Ten slotte heeft de regeering te Praag be
sloten de Duitscho vluchtelingen uit Sude
tenland weer naar hun haardsteden terug
te zenden. Zij is reeds begonen met een volks
telling te houdon, ten einde deze Sudeten-
Duitschers weer te repatrieeren. Naar schat
ting, aldus Havas, zijn er alleen te Praag
Churchill doet aanval
op de dictaturen
„De zaak der vrijheid
is veerkrachtig"
Zondagavond heeft Winston Chur
chill te Londen een radiorede gehou
den, die ook in Amerika werd uitgezon
den en welke bedoeld was als antwoord
op de critiek, die Adolf Hitler op hem
zelf, Eden en Duff Cooper had uitge
oefend in zijn redevoering te Saar-
brücken.
„Ik weet niet, aldus begon Churchill,
„hoe lang vrijheden als deze radiorede
nog veroorloofd zullen zijn. Nog is het
tijd voor hen, voor wie de parlemen
taire vrijheid iets beteekent, om geza
menlijk overleg te plegen".
Churchill acht de jongste gebeurte
nissen een catastrophe, die over Europa is
gekomen en herhaalde overtuigd te zijn,
dat, wanneer maanden geleden Groot-Brit-
tannië, Frankrijk en Rusland een gemeen
schappelijke verklaring zouden hebben af
gelegd, dat zij gezamenlijk zouden optre
den, indien Duitschland een niet geprovo-
ceerden aanval op Tsjecho-Slowakije zou
doen en Polen, Joegoslavië en Roemenië
hadden uitgenoodigd, zich hierbij aan te
sluiten, Hitier tegen zulk een overmacht
zou hebben gestaan, dat hij van zijn voor
nemen zou hebben afgezien. Dit zou dan de
gelegenheid hebben geschonken aan alle
vredelievende en gematigde krachten in
Duitschland om gezamenlijk met de leger
leiders een poging te doen, gezonde toe
standen in hun eigen land te sCheppen.
Doch al hebben de parlementaire democra
tieën en de vreedzame krachten overal een
nederlaag geleden, de zaak der vrijheid is
zoo veerkrachtig, dat nieuwe hoop en
nieuwe kracht uit tegenslag kunnen wor
den geput.
De geheele wereld wil vrede en veilig
heid, maar zijn deze verkregen door het
opofferen van Tsjecho-Slowakije, dat ver
laten, vernield en verslonden is en thans
verteerd wordt? Heeft het menschdom ooit
eenige vordering gemaakt door onderwer
ping aan geweld? Integendeel, aldus Chur
chill, de roem der naties werd gegrond
vest door den geest van verzet tegen tyran-
nie en onrechtvaardigheid.
Na vervolgens te hebben gesproken over
de rassenvervolging, de onverdraagzaam
heid op godsdienstig gebied en de verheer
lijking van den oorlog, verklaarde Chur-
chill," dat de uationaal-socialisten evenals
de communisten „leven van haat en van
tijd tot tijd moeten trachten een doelwit te
vinden, een nieuwen prijs, een nieuw
slachtoffer".
Churchill verklaarde, dat Engeland zou
gaan bewapenen en zijn nationalen dienst
plicht organiseeren, doch daaraan dient de
macht van de idee te worden toegevoegd,
want dictatoren zijn bang voor woorden,
die in het buitenland gesproken worden en
in het binnenland de gedachten bezighou
den.
„Is dit een kreet om oorlog?" zoo vroeg
Churchill. En hij antwoordde hierop: „Ik
verklaar, dat het de eenige waarborg voor
den vrede zal zijn: de snelle en vastberaden
concentratie van krachten, om het hoofd te
bieden aan militaire en moreele agressie,
do vastberaden aanvaarding van hun plicht
door de Engelsch-sprekende volken en door
alle naties groot of klein die met hen
wenschen mee te gaan."
circa 10.000 Sudeten-Duitsche vluchtelingen.
Staat van beleg ln Slowakije
Gisteren is in achttien Slowaaksche distric
ten de staat van beleg afgekondigd. D.N.B.
verneemt, dat de autoriteiten hiertoe over
gingen om nieuwe schermutselingen tus
schen Hongaren en Slowaken te vermijden.
Bijna aJle Slowaaksche ministers hebben
gisteren een reis door het Slowaaksche ge
bied gemaakt, waarbij zij door de bevolking
geestdriftig ontvangen werden. Op 19 Oct
zal ook de Slowaaksche sociaal-deanocrati-
sdhe partij bijeenkomen, ten einde te beslui
ten of ook zij, evenals de Tsjechische partij-
afdeeling, uit de internationale zal treden.
Degrelle ernstig ziek
Léon Degrelle, de leider der Belgische
„Rex"-beweging, is sedert eenige dagen ern
stig ziek. Hij lijdt namelijk aan een longont
steking, welke hem eenige weken lang zal
verhinderen aan het openbare leven deel te
Voedt Uw huid 's nachts met Punol
JODENLEIDER JABOTINSKY
WIL VECHTEN OM PALESTINA
Hooge Britsche commissaris
terug te Jeruzalem
Nieuwe serie aanslagen
Te Warschau is uit naam van den
militanten Joodschen revisionistenlei
der Jabotinsky een proclamatie
uitgevaardigd, waarbij een bewapening
van alle Joden bepleit wordt, alsmede
de vorming van Joodsche militaire een
heden om te vechten voor een „Joodsch
Palestina". In de proclamatie wordt
verklaard, dat een verdeeling van
Palestina op een fiasco zou uitloo-
pen. Er wordt te Warschau een nieuw
Zionistisch congres bijeengeroepen van
alle Joden in Centraal en Oost-Europa.
De nieuw-Zionistische organisatie
wenscht massa-immigratie van Joden
in Palestina en de inrichting van Pa
lestina en Transjordanië als een Jood
schen staat De proclamatie bevat een
feilen aanval op wat zij noemt een
„nieuw en gevaarlijk plan" om van
Palestina een Arabischen staat te ma
ken.
De hooge Britsche commissaris voor Pa
lestina, M a c-M i c h a e 1, is inmiddels te
Jeruzalem teruggekeerd. Men verwacht dat
na de besprekingen, welke hij te Londen
heeft gevoerd, thans de militaire maatrege
len van de Engelsche regeering zullen wor
den verscherpt
Diverse botsingen
Wat de incidenten betreft wordt aller
eerst gemeld, dat bij een botsing aan den
weg, die van Jeruzalem naar Jaffa leidt,
drie Arabieren werden gedood. Een korpo
raal van de Royal Highlanders werd licht
gewond. Een tweede incident vond plaats
in de omgeving van Gaza. Een troepje van
zes opstandelingen had den internationalen
spoorweg ondermijnd. Toen zij de vlucht
wilden nemen, stieten zij op een afdeeling
soldaten, die er in slaagde de bende in te
sluiten. Ook bij deze botsing kwamen drie
Arabieren om het leven; van de overige
drie werden er twee gevangen genomen.
De derde slaagde er in te ontsnappen.
De Britsche troepen hebben na een
overigens mislukte poging om een Engel-
schen politieagent dood te schieten drie
honderd man uit Ramleh naar een militair
kamp overgebracht, waar zij aan een ver
hoor werden onderworpen. Te Ramleh zelf,
waar tal van huiszoekingen werden ver
richt, is de beperkte staat van beleg afge
kondigd.
Staat van beleg te Jeruzalem
In de oude stad van Jeruzalem is een
bom geworpen naar een Britsche militaire
patrouille. Engelsche politiemannen wer
den door opstandelingen onder vuur geno
men. Na deze incidenten werd de geheele
wijk door sterke politie- en troepenafdee-
lingen afgezet en doorzocht.
Gistermorgen werden bij een bomontplof
fing te Jeruzalem vier Arabieren licht ge
wond.
Als gevolg van al deze incidenten is voor
de oude stad de beperkte staat van beleg
afgekondigd. Het aantal steden, waarvoor
een dergelijke maatregel geldt, is daar
mede tot 13 gestegen. De meeste dezer ste
den hebben een overwegend Arabische be
volking.
Reuter meldt, dat in de periode van 1 tot
15 October bij diverse incidenten 461 slacht,
offers zijn gevallen. 358 Personen werden
gedood, o.a. 270 opstandelingen en acht
Engelschen; 23 Engelschen zijn gewond.
Anti-fascisme in Noor'd-Italië
Aantal Joden gearresteerd
In Noord-Italië is volgens Havas een anti
fascistische organisatie ontdekt, die reeds
verscheiden cellen had gevormd en onder
leiding stond van den Joodschen hooglee
raar Eugenio Colorni van Triest
Colorni heeft bekend, dat hij politieke be
trekkingen onderhield met Joden in Italië
en in het buitenland. Zijn bekentenis heeft
de arrestatie tengevolge gehad van een
zeker aantal Joden, o.a. van den vroegeren
afgevaardigde Philipson te Florence.
Alle gearresteerden zijn voor het speciale
gerechtshof
DE ITALIAANSCHE STRIJDERS
VERLATEN SPANJE
Stad Cadiz doet hun
feestelijk uitgeleide
Zevenduizend man Italiaansohe troe
pen hebben Zaterdag afscheid genomen
van Spanje. Gekleed in hun oorlogs
uniform, met stalen helmen c-p en de
bajonet op het geweer, marcheerden zij
door de straten en tienduizenden hebben
hen toegejuicht
Groot en jubelend was het enthousias
me van de bevolking. In dichte drom
men stond men te wachten langs den
weg, dien de troepen namen. Vrouwen
in kleurige kleedij en wapperende schou
derdoeken wuifden van de talloos vele
balkons en een 6chat van bloemen ver
sierde de straten, waar de Italiaansche
en Spaansche vlaggen wapperden.
Het was de eerste maal, dat het Spaansche
volk hier zooveel Italiaansche strijders bij
een zag. Velen droegen decoraties, eeretee-
kenen uit den wereldoorlog, uit den tocht
naar Abessynië en allen waren zij donker
bruin gebrand door de heete Spaansche zon,
Er was er onder hen geen enkele, die niet
den indruk maakte kerngezond te zijn.
Iedere campagne droeg haar eigen vlag,
bevestigd aan een bajonet, en ieder bataljon
werd voorafgegaan door zijn eigen stan
daard en zijn eigen muziekcorps.
Langs een gedeelte van de route stonden
Spaansche troepen als eerewacht opgeste'd,
en enkele compagnieën Spanjaarden bege
leidden de scheidenden naar de haven.
In een onderhoud met United Press heeft
generaal Queipo de Llano o.a. gezegd:
„Wij verliezen uitstekende kameraden, die
hierheen zijn gekomen, om tegen de roode
horden te vechten, die Spanje verwoestten
en plunderden. Zij behoefden hier niet te
echten, maar hebben het uit kameraad-
schappelijkheid en solidariteit gedaan. Zij
keeren werkelijk naar Italië terug en gaan
niet, zoools de rondo propaganda beweert,
naar Lissabon en van daar naar Salamanca,
Het zijn schitterende soldaten, die over uit
stekende geveohtskwaliteiten beschikken.
Van Italiaansche zijde werd verklaard:
„Gij kunt zien, dat de gezondheidstoestand
der mannen uitstekend is en dat het geen
invaliden zijn, zooals de roode propaganda
beweert Verleden week zijn de laatste ge
wonden en zieken. 842 in totaal, reeds ver
trokken. Wij zijn bereid toe te staan, dat
journalisten met de oorlogsschepen naar
Italië gaan, om vast te stellen, dat zij inder»
daad daarheen terugkeeren en dat het ons
ernst is met het terugtrekken der vrijwilli
gers".
KATTENBROOD
met vlees of met vis,
Is het voedsel voor Uw poes.
11 cent per pak
VRAAGT UW WINKELIER
De ramp met het Belgische
vliegtuig
Toestel was te sterk belast!
Het onderzoek naar het vliegtuigongeluk
bij Soest in Westfalen, waar, zooals gemeld,-
op 10 October jl. eem Belgisch verkeersvlieg
tuig is neergestort, heeft Ühans het volgende
uitgewezen: Het ongeluk is veroorzaakt door
dat het toestel te sterk belast was. hetgeen
tot trillingen van de vleugels leidde en ten
slotte tot een breuk in een der vleugels. Het
onderzoek is verricht door Duitsdhe en Bel
gische deskundigen.
Hiermede zijn tevens ook de geruchten
weerlegd, als zouden twee met het toestel
reizende Duitsche scheikundige chemische
stoffen bij zich gehad hebben, welke tot ont
ploffing zouden zijn gekomen.
AMSTERDAM, 17 October. Gisteravond
half negen werd de pclitie er van in kennis
gesteld, dat ter hoogte van de Sai>hatistraat
een man in de Muidergracht was gelo^peu.
De politie begon onmidóelijk 'e dreggen,
Na een uur heeft men het lijk van een on--
geveer 45-jarigen man gevonden. Zyn iden
titeit is nog niet vastgesteld.
(31
Zijn maats, in het waschhok, hadden niets van den strijd
gezien. Ze stonden als een kudde schapen bij elkander en
waren door de sprongen van den Orion uiteen gedreven, en
neergekwakt tegen de wanden, welke ze kort geleden geverfd
hadden.
Met pijnlijk vertrokken gezichten zaten ze op den grond,
toen Dolf hen vond.
Alle duivels! riep Sluiter, heb jij een bad genomen?
En spottend vervolgde hij: Waarom heb je dat niet gezegd,
kerel. Je had toch beter in het waschhok bij ons kunnen komen.
Hoezeer ook gekneusd en vermoeid, Dolf kon niet nalaten
zacht te lachen.
Sluiter, gemelijk door de onprettige stooten, richtte zich op
en schold:
Als je mij soms erdoor wil halen, zeg het dandan...
Hij werd opeens lijkbleek, hield een hand voor zijn mond
en verdween schommelend als een bedronkene uit het hok.
Buiten braakte hij.
Toen barstte Dolf in lachen uit. Het was de reactie na het
gevecht op leven en dood.
Die... hik... die wou... hik... mij wat doen... hahaha!.,*
Mot je dat gezicht zien... Stikvol met verf... hahahal... waar
heb jij in gezeten? Kerel!
Zijn lachen werkte aanstekelijk. De mannen brulden. Het
hok daverde ervan.
Hahaha... de één ïs een verzopen kat... de ander een
misselijke kater... bulderde de bootsman.
Het was een vreemde situatie. Buiten stormde het, sloeg
nog steeds water over den bak, en binnen lachten matrozen
zich schor de angst weg.
Tot de stuurman buiten adem beneden kwam. Hij sperde
zijn oogen wijd open, dacht een koppel zotten te zien.
Zijn jullie krankzinnig kerels, schreeuwde hij, hou je
bekken, kijk voor den Donderdag niet zoo uilig naar me. Doe
dat naar de kuil. De luiken gaan naar der grootje! Zegelbalk
in spaantjes. Kom op! Motten we verzHij verslikte zich
in zijn woede.
De mannen stonden van schrik sprakeloos. De stuurman
had gelijk, werkelijk. Het leek nergens naar zoo te staan bal
ken van den lach. Want ze zaten toch" altijd nog in den storm,
ook al was de Orion dien klap van zoo-even te boven gekomen.
Come-on lui, naar beneden, riep de bootsman.
Ze daalden in den kuil. De stuurman kwam achter Dolf aan.
Hij boog zich naar Dolf over en schreeuwde: Zeg, wat is
er met jou gebeurd? Je ben drijfnat?l
Over den muur geslagen, stuurman, antwoordde Dolf.
En meteen herinnerde hij zich weer zijn gevecht. Terwijl hij
het trapje afhobbelde, dacht hij aan het wonderlijke, dat hij
aan boord was. Hoe geheel anders had het kunnen zijn! Weg
gesleurd, verdronkenl Hij zag in één snel beeld zijn huis, vader
en moeder, Ina Vreugd, het dorp, zijn schip, Amsterdam, zijn
maats. En een warmte welde in hem op. Een warmte van
^dankbaarheid yoor zijn redding. Wat een geweldig wonder
had God hem getoond. Volgens alle wetten zou hij verloren
moeten zijn. Die onstuimige zee, zijn zware laarzen, vol water,
een zuigkracht, die niet te weerstaan was en tochgered.
Over... muur?! Jij... Gadanverkleedenl
De wind trok de woorden van den stuurman in flarden.
Maar Dolf begreep den inhoud. Hij schudde echter zijn hoofd,
en wees naar de matrozen, die het dek reeds bereikt hadden.
Meehel... als... goedvin...
Ze stonden in den kuil, zochten dekking achter de luiks-
hoofden, want er plensde een golf op de luiken. Zoo, ach
ter elkaar, gebogen, leken ze een linie soldaten, die een
vijand beslopen. Ze doken dieper, hun zwarte oliejassen
over de gekromde ruggen werden molshoopen. Rond hun
beenen gromde het getijgerde water.
Alee jongens! beval de stuurman.
Snel legden ze een reserve-balk naast de versplinterde.
Maar hoe vlug ook, ze voerden hun werk nauwkeurig uit.
Want ze wisten, dat door een te los aangezette moer, de zee
makkelijk spel zou hebben en de luiken kon verpletteren.
Met het gevolg: ondergang van schip en bemanning.
Ready! riep de bootsman.
'right!jij naar 't foksellcommandeerde de
stuurman, en tikte Dolf op den schouder.
Deze wilde gaan, bedacht zich.
Schiet op! Daarweerroller! waarschuwde
Sluiter.
Gat in 't logieskoker wegwater
motzeildoek
Zal ik wel
Sluiter ging naar de nog open bergplaats.
Samen dekten ze in het vooruit de ventilatie-openlng dfehf.
't Wordt tijd. zei Dolf, terwijl hij z'n jas uittrok.
Het werd inderdaad tijd. In het volksverblijf klotste een
binnenzeetje. Er dreven een paar klompen, kranten en een
pan. Het sluithaakje van een kastje was losgeschoten, en een
suikerpot, een blikje gecondenseerde melk. een stuk brood
en een koffieketel waren eruit getuimeld.
Een uitdragerij, in- en verkoop van vierdehandsgoede*
ren, spotte Sluiter. Wat hoorde ik, ben jij over den
muur getild?
Dolf knikte met een droog hemd over zijn hoofd.
Dan ben je er gezegend afgekomen, manneke. Zeg, ilc
was zoo katterig als een zieke hond. Dat lag 'em beslist aan
die bruine boonen, geloof je ook niet?
Dolf gromde. Hij zat verward in zijn kleedingstuk. Het
foksel draaide en slingerde en van buiten bonsden steeds
weer de golven.
Na veel moeite gelukte het hem toch zich In zijn kleeren
te steken.
We zullen maar weer naar de midscheeps gaan,
Sluiter. Misschien moeten we straks nog bijspringen.
Laat de heele boel springen, .erwenschte Sluiter, maar
ging toch mee.
De Orion reed den storm af. Zijn neus recht in den wind.
spande hij zich niet meer bijster in om vaart te loopen. Zijn
tien mijlen waren teruggedrongen tot twee, soms tot één.
soms tot geen. Zijn schroef maalde in trage wentelingen. Die
sloeg nu meer om het schip bestuurbaar te maken, dan om
het voortgang te geven. Dat zou trouwens slechts gevaar
met zich meebrengen. Het plompe vrachtschip zou stug zijrf
kop in de rollers boren. Niet altijd zou het voldoende kracht
in zijn schouders gereed hebben om zich weer omhoog te
richten. Die eene geduchte aanval had hem verstandiger en
voorzichtiger gemaakt, Wordt vervolgd i
