TRIUMPH
ROOK
6 I Sjechisch-Duitsche vrijwilligerskwestie
grensafbakening
I CENT
VIRGINIA
TOPPRESTATIE
VOOR
DEN PRIJS
HMsaiitaiuii
ZATERDAG 8 OCTOBER 1938
EERSTE BLAD PAG. g
MAKELAAR-EXPERT
cnnex Taxatiën, Veilingonderneming, Wo
ningbureau. Op aanvraag gratis prospectus
van ónze schriftelijke opleiding
in OVERLEG met BEDRIJFSORGANISATIE
MET PROMOTOR
RONDBLIK
Het fascisme
en de Joden
De Groote Fascistische Raad van Italië
houdt dezer dagen in het Palazzo Venezia
te Rome wederom enkele bijeenkomsten,
welke o.a. aan het overzien van het gevoerde
buitenlandsche be'eid, aan de instelling van
een kamer van fasces en corporaties, en aan
de regeling van het rassenvraagstuk gewijd
zijn. Daarbij wordt de traditie der nachte
lijke beraadslagingen gehandhaafd; men
begint de zittingen des avonds om tien uur
om in den zeer vroegen morgen uiteen te
gaan, alsof men nog iets van de echt Ita-
liaansche conspiratie-politiek uit vroeger
tijden in het leven wenscht te houden. De
verbeeldingskracht van een zulk bij uitstek
licht-bewogen volk als het Itaiiaansche
moet ook haar tol hebben!
Uit wat wij omtrent het tot nog toe in het
Venetiaansch Paleis verhandelde te hooren
kregen is de verdere uitstippeling van de
anti-Joodsche maatregelen het belangrijk
ste. Van specifiek Joodschen kant is kort
geleden in het midden gebracht, dat Mus
solini voornamelijk tot het antisemitisme
zou zyn overgegaan, om daardoor getuigenis
van nauwe vriendschap met het Derde Rijk
af te leggen, en zoo aan de gezamenlijke
dwang-politiek van de as Rome-Berlijn
nieuwe kracht bij te zetten. Hij zou dit
middel behoeven, omdat het duidelijk is, dat
er in wezen tusschen Italië en Duitschland
weinig lotsverbondenheid en geestverwant
schap bestaat. Dit standpunt lijkt ons ty
pisch overdreven, doch in zóóverre is het
ongetwijfeld juist, dat de Duce tegen het
geringe percentage Joden op zichzelf niets
heeft, doch dat hij ze gaarne wil hanteeren
als ruil- of dwang-object. Vooreerst weet
hij als nuchter mensch zeer goed, dat overal
ter wereld lieden worden gevonden, die er
iets voor over hebben, het lot van hun
medemenschen te verzachten, bijvoorbeeld
De Tsjechische
„Maginot"-linie thans
door dwang en vervolging van hen af te
koopen. Op deze manier moet volgens zijn
inzicht ook de internationale financieele
beurs te beïnvloeden zijn.
Dan is er de kwestie van het „interna
tionale Jodendom", hetwelk door Duce en
^Führer beiden als vijandig aan de autori
taire staten wordt voorgesteld. Ongetwij
feld is de schrandere, cynische Jood wel de
laatste, om zich bij allerlei fraseologie neer
te leggen, en ligt het hem bijzonder goed,
deze spottenderwijs aan de kaak te stellen.
Nimmer echter heeft men onweerlegbaar
kunnen aantoonen, dat het juist het Joden
dom zou wezen, hetwelk socialisme
communisme als machtsmiddelen aanwendt,
om zijn internationalisme, dat niet te loo
chenen is, in allerlei sfeer en kring te doen
zegevieren. Ook hier ligt vermoedelijk bij
de dictatoren de wensch, door de vereen
zelviging van Jood en anti-fascist een be
trekkelijke kleine groep van binnenlandsche
Joden te gebruiken als weerlooze gijzelaars,
om over hun hoofden heen op andere
machten, die zich in het buitenland
hun rechtstreekschen dwang onttrekken, op
deze indirecte manier toch een zekeren in
vloed uit te oefenen. Tenslotte dient in
aanmerking te worden genomen, dat Italië
gedurende de laatste jaren op weg is eer
imperium te worden met uitgestrekte Afri-
kaansche gebieden, waar een krachtig be
wustzijn van eigenwaarde den b" anken
veroveraar, beambte en kolonist het moet
vergemakkelijken, zich in een uitzonderings
positie, ver boven het kleurlingen-niveau,
te handhaven. In de huwelijksverboden
treffen wij dan ook onmiddellijk naast
elkander de vermelding van het Chamitische
en Semitische ras aan, en dus de oprichting
van een prestigefront, niet slechts tegenover
de weinig talrijke Joden, doch tevens tegen-
tover de tallooze Arabische en negroïde
jiieuw-Italiaansche onderdanen. Dat het een
Italiaanschen militair of ambtenaar voort
aan ontzegd zal wezen, met een buiten
landsche den echt aan te gaan, moet voort
vloeien uit hetzelfde oogmerk, nl. doorsijpe
ling van vreemde invloeden en eventueel
van spionnage, eens en voor al den pas af
(te snijden.
Kenmerkend voor het Itaiiaansche stand
punt ten opzichte van de Joden moet wor
den geacht de volgende clausule, welke wij
in het communiqué van den Raad aantref
fen. „Al deze bepalingen ten aanzien vai
de Joden kunnen geschrapt of versterkt
worden al naar de houding, welke het Jo
dendom ten opzichte van het fascistische
Italië zal aannemen." Met verbluffende
openhartigheid treedt hier de ware aard der
dingen aan den dag. Met de belangen van
een kleine bevolkingsgroep wordt hier in
derdaad op cynische manier omgesprongen.
De Jood wordt, met voorbijzien van het
feit, dat ook hij een mensch is met een on
sterfelijke ziel en met recht en aanspraak
op aardsch geluk, tot een hefboom en werk
tuig van koude politiek gemaakt. Zoo ergens
dan treedt wel juist in deze rasgoocheltoe
ren naar voren, dat fascisme en nationaal-
so'cia'isme nauw met de ideëen van een
Macchiavëlli verwant zijn, en dat zij zich, in
hun jacht op staatkundige en economische
successen, meer en meer verwijderen van
wat tot pp heden als algemeen Christelijk
en Europeesch beschavingsgoed werd be
schouwd.
DE „MERCURY" GELAND
KAAPSTAD. 8 October (Reuter). De ..Mer
cury" is te 9.25 plaatselijken tijd bij den
mond van de Oranje Rivier gedaald wegens
gebrek aan brandstof. Er is geen re
cord y erbeter d;
Dt I I l~N 1 I De Spaansche
Directe besprekingen
tusschen Berlijn en Praag
b°»et
Uit Praag verluidt, dat rechtstreeVschc
besprekingen tusschen Tsjechoslowaklje en
Duitschland zullen worden gevoerd over de
definitieve grenslijn, die gerectificeerd zal
moeten worden, omdat zij, volgens het te
genwoordige ruwe ontwerp verscheiden
steden en gehuchten in tweeën verdeelt,
vooral in Zuid-Moravlfi.
Naar te Praag wordt opgemerkt, schijnt
het alsof gestreeld is naar een grenslijn, die
zooveel mogelijk de voornaamste Tsjecho-
slowaaksche spoorlijnen snijdt.
Zoo snijdt b.v. de lijn van Pardubitz naar
Brno driemaal uitloopers van Dnitsch grond
gebied. De lijn naar Kositz in Sub-Karpa-
thisch Rusland snijdt vijfmaal Dnitsch
grondgebied en eenmaal Poolsch grondge
bied.
In Tsjechische kringen acht men het
twijfelachtig, of er sprake zal zijn \an een
volksstemming. Men verwacht, dat een
regeling &al worden getroffen, waarbij den
weinigen Duitschers, die buiten de grens
vallen, wordt toegestaan, te opteeren voor
verhuizing naar Duitschland, terwijl ook
aan de Tsjechen faciliteiten zullen worden
erleend om naar TSj echo-Slowakij e te ver-
huizen.
De onderhandelingen met de Hongaren
zullen waarschijnlijk dezelfde lijn volgen.
Zij zuilen wellicht tot een belangrijke volks
verhuizing leiden, doch zonder twijfel zal
ook een cif.ereenkomet worden bereikt ovpr
een belangrijke rectificatie van de grens.
In het door de Polen opgeëischt^ gebied
in de nabijheid van Moravisch Ostrau ?al
waarschijnlijk een volksteinming worden ge
houden.
Geruchten inzake een tolunie
Geruchten over een mogelijke Duitsch-
Tsjechoslowaaksche tolunie woren volgens
Havas in bevoegde Duitsche economisch»
kringen voorbarig genoemd.
Aleer men een dergelijke kwestie kan aan
snijden, aldus zegt men, moet een regeling
der economische en financieele k.vesties,
welke het gevolg zijn van de cessie der Su-
deten-Duitsohe gebieden aan het rijk, zijn
tot stand gekomen.
Deze regeling geeft aanleidig tot ernstige
moeilijkheden.
Volgens de Duitsche opvatting moeten do
Sudeten-Duitsche gelbieden aan Duitschland
worden overgedaan met alle installaties. Het
rijk heeft tot nu toe echter betoogd, geen
enkel deel der financieele lasten van den
vroegcren staat Tsjecho-Slowakije over te
nemen.
De Duitschers in de fortenlinie
Gistermiddag hebben de Duitsche bezet
tingstroepen bezit genomen van het Weste
lijk gedeelte van de formidabele Tsjechi
sche verdedigingslinie.
Deze versterkingswerken zijn, naar men
meent te weten, onder toezicht van Fransche
militairen gebonwd en zij vertoo«en vele
kenmerken van de Maginot-linle.
)e Reu ter-correspondent telefoneert, dat
Duitsche majoor, die hem meenam ia de
half onder den grond gelegen forten, tegen
hem zeide: „Thans is eindelijk dit forlen-
steisel een open boek voor ons".
Do forten zijn gebouwd van beton tor
dikte van IVfe meter. Tot in alle hoeken en
gaten wemelt het van machinegeweren en
ka-nonnen. Van binnen zijn zij niet meer dan
•n labyrinth van nauwe gangen, die naar
verscheiden kamers leiden, waarin zich
schietgaten voor de kanonnen bevinden.
Onze gids, aldus de Reutercorrcsoondent,
ging ons voor langs een aantal trappen naar
beneden. Wij kwamen voorbij eon onder
aardsche gang van ongeveer 8 K.M. lengte,
met dubbel spoor en wagons voor het ver
voer van munitie.
De forten, die half onder den grond lig
gen, zijn in den heuvel ingebouwd en ge
heel omringd door stevig prikkeldraad
versterkt met anti-tankversperri-ngen.
den top der forten bevinden zich kleine
tonnen machinegeweernesten, terwijl voor
de maohinegeweerschietgaten beton was ge
legd, om te verhinderen, dat troepen de ka
nonnen zouden bestormen.
Onmiddellijk nadat de Duitschers de for-
N.V Timmerfabriek „VIOS"
Dir.J. KASTELEIN J.Pzn.
Westdam 2, WOERDEN, Tel. 119
VERZUIM NIET alvorens U afsluit OOK ONS PRIJS aan te vragen.
Franco wil vrijwilligers
terugzenden
Maar blijft gekant tegen
wapenstilstand
Volgens een uit Burgos ontvangen be
richt heeft Franco zich bereid verklaard
tot onmiddellijke terugtrekking van on
geveer dertig procent der vrijwilligers.
die aan de zijde der nationalisten strij-
den, hetgeen neerkomt op terugtrekking I van 30 September, JSnOteldj „Respijtnoch
van in totaal ongeveer 10.000 man.
De diplomatieke redacteur van de
Evening Standard heeft medegedeeld,
dat Franco aan Mussolini heeft geschre
ven, dat, terwijl het hem mogelijk is het
vertrek van de buitenlandsche vrijwilli
gers uit Spanje in overweging te nemen,
hij weigert het oorlogsmaterieel, waar
van zich de buitenlandsche eenheden
bedienen, te laten wegvoeren.
In diplomatieke kringen verklaart men,
dat de besprekingen te Rome over 't Spaan
sche vraagstuk waarschijnlijk nog geduren
de eenigen»tijd door Perth en Ciano zul
len worden voortgezet. De kans op succes is
toegenomen door de verbetering derBritsch-
Over München gesproken
De „Club van Spekslagers"
De Zwitsersche bondsraad heeft besloten
voor den duur van drie maanden de publi
catie, den verkoop en de verspreiding van
het Journal des Nations, dat te Genève ge
vestigd is, te verbieden, evenals van ieder
blad. dat er voor in de plaats zou komen.
Deze maatregel is gegrond op een arrikel,
chen een „Club van spekslagers" werd ge
noemd. Deze uitdrukking, aldus de bonds-
•aad, gaat ernstig de grenzen van critiek in
in van het arresu van den bondsraad
an 26 Maait 1934 te buiten en kan met het
oog op den tegenwoordigen internationalen
toestand de goede betrekkingen met het bui
tenland ernstig in gevaar brengen.
ten over hadden genomen, posteerden zij er
schildwachten en niemand, aldus de Reuter-
correspondent, mocht er binnengaan, behal
ve de majoor en ikzelf.
Vrijlating van wederzijdsche
gevangenen
Van gezaghebbende zijde is te Londen
medegedeeld, dat de internation/ile commis
sie te Berlijn gisteren overeenstemming
heeft bereikt ten aanzien van het weder-
zijdsche in vrijheid stellen van Duitsche en
Tsjecho-Slowaaksche gevangenen binnen
24 uur.
Het vertrek van het Britsche legioen
Het hoofdkwartier van 't Britsche legioen
deelt mede, dat het contingent voor Tsjecho-
Slowakije bestemde leden van het legioen
niet. zooals verwacht werd, morgen 'al ver
trekken, doch waarschijnlijk Maandag
Nog geen Duitsche demobilisatie
In politieke kringen te Berlijn hoort men,
dat in Duitschland geen enkele „demobilisa-
tie"-maatregel zal worden genomen, vóór de
bezetting van hot Sudeten-Duitsche gebied
voltooid zal zijn.
Het schijnt, dat geen beslissing is geno
men tot het naar huis zenden van de lich
ting, welker diensttijd einde September was
verstreken en die onder de wapenen werd
gehouden. Men hoort onder het publiek den
datum van 28 October noemen.
De nieuwe lichting moet op 5 November
onder de wapenen komen.
De luchtbeschermingsmaatregelen te Ber
lijn zijn ingetrokken, terwijl verschillende
gevorderde voertuigen zijn teruggegeven.
Syrovy ontvangt Chvalkofsky
Het Tsjechoslowaaksche persbureau „Ce-
teka" deelt mede, dat Chvalkofsky, de
nieuwe Tsjechische minister van buiten
landsche zaken, gisteren uit Rome te Praag
is aangekomen, en in handen van Syrovy
den waarnemenden president der republiek,
den eed heeft afgelegd.
Syrovy heeft voorts de leiders der coalitie
partijen ontvangen. Hij zeide, niet voorne
mens te zijn, zich in de binnenlandsche po
litiek te mengen, doch al zijn krachten te
willen wijden aan:
1. De regeling van de grenzen.
2. De betrekkingen met Duitschland, Po
len, Hongarije en andere landen, en
3. Den economischen wederopbouw en an
dere vraagstukken, voortvloeiende uit dsn
nieuwen toestand.
De Poolsch-Tsjechische
onderhandelingen
Gisteren is uit Warschau een Poolsche
delegatie, bestaande uit vertegenwoordigers
van de ministeries van buitenlandsche za
ken, handel, industrie en financiën, naar
Praag vertrokken, om aldaar te onderhan
delen over de verdere overdracht aan Polen
van het Teschen-gebied.
HET PELMANISME
PELMAN-1NSTITUUT
(Opgericht 1000)
AMSTERDAM
DAMRAK 68 TELEFOON 41878
De Hongaarsche
territoriale eischen
Het publiek wordt ongeduldig
De Tsjechoslowaaksche regeering heeft
thans de leden benoemd der commissie,
welke te Klomorom aan den Donau oe Hon
gaarsche gevolmachtigden zal ontmoeten,
waarmee het vraagstuk van de volksstem
ming en van de herziening der Hongaarsch-
Tsjechische grens zal moeten worden be
sproken.
De Tsjechische delegatie staat onder lei
ding van Tiiso; er maken drie Slowaken
en één Roetheen deel van uit.
Overigens wacht het Hongaarsche publiek
met ongeduld op het symbolische binnen
rukken der Hongaarsche troepen in het ver
langde gebied. Tot dusver heeft Hongarije
geen enkele mobilisatie-maatregel or gedaan
gemaakt; naar verluidt zouden rij eerder
versterkt zijn.
Amerika en de Itaiiaansche
Jodenkwestie
Het staatsdepartement te Washington
heeft meegedeeld, dat een nota aan Italië is
Gezonden, waarin gevraagd wordt, dat den
Amerikaansehen Joden in Italië zal worden
toegestaan, hun vreedzame werkzaamheden
voort te zetten en dat zij niet zullen worden
lastig gevallen.
In de nota wordt er op gewezen, dat den
Italianen in de Vereenigde Staten niets in
den weg wordt gelegd en dat zij volledige
bescherming genieten.
Voedseltekort in Duitsche
Garnizoensplaatsen
LONDEN, 7 Oct. (A.N.P.). De „Daily Tele
graph and Morning Post" meld uit Mün
chen: hoewel de bezetting door Duitsche
troepen van de drie voornaamste Sudeten-
Duitsche districten vlot is geschied, heelt de
militaire overheid ernstige leemten ontdekt
in de verkeersmiddelen, hoewel alle soor
ten particuliere voertuigen in alle deelen
des lands waren en nog steeds worden ge-
requireercL
De troepenbeweging in enkele bezette ge
bieden wordi' belemmerd door een tekort
aan motorvoertuigen. Dit is ook de reden,
waardoor de burgerbevolking in de
garnizoensteden in het Rijk en in eenige
bezette gebieden volgens den correspondent
te lijden hoeft door een tekort aan levens
middelen.
Sinds Vrijdag worden geen boter of eieren
meer te Munchen verkocht Do troepenbe
wegingen gaan voort Bijna alle voertuigen
zijn van particuliere ondernemingen afkom
stig. De namen der eigenaars zijn uitge-
wischt en ook de nummerborden zijn be
dekt.
Itaiiaansche betrekkingen. Het zou echter,
zegt men, overdreven zijn onmiddellijke
sationeele resultaten te verwachten.
Havas bericht uit Burgos, dat aldaar
sprake is van een onderhoud tusschen M u s-
solini, Daladier en Chamberlain
)ver een regeling van het Spaansche vraag-
'tuk De Spaansche nationale autoriteiten
merken dienaangaande op, dat men in het
buitenland een rege ing met een bemidde
ling schijnt te venvarren. Het is voor hen
onaanvaardbaar, dat vreemde mogendheden
Spanje een wapenstilstand pogen op le
leggen. Door den strijd te beperken tot de
Spanjaarden alleen, zou men tot een spoo-
dige oplossing door de wapenen komen.
De nationale autoriteiten verlangen niet
anders dan een volledige militaire overwin
ning. een andere regeling is voor hen niet
mogelijk.
De Japansch-Chineesche oorlog
Chineezen ontruimen Tei-An
Op den Zuidelijken vleugel van het Ja-
pansche front in Midden-China is eon
nieuwe ontwikkeling ingetreden, daar
de Chineezen de plaats Tei-An aan do
Kioe-Kiangspoorlijn hebben ontruimd.
Een groot deel der Japansche troepen-
deelen, die uit hun stellingen ten Noor
den van Tei-An in Zuid-Westelijke rich
ting waren opgerukt en Lo-Ki bezet had
den, is volgens de laatste van het
front ontvangen berichten in Zuid-
Oostelijke richting getrokken. Deze troe
pen staan nu achter de Chineesche stel
lingen bij Tei-An. Ze hehben daar tot nu
toe geen noemenswaardigen tegenstand
ondervonden.
Volgens verdere berichten van het Japan
sche front zouden zich hier reeds tamelijk
groote groepen Chineezen hebben overgege
ven.
Een deel der naar Lo-Ki opgerukte .Taoan-
sche troepen heeft den opmarsch in Zuid-
Westelijke richting voortgezet. Hun doel is
Woe-Ning.
Het is op den Japansohcn noordelijken
vleugel gelukt, door een aanval op het 20 km
ten zuiden van Sin-Yang gelegen spoorweg
station Lioe-Ticn-Tsjen. de spoQnvegverbin
ding tusschen Hankau en Sin-Yang af te
snijden.
In militaire kringen acht men dit feit van
bijzondere beteekenis, omdat te Sin-Yang
sterke Chinpesche afdeelingen staan.
In militaire kringen bestaat de indruk,
dat de fronten weer algemeen in beweging
zijn gekomen.
Zuid-West Afrika terug
aan Duitschland
Een volksstemming voorgesteld
Reuter meldt uit Windhoek:
De afdeeling Omaroeroe van de vereenig
de nationale partij van Zuid-West-Afrikn
heeft een motie aangenomen waarin wordt
voorgesteld, dat door een volksstemming
zal worden uitgemaakt, of Zuid-West-
Afrika deel zal uitmaken van de Unie van
Zuid-Afrika of aan Duitschland zal word-m
teruggegeven. De tekst der resolutie bevat
een verzoek aan de autoriteiten tot het bij
eenroepen van de wetgevende vergadering,
die een motie zou moeten aannemen, waar
in den Volkenbond en de met het mandaat
belaste mogendheid (Zuid-Afrika) beëindi
ging van het mandaat wordt gevraagd en
waarin wordt aangedrongen op hei" houden
van een volksstemming. Bij die volksstem
ming zou „definitief en onherroepelijk"
worden vastgesteld, of Zuid-West-Afrika bij
de Unie zal worden gevoegd of aan
Duitschland wordt teruggegeven-
DUBIEUSE
VORDERINGEN??
FIDUCIA-INCASSO'S - UTRECHT
STAAT TOT UW DIENST,
zowel op als condei contract
VRAAGT BEZOEK PROSPECTUS
VERFSPUIT-INSTALLATIES
en -ONDERDEELEN
„N.V. N.A.V.E.G.O."
Benesj naar Zwitserland?
Volgens een D.N.B.-bericht uit Praag
zou Dr. E. Benesj, de afgetreden presi
dent de Tsjechoslowaaksche republiek, gis
teren naar Zwitserland zijn vertrokken.
Monument voor Koning Albert
te Parijs
Onthnlling Woensdag a.s.
Koning Leopold van België hoopt Woens
dag a.s., in gezelschap van den graaf van
Vlaanderen en van minister-president Spaak
een bezoek te brengen aan Parijs, alwaar
hij op de Place de la Concorde een stand
beeld voor zijn vader, wijlen koning Albert,
zal onthullen.
Bij de plechtigheid zullen vermoedelijk
eveneens aanwezig zijn koningin Elisabeth
van België en het kroonprinselijk paar van
Ualië, Humberto en Marie-José.
Een Britsche wereld-recordvlucht
De route is Dundee—Kaapstad
Het Enge'sche 4-motorige drijver-vlieg-
tuig „Mercury" is eergisteren uit Dundee
vertrokken voor een aanval op het wereld-
afstands-record. Het doel is zonder tusschen
landing Kaapstad te bereiken. Indien men
daarin slaagt zal het wereldafstandsrecord
met 120 km. zijn verbeterd. Het record voor
watervliegtuigen zal, bij wels.agen, niet
minder dan 1700 km. worden verbeterd.
Voorts zal de „Mercury" het snelheids
record naar Kaapstad verbeterd hebben,
hoewel de gemiddelde snelheid lager ligt
dan van andere v'iegtuigen, die de vlucht
gemaakt hebben, doch tusschenlandingen
moesten doen.
Bij Hatfield moest de „Mercury" dalen tot
900 m., omdat zich ijs begon af te zetten
op de vleugelranden. Gistermorgen om 4
uur 55 is de „Mercury" boven de Sahara
gesignaleerd bij Ghat.
Na 17 uur in de lucht te zijn geweest
rapporteerde de bestuurder, dat Libye ge
passeerd was. Gistermiddag om 12 uur was
de „Mercury" boven Nigeria. Het water
vliegtuig volgt de route langs de Westkust
van Afrika. Er wordt gemiddeld op 3000
meter hoogte gevlogen met een snelheid
van 204 K.M. per uur.
Gisteravond laat stonden de draadlooze
stations te Kaapstad en Windhoek in ver
binding met de „Mercury".
Weer woelingen in Rusland?
Een zilveren jubilaris
van nikkel
Het vierkante stuivertje
25 jaar in omloop
Een curiosum onder de
muntstukken
Juibilea zijn in de tegenwoordige maat
schappij aan de orde van den dag. Een jour
nalist weet er van mee te praten! Nu is dat
niet zoo heel erg. Er is vaak weinig waardce-
ring in de wereld, en juist bij jubilea krijgen
velen eens de eer, die hun heusch wel toe
komt, Er zijn dingen, die nu eenmaal eens
gezegd moeten worden! Toch wordt er wel
eens een wrevelig woord geuit, als er al
wéér een jubileum is, dat halve of heele
kolommen aan ruimte kost in de krant. Daar
komen we eerlijk voor uit.
Maar het jubileum, waarvoor we nu aai>
dacht vragen, is een zoo apart feit, dat wq
er enkele wooroen aan willen wijden. Te
meer, omdat we er met dit stukje ook éf zijn.
Huldigingen en recepties zijn er niet aan
•erbonden
Er zijn menschen, die zeggen dat alles in
de wereld draait om het geld. Als dat zoo is,
mogen we aannemen, dat het jubileum van
een geldstuk, en dan nog wel een geld
stuk, dat vrijwel uniek is in de wereld, be
langrijk genoeg is om er aandacht aan to
Uit Riga wordt gemeld, dat maarschalk
Mücher, voormalig commandant van het
Sovjet-leger in het Verre Oosten, is opge
sloten te Swerdlowsk in Siberië.
Tijdens het verblijf van^ Blücher in de
Oekraine zou daar onder dé troepen een op
stand zijn uitgebroken.
De maarschalk wordt door de gepoe ervan
beschuldigd, dezen opstand te hebben aan
gestookt.
In den loop van de tien laatste dagen
moeten drie-en-veertig generaals van het
roode leger in het Verre Oosten tezamen met
den geheelen generalen staf van Blücher
zijn gearresteerd. Zes politieke commissaris
sen werden gefusilleerd.
Een oproep van Blücher aan het leger in
het Verre Oosten, waarin de maarschalk
Stalin beschuldigde van verraad aan de we
reldrevolutie in China, Spanje en Tsjecho-
slowakije, is in beslag genomen.
Te Moskou gaat het geruaht. dat de volks
commissaris van landsverdediging, Woros-
hilof zich solidair verklaard zou hebben met
Blücher en Stalin zou hebben medegedeeld,
dat hij zijn ontslag zal nemen, indien Blü
cher voor de rechtbank wordt gebracht.
Tevens verluidt aldaar, dat bij L i t w i n o f
een huiszoeking zou zijn verricht.
BOEKEN EN GESCHRIFTEN
Voor wie is de verzoening met God
door Christus? Door Ds. J. G.
Feenstra. J. H. Kok ve Kampen.
Een eenvoudig geschreven boekje van 30
pagina's, waarin op heldere wijze wordt aan
getoond dat op grond van Schrift en Belij
denis èn de leer der alverzoening èn die der
algemeene verzoening moei worden verwor
pen.
De uitgever heeft er op gerekend, dat dit
werkje in aanmerking zal komen voor bree-
de verspreiding, want bij afname van 100 ex-
wordt de prijs zelfs gehalveerd.
Voor catechisaties en Geref. Jeugdvereeni-
gingen bevelen we div werkje gaarne aan.
En niet minder lijkt het ons geschikt voor
ouderen. Want ook bij ouderen sluipt wel
eens de gedachte ln, dat de Geref. leer geen
ruim Evangelie brengt
Dit uitnemend werkje kan er dan toe bij
dragen, dat duidelijk wordt ingezien dat de
Geref. beschouwing eenerzijds allerminst* de
verantwoordelijkheid des menschen opheft,
maar tegelijk anderzijds den weg baant tot
de blijde zekerheid des geloofs, juist omdat
ze èn de verwerping èn de toeëlgening des
heils toeschrijft aan God alleen.
besteden. Welnu, het vierkante stuivertje,
door vrecmaelingen graag als souvenier,
meegenomen, door kinderen als ideaal
spaarmiddel beschouwd, gaat deze maand
herdenken, hoe het voor 25 jaar het levens-
lidht aanschouwde.
Een stukje geschiedenis
Hoe is men er toch toe gekomen om eerï
geldstuk te maken, dat niet. zooals alle geld
stukken in de heele wereld, rond is? Want
behalve in Ceylon, is er. voor zoover ons be-
keno, geen enkel land dat een vierkante
munt heefL De historie kan hier ophelde
ring invngen.
Van 1840 tot 1890 waren in ons land zil
veren stuivertjes in omloop, die heel erg
klein waren: in oppervlakte de helft van
een dubbeltje. Dat had natuurlijk vele prac-
tische bezwaren, want ons tegenwoordige,
zilveren dubbeltje is eigenlijk al te klein
naar den smaak van velen.
Om aan dit bezwaar tegemoet te komen,
werd toen in 1890 een nikkelen stuiver in
omloop gebracht, die weliswaai grooter was,
maar een nog veel grooter bezwaar had;
deze munt was ongeveer net zoo groot als
zilveren kwartje, maar uiteraard vijf
maal zoo weinig waard. Aangezien er nu
eenmaal altijd oneerlijke menschen zijn, die
hiervan een misplaatst ..gebruik" rnakeh,
regende het klachten. Iets dergelijks heeft
men momenteel in België nog, waar eén
el ing wel eens in de war raakt mët
een vijf-francsstuk de Belga en het
twintig-francs-stuk.
Veertig millioen stuks
In ons land achtte men het echter verstan
diger maatregelen te treffen om aan dit be
zwaar een eind te maken. De stempelsnijder
J. C Wienecke kreeg opdracht óin een
nieuw vijf-cents-stuk te ontwerpen, waarbij
dan het Ceylonsche vierkante muntje tot
voorbeeld gekozen werd. Het was in October j
van het jaar 1913 dat alzoo de eerste vier-
kante stuivers in omloop kwamen en een
gul onthaal vonden. Begonnen werd met j
1.600.000 stuks, docii al spoedig waren het I
er 6.000.000. Nog bleef er vraag en zoo zijn
we tenslotte tot een totaal aanstal stuivers
van 40 millioen gekomen. Daarbij is het ge
bleven. zoodat er gemiddeld nu per hoofd
van de bevolking ruim vijf stuivers in om
loop zijn.
En waar de stuiver zeer populair is. geloo-
ven we niet, dat het voorloopig minder zal
worden. We hopen het zelfs niet. want de
stuiver is zoo'n heel gemakkelijk betaalmid
del I Daarom wenschen we het stuivertje van
harte toe, dat het nog een lang leven moge
hebben!
Waar gaat u
zich vestigen?
IN AMSTERDAM?.
Dan naar het kantoor van L. BOOMSMA
Makelaar - Bouwkundige Expert
NASSAUKADE 118-119. Tel. 825Z1-85421
Wij koopen en verkoopen, huren
en verhuren, administreeren en
verzorgen alle onderhoudswerk
zaamheden
Woninglijst en inlichtingen GRATIS
VI Nil II TOOI KOVEN <7 KOOIEN iot
UILLGG0NQ4STR. 7 TOLQPOO,»42596
Wilt U een rustige GELDBELEGGING
KOOP DAN HUIZEN
