^Litxmt jCriftsdj* (tfmtrant SCHEPEN IN DEN STORM Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leidenen Omstreken Rust, nog geen gerustheid Het nieuws in korte trekken ülbonnemtntsprijS: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevestigd is ƒ2"' Franco per post 2.35 portokosten Per week C. Voor het Buitenland bij wekelijksche zending4.50 Bij dagelijksche zending5.50 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7 '/a cl. Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 38936 WOENSDAG 5 OCTOBER 1938 19e Jaargang attortaititprftcn: Van 1 tot 5 regels1.17'/» Elke regel meer0.2?'/» Ingezonden Mededeelingen van 1-5 regels 2.„J Elke regel meer0.45 Voor het bevragen aan 't bureao wordt berekend0.10 NO. 6514 Toen de vier leidende Europeesche staatslieden van ons werelddeel te Mön- chen zouden bijeenkomen voor de be kende spoedconferentie, werd er van sommige zijden op gezinspeeld, dat Hit- Ier en Mussolini daar in zekeren zin in sterker positie zouden zijn, dan de bei de democratische minister-presidenten, Chamberlain en Daladier. De twee dic tatoren zouden immers, gelijk eertijds de Fransche Zonnekoning, hebben kun nen zeggen: „De staat ben ik"; met andere woorden, zij behoefden zich niet lang het hoofd ermee te breken, hoe een 'Rijksdag of een Senaat eventueel aan vaarde accoorden zou ontleden, verwer pen of goedkeuren. Met deze overwegin gen hadden de beide westersche pre miers* echter wel degelijk rekening te houdenvoor hen werd de vertrouwens- taak, welke in die mate tot spoed drong, dat er Seen behoorlijke gelegenheid tot ruggespraak bleef, daarom dubbel drukkend. Zij moesten, als intuïtief, de bovendrijvendemeening van hun vol ken êis^èn, 'in dé verwachting, dat hun partemeftten later deze vertolking van nation^Ju verlangens en inzichten zou den sajjbtionneeren. Thans zijn, zoowel te Londen als te Parijs, de minister-presidenten voor het forum der parlementaire opinie ge weekti en is met .duidelijkheid aan den dag' getreden, dat zij, ofschoon geen dictatoren, -toch op genoegzame wijze uiting hebben weten te geven aan wat ér in hun naties leefde, om op dien gropd thans door de goedkeuring en het ;hemieilwde vertrouwen der offi- •cieele volksvertegenwoordiging te wor den beloond. Tracht men een overzipht te verkrij gen van de debatten in hét Engelsche parlement, dan wordt men, naast vol- dpening over hèt behoud van den vrede, onzekerheid over den politieken koers der toekomst gewaar. Er beginnen zich opnieuw twee stroomingen af te teeke- nen, welke beide een breede Europee sche pacificatie als einddoel in het oog houden, doch deze wenschen te berei ken langs den weg van uiteenloopende middelen. Chamberlain en die hem na staan blijken te gevoelen voor voortzet ting van den arbeid van een politiek viermanschap, gelijk dit te München reeds heeft samengewerkt, en tot re sultaat is gekomen. De huidige Britsche premier is nooit bijster enthousiast voor het deelnemen van sovjet-Rusland aan Europeesche besprekingen geweest en zijn merkwaardig optimistisch ge tint realisme schijnt hem in te fluiste ren, dat men vlugger en zekerder vor- deringen op internationaal terrein maakt, zoo de onderhandelaars weinige en stuk voor stuk belangrijk zijn. Veel hoofden, veel zinnen. Wat Rusland be treft, zal men het tot op zekere hoogte met hem kunnen eens wezende erken ning van de mondigheid der kleine sta ten is echter een eerste belang. Het tegengestelde kamp, waarin zich uiteraard ook de vijanden van fascisme en nationaal-socialisme bevinden, wij bedoelen hier allereerst de labour- aanhangers, pleit voor samenspre- kingen, gelijk ook president Roosevelt deze suggereerde, waarbij ieder die iets in het midden wenscht te brengen, kleine staat of groote mogendheid, met vertrouwen zijn stem zal kunnen laten vernemen. De aanhangers van beide groepen echter zijn het hierover eens, dat men zijn kruit moet droog houden, en zijn wapens blank. In Frankrijk kent men in dit opzicht andere moeilijkheden. In de regeerings- verklaring trekt de aandacht, dat Frankrijk, in het belang van den vrede, nieuwe vriendschap wil voegen bij de oude. De vriend in spé is natuurlijk Duitschland, doch heeft die oude vriend schap enkel betrekking op Engeland, en zal men Rusland, waartegen Berlijn en Rome onoverkomelijke bezwaren hebben, daarvoor met een zoet lijntje kunnen wegzenden? De Fransche her- orienteering kan haar beslag niet krij gen, eer deze kwestie, en eventueel die van het opnieuw te berde brengen van het Fransch-Russische verdrag, onder het oog is gezien. Parijs kent niet slechts deze zorgen, doch verlangt ook naar liquidatie van den Spaanschen oorlog. Het zou ten zeerste verheugd zijn, zoo Italië, nu het de betrekkingen met de Quai d'Orsay als geregeld kan beschouwen door de benoeming van een nieuwen Franschen ambassadeur bij het Quirinaal, een ver der blijk van goeden wil zou aan den dag leggen door het terugtrekken van zijn strijders op het Iberisch schier eiland. Chamberlains dip'cmatie intus schen is reeds in deze richting werk zaam, opdat de vrucht van het Britsch-, Italiaansche accoord nu ook eindelijk eens zal kunnen worden binnengehaald. By dit alles vergeet men te Parijs noch Londen het lot van Praag, en is er, telkens als men daarover rept, het oude gevoel van onbehaaglijkheid, dat er tenslotte in midden-Europa een slachtoffer is gemaakt. In het Britsche parlement heeft men den premier attent gemaakt op de agressieve manier, waar op de Duitsche radio en pers nog im mer tegen Tsjecho-Slowakije optreden, door n.l. onophoudelijk te wroeten in de resteerende minderheidsproblemen. Het blijft een algemeen Europeesch belang, dat het gereorganiseerde Tsjecho-Slo wakije behoorlijke levenskansen er langt, want bjj alle uitzicht op vriend schapsbanden met de autoritaire landen mag men niet alle overige factoren over het hoofd zien, welke mede aan het vor men van een nieuwen Europeeschen geest kunnen medewerken. Chamber lain heeft in dien zin dan ook reeds toezeggingen gedaan. De kleine naties, welke zich in den volkenbond een advocaat voor hun in teressen zagen ontvallen, zien thans met onmiskenbare spanning toe, weik aandeel hun in de eventueele nieuwe Europeesche orde zal toevallen. Wel keerde ook voor hen momenteel de rust terug, maar daarom zijn zij nog niet gerust. Rotterdams burge meestersvacature Een verklaring van den Minister van Binnenl. Zaken ROTTERDAM, 5 October. Naar aanleiding van geruchten omtrent de benoeming van Mr. P. J. O u d, den oud-Minister van Finan ciën, tot burgemeester van Rotterdam, heeft de parlementaire redacteur *van de Maas bode een onderhoud gehad met den Minister van Binnenlandsche Zaken, den heer Van Boeyen. Déze kon uiteraard bevestiging noen tegenspraak van bet gerucht geven, doch de Minister deelde mede, dat het in zijn plau ligt om zoodra het benoemingsbesluit vast staat, daarvan direct mededeeling te doen. Intusschen verluidt, volgens den genoem den redacteur, dat het in de bedoeling ligt, een linkschen burgemeester te benoemen en aangezien het onwaarschijnlijk is, dat een sociaal-democraat zal worden benoemd, krimpt de keuze van in aanmerking komen de personen al direct sterk in. Genoemd worden o.a, de oud-ministers Oud env. Lidth deJeude. De eerste is leider van den Vrijz. Dem. Bond, de laatste lid van de Tweede Kamer, maar geen voor zitter van den Vrijheidsbond geworden. Krachtens het Reglement van den Raad van Ministers moeten benoemingen van bur gemeesters van gioote steden den Minister raad passeeren. Zijn de candidaten daar goedgekeurd, dan worden "de namen van de eventueel te benoemen personen aan het kabinet van de Koningin medegedeeld. Maakt de Koningin ook gg£>n bezwaar, dan kan de minister van Binnenlandsche Zaken het benoemingsbesluit definitief uitlokken. Het is duidelijk, dat vooraf met candida ten wordt gesproken. Doet zich nu een geval voor, dat een partijleider aan do practische politiek wordt onttrokken, dan is het ook begrijpelijk, dat over een en ander wordt gesproken, zelfs in breederen kring, dan gewoonlijk het ge val is. Zoo komen dan namen in de wereld. VERDRONKEN Te Workum is gisteren vroeg de 22- jarige H. B., toen hij de koeien ging melken' door onbekende oorzaak nabij de haven te water geraakt en verdronken. Daladier krijgt z'n volmachten Fransche Kamer keurt het ontwerp goed met 331 tegen 78 stemmen Aan het einde van de Fransche kamerdebatten heeft Daladier het woord gevoerd over het volmachten- ontwerp der regeering. Hij verklaarde een heftig tegenstander te zijn van con trole op de wisselmarkt, die de kapi- taalvlucht bevordert en twee valuta's schept: één voor het binnen- en één voor het buitenland. Verder zeide hij vijandig te staan tegenover een ge dwongen conversie, welke tot nadeel zou strekken van de menschen, op wie men in ernstige omstandigheden altijd een beroep doet. Herwaardeering van den goudvoorraad kan morgen taak der regeering zb'n. Alle Franschen moeten toestemmen in een offer, dat noodzake lijk is voor het welzijn van allen. Een millioen menschen, aldus de premier, toonden zich bereid hun bloed voor dat welzijn te geven, wie zou zoo laag zijn een lichter offer voor hetzelfde doel te weigeren? De opofferingen moeten natuurlijk niet van één groep gevraagd worden, maar de sociale wet ten kunnen slechts gehandhaafd wor den door den arbeid van allen. Ik wil, aldus D a 1 a d i e t, een be roep op de arbeiders doen voor de nood zakelijke vergrooting der nationale productie. Ik richt mijn beroep tot de geheele Kamer en 't geheele land. Zij, die geen belang meer hebben, daarnaar te luisteren, zijn degenen, die niets meer voelen voor de fepublikeinsche idéé en het parlementaire stelsel. Daladiers rede werd herhaaldelijk door applaus onderbroken. Nadat de stemming over het ontwerp had plaats gehad, maakte Herrio.t als kamervoorzitter bekend, dat van de 409 stemmen er 381 vóór en 78 tegen waren uitgebracht, zoodathet dus is aangenomen. Geslipt en tegen trampaal gebotst Vier studenten gewond, één gedood GRONINGEN, 5 October. Hedennacht on geveer een uur, is op den Heerenweg, ter hoogte van de kazerne, een ernstig auto ongeluk gebeurd. Uit de richting van de stad naderde met snelle vaart een auto, waarin vier studenten waren gezeten, tengevolge van de gladheid van den weg slipte de wa gen en zwenkte naar het linkergedeelte, waar het voertuig tegen een trampaal botste, waarvan de lantaarn afknapte en daarna nog tegen eenige boomen. Van de vier inzittenden bekwam de heer W. een sohedelbasisfractuur en ernstige ver wondingen en de heer D. S., die naast hem zat, verwondingen aan. het gelaat. Beiden werden naar. het roomsch-katfholiek zieken huis vervoerd. De gebroeders KI., die voor in de auto hadden plaats genomen, kwamen er met lichte verwondingen af. De toestand van den heer W. liet zich bij aankomst in het ziekenhuis ernstig aanzien. De auto is zwaar beschadigd. De 27-jarige N. A. D ,ij k v e 1 d Stol uit Haren is later aan de bekomen verwondin gen overleden, In het Fransche parlement heeft Daladier verantwoording over de resultaten van München afgelegd; over het algemeen is de verklaring van den minister-president welwillend ontvangen. De Fransche regeering heeft, in verband met den moeilijken financieelen en economischen toestand des lands, een wetsontwerp ingediend, om haar tot ultimo December verstrekkende volmachten te verleenen. Van wissel- controle zal daarbij, naar de premier uitsprak, in geen geval sprake zijn. De kamer heeft dit ontwerp nog gisteravond in zijn geheel aanvaard. In het Lagerhuis-debat heeft een der arbeidersafgevaardigden Chamber lain attent gemaakt op het voortduren van de onrust-zaaiende, anti- Tsjechische propaganda van de Duitsche pers en radio. De Britsche gezant te Berlijn heeft reeds aangedrongen op de wenschelijkheid, in dit opzicht matigheid te betrachten. De Duitsche troepen in Tsjechoslowakije hebben thans drie zones van het Sudetenland volledig bezet Te Karlsbad heeft Hitier een rede voor de bevolking gehouden. Uit andere plaatsen wordt door het D N3. van ver nieling melding gemaakt; de Tsjechen op hun beurt klagen over molestatie van eenige hunner officieren. In Japan doet men opnieuw ernstige pogingen, om door concentratie van het politieke leven tot de oprichting van een totalitaire partij te geraken, waarvan minister-president prins Konoje de bij voorbaat aangewezen leider zou zijn. De Fransche ministerraad heeft besloten, uit erkentelijkheid voor het optreden van Mussolini inzake de Tsjechoslowaaksche kwestie, de regel matige betrekkingen met Italië te herstellen en een ambassadeur te Rome te benoemen. Twee opvarenden van het m. s. „Maria" verdronken Reddingboot van Hollum redt zes menschen Schade aan de Zuiderzeewerken De eerste najaarsstorm, die giste ren nog den heelen dag onvermin derd voortwoedde en eerst in den loop van den avond geleidelijk in kracht afnam, heeft verschillende schepen in moeilijkheden gebracht. Voor de Friesche kust raakten een tjalk en een klipper in ernstig gevaar, zoodat de motorreddingbcot van Hollum moest uitvaren. Na een zwaren tocht slaagde men er in de opvarenden van deze schepen, in totaal zes menschen, aan boord te nemen en behouden aan wai te brengen. Op het Ijsselmeer is de redding boot van Lemmer uitgevaren om assistentie te verleenen ~.an een bok, die was afgedreven. Na uren iang in de nabijheid gebleven te zijn, is de reddingboot teruggekeerd, daar sleepboochulp voldoerde ble»k. De twee opvarenden van de „Maria", die voor Alkomade verging, zijn, naar als vaststaand wordt aan genomen, om het leven gekomen. Opvarenden van de „Maria" verdronken ALKEMADE, 5 October. In verband met het ruwe water heeft men het wrak van het motorschip „Maria" oog niet kunnen na deren. Men neemt thans als zeker aan, dat de beide opvarenden verdronken zijn. Mo gelijk zijn zü niet over boord geslagen, doch met het schip in de diepte verdwenen. Zoo^ dra het stormweer bedaard is, zal een on derzoek worden ingesteld. De omgekome nen woonden te Schiedam. Toen de „Maria" even na middernacht in nood kwam te verkeeren bevond zich het motorvraohtsohip „Koophandel" uit Amster dam in de nabijheid. Het voer voor de „Maria" uit, dodh het spookte zoodanig, dat men machteloos «*-1 geen hulp kon bieden. Zuiderzeewerken bij Lemmer beschadigd LEMMER, 5 October. De storm van gis ternacht heeft aan de Zuiderzeewerken bij Lemmer schade aangericht. De „Karma II", een der kranen, is. even als de zandperszuiger „Caspar Robles", ge zonken. De kraan „Karma I" is losgeslagen. Zij dreef naar lager wal tot op de hoogte van het provinciaal stoomgemaal. Gelukkig heeft men de kraan, doordat het water werd opgestuwd, weer vlot kunnen krijgen, waar na zij de haven werd binnengesleept De kraan heeft averij opgeloopen. Vier keileembakken, alsmede een motor- vlet zijn tegen den in bewerking zijnden dijk geslagen. Eén keileembak ligt tegen den zijkant. De sleepbooten. die him toe- vludht in de haven zochten, ha., len een moeilijke reis. De dijk heeft veel schade op geloopen. De steenglooiïng aan den zuidoostkant van den Afsluitdijk is op verschillende plaatsen door den jongsten storm beschadigd De herstelwerkzaamheden zullen uiteraard zoo spoedig mogelijk ter hand worden ge nomen. Schutten in de Oranjesluizen hervat AMSTERDAM. 5 October. Het schutten in de Oranjesluizen, dat in verband met den lagen waterstand in het Buiten-IJ en het Uselmeer was gestaakt, is gistermiddag om drie uur hervat. Schepen in nood op de Friesche kust HOLLUM. 5 Oct. Gistermiddag vroeg de burgemeester van Het B i 1 d t assistentie van de motorreddingboot van Hollum voor een schip, dat nabij de Zwarte Haan in nood verkeerde. Om half vijf koos de motorstrand- reddingboot „Adriaan de Bruine" zee. Toen boot ter plaatse kwam bleek, dat er twee iepen op de waddengronden in moeilijk heden waren gekomen, namelijk de tjalk „Hoop op Behoud" uit Sneek. sdhipper H. Akkerman, geladen met grint op weg van Lobith naar Ameland, en de klipper „Jo hanna" uit Groningen, schipper Kleinman, geladen met steen, op weg van Culemborg naar Nieuw-Weerdinge. De „Johanna" verkeerde in zinkenden toestand. De zee stond gelijk met het dek. Het vaartuig zal als verloren moe ten worden beschouwd. Aan boord be vonden zich slechts de schipper met zijn zuster, die beiden op de „Adriaan de Bruine" overgingen. De „Hoop op Behoud" had vier perso nen aan boord, n.l. de schipper met vrouw en dochter en een kneahL Ook zij werden door de reddingboot overge nomen. Schipper Botte Nij, die het commando over de „Adriaan de Bruine" voerde, had een uiterst zwaren toahL Hij had te kampen met een holle, hooge zee, waartegen het bij kans geen varen was. Niettemin volbracht hij met zijn mannen zijn opdracht. Zes men schen, die benarde uren achter den rug had den, kwamen dank zij dit kranig stuk werk, veilig aan wal. Bok op het IJselmeer afgedreven LEMMER, 5 Oct Gistermiddag om kwart over drie is de motorreddingboot „Hilda" van de Noord- en Zuidhollandsche Redding maatschappij vertrokken naar een bak van de aannemingsfirma van Zanen en Verstoep, welke daar werkt aan de,Noordoostelijke in poldering. De bak was weggedreven met twee man aan boord. De „Hilda" bereikte de bak, doch de beide opvarenden wilden zich nog niet van boord begeven. Aangezien de bak eenigszins water maakte, bleef de „Hil da" in de nabijheid, tot er een sleepboot van de firma zou komen om de bak binnen te sleepen. Veel kans op dit laatste yvas er des avonds niet, daar alle sleepbooten bezet wa ren met het bergen van ander materieel, dat door den storm op den in aanleg zijnden dijk was gedreven en daar veel schade had aan gericht Om half tien is de „Hilda" in de haven van Lemmer teruggekeerd. Beide mannen, welke zich op de bak bevonden, weigerden deze te verlaten. Het lek was intusschen met de keileem, welke in de bak werd vervoerd, gestopt Het gevaar was derhalve aanzienlijk ver minderd. Later op den avond kwam een sleepboot van Van Zanen en Verstoeps aan- nemings-maatschappij beschikbaar om de bak binnen te brengen. De „Hilda" heeft daarop de thuisreis aanvaard. De „Stad Zaandam" verloor haar roer CHERBOURG, 5 Oct Sleepboot no. 4 heeft dertig mijl uit de kust assistentie verleend aan het Nederlandsche stoomschip „Stad Zaandam" van de Halcyonlijn, metende bru to 2058 ton en netto 1235 ton, dat op weg is van Rotterdam naar Chanteney. In den storm had het schip zijn roer verloren. Door slippende vrachtauto aangereden Twee meisjes gewond TERHEYDEN, 5 October Vanochtend ls in Terheyden eén uit Limburg komende vrachtauto tengevolge van de gladheid van den weg geslipt en op twee fietsende meis jes ingereden. De meisjes waren op wegnaar haar werk in Breda. De 22-jarige mej. van Loon uit Lage Zwaluwe kreeg verscheidene verwondingen en is naar hei' ziekenhuis in Breda vervoerd. Het andere slachtoffer werd aan haar enkel gewond. Zij is per auto naar haar woning in Made vervoerd. De fietsen wérden vernield. BOERDERIJ TE ANNA PAULOWNA AFGEBRAND ANNA PAULOWNA, 5 Oct Gisteravond om acht uur werd brand ontdekt in de boer derij „De Phoenix", staande aan den Achter weg. De boerderij werd bewoond door den heer J. Provoost en behoorde toe aan den heer P. Jochems te Wassenaar. Nievs kon worden gered. De boerderij brandde tot den grond toe af. Voor de haven van Scheveningen, tijdens den Zuid-Westerstorm, die gisteren over ons land raasde. FRIESCH-GRONINGSCHE HYPOTHEEKBANK N.V. NEDERLANDSCHE HYPOTHEEKBANK N.V. Reserves 1 0.800.000. Verkrijgbaar van beide banken: 331/2 Pandbrieven a 100 VOORNAAMSTE NIEUWS Dit Nummer bestaat uit TWEE bladen Thans wordt als vaststaand aangeno- men dat de twee opvarenden van dö „Maria" verdronken zijn. De reddingboot van Hollum ls gisteren uitgevaren om assistentie te verleenen aan' twee in nood verkeerende schepen. De zes opvarenden werden gered. Te Dongen is een fabrieksschoorsteen omgewaaid, waardoor groote schade irf een leerlooierij werd aangericht. Daladier legt verantwoording af itt hel Fransche parlement; een door hem tnge-* diend volmachten-ontwerp is door de Ka* mer met groote meerderheid aanvaard. De voortgezette debatten in hooger- erf lagerhuis. Een incident met Tsjechische officieren; - De voortgaande bezetting van het Su-< detenland. AM ST EL-HOT EL AMSTERDAM KAMERS ZONDER BAD vanaf ...ƒ4.— KAMER MET BAD vanaf5.5Q Uitgebreid Hollandsch Ontbijt L— RESTAURANT DIKKER THIJS AMSTERDAM DINER DANSANT vanaf 1.75 LUNCH 125 ZEEUWSCHE HOEK 12—2 uur: Speciale Plats du Jour vanaf 0.50 Koffie 0.15 Fabrieksschoorsteen omgewaaid Groote schade in een leerfabriek Bedrijf is voorloopig stopgezet DONGEN, 5 October. Tijdens den storm die Dinsdagmiddag woedde, is de 23 meter hooge fabrieksschoorsteen van de lederfabriek der firma L. Koenraad aan de Bolkensteeg afgeknapt en neergeko men in de fabriek. Juist waren daar 4 arbeiders aan het werk» De schoorsteen viel vlak langs deze arbei- dors en richtte een geweldige verwoesting aan. Het dak van de looierij werd geheel vernield en ontzet Balken, waaronder zelfs een ijzeren verbindingsbalk, braken finaal af of werden verbogen. De buitenmuur, staande langs den weg naar Kaatsheuvel, is geheel ontzet en zal moeten worden afge broken. Midden in de looierij kwam eert stuk van den schoorsteen terecht van onge veer een meter lengte, een brok steen da« alleen reeds in staat zou zijn geweest alle aanwezige arbeiders te verpletteren. De looi- kuipen zijn vol met puin. Het bedrijf kaa ter plaatse onmogelijk worden voortgezet. De materieele schade is zeer groot. Auto-ongeluk in België Nederlander ernstig gewond ANTWERPEN, 5 Oct. Een Nederlandsche auto. bestuurd door den heer M. Sechelaar, wonende te Zevenbergen, is op den grooten weg Antwerpen—Brussel onder de gemeente Edegem op een stilstaande vrachtauto gereden. De wagen werd zwaar beschadigd en de bestuurder kreeg zware verwondingen. Hij werd in hoogst zorg- wekkenden toesland naar de St Jozefkli- nick overgebracht, waar werd geconstateerd dat hij verwondingen had hekomen aan het hoofd, een fractuur van het rechterkaak- been, kneuzingen in de zijde en vermoede lijk een schedelbreuk.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1938 | | pagina 1