KERK EN ZENDING
PALTHE
..Krankzinnigheid reden voor
echtscheiding"
.VRIJDAG 30 SEPTEMBER 1938
NED. HERV. KERK
Drietal: Te Zuidbroek, W. A. Nell te
Jonverd, D. Visser te Nieuw-Helvoet en J.
M. Willemsen te Wapserveen.
Aangenomen: Naar Peins en Zweins,
(Fr.), cand. C. G. Scheepstra te Huizum
(Fr.), die bedankt heeft voor Olde- en Nije-
berkoop.
Bedankt: Voor Groot-Ammers, J. W. v.
d. Linden te Kootwijk.
BAPT. GEM.
Aangenomen: Naar Siddeburen, H
Mosterd te Nieuw-Weerdinge.
HULPPREDIKER
Tot hulpprediker bij de Geref. Kerk van
Z u t ph e nis benoemd cand. W. de G r a a f f
Je Groningen.
EVANGELISCHE GEMEENTE
AMSTERDAM
Zondag 2 October herdlen'kit de Evangeli-
Bdhe Gemeente (Weteringkerk) te Anister-
löam lraar 60-jarig beslaan. In dien voor-
tndddagdierist spreikien Ds P. v. Vliet,
predikant der gemeente, en de oudrV"
ganger Ds W. C. Mense, em.-pred.
Zeist. De avonddiilenet is een getuigenis-
avond. met o.a. als sprekers Ds H. C
Leep van Gouda, Ds A. W. F. Waa
ld e n b u r g van Utrecht en de zendeling met
yerlof van Samuosir D. R ij k h o e k.
Op Vrijdag 7 October is er een intieme
ïeeebaivond. Een keurig gedenkboek is
anengestcld, de gesohiedlcnis der gemeente
jim woord en beeld bevattende.
De Weteringkerkgemoente is indertijd uit
'de Afscheiding voortgekomen. Zij maakte
toen deel uit van die dusgenaamde „Geref.
[Kerk onder het Kruis" en noemde zich la-
iter (na 1869) de Ghr. Geref. Gemeente, afd.
[Weteringkerk, met als voorganger Ds J. G.
S m i 11, zoon van een der vaders der Af
scheiding, den bekenden Luitenant W. W.
Smitt. Onder invloed der Brightonbewe
ging besloten prediikianit en gemeente zich
uit het Ohr. Geref. kerkverband terug ti
trdkiken en zich ((11 Augustus 1S78) al.
Evangelische Gemeente to insitueeren.
OUDERLINGEN-CONFERENTIE
ROTTERDAM
Donderdag 27 Oct. te half acht zal de
Ouderlingen-conferentie in de classis Rotter
dam der Geref. Kerken bijeenkomen in het
kerkeraadsgebouw Ammanstraat. Spreke1
dan dr P. Prins van Deventer, met het on-
perwerp „De Kerk en de Evangelisatie".
VRAAGBAAK n.vggi
CHRISTELIJKE INSTELLINGEN
y ertrou wensadressen ten 'dienste vein
Stichtingen van Barmhartigheid. Zieken
huizen. Sanatoria. Instellingen. Tehuizen
-inde/ten
Hek - en Rasterwerken
door geheel
Nederland
Vogelenzang (N.-H.)
Fa.C.A.Ruigrok en Zn.
'n.v. almelosche ververij
en chemische wasscheru
STICHTINGEN 10 Jo KORTING op da
prijzen vsn CHEMISCH REINIGEN€N
VERVEN van huishoudelijke goederen ioo»
els Gordijnen. Meubelstoffen, Deken» enr.
DRENTSCHE EXPORTSLACHTERIJ
telefoon 10
prima Grove Metworst
(Gerookt of ongerookt) en
Grove Snijworst
Vraagt offerte of reizigersbezoek.
DE
ROTTERDAMSCHE
BOAZ BANK N.V.
POMPENBURGSINGEL 13
ROTTERDAM
BIEDT AAN: 3H°/0 en 4J* OBLIGATIES van
Protest. Kerken, Scholen en Chr. Philantr
Inrichtingen, met korten looptijd, In coupures
van f1000.- f500.- en f 100.-
WU maken: Electr. Mengers
versch. apparaten tegelb'k kunnen di
eenvoudige uitvoering vanaf f 400,Kluts-
machlnes f 70,Aardappelsohilmach. f 100.
Groenten-, Kool-, Boonen enz. Snijmachi
nes f 65,—, Electr. Koffiemolons f 85, f 100,
f 120- Automatische Vleesch- en Kaassnö-
machlnes mesdiameter 360 mM. f 175. f 225,
f275. KaassnUmachines porcelein emallle,
roestvrij mes f 22. Automatische broodsntj-
machlnes volgens voorschriften der Veilig
heidswet f 120. Verder alle machines voor
do Bakkerö. SlagerU. Grootkeuken, Winke
lier, Groentenhandel enz. Nederlandsch Fa
brikaat. 15-jarige ervaring. Lange garan
tie. Aflevering per onze auto franco plaats.
Machinefabriek „FINUS", N. V. ULFT (Gld.)
Een pauselijke boodschap
Met bewogen stem, maar ook in zeer be
wogen bewoordingen heeft 'gisteravond de
Paus voor de microfoon getuigenis afgelegd
van zijn groote bezorgdheid over het behoud
van den vrede. De niet lange toespraak, in
aijn werkkamer gehouden, werd terstond in
de meest gesproken talen vertaald.
De Paus noodigde de geloovigen uit, zich
met hem in gebed te vereenigen, voor het
behoud van den vrede in recht en liefdadig
heid, opdat God, in Wiens handen het lot
der wereld besloten ligt, bij de regeeringen
het hertrouwen steune, in de wegen des
vredes, in eerlijke onderhandelingen en in
duurzame overeenkomsten en aan allen, in
overeenstemming met hun vaak herhaalde
woorden van vrede, gevoelens en daden in-
gave, geschikt om den vrede te begunstigen
en te vestigen op den vasten grondslag van
het recht en de evangelische leer.
Met verheffing van stem verklaarde de
Paus ten slotte,
dat hij van ganscher harte aijn leven
geven wil voor het behoud en den vrede
van de wereld, hetzij de Meester van
leven en dood hem wil ontheffen van de
onschatbare gave van een reeds lang
leven, dan wel, dat Hij nog den werkdag
wil verlengen van een lijdend en ver
moeid arbeider.
ZENDINGSSYNODE
De 18e Zendingssynode van de Geref, Ker
ken 'van Utreoht en Gelderland eal Woens
dag 23 Nov. a.s. te Arnhem worden gehou
den.
Ds C. F. J. HOPSTER f
Ir. het diaconessenhuis Bronovo te 's-Gra-
venhage is in den ouderdom van 67 jaar
overleden ds C. J. F. Hop ster, em.-predi-
kani van de Ned. Herv. Kerk.
„HIJ DRAAGT ZIJN RUSTING NOG"
De Fransche Evangelische Persdienst (£1-
zas-Lotharingen) bericht, dat de godloozen-
organisaties in Rusland ter bestrijding van de
nog plaats vindende Godsdienstoefeningen
den „lawaaikrijg" thans voeren: op het uur
der Godsdienstoefeningen verschijnen name
lijk vrijwillige muziekcorpsen buiten voor de
kerkdeur en houden daar een „concert" zoo-
larg als de dienst duurt.
KERKGRONDEN VOOR KERKLEDEN
Door een aantal lidmaten en doopleden
van de Ned. Herv. Gemeente te Bieze-
1 i n g e is, naar de Zeeuw meldt, een verzoek
gericht aan het College van Kerkvoogden en
Notabelen om de gronden der Kerk enkel
aan lidmaten en doopleden te verpachten.
Hierop is zeer druk geteekend, 88 pet. der
stemgerechtigde lidmaten hebben hierop hun
handteekening geplaatst.
Calvinistisch Weekblad
Het blad, waar heel het gezin wat aan
heeft. Verschijnt elke week ia» 10 pag. De
4de jaargang begint 1 Oct. as. Abonneert
U nul U ontvangt dan de no's tot 1 Oct.
gratis en ook (zoolang de voorraad strékt)
het prachtige werk van Dr. J. C. Rullmann:
Onze Voortrekkers. Vraagt gratis proefno's.
Het zenden van visitekaartje is voldoende.
N.V. W. D. MEINEMA, Delft.
FRIESLAND-S ZUID-OOSTHOEK
De Evangelisatie, uitgaande van de clas
sis Heerenveen der Geref. Kerken en haai
centrum hebbende te Hoornsterzwaag, van
waaruit Ds. H. R e t e 1 onder die bevolking
arbeidt, vraagt hulp voor dit gezegende
werk, teneinde het in 50 jaren verworven
terrein te kunnen behouden. De classis
Heerenveen, die niet minder dan acht hulp
behoevende kerken heeft, zou het finan
cieel, zonder hulp van buiten bij lange na
niet kunnen dragen. Er is plm. f 6000 per
jaar noodig. Giften worden gaarne ontvan
gen door den vertegenwoordiger voor
Utrecht, den heer J. v. d. Vel d e, Goede-
straat 123, Utrecht, gironummer 203088.
ONDERWIJS
EERE-PROMOTBE
MINISTER VAN DIJK
Op de Dies der V.U.
De openbare Senaatszitting der Vrije Uni
versiteit op 20 October, ter gelegenheid van
de Dies Natalia, waarin de rector-magnificus,
prof .dr J. F. Koks ma, een rede zal hou
den, zal ditmaal worden gehouden in de
groote zaal van het Koloniaal Instituut, Mau-
ritskade 6266 te Amsterdam.
Na de rede van den rector zal de eere
promotie van Z.Exc. J J. C. van D ij k
plaats hebben. Als promotor treedt op prof.
mr V. H. Rutgers.
Bidstond
Op 19 October, te 8 uur, hoopt het locaal
comité der Vrije Universiteit te Amsterdam
een bidstond te beleggen, te houden in de
Keizersgrachtkerk, waarin als voorganger zal
optreden prof. dr J. Ridderbos te Kam
pen,
NED. HANDELSHOOGESCHOOL
TE ROTTERDAM
Het vijfde lustrum
De openbare senaatsvergadering zal ter
gelegenheid van het 25-jarig bestaan van
bovengenoemde hoogeschool op 8 November
worden gehouden.
Kent U de bloedzuiverende
ONTLASTINGPILLKN
van Dr. J. B. Meenk
VERBAZEND, zooals die het lichaam zuiveren I
40 ct. p. doosje.Verkrljgb. bij apothekers en drogisten
Op ethische gronden af te wijzen
(Vergadering van de Chr.
Verzorging van Krankzinnigen)
Onder presidium van Mr. G. v. Baren,
(burgemeester van Delft, werd heden in het
kerkgebouw van de stichting „Bloemendaal"
te' Loosduinen de jaarlijksqhe algemeene
vergadering gehouden van de Vereen, tot
Chr. verzorging van krankzinnigen, waar
van hier te lande yijf krankzinnigengestich
ten uitgaan.
De ivoorzitter opende om 2 uur de verga
dering op gebruikelijke wijze en sprak een
openingswoord, waarin hij allen welkom
heette.
De verslagen van het algemeen bestuur en
van den penningmeester, den heer C. S. v.
Dobben de Bruyn, burgemeester van
Bodegraven, werden goedgekeurd en de
penningmeester van zijn beheer gedéchar-
geerd.
De vergadering machtigde het bestuur tot
het aanbrengen van enkele wijzigingen in
de statuten en tot overdracht van een
grondstrook aan de gemeente Ermelo in ver
hand met wegen-aanleg.
De aftredende bestuursleden, de heeren
Th. W. L. Baron van Heemstra, die
moor de stichting „Veldwijk" te Ermelo; Mr.
H. Bos Kzn., die voor de stichting „Bloe
mendaal" te Loosduinen; Mr. J. L. Bou
rn a en T h. K i e r s, die heiden voor Je
stichting .Dennenoord" te Zuidlaren en H.
J. Z w e e r s, die voor de stichting „Wolfhe-
ze" te Wolfhezen zitting hebben werden allen
herkozen.
Na afdoening der huishoudelijke zaken
trad als referent op Drs. B. C,hr. Hamer,
zenuwarts te Ermelo, met het onderwerp-.
„Psychose en echtscheiding"
Na gewezen te hebben op de actualiteit van
het vraagstuk der echtscheidingen, wil spr.
thans speciaal spreken over echtscheiding
grond van krankzinnigheid,
en ook in verband met gezinsconflicten,
oorzaakt door een wantrouwenden echtge
noot, een pathologischen fantast of leugenaar,
een neurasthenica, een hysterica; aai
destructieve gevolgen ontstaan by neurotische
stoornissen by den man of de vrouw.
Diep tragisch kan het lot der achterblfl-
•enden zijn: Ontwrichting in het gezinsleven,
n de opvoeding der kinderen, vooral in de
minder bedeelde gezinnen; liefdesverhoudingen
buiten de wettige
We kunnen niet ontkennen, dat uit prac-
i s c h e overwegingen voor personen en
gezin in vele gevallen van krankzinnigheid
echtscheiding een nuttig effect zou sorteeren.
In het Nederlandsch wetboek wordt
onder de gronden voor echtscheiding of voor
scheiding tusschen tafel en bed krankzin-
h e i d niet aangetroffen. Sinds 1936 kan
vordering tot echtscheiding worden inge
steld tegen den curator van den krank-
nigen echtgenoot op grond van een daad ge
noemd in het B. W. (meestal overspel) ge
pleegd voor zijn ziekte. In vele andere landen
is krankzinnigheid een grond voor echtschei
ding.
In de buitenlandsche medische en juridi
sche literatuur wordt voor dit vraagstuk
veel aandacht gevraagd (Bumke, Schulze,
Martini, Kreuser, Jaquelier, Paraut, Vaillant,
Caypentier).
In de Nederlandsche: Prof. JValseK ïn
del
Daar elke oplossing, als ongenees
lijke krankzinnigheid als eisch wordt ge
stoeld, practisch uitgesloten is, wordt gefor
muleerd: „Geen r e d e 1 ij k e kans op gene
zing."
Van de na 5 jaar nog aanwezige gehuwde
patiënten in een gesticht blijken ongeveer
6 pCt nog hersteld en 3^ pCt. nog niet her
steld te zullen worden ontslagen. Ook ai
neemt men 5 jaar als limiet dan kan zich
in 6 pCt. der gevallen na herstel en terug
komst tehuis, als de eehtegenoot weer is her
trouwd, een droevig drama ontwikkelen!
Doch er zyn meer bezwaren. Slechts
een kleine groep van personen en gezinnen
was er mee gebaat. Het huwelijks- en
leven wordt juist verwoept door de geestelijk
abnormale echtgenooten, die in de maat
schappij konden blijven en niet krankzinnig
werden verklaard. Het zou een onbillyk-
h e i d bevatten voor hen die in een gesticht
moeten worden verpleegd.
Een ander bezwaar: Leed zou worden
toegebracht buiten eigen schuld. Ook
in het B.W. zyn alle gronden voor echtschei
ding gebaseerd op de gedachte van schuld).
Voorts: Waarom het verschil tusschen gees
tesziekte en langdurig lichamelijk lydenl
Op ethische gronden moeten we
krankzinnighedd als grond voor echt
scheiding a f w ij z e n.
Het standpunt van Schrift en Kerken
Welke weg van handelen wordt ons in de
Schrift gegeven Niet alle Christenen
denken hierover gelijk.
De Pauselijke Encycliek „over het Christe
lijk huwelijk" (1930) spreekt over de altijd
durende onverbreekbaarheid van het huwe
lijk. (Matth. 19 t 6).
De Anglicaansche Kerk bevestigde de vo
rige week de onontbindbaarheid van het hu
welijk.
In Gereformeerde kringen wordt
echtscheiding door eommigen alleen geoor
loofd geacht, wanneer door een der echtge
nooten een zoodanige zonde wordt gepleegd,
waardoor de huwelijks trouw wordt ge
schonden (overspel) en de huwelijksgemeen
schap feitelijk wordt verbroken (kwaad-
i Uiige verlating) (Echtscheidings
rapport Generale Synode Geref. Kerken 1920;
Prof. Anema); door anderen alleen by over
spel (Prof. Ridderbos; Mr. Bouman).
Als psychiater gaat onp niet alleen ter har
te het lyden van onzen patiënt, maar wor
den we ook betrokken in het lijden van hen
die achterblijven,
!Als Ghristen blijven we echter eener-
zijds ook in die ellende en nood Gods
beproeving zien, die heiligend kan wer
ken; anderzijds blijven we "verbreking
van den huwelijksband met hem. of haar,
die God met ziekte tegenkwam en die
zonder eigen schuld buiten de ge
meenschap werd gesloten, op grond van
Gods Woord, ontoelaatbaar achten.
De voorzitter dankte Drs. Hamer voor zijn
voordracht.
Nadat Ds. D. Sikkel, Geref. predikant
te Amsterdam-C. en lid van het centraal
bestuur, een slotwoord gesproken had, sloot
hij de. vergadering met dankgebed,
CHR. TUINBOUWSCHOOL
TE NAALDWIJK
A.s Dinsdagmiddag om drie uur zal de
opening van de Chr. Tuinbouwschool te
Naaldwijk plaats vinden en de installatie
van het benoemde hoofd dier school De
plechtigheid zal worden verricht door het
Tweede Kamerlid, den heer Chr. v. d. Heu
vel. vice-voorzitter van het hoofdbestuur
van den Chr. Boeren- en Tuindersbond.
ONDER WIJSBENOEMINGEN
Delft. Oranje Nassausohool. Tot tijdel.
onderwijzer: de heer P. Houtsma, kw. m.
a. te Haulerwijk.
Goes. R.H.B.S. Tot leeraar: de heer F. W.
van Heerikhuizen te Bussum.
Gorinchem. Chr. school B.L.O. Tot
hoofd: de heer J. J. Don dorp, onderw.
Chr. school BL.O., Amsterdam.
Stellendam. C. N. School. Tot kw. m.
a.: de heer G. T a n i s te Ouddorp.
Utrecht. Bilderdijkschool, Tuindorp
Maartensdijk. Tot tijdel. onderwijzer: de
heer S. Z e ij 1, tijdèl. onderw. Chr. U.L.O.-
school te Ede.
DE WERKLOOZE ONDERWIJZERS
EN DE OPLEIDING
De Unie van Chr. Onderwijzers essen)
heeft d.d. 24 Sept. j.l. een schrijven gericht
tot den Minister van Onderwijs, waarin, ge
geven het zeer groote aantal werklooze acte-
bezitters, gevraagd worden de volgende wij
zigingen in het wetsontwerp tot wijziging
der L.O.-wet van 18 Febr. 1938:
1e. het Staatsexamen voor onderwijzer met
ingang van 1 Januari 1939 wordt afgeschaft;
2e. geen eindexamens aan de kweekscho
len worden afgenomen van 1942 tot en met
1946, of zooveel langer als met het oog op
het overcompleet aan leerkrachten noodig
zal blijken;
3e. voor de toekomst in een reguleering der
opleiding te voorzien, waardoor de verhou
ding tusschen vraag en aanbod in redelijk
evenwicht zal worden gebracht.
Examens
.H. N'. Verwey, Rijswijk; de dames L. M. C.
Jacobs, Rotterdam; M. v. Beek. Haarlem; de
heeren K. v. Hlnloopen Labberton, Waasenaar;
R. F. Brouwer, Amsterdamdoet ex., mej. W.
Wagner, Noordwijk; de heer H. J. K easier,
Den Haag.
Indologie: taalk. cand.ex., de heeren M. Da-
roesman, Delden; H. W. Asslnk. Hillegersberg.
Utrecht. Geel.: Theologie: voorb. kerk. ex.,
W. B. A. Smits.
Rechten: cand.ex., J. W. Colenbrander, J. ten
Doesschate. F. G. A. Huber en G. E. Klein
Nagelvoort.
Drilling.
n 1 n g e
nd.ex
de hi
Gualtherle van Wezel. Elburg; A. P. R. W.
Meyer, Groningen; C. W. A. Wlemer, Leeuwar
den; K. J. Hofsteenge en J. A. H. Groeneveld,
Groningen
Ned. Handelshoogeschooj.
de heer A. J. Klein, Weltevreden.
v. Herkaen, Steenwijk.
Machinist. D e n H a a g. Gesl. voorl. dipl. de
heer J. Levaeler, Amsterdam; aanv. ex. voorl.
dlpl. do heer J. Hop, Alkmaar.
BINNENLAND
De voorzieningswet
eerste levensbehoeften
Verklaring
van het georganiseerde winkelbedrijf
In verband met de moeilijkheden, welke
als gevolg van de ontwikkeling der inter
nationale verhoudingen met betrekking tot
de voorziening van eerste levensbehoeften
kunnen ontstaan, hebben de centrale orga
nisaties, waarin de ondernemers in 't win
kelbedrijf zijn vereenigd. een oproep tot het
publiek gericht, waarin zij verklaren, dat
genoemde organisaties zich op eersten op
roep der Regeering terstond bereid hebben
verklaard, om met alle haar ten dienste
staande middelen de uitvoering en naieving
van alle voorschriften, welke de overheid
in deze moeilijke dagen in het algemeen be
lang ten aanzien van een ordelijke voorzie
ning van het puibliek van eerste levensbe
hoeften tegen redelijke prijzen zal nemen,
te helpen verzekeren.
Bij de verbruikers behoeft geen vrees
bestaan voor een direct dreigend tekort aan
voedingsmiddelen, kleeding en andere eer
ste levensbehoeften, aangezien de bij den
handel beschikbare voorraden voorshands
voldoende zijn, om aan de normale vraag
te kunnen voldoen.
Steun aan kleine tuinders
De b-steun als voor kleine boeren
Door den minister is in verband met daar
toe gestelde vragen medegedeeld dat ven ein
de de kleine tuinders, voor zoover dezen niet
reeds voor opneming in de steunregeling of
plaatsing bij de werkverschaffing in aanmer
king kwamen en uit dien hoofde den zc
naamden b-steun mogen ontvangen, ook
hieraan deelachtig te kunnen maken, hij er
zijn goedkeuring aan gehecht heeft, dat aan
kleine tuinders dezelfde toelage op dezelfde
basis wordt verstrekt als voor de kleine boe-
in het geval is.
De gemeentebesturen zullen hiermede zoo
spoedig mogelijk worden in kennis gesteld.
Stemmen bij volmacht
Zooals men weet, kunnen kiezers ook bij
volmacht stemmen. Dit geldt vooral voor
schippers en visschers, e.a. die tijdens fie
stemming afwezig zijn.
Het volgend jaar krijgen we verkiezingen
van Staten en Gemeenteraden. De candidaat
stelling voor de Prov. Staten valt <ki
14 Maart en die van de gemeenteraden op
9 Mei 1939. Eenige weken later heeft de
stemming plaats.
Wi* vermoedt, dat hij daaraan niet per
soonlijk deel kan nemen, moet er nu reeds
rekening mee houden, om later bij vol
macht te kunnen stemmen.
Tusschen 1 October en 31 December kan
hij een en ander met de invulling van een
formulier, verkrijgbaar gesteld ter gemeente,
secretarie, in orde maken.
P. T. T.
Benoemd Is tot commlea bij den P.T.T.dlenst
A. M. W e n t i n g, thans adjunct-commi&s.
Aan den referendaris der P.T.T. W. Steen-
v. Son
2a kl. G. J. PJerlk, is eervol ontslag verleend
Hoogste stand 770.4 te Reval.
Laagste stand 752:4 te Isafjord.
Stand vanmorgen half-twaalf 763.0.
WEERVERWACHTING
Zwakke tot matige Westelijke tot Zuide
lijke wind, gedeeltelijk bewolkt, plaatselijke
regenbuien, weinig verandering in tempe
ratuur.
ALGEMEEN WEEROVERZICHT
Het gebied van hoogen luchtdruk "in het
Oostzeegebied nam weer in beteekenis toe.
In de randstaten steeg de barometer weer
boven 770 m.m. De depressie over de Brit-
sche Eilanden vulde gedeeltelijk op, doch
bleef vrijwel stationnair. In Scandinavië
Duitschland, Oost- en Midden-Europa hield
het mooie herfstweer nog aan met zwakko
Zuid-Oostelijke winden.
Op de Bntsche Eilanden, onze omgeving
en Frankrijk waaien zuid-westelijke winden
met gedeeltelijk bewolkte lucht en plaatse
lijk regenbuiten. De temperatuur daalde op
de Britsche Eilanden, in onze omgeving en
in Frankrijk. In Engeland en in Frankrijk
is de temperatuur thans onder normaal, ove
rigens is zij meest boven normaal.
Voor morgen wordt gedeeltelijk bewolkt
weer met plaatselijk regenbuien verwacht
De wind zal meest zuidwest zijn met mati
gen kracht. De temperatuur zal weinig ver
anderen.
THERMOMETERSTAND
Stand vanmorgen half-twaalf 16.6 C.
1 Oct. Zon op 7.01 uur, onder 6.38 uur
1 Oct. Maan op nm. 2.48 u. ond. nm. 11,28 u
Eerste Kwartier nam. 1.05 uur
FIETSERS MOETEN HUN LICHT OP
HEBBEN
1 Oct. Van 'sav. 7.0S u. tot 'smorg. 5,33 u.
DAMMEN
Om het wereldkampioenschap
RaichenbachKeiler vangï morgen aan
Morgen vangt te Amsterdam een
nieuwe match om den wereldtitel dam
men aan tusschen den titelhouder Maurice
Raichenbach en den Nederlandschen
kampioen, R. C. Keiler.
Deze match zal uit zestien partijen be
staan, waarvan acht te Amsterdam ge
speeld zullen worden, terwijl de rest dor
partijen aan andere plaatsen is toegewe-
ROTTERDAM
RIVIERBERICHTEN
HANS WEERT. 28 SEPTEMBER
Gepasseerd en bestemd naar:
ROTTERDAM: Ariadne, Hubinger; Vriend-
KEKERDOM: Melanie, Smolders; Leta, Maes
KAVEINSTEIN: Lema, Telrlinck
ROERMOND: Dranaco 10. Plaegaardt
AMSTERDAM: Machiensteen 13, di
DOETINCHEM: Eben Haezer, Kok
VL1SSINGEN: Hoop doet leven, IJseldljk
AMSTERDAM: Vertrouwen Visser; Slelpnir,
de Jonge.
WIJK BIJ DUURSTEDE: Ida SoheermeUer
SCHEVENINGEü: Jannetje, de Jong
AMSTERDAM: Jannigje, van Drimnielen
MIDDENMEER: Zeester Kombrink
DUITSCHLAND: Wallis. Herkommer; Rijn
Schelde 4, RUcquert; Martigny, Blom; Noordster
de Vries; Mars, Boellen; Martha. Griep; Maria
van Sabben; Joina, Ku,ypers; Mechtllde, Ver
schure^ Helena^ Larooy, Maria, Kornet; Dussel.
door, v d Velde; St Joseph, de Lamper; Yolan<
Oom; Elsa, Leunls; Secunda, Klop; Pleternella
Broekmeulen; An tinea, Fablg; Marcel, v. d.
Bosch; St. Anna 1 de L'Or; Elodle Robberecht:
Slim de RUk; St Josef, Boods; Philomena, van
Kercbhave; St Anna 1, de L'Or; Elodle. Robbe
recht; Slim, de Rijk; St Josef, Bools; Philomena
van Kerckhave: St Anna, van Gasse; Petronella
van Schb'ndel; Standard 27, Vljlders; Vega, Jung
Gab., de Meüer; Era Verbeeck; Baden 25 Ham
mersdorf; Mannheim 179, Senftileber; Sanar;
101, Krahe; Leonei, Coppens; Mazagan, Blanlcei
Stad Amsterdam 1. Merrelaar, Hermina Olden-
kaïnp; Maria, Koster; Anna, Hollebrandse;
Aeolus, Blemans; Christina, do Koning, Con
cordia, Koopman; Energie v d Vliet; Frasqu'ta
Verstraeten; 2 Gebroedgrs, Gankema; Mathlldi
Geffens; Nieuwe zorg, van Drlel; Op Hoop, cte
Catharina, Thijssen; Rhelnunlon 3,
L-Beemt; Delft, Hink,
Stobbelalr, Andalusi
HANSWEERT, 29 SEPTEMBER
Gepasseerd en bestemd naar:
ROTTERDAM: Geertruida Johanna, Dubbel
man; Drie Gebroeders, v. d. Kolk; Telegraaf 6
Boer; Telegraaf 19. Nortier; Dorothea, Bol;
Labor, Wendt; Onderneming, Smit; Bram. Kem-
peneers; Wega, Bolhuis; Clementine, v Diiteren
ALKMAAR: Spes Salutis, Voerman
MAASBRACHT: Festlna, Lente, Peer
LOBITH: Umberto, de Jong.
DORDRECHT: Hohenstein. Jacke; Memento.
Jacke; Paul, Passmann. Damco 29, Figge. Jo-
gijne v. Oeveren
VLAARDINGEN: Jama, van GorseL
AMSTERDAM: Apistel 7. v d Berg; Stad Am
sterdam 4, Faasse: Volharding van Daelen
BERGEN OP ZOOM: De Dieu Donné. de
Smedt.
GORCUM: Jentje. Klein.
's-HAGE: Jeanne van Immerzeel
ALBLASSERDAM: Anna, Hessels
WADDINGSVEEN: Jacoba, Pecher
BOMMEL; Elisabeth, v d Veeken
OUDERKERK: Goede Hoop, do Waard.
LOCHEM:: Adrlana Oechles
GEERTRIDENBERG: Maria Broeders; Anna
DUITSCHLAND: Jtiiteau. Visser; Hermann
Heinrlch, v Koeveringen; CousL^itla, v Dongen
Lyre, Ruhfe, 3 Gezusters. Remle; St Antonius 1
Bosman; Enz, Carmiggeldt; Risico, van Holt:
Flat. Zwalua, Leba. van Vijven; Luctor. v. d
Adel.
BELGIE: Bulten Verwachting, Boere; Lena
Vogel; Marguerlthe, v d Sande; Vertrouwen!
Schram; Victor, de Ridder; Delmos. Eusbach;
Eltanin, Heidoorn; Barbara Claslnae Zwartboi
Venus, Vermeulen: Cosmopollet, Fernhout; Tele
graaf 4, de RUk; Hermina Vendeville; Hoop
leven. Veldhoen: Beranger. Krebs: Edel-
ïss 5. Melsen: Berry. Kramer; Haut Barrv
dwlg; Nederland, van Vliet; Onderneming
Sniider: W van Drlel 4S. Lemmens; Aventure'
StrUdonck; Emma. Bracké; Express 26, Munt
tpress 29. ICerle; Julia, de Decker; Celestine
esterllnck: Energlo van Waardenberg; De
Hoop van Os; Vertrouwen. Lelienaaf; Elisabeth
Lucas; Risico. Koudenberg; Jannetje Adriana
I Bfif' Mar|na, Vermeü: Grietje.
amschepen: Teuna 4,
Ing, Prinses Juliana,
Haniel 23, Janna, Wangard, Theodorus, Mid-
gard. Skadi. Helena, Harmonie 4. Wolga. Joca,
Pianto, Bellatrix, Wangan, Flying Irishman,
Mount Everest, Lena. Excelsior, Johanna, Een
dracht, Nellv, Wilhelmina. Selestat, Vatna;
Salva, v. Lochem: Tecali, Vissers; Rynzeevaart
13. Kirchgasser; Carlton. Witjes; Aldwacke. Ros
kam; Damco 36, Hubens. Seam 5. Ruth; Maas
stroom 35. Knape; Jo'sina Martina, Dodde;
Express 14. Kohier; Vulkan, Medahn; Mercure,
de Jong; Gratia, v. Laack'; Boetah. Gutjahr;
Ophir, Kalkman; Marcel Louis, Kleffer; St. Pau-
lus. de Heis; Kanaal vaart 24. van Alsenburg;
Cito 2, Kebzer; Isala 2. Bokslag; Cosmos. Elbelt
D.A.PG. 14, Ballier; Avondster. Jansen; Adria
na Maria, Slotje; Andromeda, Bodde; Schwarz-
horn, Dreiss; Lloyd 20 Buckes; Damco 38. Val
kenessen; Damco' 37, Zenslag; Damco 33, Ver-
wegBastina Huberdina. PauweD.A.P.G. 2,
Friedrich; D.A.P.G. e. Hanzen. Franciska. Dam-
stra; H. Stinnes 5. Dlele; Broiiwer, Braber; Ja
cob Cats, Nederveen; Eliasbeth. Besjes; Oda,
v. Arendonck; Antwart, v. d. Plas; H. Neuer-
burg 14. Smit; Walsum 14. Hagoort; Petrus, Hen
driks; Maria Elise, Urmetzer; Rijnzeevaart I,
Schmidt; Emma Eliza, v. Megen; Wim, v. Wijck;
Walsum 29, Kruidhof; Bamberg. Westbroeck;
Agathe Karl, Broeks; Vianen, v. Keulen; Ara-
D A.P.G. 11. WaltenbergerRhOne, v. Klee; Hen-
dr'ina Maria. RoelofsAMSTERDAM: Cosmopo-
liet, Koster; An ja, Super; Wiliam, Oioeslager;
DORDRECHT: s. Corn-; s. Loire; Sanaria 102,
Heppert; Saturna, Korstanje; Taurus, de Jong;
Alk, Huyzen; s. Fretta; s. Pasteur; Leverrier,
HalmanGuadeloupe. Lentjes MILLINGENVI-
tesSfe, Bulsman: HEEMSTEÖE- Geziena Ham-
stra, Nuv; DEN OEVER: A. 'Vuyk Sr.. Kok;
HAAGSCHE SCHOUW: Gelrla III, Hoogkamp;
WAGENINGEN: Hendrika. Nout; WOUDRI-
CHEM: Vischhaak, v. Straten; VLIEREEDE:
Muttersegen, Rook; UTRECHT: Henrica Adra.,
Valkenburg. LOBITH: Comptoir 12. Weber;
Champagne.' de Hasque: BUIKSLOOT; Spon
taan, Volker; HEEMSTEDE- Adrlana Johanna,
VerheijNIJMEGEN: Pax. Boode; UTRECHT:
Margaretha Lubbers; VLIEREEDE Wilhelmina.
Smid; WEtlRT: s. Tromp; Irena, Buschgens;
Rien Sans Dieu. Wijckmans; Mathilde, Kwik;
Svbila, var» GeffenEduard. Verbergt; DEN
HAAG: Rival, van Lent; BORN: Charitas.
Oosse; HOOGEVEEN: 3 Gebroeders. Veldman;
ROODE HAAN: Onderneming. Veldman; BRE
DA- Renaissance, v. d. Waarde; HARLINGEN:
Wiliem Adri. Jiskoot; ZWOLLE: s. Eendracht;
PANNERDEN: Joha. Bernardina. Verhoeven;
ELST: Theodora. Janssen; MEPPEL: Mina. v.
Lent; HENGELO: Lotto. v. Hoe-k; VLIEREE
DE: Hoop op zegen, Veling; ROOSENDAAL:
Nellv, v. Oost; MIDDELBURG. Adma, Dekker;
LOB'ITH; Spera, Courtois; Imrhanuel, Smit; In
Deo Confido, Brouwer; Comptoir 27, Bleij;
Scheldestad, Govaert; Radium, Govaert; Reve
d'Or, Govaert; UTRECHT: Avontuur, Stavast;
PANHEEL: Noldina, Emmerloot; VLIEREEDE:
Inspe, Vlap; Frieda, Bunkenburg; ELST: De
Hoop. Pieterse; DELFZIJL: Jantina, de Jong;
NIJMEGEN: Klaluitja, Snijder; LOBITH: Made
leine. de Jonge; APELDOORN- De Hoop geleld
ons. v. d. Bal; GOEDEREEDÉ- Klaziena, van
Asperen; DEVENTER: Magrietha, Bootsman;
LOBITH: Edelweiss 19, Zaal;
BELGIe: s. Zeemeeuw; s. Ophir; s. Rivale.
En Avant 14; Asterle, Verberght; Rijn Schelde
6, van Dalle; Thysstad, Somers: Elisa, Maes;
Lorna, HuysmansVariatie. Verluis; Rijn Schelde
12. Illeghens; Augustlna, Krhessens; Achille. de
Reijer; Anver, Mauer; Louisa. Balzer; Hortense,
Jorena; Renée, Saerens; Amelbergh, de Roeck;
Angola. Gelpen: Richanto, v. Kerkhoven; Celina,
SlootmanjMilorde Cop; Hardy. Luykx;
DUITSCHLAND: Maria, de Boer; Zorg en
Vlijt, Leendekker; Kanaalvaart 23, Wilhelm.
LOBITH, 29 September.
Gepasseerd voor 's middags 12 uur en bestemd
ROTTERDAM: st. Attractie; st. Actief; st.
Beta; st. Perndam; st. Asa; st. Aleyon; st.
Willem Marinus; st. 's Hertogenbosch I; st. Har
monie 6; st. Claude Bernard; at. Ernst; Eros,
Hoenderop; Entreprise, Rademaker; Aleida, v. d.
Heuvel; Maria, Vortharen; Moesch 6, Jast; Rhe-
nus 113, Bach; Lizei, van Lopik; Industrie 5,
Weiier; Prins Willem, v. Mouten; Maria,
Kreuseh; Eduard, Ludewigs; Sophia, Pasman;
Spes, Boer; Harpen 33, Zoller; Willy, Muisman;
Freya, Straok; Richard 5, v. Laak; Franciska,
Hoenderop; Atlas 12, Hamm; Johan, Linz; Wuta,
Boere; Pase, Veenma; Oberon, y. Bosch; Gute
Gunst, Heidensteeker; J. Schuurman 6. Schwim;
Rhelnfahrt 7, v. d. Giezen; Maria, Kleipas; Asa-
ma, ten Kate; Tambora, de Jong; Alt, Borger;
DORDRECHT: st. Credo; st. Garonne; VREES
WIJK: st. Harmonie I; MAASBRACHT: Isba,
:rdDIRKSLAND: Piua X. Steger
VELP: Flevo, Schouwstra; DORDRECHT: At
lantic, Werges; TILBURG: Victoria, Bal; LO
BITH: Mont Blanc 7, Drlnhausen; Regnus,
Emlg; VLAARDINGEN: Mercurius, v. Linstam;
GORINCHEM: Esperance, Grenvis; AMSTER
DAM: Willef, van Flelsem; AMERSFOORT: St.
Antonius, Eonink; NIJMEGEN: Spero, Eibers;
VLAARDINGENSophia 2, v. Neyenhof
WEURT: Treviria, Krugshaar; ALKMAAR: Eli
sabeth, Ross; ZUILEN: Jama, van Weel; GROO
TE LIND: Zeven Gebr. Theunisse; VLIE
REEDE (Dl.): Jo, Pepping; KRIMPEN A. D.
LEK: Familietrouw. Smit: BREDA: Dankbaar
heid, Slotje; SLIKERVEER: Mehamraab, Boon
tjes; SCHUILENBURG: Rival, Rooseboom; LO
BITH: Madonna. Engelaar; HARLINGEN: Wil-
mei, Wilke; LOBITH: Nldeck, Ehmanns; ALK
MAAR: Twee Gebrs., Jansen;
BELGIë: st. Secunda; st. Wiljo; Catharina 2,
de Vries; Samoa, Vertongen- Paul, de Wilde;
Charles, Lyssons; Main 71, WestermanH. P<
Disch 24. Koeverden; Stad Heyst, Eul3ens; Aqua-
ior, de Wachter; Me-'"
STimmen; Ella Euch,
DUITSCHLAND: i
EMMERIK, 73 September 193S.
Gepasseerd voor 's middags 12 uur en bestemd
Lubbers; Hoop op welvaart. Sta\
segen, Book; Berg en Dal. Hulsbos- Maria Wil
helmina, Leenman; st. Tarn; Handel 3. Voss-
winkel; st. Etna; Kirishima. Cornelissen; st.
Parto; Silaboe. Joras; Bakal. Hansen- st. 's Her
togenbosch; Schweinfurt, Oversteegst. Rhein-
fahrt 7; Manr.heim 192. Hermann; Johanna,
Strope; Transport 75. Heijmen; Bartha. Padmos;
Mannheim 191, Dinkeldeln; Mannheim 218, Oster-
tag; Rheinfahrt 106, Mergler; st. Hekla- Kepala,
Gloerich; st. AgnesGermlsch v. Ee; s'c. Tema;
Cornelia. Cornet- st. Walsum I; Trinitas 5.
Borsch; St. Dolfijn; 2 Gebroeders, den Breejen-
Petronella, Willecke; st. K. Vaart 4; Tello, Hoef
nagel; Schwanhilde, v. Eek; Betuwe, v. Broek
hoven; st. Harmonie 2; Amsterdam 6, v. d. Boom;,
id. 3. Bungards; st. Residu; Res Nova. Stegers;
Gretha, Huibers; Johanna, Rutjes- Frederika,
Geux; Ejo, Diehl; Voltl Sublto, Joore; st. Dolfijn
st. Vios- Nieuwe zorg, Boelen; st. Ludwig; Wal
sum 8, Rooijen; Avontuur 6, v. Ooljen; st. Isere;
Esperance, Lange; Clara, v. Loplk; Onderneming
Bakker; Spes Salutis, v. Groezen; Rheln. Davids;
st. Taurust; Verwisseling, de BrulJn; Maria Ellze.
Wanders; Bolu II, Slingerlandst. Jacobus- Olivo
Anna, Schnork; Anna Maria, Franz; st. Eduard;
Volstreven, Berends; Spes Unica. Wellens; Mann
heim 215, Gassert; Jerome. Boers; st. l'Avenir-
Karl Wilhelm. Roemer; Nellie. Silbenga- st. Cha-
rente; Wïllemina. Abrahamse; Petronella, Knol;
st. Voorwaarts; Energie. Oosterwaal; st. K.
Vaart 9; Bacine. v. d. Val- Wanderer. Verschu
ren; Uliaris. Overink; st. Adriana III; Hencor,
Wiegman; Rik Schaefels. Molberg; st. iFiat Vol.
Head. v. Dongen; Gisala.
:cum. Höfer; Gerco, Malenwyk Bert
roendyk;
Gepasseerd na 's middags 12 uur
DUITSCHLAND: st. Modir; Jordaens. ten
Haaf; Loge, Duson; Gurnemanz, Ariens st.
Stella Maris; Amandine. Marconle; Heinmath'land
Lührs; Johanna Becker, Becker; st. Rhin- Een
dracht, Touwen; Anca. Elevcld; st. K. Vaart 16-
Murillo, Been; Picter Breughel. Rykers; st. Saga-'
Brekelenkamp. Duson; Gisa, Welbedacht; Klara.'
Wolz; Nussia II. Brechling; st. Argard; Simon tie
Vlieger, Stoevelaar; Hagen, do Jong; Ortlicb.
Hooimeeners; st. Maria Cornelia; Nelly, v. Oosten-
Addio, Pols- Harpen 66 Borg; Regina Coeli.'
Newa; Barbara Cornelia. Joele; Jo-
ians; Hendrik. Maaien; st. Charitas;
v. Oosten; Gudrun, Hölscher; Elise,
Contra; Mar1», Razenberg; Nau-
d. Vllel
Poeljey 3 .Gebroeders, Pape; Albatros 2, Boei;
Odessa. Velenturf; Corrv, Janss
st. 4 Gebroeders; st. Gerhard; Mane, VermeuYen-
Spes Mea, Touw; st. Cornelia; Corma, Verhoeven-
Donatus, Zimmerman; Malntal. Elbert; Hendrika
Uil; st. Wingi; Gelria. Buisman; ct. Louvous;
Tertia, Reinartz; Gottvertrauen. Schutte; H. J.
12. Huygens; st. Pollux; Ryn Schelde 4. Rykaart»
fitto. Schönungj Badenla 61, Boers; Jan, Eimer.
