Jltetttue £c i ïtsil)t (ümtraut
Volledige overeenstemming te München
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leidenen Omstreken
Ademen in
blijder sfeer
PALACE HOTEL
Groote ontspanning op de beurs
_PEREZ
PERMANENT OM
abonnementsprijs
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is Z35
Franco per post 2.35 portokosten
Per weekf 0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7 cl.
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 38936
NO. 6510 VRIJDAG 30 SEPTEMBER 1938 19e Jaargang
abbertentieprijjen:
Van 1 tot 5 regelst.171/»
Elke regel meer0.22'/a
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels 2.30
Elke regel meer0.45
Voor het bevragen aan 't bureau
wordt berekend0.10
De wolken vaneen
gegaan
a. Zoo zijn dan de besprekingen te
I' München beëindigd, en konden de vier
!t leidende Europeesche staatslieden in
t luttele uren tij ds tot een algemeene
,H overeenstemming geraken. Indien
i- men aanneemt, dat het Adolf Hit-
Ier met zijn dreigende taal en barsche
houding der laatste weken inderdaad
ernst is geweest, en dat hij niet reeds
e'. tevoren bij zichzelf had vastgesteld, op
welk uiterste punt hij zich eventueel
t- nog voor een catastrofe zou kunnen
!t terugtrekken, dan moet men derhalve
J constateeren, dat datgene tot een ont-
e' zettende menschenslachting had kunnen
J leiden, hetwelk nu met zoo weinig
'0 moeite in kannen en kruiken gekomen
is. Algemeen heerscht in Europa de
j overtuiging, dat in ons werelddeel de
volken niet voor een nieuwen oorlog
zouden te vinden wezen, al zou aan de
oproep, om zich onder de vanen te
I scharen, ongetwijfeld in tijd 'van nood
toch wel moeten worden voldaan. De
bereidwilligheid, het leven in de waag
schaal te leggen voor zaken van „hoog"
politiek belang moet er intusschen Wel
niet grooter op worden, indien men zich
als thans klaar voor oogen stelt, hoe
juist op dit terrein een op zichzelf ge
ringe oorzaak had kunnen leiden tot
onevenredige, zeer ontstellende gevol
gen.
Mussolini heeft bij het zakenverloop
der laatste dagen de groote glansrol
gespeeld, en zich den lauwerkrans der
publieke opinie verworven. Wij geloo-
ven, dat in geenen deele vaststaat, of
deze eeï* den man volledig toekomt. De
houding van den Duce, tijdens de span
nende uren, welke Europa had te door
leven, gaf in menig opzicht te denken.
Wij wezen er reeds eerder op, dat hij
met woorden, ter ondersteuning van
Duitschlands eischen, zeer paraat was,
I doch dat hij in het geheel geen enkele
maatregel had genomen op militair ge
bied, zoodat er gerechte twijfel kon
overblijven, of bij hem wel de vaste
overtuiging bestond, dat hij deze woor-
Ié| den vermoedelijk ook waar zou moeten
jnj maken. Een en ander heeft doen ver
te moeden, dat tusschen Duce en Führer
de onderlinge afspraak bestond, het
en» loven en bieden weliswaar tot het aller-
uiterste op te voeren, doch het in geen
geval tot een breuk te laten komen.
Wat wel met volmaakte zekerheid
xh kan worden vastgesteld is dat Cham-
an berlain en Roosevelt zich gezamenlijk,
ieder op eigen terrein en met eigen
middelen, hebben uitgeput om den
vrede te redden. Zij legden bij deze
taak, die zij blijkbaar nog als iets hoo-
gers en beters opvatten dan louter een
ambtelijke bediening, een warme men-
;r31 schielijkheid aan den dag, welke bij zoo
don veel cynisch staatsmansschap van an-
er- dere zijde tot dankbaarheid moet stem-
ta men. De wereld weet in dit opzicht,
1 waaraan zich te houden.
16;
'k' I Moeilijk valt het, reeds op dit tijd
as stip zich een juist denkbeeld te vormen
je- van de verdiensten der overeenkomst,
welke in München werd bereikt. On-
j? ontbeerlijke gegevens voor zulk een
waardeschatting ontbreken nog voors
hands; we staan nog temidden van een
aantal vrij vage algemeenheden. De
practijk zal ook hier eerst kunnen uit
wijzen, of theoretisch rechtsherstel en
practisch scheppen van nieuwe ontrech-
ting niet heel dicht in elkanders omge
ving liggen. Bij alle blijdschap, welke
ook ons vervult, dat thans een dreigen
de ramp van onze wereld is afgewend,
denken wij toch tevens met waardee
ring en medeleven aan een klein land,
over welks lot de grooten hebben be-
t- schikt, eerst toen zij het tot een staat
,p opwierpen, thans nu zij den arbeid van
;n vroeger jaren gelijk een blokkenbouw-
le sel van kinderen weder goeddeèls om-
,1c verwerpen. Tsjechen en Slowaken blij-
1S ven over, binnenkort, in een staatsver-
[e band, dat sterk beknot is, dat aan aan
zien in de wereld en aan economische
weerkracht geweldig heeft ingeboet.
Het land van Masarijk bezat op dit
n laatste gebied toch reeds een aantal
lastige problemen, welke het door nau-
n were aaneensluiting met de brokstuk-
d ken der voormalige Donaumonarchie
trachtte tot een oplossing te brengen.
Thans blijft het achter als een failliete
n boedel, waaruit de deurwaarder van
e rechtswege de beste stukken heeft mee-
ij I genomen. Mogen de mogendheden, die
't1 wellicht naar best inzicht gehandeld
hebben, maar dan toch in elk geval hier
t gevoelig hebben huisgehouden, niet
slechts door staatkundige garanties,
doch ook door practische economische
én flnancieele hul? het hunne doen, om
geslagen wonden te heelen.
Gruwelijkste aller oorlogen
afgewend
Verhoorde gebeden
Woensdag nog heerschte in ons land, ge
lijk in geheel Europa, een gedrukte stem
ming. Toen om ongeveer vijf uur de radio
het bericht bracht, dat Chamberlain, nu
vergezeld van Mussolini en Daladier, nog
maals met Hitier zou confereeren, kwam
er wel eenige verademing, maar er
ook nog een groote dosis wantrouwen. Ge
durende eenige dagen had men de angst
van alier gezichten kunnen lezen.
Onder alle werkzaamheden was iedereei
voortdurend bezig met de pijnigende vraag:
wat zal het zijn. oorlog of vrede; en, hoe zal
het ons land en volk dan vergaan?
Die vrees was niet ongewettigd. Europa
ging langs den rand van een afgrond, waar
in menschenlevens en beschaving dreigden
neer te storten. En wat zou er dan van ons
worden!
Zeker, minister Colijn had wel geruststel
lend gesproken, een eventueele oorlog
zou eerder in Oostelijke, dan in Westelijke
richting gaan, maar ondertusschen nam de
Regeering zelf toch met koortsachtige haast
groote voorzorgsmaatregelen. Dringende
regeeringstelegrammen gingen naar alle
kanten om de in aanmerking komende
dienstplichtigen op te roepen. Plotseling
werden ze uit hun werk geroepen en moes
ten ze zich van hun gezin en familie losma
ken; wat zou de onbekende toekomst
brengen?
We zagen ze gaan, gepakt en gezakt,
sigaret in het hoofd, ja, maar met glinsteren
de oogen. Van een uitgelaten stemming,
zooals dat gemeld werd van de Duitsche
soldaten, die in 1914 „Nach Paris" riepen,
was niets te bespeuren. Er lag groote ernst
op aller gezichten, vaak krachtig bedwon
gen ontroering.
In de huizen was het niet anders. Er zijn
veel tranen geschreid door hen, die van
familieleden of verloofden afscheid moes
ten nemen. Maar ook in de andere gezin
nen was onrust en bewogenheid. Immers,
wat zou de losbarsting van het oorlogsmon
ster brengen?
In de gemeenteraden werd gesproken over
schuilloopgraven en gasmaskers, over be
schuttende kelderruimten en afweermidde
len; de verschrikking scheen steeds dichter
bij te komien. De winkels werden, helaas als
of hamsteren een sport is, bestormd; de
vrouw, die haar gezin moet voeden en klee-
den van een steunpenning of gelijksoortig
inkomen, pijnigde zich reeds dagen met de
vraag of en tegen welk bedrag zij nog
levensmiddelen machtig zou kunnen worden.
Zoo zaten wij allen in de oorlogspsychose
gevangen. Het wereldgevaar had volkomen
beslag op ons hart en denken gelegd. Daar
om was het zoo goed, dat op het beslissend
oogenblik vele kerken nog overhaast open
gezet werden om een biddende schare te
ontvangen en ais gemeente God „aan te loo-
ipen als een waterstroom" of Hij de laatste
poging tct afwending van het gruwelijke
lot van landen en volken, wilde zegenen.
Het gebed is verhoord. In de morgen
schemering van heden kon men in de och
tendbladen lezen, dat het in Mijnchen tot een
accoord is gekomen en dat de gruwelijkste
aller oorlogen is afgewend.
Voor altijd? Wij geven ons niet aan illus-
sïes over. Voor vele jaren? Wij weten het
niet. Dat ligt in Gods hand. Maar elke op
lossing van een internationaal geschil op
vreedzame wijze stemt dankbaar en hoopvol.
Dat kon men hedenmorgen op aller gezich
ten lezen.
De menschen zijn weer „gewoon". De
spanning is geweken. De schoone herfstdag
van heden spreekt ons anders toe dan die
van gister en eergisteren. Wij zijn ons zelf
weer. We ademen in een blijder sfeer dan
vele dagen het geval was.
Dit artikel heeft niet de bedoeling ove
In de dagen, welke achter ons liggen,
was het meermalen ons voorrecht
erop te mogen wijzen, dat er in de
wereld om ons heen niet alleen donker
heid was, doch ook nog licht, en dat er,
zoowel uit kracht van het geloof, als
ook op basis van de feiten, geen enkele
reden was tot versagen. Immers, niet
in de hand van menschen, doch in de
hand van den almachtigen God, lag lot
en toekomst van onze generatie gebor
gen.
De wolken zijn thans vaneen gegaan;
wederom wordt over ons werelddeel de
blauwe hemel zichtbaar. Waar tijdens
den zwaren druk de harten tot Hem de
toevlucht namen, als tot den God-? die
helpt in nood, daar past het ons thans,
ons dankbaar te buigen en Hem te er
kennen in Zijn weldaden.
Driemalen hebben gisteren de vier leidende Euro
peesche staatslieden geconfereerd over de oplossing
van het Tsjechoslo waaksche vraagstuk. De bespre
kingen werden met voortvarendheid en in den geest
van optimisme gevoerd en reeds denzelfden nacht
kon men gezamenlijk een protocol onderteekenen.
Op 1 October zal het Duitsche leger bezit nemen van
het zuiver Duitsche gebied, dat vóór de Tsjechische
defensielinie is gelegen; de bezetting zal in vier
etappes plaats hebben en op 10 October zijn voltooid.
Een internationale commissie, bestaande uit de
Fransche, Italiaansche en Britsche ambassadeurs
te Berlijn, benevens den Duitschen onderstaats
secretaris van buitenlandsche zaken en een door
Praag te benoemen lid zal de gebieden bepalen,
waarin een volksstemming zal moeten worden ge
houden. Deze zal vóór einde November moeten heb
ben plaats gehad.
De gebieden, waarin de stemming moet plaats heb
ben, zullen tijdelijk door internationale troepen-
afdeelingen worden bezet. Het is niet uitgesloten, dat
aan deze bezetting wederom Nederlandsche contin
genten zullen deelnemen, gelijk zulks ook in het
Saargebied, tijdens het plebisciet aldaar, het geval
is geweest.
De uiteindelijke vaststelling van de grenzen van den
nieuwen Tsjechoslowaakschen staat behoort even
eens tot de bevoegdheid der bovengenoemde com
missie. Daarbij zullen regelingen worden getroffen
voor een eventueele uitwisseling der bevolking in
de Tsjechische en de Duitsche gebieden.
De Tsjechoslowaaksche regeering moet binnen den
tijd van vier weken alle Sudeten-Duitsche politieke
gevangenen in vrijheid stellen en aan Sudeten-
Duitschers, die zulks wenschen, vrijheid geven zich
uit de politioneele en militaire verbanden los te
maken.
Zoo binnen drie maanden de vraagstukken der
Hongaarsche en Poolsche minderheden niet op
gelost zijn, zal een nieuwe conferentie van vier zich
eveneens daarmede bezighouden. Zoodra alle min
derheden-kwesties uit de wereld zijn, zullen Duitsch-
land en Italië van hun kant de nieuwe Tsjechoslo-
waaksche grenzen mede-garandeeren.
De bezetting der
Sudeten-Duitsche
gebieden
MüNCHEN, 30 September. Inzake de
gebieden, welke van 1 tot 7 October door
Duitsche troepen zullen worden bezet,
verluidt van welingelichte zijde dat zij
ongeveer de volgende plaatsen betreffen:
Het eerste gebiedsdeel dat op 1 en 2
October bezet moet worden, bevindt zich
aan de zuidwestelijke grens van Tsjecho-
Slowakije, in het zuidelijke deel van het
Boheemsche woud, resp. aan de grens
van de Oostmark en het Sudetengebied,
dus ten noorden van Passau en Linz. Het
omvat o.a. als groote plaatsen Wallern
en Hohenfurth, alsmede een reeks kleine
plaatsen, in het bijzonder langs de
Moldau.
Het tweede gebiedsdeel, dat op 2 en 3
October moet worden bezet, bevindt zich
aan de noordelijke grens van Tsjecho-
Slowakije en omvat o.a. de groote plaat
sen Boden-Bach, Tetschen, Friedland,
Schoenlinde, Gross-Schoenau, Schlucke-
nau, Rumburg en Warnsdorf.
Het verreweg grootste dezer vier ge-
biedsdeelen is het derde, dat op 3, 4 en
5 October moet worden bezet. Het om
vat het Egerland met de groote steden
Eger, Karlsbad, St. Joachimsthal, Ma-
riënbad, Tachau, Franzensbad, Neu
markt, Hostau en vele andere plaatsen.
Het vierde gebiedsdeel, dat op 6 en 7
October moet worden bezet, ligt aan de
noord-oostelijke Silezische grens van
Tsjecho-Slowakije en omvat o.a. de
plaatsen Jaegerndorf, Freudentbal, Frei-
waldau, Altstadt en Jauernig.
Bij de opsomming van deze plaatsen,
welke slechts een greep zijn van de in de
aangeduide gebiedsdeelen liggende ste
den en dorpen, gaat het uitsluitend om
die gebiedsdeelen, welke overeenkomstig
den tekst van de overeenkomst van den
1 tot 7 October door Duitsche troepen
bezet worden. Overeenkomstig punt vijf
van de gepubliceerde overeenkomst zal
over de toewijzing van het verdere Su
deten-Duitsche gebied de volksstemming
beslissen.
Men vergelijke dit met de kaart van
Tsjechoslowakije op bladz. 2.
(politieke beteekenis van het protocol van
Mijnchen te spreken; het maakt daarom
geen gewag van het offer, dat Tsjechoslowa
kije bracht en van Chamberlains nobel stre
ven naar vrede; het dient alleen om op
zwakke wijze lucht te geven aan het gevoel
van ontspanning, dat alom in ons land in
aller harte leeft en om op te wekken tot
dank aan den Almachtigen God, Die uit
komst gaf.
De laatste twee weken van September 1935
zullen niet spoedig vergeten worden; blijve
het boven alles in onze harten leven: Wij
waren in Gods hand! Dan hebben wij moed
om verder te gaan de onbestemde, maar bij
God bekende en afgebakende toekomst in.
ELIXIR D'/VLJVERS
HCOC F JNE IIKEUR
Trompenberg's
Hilversum Telefoon 7941 (2 lijnen)
H.l gtk.,1. ja., geopend
Koersherstel varieerde van
30 tot 45 punten
Verliezen der laatste week
met één slag ingehaald
Kalmer stemming pp de
wisselmarkt
De beurs is van het eene uiterste in het
andere gevallen! Was men Woensdag nog
„Zum Tode betrübt"; gister gaf men zich
over aan een stemming, welke het best door
het „himmelhoch jauchzend" wordt gety
peerd. Was er eergister een markt, waarin
voor het aanbod geen kooplimites bestonden,
gister was er vraag in een markt, waaruit
verkoopers zich hadden teruggetrokken.
De vraag werd eerst bevredigd op
niveau .dat tientallen punten hooger lag
dan Woensdagmiddag. Reeds dadelijk stelden
de openingskoersen zich op een aanzienlijk
verhoogd niveau, waarop vrijwel geen
reactie volgde. Koerswinsten van 30 tot 45
punten waren geen uitzondering, maar regel.
Ook de markt voor minder courante en in
courante fondsen was belangrijk in herstel.
Het volgende staatje geeft een duidelijk
beeld van de uitersten, waaraan de beurs
zich in de afgeloopen week heeft overge
geven:
23 Sept. 28 Sept. 29 Sept.
391/4
Aku
Fokker
Philips
Unilever
Kon. Petr.
H.V.A.
Ad. Rubber
135%
326%
4511/2
2221/,
30%
40l/i
309
325
177%
223
110
140%
295
332
420
451
198%
227
Op de staatsfondsen- en beleggingsmarkt
werd uiteraard eveneens de invloed van het
gunstige nieuws ondervonden:
23 Sept. 28 Sept. 29 Sept.
3,3%) Ned. 1938 993/ 94% 99%
3 pet. Ned. 1937 97 90 96
2% pet. N.W.S. 84 75 825/fl
Duitsche obligaties waren gevraagd,
Youngleening was zelfs 1") pet. hooger!
Koersherstel van het Pond
Op de wisselmarkten was gister de stem
ming heel wat kalmer vergeleken met de
koortsachtige activiteit van den vorigen dag.
Het pond sterling opende op 8.76 a 8.78
(vorige noteering 8.51) en steeg geleidelijk
tot 8.82 a 8.84.
In het middaguur trok de koers zelfs aan
tot 8.83 a 8.85, doch daarna was het
iets in reactie.
De dollar gaf na opening op 1.85 a
1.851/, een herstel te zien tot 1.86%
1.87, doch reageerde vervolgens tot 1.1
a 1.86%.
De overige valuta's gaven een soortgelijke
tendenz te zien. De Fransche franc
(Woensdag 4.75) was in herstel tot 4.95
na opening op 4.85. B e 1 g a's verbeterden
tot 31.50 a 31.60 na op 31.30 geopend te zijn.
De affaire in Duitsche waarden stond vrij
wel stiL Alleen Duitsch bankpapier was
aanmerkelijk hooger. Registermarken
die Wosendag 19 noteerden, werden gister
tegen 26 afgedaan.
New York zeer vast
De New Yorksche effecten
beurs heeft gister geheel in het teeken
gestaan van de vurige hoop op overeenstem
ming te München. De markt opende vast er
liep over de geheele linie tot 1 punt op.
waaruit blijkt, dat men toch voorzichtigheid
in acht nam. Men gaf er de voorkeur aan
het definitieve resultaat der besprekingen af
te wachten. In het laatste beursuur kwamen
berichten binnen, dat ie München overeen
stemming was bereikt. Het koersherstel zette
toen verder door. De beurs s'oot zeer vast
met winsten tot 3 punten. Enkele fondsen
boekten zelfs vier winstpunten. De omzet
bedroeg 1.230.000 aandeelen.
De wisselmarkt hedenmorgen
De openingskoersen voor de leidende va
luta waren hedenmorgen op de Amsterdam-
sohe wisselmarkt verder in herstek Het
pond sterling noteerde f 8.89, zoodat
HET EINDE VAN
DEN ZOMERTIJD
Voor zoover noodig, worde
eraan herinnerd, dat de zo
mertijd eindigt in den nacht
van Zaterdag 1 op Zondag
2 October, om 3 uur, zoodat
het op dat tijdstip geacht
wordt 2 uur te zijn.
A. W. ROELOFS SCHORTENINDUSTRIE GEMERT
Het betere
genre schort
Kleurecht
Waschecht
Bij alle goede manufacturenzaken
VOORNAAMSTF NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen
De vier-mogendheden-conferentie te
München heeft tot een volkomen overeen-»
stemming inzake de oplossing van het
Sudeten-Duitsche vraagstuk geleid.
De Chineezen melden een doorbraak
der Japansche linies.
De Japansche minister van buitenland-»
sche zaken Oegaki is afgetreden.
De opkomst voor herhalingsoefeningen
en de inlijving van dienstplichtigen, die
voor eerste oefening moeten opkomen, is
tot nader order uitgesteld.
Een aantal dienstplichtigen, dat voor
eerste oefening of voor herhalingsoefe
ningen in werkelijken dienst is, en met
groot verlof zou gaan, moet tot nader
order in werkelijken dienst blijven.
Het invoerverbod van kaas in België
zal binnen enkele dagen ingetrokken
worden.
De Fokkerfabrieken werken op volle
kracht. Gisteren zijn niet minder dan
acht vliegtuigen afgeleverd.
De algemeene vergadering van de Ver-
eeniging tot Chr. Verzorging van Krank
zinnigen in Nederland heeft vandaag haar
algemeene vergadering gehouden te Loos
duinen.
Te Leiden heeft een jongeman zijn ge
wezen verloofde met een dolkmes gesto
ken. De toestand van het meisje is niet
ernstig.
perzische tapijten
's-GRAVENHAGE, NOORDEINDE
Een Oostersch kleed
siert het huis
ienI
C 140C I
ed
JücAcki\ MnctCikm
87 nuttige warmte (btJ normalen
stand van den regulator) Officieel
-- het Rijksnüver-
NV HAARDEN FABRIEK „DE SCHELDE"
.h. GEERS ZOON-BERGEN OP ZOOM
VALKENBURG (L.)
Hotel Franssen
Bondshotel ANWBKNAC.
80 kamers, koud en warm stroomend water.
Lift. Centrale verwarming Eigen garage
gratia. Pensionprijs f 3.50 tot f
dus bijna het niveau van f 8.92, waarop jl.
Dinsdag het Nederlandsche egalisatiefonds
het Engelsche devies liet „glippen", weer
is bereikt. De Fransche franc stelde
zich op f 4.97%, zoodat ook hier het vroegere
peil vrijwel is bereikt. Belga's openden op
f 31.10, voor den dollar kwam een noteering
tot stand van f 1.84.
Britsch-Indiërs willen weg
Extra K.L.M.-vliegtuig naar Karachi
Hedenmorgen om 6 uur vertrok van Schip
hol naar Karaohi het extra-vliegtuig P.H.-
A.R., de „Reiger", aan boord waarvan zich
16 passagiers bevonden, allen Britsch-In
diërs .die in verband met den gespannen
toestand in Europa naar Indië wenschien
terug te keeren.
