KERK EN ZENDING
2 MAANDAG 19 SEPTEMBER
EERSTE BLAD PAG. 3
SUBSIDIE VOOR KERKBOUW
Volgens de bladen heeft de Minister van
Sociale Zaken onlangs de „Heilige Land
stichting" bezocht in verband met de vraag
of de voltooiing van de basiliek op de stich
ting in werkverruiming zou kunnen geschie
den. De grondvesten van het gebouw zijn
reeds in werkverschaffing gemaakt.
Dit bericht heeft sommigen (in ernst of in
kortswijl, dat laten we in het midden) tot
de vraag gebracht of hier en daar mogelijk
ook Protestantsche kerken in werkverschaf
fing, d.w.z. met rijkssubsidie, kunnen wor
den gebouwd.
Wij mogen opmerken, dat overheidssteun
voor kerkbouw, niet onbekend is in ons
land. De schrijver van de Adviezenruibriek
in „Anti-revolutionaire Staatkunde" herin
nert er in het Juli-nummer nog aan, dat
zelfs onder minister Kuyper (die geen voor
stander van een dergelijke subsidie was) de
gemeente Waalwijk financieelen steun ver
leende voor het houwen van een roomsch-
katholieke kerk aldaar.
Ook in later jaren en in andere gemeen
ten kwam het voor. En wij mecnen ons te
herinneren (doch de bijzonderheden zijn ons
ontgaan), dat een Rijkssubsidie is verleend
voor kerkbouw in de mijnstreek, uit overwe
ging, dat de geestelijke verzorging een lands
belang is en dat de nieuwe arbeidersbevol
king financieel onmachtig was om zelf ook
maar een zeer gescheiden gebouw te stich
ten.
Het staat dus wel vast, dat het geven van
overheidssubsidie voor kerkbouw niet in
strijd is met de Gemeentewet en evenmin
met de Rijkswetten. De jurisprudentie en de
praktijk geven een bevestigend antwoord op
de vraag. En dus moet uitvoering in werk
verschaffing, welke methode op verlaagde
loonen en rijksubsidie berust, ook toelaat
baar zijn.
Er bestaan derhalve geen wettelijke en
evenmin praktische bezwaren om ook voor
protestantsche kerken eenzelfde bevoorrech
ting te vragen. Iets anders is het natuurlijk
of het kerkrechtelijk toelaatbaar en wen-
schelijk is. En dan sluiten wij ons aan bij
den schrijver in genoemd tijdschrift, dat de
overheid, die een kerk subsidie verleent,
daarmee de beteekenis van de religie niet
erkent, maar miskent, en aldus de kerk ver-
fcwakt en in een afhankelijke positie brengt.
Daarmee heeft niet alleen de kerk zelf,
maar ook de overheid rekening te houden.
Zonder te ver te gaan in het trekken van
conclusies, merken we op, dat de Heilige
Landstichting in dit opzicht niet geüjk moet
worden gesteld met de geïnstitueerde ker
ken.
Er is een tijd geweest, dat de hartstochte
lijke verdedigers van het erfpachtstelsel wei
gerden om aan de Protestantsche kerken
grond te verkoopen voor kerkbouw.
Daartegen hebben wij ons verzet en deze
mogelijke dwang is spoedig vervallen. Maar
omgekeerd begeeren wij voor de kerken ook
niet gelijkstelling met een vereeniging,
welke uit de overheidskas subsidie ontvangt
voor de stichting van gebouwen.
NED. HERV. KERK
;roepen: Te Beverwijk (toez.), J. de
Vries te Nieuw-Vennep. Te Vianen (vac.-
nier), G. A. Bruins te Omimen.
Bedankt: Voor Borssele (Z.), J. G. Pan-
huise te Aagtekerke. Voor Opheusden, J
Lekkerkerker te Oldebroek.
TOEGELATEN TOT DE EVANGELIE
BEDIENING
Door het Prov. Kerkbestuur van Gronin
gen zijn, na afgelegd examen, tot de Evan
geliebediening toegelaten de heeren J
Voorsteegh, te 's-Gravenhage en dr K.
E II Oppenheimer te Groningen, resp.
C.andiiaat aan de Universiteit te Leiden en
Groningen, door het Prov. Kerkbestuur van
Noord-Brabant met Limburg de heeren: K.
H. Grol Ie- UtrechtTuindorp, J. Vink,
Utrecht, J. H. Ren ting, Doetinchem alle
drie van de Universiteit te Utrecht; door hel
Prov. Kerkbestuur van Drenthe de heeren:
M. J. Top, te De Bilt, W. E. den Hertog,
ie Utrecht en W. Oorthuvs, te Srhevc-
ningen, van de Universiteit te Utrecht
Het Prov. Kerkbestuur van Overijsel heeft
toegela'en tot de Evangeliebediening in de
Ned. Herv. Kerk de heeren A. J. d e B i e te
Rotterdam en W. G. v. d. Ree, eveneens te
Rotterdam, beiden cand. aan de R. U. te
Utrecht: 'dat van Utrechit de heeren Chr. v.
d. Lee den te Dubbeldam; P. J. Pennings
te Roermond en C. Th. Steenstra te
Utrecht en dat van Zeeland de heer C. G.
Pijpers te Hengelo (O.).
MEER LEGERPREDIKANTEN GEVRAAGD
De Algem. Syn. Commissie der Ned. Hnrv.
Kerk heeft aan den Minister van Defensie
een adres gezonden, waarin zij met het oog
op de voortgaande uitbreiding der Weer
macht cn van het aantal garnizoenen drin
gend verzoekt het wel daarheen te willen
leiden dat het instituut der Legerpredikan-
ten zóó worde versterkt met functionaris?
dat de geestelijke verzorging boter tot haar
recht kan komen dan thans wel mogelijk is
met het tegenwoordige getal.
AFSCHEID; BEVESTIGING, INTREDE
De heer J. Gronloh, beroepen predikant
bij de Ev. Luth. Gem. te Bodegraven, hoopt
op Zondag 2 October 's middags 3 uur intrede
te doen, nadat Ds. L. Schutte van Am
sterdam hem des morgens tot zijn ambt zal
hebben ingezegend.
Dr. K. H. Miskotte die het beroep naar
Amsterdam aannam, heeft gisterenavond in
de Groote of St. Bavokerk te Haarlem zijn
afscheid gepreekt. Na het votum hield spr.
de gebruikelijke toespraken, waarin hij die
genen dankte, die hem hun trouw en liefde
hadden bewezen en tot zijn ambtsbroeders
zei hij, dat hij dankbaar was dat zij het in
't algemeen goed met elkander hadden kun
nen vinden.
Nadat vervolgens het Oosterkerkkoor
Psalxn 90 had gezongen, en nadat dr. Mis
kotte had gebeden, hield hij een predicatie
naar aanleiding van 2 Cor. 5 vers. 11. Na het
dankgebed sprak ds. Beker namens den
Kerkeraad den scheidenden predikant toe,
God dankende voor al hetgeen Hij door dr.
Miskotte aan de gemeente heeft willen geven.
Ge waart de man, zoo zei spr., die u met de
vragen van den dag bezig hield *n die het
apostolisch en reformatorische Evangelie in
het midden der gemeente heeft willen uit
dragen. God gaf u nu een taak in de hoofd
stad des lands. Hij moge u daar tot een
rijken zegen s ellen.
Op verzoek van ds. Beker hief de ge
meente aan de zegenbede van Ps. 121 4,
waarna dr. Miskotte de zegenbede uitsprak.
Mechelen
De bevestiging in het ambt van cand. W.
„DE ELISABETHBODE"
Reeds eenige weken
Intusschen had de heer Brandsma de
«chool verwisseld voor het schooltoezicht en
werd hij in 1920 schoolopziener in het arron
dissement Alkmaar, on in 1921 in de Inspec
tie Middelburg. In 1921 volgde de bevorde
ring tot Insnecteur te Middelburg en sedert
1929 I's hij Inspecteur in de Inspectie Brielle i Kadervergaderin
met standplaats Botterdam.
oor andere terreinen heeft de heer
tvangen wij „Do
Elisabethbode", vroeger een deftig maand-,
nu een gezellig, mild geïllustreerd weekblad.
Het dient zich eenvoudig aan als Chr. week
blad, doch het is bekend, dat het doelbewust
wordt uitgegeven als Evangelisatieblad. Ds
T. J. Hagen te Delft heeft de redactie in
handen, de uitgave heeft haar zetel te
Woerden. Wij kunnen zonder aai-ielin* zejr- Brandsma zijn krachten Betreven ioo is.hij
gen- dat de Elisabethbode een helder geluid j (en
op een aangename wijs geeft en haar doel
als bode van troost en steun in door leed of
Chr. Vakbeweging
is paraat
Fijne
i Dr
schuld gedrukte levens niet zal missen. Als
vriendelijke propagandiste lijkt zij ons, voor-
t, ber^predikant der Geref. aj voor E\ angelisatie-Comm.isies,
NIETS DAN SCHIJN
In het prachtige jubileumnummer van
Anti-revolutionaire Staatkunde komt een
instrueerend artikel van Mr Dr J. D o n n e r
voor over „De ontwikkeling van ons consti
tutioneel recht".
Een van de vele kernachtige passages
hieruit verdient bijzondere aandacht. Schrij
vende over de laatste Grondwetsherziening
en het aanvankelijk voorstel tot wijziging
-van het artikel over d-e drukpersvrijheid,
komt de kundige auteur tot de volgende
uitspraak: „De Regeering zelf had aanvan
kelijk als een van de hoofdpunten genoemd
(eenige inperking van de drukpersvrijheid,
!van welke vrijheid door de extremistische
elementen een misbruik werd gemaakt, het
welk met repressieve middelen onvoldoende
scheen te kunnen worden beteugeld. De
Staatscommissie, met de voorbereiding van
de herziening belast, deed een voorstel om
een tijdelijk verbod van een uitgave wegens
grove inbreuk óp de openbare orde mogelijk
te maken Doch de Regeering zag er tenslot
te van af dit over te nemen, zij het dan ook,
dat uit de gedachtenwisselingen over dit
onderwerp de conclusie scheen te mogen
[worden getrokken, dat de bestaande Grond
wet niet, zooals tot dusverre, de gangbare
meening was geweest, een verschijningsver
bod in eiken vorm uitsloot",
Het woordeke „scheen" is door ons beide
imalen gespatieerd. Het verleent aan het be
toog te meer waardij. Immers, uit niets
was gebleken, dat het misbruik van de pers
vrijheid niet door repressieve middelen vol
doende kon worden beteugeld. En zoo men
uit de besprekingen meer concludeert, dan
'den s c h ij n, dat de Grondwet een verschij
ningsverbod niet in eiken vonm zou uitslui
ten, dan -gaat men af op oordeeleri, die bij de
discussies zijn ten beste gegeven, zonder dat
Voldoende onderzoek bleek te zijn ingesteld
naar de historie en het karakter van de be
treffende Grondwetsherziening.
Gaat men voort op den weg, welke volgens
sommigen althans door het betreffende ar
tikel in onze Constitutie niet wordt afge
sloten, dan zet men de persvrijheid op losse
schroeven en wikkelt men zichzelf in aller
hande problemen, zooals de vraag naar de
beteekenis, welke aan de woorden „in eiken
Vorm" moot worden toegekend. Intusschen
blijven we de bedenkelijke wijze, waarop de
kwestie bij de laatste Grondwetsherziening
Veel behandeld is, betreuren.
OPPASSEN VOOR DOOLWEGEN
Een van de uit staatsrechtelijk en politiek
öogpunt gunstige verschijnselen der laatste
jaren was hierin gelegen, dat de oogen weer
geopend werden voor de juiste (pl«?ts in het
tatieve en controleerende instelling.
Ook ten onzent is de weg der verwording,
waarop de volksvertegenwoordiging probeert
zich te doen gelden als feitelijke regeer
macht, verlaten. Ingezien werd tot hoe nood
lottige gevolgen voor parlement en gezonde
democratie het voortschrijden op dit pad zou
leiden. Het buitenland gaf reeds menig
waarschuwend voorbeeld te aanschouwen.
Zij, die het wel meenden met de rechten
en vrijheden des volks en met een gezond
constitutioneel-parlementair regime, hebben
zich er over verheugd, dat de juiste verhou
dingen tusschen regeering en parlement
werden hervonden en een revolutionaire
weg, die tot noodlottige ontbinding in
staatsbestel moest leiden, werd verlaten.
Bij herhaling is de laatste weken op de
beteekenis van het herleven van deze ge
zonde staatsrechtelijke opvattingen gewezen.
Miskenning van het eigen recht der over
heid, voert op den duur tot dictatuur.
Te betreuren valt het daarom, dat ver
schillende bladen, die wat geestelijke en
politieke signatuur betreft, uniformiteit ver-
toonen, naar onze wijze van
het goede pad te verlaten en opnieuw gaan
glijden op een weg, die omlaag voert en
daarmee de nationaal-socialistische stroo
ming in de kaart sipelen.
Op een wijze, die' we niet willen kwalifi-
ceercn, bemoeien ze zich sinds eenigen tijd
met den inhoud der Troonrede, waarmede
ILM. de Koningin zich
het Nederlandsche parlement zal richten.
Getracht wordt den inhoud er van voor een
deel in een bepaalde richting te beïnvloeden.
Hier wordt opnieuw koren gedragen op
den molen van het fascisme, door het niet
eerbiedigen van juiste grenzen op dit gebied.
De inhoud van de Troonrede, waaromtrent
zoowel Kroon en Kabinet als Regeering over
leggen, make men niet ontijdig tot een voor
werp van openbare, tendentieuse discussie.
Ons dunkt juist deze bladen moesten over
onze grenzen zoo krachtige waarschuwingen
vinden in de goede richting, dat we ons pij:
lijk verbazen daarvan in hun beleid bin
nenslands zoo weinig te ontdekken. Heeft de
revolutionaire Latijnsche wereld ons dan
niet genoeg te leeren gegeven? Zouden ze
een bepaalde partij dictatuur afwijzen om
er een andere voor in de plaats te stellen?
Er worde niet een te hoog spel gespeeld!
Italië, Duitschland en het geestelijk uitge
leefde en vermaterialiseerde Oostenrijk heb
ben ons allen, maar inzonderheid bepaalde
groepen in ons land, iets, neen, veel te zeg
gen.
Wie de lessen der historie in den wind
slaat, maakt zich voor ondergang rijp.
Wie dus op zijwegen doolt, keere zoo spoe
dig mogelijk terug op het goede pad, ook al
dit iets smaller dan de heirbaaivdle tot
Staatsbestel yan het parlement als represen-1 het politiek verderf kan leiden, yf
Kerk te Mechelen zal D.V. plaats vinden op
Donderdag 6 October des avonds om half 8
de Geref. Kerk (Zandpoortvest 16). Als
bevestiger hoopt voor te gaan Ds. H. J. W j n-
an Antwerpen. Op dezen zelfden avond
doet cand. Fijn van Draat die 15 September
j.l. door de classis Dordrecht is toegelaten
tot den Dienst des Woords en der Sacramen
ten. zijn intrede als predikant.
Ds H. SIEGERS
Ds. H. Siegers, predikant der Evange-|
lische gemeente te Utrecht, hoopt 25 Sep-1
tember as. zijn zilveren ambtsjubileum te
n De jubilaris was eerst werkzaam
directeur-geestelijk verzorger eener re-1
classeeringsvereeniging. Daarna diende hij
de ovangelisatie-vereeniging „De Bijbel" te
Batavia. Vandaar vertrok hij naar Ooster
teek (Ned. Geref Gemeente). In 1932 werd
de roeping naar Utrecht aanvaard, waar hij
toi op heden de Evangelische gemeente
dient. De jubilaris is voorzitter van het „Co
mité der Evangelische Gemeenten". Zondag
25 September vindt de kerkelijke herden
king, Maandag 26 September een meer in
tieme samenkomst piaats.
Ds. NIEMöLLER EN ZIJN GEZIN
Een bewogen scène sjaeelde zich dezer da
gen af in het hoofdkwartier van politie te
Berlijn, gedurende een samenkomst, die eens
per maand toegestaan is tusschen ds. Nie-
möller en zijn familie.
De predikant heeft het speciale voorrecht
aar Berlijn te worden gebracht. Zijn vrouw
.-n eenige van zijn zeven kinderen waren
voor een uur bij hem toegelaten onder toe-
cht der politie.
Ds Niemöller, die zeer nerveus bleek te
/,ijn, kon bij de laatste ontmoeting zijn ont
roering niet bedwingen en vroeg de politie
na eeri uur, hem maar weer alleen te laten.
Hij zeide zijn kinderen vaarwel met de woor-
•Wees dapper!"
TWEEDE NED. HERV. KERK TE SCHOTEN
Zaterdagmiddag heeft onder groote belang
stelling plaats gehad de eerste stee*>gging
van. het tweede Kerkgebouw van de Ned.
Herv. Kerk van Schoten, gelegen aan de van
Egmondstraat, die den naam Immanuelkerk
zal dragen.
De plechtigheid werd geopend door ds.
.an der Voet, die o.m. woorden van
waardeering richtte tot ds. B1 a u w.
Nadat gezongen was Gezang 237 vers. 4,
ging ds. Blauw voor in gebed. Hij metselde
daarna den eersten steen, ds. Van der Voet
deed het den tweeden, waarna nog verschei
dene anderen een steen metselden, en dan
hun gaven in een oflferbus deden.
Naast de Kerk, die 560 zitplaatsen zal be
vatten, wordt gebouwd een predikantswo
ning, een kosterswoning en een kliniek voor
de wijkzusters.
NEDERLANDSCHE KERK BERLIJN
Naar men ons uit Berlijn meldt, is de
Stichting „Nederlandsche Kerk te Berlijn"
van voornemen in 1939 tot het beroepen van
een eigen Nederlandochen predikant over te
gaan. Ds. H. G r if b e r- predikant der (Duit-
sehe) Evangelische Kerk te Kaulsdorf bij
Berlijn, belast zich sedert enkele jaren be
langeloos met de zielszorg der Protestant
sche Nederlanders te Berlijn. Het is echter
een dringende behoefte dat een predikant
wordt beroepen, om zich geheel aan het her
derlijk werk in de Nederlandsche kolonie te
kunnen wijden. Het aantal Nederlandsche
gezinshoofden te Berlijn bedraagt 850, van
wie naar schatting 500 Protestantsch zijn. In
verband met het feit, dat de oppervlakte van
de gemeente Berlijn grooter is dan die van
de provincie Utrecht, is het te begrijpen,
dat een predikant, die zich uitsluitend met
het herderlijk werk onder de Nederlanders
tp Berlijn belast, arbeid genoeg zal hebben.
De „Verband der Evangelischen Kirchenge-
meinden der Hauptstadt Berlin" heeft zich
in beginsel bereid verklaard, bet tractement
van den te beroepen Nederlandschen predi
kant voor zijn rekening te nemen en de Ne
derlandsche gemeente een kerkgebouw ter
beschikking te stellen.
GEORGANISEERDE GULDENS
COLLECTE
Ds. B. J. C Rijnders schrijft ons:
De najaarsinzameling der Georganiseerde
Guldenscollecte, waarin 12 Zenxiingscorpora-
ties deelen, nadert weer.
Mag het Bestuur deze collecte met een
enkel woord zeer hartelijk aanbevelen? De
nood der Zending in al haar vertakkingen is
groot in deze tijden, omdat eenerzijds de
kansen en gelegenheden voor het Evangelie
meerder worden en anderzijds een sterke
vermindering van inkomsten het Zendings
werk in Oosit en West belemmert. De Geor
ganiseerde Guldenscollecte wil mede trach
ten dezen Zendingsnood te lenigen. Wijst U
onze dappere collectanten in den lande, die
zich daarvoor geheel belangeloos geven, niet
af. Verblijdt U ze met Uw gulden! Weest U
ervan verzekerd, dat het Bestuur der G.G.C.
U daarvoor zéér dankbaar zal zijn.
MOEDGEVEND
Het Zendingsbureau te Oegstgeest vraagt
ons plaats voor het volgende:
Het verontrustende verschijnsel van de
zendingsfinanciën der laatste jaren was, dat
de inkomsten steeds een dalende lijn
toonden. Sinds het topjaar 1932 is bet totaal
met niet minder dan f 260.000.teruggeloo-
pen. Daarom steeg de onrust, toen ook dit
jaar die daling eerst aanhield. In dit laatste
is nu een moedgevende verandering gekomen.
Wat wij, vergeleken bij verleden jaar op 1
Juli achter waren, is in de maanden Juli en
Augustus ingehaald, zoodat wij op 1 Septem
ber 1038 ongeveer evenveel ontvangen had
den als op 1 September 1037, n.l. f 368.000.
Natuurlijk is dit te weinig en is dat te
weinig over 1938 nog ernstiger, omdat wij
nu een hoogere begrooting hebben dan in
1937.
Het is dan ook een gevolg van dit te
weinig, dat de middelen, waarmee in Sep
tember het vterk ln Indië moet worden ge
daan. daarheen nog niet konden worden over
gemaakt.
Daarnaast is het eenig moedgevende, dat
de inkomsten zich nu weer in stijgende lijn
gaan begeven. Wij hopen van ganscher harte,
dat de gemeente zich ten uiterste inspannen
zal om die stijging te doen aanhouden. Over
de eerste tien dagen van September is
f 10.000.ontvangen, dat is zeker te weinig,
waar er per dag f 3000.noodig is. Maar des
te meer dringen we er op aan de stijging te
bestendigen.
kome medewerkster. En de medewerking
van maar even 50 schrijvers en schrijfsters
waarborgt afwisseling te over. Men vrago
maar eens proefnummers aan, v. d. Valk
Boumanlaan 4, Woerden.
LEERZAME INTERRUPTIES
De Rijul. Kerkb. vertelt:
Een predikant in Cornwallls had zich al p N(.VT,T Tnrnnm
langen tij.l Zondag op Zondag gecrgeid, Ds G' «ANSVELTSCHOOL
daar zijn toehoorders omkeken zoodra zij Te Amst erdam is geopend
nog een kerkganger hoorden binnenkomen, i school
Om daar een eind aan te maken, zei hij P'ng
.Zoekt het Ver- j
te Rotterdam, van de Chr. Schoul!
voor Euitengew. LO., van de Centrale \an
anti-rev. Kiesvereen.. voorzitter van „Neder
land cn Oranje" in IV. Ook is hij eenige ja
ren ouderling der Geref. Kerk te Delfshaven
geweest doch moest dit ambt wegens tijds
gebrek loslaten, hetgeen ook het geval is ge.
weest met zijn bestuurslidmaatschap van de
Vereen, voor Chr Nijverheidsonderwijs in
Rotterdam.
De heer Brandsma spreekt veel op onder-
Wijzersvergaderingon in zijn Inspectie, ook
ouderavonden enz. zoowel op openbare als
bijzondere scholen.
eens,aan het begin van zijn preek: „Waarde
broeders en zusters, ik heb tot mijn leed
wezen bemerkt, dat uw godsdienstige aan
dacht telkens verstoord wordt door aen
licht verklaarbaren wensch om te weten,
wie nog na u in de kerk komt. Om u oe
moeite te besparen, dit te onderzoeken, zal
ik voortaan de namen der binnenkomenden
oynocinen."
Daarna begon hij zijn rede, om die na
weinige oogenblikken te onderbreken roe'
de mededeeling: pachter Stubboom en zijn
familie.
De aldus aangewezenen zetten zich wel
wat onaangenaam verrast on hun plaats en
de predikant vervolgde zijn rede: „Zoo
in het land, overvloeiende van melk en
honig in handen vanpachter Cur-
tus en zijn zoon William Diggle, klonk het.
De gemeente schaamde zich en allen
namen zich voor in het vervolg het den
geëerden voorganger niet weer moeilijk te
maken.
Een tijdlang kon deze rustig doorgaan:
daar werd de deur nog eens weer geopend,
„Vrouw Symons. met een nieuwen
hoed!" klonk het van den 'preekstoel.
En als op commando keerden alle vrou
wen zich om en zag enmet nieuwsgierige
blikken de binnenkomende na, tot zij op
haar plaats gezeten was.
„EVANGELIE EN VOLK"
„De orde van getuigen voor Christus",
waarvan men sinds lang niet meer hoorde,
gevolgd door comité's als „Terug naar het
geloof" en „Terug naar het Evangelie" heb
ben elkander gevonden in de oprichting van
een maandblad „Evangelie en Volk", onder
redactie van Baron van Lynden van Horst-
waerde, Dr W. Th. Boissevain, J. Boll, Ds Mr
L. C. W. Ekering, Mr. F. P. Grépin, J. Kra
nenburg en J. H. Scholte. Het blad ver
schijnt in getypten vorm en het adres is
Wei-marstraat 139, Den Haag.
S PA NJAA R D
KERKORGELS
TEL. 94844 FABRIEK-AMSTERDAM
ONDERWIJS
UNIVERSITEITSMUSEUM
TE UTRECHT
Officieele opening
Na afloop van de rectoraatsoverdracht is
hedenmiddag in het groot-auditorium van de
Rijksuniversiteit te Utrecht de officieele
opening geschied van het nieuwe universi
teitsmuseum, gevestigd in een pand achter
het universiteitsgebouw.
Dit gebouw werd bij de viering van het
derde eeuwfeest van de universiteit door de
gemeente Utrecht in bruikleen overgegeven
aan de universiteit om daarin het universi
teitsmuseum te vestigen.
Het was dr. W. A. F. Bannier, die zdch
belastte met de inrichting van dit museum.
Een belangrijke en uitgebreide verzameling
van wijlen Prof. N ij land kreeg in dit
museum een goed onderkomen. Het oude
pand is uitstekend gerestaureerd en biedt
verschillende fraaie expositieruimten. De
groote zaal in het museum, grenzende aan
den tuin van het universiteitsgebouw, zal als
tentoonstellingszaal worden gebezigd.
Bij de openstelling van het museum is
hier een speciale expositie georganiseerd, be
trekking hebbende op de viering van de ver
schillend halve-eeuw- en eeuwfeesten van de
universiteit.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Voorburg. C. N. School-Rozenboom-
laan. Tot onderwijzer: de heer M. Buur
man te Overschie.
Amsterdam. Willem Hovyschool. Tot
onderwijzer: de heer D. Okker, vakonder
wijzer aan deze school.
Jubileum S. Brandsma
De heer S. Brandsma, Inspecteur L. O.
in de inspectie Brielle, wiens huldiging op
22 September a.s.
te Rotterdam wij
hebben aangekon
digd, is 30 Aug.
1879 te Zurich in
Friesland geboren
en dus 59 jaar
oud. Hij werd aan
■le Geref. Kweek-
-chool te Amster-
'am opgeleid
-verd eerst onder-
viiz^r te Amster-
!am aan Geref.
«cholen, vervol-
rens aan de Chr.
chool te IJist,
daarna aan
Chr. Instituutr
Schreuder te Amsterdam. In 1907 richtte de
heer Brandsma te Bussum het Ghr. Ir-sti-
tuut-Brandsma op (L.O. en U.L.O.), welke in
stelling nog zijn naam draagt. Van 1910-
1919 was hij tevens Dir. der Chr. Normaal-
lessen te Bussum.
De belangstelling van den as. jubilaris
strekte zich inzonderheid naar de politiek
uit en zoo vinden we hem van 1922—1929 ia
dc Prov. Staten van Zuid-Holland, terwijl
hij op 24 Juli 1931 gekozen werd tot lid van
don Gemeenteraad van Rotterdam, wat hij
tot 1933 gebleven is.
school staat aan de Zeven Provinciënstraat
in West en is genoemd naar Ds G. Mansvelt.
emeritus-predikant der Ned. Herv. Gemeen
te te Amsterdam en voorzitter van genoem
de Afdeeling
Bij de opening der school heeft Ds Mans-
velt herinnerd aan-den strijd, die voor deze
school moest worden gevoerd. Dc Raad van
Amsterdam heeft eerst de gelden geweigerd,
Gedep. Staten hebben dit teslviil goedge
keurd. Eerst in hoogste instantie is het pleit
ten gunste van den bouw beslist.
VERPLAATSING VAN HET
BUREAU C. V. O.
Oo i Octoher 1938 wordt het bureau van
de vereeniging voor Chr. Volksonderwijs
erplaatst van de Bosch en Vaartstraat te
Haarlem naar het door de vereeniging daar
voor aangekocht gebouw te 's-Graven
hage, Koningin Mariestraat 24.
ADRESSEN VAN DE VEREEN. VAN
CHR. ONDERWIJZERS ENZ.
Aan. den Minister van Onderwijs K. en W.
«al een adres gezonden worden ter verkrij
ging van het meetellen van den diensttijd
van de kw. m. a. en aan den Minister
financiën inzake het Weduwenoensioen.
Voorts is besloten een adres te verzenden,
waarin den Minister gevraagd wordt te be
vorderen, dat ook onderwijzers van het Bijz.
onderwijs in de Comm. van Advies voor ver
band L. O. en voortgezet onderwijs zitting
hebben.
School voor Taal- en Letterkunde
Zaterdagmiddag is in de aula van 't Eerste
Gymnasium. Laan van Meerdervoort, Den
Haag het 24ste studiejaar van de schooi
voor Taal- en Letterkunde geopend. De nieu
we voorzitter van het bestuur, de heer
Bolkestein oud-inspecteur van het G
nasiaal en Middelbaar onderwijs, opende de
samenkomst, waarin hij dank bracht aan
den afgetreden voorzitter, Dr W. W.
der Meulen. In zijn toespraak zei de heer
Bolkestein o.m., dat de plaatsingsmo
gelijkheden van aansta?
leeraren in levende talen stij
d e z ij n, zoodat de school dus haar taak met
vertrouwen kan voortzetten.
Daarna bracht de rector- Prof Dr. E.
Krui sin ga het jaarverslag uit. Behalve
Dr Bolkestein is ook tot het bestuur toege
treden de heer A. R i e n k s, oud-hoofdin
specteur van het L.O. en Raad-Adviseur van
het Departement van Onderwijs. De School
telde in het afgeloopen sbidiejaar 21S stu
deerenden (vorig jaar 22S). Dr Kruisinga
eindigde met te verzekeren dat de School
blijft streven naar „een doelbewuste practi
sche, zoowel als theoretische, wetensc.happe
üjke opleiding van de leeraren in taal- en
letterkunde".
Hierna zou Dr. II. J. van d e r M e e r een
rede houden over „De beteekenis van de
taalwetenschap voor de methodiek van'het
vreemde-talenondcrwijs". Daar deze echter
door ongesteldheid verhinderd was, werd de
rede voorgelegen door Prof. KruPringa.
h In deze rede zete Dr van der Meer zijn in
zichten uiteen en constateert, dat een onge
veer tienjarige en/ating hem geleerd heeft
dat er betere resultaten mee verkregen wor
den dan bij onderwijs volgens oudere opvat
tingen: er wordt grooter gebruiksvaardig-
heid bereikt, zoowel actief als passief, zoo
wel mondeling als schriftelijk, oi
geen tijd verloren gaat aan nutteloos leeren
van woordenlijsten, grammatica-regels enz.,
terwijl het onderwijs animeenend is voor
leeraar en leerling beide- omdat ze telkens
voor interpretatie-problemen geplaatst wor
den, die ze samen trachten op te lossen.
Deze rede is uitgeceven bij de firma P.
Noordhoff, te Groningen.
Achttien deugden
van den schoolmeester
Dirck Adriaensz. Valcoogh (naar wien
ook een Ned. tijdschrift is genoemd) heeft
in zijn tijd (het einde der 16e eeuw)
18 deugden opgesomd, welke z.i. den goeden
schoolmeester moeten sieren. In „Onze
acatuhes" worden ze afgedrukt, en ze
grootendeels nog wel te vinden in de 20e
RPuw:
1. Ten eersten moet ghij met geen hoo-
veerdv zijn becladL
2. Mam.erigh en simpel gaen in u habyt
en cleeden.
3. Met alle Borgheren des plecks houden
de vreden,
4. Geen droncken drincken beminnen
noch overvloedich brassen,
5. Stadigh in School sitten, op de kindren
te passen.
6. Met geen lichtvaerdigh volc handel
noch wandel bedrijven.
7. Wel geschickt te zijn in lescn ende
schrijven.
8. Weten te solfaceren, op noten de Psal
men te singhen,
9. Die cloc te stellen dat sij'de uren op
haar tijt voortbringen,
10. Die Kerk reijn en suyver van binnen
houwen,
11. Secretclyck zijn Ghemeent te dienen
met trouwen.
12. Instrumenten, Brieven, Requeston
leeren dichten,
13. Schrifturen doorgronden om de men-
schen somtijd te stichten,
14. Veel Weereltsche affairen cn hande
lingen te laten.
15. Zijn schrijftuych opt lyf hebbende, als
1-ij gaet bij den straten,
16. Met zijn Predicant dikwijls conver
serende,
17. Veel goede exempelen zijn scholieren
leerende,
18. Acht hebbende op der Kerken goeden.
's-GRAVENHAGE, 17 September. He
denmiddag kwamen in het Gebouw C.
J. M. V. op uitnoodiging van het C.N.V.
bijeen de afgevaardigden van de in Zuid-
Holland gevestigde besturenbonden van
het Ctir. Nat. Vakverbond, ter voorbe
reiding van de November-*propaganda-
maand.
De heer W. de long, penningmeester
van het Verbond liet zingen Ps. 97 len 6,
las dezen Psalm (onberijmd), en opende met
gebed.
Dankbaar mogen wij in dagen van groote
spanning erkennen het voorecht van een
bezit als onze ChristeLijke vakbeweging, zei-
de deze in zijn openingswoord. Doch juist
nu, als duizenden hun idpalen zien verblec-
ken en in gruizels vallen en steun zoeken,
heeft diezelfde Christelijke Vakbeweging te
toen, dat zij paraat is, en haar roeping
en- taak verstaat.
Uit de presentielijst» bleek, dat bijna 250
afgevaardigden aanwezig waren, hetgeen de
>orz. als een drukke oj>komst aanmerkte.
De heer G. Hordijk, alg. bestuurslid
C. N. V., sprak vervolgens over:
meerdere malen ge-
op
ge
sproken
vooruitgang vaxi de
arbeiders in veertig
jaren. Mede, dank
zij de Christelijke
vakbeweging is die
gehandhaafd, en in
velerlei «vorm be
vestigd geworden.
De vraag om ver
ruiming van de in
vloedssfeer doet
zich echter gelden.
Doch. daartoe dient
-Ie achterstand van
6000 leden ^edert
1933 te worden 'inge
haald, waarvoor de
a.s. Novembermaand benut moet worden.
Hierna ontwikkelde spr. een werkplan
voor de best. bonden. Op 27 October zal met
medewerking van de N. C. Radio V., een pro-
paagnda-avond worden uitgezonden, waar
als sprekers zulen optreden Dr. A. A. van
Rhijn, C. Smeenk, A. Stapelkamp. De schrif
telijke propaganda woidt breeder orpgezet
dan vorige jaren. De propaganda-vergade-
ringen zullen dit jaar aan het einde der
camipagne gehouden worden.
Spr. besloot met een krachtige aanbeve
ling van de studieclubs.
Na deze door applaus onderstreepte uit-
eenzettine en een korte pauze verkregen 22
afgevaardigden het woord.
F.en vrouwelijk lid uit Rotterdam verzocht
ook en vooral de vrouwen in de propaganda
te betrekken.
Velen brachten het zeeliedenconflict ter
sprake. De heer J. K n e t s c h, voorzitter van
den Haagschen Besturenbond deelde mede,
dat dit conflict in de gehouden vergaderin
gen breedvoerig behandeld en van alle zijden
belicht was geworden. Hierbij gaat het even
wel om principiëele organisatie, en daarom
mogen de visschers niet met rust gelaten
worden.
De Haagsdhe Besturenbond is met den
Chr. Transportarbeidersbond reeds in
overleg getreden, om na November onder
de visschers een speciale actie aan te
vangen.
Tot slot sprak de heer De Jong een kort
opwekkend woord, waarin hij de besturen
bonden en leden aanspoorde tot onverzwak
te en gestage medewerking.
Daarna werd deze in fijnen geest en goede
harmonie gehouden kaderschpuw door den
heer H o r d ij k met dankgebed gesloten.
Examens
Propaed. Delft. Electrotechnisch inge
nieur: de heer F. de Braai, Amsterdam,
Belangrijke opdracht in Australië
Voor Ned. Mij. voor Havenwerken
Naar verluidt heeft de Nederlandsche
Maa schappij voor Havenwerken een vrij
bel-ngrijke opdracht ontvangen, welke be
treft het uitvoeren van baggerwerk tot het
ve beteren van de hzven van Devenport
op Tasmanië (A-'stral De haven wordt
daarr.a ook uitgebreid.
Met de uitvoering van dit werk zal ge-
ruimen tijd zijn gemoeid.
Chauffeur in vlammen
omgekomen
Vreeselijk ongclnk bi] Zwolle
ZWOLLE, 19 September. Op den onbe-
waakten overweg te B e r k u m, bij
Zwolle, gelegen in den Provincialenweg
ZwolleOmmen, is vanochtend een
vrachtauto door den Irein gegrepen. De
chauffeur is om het leven gekomen.
Even voor acht uur is een groote. met pe
troleum geladen vraohtauto van de uit Zwol
le door den sneltrein LeeuwardenZwolle,
die om 814 uur in Zwolle moest aankomen,
gegrepen. Do auto werd geheel vernield en
de chauffeur verbrandde in de cabine.
Hot ongeluk schijnt te wijten te rijn aan
onoplettendheid van den chauffeur. Oogge
tuigen vertelden, dat hij met een matig gan
getje dc spoorlijn opreed. Zijn aandacht was
geheel geconcentreerd op een petroleumluis,
die aan de binnenzijde van het rucd-witte
hek op tie spoorbaan stond en die iiij moc.-t
vullen. Hij schijnt geen erg pehud te heblen
in den van links naderenden, met voile
vaart rijdenden trein. Een geweldige knal
volgde en een vuurslroal spoot voor de ma
chine op. De auto werd 400 M. meegesleui «I.
Daar bleef 't wrak voorop dc machine liggen.
De trein moest eerst achteruit gezet worden,
voor men het brandende gevaarte er afgo-
haald had. Het gr -1 verkoolde Ijjk mui-den
chauffeur vond m n in de cabine. Men weer
nog niet, wie het slachtoffer is.
Dit is het tweede ongeval met doodelijken
afloop, dat dit jaar op dezen overweg is ge
beurd. Hot vorige jaar werd een auto met
butagas door den trein gegrepen, waarbij «Ie
chauffeur verbrandde en van het treinperso
neel machinist en stoker werden gewond.
Een bus met schoolkindoren, waarvan ge
lukkig niemand ernstig werd gewond, en en
kele kleiner ongevallen vormen voorts een
•lugubern staat van dienst van dezen over*
wegj
