Jlimtuc £riltscljr (iourant
Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leidenen Omstreken
Nood leert
bidden
CHAMBERLAIN OVERLEGT
MET ZIJN COLLEGA'S
Voor velen een blijde tijding:
Nieuwe abonnés, die zich vanaf
heden abonneeren, ontvangen
ons blad tot 1 October GRATIS!
gtjonmimntsprijs:
Per kwartaal in Leiden en in plaatsen
waar een agentschap gevestigd is 235
Franco per post 2.35 portokosten
Per week0.18
Voor het Buitenland bij wekelijksche
zending4.50
Bij dagelijksche zending5.50
Alles bij vooruitbetaling
Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/j ct
Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 33931
NO. 6499 ZATERDAG 17 SEPTEMBER 1938 19e Jaargang
Söbertentitprtijen:
Van 1 tot 3 regels f t.17'/»
Elke regel meer0.22'
Ingezonden Mededeelingen
van 1—5 regels230
Elke regel meer 0.45
Voor het bevragen aan '1 bureau
wordt berekend0.10
Engeland bidt. Toen Chamberlain
zich naar Hitier begaf, richtten honder
den Londenaren hun schreden naar de
Westminster Abdij, waar koningen ge
kroond zijn en de Onbekende Soldaat
begraven is. De Abdij is dag en nacht
geopend voor de biddende schare. Een
stroom van mannen en vrouwen, rijken
en armen, ouden en jongen beweegt zich
regelmatig naar het kerkgebouw en bidt;
buiten aan de abdij hangt een uitnoodi-
ging om aan het gebed deel te nemen en
voor morgen is een nationale biddag
voor heel Engeland uitgeschreven.
Verschillende Kerken, alsook de
Oxfordbeweging," hebben een dringende
oproep gericht tot alle Christenen, van
welke gezindte ook, om Gods zegen af
te smeeken over de besprekingen, welke
thans gevoerd worden ter voorkoming
van oorlog en oorlogswee. Deze oproep
zal weerklank vinden in de harten van
millioenen, die weten wat bidden is
die verstand van kermen hebben, zegt de
Schrift maar ook van hen, die het
bidden verleerd hadden.
De Iersche minister-president, de Va
lera is gekozen tot voorzitter van de
Volkenbondsvergadering, welke thans te
Genève gehouden wordt en hij heeft de
zitting der assemblée geopend met gebed.
Dit is de eerste maal, dat in officieele
samenkomsten te Genève openlijk Gods
Naam werd aangeroepen. „Het is geen
teeken van decadentie (achteruitgang)
en geen lafheid, thans God te bidden, de
volkeren te redden voor het gevaar, dat
wij allen vreezen", zoo zei hij.
Het getuigt tegen de mentaliteit der
wereldgroot'en, dat deze voorzitter bidden
tot God eigenlijk moest verontschuldigen;
maar het spreekt ook van moed, dat dkze
minister-president het kloeke besluit
Wat? Zou bidden teeken van verval
cn lafheid zijn? Was de Ruyter een ban
gerd, omdat hij. voor een zeeslag begon,
worstelde met God en'zijn mannen tot
biddend .strijden aanspoorde? Waren
Maurits en Willem III geen oorlogsdap
peren, omdat zij voor aller oog God om
bijstand smeekten?
Helaas, de vergissing is meermalen
gemaakt, dat een biddend soldaat niet
vechten kan; maar even vaak is het ge
bleken eenvergissing, een schrome
lijke dwaling te zijn. Bidden geeft moed.
Om te strijden, zeker; maar ook om
oorlog zoo lang het mogelijk is, te voor
komen. Een biddend generaal, een bid
dend soldaat sluit zijn oogen niet voor
de onuitsprekelijke ellende, welke elke
oorlog met zich brengt; hij schrikt er
voor terug; hij keert het wee zoo lang
mogelijk af. Hij begeert vrede en daar
bidt hij om tot God, in Wiens hand de
hoogste leiding van het wereldbestuur
berust.
Nood leert de wereld bidden. Dat is
het echte bidden niet, zeggen sommigen.
Laat ons daarover niet oordeelen. Dat
zal God doen. Die ziet het hart en proeft
de nieren. Laat ons meebidden. Niet
alleen morgen in onze kerken, waar elke
week het gebed om vrede opstijgt; ook
aan tafel, ook in de eenzaamheid. Bidt
zonder ophouden.
Velen in de wereld bidden. Daar ligt
de erkenning in, dat de mensch zwak is
en gansch afhankelijk; dat Hooger
Macht beslist over de problemen van
oorlog en vrede. Is dat zonder beteekenis
in een tijd, waarin machthebbers meenen,
dat zij de koorden van het wereldbestuur
in handen hebben? Laat ons achtslaan op
de teekenen der tijden, welke ons ook
hierin toonen, dat God zich niet laat uit
bannen.
Zouden de volkeren van Europa, on
verschillig of er nog oorlogswonden pijn
doen of dat zij voor het ergste gespaard
bleven, weinig vrees voor oorlog koeste
ren? Er is geen sprake van en daarom
werd Chamberlains ongewone stap zoo
toegejuicht. Wel echter kwam over mee-
nigeen de gedachte, dat de oorlog onaf
wendbaar geworden is. Er scheen geen
ontkomen meer aan. Maar als een ster,in
de duisternis zien velen de Almacht
Gods, die in staat is het schijnbaar onaf
wendbare te keeren. En dan stort het
benauwde hart zich uit in gebed- Nu niet
om zegen op het wapen, dat gewet is
voor het losbrandend gevecht, maar op
dat de strijdmiddelen in rust mogen
blijven.
Neen, het gebed veroordeelt niet de
toerusting om geweld zoo het moet
met geweld te keeren. De profeet zegt,
dat zelfs op de bellen der oorlogspaarden
geschreven kan worden: Heilig den
Heere! En zoo kan ook de mitrailleur, die
in dienst gesteld wordt om vrijheid en
recht te verdedigen, den Heere heilig
Premier op audiëntie bij den koning
Heden Britsche Kabinetsraad
Vrijwel gelijktijdig zijn gisteren de Britsche premier Neville
Chamberlain en lord Runciman per vliegtuig in Groot-Brittannië
teruggekeerd. Bij aankomst op het vliegveld Heston werd den
premier een brief van den koning overhandigd, die per specialen
koerier was aangebracht. Nog denzelfden avond heeft in
Downingstreet een bespreking tusschen Chamberlain, Halifax,
Simon en Hoare plaats gehad, welke anderhalf uur duurde.
Ook Runciman heeft een deel dezer besprekingen bijgewoond.
Des avonds om half tien heeft koning George Chamberlain
ontvangen; deze bracht den koning volledig verslag uit over zijn
reis naar Berchtesgaden.
Vandaag zal een Britsche kabinetsraad worden gehouden;
van welingelichte zijde wordt vernomen, dat eerst daarna een
communiqué over den toestand te verwachten is.
Bij aankomst op het vliegveld Croydon zag lord Runciman, die door Gwatkin
was vergezeld, zeer bleek. Hij zeide niet te weten, wanneer hij naar Praag zou
terugkeeren, en geen inlichtingen te kunnen geven. Hij zeide alleen: „De toestand
is zeer moeilijk. Alles ligt in Gods hand".
Chamberlain, die op het vliegveld Heston arriveerde, verklaarde:
„Ik ben vroeger dan verwacht werd teruggekomen na een reis, die, als ik niet
zoo veel zorg bad gehad, buitengewoon aangenaam zou zijn geweest. Ik heb gister
middag een lang gesprek met Hitier gehad. Het was een openhartig, maar vrien
delijk onderhoud en ik heb thans het voldane gevoel, dat wij een volledig begrip
hebben van elkanders opvattingen".
„U verwacht natuurlijk niet van mij, zoo ging Chamberlain voort, dat ik thans
spreek over de mogelijke resultaten. Ik ga nu met mijn collega's besprekingen
voeren en ik raad u aan, geen voorbarige verelagen over de besprekingen te aan
vaarden, die niet uit gezaghebbende bron komen. Later, misschien over enkele
dagen, zal ik een nieuw onderhoud met Hitier hebben. Hitier zeide mij, dat het
dezen keer zijn bedoeling was mij halverwege tegemoet te komen. (Deze woorden
verwekten bij de omstanders vroolijkheid).
HitJer, aldus vervolgde Chamberlain, wenscht een oud man zoo'n lange reis voor
de tweede maal te besparen^
De kortè toespraak van Chanlbêflain werd met instemming begroet. De Duitsche
zaakgelastigde, die den premier was komen verwelkomen, zeide:
„Ik hoop, dat u den indruk hebt, succes te hebben gehad. In ieder geval hebt u
de harten van mijn landgenooten veroverd"
Hitier en het
plebisciet
Het Sudeten-Duitsche verlangen naar
inlijving van het Sudetenland bij het Groot-
Duitsche Rijk heeft vanzelf de vraag naar
voren gebracht, volgens welke maatstaven
zulk een gedeeltelijke losmaking uit het
Tsjechoslowaaksche staatsverband zou moe
ten geschieden. Er is immers reeds meer
malen van verschillende zijden op gewezen,
ook door den Führer zelf in een zijner
vorige redevoeringen, dat de nationaliteiten
vermenging in centraal-Europa van zulk
een aard is, dat men niet natie van natie
kan scheiden door nieuwe, ditmaal geheel
zuiver loopende grenzen. Zoo ergens dan
zal ook hier, bij het trekken van verbeterde
scheidslijnen, het ideaal der rechtvaardig
heid slechts benaderd, doch nimmer bereikt
kunnen worden. Tenslotte blijft men ook bij
grensrevisie aangewezen op het vinden van
een compromis.
Nu Chamberlain in Engeland terug is, en
begrijpelijkerwijs over het gesprokene te
Berchtesgaden voorloopig nog het stilzwij
gen bewaart, bepaalt een deel der Engel-
sche pers zich tot zulke mededeelingen als:
zijn. Dit is echter de tweede trap; de
eerste is het gebed om bewaring voor die
verschrikkingen, om vrede en rust, opdat
de oorlogshaat niet vertere, wat in dagen
van vrede werd opgebouwd.
Er is op dit oogenblik veel gebed in
de wereld. Velen zeggen met de mannen
van Ninevé: „Wie weet, God mocht zich
wenden en berouw hebben; Hij mocht
zich wenden van de hittigheid zijns
toorns, dat wij niet vergingen". En God
zag de groote stad aan. Hij zag op de
honderd twintig duizend kinderen en op
het vele vee en verschoonde die. Het ligt
in Zijn macht om ook nu mensch en dier
te sparen.
De Christen weet dat. Hij gelooft, dat
aan Christus alle macht gegeven is in
hemel en op aarde. De beslissing valt
in Londen, Parijs of Berchtesgaden; het
principieele besluit wordt door Jezus
Christus genomen, die overwonnen heeft
en waardig bevonden werd om het boek
van Gods raadsbesluiten over deze we
reld te openen en uit te voeren.
De Christen is geen fatalist; hij vraagt
niet naar Gods verborgen raad, maar
bidt tot Hem, die gezegd heeft: „Roep
mij aan in den dag der benauwdheid; Ik
zal u uithelpen en gij zult Mij eeren".
Want: Gods wegen zijn hooger dan de
onze en Zijn gedachten zijn hooger dan
die van eenig mensch»
de premier is teruggekeerd van een audiën
tie bü den koning; hij zag er buitengewoon
opgewekt uit. De diplomatieke medewerker
van de „Evening Standard" echter meent
reeds iets meer substantieels te kunnen
vermelden. Volgens zijn inlichtingen
Hitier iedere tijdelijke regeling der Tsjecho
slowaaksche kwestie van de hand wijzen, en
zou hij nog voor het einde van de maand
een definitieve en onherroepelijke oplossing
eischen. Hij zou erin wi'.len toestemmen,
dat in het Sudetenland een volksstemming
onder internationale controle zou worden
gehouden, op voorwaarde echter dat Tsje-
choslowakije zijn troepen en zijn politie
terugtrekt, naar het voorbeeld van wat
destijds geschiedde in het Saargebied. Aan
gezien hij van meening zou wezen, dat in
de Sudeten-Duitsche streken reeds een
staat van burgeroorlog heerscht, zou hij bij
weigering van de regeering te Praag, aan
dit voorstel gevolg te geven, ertoe 0
gaan, door Duitsche troepen deze te doen
bezetten.
„United Press" werkt het denkbeeld van
een volksstemming wat verder uit, waarbij
ook dit persbureau zich erop beroept, Hit-
Iers denkbeelden weer te geven. Hitier zou
dienaangaande den eisch hebben gesteld,
dat onmiddellijk aan Duitschland zouden
moeten worden afgestaan alle gebieden,
waarvan de bevolk ng voor tachtig procent
Duitsch is. Waar de Duitsche bevolking
beneden dit percentage zou blijven, zou
kantonstelsel moeten worden ingevoerd, en
wel geheel geschoeid op Zwitsersche leest.
Zulks bete'ekent', dat de neutraliteit van
hetgeen er van den Tsjechoslowaakschen
staat overschiet op gelijke manier zou
moeten worden gegarandeerd, als zulks met
Zwitserland en met België is geschied. Tot
de garanten zouden Groot-Brittannië,
Duitschland, Frankrijk en mogelijk ook
Italië moeten behooren.
Om onze lezers in staat te stellen, zich
een denkbeeld ervan te vormen welke ge
daanteverwisseling de schepping van Masa-
rijk en Benesj zou ondergaan, zoo deze
ideeën tot uitvoering zouden worden ge
bracht, drukken wij elders in ons blad nog
maals een kaart van het huidige Tsjecho
slowaaksche grondgebied af. De zwarte ge
deelten, welke hier en daar zeer grillig en
diep in het overige territoir der republiek
doordringen, zouden onmiddellijk in Duitsch
bezit moeten overgaan, evenals de fijn ge
ruite gedeelten. Te duchten is, dat onder
den drang der omstandigheden en uit vrees
voor een catastrofale ontwikkeling van het
huidige gebeuren, er ook dan weder onrecht
zou ontstaan, waarvan ditmaal niet de Su
deten, doch de Tsjechen zelf te lijden zou
den hebben. Wat zou bijvoorbeeld het lot
wezen der nieuwe minderheden?
Met één oogopslag ontwaart men, dat de
MOBILISEREN ZICH
DE BIDDERS?
Naar aanleiding van een gebeds-
oproep van regeringswege in
verschillende landen en door
onderscheiden kerken en groepen
om het behoud van den wereld
vrede.
Mobiliseren zich de bidders
Aleer de wereld staat in brand?
Bewaken z' als Gods wakkre ridders
Zijn stille wegen t' alle kant
Dat 't uitzicht open blijft naar Boven?
Hier gaan Gods lampen langzaam uit.
Nog één appèl: het Hof der hoven;
O bidders, sluit de rijen, sluit
U vast aanéén, dat Uw gebeden
Plaveien 't pad naar 's Hoogsten troon,
Opdat Hij uit Zijn eeuwig heden
Ons Zijn genade nog betoon'.
Want slechts door bidden en door vasten
Vaart het geslacht der duivlen uit,
Die God zelf durfden aan te tasten;
O bidders, sluit de rijen, sluit
U vast aanéén over heel d' aarde,
Dit wordt haar laatste, zwaarste uur.
't Gebed alleen, behoudt zijn waarde,
Als d' aarde gaat door 't oordeelsvuur.
Dat 't uitzicht open blijv* naar Boven;
Gods lampen gaan hier langzaam uit;
Nog éen appèl: het Hof der hoven,
Dat God ons Zijn genad' ontsluit....
A. W.
regeering van Praag, vindt dit denkbeeld
doorgang, een geduchte veer zou moeten
laten, en dat het resultaat daarvan zou
wezen een zeer verscheurd grensgebied,
a'sof men twee staten hier met geweld uit
elkander had gereten. Men vindt in Zuid-
Amerika berggebieden, zoo fantastisch ge
vormd, dat de geologen eruit besluiten:
slechts een catastrofe kan dit hebben uit
gewerkt. Misschien zal een geschiedkundige
in de toekomst, bij het overzien van
nieuwe kaart van centraal Europa kunnen
verklaren: een catastrofe werd hierdoor
voorkomen.
Emigratie naar Zuid-Afrika
Kansen voor verpleegsters
AMSTERDAM, 17 Sept. Onlangs zijn in -
pers berichten verschenen over werkloosheid
in de Unie van Zuid-Afrika en het in ver
band daarmee afwijzen van immigranten.
De Nederlandsch Zuid-Afrikaansche ver-
eeniging kan hieraan echter toevoegen, dat
de afwijzingen geen betrekking hebben op
Nederlandsch© verpleegsters, ge pensionneer
den of renteniers. Verpleegsters wanneer
zij overigens aan de voorwaardeiv kunnen
voldoen verkrijgen tot nu toe spoedig de
vereischte vergunning. De steeds aanhou
dende berichten spreken van eenige honder
den vacatures.
Nadere inlichtingen voor hen die zich in
Zuid-Afrika willen vestigen of verpleegsters
di© er werk willen zoeken, verstrekt de Ne
derlandsch Zuid-Afrikaansche Vereeniging,
Keizersgracht 141, Amsterdam C.
ALG. FRIESCHE LEVENSVERZ.-MY
LEEUWARDEN - BURMANIAHUIS
GROOT NOORDHOLLANDSCHE VAN
1845
AMSTERDAM - VAN BRIENENHUIS
DUBBELE GARANTIE VOOR ALLE
VERZEKERDEN
De Rijksmiddelen
in Augustus
De directe belastingen gaven
goede cijfers
De maand Augustus gaf, wat de
Rijksmiddelen (de z.g. Overige Midde
len) betreft, een beeld, zooals we dat
de laatste maanden gewoon zijn: de
raminq wordt iets overtrollen, de direc
te belastingen loopen goed, doch een
herstel is nog niet gekomen.
De raming voor Augustus (V/2 deel
van de raming over het jaar) was
35.768.75.0 en de opbrengst 35.683.036
of nog 1.437.000 minder dan over
Augustus 1937.
Wat de eerste acht maanden aangaat ls
de opbrengst geweest 292.372.232 en die
over de eerste acht maanden van 1937
289.952.636, waaruit blijkt, dat er maar
een vooruitgang is van nog geen 2% mil-
lioen gulden.
De mindere ontvangsten over Augustus
1937 vergeleken met dezelfde maand van
het vorig jaar moeten gezocht worden in de
volgende posten: dividend en tantième-be
lasting, die f 97.086, rechten op den in
voer, die f 274.656, accijns op geslacht
f 43.763. accijns op gedistilleerd f 49.981,
accijns op bier f 53.639, accijns op suiker
f 113.420, couponbelasting f 143.999, rechten
en boeten van zegel f 823.800, rechten en
boeten van successie f 362.479 minder op
brachten. Enkele posten gaven een betere
opbrengst, n. 1. accijns op zout f 35.210
meer, accijns op tabak f 123.195, omzetbe
lasting f 289.220, rechten en boeten van re
gistratie f 95.862. Maar de meeropbrengst
van deze posten kon de achteruitgang niet
opheffen. De opbrengst van den accijns op
wijn f 41.472 is aanmerkelijk beneden 1/12
der raming f 183.333 gebleven, evenals ge
distilleerd, dat f 1.968.766 opbracht en met
f 2.333 333 was geraamd. Gelukkig staan
daar tegenover andere posten, welke dit
verlies met een beter provenu hebben kun
nen compenseeren, zoodat, zooals ge:
de raming en de opbrengst der maand
Augustus niet te veel uiteenloopen.
Augustus bracht minder op dan Juli en
wel f 3.772.043. De omzetbelasting leverde
echter in Augustus een aanmerkelijk be
drag meer op dan in Juli (Augustus
f 7.553-560, Juli f 4.814.256).
De opbrengst over de eerste 8 maanden
is gelukkig vrij ver boven de raming n.l.
f 6.222.232 en komt nog f 2.419.596 boven
die over de eerste acht maanden van 1937.
De directe belastingen geven voor Augus
tus een bedrag van f 100.895.721, hetgeen
een stijging met f 10.604.938 beteekent in
vergelijking met dezelfde periode van het
vorige jaar. Vooral de inkomstenbelasting
heeft een belangrijke bijdrage tot deze ver-
meerdering geleverd. Wanneer men daar
bij in aanmerking neemt, dat de raming
voor het geheele jaar op f 116.400.000 is
vastgesteld, dan kan men voor wat
Lord Runcimanvergezeld van zijn secretar is Ashton Gwatkin, op zijn doorreis naar
Londen tijdens een kort oponthoud op het vliegveld Waalhaven
N.V. GRONINGSCHE HYPOTHEEKBANK
VOOR NEDERLAND
gevestigd te GRONINGEN
De Bank geeft uit:
3V2 Pandbrieven a 100%
(Koers van omwisseling lOOVj
VOORNAAMSTE NIEUWS
Dit Nummer bestaat uit DRIE bladen
en het ZONDAGSBLAD.
De Tsjechoslowaaksche regeering heeft
besloten, de Sudeten-Duitsche partij te
schorsen, in afwachting van maatregelen
tot haar ontbinding.
Tegen Henlein is een aanklacht inge*
diend.
Runciman en Chamberlain te Londen
teruggekeerd; heden Britsche kabinets-i
raad.
Hitiers eischen inzake het plebisciet in
Sudetenland.
De vijftigste algemeene vergadering
van de Ned. Heide Maatschappij.
Bij een verkeersongeluk te Groningen
zijn twee personen zwaar gewond.
Te Vlagtwedde is een bestuurder van
een vrachtauto, doordat een wiel losraakte,
verpletterd.
De Vereen, tot bevordering van Geref,
Ziekenverzorging heeft te Zwolle de
jaarvergadering gehouden.
De opbrengst der Rijksmiddelen over
Augustus.
Vandaag is het 25 jaar geleden dat Ir.
J. W. Albarda zijn intrede deed in de
Tweede Kamer.
WOT|L TCL3I660
CAffc BUKS-TELEFOON STROOMEND VARM
RAk en koud water op alle kamers
KAMERS MET ONTBUT-f-3-MET BADKAMER -f-4-
ERNEST IRROY
CHAMPAGNE
CACHET ORANGE
„Sec" Goüt Américain
Gen.-Agent: AND Ré EERSTENS, Tilburg
rubriek betreft op een gunstig eindresul
taat rekenen.
Het Verkeersfonds kon in verhou
ding tot de voorafgaande maand een klei
ne stijging boeken, die geheel en al voor
rekening van de rijwielbelasting komt.
Studiobouw N.C.R.V.
Namens het bestuur van de Neder-
landsche Christelijke Radio Vereeni
ging heeft architect J. van der Veen
te Amsterdam gegund: den bouw, plus
de gewapendbetonwerken in massa aan
de laagste inschrijvers, Gebrs. Swaan
en J. Schoustra te Hilversum, voor
223.500, de glas- en verfwerken aan de
laagste inschrijfster, overeenkomstig het
bestek: firma M. J. van IJzerloo te
Rotterdam, voor 8733.
Genoemde architect heeft, in samenwer
king met den warmte-technischen en elec-
trotechnischen aaviseur den heer J. Woud
huizen te Aardenhout, namens het bestuur
der N.CR.V. eveneens opgedragen: de
warmte-technische-installaties aan de laag
ste inschrijfster Pruys' Technisch Bureau te
Apeldoorn voor 73.201. en de electrische in
stallaties aan de firma W. G. Scheeres te
's-Gravenhage voor 11.278.
