odDD
DEELZENBER
VAN KRANTENJONGEN TOT UITVINDER
WOENSDAG 31 AUGUSTUS 1938
EERSTE BLAD PAG. a
NVv.h. J. GILTAY8.Zn
BOEKBINDERIJ
Buitenland
Sudeten-probleem
blijft nog zorg baren
Henlein zou territoriaal
zelfbestuur eischen
Engeland gelooft nog
in een schikking
Naar uit Praag wordt gemeld wordt
van betrouwbare zijde verzekerd, dat
de partij der Sudeten-Duitschers zou
besloten hebben, den nieuwen grónd-
slag voor onderhandelingen, dien de
Tsjechische regeering had vooi^esteld,
af te wijzen, en in plaats dEiarvan ter
ritoriaal zelfbestuur te eischen.
Volgens dezelfde bron zou dit besluit
reeds door K u n d t aan Benesj zijn
medegedeeld. Samen met Sebekowsky
zou Kundt een geheime conferentie met
Benesj gehad hebbea
Het schijnt, dat dit besluit der Su-
deten-Duitsche partij geenszins in over
eenstemming is met wat de Engelsche
bemiddelaar Lord Rnnciman als wen-
schelijk beschouwt. Deze zou dan ook
alles doen, om de Sudeten-Duitsche
partij tot andere gedachten te brengen.
Do „Deutsche diplomatisch-politische
Korrespondenz" schrijft in veitoand met het
Tsjecho-Slowaaksche probleem o.a.:
„Reeds sedert eenige dagen valt in Lon
den de tendenz waar te nemen, de dingen
zóó voor te stellen, alsof de Tsjechen al het
mogelijke gedaan hebben, om door middel
van concessies het vraagstuk op te lossen.
Daarbij worden de voortdurende inciden
ten, die zich ten koste van de Sudeten-
Duitschens in Tsjecho-Slowakije evenals
voorheen afspelen, opzettelijk verkleind,
en wordt in het algemeen de schuld, dat
de dingen nog niet in orde gekomen zijn,
de rijks-Duitsche pers, respectievelijk de
z.g. ontoegeeflijkheid van de Sudeten-
Duitschers in de schoenen geschoven.
Een dergelijke tactiek draagt er slechts
toe bij, dat de situatie, welke geen verder
uitstel toelaat, tengevolge van de indirecte
aangemoedigde ontoegeeflijkheid van Tsje
chische zijde verscherpt wordt.
Geheel in het bizonder moet het echter
bevreemdend lijken, wanneer het een we
gens zijn anti-Duitsche gezindheid uit
Duitschland uitgewezen Engelschen repor
ter veroorloofd is, over den kontegolfzender
van Londen de Engelsche openbare mee
ning over het Tsjecho-Slowaaksche pro
bleem op uiterst tendentieuse wijze in te
lichten en te misleiden. Het heet in deze
conferentie, dat er nooit sprake van kan
zijn, dat de Sudeten-Duitschers onderdrukt
.worden. Zonder Berlijn zou niet de gering
ste moeilijkheid hebben bestaan, binnen
zeer korten tijd een regeling tot stand te
brengen.
Ten slotte beweert de Britsche reporter
nog steeds door de Britsche radio
dat Tsjecho-Slowakije alleen het evenwicht
van krachten in Europa waarborgt. Zonder
dezen dam zou Duitschland de mogelijk
heid krijgen, naar de Middellandsche Zee
en naar Constantinopel door te dringen.
Een dergelijk Groot-Duitschland zou de
verbinding tusschen Groot-Brittannië en
sijn dominions kunnen bedreigen.
Dergelijke Engelsche uiteenzettingen
kunnen slechts ertoe dienen, de Engelsche
openbare meening tegen het Duitsche volk
op te hitsen. Zij kunnen verder ongetwij
feld niet geëigend zijn, om in Duitschland
de overtuiging te versterken, dat men van
Engelsche zijde geneigd is, in den zin van
«en fair play een rechtvaardige ordening
in het Sudeten-Duitsche gebied te helpen
tot stand brengen.
De stemming In Londen
Reuter verneemt in welingelichte Lon-
Üensche kringen, dat de Britsche regeering
•alle pogingen in het werk wil stellen, om
het Tsjechische probleem op vreedzame
Whisky Soda
C ar am e lla
Van Lonk a
te Breda
De Japantch-Chineesche oorlog
Hevig bombardement
op King-Sjan
Aantal slachtoffers zou meer
dan duizend bedragen
De Japansche luchtmacht heeft Dins
dag een hevigen aanval ondernomen op
de verdedigingswerken va- Hankau, in
het bizonder op King-Sjan, waar volgens
geiuchten maarschalk Tsjang Kai
Sjck een conferentie had met militaire
leiders. De schade, wolke tengevolge van
het luchtbombardement, waaraan vijftig
toestellen deelnomen, werd aangericht,
Is onbeschrijflijk Het aantal slachtoffers
zou moer dan duizend bedragen. Het Is
niet bekend, of ook Tsjang Kai Sjek zioh
onder de gewonden bevind
Omtrent het groote offensief te land wordt
van Japansche zijde gemeld, dat dit een
groot succes mag worden genoemd en dat de
Chineesche linies thans reeds op het punt
staan te bezwijken. Deze mededeel!ng wordt
min of meer bevestigd door verklaringen
van Chineesche zijde, volgens welke de Chi
neesche troepen op verschillende fronten
ware verliezen hebben geleden, hetgeen
vordt toegeschreven aan het feit, dat de
Japanners gifgassen gebruiken. De Japan
ners echter verklaren van hun kant, dat
juist de Chineezen deze wijze van oorlogree-
ren toepassen en zelfs nog erger middelen
gebruiken; zij zouden namelijk ziektekiemen
verspreiden, met name bij Shanghai. Nan
king, Tai-Juan, Tsje-Foe, Tsi-Nan en Tien
Tsin, tengevolge waarvan de cholera in die
streken een ernstigen omvang heeft aange
nomen.
Intussohen schijnt ook de Chineesche ver
dediging in Anhwai niet langer stand te
kunnen houden. De Japanners zouden in die
provincie Hwo-Sjan, dat ten Noord-Oosten
van Hankau ligt. reeds twintig mijl gepas
seerd zijn en aan den voet van die Ta-Peh-
bergketen staan.
Niet duidelijk is de toestand bij Hwang-
Mei, waar de Japanners volgens hun zeg2«=n
reeds tien mijlen ten westen van de stad
zouden staan, terwijl de Chineezen beweren,
dat verwoede gevechten in de stad zelf de
Japanners genoodzaakt hebben hun vooruit
geschoven troepen terug te trekken.
DE SPAANSCHE
BURGEROORLOG
Britsche commissie naar Toulouse
ALICANTE GEBOMBARDEERD
Gisteren is de Britsche commissie, welke
moet trachten te onderhandelen over hot
uitwisselen der gevangenen, die de beide
partijen in Spanje hebben gemaakt, van
Londen naar Toulouse vertrokken, waar zij
haar hoofdkwartier zal opslaan.
Aan het hoofd der commissie staat veld
maarschalk sir Philip Chetwode.
De luchtmacht van Franco heeft giste-
m het havengebied van Alicante gebom
bardeerd. Er werden vier personen gedood
en drie gewond.
De havenstaking te Marseille
Minister De Monzie besluit tot requisitle
Gisteravond hébben die stakende Marseil-
laansche havenarbeiders het besluit geno
men om hun actie voort te zetten. Hun vak-
vereeniging heeft intusschen telegrafisch
kennis gegeven aan de C G. T., het Fran-
sche roode vakverbond, dat minister D e
Monzie besloten heeft tot geweldmaatre-
gelen, namelijk 't requireeren van de haven.
De toestand in Marseille is dus momen
teel bizonder critiek.
wijze op te lossen, terwijl in Tsjecho-
Slowakije zelf Runciman als deel van
Engeland, zijn best doet bemiddelend naar
beide zijden op te treden.
De Britsche regeering zal geen verdere
verklaringen afleggen, zoolang er een kans
bestaat op een regeling; zij hoopt en ge
looft, dat deze inderdaad nog bestaat.
Deze kans hangt evenwel op de eerste
plaats af van de concessies, welke de Tsje
chische regeering wil doen en op de tweede
plaats van den invloed, welke van buiten
af op de Sudeten-Duitschers wordt uitge
oefend en van de wijze, waarop de Sudeten-
Duitschers de Tsjechische voorstellen ont
vangen.
Men wil in Londen den ernst van de be
sluiten van beide partijen noch kleiner
doen schijnen, noch overdrijven, Men acht
het evenwel misdadig en dwaas de span
ning te vergrooten.
Men verwacht te Londen, dat de rede
ring te Praag alles zal doen, wat in haar
macht is, om incidenten te voorkomen en
onpartijdig zal ingrijpen in eventueele in
cidenten.
Is er iets met Stalin
Hij zou ernstig gewond ziin
De Poolsche pers maakt melding van
sensationcele geruchten, volgens welke
bij Moskou een aanslag zou zijn gepleegd
op Stalin, toen deze zich 'in zijn pant
serauto naar zijn villa begaf. Stalin zou
ernstig gewond zijn en verscheiden per
sonen uit zijn omgeving zouden zijn ge
dood door het ontploffen van een bom.
Een andere lezing van het gebeurde,
welke zoogenaamd geïnspireerd is door
regeeringskringen, spreekt van een on
geval, waarbij Stalin betivkkon zou zijn
geweest.
BADEN POWELL WEER MINDER GOED
Lord Baden Powell zal niet in staat
zijn de in December te Sydney te houden
ereldjamboree b>j te wonen tengevolge vai^
zijn minder gunsiigen gezondheidstoestand.
Lord Hampton, de chiefscout van het Ver-
eonigcl Koninkrijk, zal hem vertegenwoordi
gen.
Lord Hampton zal den 19en November
Londen verlaten en den 28sten December te
Sydney arriveeren, den dag, voorafgaande
aan de opening van de jamboree.
TOKIO KRIJGT JEUGDIGE POLITIE
innenkort zullen in de straten van Tokio
politiebeambten van 17 jaar versdhijmm. aan
gezien gisteren besloten is 500 politieagen
ten te reeruteeron uit de jongelieden van 17
jaar en ouder. De nieuwe agenten '.uilen
•ankelijk bureauwerk moeten verrich
ten. Tot dusver was de minimumleeftijd
21 jaar.
plaatsen dobbelpartijen organiseert.
Bij de politie bestond dit vermoeden reeas:
ook zij had daaromtrent zekere aanwijzingen.
Gekoelde steden in de tropen
De heer ir. H. van Swaay, directeur
van Gebr. van Swaay, is per' K.L.M. uit
Nederland gearriveerd, om 2 i\ 3 woken hier
te lande de uitbreiding van de airconditioning
zaken zijner firma te bestudeeren, aldus
schrijft Aneta uit Batavia.
Wij vernemen thans waaruit deze uitbie»
dingen, indien overeenstemming met de auto
riteiten wordt verkregen, zullen bestaan, n 1.
de aanleg van centrale airconditioning-in
stallaties en distributieleidingen in de daar
voor in aanmerking komende wijken der
hoofdplaatsen Batavia, Soerabaja en Sema-
rang.
Men zal zich op deze netten kunnen aan
sluiten evenals op het clectriciteitsnet, het
gasnet of het waterleidingnet. Uit den aard
dor zaak zullen de installatiekosten, zoowei
als de exploitatiekosten voor de verbruikers
hierdoor zeer berangrijk teruggebracht kun
en worden.
De centrale airconditioning-installaties be
loven voorts groote afnemers van electric!
tcit te worden. Buitendien kunnen deze in
stallaties. doordat de „koude" in groote gc-
isoleerde tanks geaccumuleerd kan worden,
den stroom betrekken op de uren dat dit
het electriciteitsbedrijf het best uitkomt,
dus ook geheel buiten den z.g. spertijd.
Ook de afzet der electriciteit uit de gou-
vernements waterkrachtbedrijven zal hier
door zeer gestimuleerd worden.
De heer H. van Swaay werd in verband
met zijn plannen dezer dagen door den gou
verneur-goneraal in gehoor ontvangen.
UIT OOST- EN WEST-INDIE
Een Surinaamsch oerwoud-drama
Twee geraamten in een hnt
De heer Weigle, beambte van de Surinaam-
sche boschpolitie heeft op 14 Juli in het wel
voorziene magaziin van levensmiddelen op
het placer van de van Emden Gold Mines
Ltd in het Lelygebergte aangetroffen twee
geraamten van mensohen.
Als wadhters in dat kamp waren werk
zaam R. Augustinus en Eduard Kolonel.
Deze beide personen hebben het laatst tegen
het einde van Maart contact met de buiten
wereld gehad.
Een der lijken lag op een opvouwbaar
veldbed en het ander in een ruststoel. Op
geen van beide konden sporen van geweld
worden geconstateerd. Waren hier marau-
deurs aan het werk geweest, dan zou het ma
gazijn er waarsohijnlijk anders hebben uit
gezien. Voor zoover viel na te gaan ontbrak
er evenwel niets. Ook een geweer, dat, in de
wildernis, voor stroopers altijd iets van
buitengewone waarde is, werd in goede
conditie in het magazijn aangetroffen.
De beide ongelukkigen moeten ongeveer
tegelijkertijd zijn gestorven, want het is niet
aan te nemen, dat de een bij het lijk van
den ander zou gaan zitten of liggen om zijn
einde af te wachten, vooral omdat er ten
minste één boot ter besdhikking stond.
Clandestien hazardspel te Batavia
Bende zorgt voor de organisatie
Den laatsten tijd hebben er nog al wat ver
oordeelingen plaats gehad wegens clandes
tien hazardspel te Batavia. Kort geleden had
de landrechter aldaar twintig spelers elk tot
tien gulden boete veroordeéld en vervolgens
heeft de Landraad te Batavia den huisbaas
die gelegenheid had gegeven tot die ontdekte
gokpartij, veroordeeld tot 600 boete, of zes
maanden. De veroordeelde berustte: hij zeiae
gratie te zullen vragen, hetgeen uiteraard
6lechts uitstel van executie heteekent; uit
eindelijk zal hij wel betalen, want om een
halfjaar in de gevangenis te zitten, daar is
hij te welgesteld voor.
De veroordeelde werd' bijgestaan door een
advocaat en diens pleidooi, aldus vertelt het
Bat. Nbl., bracht een eenigszins sensationeel
feit aan het licht. Als verzachtende omstan
digheid voerde de pleiter namelijk aan, dat
zijn cliënt, naar den advocaat uit een diep
gaand onderzoek is gebleken, inderdaad
slechts een werktuig is van een groote ge
organiseerde bende, die op verschillende
OP ELKE BUS EEN BON VOOR GESCHENKEN
5K„a
GEMENGD NIEUWS
Doodelyk verkeersongeluk
ZEVENHOVEN. 31 Aug. Op den vier
sprong van den Zevenhovensohe en Nieuw-
koopschenweg te Zevenhoven is de motorrij
der Henariks uit Ter Aar door een auto aan
gereden. Hij vloog door de voorruit van
wagen en liep daarbij zoodanige inwendige
kneuzingen op, dat Ihij korten tijd daarna is
bezweken.
De autobestuurder kwam met den sóhrik
vrij.
DE INBRAAK IN EEN SCHOOL
TE HILVERSUM
AMSTERDAM, 31 Aug. De redhtbanik ver
oordeelde 'n Hilversumschen recidivist we
gens diefstal met braak, conform den eisch,
tot een jaar en vier maanden gevangenis
straf. De man had in den -nacht van 3 op 4
Juni ingebroken in een bijzondere school aan
den Geuzenweg te Hilversum. Hij had twee
collectebusjes opengebroken en den inhoud,
een paar kwartjes en dubbeltjes gestolen.
SNEEK, 31 Aug. Het 7-jarige zoontje van
d0 familie De W., dat een ontsnapten lucht
ballon od den rijweg van de Prins Hendrik
kade achterna liep, is door een auto aange
reden. Het jongetje werd door den kruk van
een der portieren geraakt en liep daarbij
zeer zware verwondingen aan het hoofd op.
Door een politie-auto is het kind in zorg-
wokkenden toestand naar het St. Antonius-
ziekenhuis overgebracht.
Ernstige steekpartij te Groningen
GRONINGEN, 31 Aug. Tusscthen twee man
nen, die stonden te praten aan het Zuider-
diep te Groningen, ontstond om nog onbe
kende redenen een woordenwisseling, welke
op een gegeven oogenhlik zoo hevig werd,
dat zij tot handgemeen overgingen.
De 57-jarige arbeider A. F,. trok plotseling
een mes en stak daarmede zijn tegenstanoer
den 54-jarigen arbeider G. S. in de linker
zijde. Hevig bloedend wist de gewonde nog
een naburige politiepost te bereiken, van
waar hij naar het Academisch Ziekenhuis
werd overgebracht. Zijn toestand is ernstig.
De dader, die onder den invloed van ster
ken drank zou hebben verkeerd, is aange
houden en zal ter beschikking van den of
ficier van justitie worden gesteld.
Wielrijdster doodgereden
AMSTERDAM, 31 Aug. Op de kruising
in den nieuwen verkeersweg -naar Den
Haag en den Sloterweg heeft zioh een onge
luk voorgedaan, waarbij een omstreeks 35-
jarige wielrijdster om het leven is gekomen.
Deze dame reed aan den rechterkant van
den Sloterweg en wilde den voorrangsweg
oprijden. Naast haar reed in dezelfde riclh-
ting een autobus. I-Iet gevolg was. dat de
wielrijdster niet kon zien. dat van links een
personenauto naderne Een botsing was niet
meer te vermijden. De wielrijdster werd door
de auto tegen den grond geworpen. Zij liep
een schedelbreuk op en was bijna op slag
Door auto aangereden en gedood
De chauffeur doorgereden
OLDENZAAL. 31 Aug. Op den Ensdhede-
schen straatweg reed de 29-jarige mej. S.
Oude Jeuninck uit Oldenzaal op het fiets
pad; zij werd door een personen-auto van
achteren aangereden. Het meisje kwam
in ae naast den weg loopende sloot tereoht.
Het slachtoffer was zoo ernstig gewond, dal
zij vrijwel onmiddellijk overleed. De chauf
feur is na de aanrijding doorgereden. Het
nummer van den wagen is echter bekend.
Mej. Oude Jeuninck zou gistermiddag in
ondertrouw zijn gegaan.
INBRAAK
DIEREN, 31 Aug. In den nadht
dr. Vermeer alhier, die gewaarschuwd was
door een nachtwaker, die beneden licht
zag branden, een inbreker. Een worsteling
ontstond, waarbij de waker te hulp schoot,
zoodat men den inbreker kon overmeesteren.
Toen de dokter de politie telefoneerde, kon
de waker alleen den man niet houden, zoo
dat deze zich loswrong en met een sprong
door het keukenraam ontvluchtte, met mede
neming van tien gulden. Vermoedelijk is dit
dezelfde inbreker, die in Gelderland en in
Twente reeds veel van dergelijke inbraken
heeft gepleegd.
Ingezonden Stukkei
(Bulten verantwoordelijkheid van de redactie)
DE VERHOOGING VAN DE
TUINBOUWSTEUN
Op het ook door Uw blad gelanceerd bericht
over de e.g.n. verhooging van den ^.ulnbouw-
steun, zou lk gaarne oenlg commentaar willen
DONDERDAG 1 SEPTEMBER 1931
■enwijdlng. 10.15 Gram.muziek. 10.S0
Orgelspel (gr.opn.). 10.50 Modepraatje. 11.15
Het Kovacs Lajos-orkest (gr.opn.). (Ore
12.15 Berichten). 12.30 Gram.muzlek. 1.00
Ensemble Card Alberts en gram.muzlek,
2.30 Omroeporkest. 3.15 Gram.muziek. 4.00
Voor zieken en thulszlttendcn. 4.30 Viool en
plano. 5.00 Voor de kinderen. 5.30 Aeollan-
orlcest en soliste. 6.30 Sportpraatje. 7.00
Causerie: ..Voor studenten ln den dop". 7.15
AVRO- Dansorkeet. 7.45 Gram.muzlek. 8.00
Be-rlchten ANP. Mededeellngen. 8,15 Gram.,
muziek met Inleiding. 8.45 Gram.muzlek. 9.00
Radiotooneel. 9.30 Omroeporkest en solist-o,
10.46 Sportreportage. 11.90 Berichten ANP,
gram.muzlek. 11.3012.00 Dansmuz. (gr.pl.)i
nil.VERSUM II. 301.5 en 415,5 M. 8.0O—0.15
KRO. 10.00 NCRV. 11.00 KRO. 2.0012.00
NCRV. 8.009.15 Gram.platen. (Om ca. 8.15
Berichten). 10.00 Gram.platen. 10.15 Gram.
muzlek. 10.39 Godsdienstig halfuur. 12.00 Be
richten. 12.15 KRO-Orkest (1.00—1.20 Gr.»
platen). 2.00 Handwerkuur. 3.00 Gram.pla-
ten. 3.4o Bijbellezing. 4.45 Gram.platen. 5.00
Handenarbeid voor de Jeugd. 5.30 OrgelspoL
6.30 Gram.platen. 6.45 Causerie: „Der jon
gelingen sieraad'. 7.00 Berichten. 7.15 Boek-1
bespreking. 7.45 Report'age, eventueel gram.
muzlek. 8.09 Berichten ANP. Herhaling sos-
Berlchten. 8.15 De Haarlemsche Orkestver-
eonlging, koren en solisten. 9 45 Gram.-pla-
ten. 10.00 Berichten ANP. 10.05 Kamermu
ziek en gram.platen. 10.45 Gymnastiekles,
11.00 Gram.platen ca. 11.50—12.00 Schrift-
Orkest. 5.20 Trio. 6.45 BBC-Slngers. 7.20
Orkest. 8.20 Symphonie-orkest. 10.25 Kerk
dienst. 10.45 Band. 11.15 Declamatie.
KEULEN 450 M. 7.30 Orkest. 8.50 Orkest. 10.20
Volksliederen. 12.29 Orkest 2.30 Concert.
4.20 Orkest. 6.15 Piano. 7.20 Concert. 9.20
Radlo-tooneel. 10.50 Orkest en boenenkapel,-
phonie-orkeat.
DEDTSCHLANDSENDER 1571 M. 8.20 Kern*
spreuk. 8.35 Vlijol en plano. 8.50 Orkest. 9.4S
i. 10.05 Concert 11.29 Orkest 12.20
Nachtconcert.
jver een stiefmoederlijke be
handeling kon spreken.
Door Minister Deckers is het steunbedrag
voor den tuinbouw opgevoerd tot 12.000.000-
Relatief ongetwijfeld nog aan den zeer lagen
kant. BU de beraadslagingen over de Land-
bouwcrlslsbegroo+ing voor dit Jaar heeft onz«
A.R. agrarische afgevaardigde, do heer v. da
Heuvel, ln de Tweede Kamer bezwaar gemaakt
tegen de verlaging van 12 op 10.000.000 gld.
Wanneer dit bedrag beschouwd kon worden
als een voorlooplge raming, die eventueel t>t)
bestendiging van deze zeer ongunstige bedrtffs-
uitkomsten verhoogd zou worden. De Minister
ging op die suggestie In, zoodat een vaststel
ling van 12 000.000 gld. practlsch dus neerkom!!
op een ongedaan gemaakte verlaging.
Een maatregel, die door den nog heerschen*
den en steeds grooter wordenden nood in de
tuinbouwstreken als hoogst noodzakelijk be
schouwd moet worden.
Met beleefden dank,
AbonnS.
'e-Gravenhage, 26 Augustus 1938.
Tekst en illustratie van H. KANNEGIETER
AIS LAMMETJES B'jéfN
181 Begrijpen jullie nu waarom Si-Bengkok
ook een tovenaar was op zijn manier?
Werkelijk speelde hii zo zoet en mooi,
dat hij nog eens in staat zou zijn de oli
fanten en tijgers uit de oerwouden en
de vossen en andere beesten als lam
metjes bijeen te fluiten. Gedwee en zon
der roofzucht zouden ze naar zijn schone
wonderfluit luisteren.
Alvorens verder te gaan met de geschie
denis van Edison, moeten wij eens even
kennis maken met een man, wiens le
vensgeschiedenis belangwekkend genoeg
is om er iets van te vertellen. Eji merk
waardig toch, wiens jeugd zo veel gelij
kenis heeft met de jeugd van Edison.
Trouwens, Henri Ford, zo heet de man,
dien wij hier bedoelen, was ook in later
jaren een trouw vriend van Edison.
I Wij behoeven zeker niet te vertellen, dat
Hendi Ford de man is, van de grote
Ford-automobiel-fabrieken in Amerika.
Hoeveel mensohen zullen er wel in het
bezit zijn van een „Fordje?" En welke
jongen of meisje van tegenwoordig kent
niet het nieuwste model Ford met de
stroomlijn? Die mooie wagens, die pijl
snel langs onze wegen glijden?
„Lien", 2ei hij den anderen dag, „wees voorzichtig meid.
Dat ventje heeft 't meer begrepen op je figuur en vaders
centen, dan op 'n gelukkig leven met jou, onthoud wat ik
je zeg."
Lien was boos geworden en noemde het overdreven be
zorgdheid, doch het maakte haar nog meer gesloten tegen
over Vermeer, die meende, dat Liens ongehuichelde vrien
delijkheid na zijn herstel 't begin van verandering zou zijn.
Met Lindert besprak hij op prettige wijze de zaken, die
betrekking hadden op den polder, doch beiden vermeden 't
Ifceere punt ter sprake te brengen, waarover beiden dachten.
Dirk was een trouw bezoeker van Hein de Grauw, in
y/ien hij, ondanks zijn lage afkomst, een boer naar zijn
hart zag. Met geen der landbouwers uit de heele streek kon
hij zoo praten over vee en paarden als met hem. En Hein
toonde belangstelling voor al 't onbekende en nieuwe, dat
ide student hem 'in lange gesprekken en op gezamenlijke in
spectietochten door den polder mededeelde.
Van zelf was ook 't gesprek meermalen op Vermeer ge
komen, die den laatsten tijd den Elzenberm minder bezocht dan
in de eerste periode voor zijn ongeval. Dirk wist van Heins
genegenheid voor Lien en hij bewonderde hem om zijn gela
tenheid. Koordewegs bezoeken waren zeldzaam en beperkten
zich tot een vluchtig aanwippen op fietstochten, die hem langs
den Elzenberm voerden.
Hij studeerde druk, volgens zijn zeggen en 't was tevens
een publiek geheim, dat hij meermalen solliciteerde, waardoor
hij de achting der boeren gaandeweg verspeelde.
Die was dus van 't tooneel verdwenen en Gertrui noch Lien
beklaagden zich daarover, hoewel Lien met hem wegliep door
de orgellessen, die hij nu in Dengeren ontving.
Een donkeren herfstmiddag, na het beëindigen van het werk
aan 't kanaal was Vermeer naar den Elzenberm gekomen,
't Stormde, maar zijn nieuwe motor tjokte helder door den val
lenden avond terwijl zijn verblindende lichtstraal als een
zoeklicht over den weg scheen.
Toen hij ter hoogte van Heins boerderij kwam begon zijn
motor kuren te verkoopen en nog voor Linderts huis hield 't
onregelmatig geklop, dat de bewoners zijn komst al had ge
meld, geheel op. Bij 't licht van twee stallantarens tobde hij
een uur lang om den boel weer op gang te krijgen, wat de
paarden in de schuur van angst deed snuiven. Hun groote
oogen blonken door de open stalkleppen en de halsters ston
den strak.
Vermeer gaf 't op. Hij zou 't ding den volgenden dag thuis
zien te krijgen om 't door 'n vakman onder zijn personeel te
laten nazien. Maar hoe kwam hij thuis?
„Je kan de witvoet meekrijgen" zei Dirk „maar ik denk,
dat je beter kanloopen."
Nadat de zaken in Linderts „ketoortje" waren afgehandeld
en hij nog een uurtje aan de gezamenlijke praat had deelge
nomen werd besloten, dat de knecht hem met de tilbury weg
brengen. Maar die moest noodig uit, naar Dengeren vertelde
hij kleurend. Dan Gijs maar, want Dirk had geen lust en
Lindert was verkouden.
Gijs was vanzelf dadelijk present, gedachtig aan de belofte
van weleer.
Hij spande in en stond in den donker te wachten op 't pad
bij 't achterste inrijhek.
Dirk zou Vermeer tot de tilbury wegbrengen, maar de
ingenieur haastte zich niet. hij talmde, maar toen Lien de
kamer uitging naar de geut was er ineens een vlug kijken op
de klok en een haastige groet om weg te komen.
De achterblijvenden wisselden een blik van verstandhouding
„Lien" fluisterde hij op de schaarsverlichte geut. „volgende
week is er in Demerum een Nutsavond, gaan we samen er
naar toe?"
Hij zag 't hijgen van haar borst. Haar oogen waren in 't
weifelend licht grooter en blinkender dan binnen. Groot en
forsch stond ze voor hem en de deur was dicht, alleen die
naar 't pomphok en 't achterhuis gaapte als een donker gat
naar de duisternis.
Zijn hart bonsde. Ze was zoo begeerlijk dicht bij en hij zag
haar bewogenheid in 't onzekere zoeken van haar handen.
Doch ze gaf geen antwoord.
„Doe je 't, achter op de motor?"
In een opwelling van niet te bedwingen verlangen legde hij
zijn hand op haar schouder, voelde de warmte van haar hals.
Ze bleef staan, onbeweeglijk. Hij trok haar naar zich toe,
maar daar ineens als een waarschuwing was haar zachte stem.
„Niet doen, André".
En hij liet haar 'los, verlegen en teleurgesteld.
Het kleine lampje gaf aan hun schaduwen op de groote
witte muurvlakten iets monsterachtigs. Ze keek er naar als ii\
tweestrijd,
Nu was gekomen, wat ze zoo veel malen had verwacht eti
gevreesd. Er was in hun verhouding door dit eene een ver
andering gebracht. Van nu aan moest ze uit zijn nabijheid
blijven, want zelfs al verlangde ze naar hem, nooit kón ze
toegeven aan het knagende gevoel in haar.
„Ga nou naar buiten, André, anders vinden ze 't gek."
Ze zei het met een flauwen glimlach, maar hij merkte, daÉ
't haar pijn deed, hem weg te sturen.
„Lien, waarom nou? Laten ze 't zien. toe Lienmoet ik
blijven?" fluisterde hij gejaagd en heesch.
In eens nu hier in de schemerige ruimte; waar 't rook naar
karnemelk en 't ijzerachtig water bij de pomp, in een omge
ving, zoover van 't gewone milieu, waarin hij tot dusver had
verkeerd als hij onder de menschen was. hier verloor hij zijn
zelfbeheersching. Gisteren nog had hij aan Lien gedacht als
aan iets, dat langzaam afsterft, een vriendschap die vervaagt
en nu was in eens dezen avond alle weerstand gebroken, toen
hij haar weer zag, in haar kalme gereserveerdheid met haar
donkere oogen, die hem rustig toeblonken. Bovenal was 't
geweest haar forsche figuur, die de suizing in zijn ooren en de
trilling in zijn spieren had veroorzaakt.
Nu stond hij als een smeekeling en werd als een jongen
tot weggaan gemaand. Niemand mocht 't weten.
Hij ging. probeerend gewoon te doen, haar groetend op z'n
luchthartige wijze. Maar zijn hoogmoed kreeg een deuk en
een kilte kwam er in hem.
In de duister buiten was 't flakkerend licht van de kaars-,
lantaren van de tilbury.
(Wordt vervolgd^
