Vlaggenhuis
£cithmtDol
Opening van de Tentoonstelling Leyds Goedt
SS ©Is.
HET METERTARIEF
HELPT U SPAREN
HIM
Industrie- en Vaktentoonstelling „LEYDS GOEDT"
Stand van de Stedelijke Lichtfabrieken
DINSDAG 30 AUGUSTUS 1938
EERSTE BLAD PAG. 3
Hedenmorgen om 10 uur heeft in den
ïoyer der Stadsgehoorzaal de officieel® cpe
ning der tentoonstelling plaavs gehad.
De zaal was tot in alle hoeken gevuld
Onder de aanwezigen merkten we o. m.
op het voltallige college van B. en W. en de
gemeentesecretaris, Mr. Dr. C. E. v Strijen,
de echtgenoote van den burgemeester mevr.
iV. d. Sande Bakhuyzen—Gezicke, nagenoeg
alle leden van het eerecomité, vertegen
woordigers van de Leidsche vereeniging
van Industrieelen, van 't Departement. Lei
den der Mij. voor Nijverheid en Handel»
van de Vereeniging Nederlandsch Fabri
kaat, hoofden van takken van Gemeente
dienst, directies en besturen van de vaknij
verheidsscholen, leden van den Gemeente
raad en van de Kamer van Koophandel en
Fabrieken, de samenwerkende Vakpatroons
organisaties en van de werknemersorgani
saties, de standhouders enz.
Rede D. L. Landman
De voorzitter der tentoonstellings-commis-
isie, de heer D. L. Landman, heette de aan
wezigen welkom en wees erop, dat het ini
tiatief tot het houden van deae tentoonstel
ling is uitgegaan aan de gemeentelijke com
missie „Meer-werk-actie". De aanleiding hier
toe was het volgende: eenerzijds treft mm
te dezer stede een groote groep werklooze,
,valide arbeiders; anderzijds werken vele in
dustrieën op onvoldoende capaciteit en zien
we verder vele gebouwen, waaronder vooi
Leiden belangrijke monumenten, in verva.
raken. Zonder het ingewikkelde en moeilijke
werkloosheidsprobleem te trachten hierim.
'de op te lossen, heeft men nuchter redenee-
rend en het vraagstuk lok ral beziend ge
zegd: „hier ligt een arbeidsveld. Wanneer
wij het trachten te ontginnen zal het nim
mer de maatregelen tot opheffing van de
groote werkloosh id in den weg staan, inte
gendeel zelfs. De commissie heeft deswege
gezocht naar en stimulans voor het meerdere
tverbruik van het Leidsche product en tot
liet doen uitvoeren van nieuwe-, restauratie-
en herstellingswerken door Leidsche vak
patroons. De tentoonstelling „Leyds Goeclt"
is een tentoonsteling van de Leidsche in
dustrie, de verschillende vakgroepen, de
vakopleiding en alle instanties welke de op
bouw, bloei en groei van Leiden nastreven.
Heeft Leiden door de Universiteit, den Medi
schen kring, de Sterrewacht, de Musea en 't
stadsschoon een „klinkenden Leidsche" naam
ver buiten onze stads- en landsgrenzen, de
industrie kan zich daarnaast beroepen op
en roemrijk verleden. En het mag wellicht
een wonder heeten, dat de traditie voor ver
vaardiging van een goed product ook door
de huidige industrieën nog steeds in eere
wordt gehouden".
Tot slot dankte spr. allen, die tot het wei-
Slagen van deze tentoonstelling hebben bij
gedragen, in het bijzonder den burgemeester
van Leiden, Mr. A. van de Sande Bakhuijzen,
de Kamer van Koophandel voor Rijnland de
Lei'dfeche Vereen, van Industrieelen en den
aannemer van de tentoonstelling de firma
,van cfer Drift. Hierna gaf spr. het woord aan
den Burgemeester.
'Rede van den Burgemeester
Onze geheele samenleving, die in het tec-
ken staat van overbevolking en hooge tarief
muren, gepaard met of wellicht veroorzaakt
door een economische crisis ivan onbekende
hevigheid en langen duur, leidt er toe, dat
men reclame maakt, dat men aandacht op
zichzelf vestigt, kortom zich roert.
Deze tentoonstelling echter is een daad
van gezonden burgerzin, zij heeft natuurlijk
wel de strekking bekendheid te geven aan
en aa.ndacht te vestigen op Leiid&che produc
ten, maar zij is voor alles als leering bedoeld
en daarop ingestefld, daarop opgebouwd.
Zij roept door haar embleem de herinne
ring wakker aan het streven van onze voor
vaderen, die ervaren hadden, dat zij de
markten konden winnen, maar ook alleen
konden behouden, door op de kwaliteit hun
volle aandacht gevestigd te houden en dat
..Leidsch" en „Goed" synoniemen, moeten
De band tusschen Leiden en kwaliteit is
er niet een van gisteren alleen. Hij is het
ook nog van vandaag. Leidsche dekens, Leid
sche sajet, Leidsch laken, Leidsche bagger
molens en kettingen zijn nog kwalificaties
van voortreffelijkheid. Ik herinner mij nog
immer, hoe Sir Ernest Shackleton, de be
kende poolondierzocker, mij eens zei, dat hij
öp zijn tochten nooit anders dan Leidsche
.conserven duldde.
Ik wil dus gaarne in deze tentoonstelling
zien twee dingen:. Ten eerste een leerrijke
iVertooning van het Leidsche kunnen, zooals
zich dat bij het 40-jarig jubileum van onze
Koningin openbaart en ten tweede een be
lofte voor de toekomst, waarin welbewust
gestreefd zal worden naar het opvoeren
hooghouden van den voortreffelijken roep
.van Leyds Goedt.
En wanneer ik nu nog een woord van
groote waardeering geuit heb voor allen die
groote toewijding en ijver gewrocht hebben
wat wij straks zullen gaan bewonderen
ons opnemen, dan zou ik deze tentoonstel
ling geopend kunnen verklaren, ware het
niet, dat deze opening tevens de feesten ter
herdenking van het jubileum van onze Ko
ningin. waarvan Zij een onderdeel is, in onze
stad inluidt en het daarom mij door U, hoop
ik, vergund wordt daarover nog iets te zeg
gen.
Een eensgezind volk van een klein maar
goed volk juicht en jubelt heden ter eere
van een Vorstin, die het 40 moeilijke jaren
diende en leidde, diende met onvergetelijke
trouw en verstand; leidde met een liefde en
barmhartigheid zonder weerga in goede en
vooral in de helaas te talrijke hoogst moei
lijke rampspoedige jaren.
Wie zou ook'maar een spoor van twijfel
bij zich kunnen voelen opkomen of onze
Vorstin is deze daad nagekomen, ten volle
niet alleen, maar zóó, dat Zij oneindig 'neer
gegeven heeft dan gevraagd mocht worden,
door de groote liefde en overgave des harts
als die van een moeder voor haar kinderen,
waarmede Zij die uitoefening van Hare plich
ten gepaard deed gaan.
Dezelllde gevoelens die eens den strijd tegen
Spanje, Frankrijk en anderen deden voeren
ter wille van onze onafhankelijkheid, heb
ben ons. in die 17e en 18 eeuw een rogeerings
vorm gegeven, die innerlijke positieve
kraoht ontbeerde en den naam van een re-
dubl>ek niet eens verJi-nde. een regeermgs-
irm, die alleen dan weer blijven! krach-
ig werd, dan weer eensgezindheid toonde
warn eer een Or.i ije leid lig kreeg.
Ook voor onze Oranievrrstin zou Marnix
an St. Aldegonde gedicht hebben:
Die vroom begheert te leven
Bidt Godt. nacht en de danh
Dat Hij mij craoht wil gheven
Dat ick U helpen mag.
Haar volk dienen, steunen en leiden, dat
is in drie woorden het 40-jarig bestuur
Koningin Wilhelmina.
En zoo een van de Oranjevorsten de liefde
in het volk tot dat Huis heeft verstevigd
en Geve God voor alle tijden, bevestigd,
dan is dat ongetwijfeld Zij onder wier ze
genrijk bestuur wij ons rustig on veilig ge-
Moge Zij in die algemeene waardeering en
•eroering van Haar Volk eenige belooning
gevoelen voor de groote en vele gaven die
Zij ons Volk schonk.
Wie 'n GOEDE VLAG
wenscht koopt deze bij
het
Haarlemm.straat 13"
h. Donkersteeg 2-4-6
Vlaggen in alle prijzen en maten
vanaf
Wimpels, Sjerpen, Lint, enz. enz.
N.V. LEIDSCHE DUINWATER MIJ
STATIONSWEG 12 TELEF. 3434
N.V. SAJETFABR1EKEN
FABRIKANTEN van
en
BEZOEKT ONZE STAND No. 16
op het PODIUM
Fabricage en distributie van gas en electriciteit - Toestellen
in werking - Huishoudelijke en Industrieele Toepassingen
in den FOYER:
Lichtende Sprookjestuin Filmvertooning
Stand v. d. GAS INSTALLATEURS (kleine zaal)
Stand v. d. ELEC. INSTALLATEURS (Balcon)
Gas en Electriciteit in woning en bedrijf
DEMONSTRATIES ATTRACTIES
De iheer D. ten Cate Brouwer, voor
zitter van de Kamer van Koophandel en
Fabrieken voor Rijnland spreekt als volgt:
Rede D. ten Cate Brouwer
Ieder die het goed meent met de toekomst
van de stad Leiden, moet zich over de tot
standkoming van deze tentoonstelling van
harte verheugen en met groote dankbaar
heid vervuld zijn jegens diegenen, die, voor
geen moeilijkheid terugdeinzend, hun kost
baren tijd, hun kennis, hun energie gaven
aan de voorbereiding ervan.
Aan het bestuur, in het bijzonder aan de
hecren Landman en Ir Fahmers, betuig ik
hierbij namens de Kamer mijn hartelijken
Gezien de strekking van deze tentoonstel-
lin, zou het naar buiten, op z'n zachtst
uitgedrukt, verwondering hebben gewekt,
wanneer de Rijnlandsche Kamer van Koop
handel aan deze Tentoonstelling niet haar
daadwerkelijken en moreelen steun zou
hebben gegeven.
De actie van de Kamer, ten doel hebbend
de aandacht te vestigen op het district Rijn
land als een bijzonder geschikte streek voor
vestiging van nieuwe industrieën, werd dan
ook, .het zal niemand verwonderen, op
krachtdadige wijze gesteund door het Col
lege van Burgemeester en. Wethouders van
Leiden.
Inderdaad is het district der Kamer een
ideaal vestigingsgebied voor nieuwe in
dustrieën. Wanneer men uit het middel
punt van het district Rijnland een cirkel
trekt met een straal van 40 Km., en wat is
tegenwoordig een afstand van 40 Km, met
moderne verkeersmiddelen, dan omvat deze
cirkel een gebied, inhoudende circa twee en
een half millioen inwoners. Door de Kamer
is op deze tentoonstelling die bijzonder gun
stige ligging op aanschouwelijke wijze voor
gesteld. Prachtig centraal gelegen, ln een
dicht net van uitstekende wegen te water
en te land, dit moet de conclusie zijn waar
toe iedere aandachtige beschouwer komt.
Leiden is altijd geweest en moet dan ook
blijven, een belangrijke industriestad. Ruim
100 jaar geleden bezat Leiden, blijkens een
beschrijving van de stad, uitgegeven door de
firma Gebr. v. d. Hoek alhier, nog 6 laken
fabrieken, 26 dekenfabrieken, 12 vaohten-
blooters, 4 fabrikanten van greinen, 15 sajet-
fabrieken. 12 wollengarenfabrieken, 6 boezel-
fabrieken, 3 fabrieken van vlaggedoek, 7
ververijen, 7 leerlooiers, enz. enz.
Het spreekt vanzelf, mijnheer de voorzit
ter, dat de Kamer van Koophandel van har
te hoopt, dat deze Tentoonstelling mQge
slagen. Moge slagen voorloopig vooral in
dezen zin, dat het uitstekende product, oat
te Leiden gemaakt wordt, een ruimeren af
zet zal vinden binnen en buiten 's lands
grenzen.
Van meerdere Leidsche producten van
uitstekende kwaliteit, is in den loop der
laatste jaren de afzet in ons land en in het
buitenland, teruggcloopen. De concurrentie
met producten van mindere kwaliteit, is
moeilijk te weerstaan. Voorts is het een
feit, dat voor verschillende producten een
totaal ongemotiveerde voorliefde voor het
buitenlandsch fabrikaat bestaat, welke
schadelijke .voorliefde de werkgelegenheid
hier in belangrijke mate belemmert.
Wanneer wij even eensgezind als conse
quent nationaal handelen, als wij nationaal
denken, dan zou de werkloosheid in ons land
in één slag met vele procenten dalen, zou
den meerdere tientallen fabrieksschoorstee
•nen opnieuw gaan rooken.
Gelukkig is er eenige verbetering te be
speuren en juist daarom is deze Tentoon
stelling zoozeer nuttig en is de tijd, waarop
plaats vindt, zoo juist gekozen. Hoeden
ons edhter onze verwachtingen te hoog
te spannen. Zonder export komen we er niet
en deze export loopt, blijkens ol'ficieele cij
fers. meer achteruit dan de teruggang van
de in andere landen ingetreden malaise wet
tigt. Een in dit opzicht meer actieve han
delspolitiek zal, indien deze mogelijk mocht
zijn binnen het kader van de handels-poli
tieke maatregelen, dei de Regecring ter be
schikking saan, onze industrie kunnen
helpen. Ik geef toe, dat men in dit opzicht
met het formuleeren van wenschen zeer
voorzichtig moet zijn, want over één ding,
mijnheer de voorzitter, dienen wij het eens
te zijn en wel, dat de positie van ons land
uit handelspolitiek oogpunt zeer moeilijk is.
Doch welke moeilijkheden wij door de eco
nomische structuur van ons land ook te
overwinnen zullen hebben, wij gevoelen al
len, meer nog wellicht dan in tijden van
voorspoed, dat wij zonen zijn van een land,
dat door zijn beteekenis in het groote we
reldbestel, door zijn rijke historie en niet in
het minst door de sehoone lei van zijn han
delspolitiek verleden, zich bij eiken Staat
voorzien van de beste geloofsbrieven kan
aandienen en op grond daarvan met recht
•n meestbegunstiging kan bepleiten.
Daarbij gevoelen wij ons dankbare onder
danen van een Koningin, die door Haar wijs
beleid het aanzien van ons zoo rijk histo-
risdh verleden heeft bevestigd en vergroot.
Na den heer ten Cate Brouwer voerde
vervolgens het woord de heer J. Heringa,
voorzitter van de Leidsche vereeniging van
Industrieelen, die er de aandacht' op wilde
vestigen, dat alles, wat hier gedaan is en
wordt, gedaan is voor de industrieeelen. Zij
zijn hier de bevoorrechten. Hoewel gezegd
mag worden, dat de industrie de levensader
is voor het volk en deze tentoonstelling dus
in het belang van het volk is, meent spre
ker een woord van hartelijken dank niet
achterwege te mogen laten aan het adres
van het Gemeentebestuur, van de tentoon
stellingscommissie en al degenen, die hun
medewerking verleenden.
Spr. besloot met den wensch, dat hetgeen
hier tot stand kwam moge zijn in het be
lang van de stad Leiden en haar bewoners.
Nadat vervolgens de heer A. Pel, als voor
zitter van de afd. Leiden der Vereeniging
„Nederlandsch Fabrikaat" dank had gezegd
voor den steun door deze tentoonstelling
aan het Nederlandsch Fabrikaat verleend,
sprak de heer Landman een slotwoord.
Daarin deed hij een beroep op alle Leide
naars om deze tentoonstelling te doen sla
gen door haar te komen bezoeken.
Vervolgens verzocht spreker den burge
meester de tentoonstelling te willen openen.
Spr .begaf zich daartoe naar beneden,
waar terzijde van den hoofdingang een em
bleem van „Leyds Goedt" was aangebracht,
rvan een der sleutels echter bestond uil
echten en dus niet geveekenden sleutc II.
Met dien sleutel opende de burgemeester 't
toegangshekje tot de tentoonstelling.
Nadat hier allereerst een kopje koffie was
gepresenteerd namen de genoodigden de ex
positie- in oogenschouw.
Vervolgens keerde men naar den foyer te
lg, waar eenige bedrijfsfilms werden ver-
WANDELING OVER
DE TENTOONSTELLING
De benedenzaal der Stadszaal wordt in
beslag genomen door verschillende firma's.
Rechts langs den wand bevindt zich de
stand van de Leidsche Duinwater
M ij., welke in doorsnee de geheimen der
waterwinning doet zien. Daarbij worden
enkele onderdeelen voor de distributie ten
toongesteld alsmede grafische voorstellin
gen van het waterverbruik en teekeningen
van het verzorgingsgebied.
Daarachter volgen de Leidsche Textiel
fabrieken G e b r s. v. W ij k en Co. met
wollen garens in diverse stadia van bewer
king met een spinmachine in bedrijf.
De Kon. Ned. Grofsmederij brengt
o.m. een 8200 K.G. zwaar anker van de
„Nieuw Amsterdam", modellen van diverse
producten en door de afd. Kettingfabriek
wordt gedemonstreerd hoe een ketting ver
vaardigd wordt.
De Meelfabriek „de Sleutels"
brengt een werkend model van een graan
molen en laat zien hoe het product tarwe
tot bloem wordt verwerkt met daarnaast
monsters vein grondstoffen, tusschen- en
eindproduct Aan den wand bevindt zich
voorts een schematisch overzicht van het
geheele vermalingsproces.
De N.V. J. J. KrantzenZn. exposeert
met uniformlakens, whipcords, modestof-
fen voor heeren- en gabardines voor re-
genkleeding.
De Leidsche Broodfabriek
brengt ook haar reed veel besproken Dia-
brood voor lijders aan suikerziekten en
voorts verschillende andere producten.
De Vereenigde Touwfabrie-
k e n komen uit met vloerbedekkingen, sta
len stoelen, alle soorten touwwerk, staal
draad, ijzerwant en ijzerbindsel.
De fa. Tieleman en Dros exposeert
haar bekende blikgroenten, soepen, vleesch-
conserven, jams en limonades.
Van de Kon. Ned. Fabriek van
Wollen Dekens, v.h. J. C. Zaal
berg en Zn. zien we dekens, vlaggedoek,
shawls en plaids, alles in wol.
DeStoomZeep-, EaudeCologne-
en Parfumeriefabriek v.h. J. S.
Sanders en Co. laat de bewerking zien
van de zeeD. Van grondstof tot eindproduct
geeft deze stand een overzicht en de
buitenstaander zal er ongetwijfeld met be
langstelling naar kijken.
Natuurlijk vindt men er ook diverse zee
pen, eau de cologne en parfumerieën.
A. W. Sij t hof fs Uitgevers Mij.
heeft een stand met boekwerken, tijd
schriften en drukwerken, waardoor zij in
den loop der jaren een uitstekenden naam
heeft verworven.
De Gebr. Pel brengen verschillende
hunner bekende producten, als vruchten
koekjes en vruchtenpaté, fondants, borst-
Van de machinefabriek „Overry n"
zien we een vijzel voor poederbemaling,
alsmede een schroefpomp, een ovenverhitter
voor gasovens, een model scheepsketel en
verschillende andere producten.
De N.V. Sajetfabriek P. Clos en
Leembruggen heeft in haar stand een
wikkelmachine in bedrijf, geeft een be
werkingsschema van wol en heeft haar ge-
heelen stand opgebouwd van wol, hetgeen
een uitstekenden indruk maakt.
De fa. A. H. J. Wijtenburg laat de
bewerking zien van tabak tot sigaar, dus
waarvan de sigaar gemaakt wordt en te
vens hoe zulks geschiedt. Deze stand is
verlucht met keurige teekeningen van den
teekenaar J. ten Bosch uit Eindhoven. I
De fa. R. M. B e u t h komt uit met haar
bekende donzen en zijden dekens, gevulde
bedspreien, veerenkussens en kapokma
trassen.
Bijzondere aandacht vraagt de fa.
Herfst en Helder voor haar Exoter-
na-standverf voor buitenwerk, de Leidsche
kwaliteitsverf bii uitnemendheid, waar^-'
vooral het standgroen genoemd dient te
worden.
Voor 'n welkome bloemversiering zorgt
de fa. J. G. B a 11 e g o e n Z n. met een col
lectie nieuwe variëteiten afgesneden bloe-
De N.V. Zilverfabriek Voor
schoten komt uit met zilveren en pleel-
gebruiks- en siervoorwerpen.
Tenslotte exposeert in de groote zaal de
Ned. Rotogravure Mij. met haar bij
zonder drukwerk in diepdruk, waarbij zul
ke verrassend keurige kleuren te voor
schijn worden getooverd.
Dan komen we tot het podium, dat ge
heel in beslag genomen wordt door de
•Sted. Fabrieken van Gas en
Electriciteit.
Gas en Electriciteit vormen in de indus
trie schakels tusschen grondstof en product
en uit dien hoofde is de stand van de licht
fabrieken op deze tentoonstelling stellig
op haar plaats.
Het uitgangspunt is: steenkool, aanschou
welijk voorgesteld door een geweldig brok
afkomstig uit de Oranje Nassau-mijn.
Voorstelling vindt plaats van productie
en distributie van gas en electriciteit, ter
wijl men, te volgen aan de hand van
schema's en toegelicht door een miniatuur
gasfabriek in werking en voor electrici
teit door modellen van een ketelhuis en
van een turbogenerator, een indruk krijgt
van dit geweldig bedrijf.
Daarop volgt de distributie tot bij de
verbruikers in huis.
Een groote glazen gasmeter laat het in
gewikkelde mechanisme van zoo'n in
strument zien.
Uitbeeldingen laten de goede installatie
zien, zoowel voor gas als electriciteit, voor
waarde om ten volle van het gemak, dat
de vele verbruiktoestellen bieden, te kun
nen profiteeren..
Wat de toestellen zelf betreft wordt het
publiek herinnerd aan de eischen van de
deugdelijkheid en veiligheid. Er zijn ver
schillende beproevingstoestellen voor het
keuren van electrisch materiaal door de
KEMA (in werking) en dito uitbeeldingen
van de activiteit der Gasstichting op het
gebied der gas verbruiktoestellen.
Men vindt er in woord en beeld voor
stellingen van huishoudelijke en industriee
le toepassingen; wat men met 1 M3. gas en
1 kwh alzoo kan doen; voorts is gestreefd
naar de uitbeelding van eigenschappen
van verschillende toepassingen van gas en
electriciteit en van goede gebruiksmetho-
den.
Er worden ook verschillende bijzondere
irdustrieele toepassingen getoond, zoowel
van gas als van electriciteit, bijvoorbeeld
diverse industriebranders, een gassmeed-
oventje, verwarming, koken, warmwater-
bereiding met gas, en op het gebied van
electriciteit electrochemie (verzilverings-
bad), hoogfrequent electrisch gereedschap.
Een bijzonderheid bij de afd. electriciteit
Ls ook de kathodestraal-oscillograaf, die
ons in staat stelt op eenvoudige wijze me
chanische trillingen (aardbevingen, motor-
trillingen op schepen, het slingeren van
een as, enz.) en ook geluidstrillingen, die
door spraak, zang, muziek, enz. worden
opgewekt, duidelijk te zien. Bij dit inge
nieuze apparaat zou dus als opschrift kun
nen gelden: „U ziet wat U zingt!"
Groote foto's langs den wand, ter weers
zijden van een duidelijke kaart van het ge
heele leveringsgebied der Lichtfabrieken,
omvattende 33 gemeenten, laten ook ver
schillende industrieele toepassingen van
gas en electriciteit uit de practijk zien.
Aan het einde van de afd. electriciteit
vindt men nog een beknopte uitbeelding
van de grondslagen der vastrechttarieven
voor gas en electrictieit, voor het publiek
zeer interessant en leerzaam.
Dit alles vindt men op het podium in de
groote zaal.
In den Foyer is nog iets heel bijzonders
te zien. Daar is een unieke expositie door
de Lichtfabrieken samengesteld met mede
werking van het Technisch Bureau SIA te
Leiden, nl. van een z.g. fluorescentie-in
stallatie, in uitbeelding gebracht door een
lichtenden sprookjestuin, welke in één
woord fantastisch is. Door toepassing van
het z.g. zwarte licht, waarmede bedoeld
wordt ultra-violet licht, ziet men een exo
tische zuilengalerij met bloemen, planten
en een fontein in schitterende kleuren op
lichten.
Deze sprookjestuin zal iederen bezoe
ker weten te boeien. Elke beschrijving hier
van schiet te kort, men zal het moeten
Aan den stand van de Lichtfabrieken in
de groote zaal sluiten de stands van de ge
zamenlijke gasinstallateurs (kleine zaal)
en de electrotechnische installateurs (bal
con) aan.
Geven de Lichtfabrieken in hoofdzaak
de principes te zien, de installateurs ex-
poseeren in groote verscheidenheid de gas-
en electrische toestellen door de verschil
lende toestellen in volle werking te vertoo-
De gasinstallateurs laten hierbij zien hoe
gas wordt gebruikt voor koken, verwar
ming, warmwatervoorziening, koeling door
gas en toepassing in de industrie.
Een bijzondere inzending der electrici-
teits-installateurs is het apparaat voor ge
lijkmatigheid van verwarming over groo
te afstanden bij plafondstraling.
De Eerste Holl. schoorsteenfabriek v. h.
de Ridder Co., exposeert met een ge-
metselden schouw, uniek van vorm, mooi
van lijn en krachtig van gelijkmatige,
warm rooden kleur. Deze wordt verkre
gen door een speciale machine en abso
luut gelijkmatige menging van de klei-
soorten.
Tegenover deze expositie links in de
voorhal vindt men, verzorgd door de f a.
Zaalberg, een weefkamer, waardoor de
tegvenstelling tusschen vroeger en thans
wel zeer bijzonder tot uiting komt.
In den rechterhal zijn de Kamer van
Koophandel, Veilig Verkeer,
het C a r i 1 1 o n - C o m i t en het Film
bedrijf Film ondergebracht
In den linkergang wordt nog eenige
ruimte in beslaggenomen door de N. V.
Werninck's natuursteen, waarvan tal
van prachtige monsters aanwezig zijn.
De gangen zijn grootendeels in beslag
genomen door „Oud Leiden" en „G e-
meentewerke n", die platen en tee
keningen van Leiden en van uitgevoerde
werken brengen. De zijingang naar den
Foyer is in beslaggenomen door de Cen
trale Werkplaats voor Jeug
dige Werklooze n.
De kleedkamers links van de groote zaal
zijn ingericht tot een moderne woning,
welke men vol bewondering zal doorloo-
pen. Tal van nieuwe vindingen zijn hier
bijeengebracht en vooral aar. de keuken
mag men bijzondere aandacht schenken.
De Bruynzeel's Fabrieken heb-
>en na jarenlange studie en experimentee-
•en een keuken ontworpen, die aan de
ïoogste eischen voldoet.
Het beginsel van de firma Bruynzeel is
geweest, om zelfs in de kleine ruimte, die
vaak beschik Jaar is, een keuken onder te
brengen, die alles kan bevatten, wat de
huisvrouw daar noodig heeft.
Het komt bij een „Bruynzeel-keuken'
niet meer voor, dat iets in een ander ge
deelte van het huis opgeborgen moet wor
den.
Verder is de opstelling der elementen,
waaruit de wanden zijn opgebouwd, zóó
gekozen dat de huisvrouw zoo weinig mo
ge: ijk behoeft te loopen, want alles heeft
bij de hand.
Een der meest opvallende deelen van
de „Bruynzeel-keuken" is de patentwerk-
lade. Dit is iets geheel nieuws! Hiermede
is een dringend keuken-probleem volledig
opgelost. In uitgetrokken toestand is deze
lade onwrikbaar vastgeklemd. Ze doet
dienst als tafelblad, werkplank (aardap
pelschillen), hakbord of het vastklemmen
van gehakt- of snijboonenmolen. Deze lade
is uitneembaar en kan gemaxkehjk schoon-
gen aakt worden.
De moderne huisvrouw staat niet meer
bij haar werk, maar zit op een krukje. De
patent-werklade is dan ook op dusdanige
hoogte aangebracht, dat men er gemakke
lijk bij kan werken.
Verder valt de povisiekast op. Dit is
geen diepe kast, waarin men alle potten,
blikken en doozen achter elkaar moet zet
ten, zoodat men eigenlijk niet weet, wat
precies in huis is. Deze provisiekast heeft
smajle U-vormige planken, zoodat nooit
twee dingen voor elkaar staan. De ruimte,
welke vrij komt door de U-planken, wordt
als de deur dichtgaat, door een rij, aan de
deur bevestigde draadbakjes gevuld, waar
in men alle kleinigheden stopt, zooals zak
jes, busjes, bouillonblokjes, soeptablettten,
verpakte levensmiddelen enz.
De Vakopleiding op deze tentoonstelling
vraagt speciale aandacht.
De ingerichte expositie geeft een volle
dig beeld van het nijverheidsonderwijs te
Leiden. Allereerst de inzending der ver
eeniging „Vakopleiding" zelve (propagan
damateriaal), waarna de inzendingen der
verschillende onderwijsinrichtingen de volle
belangstelling zullen hebben.
Achtereenvolgens treft men aan inzen-
dnigen van:
de Vereeniging tot bevordering van de
opleiding tot instrumentmaker;
het Kon. Genootschap „Mathesis Scientia-
rum Genitrix";
de Vakschool voor Meisjes;
de R. K. Vakschool voor Meisjes;
de Avondteekenschool van den Ned.
R. K. Volksbond;
de Ambachtsschool.
Men moet deze expositie zien om een
indruk te krijgen van al hetgeen hier ge
arbeid wordt. Een gedetailleerde beschrij
ving ervan zou ons te ver voeren.
Wij hopen dus deze schematische uiteen
zetting eenige indrukken van het welver
zorgde „Leyds Goedt" te hebben gegeven.
Wij zijn ervan overtuigd, dat zij onvolle
dig is. Daarom echter temeer raden we een
bezoek in deze dagen ten zeerste aan. Men
zal er geen spijt van hebben.
Dan zal ook het sluitstuk van deze ten-
toontselling boven de trap links naar de
bovenverdieping beter begrepen en ge
waardeerd worden. Dit sluitstuk laat de
reclame van de „Meer-Werk-Actie" zien.
waarin de behartigenswaardige, verma
nende woorden geschreven staan: „Scha
kelt de werklooze weer in en doet de zon
der welvaart over de Sleutelstad opgaan.
Moge het spoedig aldus zijn. Leiden en
"i bewoners zullen er wel bij varen.
HOOFDDORP. De heer A. H., die op den
Hoofdweg rechts van den weg liep, kwam in
aanraking met een op een passeerfpde
vrachtauto liggende plank, welke op -;j ge
schoven was. met het gevolg, dat hij tegen
den grond sloeg en een schouderfractuur op
liep. Na door een dokter verbonden te zijn
werd hij per auto naar zijn huis vervoerd.
In de richting Aalsmeer reed een groote
vrachtauto, welke een voor zich uitrijdend
meisje, dat per fiets reed, wilde passeer-n.
Op hetzelfde moment kwam uit tegenoverge
stelde richting een personenauto met groote
snelheid. De bestuurder van de vrachtauto
haalde snel naar rechts uit, doch dit had tot
gevolg, dat het meisje een duw van de auto
kreeg en in het breede water tovecht kwam.
Onmiddellijk schoten bewoners toe om het
meisje de helpende hand te bieden, doch deze
kwam al zwemmende naar de kant. Door de
omsanders werd ze naar haar huis gebracht.
Op Zaterdag 3 September a.s. zal alhier
op het gemeentelijk sportterrein de opvoering
plaats vinden van het groote openluchtspel
.„Veertig - jaar onder Oranje".
