VAN KRANTENJONGEN TOT UITVINDER
MAANDAG 22 AUGUSTUS 1938
EERSTE BLAD PAG. 3
„Duitschland tracht
bruggen te slaan"
Funk over de handelspolitiek
van het Derde Rijk
Streng optreden tegen
angst-psychose
Bij de opening van de Oost-Duitsche
Jaarbeurs te Koningsbergen heeft Wal
ter Fun k, de Duitsche minister van
Economische Zaken, een rede gehouden,
waarin hij o.a. verklaarde:
„Duitschland weet, dat het niet alleen
op de wereld kan leven. Daarom streeft
het met alle kracht er naar, door zijn
handelspolitiek bruggen naar het bui
tenland te slaan".
„Duitschland staat thans, wat zijn in-
dustrieele productie betreft, op de twee
de plaats in de wereld, na de Vereenig-
de Staten. In den wereldhandel komt 't
op de derde plaats na Amerika en Enge
land. Duitschland heeft de grootste staal-
productie in de wereld. Wat nieuwe
grondstoffen en half-fabrikaten betreft,
staat Duitschland onloochenbaar aan de
spits".
Aan het verslag, dat het D.N.B. van deze
rede gaf, ontleenen wij nog het volgende:
„De Amerikaansche minister van Buiten
landsche Zaken, Huil", aldus vervolgde
Funk. „heeft onlangs verklaard, dat de
methodes der Duitsche handelspolitiek niet
tot een vermeerdering, maar een verminde
ring van een ruilhandel zouden leiden Deze
opvatting moet tegengesproken worden,om
dat zij door de feiten wordt weerlegd. Dooi
de handelsverdragen, die Duitschland in de
laatste maanden heeft afgesloten, kon zon
der uitzondering het volume van den han
del uitgebreid worden. De buitenlandsche
staten, die op de Ostmesse zijn vertegen
woordigd, hebben voor het overgroote deel
met Duitschland verdragen gesloten, waar
dooreen verhooging van den wederzijdschen
ruilhandel wordt gewaarborgd. Men kan
Polen, Turkije en Hongarije, maar ook Bul
garije, Zweden, Noorwegen, Finland, Litauen,
Letland, Estland, Mandsjoekwo en Britsch-
Indië noemen.
Duitschland is vastbesloten, op den suc
cesvollen weg voort te gaan. Het schept faci
liteiten voor den handel, door de starre
methodes voortdurend te verbeteren en clea-
ring-overeenkomsten te vervangen door soe
pele betalingsaccoorden. Duitschland is
thans zelf bezig, de mogelijkheid van uit
breiding der bi-laterale door multi-laterale
overeenkomsten te onderzoeken. Duitschland
is. doordat zijn binnenJandsche markt zich
voortdurend uitbreidt, bij machte, den o:n-
Jvang van zijn buitenlandschen handel te
vergrooten. Daardoor stelt het zijn leveran
ciers in staat, hun productie onafhankelijk
ie maken van de schommelingen der wereld
markt en der buitenlandsche valuta's.
Do Joodsche effectenbezitters
Overgaande tot bespreking van de daling
op de effectenbeurzen, zeide de minister o.a.
'dat de al te bevreesde of kwaadwillende
waarnemers de stijging der beurskoersen
van de laatste jaren niet als gunstig teeken
voor het Duitsche economische leven be
schouwden, maar als een bewijs van begin
nende inflatie. Nu de koersen dalen, noemt
men dit weer een bewijs van een beginnen
de financieele crisis.
De ipressie op de Duitsche aandeelen-
koersen moet in de eerste plaats geweten
worden aan den verkoop van effecten
door Joodsche bezitters, die ten onrech
te meenden, dat Joden in de toekomst
geen Duitsche fondsen meer mochten
bezitten. Joden zullen wel is waar door
bun aandeelen geen invloed meer mogen
oefenen op het Duitsche economische
leven, maar men kan niet inzien, waar
om het een Jood verboden zou zijn een
anoniem effect te bezitten.
Hierbij kwam nog een groote geldbehoefte
(van het economische leven door verdere uit
breiding der productie. De verhooging der
vennootschapsbelasting heeft bovendien ook
wel bepaalde verwachtingen van hooge divi
denden teleurgesteld. Men meet echter niet
vergeten, dat de koersen aan de Duitsche
beurzen in geen geval zoo scherp gedaald
zijn als de koersen in de andere landen.
Tot de enkele kleinhartigen kan men
thans reeds zeggen, dat de nationaal-socia-
listische leiding der economie nooit een stil
stand in de financiering van de groote eco
nomische werken zal dulden Dergelijke
moeilijkheden zullen uit den weg geruimd
worden, zelfs wanneer men daarvoor een
methode moet wijzigen, die gebleken is niet
'doelmatig te zijn. In de economische poli
tiek mag men zich niet door dogma's of sy
stemen binden.
Verder zal de nationaal-socialistische
leiding van den staat streng optreden
tegen zelfs de kleinste pogingen om het
Duitsche opbouwwerk te verstoren, zij
het slechts door een angst-psychose.
De Spaansche burgeroorlog
Rechtschen vorderen
aan de Ebro
De „bommen-commissie"
aan den arbeid
Aan het front van Valencia is een repu-
blikeinsche aanval in den sector van T
(omstreeks halverwege den weg Teruel
Sagunlo) afgeslagen, aldus meldt het com
muniqué ckr nationalisten.
In het dal van de Ebro hebben de recht
schen den opmarsch voortgezet en over een
vier kilometer de vijandelijke stellingen ver
overd. De regeeringstroepen verloren bijna
vijfhonderd dooden en zevenhonderd gevan
genen.
Het communiqué verklaart nadrukkelijk,
dat de linksche berichten omtrent een over
winning in een luchtslag onwaar zijn, even
als die waarin van linksche successen in het
El Toro-gebergte gerept wordt
Van republikeinsche zijde erkent men, dat
in den sector van El Toro de dorpen El Cu-
billo en Resinero door den vijand bezet zijn.
Andere pogingen in de richting van Beteta
en Pena del Diablo, met steun van de lucht
macht ondernomen, kwamen den vijand op
zware verliezen te staan en werden afgesla
gen.
Onderzoek naar bombardementen
Havas meldt uit Alicante, dat kolonel
Smith en commandant Lejeune, de le
den der commissie, belast met het instellen
van een onderzoek naar de bombardementen
op open 6teden, per vliegtuig naar Barce
lona teruggekeerd zijn. Zij hebben in gezel
schap van den burgerlijken gouverneur de
stad met omgeving en de havens van Denia.
Torrevieja en Villajoyosa bezocht om zich
er van op de hoogte te stellen, of zich daar
militaire doelen bevinden. Op het station
van Alicante hebben zij de zegels van wa
gons laten verbreken om zich er van te
overtuigen, dat zij geen oorlogsmateriaal be.
De bedevaart naar
de IJzer
Hulde aan de Vlaamsche
dooden
Voor het Vlaamsche dooden-monument te
Kaaskerke, nabij Dixmuiden, heeft Zondag
opnieuw de zgn. IJzer-bedevaart plaats ge
had, waaraan ook dit jaar weder groote
volksmassa'6 deelnamen. In de ochtenduren
hield men eenige R.K. godsdienstplechtig
heden; vervolgens luisterde men naar toe
spraken, o.a. van den Zuid-Afrikaan
S c h o 1 s, die de groeten van het stamver
wante land overbraoht, en van Dr De Pi 1-
1 e c y n, die namens de Vlaamsche oud
strijders het woord voerde.
Prof. Frans Daels, voorzitter van het
comité der Vlaamsche Bedevaarten, had het
over de teleurstelling van de Vlamingen, die,
naar hij meende, nog steeds wachten op de
inlossing van beloften, hun door de Belgische
bewindvoerders tijdens den oorlog gedaan.
Ons volk, zeide hij, eischt voor zich het
recht van zelfbeschikking op en is in geen
geval bereid zijn jeugd te offeren om den
vrijheidsstrijd van andere volken te helpen
versmachten. Vlaanderen, besloot hij, moet
één zijn door de gave en volledige leering
van zijn dooden.
Tijdens de plechtigheid werden de platen
met de namen van de eerste tienduizend
Vlaamsche gesneuvelden onthuld. Deze
namen zijn in de crypte van het monument
gebeeldhouwd. Terwijl de torenklok luidde,
werden de namen voorgelezen van de ge
meenten waar deze gesneuvelden geboren
werden.
De plechtigheid eindigde met een bloe
menhulde, gebracht door vrouwen en kin
deren, w aarin men ook de Engelsche, Fran-
sche, Duitsche en Amerikaansche oorlogs
dooden der naburige kerkhoven heeft doen
deeJen.
Terreur in New-Yorksche
bioscopen
Actie met traangas- en stinkbommen!
Een New-Yorksche bioscoopmaatschappij
welke dertien theaters beheert, heeft on-
eenigheid met de vakvereeniging van bios
cooppersoneel. Gevolg daarvan is, dat deze
vereeniging een traangas- en stinkbom
campagne in de betreffende zalen begon
nen is. De bezoekers, in totaal 7000, werden
zóó genoodzaakt, het veld te ruimen. Daar
zulks met paniek gepaard ging, werd een
twintigtal hunner gewond, van wie eeni-
gen ernstig.
De politie stelde snel een onderzoek ln,
maar het resultaat was nihil.
FRANCO OVER HET
VRIJWILLIGERSVRAAGSTUK
Terugtrekking van gelijke
aantallen buitenlanders
aan weerszijden
Toekenning van volledige
oorlogsrechten geëischt
In Londen heeft men thans Franco's
antwoord gepubliceerd op het Britsche
voorstel tot terugtrekking der buiten
landsche vrijwilligers uit Spanje. Deze
wordt in beginsel aanvaard; de nationa
listische regeeiing is bereid het aantal
dergenen, die onmiddellijk zullen wor
den teruggetrokken, tot tienduizend op
te voeren, mits van republikeinsche zijde
op de basis van wederkeerigheid rede
lijke en billijke maatregelen van dezelf
de strekking genomen worden. Voorts
zouden er behoorlijke waarborgen moe
ten bestaan, cat de vrijwilligers aan
geen van beide zijden weer terug kun
nen keeren en moet de terugtrekking ge
paard gaan met de toekenning van de
rechten van oorlogvoerende.
De nationalistische regcering biedt ook
aan, twee beschermde havens in het regeo-
ringsgebied te erkennen, een in Catalonië er.
de andere Zuidelijker aan de Oostkust In
deze havens kunnen dan voedingsmiddelen
ongehinderd binnenkomen; gepaste waarbor
gen dienen evenwel in acht genomen te
worden.
Franco is eveneens bereid zijn medewer
king te verleenen bij de omsohrij ving en be
perking van wat met betrekking tot lucht
bombardementen onder „militaire dooien'
verstaan dient te worden.
Wat de rechten van oorlogvoerende aan
gaat meent het antwoord, dat de toekenning
daarvan een recht is; zij verlangt deze vol
ledig en zonder daaraan verbonden voor
waarden.
Nopens de terugtrekking der vrijwilli
gers oppert de nota de meening, dat de
voorgëStelde verhoudingsgewijze terug
trekking dusdanige moeilijkheden biedt,
dat het voorstel daardoor krachteloos en
onvruchtbaar gemaakt wordt. Nadruk
kelijk wordt op de talrijke moeilijkheden
gewezen die verbonden zijn aan het tel
len der vrijwilligers, vooral van diege
nen, die tijdelijk of voorgoed bij de Span
jaarden ingelijfd zijn. Dit geldt eveneens
voor hen, die deel uitmaken van de
non-interventie-commissie.
Derhalve stelt de nota als eenige prac-
tische oplossing de terugtrekking van
een even groot aantal buitenlanders aan
heide zijden voor
De nationalistische regeering spreekt haar
waardeering uit voor het plan ten aanzien
van de versterking van het toezicht aan de
landgrenzen. Omtrent de controle ter zee
legt zij evenwel terughouding aan den dag;
zij verklaart, dat men doeltreffender te werk
zou gaan door den controledienst van dé
nationalistische havens naar de plaatsen
over te brengen, vanwaar de schepen ver
trekken.De nadruk wordt er echter op ge
legd, dat volledige toekenning van de recn-
ten van oorlogvoerende een nog betere op
lossing van het vraagstuk zou bieden.
Wat de controle op de luchtvaart betreft,
wordt het plan onaanvaardbaar geacht
De nationalistische regeering behoudt zich
het recht voor, nog nadere bezwaren omtrent
punten van geringer belang te berde te bren
gen, waarvan zij meent, dat het voorloopig
geen nut heeft ze te opperen, alvorens haar
gebleken is. dat de reeds genoemde bezwa
ren bevredigend opgelost zijn.
Nieuwe Italiaansche steun
aan Spanje?
Ciano ontvangt den Britschen gezant
De Italiaansche minister van buitenland
sche zaken graaf Ciano heeft Zondag den
Britschen zaakgelastigde sir Noe-1 Charles
bij zich ontvangen, om hem een antwoord
te overhandigen op een tweetal Britsche
démarches inzake Italië's houding inzake
hev Spaansche vraagstuk. Het Foreign Of
fice verzocht nl. dringend om opheldering
over de vraag of Italië opnieuw steun aan
Franco had doen toekomen.
Van wel ingelichte zijde wordt vernomen,
dat het Italiaansche antwoord drie punten
omvat In de eerste plaats zou Ciano vei>
klaard hebben, dat de beweringen omtrent
Italiaansche aanvoeren naar Spanje slechts
op losse gronden berusten en niet door be
wijzen gestaafd worden. Ten tweede: indien
er al van dergelijke aanvoeren sprake kan
zijn, dan kan dat slechts betrekking hebben
op materieel, dat ten doel heeft de Italiaan
sche vrijwilligers in 6taat te stellen, hun
taak te vervullen. Ten derde: Er kan voor
Italië geen sprake van zijn, vrijwilligers uit
Spanje terug te roepen zoolang andere lan
den niet hetzelfde doen.
Tiet onderhoud, dat een half uur duurde,
liep vervolgens over den algemeenen politie-
ken toestand. De kwestie der Fransch-Itali-
aansche betrekkingen schijnt niet besproken
Hongarije en de Kleine Entente
Naar normalisatie der betrekkingen
Te Bied in Joegoslavië is gister een confe
rentie van de KUine Entente begonnen. Als
voornaamste punt op haar programma fun
geert de normalisatie van de betrekkingen
met Hongarije.
Volgens mededeelingen van wcl-ingelichte
zijde zou Hongarije thans bereid zijn aan de
drie staten der Kleine Entente (Tsjechoslo-
vakije, Joegoslavië en Roemenië) bilaterale
pacten aan te bieden, die gelijk zouden
staan met non-agressiepacten. Daartegen
over geeft de Kleine Entente Hongarije ge
lijke rechten inzake zijn bewapening en
waarborgen voor de bescherming der Hon-
gaansche minderheden. Wat dit laatste punt
betreft, zou Hongarije aan Tsjechoslovakije
zwaarder eischen stellen dan aan de beide
andere landen. Van Tsjechoslovakije zouden
administratieve en grondwettelijke bepalin
gen gevraagd worden, van Joegoslavië en
Roemenië alleen administratieve maatrege
len ten bate van de Hongaren in die landen.
De Kleine Entente moet dus een gemeen
schappelijke houdig tegenover die voorstel
len van Hongarije vaststellen, of elk harer
leden vrijlaten in zijn beslissingen.
Een ander agendapunt is de a.s. zitting
van den Volkenbond en de tegenover artikel
16 van het Volkenbondspact aan te nemen
houding, van welk artikel dat betrekking
heeft op de sancties reeds verscheiden
kleine staten zich willen losmaken. Voorts
zal gesproken worden over wijzigingen van
het internationale Donaustatuut als gevolg
van den Anschluss en de gevolgen daarvan
voor de oeverstaten, die, met eerbiediging
der belangen van de andere staten, hun sou-
vereiniteit over den Donau willen bevesti
gen.
Kendrick heeft Duitschland
verlaten
Hij zon een spion geweest zijn
De leider van de pascontrole van het Brit
sche consulaat-generaal te Weenen, kapitein
Thomas h' e n d r i c k, die onlangs aan de
Duitsoh-Oostenrijksohe grem door de Gesta
po werd gearresteerd, is weder in vrijheid
gesteld en naar Engeland vertrokken. Vol
gens het D.N.B. bezit men de bewijzen, dat
hij gespionneerd had
De „Br-rl Boersenzeitung" schrijft:
De grootte en dien aard van het Engel9Óhe
spionnagenet, waarin zelfs diplomatieke
vertegenwoordigers van Engeland als op
drachtgevers, bemiddelende pereonen en
steunpunten optreden, doet zien, met welk
een intensiteit en gebrek aan bedenkingen
Engeland dit instrument van zijn politiek
handhaaft.
Er zijn ons meer gevallen dan het hier
gemelde bekend. In dit eene geval werd,
met het oog op de bijzonder ernstige om
standigheden, ingegrepen.
Het Reich toont terughouding en bijzon
dere noblesse, wanneer het zich beperkt tot
het verzoek, den op spionnage betrapten
beambte snel uit Duitschland terug te
roepen.
De Engelsche pers zou er goed aan doen,
bij haar houding in dezen met de bewezen
feiten rekening te houden aldus het blad.
De Japonsch-Chineesche oorlog
Groot Japansch
offensief
ln het Jangtse-gebied
Tsjang Kai Sjek laat officieren
terecht stellen
Na wekenlange voorbereidingen is
het groote Japansche offensief in het
Jangtsegebied, dat ten doel heeft door
de verdedigingswerken van Hankau
heen te dringen, thans begonnen. Ge
zien de moeilijkheden, die de Japan
ners hebben ondervonden, om van
Kioekiang uit verder langs den Jangtse
op te rukken, zijn de Japanners Zuide
lijker gegaan en hebben hun aanvallen
gericht op den Westelijken oever van
het Pojangmeer, waar zij reeds hun
eerste successen hebben kunnen boe
ken.
Naar Reuter van Chineesche zijde ver
neemt, hadden de Japansche oorlogssche
pen troepen aan land gezet in do nabij
heid van Tsingtse, op 35 K.M. ten Zuiden
van Kioekiang nabij den spoorweg naat'
Nantsjang gelegen. Vervolgens werd
Tsingtse door ruim twintig oorlogsschepen
gebombardeerd. Van Japansche zijde werd
later medegedeeld, dat de Japansche troe
pen, ondanks het krachtige verzet der
Chineezen, konden vorderen. Om 7.30 Zon
dagmorgen werd Tsingtse dan ook door de
Japanners bezet.
Tegelijkertijd zijn tweemaal Japansche
vliegtuigen boven Hankau verschenen.
Slechts bij een der vluchten hebben acht
tien vliegtuigen bommen laten vallen,
waardoor tientallen huizen werden ver
nield en ook een aantal slachtoffers was
te betreuren.
United Press verneemt, dat Tsjang
K a i-s j e k, als waarschuwing voor mili
tairen, die hun plicht verzaken, generaal
H a u W e i-j i n g en andere officieren, die
verantwoordelijk zijn voor den val van
Matang, heeft laten terechtstellen.
Te Sjanghai werden de buitenlanders,
die wegens de hitte op de daken hunner
huizen sliepen, ruw gewekt door een hevig
geweervuur. Drie Chineesche guerilla-ben-
den waren eveneens op de daken gekropen
en maakten van de duisternis gebruik om
de Japansche voorposten te beschieten.
Een Britsche invalide, diei in een rustbed
lag, werd door een kogel doodelijk gewond.
Tokio en Moskou
onderhandelen
Inzet: Tsjang Koe Feng
De Japansche gezant te Moskou, S j i g e-
m i t s o e heeft aan L i t w i n o f de voorstel
len overhandigd van de Japansche regec-
ring inzake de vorming van een gemengde
commissie, welke de grens in het Tsjanp-
koefenggebied zal moeten vaststellen en af
bakenen.
In een bespreking, die drie uur heeft ge
duurd, Is een accoord bereikt over een aan
tal bijzonderheden, zooals dfi te benoemen
DINSDAG 28 AUGUSTUS 1038
M. AVRO-Uitzending,
0 Gram.muziek. (Om
10.00 Morgenwijding. 10.15
fifi i Lajos'
HILVERSUM
6.807.00
Gewijde muziek I
orkest (opn.). 11.00 Decïai
conce»-t. 12.00 Ensemble Excellos. (Om 12.15
Berichten). 1.00 Gram.muziek. 1.30 Vervolg
concert, 2.00 Omroeporkest. 2.40 Declamatie.
3.00 The Romancers en gram.muziek. 4.30
Kinderkoorzang. 5.00 Voor de kinderen. 5.30
Het Omroeporkest. 6.30 Biologische
7.00 AVRO-Dnn
Berichten j
0 Interviews. 10.00 Gr.-1
iziek. 10.30 Kwintet van de Nederlandsche
Jazz-Llga. 11.0') Berichten ANP. Hierna tot
12.00 De Twilight Sercnaders (opn.).
HILVERSUM II. 301.5 M. en 415.5 M. KRO-Ult-
dlng. 8.003.15 Gram.muziek. (Om 8.15 Be
richten). 10.10 Gram.muziek. 11.30 Gods
dienstige causerie. 12.00 Berichten. 12.15
Do KRO-Melodiston. solist en gram.muziek.
2.00 Voor de vrouw. 3.00 Gram.muziek. 4.00
KRO-Kutnerorkest en gram.muziek. 5.45 Ge-
lukwenaohen. 6.06 Orgelspel en gram.muziek.
7.00 Berichten. 7.15 Causerie Do Charlatan
(Kwakzalvers ln vroeger 'öd). 7.35 Gram.
muziek. 8.00 Berichten ANiMededeelingen,
berichten. 8.15 Het KRO-orkest. 8.60 Zang
met pianobegeleiding. 3.00 Declamatie. 9.15
De KRO-Melodisten en solLsL 9.45 Vervolg
zang. 9.oö De KRO-Boys en solist. 10.30 Be
richten ANP. 10.40 Glzzl Royko en haar Hon-
«aarsch orkest. 11.10—12.00 Gram.muziek.
KEULEN 450 M. 7.30 Orlce.
Orkest. 2.30 Concert. 4.20 Orkest. 7.40 Orkest
t g_3Q Radio toon oei. 8.60 Gevar. pro-
8.50 Sextet. 12.20
BRUSSEL 322 en 484 M. 332 M.: 12.50 Salon-
orkest 8 20 Bonte Avond,
484 M.: 12.60 Orkest. 6.50 (joncert. 8.20 Radio»
sel. 8.35 Orkest
personen. Litwinof bleef echter vasthouden
aan zijn eisch, dat uitsluitend het verdrag
van Hoentsjoeng van 1866 en de daarbij ge
voegde kaart als basis mogen dienen. Sjige»
mitsoe nam het standpunt in, dat de com
missie behalve die documenten ook nop de
stukken zou bestudeeren, welke de Japan
sche en Mandsjoekwosche regeering zouden
kunnen indienen. De onderhandelingen zul
len voortgezet worden
Tenslotte heeft de gezant nog er tegen ge
protesteerd, dat Russische vliegtuigen ver
kenningsvluchten boven het gebied van
Mandsjoekwo en Korea hebben gemaakt.
Litwinof heeft hierop geantwoord met een
protest tegen grensschending€n van de zijde
van Japan en Mandsjoekwo.
Nieuw vliegrecord van
Howard Hughes
De Amerikaansche millionair-vlieger Ho- 1
ward Hughes, die onlange een record-
vlucht rond de wereld heeft gemaakt, heeft
met hetzelfde toestel een record-dwars- J
vluoht over de Vereenigde Staten volbracht,
door van Los Angeles naar New-York t9
vliegen in 10 uur 34 minuten en 50 seconden.
Het oude record werd hierdoor met een
half uur verbeterd.
Tekst en illustratie van H. KANHEGIETER
DÓRN LUlitÊRDE.
178 Het stro van het hondenhok ritselde
even. De waakhond, die onder het afdak
sliep, stak even zijn grote kop naar bui
ten.. Verderop schoven plotseling uit de
duisternis twee grote vogels in het witte
lamplicht. Si-Bengkok speelde verder,
want hij wist, dat zijn muziek nog meer
179 In een helverlichte struik hadden een
paar krekels tegen elkaar zitten tsjirpen,
hoe langer hoe driftiger en harder. Maar
ook zij werden stil en luisterden. En ze
ker zat er ergens tussen het loof langs
de rivier de eekhoorn te luisteren, die
een kleine vogel had willen besluipen in
zijn nest.
180 En al zoeter klonk het fluitje, terwijl
alles rondom stil werdOpeens klonk
een lang, jankend geluid op het erf. Si-
Bengkok sprong op; dat was een troep
magere kamponghonden, die uitgegaan
waren om tegen de opkomende maan te
blaffen, maar, de fluit horend, zich be
dacht hadden. De kop omhoog jammer
den zij van aandoening.
Vlak na Nieuwjaar, een Woensdagavond met feilen,
Schralen Oostenwind, die al dagenlang adembenemend
dwars over den polder joeg en de rieten daken uitdroogde,
binten en zolderplanken, schuurdeuren en al wat verder hout
was deed kraken en krimpen van droogte, laaide plotseling
een felle gloed op onder de winterucht.
Gijs, die net de achterdeur had gesloten en op weg was
üaar huis zag de lekkende vlammen opkronkelen in de don
kerte en een regen van vonken joeg door den avond.
Hij haastte zich de geut op van 't huis, dat hij net had
Verlaten en de deur open zettend riep hij:
„Kom is efkes kijke'%
Ze kwamen allen.
„Det is by Stèventjes" zei Lindert „gaauw d'r nar toe Gijs,
§pan in, veur uit"
In minder dan geen tijd stond de tilbury ingespannen en
Lindert, diep gedoken in een dikke jas, reikte Gijs z'n da3g-
sche duffel. Toen joegen ze den grintweg af naar den fan
tastischer braadt
De Elzenbermers sloegen van voor de ramen, op veiligen
afstand de ondergang gade van Steventjes hoeve tegen de
kanten van den Paardendijk.
Daar zou wel niet veel te redden zijn met dezen wind.
Gijs en Lindert bleven lang uit en daarom ging Lien Stijn
gezelschap houden. Nauwelijks was ze weg of uit den donker
van den avond dook Hein de Grauw op, die tot zijn teleur-»
stelling vernam dat baas en knecht waren weggereden om de
helpende hand te bieden.
Toen hij hoorde, dat Lien ïn het huisje van den arbeider
was ging hij ongemerkt er heen om te vragen of ze den brand
al hadden gezien.
„Kekte gullie is efkes buite," riep hij de deur open doende.
Ze zaten in 't donker om door 't kleine raampje in den zij
kant beter 't zicht te hebben op 't angstaanjagend vlammen
spel, een goede drie kwartier van hen af.
Uit het donkere kamertie klonk hem een spottend ant
woord tegen.
„We weten 't allang hur. Gij waart zeker wieer mee
Betjes aan 't domenieje, det ge 't nou pas wit?"
„O, zijde gij ook hier?" deed hij kwasi verwonderd.
Lien kneep Stijn in haar arm.
Hein had de lamp aangestoken en stond ïn het kamertje.
Ze praatten over den brand, opperden veronderstellingen
over de oorzaak en eindigden met de verhalen van vorige
boerderijbranden uit de omgeving.
Af en toe keken ze nog eens door 't kleine raampje en
zagen hoe de brand nog in alle hevigheid woedde.
„Kom" zei Hein „ik gaoi mer nar huisGaode mee zoo
wijd, went ge kant hier toch niet blijve."
„Neje" zei Lien „ik blijf nog efkes bij Stijne, ik mot heur
nog wet lieere braaie."
Toen ging de boer alleen, maar hij ging niet naar huis, hij
bleef in de buurt van de plaats waar Lien toefde. Hij moest
deze kans benutten.
Tegen elf uur reed de tilbury den Elzenberm op en vlak er
achter kwam Steventjes bolderwagen met 't eenige geredde
paard bespannen.
Onder de kap van de tilbury zat, naast Lindert, Steventjes
huilende vrouw met een schreiend kind onder een zwarte
wollen doek en op den rammelenden bolderwagen zaten diep
gedoken onder wollen dekens, de andere kinderen.
Lindert had ze allen meegenomen. Steventje bleef bij den
brand.
Toen de Elzenbermers op 't geluid van de naderende hoef
slagen waren uitgeloopen doken uit de schemering ook Lien
en Hein de Grauw op, maar 't leek Lijntje toe, dat ze niet
van den weg, maar van den kant van 't bakhuis kwamen.
Doch in de drukte, die de anderen medebrachten, sloeg ze er
verder geen acht op.
Hein de Grauw bood dadelijk aan om de jongens van
Steventje te herbergen en reed met den bolderwagen naar zijn
huis, waar hij Betje reeds aan de deur vond.
„Wet bringde nou? Ge het mijn den hieelen aovond allieen
gelaote?"
„Wie zeet jou" zei Hein ijzig „det ik bij m'n huishaauwster
beheur te blijve es t'er geholpe mot worde?"
In de omgeving van de uitbrandende boerderij, waarheen
Lindert weer teruggekeerd was om den eigenaar zelf ook te
halen, ontdekte Driewegen onder de vele nieuwsgierigen den
ingenieur van 't Kanaal, die op zijn Simplex was gekomen.
„Dat is de Elzenberm. als ik 't goed heb," zei hij. j
„Krek geraaie" antwoordde Lindert, „tenmienste, ieen van
de Elzenbermers."
„U is toch Driewegen, niet?"
„Zeker zij ik det"
Ze stonden nu eenigszins van de vele menschen afgezon
derd achter de tilbury beschut voor den wind. Lindert kal
meerde zijn paard. i
„De voorzitter dus van den Ossendijkschen polder."
„Wet heet det er mee van doen?"
„Zaken" zei de ingenieur kort.
„Daor is 't nou aanders nie veul tijd vur."
„Ik heb een plan voor de inlaatsluis."
„In den Beemsdijk of in 't Knoal?"
„In den Kanaaldijk, aan 't eind van de Moersche Dreef.
„Jao, kek t'er is, daor mot ieerst is over gesproke worde,
det begrepte en ik vein det 't hier de plek d'r nie vur is, war."
„Komt 't je gelegen een dezer dagen?"
Lindert dacht even na.
„'n Deinsdag, den hieelen dag."
„Afgesproken."
De mannen wisselden een handdruk, maakten nog even
een opmerking over de ramp en toen begon, tot Witvoets
groote verontrusting, de vreemdeling zijn hakkepoffer op
gang te brengen, wat hem na veel malen van zwaar rond-
trappen gelukte.
Met daverend geweld verdween hij in westelijke richting.
Een verblindende lichtschijn wierp *t knallend monster vooS
zich uit op den jgrintweg. (Wordt vervolgd),
