Gedroogd gras als krachtvoeder von oJdazr ez-t tiMZuUs, T/oor /comer otttoun. ZEGGEN Hei doel ua*% teevzeune vuueoUs: Vlaac de De landbouw past zich door zijn karak ter veel langzamer by zich. wijzigende omstandigheden aan dan andere be drijfstakken. 1 Kampioensvee in de oudheid Een Nederlandsche vinding voor grasdrogen Het weidebedrijf in andere banen Wij hébben wel eens hooren vertellen dat in de groote vleeschfabrieken in Amerika, in Chicago b.v., er machines zijn waarin aan de eene kant de varkens er levend ingaan terwijl ze na enkele minuten aan de andere zijde er als worst, ham en bacon er weer uitkomen. Dat moge lichtelijk overdreven zijn, doch door het toepassen van allerlei vindingen wordt de weg, die vroeger in verschillende bedrijven bewandeld moest worden om tot het gewenschte product te komen in den laarsten tijd wel zeer bekort. Dat geldt niet alleen voor de groote slachterijen in Chi cago, Buenos Aires, Oss en andere plaatsen, dat komt evengoed uit in andere fabrieken en ook in het eigen bedrijf van den boer en tuinder. Wij dachten aan dat verhaaltje over de fabrieken in Chicago, toen we dezer dagen een bezoek brachten aan de fabriek van de N.V. „Secpreserve" te Dordrecht We waren daartoe, uitgerfoodigd door de directie, die ons wilde laten zien, hoe: op een tot dusver nog niet toegepaste wijze gras in korten tijd gedroogd kan worden. Zooals men weet wordt in Engeland het drogen van gras reeds veel toegepast en heeft in ons land Prof. Dr. Sjollema de aan dacht op dit grasdrogen gevestigd. Wij hebben enkele maanden geleden een uitvoerig artikel geschreven over deze wijze van doen en met name stilgestaan bij het systeem Curtis, dat toen voor ons land het meest gewenschte scheen te zijn. Dit sy steem wordt sedert kort in ons land toegepast en enkele plaatsen, zoo in de Wieringer meer, te Akkerwoude (Fr.), te Burum (Fr.) bij Leeuwarden en te Stolwijk. Voor dit grasdrogen ontstaat steeds meer belangstelling, ook van de zijde van de practische landbouwers. Sedert geruimen tijd, feitelijk sedert den wereldoorlog, worden al groenten gedroogd. Een meer rationeele toepassing van hetgeen ook vele huisvrouwen al deden, die boonen en seldery en peter selie voor eigen gebruik in de kachel oven droogden of het bij den bakker in de broodoven lieten doen. Maar ook de boeren pasten het al sedert eeuwen toe met gras, dat ze afmaaiden, en in de zon lieten drogen en als hooi in de schuren of in hooibergen bewaarden voor den winter. Maar daarbij werden groote ver liezen geleden zoowel aan voedingswaar de als aan smaaik. De groentendrogerijen venbeterden steeds meer hun systemen en verkregen tegen het laatst een product, dat aan hooge eischem voldeed. De zooeven genoemde N.V. „Secpreserve" beschikt over een vinding van den heer van Heutz (zoon van den bekenden Atjeh-gene- raal), dat ook in andere landen is gepaten teerd. Door deze wijze van doen krijgt men een eindproduct, dat nog veel meer overeen komt' met het rauwe product dan bij an dere systemen het geval is. In rauwe toe stand, dus zonder vóórkoken, wordt aan de groente het water onttrokken. Dit bracht sommigen opN de gedachte om Üit ook toe te piassen bij het grasdrc^en, om zoo een product te krijgen, dat zonder voor behandeling, zonder toevoeging van het een of ander preparaat, enkel gras zonder vocht zou zijn. De eerste proeven gelukten en gaven een resultaat, waarover men zeer tevreden kon En de resultaten, die wij zagen wij heb ben daar enkele uren vertoefd en ons van alles op de hoogste gesteld em laten stellen waren buitengewoon. INat gras, zóó van het land, dus niet eerst ten deele verwelkt, werd in de drooginstallatie gebracht en na enkele minuten kwam er een buitengewoon droog product uit, dat nog geheel op gras geleek. Zoodat men het in de hand moest nemen om zich te overtuigen of het wel droog was. Het was zóó droog, dat' het zich tusschen de handen tot poeder liet wrijven, tot grasmeel. De geur was heerlijk en we kunnen ons voorstellen, dat het we het met j gebruikt. Het kwam ons zelfs voor, dat het wat al te droog was doch het neemt gauw weer eenig vocht aan uit de lucht en toen we het product van de vorige dag zagen en voelden was dit bezwaar van ons al gauw weggenomen. H e t 1 ij k t o n s ideaal tezijn. Wij zullen de machineriën, de technische zijde van de zaak niet beschrijven. Daar heeft men trouwens ook niet veel aan. Maar wiel is het van belang te weten, dat het gras heelemaal niet met de rookgassen in aanraking komt. Het drogen geschiedt met door deze verwarmde lucht, die de gewenschte temperatuur krijgt in kasten van buizen, waardoor de rookgassen gaan. Deze verwarmde lucht wordt naar de droog- roosters, waarop het versche gras wordt ge stort, gevoerd en veroorzaken daar de water onttrekking aan dit gras. Dit is een groote verdienste bij dit systeem: het gras komt abso luut nie vin aanraking met de rookgassen. Voor brandstof kan dan ook alles wat maar branden wil gebruikt worden. Moge lijke schadelijke gassen, die daarbij ont staan, kunnen toch een enkele invloed uit oefenen. Maar nog is er een groot voordeel aan dit systeem verbonden. De vemperatuur blijft betrekkelijk laag, in elk geval veel en veel lager dan bij andere systemen. Door hooge temperatuur wordt de verteerbaarheid der voedende bestanddee- len ongunstig beïnvloed. Worden bij andere tot dusver toegepaste vindingen temperaturen van 150 gr. tot zelfs 800 gr. C. toegepast bij de door ons ge noemde Curtis-grasdroger is de aanvang- temperatuur 150 gr. en bij het verlaten 930 gr. C. bij het door „Secpreserve" toegepas te systeem is de beginvemperatuur plm. 70 gr. C. terwijl ze in de droogkast daalt tot plm. 50 gr. Deze lage droogtemperatuur is voor de voedende waarde van het verkregen product van veel be- 1 ang De grondgedachte waarvan de vinder van het systeem is uitgegaan, is een zuivere nabootsingvan een droge Oos tenwind zonder schadelijke in vloed van de ultra violette stra len. En nu de cijfers, die ons houvast geven bij otnze beschouwing over deze grasdrogerij. Het verkregen resultaat was: Een capaciteit van 36.000 kg nat gras per etmaal. Afgegeven werd ruim 80 pet water (dit hangt natuurlijk af van allerlei omstandig heden, regen, dauw, aard van het gras enz.). Cocesvertbruik per uur 100 kg, per etmaal 2400 kg. Electriciteitsverf>ruik 5 kw per uur, per etmaal 120 kw. De geldelijke berekening ziet er dus als volgt uit alles per etmaal: Cokes 2400 kg f 33.60. Electriciteit 120 kw f 24.00. Werkmansloon f 30.00. Af schrijving f 40.00. In totaal dus per etmaal aan kosten f 127.60, waarvoor men 20 pet. van 36.000 kg dat is 7.200 kg droog gras verkrijgt. Dat is ongeveer f IS per 1000 kg. Men moet hierbij bedenken, dat de af schrijving zóó is berekend, dat deze alleen 40 gld. per dag is gedurende het droogsei- Wat de analysé aangaat deelde dr. Blom berg het volgende mede, dat het gedroogde gras onder ongunstige omstandigheden ge maaid bevatte 25.47 pet eiwit, berekend op de droge stof. Wij hebben goede verwachtingen van dit geheel nieuwe systeem van grasdrogen. Het opent geheel nieuwe perspectieven. Ook prof. dr. Sjollema, die we spraken, was tevreden over wat „Secpreserve" had bereikt Zo o haalt de Marker zifei hooi bb\n*ti Hooioogst in de Wieringermeer? zou men geneigd zijn te vragen, als men dit plaatje ziet. Mis! 't Is het afmaaien va/n het vliegterrein bij Leeuwarden, dat met ingang van 1 Juli in het luchtverkeer wordt opgenomen. Dit afmaaien geschiedde door de autotruck, die ook gebruikt wordt voor het hooien. JOHANN L. GIESENf De pionier van onze groenten- uitvoer naar Duitschland Men schrijft ons uit Berlijn: Alhier is op den leeftijd van 83 jaar over leden de heer Johann L. Giesen, de pionier op het gebied van Nederlandsche groenten- uitvoer naar Duitschland. Duitschland eet nl. eerst sedert 50 jaar Nederlandsche groenten. De heer J. L. Giesen, afkomstig uit het Graafschap Bentheim, trok als jonge man, gelijk zoo vele „Graafschappers", naar Am sterdam, waar hij zich in den practischen handel bekwaamde. Na een verblijf in Ne derland en Schotland vestigde hij zich in Mei 1885 als eerste importeur van Neder landsche groenten in Berlijn. „De Nederlanders", aldus vertelde de heer Giesen ons eens, „dachten dat ik gek geworden was. Duitschland at n.l. destijds weinig groenten en gold in Nederland als een arm land. Ik heb Duitschland echter groenten leeren eten. In Mei 1885 liet ik mij, om te beginnen, 50 mandjes komkom mers per dag uit Rotterdam naar Berlijn zenden. In Juni begon ik met de kruisbes sen. Weldra kwamen de radijsjes, de spi nazie, de kropsla, de bloemkool, de sluit- kool, de appelen, enz. In 1896 gelukte het mij, de vracht voor verschillende groenten, o.m. voor komkommers, te verlagen. Daardoor breidde zich toen de handel snel uit. In 1896 kocht ik voor het eerst in Leeuwarden koolrapen en peen. Maar het grootste succes had ik, toen ik in 1900 te Beverwijk verscheen en de eerste wagon aardbeien voor Berlijn laadde. Ik werd weer door de Wijker boeren voor gek verklaard. O, wat was er een werk mee. Dagenlang geantichambreer bij de Neder landsche en de Duitsche spoorwegen; goe derenwagens bekijken; de kleur der wagens uitzoeken; dan het ventilatie-vraagstuk der wagens te regelen. Ik zocht moderne vee wagens uit, die ik met dun wit neteldoek liet bekleeden, zoodat de wind er door ging. terwijl de zonneschijn weerkaatst werd. De proef gelukte. Ik had om te beginnen tien duizend mandje^ laten vlechten. Het vol gend jaar kwamen er 50.000 bij, enz. Die werden dan heen en weer gestuurd. Ik kocht vooral te Beverwijk, en later ook te Zwijndrecht, Barendrecht en in het West- land. Het eerste jaar kocht ik tien wagons, het tweede jaar 50 wagons, in 1906 alleen te Beverwijk, gedeeltelijk samen met een paar andere importeurs, reeds over de dui zend wagons! Toen ik op 2 Juli 1925 mijn 25-jarig jubileum als importeur van Neder landsche aardbeien in Duitschland vierde, ben ik te Beverwijk gehuldigd in een bij eenkomst waar 2000 tuinders uit Kenne- meland aanwezig waren, en werd mij een groote gouden aardbei als herinnering aan geboden." H. M. de Koningin erkende de verdien sten van den heer J. L. Giesen voor Neder land, door hem voor enkele jaren te be noemen tot ridder in de Oranje-Nassau- Orde. De laatste jaren van zijn leven had de heer Giesen zich uit de zaken teruggetrok ken. Hoewel de heer Giesen Duitscher ge bleven was en niet, zooals de meeste „Graaf schappers", die in Nederland opgeleid werden, zrdh had laten naturaliseeren, ver keerde hij te Berlijn bij voorkeur in Neder- landsche kringen. Vaak zag men hem in de bijeenkomsten vaai „Hollandia" en wanneer er in de Amerikaansche Kerk een Nederland sche godsdienstoefening gehouden werd. ont brak de heer Giesen nooit. Met dein heer Giesen is een goed Duitsoher, een warm vriend van Nederland, een dor grootste practisohe bevorderaars van den Nederlandsch Duitschen handel, een zeer ijverig en oorspronkelijk man en een eerbaar koopman heengegaan. De stand der landbouwgewassen Omtrent de stand der landbouwgewassen wordt in de Staatscourant het volgende f?e- De gunstige weersomstandigheden in Maart bevorderden een vroegtijdige ontwik keling, welke evenwel door het daarna volgende droge en koude voorjaarsweer tijdelijk geremd werd. Begin Juni verander de de weersgesteldheid echter zoodlanig, dat een snelle groei kon plaats hebben, wuar- door de stand der meeste akkerbouwgewas sen op 13 Juni beter was dan gemiddeld in die_laatste tien jaren. wintertarwe .vertoont over het algemeen een goeden stand. Alleen in de Joncquoisetarwe komt zeer veel roest voor, speciaal op die perceelen, welke vroeg zijn bezaaid. Ook de saand van dezomertarwe is ted. De rogge staat er eveneens goed voor, in het zuiden zelfs goed tot zeer goed. In Drente, Overijsel en elders deed zich vooral op de lichtere gronden het verschijnsel voor. dat de aren niet uit de halmen komen afgestorven zijn. Schade, door nachtvorst veroorzaakt, werd in verschillende streken gesignaleerd. In Gelderland werd thrips- intasting geconstateerd. De stand van de wintergerst kan normaal worden genoemd, die van de omergerst is zeker iets boven normaal. De stand van de haver is goed tot zeer De stand der veld'boonen is normaal, die der erwten in het algemeen beter -dan in vele andere jaren omtrent dezen tijd. Dit laatste gewas vertoont een bijzonder mooie kleur en rijken bloei. Voor de stamboonen is de Meimaand te koud geweest, waardoor vele boonen geel boven de grond kwamen. Daarnevens heeft de wind nogal schade veroorzaakt, terwijl ook de vlekkenziekte hier en daar optreodit. 1>e stand van het vlas is normaal, hoe wel in het zuidwesten des lands aantasting door thrips („kwade knoppen") en aard- viooien optrad en nachtvorst schade aan richtte, waardoor verschillende perceelen omgeploegd moesten worden. In Groningen de stand beter dan elders. Het koolzaad vertoont een goeden tot ;er goeden stand, evenals het kanarie- a a terwijl de stand van blauwmaan- ud en moster-dizaad goed is en die an karwij normaal. De karwij is door de d-oogto zeer kort gebleven. In Groningen triiet de kamvijmot slechts in geringe mate op In Friesland bezit de karwij een hollen De consumptie-aardappelen had- ccn veel van de nachtvorsten en den sterken wind te verduren, zoodat het gewas hier en Jaar onregelmatig was. De groei is echter thans uitstekend, zoodat de stanid met goed kan worden aangeduid. De vroege aardappe len leden in sterkere mate van de ongun stige weersomstandigheden dan de late. Ook de fabrieksaardappelen ledien van de nachtvorst, doch ii) de tweede helft van Mei kwam in de ontwikkeling een groote verbetering, tengevolge waiarvan de stand thans goed is. De suikerbieten leden aanvankelijk ook van de koude en groeiden langzaam en iets onregelmatig. De groei is nu uitstekend en de stand goed De uien hebben hier en daar wat te lijden van aanvreting en kroefziekte; de stand' is vrij goed tot goed. Cichorei staat er matig slecht voor. Vele stukken moesten worden overgezaaid. De stand van roode klaver, witte klaveren lucerne is vrij goed tot goed. De eerste snede van laatstgenoemd gewas is inmiddels reeds gemaaid. Het schrale weer en de nachtvorsten belemmerden aanvanke lijk een weelderige ontwikkeling dezer groengewassen. Ook het grasland onderging de nadee- lige invloeden van droogte en koude, waar door de opbrengst van de eerste snede hooi en kuilgras zeer middelmatig was. Door het gunstige weer van de laatste 2 weken trad overal herstel in, hoewel de schade niet kon worden goedgemaakt, in het bijzonder niet op het hooiland. Op vele plaatsen in de Grieksche littera tuur wordt gesproken van veehouderij en de daarmede samenhangende producten. Dn beteekent echter niet, dat men zich het oude Hellas kan denken als een land, waar op men de woorden „overvloeiende van melk en honig" eveneens kan toepassen, althans voor zoover de melk betreft Honig daarentegen was een nationaal product, dat voor de spijsbereiding werd gebruikt in plaats van suiker (de Grieken zijn de uit vinders van de honigkoek, melitoutta ge- heetén), maar vooral om den zuren land- wijn, die behalve door verkwisters met water gemengd werd gedronken, te ver zachten. Een land, waar als volksdrank wijn wordt gebruikt en de olijfolie een overheerschende plaats inneemt kan niet een rijken vee stapel bezitten. Zoo was dan ook de stand van zaken; vee was een zeer kostbaar bezit, dat vrijwel nooit werd geslacht; alleen bij groote offers werd in het Grieksche gezin vleesch gegeten. Het rundvee werd voor namelijk gefokt om trekdieren te leveren (paarden werden uitsluitend als rijdieren gebruikt). Een van de 4 door Solon ingo 6telde welstandsklassen omvatte hen, die een stel ploegossen bezaten. Toch vindt men hier en daar de bewijzen, dat men gaande weg meer aandacht is gaan besteden aan koemelk. Waar bij Homerus sprake is van melk, wordt steeds die van geiten of sohapen bedoeld. Deze werd ook gebrulkï voor de be reiding van kaas; in later tijd echter is men ook de koemelk gaan verkazen, aanvanke lijk door deze te laten stremmen door mid del van sap van den vijgeboom (ficus), later volgens de thans nog alom gebezigde methode, waarbij het stremsel afkomstig is van kalvermagen. Bij Aristoteles zijn hier over verscheidene bijzonderheden te vinden Toen men in den melkverkoop een bron van inkomsten kreeg, ontstond om begrij pelijke redenen het streven de melkgift zoo hoog mogelijk op te voeren. Het vee, dat gé weid werd langs het riviertje de Phasis had in dit opzicht een goede reputatie. Het kam pioenschap (Griekenland is de bakermat van de prijskampen!) werd behaald door 't vee uit de landstreek Epirus, waarvan de dagopbrengst nauwkeurig is geregistreerd Zoo lezen wij van een dagproductie (er werd twee maal gemolken) van 26.2 liter. Hoewel de namen van enkele dieren uit dien tijd zijn overgeleverd, weten wij ver der niets af van deze kampioenskoeien, doch men mag aannemen, dat zij destijds met eere zijn genoemd en een even groote reputatie hebben genoten als de Geertjes en Eelkjes, die thans een eeraplaats bekleeden in onze stamboeken. WEET GE dat de kwestie botermargarine voor het leger in Noorwegen doordat de regee ring er een portefeuille-kwestie van maakte, ten gunste van margarine is uitgevallen; dat in Kennemerland de tuinders, naar van verschillende zijden beweerd wordt, veel last hebben van de pompstations in do duinen geslagen ten behoeve van de waterleidingen in de steden, waardoor belangrijke cultuurgronden volkomen uitdrogen en waardeloos worden; dat de levensmiddelenvoorziening van Enge land door dit land zelf alléén gedekt wordt voor versche melk en aardappelen, doch dat ruim 50 pet van 't benoodigde vleesch, 70 pet. van de kaas en van de suiker, bijna 80 pet. van het fruit en ongeveer 90 pet. van de granen en van de vetten ingevoerd moeten worden. dat de Fransche minister van Landbouw heeft medegedeeld, dat een wetsvoorstel zal ingediend worden tot instelling van een landb'ouwrampenkas, waaruit schade door droogte, nachtvorsten, stormha gel enz., den land- en tuinbouw over komen, zullen vergoed worden. Veranderingen in den tuin In het altijd enen mooie weekblad voor bloem en tuin „Floralia", dat reeds zijn 59ste jaargang beleeft en toch nog altijd jong en frisch blijft, vonden we o.a. hét volgend'e: „We lazen onlangs, dat, wanneer het mo gelijk zou zijn, om zich een tijdlang ver borgen te houden en na eenige tientallen jaren weer te voorschijn te komen, het zou blijken, dat in onze hedendaagsche, snelle tijd alles aan vrij spoedige verandering onderhevig is. Men zou zoo denken, als we letten op de boomen en heesters: die hebben zoo 'n lange tijd noodig om van zaadje tot boom te ontwikkelen, die duren wel nage noeg eeuwen. Eiken, beuken, dennen eit sparren zijn inderdaad makkers voor het leven. Dikwijls komt het voor, dat woud reuzen reeds bij de geboorte van een mcnsch woudreuzen waren en als hij tenslotte op hooge leeftijd van het ondermaansche scheidt, ze nog weinig veranderd zijn. Deze groote meubelen van de tuin lagen dan ook niet in onze bedoeling, toen we aan ver andering dachten, maar wel verandert de geheele omgeving rondom hen. De tuin architectuur ondergaat gestaag veranderin gen en het beplantingsmateriaal wijzigt zich voortdurend. Het is merkwaardig, hoe onze kweekers zich steeds zeer snel wisten aan te passen aan de veranderde omstandigheden, en hoewel het door hen gekweekte materiaal veelal een lange voorbereiding behoeft, was toch steeds materiaal gekweekt, dat zich bij de snel veranderende opvattingen aan- We wezen er reeds op, dat de grootQ woudreuzen voor het leven dienst doen, zeker, maar daarnaast is op boom- en hees- tergebied' materiaal aangekweekt, dat in het' vroege voorjaar en ook in de zomer aan tuinen en parken een zeer aparte bekoring geeft. Bovendien planten we ook de grootere boomen op andere wijze, zoodat de sier- waarde beter tot uiting komt. Onze kennis van het levend materiaal is vergroot en onze smaak, wat de toepassing betreft, verfijnd.- We eischen ook meer vroolijkheid, meel kleur in onze tuinen dan vroeger wel het; geva' placht te wezen. Daarom kregen de piachtige boeiende heesters burgerrecht, daarom ook wist men gelegenheden te scheppen, waarin de zoo intens bloeiende, lage, kruipende planten een bloemenweelde kunnen ontwikkelen, die men vroeger vruchteloos in tuinen zocht. In Juni is er in onze tuin nog menig heester in bloei. Ook de rotstuinen zijn nog bloemrijk en de borders eveneens. Eigenlijk nu beginnen de borders pas goed te worden. Hoi is voor den liefhebber nu de tijd om' te genieten maar tevens om zich te prepa- ree ren op een nog mooiere tuin in het vol gt nd jaar." Gewezen wordt dan op verschillende plenten, die mee kunnen helpen de tuin nog mooier te maken. Ontvangen Geschriften De Coloradokever. Tweede her ziene druk. Uitgave van den Plani tenzi .ktenkundigen Dienst te Wa< geningeja. Deze druk is geheel gewijzigd, daar thans meer dan in de eerste druk, toen men op de voorbereiding van de bestrijding de aan dacht vestigde, de nadruk wordt gelegd op wat tot voortdurende uitroeing der in ons land optredende haarden moet geschieden, j D.VAN DEN BOSCH Telefoon 28 NAALDWIJK Tuinbouw gereedschappen KASSENBOUW IN IJZER VERWARMING WATERLEIDING STALEN WAGENS en BURRIES N.V. VEREENIGDE KALIMAATSCHAPPW «^■■■LANDBOUWKUNDIG BUREAUMMBS AMSTERDAM,C HCERENORACMT 9*2, POSTBUS «47 >OR DE 4 NOORDELIJKE PROVINCIËN i LANDBOUWKUNDIG BUREAU ZWOLLE PRINS HENDRIKSTR. 2 VOOR DC t ZUIDELIJKE PROVINCIËN i LANDBOUWKUNDIG BUREAU ÉHBB„BREDAME^ BREDA KONINGINRESTR. 41 Adres Barean ZWOLLE na 1 Juli a.s. Oude Deventerweg 612 ZWOLLE.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1938 | | pagina 8