DE ELZENBERM!
Nederlandsche Meubelfabriek
Wageningen N.V.
Eischt
Ned. Fabrikaat
A.U.doekholt kskes
Q/Zhcfc
KNOOP 193
ASBEST I RUBBER
DONDERDAG 16 JUNI 1938
EERSTE BLAD PAG. a
De „ariseering" der
Joodsche zaken
Het gaat in fel tempo
De „ariseering" van zalken, die rich in
oodsche hanidlem bevinden, kan men,
aldius verluidt in gewoond ijk goed inge
lichte Berlijnsche kringen, tegen einde
Juli tegemoet gezien. Dit zou dan een
nieuwe phase beteekenen in het Joden
probleem, waarvan de anti-semietisohe
campagne der laatste weken ail een aan
kondiging was en waarmee thans, naar
men verwacht, een definitidve regeling
zal worden getroffen.
Als gevolg op 'dte talrijke arrestaties
van Joden dien laatsten tijd en herhaal
de demonstraties, waarbij de zaken van
Joodsche eigenaars met verf .gemerkt"
werden, verwacht men, dat er thans ver
ordeningen op komst zijn, die de Joden
uit het geheele zakenleven in Berlijjn zul
len uitschakelen.
Verscheiden Joodsche winkels zouden
reeds gesloten rijn, op grond van het feit,
dat. er waren aan Arische klanten verkocht
zouden zijn.
Eén der leidende persoonlijkheden uit de
N.S.D.A.P. he-eft verklaard, dat de Joden
zelf de schuld dragen van deze hernieuwde
campagne, daar rij zich niet uit eigen be
weging geleideilijik uit het zakenleven terug
getrokken hebben.
Buitenlandsche protesten
In verband met. deze maatreigeüen, die alle
het gevolg zijn van Gocrings decreet van
26 Aprli, verneemt „United Press", dat reeds
een maand geleden Engeland een belang
rijken dipjomatieken stap gedaan heeft.
Toen namelijk heeft Engeland bij monde
van Neville Henderson er Duitschland op
gewezen, dat het. den Engelsohen. Joden vol
ledige diplomatieke bescherming zal verlee-
nen, indien dezen hun eigendommen of hun
vrijheid verliezen tengauolige van dit decreet.
Over dezen stap is het grootste stilzwijgen
bewaard en ook heeft Duitschland er nog
niet door een duidelijker verklaring op ge
antwoord. Daarom bestaat bet voornemen
binnenkort een tweede waarschuwing te
laten volgen.
Henderson moet Von Ribbentrop
[verklaard hebben, dat de EngelsGhe Joden
in het gestelde, geval konden rekenen op der)
onbeperkten steun van hun regeering.
Men zal zich herinneren, dat onlangs ook
Jde Vereen. Staten een soortgelijke waarschu
wing hebben laten hooren. Wij vernemen,
dat het. optreden ivan Engeland vooraf ge
gaan is door een diplomatiek contact tus
sehen Engeland, de Vereen. Staten en Frank
rijk, want ook dit laatste land blijkt gepro
testeerd te hebben.
Het politiek overleg te Praag
De vertegenwoordigers der Sudeten-Duit-
sohe partij hebben opnieuw een bezoek ge
bracht aan den Tsjecihoslowaakschen pre
mier Hodza, om het antwoord tei verne-
méri op het Sudeten-Duiteohe memorandum.
Hodza verklaarde namens de regeering,
'dat deze voornemens was, zoowel het memo
randum der Sudeten-Düitschers als het na
tionaliteiten-statuut der regeering als basis
Voor de onderhandelingen in overweging te
nemen.
Om elk der partijen gelegenheid te geven
haar standpunt te bepalen, zal binnenkort
oen nieuwe bespreking worden gehouden.
K u n d t heeft, de gelegenheid te baat ge
nomen om nog eens het memorandum te mo-
tiveeren. Hij wees in het bijzonder op het
feit, dat heit memorandum geen theoreti
sche meening inhoudt, doch onmisbare pun
ten die na een ondervinding van twintig
jaar noodzakelijk zijn voor de veiligheid
van het Sudetenduitsche volk en voor de
schepping van een nieuwe politieke orde in
iden staat.
Dei leiding der partij van Henleïn publi
ceerde volgens Havas hetzelfde communique
als het „Ceteka", doch laat dit volgen door
den volgenden zin:
„Naar wij voorts vernemen, heeft Kvndt
doen uitkomen, dat in dezen geest de te
Karlsbad dor Henlein verkondigde principes
leen realistisch argument vormen voor de
[nationaliteiten en den staat".
Volgens inlichtingen uit politieke kringen
kan verwacht worden, dat' de kamer van af
gevaardigden en de senaat hij een zullen ko-'
mem na de sokolfeesten, waarschijnlijk te
gen half Juli.
GENERAAL VAN FRITSCH
.Weer in actieven dienst
De „Führer" en hoogste bevelhebber van
iele Duits olie weermacht heeft den vroegereri
opperbevelhebber vaai het leger, overste ge
neraal freaiherr Von Fritsch, uit waar
deering voor zijn groote verdiensten voor den
wederopbouw van het leger in bet derde
rijk benoemd tot chef van het artillerieregi
ment 12 in Sohwerin.
Tandpasta IvopoI (volgens nieuw recept) geeft volop volwaardig schuim,
dat tandaanslag en spijsresten absorbeert en emulgeert. Daardoor worden de tanden wérkelijk wit en de mond bijzonder frisph en rein. Tube 25 en 40 ct. Extra grootc tube 60 et.
De Spaansche burgeroorlog
Bombardementen op
Valencia en Alicante
In Castellon heerscht rust
Nationalistische vliegtuigen hebben gister
opnieuw herhaalde bombardementen op
Valencia uitgevoerd.- Het Fransohe schip
„Gaullois' werd d&arbij getroffen en lek ge
slagen. Van de bemanning kwam niemand
om het leven. Na langdurige pogingen, om
het Anaarbuig te beihoudlen, heeft mien he.
tenslotte in d'en steek moeten laten, en is
het. in de golven verdwenen.
De Fransche schoener „Karbear" is bij
een luchtbombardement in brand gescho
ten, en eveneens gezxmken, zonder dat daar
bij slachtoffers wanen te betreuren.
Op d'e voorsteden van Valencia vielen
verscheidene bommen. Ofsdhoon er een
aantal huizen werd vernield, werdlen slechts
weinig mensohen daarbij ge trof Den.
's Och tends hebben vier redhtsahe vlieg
tuigen bommen laten vallen op Alicante en
de berheJlingen in de omgeving. Daarbij
erdlen 17 personen gewond.
Een speciale correspondent van de „Daily
Expres^" heeft eten onderzoek ingcstelu
naar een der bombardementen van Alican
te. Hieruit is gebleken, dat een enkel
redhtsch vliegtuig en steeds hevzelfde de
Britsohe koopvaardijschepen heeft aange
vallen
Blijkbaar voert het toestel drie torpedo's
Iegelijk mee, twee lichte en een zware. Hei
vlietuig daalt van groote hoogte in duik
vlucht naar het schip, dat het heeft uitge
zocht en werpt zijn drie torpedo's.
De corre&pcMwfent berioht. verder, dat meer
dan honderd bommen noodig waren, om d
„MaryadT te vernielen. Dit schip brandt 12
dagen na het bombardement nog.
Gewonden naar Frankrijk
Driehonderd gewonde Spanjaarden rijn te
Aragnouet (Z. Frankrijk) aangekomen. Zij
werden naar Arreau gestuurd, vanwaar zij
over versdhlMiendie in de buurt gelegen zie
kernhuizen zullen wordten' verdeeld,
Ben kudde van 1500 schapen en 600
koeden is op Fransch grondgebied overge
bracht.
De toestand te Castellon
'De laatste haarden van verzet in Castel
lon zijn thans opgeruimd De commandant
heeft voorzorgsmaatregelen gienomen tegen
groepen soldaten, die hun uniform hebben
uitgetrokken en rich onder de bevolking
hebben gemengd.
De gezondheidstoestand en de ravitail-
leering zijn geregeld-
De autoriteiten staan nog niet een vrij
binnenkomen en verlaten van de stad toe,
daar rij vreezien voor het optredien van
Bareelona-getrouwe elementen, die rich in
de omstreken hebben verborgen.
Frankrijk en de niet-inmenging
Laval constateert inbreuken
In een communiqué, dat gepubliceerd is
aan -het einde der vergadering van de Fran-
sche senaatscommissie voor (buitenlandsche
zaken, wordt te kennen gegeven, dat Pierre
Lava 1 verzocht heeft ter kennis van de
commissie te (brengen zekere ernstige in
breuken op het niet-inmengingsbeginsel
aan de landgrenzen, van Spanje in de Py
reneeën. De commissie heeft haar voorzit
ter Bérenger ermede belasv zich naar D a-
ladier en Bonnet te begeven, tenein
de de juistheid der gemelde inbreuken na
te gaan en de onmiddellijke stopzetting
daarvan te vragen in geval de juistheid 'er
kend zou worden.
Koning Gustaaf 80 jaar
Koning Gustaaf van Zweden heeft het
voorrecht, heden rijn tachtig6ten verjaar
dag te mogen vieren. Dit feest is ree Is
gis veren ingezet met een soiree in het paleis
te Stockholm, waaraan 1800 genoodigder.
deelinismien. 's Nachts na twaalven heeft de
kroonprins hem namens de koninklijke fa
milie, de gasten en heel het Zweedsche volk
met rijn verjaring geluk gewensoht.
KENT U
ol HYGIDENT
de nieuwe, zelfwerkende. Kunst*
gebit-reiniger? Maakt ZONDER
BORSTELEN Uw plaat en gebit
weer als nieuw en verwijdert
olie vlekken. Prijs normale fla
con 45 ets., extra groote flacon
85 ets. Koop nog heden HY
GIDENT bij Uw Apoth. of Drog.
VERZEKERING MAATSCHAPPIJ
„F I D U C 1 A"
N IJ M E G E N
Burg. van Scliaeck Mathonsingel 2
Brand-, Glas-, Ongevallen
verzekering, enz.
De J apansch-Chineesche oorlog
De watervloed
in Midden-China
Gevolg: stilstand der
militaire operaties
Chineesche bevolking wordt
het slachtoffer
De overstroomingcatastrophe langs
de Gele Rivier heeft een algemeenen
stilstand der militaire operaties in
Midden-China veroorzaakt Ook het wa
ter van de Jang-Tse stijgt onrustbarend
en men vreest dat deze rivier opnieuw
haar loop zal wijzigen en naar haar oude
bedding, wélke zij een eeuw geleden
verliet zal terugkeeren. Er zouden daar
door belangrijke wijzigingen ontstaan in
de kaart van China zoowel als in de
economische verhoudingen.
Japansche vliegers, die boven het over-
stroomingsgebied vluchten gemaakt hebben,
hebben medegedeeld, dat de eerste uitioo-
pers der overstrooming rich reeds op 50 KM.
ten Zuiden van de Loenghai-spoorlijn be
vinden, en alles vernietigen, wat rij op bun
weg tegenkomen. Heele dorpen worden
De verliezen aan menschenlevens zijn niet
i. De Gele Rivier heeft op de plaat
sen, waar de dijkdoorbraken zich bevinden,
een breedite van vijf kilometer. De vloed
golf, zoo werd gemeld, is verscheiden me
ters hoog.
Het is technisch onmogelijk het water
te keeren in verband met de sterke stroo-
Men schat, dat het overstroomde gebied
thans 2400 K.M.2 groot is, en dat van de
omstreeks 300.000 menschen, die het be
woonden, er meer dan 50.000 worden ver-
De hoofdstad van Honan, Kaifetig, die
vol vluchtelingen is, lijkt op een ommuurd
eiland in een woest meer. Zoolang de mu
ren der stad en de met zakken zand ver
sterkte poorten standhouden tegen den druk
van het water, bestaat geen direct gevaar.
Tienduizenden vluchtelingen, die zoo goed
als niets hebben kunnen redden, stroomen
samen op de niet vernielde deelen van den
spoorwegdijk der Loenghailijn. Met honder
den vlotten tracht men drenkelingen te
redden.
Rondom de stad Tsjoeng-Mon heeft zich*
een meer gevormd, dat 500 vierkante K.M.
groent en vier meter diep is. In dit meer
drijven tallooze lijken. De Chineesche boeren
vluchten naar het noorden.
Te Shanghai cholera en voedselgebrek
In geheel Shanghai, met inbegrip van de
internationale nederzetting en de Fransche
concessie, heerscht momenteel een cholera-
epidemie. Het internationale Roode Kruis,
dast aldaar de meer dan 170.000 Chineesche
vluchtelingen verzorgt, heeft dringend ge
steun, daar men anders wegens
voedselgebrek in een wanhopiigen toestand
komt te verkeeren.
De weg naar het schavot gaai' in Meskou
over het ministerie van posterijen. Toen
R y kow «in ongenade viel, benoemde men
hem eerst tot minister van posterijen. Ook
J a g o d a begon zijn tocht naar de onge
nade met een kori verblijf in dit ministerie,
aar hij ook als hoogverrader werd gear
resteerd. Zoo is het te begrijpen dat er niet
veel liefhebbers voor deze ministersDorte-
feuille zijn en in Moskou fluistert men, dat
men vandaar „per expresse" naar het scha
vot gezonden wordi'.
AMOK IN DE STRATEN VAN ROME
In Rome staat het standbeeld van den
gouden Leeuw van Juda, dat door de over
winnaars von den Ahessijnschen oorlog uit
Addis Aheba is weggenomen. Voor dit mo
nument heeft gister een Ahessijnsch stam
hoofd, dat uei Rome vertoefde ter gelegenheid
van den tweeden verjaardag der Italiaan-
sche verovering, een woede-aanval verkre
gen. waarbij hij met zijn zwaard een aantal
personen verwondde. Tenslotte heeft de fas
cistische militie hem met revolvers buiten
gevecht gesveld.
RUSLANDS LFVERTERING
Zeven hcoge functionarissen afgezet
Zeven hooge Russische functionarissen van
het departement van handel, o.w. vier hoof
den van afoeelingen, zijn afgezet wegens
wanbeheer.
Zij hebben allen gewerkt onder den vroe-
geren commissaris van handel, W e i t s j e r,
die reeds als vijand van het regiem aan den
kaak was gesteld.
GEMENGD NIEUWS
De geheime zenders
Verdachte krijgt drie maanden
ENSCHEDE, 15 Juni. Hedenmorgen
stond voor den Kantonrechter te Enschedé
terecht de fabrieksarbeider G. van S. uit
Glanerbrug, do exploitant van de Glancr-
brugsche Amateur-radio-zender „Het Volle
Profijt".
Evenals de „Nachtegaal" heeft deze zender
geruimen tijd gewerkt. Op 15 Mei werd dc
exploitant door de Enschedésche politie be
Verdachte wenschte ondanks dit feit, het
in de dagvaarding ten laste gelegde, (het
geven van geheime radio-uitzendingen) niei
toe te geven. Wel gaf hij t<oe, den zender ge
bouwd te hebben. Vroeger bad hij er ook
wel uitzendingen mee gegeven, niet echter
op 15 Mei. Uit de getuigenverklaringen
kwam echter het tegendeel vast te staan.
Bij de ontdekking was .het apparaat voor
uitzending gereed. Verdachte stond vooi
e«n microfoon te spreken.
De ambtenaar van het OM. achtte een
strenge straf op haar plaats Hij eischte
zes maanden gevangenisstraf.
De kantonrechter veroordeelde den man
tot drie maanden gevangenisstraf, en vor
derde vernietiging van het zendapparaat.
De schietpartij te Hilvarenbeek
Gewonden maken het goed
(HILVARENBEEK, 15 Juni. De toestand
van de beide slachtoffers van de schietpartij
te Hilvarenbeek, die in het ziekenhuis te
Tilburg verpleegd worden, was heden goed.
De .gewonden blijken te zijn mej. Verhagen,
echtgenoote van den gedooden man, en de
marechaussee Vlemingh uit Hilvarenbeek.
De opperwachtmeester werd niet gewond.
Uit het onderzoek is gebleken dat de ma
rechaussees uit zelfverdediging hebben ge
handeld Eenige mannen rijn van hun bed
gelicht'.
Het slachtoffer Verhagen was vader van
acht kinderen.
SCHIPPER VERDRONKEN
SAPPEMEER, 15 Juni. Doordat bet
roer van het schip, waartegen hij geleund
stond, plotseling afbrak, geraakte de 26 ja
rige ongehuwde schipper E. H. in het Win-
schoterdiep.
Een passeerende melkr.ijdër, die het onge
luk zag gebeuren, kw-ain den drenkeling
met een bootje te hulp, doch hoewel hel
hem gelukte den schipper spoedig op bet
droge te krijgen, bleken de levensgeesten
reeds te rijn geweken.
LEEGSTAANDE WONING UITGEBRAND
ENSCHEDE, 15 Juni. In den afgeloo-
pen nacht is brand uitgebroken in een groo
te leegstaande woning in de Wageler-
dwarsstraat alhier, 't Huis, dat den laatsten
tijd dienst deed als bergruimte voor de mate
rialen van eenige sportvereenigingen en
eigendom is van de gemeente, brandde in
zeer korten tijd volkomen uit.
Het belendende perceel kreeg water
schade. De oorzaak van den brand is onbe-
MIDDELBURG, 15 Juni. Vannnuaag is
door de politie van Rilland Bath naar Mid
delburg overgebracht de 27-jarige S. P., die
Maandagmiddag uit bet huis van bewaring
te Middelburg was ontvlucht, waar bij was
opgesloten in verband met een gepleegden
diefstal en valsohlheid in geschrifte.
De man is thans opnieuw in bet huis van
bewaring ondergebracht. Hij bad de bedoe
ling, naar België uit te wijken, wat. hem
op het laatste oogenblik is verhinderd.
BETIMMERINGEN - MEUBELEN
WAGENTNGEN - TELEFOON 2613
UBRIE^
n 415.5 M. Algemeen Pro
door do NCRV. 8.00
leditatie. 8.15 Berdchten,
15 Cellovoordracht, met
i" uiiO'bi i' Ming en gram.
- i'&k.
graim.muziek. 4.30 Gram.rmiaie.k. 5.00 Sonora-
lcwintet en gram.muziek. 6.30 Voor tulnllef-
hebbers. 7.00 Berichten. 7.15 Literaire cau-
aenie. 7.45 Berichten ANP, herhaling SOS-
Berichten. 8.00 Koor van de Nederlandsche
Bachveroenlging. Utrechtseh Stedelijk; Or
kest en solisten. 10.15 Berichten ANP. 10.20
Gram.muziek. 10.45 Causerie: ..De techniek
van het zwemmen-'. 11.00 Gram,muziek, ca.
11,5012.00 Schriftlezing.
I VARA» 10.00
VARA. 8.00 Grai
orkest 1.15 Graim.muziek. 1.45 Vervolg con
cert. 2.30 Declamatie. 3.00 Variété-program
ma. 4.00 Gram.mU'Ziek. 5.00 Voor de kinde
ren. 5.30 Gram.muziek, 6.00 De Ramblers.
6.30 Politiek radio-journaal. 6.50 Hammond-
Orgelspel. 7.00 Causerie: ,.De Steunregeling
in de Landbouw". 7,20 Berichten ANP. 7.30
Berichten. 7.35 Causerie: „Reorganisatie lm
de Ned. Herv. Kerk-' (II). 8.00 Viool en
m eri kaan scire
Berichten ANP. 10.40
Schaaknieuws. 11.05 Es:
Jazzmuziek (gr.pl.). 11.55—12.00 Gi
'ondwijding.
■alda-septet
DROITW1CH 1500 M. 12.10 OrgeL 12.40 Band.
1.35 Dames-strijkkwartet. 4.50 Declamatie.
5.20 Kwintet en Trio. 6.50 Opera. 8.10 Qua-
phonle-orkes1
484 M.12 50 en 1.30 Orkest. 5.20 ei
Orkest. 6.50 Plamo en zang. 7.35 Tri
Opera. 10.30 Orkest
Het Schaaktournooi
te Noordwijk
Euwe en Eliskases winnen
NOORDWIJK, 15 Juni. De uitslagen van
ae partijen, welke heden in de vijfde ronde
van het internationaal schaaktournooi te
Noordwijk gespeeld zijn, luiden:
Sir G. A. ThomasBogoljubov afgebr.
Eliskases wint van Landau.
SchmidtKeres afgebr.
Euwe ivint van Tartalcow.er.
Spielmann verliest van Pirc
De stand van het tournooi is thans:
1. Eliskases, 4 punten,
2. Euwe, 3Y2 punt.
3- en 4. Keres en Sir G. A. Thomas, ieder
2% pnt. plus 1 afgebr. partij.
5. Pirc 2J4 pnt.
6. Bogoljubov 2 pnt plus 1 afgebr. partij.
7. Schmidt iy2 pnt plus 1 afgebr. partij.
S. 9 en 10 Landau, Spielmann en Tarta-
kower, ieder l1/^ punt.
Tot en met de
dan 60 pet der
Hieruit mag men
met lauwheid woi
deelnemers blokei
schappelük spel, dat het I
behoort een behaald klein
partij S p I e 1 n
dlgde zich zeer geestig en offerde ztfn d-pion.
Euwe moest nu omzichtig spelen, daar zijn ont
wikkeling nog niet voltooid was. Hü speelde
hardnekkig op behoud van ziin pion en geraak
te In een gevaarlijke stelling. Men vreesde, dat
onze landgenoot zou gaan verliezen, doch de
kon bliikbai
behouden door van Land
kases, die in uitstekende conditie verkeert,
wist, nadat Landau een onnauwkeurigen zet
ïrkreeg. Schmidt
Gij bevoordeelt daarmede
Uw landgenootenen U zelve
GEMENGD VOEDER
VARKENS. MELKVEE EN PLUIMVEE
met gegarandeerd gehalte aan eiwit 1
volgens Algemeene Handelsvoorw
1 c
AMSTERDAM N.V.
TRANSPORTBANDEN
DRIJFWERKEN ORAAGROLLEN
A i i 6RONINGEK
voor Blank werk
N.V. v.h. 0. MATAK FONTEIN
HARLINGEN.TEL.228
gebroeders vraets
machine handel
BILTHOVEN (HOLLAND) Tel. 3196
SPECIAAL IN:
Moderne Werk
tuigmachines o.a.
Draaibanken,
Revolverdr a ai-
banken, Excen-
terpersen, Trek-
persen, Scboppersen, Forceerbanken,
Schaafbanken, Boormachines, Fraisban-
ken etc. etc. Vraagt vertegenw.bezoekü
Wielrijders
ZWEEFZADEL"
Ttet d niet douh. Vraagt Uw rijwielhandelaar
J. Koster Hzn. Sciieepswert „Gideon*
Groningen Holland
Voorwaarde voor loonende exploitatie
it een economisch schip. Hiervan bent
U zeker met een KOSTER-COASTER
VANDIRLINDEHEHVELDHUIS
AMSTERDAH ROTTERDAM GRONINGEN
V00RAUE DOELEINDEN I TECHNISCHE ARTIKELEN
Ujk, dat hij de partij
Ten slotte de party
tegen Bogoljubov.
Schlechter-variant van
in de Konlngslooper g
Engelsohman ,^>eelde
dig het initiatief verlc
staan. Na den 40sten
Morgenavond in de i
party gespeeld worden
Keres. Ongetwijfeld
van Sir G. A. Thomas
De Duitscher koos een,
't Dame-gambiet, waar.
efianchetteerd wordt. Del
soo passief, dat hü spoe-
ior en gedrukt kwam te;
zet werd de partf afge-j
;esde ronde za.] de grootei
•i^DOORf
G.Rvan derBEÏ Kt
Waarom moest ze nu toch zoo lijden voor haar liefde? Kon
zij 't 'helpen, dat van de eerste maand, dat Gijs op de Elzen-
berm kwam haar hart op hem wachtte? Ze had toch gepro
beerd om haar genegenheid te verbergen achter een domme,
kinderachtige preutschheid. O, haar moeder! Die had 't ge
zegd, altijd. „Dink om de kérels, 't manvolk is nooit te ver
trouwen, meske".
Haar kussen keerde ze om. Koel was de onderkant tegen
haar gloeiend gezicht en even was 't een milde troost, dat
niemand haar zag. 't Lampje, dat onbeweeglijk, tergend rustig
brandde, scheen haar een strenge aanklacht.
„Stijn, je zonde zal je branden". En in haar tranen braken
de stralen in duizend lichtlijntjes en 't miserabele lampje
werd een dreigend vuur; dat er een benauwende angst over
haar kwam, die haar oogen droogde.
Ze hoorde Tonia zuchten en woelen, 't geritsel van hard
gesteven linnen. En toen ze haar oogen sloot was daar direct
weer 't verwijtend droef gezicht van de zwarte meid uit
Grondel. Als Gijs haar dan liever haddat hij haar dan
Maar Gijswat wist ze eigenlijk van hem? Er was
tusschen hen enkel geweest het onverklaarbare, natuurlijke
verlangen.
Alles op de boerderij, alle levende wezens hadden dien
drang, behalve Jan, en bij Tonia was hij gestorven. En toen
kwam als een lokkende verleiding de gedachte aan 't samen
wonen met Gijs. Ze kende 't huisje van Tunnus. Ze zag hoe
't worden kon. Er was geen angst voor de toekomst, geen
zorg, enkel 't verlangen om daat, waar die oudjes woonden,
te zijn metGijs.
Toen sloeg de schaamte in haar neer als een grijnzend ver
wijt. Zou zij, Stijn, die nog jong genoeg was, willen, dat, om
aan haar verlangens bevrediging te geven die twee ongeluk
kige stakkers uit hun huisje moesten?
En ze bekende 't zich zelf, dat ze zóó hard, zóó wreed,
zóó ongeduldig was. Nooit nog was 't zoo sterk in haar ge
weest dat hunkeren, maar nu dezen avond had Jan Donker
stal met een paar schampere woorden de twijfel in haar doen
opstaan en met de twijfel aan Gijs' standvastigheid de wil om,
ondanks alles, door te zetten.
Een paar dagen later, er was over de heele kwestie door
Jan niet meer gesproken, hadden Stijn en Gijs een ernstig
gesprek in het bakhuis, waar de knecht 't deeg kwam kneden
voor 't wekelijksche bakken.
„Wilde gij nie?" vroeg ze.
„Mer meske, ik wil ommers wel, dat heb ik oe toch al
gezeed".
„Es ge 't nou niet doet, komt er in gin jaore iets van",
bleef ze aandringen.
Hij stond met zijn rug naar de trog, de deeg-beplakte
handen ver van 't lijf. Stijn keek hem strak aan.
„Zeg 't dan tegen den baos".
„Wilde gij dan zoo gère op den Elzenberm blijve?"
„Mee jou wul ik overal blijve".
't Maakte den man tegenover haar warm. Voelde hij 't
langen in haar woorden?
„En ik mee jou", sprak hij heesch.
Dat was een accoord.
Stijn won.
In de Meimaand waren ze getrouwd. *t Oude,
zakte huisje had veertien dagen leeg gestaan, want Tunnus
was door Jan zelf naar 't Armenhoekske gereden, waar hij
en zijn vrouw een klein huisje van de diaconie van Dengeren
zouden bewonen.
Stijn had 't niet over haar hart kunnen krijgen Griet en
Tunnus te laten gaan zonder haar verontschuldiging aan te
bieden.
Maar de oude vrouw, die nuchter genoeg was om deze
verandering als iets gewoons en onvermijdelijks te beschou
wen, had goedig gelachen toen de meid daar zoekend naar
haar woorden aan de tafel zat.
„Makt oe mer gin zurrege, hur, mergen wij en over ieenigte
jaore gullie".
't Was een opluchting geweest voor het meisje, die er zoo
had tegen opgezien om te gaan.
't Huisje was schoongemaakt, gewit, de zolder geroodseld,
twee kapotte ruiten waren vernieuwd, Gijs timmerde een
kippenhok, had de hof verzorgd en bereids van een arbeider
uit Dengeren een goede geit gekocht.
Stil-aan was 't huisje bewoonbaar gemaakt. Zes stoelen
en een geverfde tafel, een paar matten, potten en pannen,
deels nieuw, deels gebruikt gekregen. Op een erfhuis kochten
ze een bed en dekens. Lakens en sloopen naaide ze zelf.
Tonia schonk een lamp en Jan gaf zijn eigen platte buis
kachel omdat een fornuis meer gerief verschafte op 'rj
boerderij.
Veel meer was er al niet noodig te koopen. De wederzijd-i
sche familie, zeer ingenomen met de voordeelige gang van za-|
ken gaf van 't eigen armoedje nog enkele onmisbare dingen,;
'n stoof, 'n koffiemolen, vorken en lepels, een gebruikte wasch-j
tobbe en al die dingen, die beslist niet gemist kunnen worden
in een huishouden, als was 't maar van een pas beginnend
arbeidersgezin, ver weg, achter in den Ossendijkschen polder,;
waar weinig menschen kwamen.
En Stijn had nog veertien gulden over, toen ze op dienj
Meidag hun intrek namen in het begeerde huisje. i
Gijs was nu gewoon vaste arbeider bij Jan Donkerstal. Zijn
werktijd was meer geregeld dan toen hij inwoonde bij denl
baas. Van 's morgens vijf tot 's avonds zeven werkte hij. Van'
regenverlet zou met een beetje goede wil geen sprake zijn>;
omdat op een gemengd bedrijf als de Elzenbermsche hoef
altijd wel wat werk te vinden is. En 't loon was, als overal in
den polder en in de dorpen langs de Beems, 's zomers vier
gulden tachtig en 's winters vier en een halve gulden. Maar
de familie benijdde hen, want de hof was groot genoeg en'
't gras langs den grintweg behoorde bij 't huis. Bovendien!
zou Stijn op drukke dagen hand- en spandiensten kunnen'
verrichten in haar oude diensthuis. Alles bij elkaar genomen
waren de vooruitzichten goed. En wie trouwt denkt niet aan'
kwade dagen, die mogelijk de vreugde verstoren zullen, en'
aan omstandigheden, die 't schamele loon ras verslindenj
ofaan mogelijke nukken van den boer of de vrouw vanj
wie men afhankehjk blijft; z'n leven lang.
Met de beste voornemens waren ze hun huwelijk ingegaan.!
Zuinigheid en vlijt zouden hun huisje netjes houden.
Wordt vervolgd,
