Castellon in rechtsche handen
HOODEÜtSTER
SCHUDT UW LEVER
WAKKER
|7^ TÜCRÊME
DEBZEfTOl^
DINSDAG 14 JUNI 1938
EERSTE BLAD PAG. s
De Spaansche burgeroorlog
Instanline
Toch op tijd...
ook al begint de dag met
hoofdpijn en lusteloosheid.
Neem dan direct
Instantine
stilt en voorkomt pijnen!
Doosjes a 12 tabletten 70 ct., zakjes a 2 tabletten 15 ct.
De Japansch-Chineesche oorlog
De Japanners
bedreigen Hankau
De bombardementen van Kanton
Gaat Stalins positie
verzwakken?
Er wordt pamflet-actie
tegen hem gevoerd
Tweehonderd bommen
op Sagunto
Maandagmiddag zijn de nationalistische
troepen de stad Castellon binnengedrongen,
nadat zij deze eerst geheel hadden ingeslo
ten. Er heelt een.verbitterde strijd plaats
gehad, daar de rooden schier huis voor huis
verdedigden en van straat tot straat
moesten worden teruggedrongen.
Naar Havas uit Oropesa meldt was gister
avond om kwart over zeven tenslotte de re-
publikeinsche tegenstand gebroken.
Even nadat de troepen de stad waren bin
nengetrokken, kwamen ook de ordedienst,
de geneeskundige dienst en de convooien
met levensmiddelen in de stad aan.
De frontlijn ligt thans voor Almazora, zes
kilometer ten zuiden van Castellon. De re-
geeringstroepen trekken in wanorde, doch
zonder paniek, terug.
Sagunto gebombardeerd
Gisteren om kwart over twaalf kwamen
200 bommen terecht op de stad en de
haven van Sagunto. Verscheiden personen
werden gewond, terwijl er ook eenige scha
de werd aangericht.
Korten tijd later verschenen twee eska
ders vliegtuigen, die mitrailleurvuur open
den op Sagunto en den weg naar Castellon
Vervolgens werd de binnenstad van Castel
lon beschoten.
Een dertigtal bommen is in de buurt van
het dorp Valles terecht gekomen. Er zijn
geen slachtoffers te betreuren, terwijl even
min schade werd aangericht.
Frankrijk verwacht vluchtelingen
In het Pyreneëengebied vechten thans
9000 republikeinen en 3000 boeren, die zich
bij hen hebben aangesloten, om aan de om
singeling der rechtschen te ontkomen en
naar Frankrijk uit te wijken, waardoor de
geheele bovenloop der Cinca in rechtsche
handen zou vallen.
De terugtocht der republikeinen is uiterst
moeilijk, in het bijzonder door de zeer slech
te weersomstandigheden. Bovendien wordt
de tocht vertraagd door het feit, dat de
boeren, die met de troepen meetrekken, al
hun vee en een groot deel van hun bezittin
gen meenemen. De vlucht geschiedt boven
dien langs smalle bergpaden, die gewoon
lijk door smokkelaars gebruikt worden en
die zoo weinig ruimte bieden, dat de vluch
tenden tfoor een enkelen misstap in den af
grond künnen storten.
Aan de Fransche grens heeft men reels
toebereidselen getroffen om de vluchtelin
gen te ontvangen. De mobiele garde zal hen
dadelijk ontwapenen en naar een kamp
brengen, waar veldkeukens zijn ingericht,
niet alleen om hen van eten te voorzien,
doch ook om de door koude gekwelden weer
te verwarmen.
Waarschijnlijk zullen de gevluchte boeren
eenigen tijd in Frankrijk kunnen blijven, de
soldaten worden echter dadelijk voor de
keus gesteld in nationalistisch of in republic
keinsch Spanje over de grens gezet te wor-
De woordvoerder der Chineesdhe mili
tairen heeft medegedeeld, dat de Japan-
sche troepen, die ten oosten van Tsjeng-
Tsjau door de overstroomingen van de
Gele Rivier worden opgehouden, een
algeheelen terugtocht zijn begonnen. Het
water heeft den spoorweg naar Loeng-
hai bereikt. Het stroomt snel in zuid
oostelijke richting.
De ontwikkeling van de vijandelijkheden
heeft twee verrassingen aan het Zuidelijk
front tegen Hankau gebracht. De Japanners
hebben driehonderd vliegtuigen naar Woe-
Hoe gedirigeerd en daar een vliegbasis inge
richt, die een groote bedreiging vormt voor
Hankau, dat vandaaruit, naar men vreest,
voortdurend uit de lucht bestookt zal worden
De tweede verrassing is de snelle val van
Anking. De Japansche oorlogsschepen, die de
Jang-Tse opvoeren, ontmoetten vrijwel geen
verzet. Nadat de oever bezet was, vielen de
troepen aan uit het Oosten en Noorden en
binnen drie uur was de stad geheel in Ja
pansche handen.
Dit gebeuren heeft in internationale mili
taire kringen veel verwondering gewekt.
Men neemt aan, dat de overgave een ma
noeuvre der Chmeezen is, waarvan men de
beteekenis niet kan voorzien, ofwel dat het
garnizoen van Anking zich niet aan de be
velen van Tsjang-Kai-Sjek gestoord heeft
en de stad tegen den wil van den genera
lissimus heeft prijsgegeven.
Van gezaghebbende zijde wordt medege
deeld, dat de Amerikaansche en Britsche
kanonneerbooten op de Jang-Tse geen op
dracht hebben ontvangen haar positie te
wijzigen, niettegenstaande het Japansche
verzoek. De Britsche kanonneerbooten liggen
thans bij Woe-Hoe en Kioe-Kiang, zij hebben
bevel gekregen daar te blijven. De Britsche
autoriteiten hebben nog niet geantwoord op
het Japansche verzoek, doch naar verluidt
heeft de opperbevelhebber van de Ameri
kaansche vloot, Yarnell, het verzoek van de
'hand gewezen.
Het lfjden van Kanton
Kanton is gisteravond, naar Reuter meldt,
voor den veertienden keer in veertien dagen
gebombardeerd, nadat de stad 48 uur lang
voor aanvallen was gespaard gebleven. Een
.-niet te bepalen aantal Japansche vliegtuigen
vloog boven de stad. Vijf maal zijn vliegers
verschenen, die bijna 30 bommen hebben uit
geworpen in de buurt van de electrische cen
trale in de voorstad Saitsjoen, die reeds
Vrijdag werd vernield.
Chineesch beroep op den Paos
De Chineesche afldeelingen voor den inter
nationalen veldtocht voor den vrede, de Vol-
kenbondsvereeniging en de bond van buiten-
landsche betrekkingen hébben gezamenlijk
een beroep gedaan op den Paus, al zijn in
vloed aan te wenden om het bombardement
van Kanton door de Japansche luchtmacht
te doen eindigen.
China en het opium-vraagstuk
Een anti-Japansche film te Genèvc
Dr. H o o, de permanente gedelegeerde van
China bij den Volkenbond, heeft in de Ge-
neefsdhe opiumcommissie voorgesteld een
film te laten draaien over de organisatie en
Sluikhandel in opium in de Japansche con
cessie van Hankau. Deze film werd door de
Chineesche autoriteiten opgenomen na de
ontruiming dezer concessie door de Japan-
De vertegenwoordiger van Japan heeft
verklaard, dat indien de commissie dit voor
stel zou aanvaarden, dit een Chineesche pro
pagandafilm een officieel karakter zou ver-
leenen, waartegen hij met nadruk voorbe
houd maakte. Onder die omstandigheden zou
hij zich verplicht zien zijn medewerking aan
de commissie te staken.
De consultatieve commissie inzake opium
heeft besloten het voorstel van den Ghinee-
schen gedelegeerde niet te aanvaarden. Deze
gaf evenwel te kennen, dat hij zich voorstel
de op eigen gelegenheid de film te laten
draaien in een bioscooptheater te Genève en
dat hij voor deze voorstelling uitnoodigingen
zou zenden.
De verzwakking van het
roode leger
De „Times" meldt uit Riga, dat maar
schalk Worosjilof order heeft gegeven,
dat 10.000 kadetten als luitenants in het
roode leger moeten worden opgenomen, hoe
wel hun opleiding aan de militaire scholen
nog niet voltooid is.
Als officieele reden voor dezen maatregel
wordt aangegeven, dat men den jongen lui
tenants commandoposten voor de manoeu
vres van het najaar wil geven, maar volgens
de „Times" is de vervroegde bevordering der
kadetten noodig geworden, doordat de dras
tische en langdurige „zuivering" sinds het
vorige najaar het leger beroofd heeft van
een derde deel, of de helft, van zijn officie
ren boven den rang van luitenant.
Duizenden officieren zijn verdwenen, zon
der dat daarvoor een reden is gegeven en
vele andere zouden terechtgesteld zijn als
„verraders, trotzkisten en volksvijanden".
De stemming in het leger zou dan ook erg
onrustig zijn.
Ook in de industrie zou een sterke onrust
heerschen. Door de onregelmatige levering
van materialen kunnen directeuren en inge
nieurs de plannen vaak niet ten uitvoer leg
gen, zoodat zij gevaar loopen, van sabotage
beschuldigd te worden.
Hier en daar zijn pamfletten verschenen,
waarin aanvallen worden gedaan op de
autoriteiten en in het bijzonder op Stalin.
Terwijl dergelijke geschriften sedert twintig
jaar nauwelijks bekend waren, worden ze
nu, zelfs in de voorsteden van Moskou, bijna
dagelijks de fabrieken binnengesmokkeld en
op den grond en de lessenaars gevonden.
Deze pamfletten moeten afkomstig zijn van
communisten, die tegen Stalin gekant' zijn
en den dood van Toechatsjewski en andere
leiders betreuren. Zij beschuldigen Stalin er
van, de verdedigingskraoht van het land te
ondermijnen, zoodat het een prooi voor an
dere mogendheden wordt.
DIENSTBODEN
9 VERZEKERING
MoaUtAaptüf Sneeh
Het Luiksche gifmoorden-proces
Bestaat mevr. Doornens?
De reichter van instructie heeft gistermor
gen bij de voortzetting van het proces tegen
de weduwe Becker verklaard niet te geloo-
ven, dat mevr. Daumens bestaat. De be
schuldigde heeft van haar slechts een zeer
vaag signalement kunnen geven, hoewel zij
haar geregeld ontmoette. Hij zeide voorts
ieder sterfgeval te hebben onderzocht. Den
dag na den dood van Lambert Beyer werd
slechts weinig geld gevonden, doch sinds
den daarop volgenden dag leefde de weduwe
Becker veel royaler en betaalde zij ook een
deel harer schulden. Dat was meestal 't ge
val, hetgeen den advocaat-generaal aanlei
ding gaf op te merken, dat diefstal de drijf
veer der misdaden was.
Om half één werd de zitting geschorst.
Gistermiddag ie het verhoor voortgezet.
Het bleek, dat tijdens de instructie de be
klaagde in een stortvloed van heftige woor
den was uitgebarsten.
Opnieuw passeerden voorts de verschil
lende zaken, die aan de beklaagde tea
laste worden gelegd, de revue. De uiteenzet,
tingen van den rechter van instructie zijn
verschillende malen door de verdediging on-
deibroken,
Een vliegtuiggeschenk
voor België
Een der Belgische oud-strijdersbonden
heeft dezer dagen een nationale inschrij
ving geopend met het doel aan de Bel
gische regeering een eskader van negen
jachtvliegtuigen aan te bieden. De toestellen
zullen de namen dragen der verschillende
Belgische provincies.
Dreigende taal van Mussolini
Bij beëediging van zwarthemden
Mussolini heeft te Cesena Ro
ma gne vier bataljons zwarthemden bs-
codigd. In zijn toespraak zeide Mussolini:
„Ik vraag u thans: zal er voor u in tijd van
oorlog iets onmogelijk zijn?"
Toen de zwarthemden hierop antwoord
den: „neen" zeide Mussolini: „Eens zal ik
u herinneren aan het antwoord, dat gij mij
op mijn vraag hebt gegeven".
De mislukte ontvoering
in Engeland
Do Engelsche handelsreiziger Taylor,
die onlangs gepoogd heeft den industrie
magneet Lord Nuffield te ontvoeren,
heeft voor den politie-rechter te Oxford
geprobeerd om aan den getuige R a m d s e n,
die de zaak aanbracht, de schuld te geven.
Taylors verdediger beweerde, dat Ramsden
de fantastische plannen van zijn cliënt,
die ze zelf slechts als een soort sport had
beschouwd, met alle middelen had aange
moedigd om van Lord Nuffield een beloo
ning ie krijgen en om zijn naam aan het
groote pubiiek bekend te maken, want
Ramsden s financieele omstandigheden zou
den niet bepaald schitterend zijn. Spr.'s
cliënt daarentegen had een goede positie
en niet noodig op deze wijze aan geld te
komen. Ondanks dit betoog heeft de politie
rechter de zaak naar de openbare zitting te
Birmingham verwezen, maar het verzoek
om Taylor tegen borgstelling op vrije voeten
te laten is ditmaal toegestaan.
België herdenkt den wereldoorlog
De Belgische minister van defensie heeft
beschikt, dat op 4 Augustus te 9 uur 3 in de
hoofdsteden der provinciën, waar artillerie
in garnizoen ligt, kanonsalvo's van 21 scho
ten zullen worden gelost, ter herdenking
van het feit, dat 24 jaar geleden op dat
oogenblik het Belgisch grondgebied door de
Duitsche troepen werd geschonden.
EEN ENGELSCHE VIERLING GEBOREN
De 29-jarige Esther Taylor, vrouw van
een Engelschen werklooze, die reeds vier
kinderen beeit, heeft dezer dagen in het zie
kenhuis van Liverpool hfit loven geschon
ken aan een vierling, namelijk drie jongens
en een meisje.
De kinderen maken het, evenals de moe
der, uitstekend.
UIT OOST- EN WEST-
INDIE
Luchtkarteering van Celebes
Voor kolonisatie-doeleinden
Naar International Aero Press van de zijde
der K.N.I.L.M. verneemt, heeft deze maat
schappij van de Indische regeering een k&r-
teeringsopdracht gekregen ten behoeve van
de kolonisatieplannen op Celebes. Ten Noor
den van de Golf van Boni zal een gebied
van 234.000 H.A. in kaart gebracht moeten
worden. In verband hiermede zal in de
nabijheid van Mazemba een vliegveld wor
den aangelegd. Een der fotovliegtuigen van
die K.N.I.L.M. een Sikorsky amphibie of
een De Haivilland, die hiervoor speciaal zijn
uitgerust zal voor deze opdracht in ge
reedheid gebracht worden. Een vliegtuigbe
stuurder, een navigator, een laborant en
eenig inlandsoh personeel zal aan deze expe
ditie deelnemen.
Den lsten Augustus zal met de uitvoering
van de opdracht worden aangevangen. Men
verwacht tegen het einde van het jaar met
de karteering gereed te zijn.
GEMENGD NIEUWS
Wie noten mist of aich var gist,
Wordt van zijn leven geen solist!
Solist hun je alleen maar zijn
Als je wat kan op je terrein.
Dus, zoo bezien, is onbetwist
Ook Roode Ster Tabak solist!
NIEMEIJER'S
6, 10, 1 3 ct. per hall ons.
Dame onder den trein geraakt
Een been afgereden
Op het station te Haarlem is een ernstig
ongeluk gebeurd. Een dame, de vijftigjarige
mevr. A. uit Heemstede, die een uit IJmui-
den komenden electrischen trein trachtte te
verlaten, terwijl dez^ nog niet stilstond, viel
tusschen het perron en den trein, waardoor
haar linkerbeen werd afgereden. Een mede
passagier had nog geprobeerd haar tegen te
houden, door haar bij den mantel vast te
grijpen, maar de dame stapte toch uit. Toen
zij viel heeft men aan de noodrem getrok
ken, doch dit kon natuurlijk niet helpen.
Het onderstel van den laatsten wagen ging
over het been van de vrouw. Een dokter, die
zich in den trein bevond, verleende eerste
hulp; daarna verscheen nog een geneesheer
uit Haarlem en leden van de E.H.B.O. Het
duurde ruim een half uur voor men de on
gelukkige had bevrijd. Zij is naar het Diaco-
nessenhuis vervoerd, waax onmiddellijk ope
ratief werd ingegrepen.
De toestand van het slachtoffer is zeer
ernstig.
Ernstig ongeluk op de kermis
te Brunssum
I
Twee ernstig, twee licht gewonden
BRUNSSUM, 13 Juni. De drukke zomer
kermis te Brunssum werd hedenavond
verstoord door een ernstig ongeluk. In vollej
vaart geraakte een schuitje van een z.g.n,
trekschuitmolen los, met het gevolg, dat de
vier personen, die zich daarin bevonden, op
den grond' vielen.. Hoewel onmiddellijk met
volle kracht geremd werd, kon niet worden
verhinderd, dat de andere schuitjes over de
mensóhen heen vlogen. Van hen werd er
twee ernstig en twee licht gewond.
Surveilleerende leden van de plaatselijke
afdeeling van het Roode Kruis verleenden
de eerste hulp.
Van de slachtoffers had de heer D. uit
Heerlen behalve verschillende vleesehwon-
den een hersenschudding opgeloopen, terwijl
mej. H. uit Heerlen, een knieschijf brak en
ernstige beenkneuzingen kreeg. De beide
anderen hadden hoofdzakelijk schaafwonden
bekomen. Een geneesheer uit Heerlen heeft
de gewonden behandeld, waarna de twee
eerstgenoemden naar het ziekenhuis zijn;
vervoerd.
Het ongeluk moet worden toegeschreven!
aan het losraken van een kabel,
Praag en de eischen
yan Karlsbad
Sudeten houden protest-staking
De Tsjechoelowaalkgche regeering moet'
tvolgens „United Press" thans hebben be
sloten, om met de Sudeten-Duitsche partij
te onderhandelen, ten einde tot een compro
mis te komen, wav betreft de eischen, door
deze partij geformuleerd op haar congres
te Karlsbad. Er wordt op gewezen, dat dit
'de eerste maal is, dat Henleins Karlsbad-
eischen als zoodanig worden besproken.
Politieke experts zijn bezig om een formule
op ve stellen, waarin Henleins eischen en
het minderhedenstatuut tot een geheel zijn
verwerkt.
De woordvoerder der regeering zeide tot
een man van de „United Press": „De be
reidwilligheid van de regeering om betref
fende Henleins eischen te onderhandelen
kan niet' als een aanvaarding daarvan wor
den beschouwd. Wij trachten een formule te
Vinden, waarin zooveel eischen .van Henlein
ZONDER SCHADELIJKE LAXEERMIDDELEN
en U zult 's morgéns „kiplekker"
uit bed springen.
lederen dag moet Uw lever minstens een liter gal
In Uw ingewanden doen stroomen. Wanneer deze
.stroom van gal onvoldoende is, verteert Uw voedsel
niet. het tederft. U voelt U opgeblazen, U raakt
verstopt. Uw lichaam is vergiftigd en U bent
humeurig, voelt U ellendig en ziet alles somber in.
De meeste laxeermiddelen zijn slechts lapmiddelen.
V moet CARTER'S LEVERPILLETJES nemen om
een liter gal vrij te doen stroomen en U zult weer
geheel fit zijn. Onschadelijk, plantaardig, zacht, on
overtroffen om de gal te doen stroomen.
Eischt Carter's Leverpilletjes bij apothekers en
Henlein dankbaar
Konrad Henlein heeft in een oproep
aan de Sudeten-Duitschers zijn dank tot
uitdrukking gebracht voor de tijdens de ge
meenteraadsverkiezingen aangenomen hou
ding, waardoor het bewijs geleverd is, dat
de Sudeten-Duitschers vastbesloten zijn, on
wrikbaar vast te houden aan hun eischen
tot zelfbestuur.
De districtsafdeeling der Sudetenduitsche
partij in Moravisch Schoenberg deelt mede,
dat de Duitsche zakenlieden uit protest te
gen aldaar plaats gehad hebbende inciden
ten middags reeds om 3 uur hun zaken
hebben gesloten. De vrije beroepen hebben
een uur niet' gewerkt, terwijl ook in de in-
dustriebedrijven een tijdlang het werk stil
gelegen heeft.
De afgevaardigden der Sudetenduitsche
partij Kuenzel en Axmann en de burgemees
ter van Moravisch Schoenberg hebben een
telegram aan Hodza gezonden, waarin zij
protesteeren tegen de verkeerde voorstelling
van het gebeurde en uitzending van een
commissie van onderzoek eischen.
Onrustig Mexico
Algemeene staking fn Puebla
In den Mexicaanschen staat Puebla is een
algemeene staking uitgebroken, wijl de
werkgevers in de textielindustrie de eischen
der arbeiders niet willen inwilligen. De sta
king heeft in zooverre politieke beteekenis,
dat zij ontketend is op het oogenblik, dat
president Cardenas met nadruk wees op
den ernst van den economischen toestand
en allen burgers verzocht af te zien van be
toogingen, die de economische ontwikkeling
zouden kunnen vertragen.
De vakvereenigingen in Puebla keeren
zich dus tegen Cardenas. Hun actie is
overigens ook in strijd met het parool van
den vakvereenigingsbond.
DOOR EEN AUTO GEGREPEN
MAASSLUIS, 13 Juni Vanavond om
streeks half zes is de zestienjarige wielrij
der J. van Leeuwen uit Maasland, toen hij
plotseling van achter een auto vandaan
kwam om deze to passeeren, door een uit de
tegenovergestelde richting komende perso
nen-auto gegrepen en tegen den grond ge
smakt De jongen werd zeer ernstig gewond.
In levensgevaarlijken toestand is het slacht
offer naar het Sint Hippolytusziekenhuis te
Delft overgebracht,
EEN HONDERDJARIGE TE
VIERHUIZEN
OLDEBROEK, 13 Juni, Vandaag vierde
de weduwe W. B r i n k-v. Boven, wonende
in de buurtschap Vierhuizen te Olde-
broek, haar honderdsten verjaardag.
De Burgemeester van Oldebroek, de heer
A. Bakker en diens echtgenoote. de betde
wethouders en de gemepnte-secretaris kwa--
men het oudje persoonlijk geluikwenschen.
De weduwe woont in bij haar eenige nog
in leven zijnde 61-jarige dochter. Sedert
haar geboorte woont de weduwe Brink in
hetzelfde huis. Twee muziekcorpsen brach
ten de jarige hedenavond een serenade.
Ook in 1930 telde Oldebroek onder haar
inwoners een honderdjarige.
DE ELECTRICITEITSVOORZIENING
Het Tweede Kamerlid De Geer heeft,
ten aanzien van het wetsontwerp houdende
algemeene regelen van de electriciteitsvoor-
ziening bij amendement voorgesteld, lid. 3
van artikel 4 te schrappen.
De bedoeling van het betreffende lid is,i
de tarieven binnen redelijke grenzen te hou
den. Tegen die bedoeling bestaat, volgens
den voorsteller, geen bezwaar, doch hij acht
het voorgestelde middel ondeugdelijk,
KNAAPJE VERDRONKEN
JUTPHAAS, 13 Juni. Vanavond om zes
uur is de acht-jarige B. Veldhuizen bij het
spelen langs den Vaartschen Rijn te water
geraakt en verdronken.
Het lijkje is later op den avond opgehaald!
en naar de ouderlijke woning verwoercL
Har AfSÏÊ een weldaad
È=y ®ES i/nnr Uwhu/d^_
I MM II Brïïl
(2
Tonia snoof hoorbaar van verbolgenheid. Dat ging haar te
ver. Jan had tegenover haar, zooals zijn gewoonte was, met
geen woord gerept over zijn plannen. En voor Tunnes Belman
had ze nog een zwak. Met hem kon ze nog wel eens praten
als hij in de hof werkte, en hij, hij alleen, had haar met tranen
Sn de oogen beklaagd, toen ze met schande weer in de ouder
lijke stee was teruggekeerd. Hij had haar zelfs gereden op
'die trieste, vernederende tocht. En wou die goddelooze Jan
'dien ouwen kerel nou#er uit zetten omeen nest te
hebben voor dat jong span hier aan de tafel.
„Jan, doe gin onrechtvaerdige dinge", zei ze.
„Ik zij baos over den Elzenberm endet blijf ik", klonk
streng en hatelijk zijn antwoord, en hij beet verder: „en aon
'den Bovendijk hedde die zachtzinnighed ok nie gelieerd".
„Es ge mer wit", zei ze opstaand, „det ge ieens réken-
Schop zult motte afleg ge, wet ge mee oewen Elzenberm gedaon
het".
„Mer nie vur Tonia Klavers".
Toen viel er een zwijgen in de rookerïge kamer. Ieder spon
aan zijn eigen gedachten. Gijs en Stijn waren gewend aan
vaak wederkeerende onvriendelijkheden en schampere opmer«<
Jüngen van weerszijden!
Tonia las weer verder ïn haar krantje.
Ze was voor de zooveelste maal verslagen. Jan zat onbe
weeglijk strak voor zich uit te kijken, de pijp lag op de platt^
buis van de kachel. Zijn mond was getrokken tot een rechte
streep tusschen de bloedlooze lippen.
De andere twee zaten zwijgend af te wachen, wat de baas
tegenover hen. ter verduidelijking zou aanvoeren. Ze wisten,
dat hij beslissen zou en dat zij, wilden ze bij elkaar blijven,
onmachtig waren om zich tegen zijn besluit te verzetten.
„Mee Maai komt 't huske leeg, wet dinkte er van?"
Zijn stem klonk als een bevel en onwillekeurig kwam er iri
Stijns hart een vleug van verzet. Ze keek onder 't licht van de
lamp naar den boer, die zijn oogen strak op haar richtte. Stijn
keek oogenblikkelijk weer op haar werk. Nu voelde ze zoo
goed wat 't beteekende afhankelijk te zijn van de menschen.
Die man daar in zijn hoek achter de kachel, buiten de licht
kring van de lamp, zou die moeten beslissen over zulk een
gewichtig iets in haar leven. Waarom zei Gijs niets meer?
Achals zij weigerden, bleef er maar één uitwegver
dwijnen en terug naar huis endat kon niet.
Wat ze er van dacht, vroeg hij, en ze zocht naar een ant
woord. Eigenlijk had zij niets te denken, dat had de boer al
gedaan.
„Mer Tunnus dan?" waagde ze.
„Tunnus, Tunnus; mot ik Tunnizze aon zijn èend bringe.
Renteniers haauw ik er nie op nao. Op den Elzenberm mot
gewerkt worre".
Zijn toon werd luchtiger en er klonk iets van spot in zijn
woorden. Wat haar niet ontging en haar pijn deed. Zoo ging
't als je oud werd en niet meer kon. Hard waren de men
schen; als steen.
En Gijs frunnikte wat aan zijn touwen en knauwde harden
op zijn pijp; maar hij zweeg. Hij schaamde zich eigenlijk, dat
hij Stijn alleen 't woord liet doen, of 't hem niet aanging. Die
hardheid voelde hij niet zoo, dat was immers 's wereld be
loop. Een arbeider, dat was nou eenmaal als een wet, was
tweemaal arm; de eerste keer als hij pas getrouwd was en dan
als hij oud werd.
„Gij zegt er ok niks van Gijs", drong de boer. Hij schrapte
zijn pijp schoon en blies door 't roer.
„Kek is", vervolgde hij. „Gij zijt nou mee den Baomus drie
en twintig gewiest en Stijn heet ok d'r jaoren, zou 'k dinken".
Stijns hart bonsde. Die stekende oogen van den boer sche
nen tot in het diepst van haar hart te hebben gekeken. En de
gedachten, die ze zoo angstvallig als een verboden geheim
had bewaard, waren dezen ouden vrijgezel bekend. Ze durfde
niet kijken naar hem noch naar Gijs.
Maar Jan, die zag hoe groote verwarring hij gesticht had
met z'n enkele vraag, ging voort:
„Zoo zulde 't wel nie lang mieer uithaauwt en ge kunt er
nou mee ieere een èènd aonmaoke".
Een diepe gloed trok over Stijns gezicht tot in haar hals.
„Gijs", riep ze, „lat um ophaauwe".
„Is 't nou genogt, Jan, om det meske zoo te plaoge" viel
Tonia uit met krakende stem, „schaomde oe èège nie".
„Ik zee toch van nie", grinnikte Jan.
En Gijs keek op, de steel van zijn pijp in de rechtermond
hoek.
„Baos laote we d'r nog is over dinke, nog is prakkezeere".
De bleekgele schijn was over zijn opgeheven gezicht. Er was
verlegenheid in den krachtmensch. En Jan merkte dat.
„Prakkezeere, prakkezeere't mot toch ieéns uit zijn
mee det gevrij hier in mijn huis. Det sulde zelf wel begrijpe,
war"i
Hij scheurde een reep van 't Bijblad van „Het Nieuwsblad!
van de Beemskanten", vouwde ze tergend langzaam tot een
smalle strook, klikte 't kacheldeurtje open met een stoot van
zijn eeltige duim en stak zijn pijp aan met 't hoog opvlam
mend papier. Zijn gezicht met de diepe merken van ouder
dom en arbeid, de ruige wenkbrauwen en de smalle neus
werden spookachtig verlicht door de roode vlam. Hij zoog
met spitse mond zijn pijp aan en kneep de vlam uit.
„Ge mot niet te veul prakkezeere. Laot det mer aon mijn
over".
Gijs voelde de drift in zijn snellere ademhaling.
„En as ik 't nie doei?"
„Watte?"
Jan Donkerstal zat recht. Fel waren zijn oogen op den
knecht gericht.
„Niet doen!" smaalde hij.
Zijn gezicht ontspande zich.
„Zoo dom ha 'k oe nie gedocht, Gijs".
Tonia stond op.
Ze steunde met haar schrale handen op de tafel.
„Gij zult er naor vergaon", zei ze op 'n toon als was ze
profetes op dat oogenblik.
„Merci, vur de bodschap", spotte Jan.
„Mer ik heb 't oe gezeed, ik heb oe gewarschouwd".
Ze draaide zich om, deed de krakende deur van haar
kamertje open en verdween.
„Wel te rusten", riep Jan haar na met een blik op de
Friesche klok.
„Gao den hond losmaoke, Gijs dan bekomde wet buiten is
de kaauw".
Gijs stend op, greep zijn bundel touw en ging naar de
geut. Wordt vervolgd.
