irtim
ZATERDAG 14 MEI 1938
DERDE BLAD PAG. g
Kerk en Zending
Dr van Andel bezoekt Zuid-Sumatra
Indrukken uit de Javaansche
kolonisatie-gebieden
Dr. H. A. van Andel. de
oudste missionaire predikant der
Geref. Kerken in Solo. en uitsteken
de kenner van de Javaansche wereld,
heeft met zijn echtgenoote een reis
gemaakt door de kolonisatiegebieden
van de Javanen in Zuid-Sumatra
Hef Bat. Nbl. vertelt ervan:
Diep onder den indruk van wat men op
de Javanen-kolonisaties in de Lam pongs zag
cn hoorde, kwamen dr. en mevrouw Van
Andel te Palcmbang aan- Met de Gerefor
meerde Kerk te Batavia zijn besprekingen
gevoerd betreffende de religieuze en cultu-
reele verzorging van de uit Java naar de
kolonisatie-terreinen op Zuid-Sumatra trek
kende Christen-Javanen-
In Solo was men zoo gewend met velen,
in matcrieelen nood levenden om te gaan.
dat de familie van Andel wel heel verwon
derd bleek te hebben rondgekeken naar de
welvarende en goed doorvoede Javanen van
de kolonisatie-terrednen Mevrouw van Andel
drukte dit aldus uit: „Indien er re-incarnatie
bestond,, zou ik een volgend bestaan op deze
wereld als kolonisatie-controleur op Suma
tra willen doorbrengen".
In Lahat trof uien een kolonisten-Vransport
aan, bestemd voor Loeboek Linggau. Van
Lahat werd met deze landverhuizers samen
de reis gemaakt «aar Loeboek Linggau.
waar op het station liet volledige B.B. met
den Resident van Pakmbang aanwezig wa
ren. Bij liet transport bevond zich ook de
eerste goeroe indjil (Christen-Inlandsehe
godsdienstonderwijzer) voor de kolonisatie
Loeboek Ling-gau. die daar met zijn vrouw,
een gediplomeerde vroedvrouw, het geeste
lijke en lichamelijke welzijn van de daar
reeds aanxTtwge Javaansche Christenen gaat
behartigen»!
De familie van Andel 6prak tegenover den
Resident haar bewondering uit over de uit
stekende regeling van het transport van de
zeer arme kolonisten. Uit de gesprekken die
ze met de reizigers voerden hadden ze ge
merkt hoe zeer tevreden deze waren over
hun verzorging op reis en hoe de goede,
smakelijke maaltijden een blijde introductie
waren in een nieuwe wereld, waar ze aar
zelende binnentrokken.
Dr. van Andel deelde mede, dat de
kolonisatie-propaganda op zijn Zendings
scholen reeds zijn aandacht genad had,
maar dat hij nu, na zelf te hebben ge
zien, meer overtuigd was van -het groote
belang van dit uitlaat voor Java's nood
en ai-moede. Hij deelde den resident me
de, er van overtuigd te zijn, dat het ge-
vvensoht is de menschen in de begin
periode wat het zendingswerk betreft,
met rust te laten. Voorloopig is het al
leen zijn- bedoeling om de Protestant-
sohe Christenen op de kolonisaties gees
telijk te verzorgen en verder allen die
hierom zouden vragen, lichamelijke
hulp te verleenen.
De uitdeeling van rijst en andere levene
behoeften werd daarna bijgewoond- Num
mer voor nummer werden de gereedschap
pen uitgedeeld- In een minimum van tijd
was dit alles klaar. Men zag hoe enkele,
pas aangekomen jongens en meisjes, eetbare
wortelen uit den grond trokken; Kolonisten
die daar reeds een jaar zijn, laten die slaan
voor de nieuw aangekomenen was het
een lekkernij.
van Andel
Loeboek Linggau's kolonisatie gaf weer een
heel ander beeld te zien dan die van.de Lam-
pongs. Hier nog droge rijstbouw, geen stukje
sawah is nog te zien. Toch maakte ook dit
gebied op den zendeling uit Solo een rijken
indruk. En de kolonisten, die men sprak en
ondervroeg, waren zeer tevreden-
In Loeboek Moempoe bleek de oogst door
een insectenplaag ten deele te zijn mislukt-
Wat de armoede betreft staat deze koloni
satie nog het dichtst bij Java. De kolonisa
ties van Benkoelen schijnen nog voor de
meeste moeilijkheden te staan.
De Kerkstrijd
in Duitschland
Indrukken van een Engclsch bezoeker
over den Kerkstrijd
In de „Manchester Guardian" geeft een
inzender zijn indrukken van een reis naar
Duitschland, meet bijzonder van zijn aanra
kingen. met leidende figuren van de Belijde-
niskerk. De N. R. C. ontleent eraan, dat aller-
wege groote ongerustheid over het lot van
Ds. Niemöller heerscht.
„In kerkelijke kringen is men van mee
ning", aldus de schrijver, „dat men alles
gedaan heeft, wat mogelijk is om zijn invrij
heidstelling te bewerkstelligen.
Tusschen de 20 en de 30 deputaties uit
verschillende deel en van het land zijn
naar Berlijn gereisd om voor hem te in-
tervenieeren. Een heel groote deputatie
is onlangs door de mijnwerkers van het
Ruhrgebied gezonden. Nog een andere
werd geleid door een vooraanstaand nazi.
Deze zou gezegd hebben: „Ik was de eerste
nazi in mijn land. Door mijn aanbevelingen
zijn duizenden toegetreden tot de N.S.D.A.P.
Ik beloofde hun, dat de partij nooit in reli-
gieuse aangelegenheden zou ingrijpen. Wat
moet ik hun thans zeggen, nu een man, die
door de rechtbank onschuldig en vrij is ver
klaard, in eenzame afzondering wordt ge
houden in een concentratiekamp?"
„De berichten, die omtrent Niemöller bin
nenkomen, zijn ernstig. Hij is zeerdroef-
geestig gestemd. Hij was gewend met
veel menschen om te gaan en zit thans den
geheelen dag alleen in een cel, behalve een
kwartier iederen dag, dat bestemd is
Gisteren brachten de Deensche Nederlanders, bewoners van de Amager-eilanden
nabij Kopenhagen, die in verband met de Doopplechtigheid van H.K.H. Prinses
Beatrix in ons land zijn, een bezoek aan de geboortestreek van hun voorouders, die
400 jaar geleden naar Denemarken emigreerden. Niet de bewoners van Marken
doch de bezoekers vormden nu eens het middelpunt van belangstelling
De Geref. Kerken te Berlijn
ONS FEUILLETON
Korte inhoud van het voorafgaande
Het huwelijk van den schoolmeester Ver-
duynen van 't dorp Woudewijk wordt eerst
na veel jaren met een dochtertje Willy
gezegend.
Na de lagere school gaat ze naar
gymnasium in de stad. Later wil ze voor
tandarts gaan studeeren.
Na eenigen tijd sluit Willy vriendschap
met Hilda Brinkman, eveneens studente.
Bij haar thuis ontmoet zij Hans Eldering,
student in de rechten, een neef van Hilda.
Deze komt nu dikwijls bij Willy op bezoek.
Hilda weet dat haar neef zeer onstandvastig
in zijn liefde is en zij smeekt hem Willy
niet ongelukkig te maken. Als Hans toch
Willy vraagt, wordt hij, hoewel de lief.ie
wederkeerig is, afgewezen omdat hij onge-
loovig is. Wat later verlooft Willy zich toch
met hem, en als zij haar studie beëindigd
heeft, kan zij in de stad dicht bij het dorp
een praclijk overnemen. Nu trouwen ze
spoedig. Meester Verduynen is inmiddels
gepensionneerd.
Als Willy een paar jaar getrouwd is,
wordt haar moeder ernstig ziek. Zij heelt
nog slechts twee maanden te leven, volgens
den dokter. Willy verpleegt haar zelf.
(Zie vervolg hieronder)
Langzaam uitstervende
Na de Unie van Lutherschen
en Gereformeerden
Onze Duitsche corr. schrijft ons dd. 9 Mei:
De „Vrienden der Gereformeerde Belijde-
is in Groot-Bcrlijn" ontvangen vrij gere
geld „Mededeclingen van hev Presbyterium
der Evangelisch-Gereformeerde Gemeente te
Berlijn' en wij lezen deze berichten steeds
met belangstelling, want er valt voor ons
uit af ve leiden, dat zoowel het kerkelijk be
zoek als het vcreenigiiigsleven onder den
druk der tijden aan omvang heefttoegeno-
Ds. lie- Nordmann, de voorganger de
zer gemeente, die pas kort geleden van een
langdurige ongesteldheid is genezen, steil in
het zooeven verschenen verslag de vraag:
ar zijn eigenlijk te Berlijn en in de
Mark thans nog Gereformeerde gerneen-
en?" En hij beantwoordt deze vraag als
olgt: „Vóór de vcrecniging van Luther
schen en Gereformeerden rot een Unie op
enseh en onder dwang van Koning
Fried rich Wilhelm III bestonden er al
leen te Berlijn een dozijn en in de Mark
Brandenburg in totaal ongeveer 60 Gerefor
meerde gemeenten. DaarVan zijn er thans te
Bei-lijn nog drie: de Fransch-Gereformeerde
gemeente, de Gereformeerde Slotkerkge-
meenve te Köpenick en onze Bethlehemge-
meente. Door deze drie kerken wordt ech
ter slechts 30 pet van de Gereformeerden in
Groot-Berlijn omvat, want het meerendeel
der naar Berlijn gekomen geloofsgcnooten
is kerkelijk onverschillig geworden".
De oorzaken der afvalligheid
Na een beschouwing over den ernst van
zulk een toenemende onverschilligheid ver
volgt ds- Nordmann: „Wij zouden deze af
valligheid van tienduizenden moeten dul
den, wanneer zij tot een andere kerk waren
overgegaan, maar de ervaring leert, dat ook
de onverschillig geworden Gereformeerde
Christen nog zooveel Gereformeerd bewust
zijn behoudt, dat hij andere Berlijnsche ker
ken en Godsdienstoefeningen als ongerefor-
meerd en half RK- verwerpt, dus er niet
aan denkt, om voeling te nemen met een
kerk in de buurt, waar hij is gaan wonen.
„In de Mark zieï het er veel anders uit. Er
beslaat nog een Duitsche Gereformeerde Ge
meente te Brandenburg en een kleine ge
meente in Alt-Landsberg, dicht voor de
poorten van Berlijn. Daar komen dan tien
Fransch-Gereformeerde gemeenten bij in
Angermiinde, Battin. Bergholz, Buchholz,
Granzow, Grose-Ziethen, Potsdam. Prenzlau,
Schwedt en Strasburg, maar de meeste van
deze zijn zoo klein geworden, daï zij nog
nauwelijks over de vereischte levenskracht
beschikken. Toon D. Zalin, de strijder onder
de gereformeerde theologen in de 19de eeuw
een statistiek opmaakte van 'de gereformeer
de gemeenten, velde hij omstreeks 18S5 nog
-M Gereformeerde gemeenten in de Mark
Brandenburg-
Ds- Nordmann stelt de vraag: „Wat is de
oorzaak van dit uitsterven? Is het zoo, gelijk
de predikant' van een vrije gereformeerde
gemeente uit Oost-DuitscJiland ons korte
lings schreef: Wij hebben hier geen voe t ge-
at en zullen dat ook nooit hebben. Neder
land hecfu een heel ander Gereformeerd
crleden, lieden en toekomst!
Het uitsterven historisch verklaard
Ds. Nordmann ©telt hiertegenover de
vraag: „Is hev zoo, gelijk velen in een tijd
perk van kerkelijke politiek beweren, dat
namelijk voor Duitsche zielen uitsluitend de
Luthersche géést past, terwijl hev Gerefor
meerde Christendom met zijn strengheid en
zijn bijbelsclién ernst eerder voor Romanen
Anglo Amerikanen geschikt wordt ge
acht?" Zijn antwoord op deze vraag luidt:
„Wie het wezen van een levendig Gerefor
meerd geloof kent. die weel, dat hev Gerefor
meerde christendom niets anders is dan
gehoorzaamheid tegenover de Schrift om
Gods eere te dienen en hij zal zoo opper
vlakkig niet spreken. Neen, het verval van
't Geref. christendom te Berlijn en in de
Mark Brandenburg heeft twee historische
grijpbare oorzaken: in onze provincie is
niet in de breedte van hev volk doorgedr
gen. want het kwam uit de Gereformeerde
gezindheid van het vorstenhuis der Hohen-
zollern, en het leefde in de gemeenten der
vluchtelingen. Beide feiten waren gevaar
lijke steunpilaren voor het geloof: de Hohen-
zollern hadden sedert 50 jaar al geen inner
lijke belangstelling meer voor de Geref.
belijdenis en namen ze ook niet meer in be
scherming en de gemeenten der Fra-nsche
en Boheemsche vluchtelingen verloren op
den duur hetgeen volkomen begrijpelijk
is haar oorspronkelijk karakter, zij wer
den goede Duivschers en pasten zich ook in
zake het geloof bij de massa der bevolking
al meer en meer aan. Onder den invloed
van deze omstandigheden stierven de Gere
formeerde gemeenten uit en zij móésten uit-
Geloofskracht en verdrukking
„Thans is e oh Ver" zóo besluit ds- Nord
mann zijn uiteenzetting „het uur geko
men, waarop het christelijk geloof onderden
druk der tijden zijn kracht dient ve bewij
zen. I-Ict moet bewijzen niet een zaak vai
theologen en vorsten en vluchtelingen ve
zijn, maar een zaak van levende gemeenten,
die zich om het Woord scharen en vooi
de belijdenis der vaderen een ernstige zaak
is. God roept ons op toe een bewijs van
reformeerde verantwoordelijkheid, zonder
de hulp der Hohenzollern, zonder Fransche
en Boheemsche ondersteuning, dus zonder
meer uit de kracht van het geloof!
„Ook hier geldt het woord: Is het'werk uit
de menschen. dan zal het ondergaan, is het
echter uit God, dan kan het niet onderdrukt
orden!"
3'/4
EERSTE
3y2
HYPOTHEEK
KAPITAAL beschikbaar op courante
huizen in de STEDEN v.a. 3% en in
kleinere plaatsen en op landerijen vanaf
3Vi Brieven met uitvoerige inl.
onder No. 16341 Bur. De Rotterdammer,
Goudsclie Singel 105, Rotterdam.
oefeningen. Naar men mij vertelde, heeft hij
een bijbel en een gezangenboek en, naar
men meent, nog een paar andere boeken. Hij
mag iedere veertien dagen een brief ontvan-
n en er een schrijven, maar de stilte heeft
n zeer slechten invloed op hem.
Mijn algemeene indruk van de reis
was, dat de kerk bereid was de regee
ring op iedere wijze te steunen, doch dat
zij in gewetenskwesties eveneens van zins
is zich tot het uiterste te verzetten.
Het is waar, dat ik op mijn reis voorname
lijk leiders van de confessioneele kerk zag,
h van de 400 Berlijnsche pre
dikanten behooren er ongeveer
280 tot die kerk. Een merkwaardig resul
taat van den toestand is de toenadering
5 c h e n de R.K. en de protestant-
e kerk. In de RJC. kerken bidt men
haaldelijk voor Martin Niemöller.
Er worden nog veel predikanten gearresteerd
tijdens mijn verblijf in Westfalen maakte
ik drie arrestaties mee. Mij is een geval
bekend, dat een geestelijke, die reeds in Oc
tober gearresteerd is, nog steeds gevangen
zit. Sinds 13 Maart wordt zijn cel niet ver
warmd. Een vriend, die hem opzocht, bevond,
dat hij in hooge mate kou leed. Eenige dagen
geleden had ik de eer een groot aantal pre
dikanten toe te spreken „in dekatakombe"
was duidelijk, dat men in tegenwoordig
heid van menschen was, die nieuwe kracht
het Evangelie gevonden hadden. Zij be
spraken onder elkander de praktijk van de
gevangen-is en de techniek van het geva:
zitten, alsof het dagelijksch werk was. Een
oude predikant van een dorpskerk zeide
tegen me:
„Ik heb nog nooit in mijn predikant
schap zulke gelukkige dagen meege
maakt.. Tegenwoordig is een geestelijke
een werkelijk vader over zijn parochia
nen. Het vorige jaar heb ik meer dan
1600 bezoekers op mijn pastorie gehad.
Zulke tijd zijn werkelijk gezegende
70 CRÈME
een weldaad
wnnr ÜW Huid
Diamanten Bruidspaar
Op 28 Mei zal het zestig jaar geleden zijn,
dat het echtpaar Johannes van Vliet
Jzn. en L e n a -v u n V1 i c td e Graaf,
wonende te T er A a r, door de hand des
huwelijks vereenigd is.
De bruidegom is SS iaar en de bruid 84
De heer Johannes van Vliet was een voor
aanstaande persoon en geniet in zijn woon
plaats veel achting. Vele jaren diende hij in
den gemeenteraad de .A-R. fractie; hij was
één der oprichters van de Boaz-Bank ran
Ter Aar en omstreken.
Op kerkelijk terrein heeft hij met groote
toewijding medegewerkt tot opbouw er
bloei der Geref. Kerk. Ook was hij een voor
vechter van het Glir onderwijs.
LAND- EN TUINBOUW
De eierprijzen
Typisch verloop van den handel
Weer zijn de eierprijzen met ongeveer 2ó
cent per 100 gestegen. Volgens den corresp>n
dent van de Tel. heeft in deze prijsverhoo-
ging een bericht van de Duitsche Reich s-
stolle für Eier een belangrijk aandeel: d-
exporteurs hebben name1 ijk aanzegging ge
kregen, dat zij vóór 17 Mei ongeveer oe
helft van het centrale contingent naar
Duitschland geleverd moeten hebben,' daar
anders de n iet-geleverde hoeveelheden aan
andere handelaren zullen worden over
gedaan.
Dit heeft ten gevolge gehad, dat er flinke
aankoopen verrioht zijn, hetgeen natuurlijk
al bijzonder slimuleerend op de prijzen
werkte.
Maar ook Engeland houdt onze markt
prijzen hoog. In verband mét de aanhou
dende prijsstijging in Engeland en gezien
de zeer goede vraag, welke er momenteel
nog bestaat, zal een verdere prijsveWiooging
op de HoRandsche markt geen verwondering
behoeven te wekken. Dat -neemt echter niet
weg, dat er reeds teeltenen zijn waar te ne
men, waaruit afgeleid mag worden dat nu
spoedig het hoogste punt bereikt zal zijn.
De ontwikkeling Ln den eierhandel is i-L
één week tijd zoo typisch verloopen, dat ds
handelaren, die er doorgaans een heel goe
den kijk op hebben, zich niet meer aan voor
spellingen wagen, maar het verdere verloop
rustig afwachten. De prijsverhooging moge
dan voor de pluimveehouders welkom zijn.
de handel vraagt zich slechts af, hoe lang
deze toestand zich zal kunnen handhaven.
Over het algemeen is de opinie, dat het wat
lang d-uurt om dezen tijd van het jaar, eer
de prijsverhooging tot in aRe deelen is u
gewerkt Wat het binnenland betreft, de vi
behoorlijke vraag in het laatst der vorij
week is nu ook wat kalmer geworden cn
schijnt hier al bijna een stabiele toestand
te zijn ingetreden.
Vlas oogst 1938
Het gewas wordt geschat
Van bevoegde zijde vernemen wij het vol
gende:
Zooals bekend is heeft de Minister van
Economische Zaken eenigen tijd geleden be
sloten. voor vlas van den oogst 1938 geen
steunregeling te treffen.
Naar aanleiding van dit besluit werd van
verschillende zijden het verzoek gedaan om
toch de opbrengst van de met vlas beteclde
perceelen door taxatie te velde vast te stel
len, opoat over de noodige gegevens zou
kunnen worden beschikt, wanneer men on
verhoopt toch nog een regeling zou moeten
treffen.
Op dit verzoek werd toen niet ingegaan,
doch waar er thans onzekerheid bestaat om
trent de wijze, waarop de situatie op de
vlasmarkt zich zal ontwikkelen, heeft de
Minister alsnog goedgevonden, dat het te
velde staande gewas zal worden gesohat.
Uit deze goedkeuring dient uiteraam niet
de conclusie te worden getrokken, dat de
5 MEI
DAAL 245,9 M. Uitzending
ens ten uit de Geref. Kerk.
Ds. Joh. C. Brus;
f.m. Tekst: Mat-tn.
41slot: „Meer
5^u. den heer W. Wamsteker, theoL
cand. Tekst: Openbaring 5 5.
II.VER5UM I. 1S75 cn 415.5 M. £.30 NCRV.
8 30 Morgenwijding. 0.30 Gram.muziek. 10.00
Hoogmis. 11.30 Gram.muziek. 12.00 Causerie.
„Week van gebed en offer". 12.15 KKÜ-or-
kes-t (1.001.20 Boekbespreking). 2.00 Gods
dienstonderricht voor ouderen. 2.30 KKO-
Nachtegaaltjes en het KRO-orkest. 3.00 KK<J
Kamerorkest en solisten. 3.45 Religieus hoor
spel met zang. 4.30 Religieuze causerie. 4.5S
Gram.muziek. 5.05 Geref. Kerkdienst. Na af
loop: OrgelspeL 7.20 gewijde muziek (gr.pl.R
7.45 Sportnieu-
dedeelingen. 8.25 Gr:
8.10 Berichten ANP. Me-
ziek. 8.30 Kusslscl*
3.50 Zang en piano.
10.3
HILVERSUM II. 3
AVRO. 5.00 VAR)
Lekten
8.55 VARA. 12.00
IPRO. 8.0012.00
AVRO. 8.55 Gram.muziek. 5 01 Berichten. 9.05
Tuinbouwpraatje. 9.30 Gram.muziek. 9.59 Be
richten. 10.00 Bach-cantate. 10.40 Declamatie
en Gram.muziek. 11.00 Be Ramblers, dubbel-
ble Jetty Canto
Causerie: ..Wie
muziek. 2 00 B
orkest en solist
ten). 4.20 Sport
4.40 Sportrepou
5.00 Gram.muzii
Sportnieuws AN
solist en Gram.muziek. 1.3J
r in Indië wonen". 1.50 Ür.-
ekbespreking. 2.30 Ororoap-
(Om 3 45 eventueel Berich-
Mededeeling'
ws ANP.
ding. 6.IS
iziek. 6.50
:n ANP.,
ics Lajos
9.15 Radiojournaal. 5.30 Om
st en soliste. r0 00 Radiotooneel.
m.muziek. 11.00 Berichten ANP. Hier.
2.00 AVRO-Dansorkest en Gram.-
DROITWTCH 1500 M. 12
1 50 Kwartet. 2.40 Or
:0 Religieuz
35 Viool. 1 05 Orkest
5.20 Boekbespreking. 5.40 Cello en piano. S.li
—8.10 Radiotooneel. 8.15 Kerkdienst. 9.2J
BBC-Orkest en Mannenkoor. 10.50 Epiloog.
4.20 Radiotooneel. 5.29 Orkest. 8.35 Zang. 8.59
Symphonleconcert. 1L20 Orkest. -
BUSSEL 322 en 4S4 M. 322 M.: 10.50 Ensemols
en koor. 11.20 Plano. 12.50 en 1.30 Orkest.
3.05 De Vier van Tholen en Van Lier. 7.29
Zang. 8.20 Orkest m.m v. koor. 11.20 Orkest,
484 M.: 10.20 Orkest 10.50 Harmonicasoli.
11.05 Verv. conc
Aces". 12.05 Vei
Orkest 2.59 soli
Orkest 8.20 Orj
Orkest en zang.
DEUTSCHI.AXOSE!
15 Tijdsein. 1.26 Orkest
a piano. 12.20 Or
kest 2.20 Populair concert 4.20 Orkest 7.50
„Zcno-re". opera. 10.50 Gevar. concert. 12.2't
3.20 Nachtconcert
MAANDAG 16 MEI
HILVERSUM I. 1875 cn
ding. 8 00 Scliriftlezi;
muziek (gr.pl.). (Om 8.15 Ber.) 8.30 G:
muziek. 5.30 Gelukwenschen. 9.45 Gram.mui
10.30 Morgendienst 11.00 Chr. Lectuur. 11.8
Gram.muziek. 12.00 Berichten. 12.15 Gram.
:iek. 12.30 Amsterdamsch Salonorkest
plai
2.15 Zang
uzlek. 3.00.
Wenken voor de keuken. 3.30 Grs
3.45 Bijbellezing. 4.45 Gram.muziek. 5.15 Kin-,
deruurtje. 6.15 Gram.muziek. 6.30 Vragen-
7.15 Vragenuurtje. 7.4S
ANP. herhaling
•ichten. 8.15 Ned.
.fd. Bloemendaal. 9 30 Causerie:
stand van de arbeidersbewe-
Berichten ANP. 10.10 Kameror.
sos-:
Yolk<
„De huidige
ging". 10.05
leest „Ars 1
10.45 Gymn;
11.30 Gram.:
lezing.
HILVERSUM IT. 301.5 M. Algemeen Programme
verzorgd door cle AVRO. 8.00 Gram.muziek-
10.00 Morgywijding 10.15 Gram. muziek. 10.3')
Ensemble Willy Kok en declamatie. 12.39
AVRO-Dansorkest 1.00 Gram.muziek. 1.45
Omroeporkest 2.45 Gram.muziek. 3.15 Om
roeporkest m.m.v. solist 4.30 Causerie: ..Mu
sic-all" (met gT.pL). 5.30 Kovacs Lajos' or
kest 6.30 Gram.muziek. 7.00 Pianovoordracht
7.30 Astronomische lezing. 8.00 Berichten
ANP., eventu-eel gram.muziek. 8.15 Concert-
gebouw-orkes
Twilight Ser?
Berichten ANP. hierna het AVRO-Dansorkest
11.40—12.00 Gram.muziek.
DROTWICH 1500 M. 12.20 Kerkgeschiedenis.
- n islanders 1.50 En-
i Orgel. 4.50 Viola tn
Tible. 3 20 Orkei
8.10 Orgel 8.40 Causerie. 9.00 Radiotooneel.
9.40 Politiek overzicht. 9 55 Orkest cn koor.
10 33 Strijkkwartet 11.35 Nachtegalenzang.
RADIO PARIS 10-18 M. 1.50 Zang. 3.05 Zang. 3.20
iano. 4.20 Zang. 5.20 Orkest. 8.35 Zang. 8.50
Opera.
KEULEN 456 M.
Orkest 1.35 Sympl
concert 4.20 Orkest 6.40 Qui
Weekoverzicht 9.20 Orkest 10.50 Orkest
12.30—3.20 Nachtconcert.
BRUSSEL 322 cn 484 M. 322 M.: 12.50 en 1.31
Orkest. 8.50 Orkest.
484 M,: 12.50 en 1.30 Orkest S.50 Orkest 6.3!
en 7.0o Orgel. 8.20 Operette „La fille du tam
ï-kwartet. 8.20 Literair-n
imma. 9.30 Duitschlandecho.
11.20 1st
7.30 Man do-
uzi kaal pro-
9.35 Kwartet
Minister thans voornemens is wel een
steunregeling te treffen.
Als gevolg van de hiervoor genoemde be
slissing hebben de provinciale landbouw
crisisorganisaties een dezer dagen aan da
haar bekende vlastelers een formulier voor
de aanvraag van taxatie toegezonden.
(95
„Meer beloftes wil ik je niet laten afleggen, kind! Ik heb
het altijd verkeerd gevonden, als ouders dat deden. Wie de
aarde gaat verlaten, moet degenen die er blijven, geen
dwangbuis aandoen. Dit, wat ik je vraag, is tot je eigen
bestwil en ik bedoel ook trouwens, dat je die twee beloftes
houdt, voor zoover het je mogelijk is. Mochten er omstan
digheden in je leven komen, die het je moeilijk maken woord
te houden, acht je er dan van ontheven."
„Wat wou u voor vader?,,
„Wat wou jij?"
„Hem bij me nemen."
Moeder dacht aan de dagen, toen hij zelf dat zoo graag
had gewild. Of hij er nog voor zou voelen? Ze betwijfelde
het. Ze wou er nog eens over praten met hem alleen.
„Je moet vader maar laten doen, wat hij het liefst wil,
kind! En vooral niets overijld aanpakken. Laat hij een beetje
lot zichzelf komen, eer hij een beslissing neemt."
Moeder praatte over al die dingen zoo kalm, zoo ver
standig. 't Was eigenlijk, of ze enkel maar een poosje op
reis zou gaan. Een maand geleden zou Willy het onmoge
lijk hebben geacht, bedaard aan moeders bed te zitten en
deze dingen te bespreken. Maar 't was zoo zoo of het
niet écht was.
Vijf weken ging het leven op deze wijze voort. Moeder
scheen niet te verminderen en Willy begon al te hopen, dat
de dokters het toch te donker hadden ingezien. Toen ineens
verergerde de kwaal. De maag gaf alle voedsel terug, de
pijnen werden hevig en gingen van benauwdheden ver
gezeld. Er moest een verpleegster bij komen, er moest ge
waakt worden. Hans kwam nu ook dagelijks. Wèg waren
de mooie dagen, wèg waren de rustige gesprekken, er was
alleen de pijn en de benauwdheid en bij de omstanders de
schrijnende smart. Machteloos te staan bij zoo groot een
lijden, geen lafenis te durven bieden uit vrees voor felle
pijn! Een dag voor het einde scheen het leed geleden. Ze
sprak niet meer van pijn, ze was niet meer benauwd. De
dokter was verwonderd over dit verloop; Willy noemde het
gebedsverhooring. Niet in pijn en benauwdheid zou moeder
sterven. Ieder sprak ze toe, helder, kalm. Ze getuigde van
haar geloof, van haar zeker weten, dat haar zonden ver
geven waren, dat Jezus haar woning klaar had en gereed
stond om haar te halen. Ze vermaande Hans, ook den
Heiland te zoeken, ze vermaande Willy Hem nooit los te
laten, ze zei tot haar man, dat zijn reis ook bijna volbracht
was, ze zei met veel nadruk, dat ze niet moesten treuren,
ze bad om troost en kracht voor hen, die achterbleven.
Ze bleef bij haar bewustzijn tot na middernacht. „Leg
me nog eens om", vroeg ze toen. „Nu ga ik slapen. Hij is
heel dichtbij. Jezus."
Dit waren haar laatste woorden. Op aarde ontwaakte ze
ze niet meer.
HOOFDSTUK XLV
Veertien dagen na de begrafenis was Willy weer thuis
en werkte, werkte harder dan ooit te voren, 't Scheen toch,
dat Jo Peters niet ten volle voor haar taak berekend was
geweest. De laatste weken had ze hoegenaamd niets te doen
gehad: de patiënten hadden voor zoover ze konden op Willy
gewacht. Vreemd, alle keeren, dat ze Hans gevraagd had
hoe het ging, was zijn antwoord geweest: „uitstekend".
Natuurlijk kon hij niet beoordeelen, hoe ze werkte, maar aan
het sterk verminderd patiëntenaantal had hij toch wel
kunnen merken, hoe er over de assistente gedacht werd.
De huishouding, dié was uitstekend verzorgd. Alles zag
er uit, of ze niet weg was geweest en Emma had een admi
nistratie aangelegd, die geen boekhouder haar verbeteren
zou. Beste Emma. Ontroerend gelukkig had ze zich getoond
over Willy's terugkeer. Zij ook had het niet op Jo begrepen,
naar ze duidelijk blijken liet. Wonderlijk. Ze had toch maar
weinig met haar te maken gehad, daar Jo eerst tegen twaal
ven kwam en na afloop van haar werk weer was vertrok
ken. Raar, die algemeene antipathie, te meer, daar niemand
iets bepaalds had aan te merken.
Willy vond niet veel tijd, om er zich in te verdiepen. Er
was zóóveel te doen, dat ze zelfs 's morgens patiënten moest
behandelen die eerste week en tot zeven uur doorwerkte.
Hans was vol goede zorgen voor haar, vond het hoogst
onaangenaam, dat ze ineens weer zoo moest aanpakken.
Hem mislukte elke sollicitatie en dan zijn vrouw zóó te zien
werken, 't werd hem ondraaglijk, naar hij telkens zei. Hu-
spande zich werkelijk genoeg im om wat te krijgen, had ook
wel eens iets te doen, maar 't waren altijd kleine zaakjes,
die veel tijd kostten en weinig opleverden. Zijn boek ja,
dat was bijna klaar, maar hij stond nog voor enkele moei
lijkheden. die ernstige studie en daardoor veel bezoeken aan
de universiteitsbibliotheek noodig maakten. Wlly vond
nauwelijks tijd om naar hem te lusteren. Het grootste ge
deelte van den dag was ze bezet en. als ze even een oogen-
blik had om tot zichzelf te komen/leefde ze terug in de voor
bije weken. Gelukkig kreeg ze van haar vader goed bericht.
De huishoudster, een eenvoudige weduwe uit een naburig
dorp, voldeed uitstekend en. hoewel hij zich erg eenzaam
voelde, had hij er toch geen spijt van, in zijn eigen huis
gebleven te zijn. Willy had er ook geen spijt van, dat zoo
zijn besluit gevallen was. Ze had het volkomen gemeend,
toen ze hem vroeg, bij haar in te komen, het was haar eerst
een teleurstelling geweest, dat hij er zelfs niet over denken
wou, maar weer terug in den gang der dagelijksche dingen,
voelde ze, hoe hier het leven den ouden man een marteling
zou zijn geworden. Zij in haar werk. Hans bijna elke dag
weg. hij zou het niet hebben uitgehouden. Zooals het nu
ging, was het beter. De huishoudster had een gunstige
indruk gemaakt en in de weinige dagen, die Willy met haar
samen was geweest, had ze er zich over verwonderd, hoe vlug
en gemakkelijk de vrouw zich in te werken wist.
„We komen vaak over", had ze haar vader beloofd, maar
hoe ze er de tijd voor zou vindenZe moest ook nog on
geveer alle rekeningen schrijven over het verloopen halfjaar.
Ze was daar juist aan begonnen, toen het bericht van moe
ders ziekte haar wegriep.
Wordt vervolgd.
