MAANDAG 4 APRIL 1938
EERSTE BLAD PAG. a
De Spaansclie burgeroorlog
Lerida en Gandesa door de
rechtschen bezet
MADRID
ZWAAR GEBOMBARDEERD
DE troepen van den reohtschen
generaal V a 1 i n o hebben Zater
dag de stad Gandesa ingenomen, en
hebben inmiddels een punt bereikt,
dat nog slechts op 13 K.M- van Tortosa
ligt, en vanwaar zij reeds de zee kun
nen zien. Het hoofdkwartier te Sala
manca vermoedt, dat binnen twee da
gen de rechtsohe kolonnes erin zullen
slagen, de verbinding tussohen Bar
celona en Valencia te verbreken.
De verbinding tusschen Barcelona
en Valencia loopt nu ernstig gevaar, te
meer, omdat nu ook een andere na
tionalistische kolonne de republikei
nen langs de Ebro op grooten afstand
heeft teruggedrongen, en de stad Mora
de Ebro wist te bezetten. Deze ©tad
ligt op 50 K.M. ten Westen van Tarra
gona, en (hemelsbreed) slechts op 25
K.M. van de zee, zoodat nu de weg
langs Spanje's Oostkust op twee pun
ten tegelijk bedreigd wordt.
De strijd om Lerida is, naar United Press
officieel uit Burgos verneemt, Zaterdag
middag in het voordeel van de nationalist en
beslecht. Na buitengewoon hevige gevech
ten, waarbij de witte troepen van generaaj
ïaguc ten slotte tot een stormloop over
gingen, moesten de republikeinen ten 6lot:e
het centrum van de stad ontruimen, zoodan
'de witten er 's avonds zeven uur heer en
meester waren. Sommige republikleinschc
cfdeelingien hebben zach nog in een aantai
huizen verschanst, doch overigens hebben
de w ten, naar ook dioor Reutor bevestigd
;wordt, de geheele stad in handen.
Bombardement van Madrid
Gistermiddag heeft de Spaansche hoofd
stad, toen bij prachtig zomerweer zich vale
■wandelaars op straat hadden gewaagd, plot-
llng een zwaar bombardement moeten door
staan. Een regen van granaten daalde op
Madrid neer. waarvan er sommige van zad
zwaar kaliber waren. Niet alleen het cen
trum, maar ook de buitenwijken en zelf* de
neutrale zone werden door de granaten ge
troffen. Rookwolken, die uit de gebouwen of
de straten opstegen, vormden een nevel
waardoor men niets meer kon zien. MerK-
waardig was de rust, waarmede, ondanks
alles, een aantal mensöhen bleef rondwan
delen alsof niets aan de hand was. Het ge
wone straatverkeer werd vrijwel geheel
stopgezet, maar binnen vijf minuten zag
mien overal ambulance-auto's rondrijden. Nr,
anderhalf uur was het bombardement afge-
loopen.
Arrestaties ln Catalonig
Volgens eenige buitenlanders, cüe in deze
'dagen Barcelona verlaten hebben, aldus
verneemt Havas uit Perpignan, heeft maai
30 van de lichtingen aan den mobilisatie-
oproep der Catalaansohe regeering gehoor
gegeven- De anarchistenfederatie is nu een
campagne begonnen om de „verraders" aan
te klagen en verdachten te ontmaskeren.
Reeds zouden vele arrestaties zijn verricht
Volgens de Parijsche „Temp©" valt hel
moeilijk na te gaan, welk lot dezen gevan
genen, onder wie zich circa 80 Franschen
bevinden, te wachten staat. Ook de Fransch®
consul te Tarragona is gearresteerd. De
Fransche ambassadeur wendt alle pogingen
aan om zijn. vrijlating te verkrijgen.
Frankrijk stuurt vluchtelingen terug
De Fransche overheid zendt op groo-
te schaal de Spaansche republikein-
sche soldaten, die op haar grondgebied
waren gevlucht, naar Catalonië terug.
Volgens een bericht uit Toulouse zou
den er reeds 5440 naar Spanje zijn
teruggekeerd.
Voordat tot dezen terugtocht beslo
ten werd, hebben de Fransche auto
riteiten in de vluchtelingenkampen
een stemming laten houden, waarbij
die 9olaaten vrij kond!en kiezen, of zij
naar het nationalistische Spanje of
naar Catalonië wilden gaan. Van de
6000 miliciens, die te Luchon geïnter
neerd zijn, hebben er 250 verklaard,
via Hendaye naar het rechtsohe Span
je te willen gaan. Wat er met die 250
gebeuren zal, staat nog niet vast.
De Fransche autoriteiten hebben zich tot
de nationalisten gewend, met het verzoek
of zij aeze republikeinsche vluchtelingen
willen opnemien. Het antwoord van de
autoriteiten te Irun luidde echter, aldus
Havas, dat men bereid is, die vluchtelingen
op te nemien, die „geen ernstige fouten heb
ben begaan".
De naet-strijdibare mannen onder de
vluchtelingen alsook de vrouwen en kin le
ren, zullen in Frankrijk blijven. Reeds zijn
er 1.200 naar het oemtrum van Frankrijk
overgebracht: te Luchon zijn er nog maai
220 overgebleven.
Nog steeds is niet bekend, wat er gewor-
is van de 43ste divisie, die ia de Val
de Aran afgesneden is. Men verwacht dal
velen van deze soldaten binnenkort over de
grens zullen komen. f
Volksfront-manifest aan Engeland
Alle partijen van 't Spaansche volksfront,
te weten de republikeinsche unie, de links-
republikeinen, de socialisten, de communis
ten en de anarchistische en socialistische
vakverbonden, hebben een manifest gericht
tot het Brilsche volk. waarin zij uiting geven
ïan haar vastberaden bestluit den strijd
»-oort te zetten en haar dank uitspreken jfe-
gens het Britsche volk.
„Het is thans Spanjes beurt aldus het
manifest om aan den door het fascisme
georganiseerden internationalen rooftocht
ten prooi te valien. Spanje vormt slechts een
episode, vergeleken bij dat wat nog in voor
bereiding is, en maar een voorproefje van
hetgeen de wereld in de toekomst bedreigt.
Spanje behoeft echter niet slechts een episo
de te zijn, het kan een definitieven slagboom
ormen, die dezen misdadigen aanval tot
staan brengt
Elke Spanjaard zal met vreugde zijn leven
geven voor den Europeeschen en den we
reldvrede. Vóór den oorlog was Spanje een
land, waar enkel ellende bloeide en waar het
moeilijker was werk te krijgen om te kun
nen leven dan het thans is om een vijande
lijke stelling te vermeesteren. De eenige mis
daad van de republiek was het, dat zij een
einde wilde maken aan den feodalen staat
den Spanjaarden eenzelfde peil van ga-
jchtigheid deelachtig wilde doen worden
als cte bevolking van andere landen geniet".
Het Oostenrijksch
legioen te Weenen
Een concentratiekamp
symbolisch verbrand
Zaterdag heeft het Oostenrijkschc legioen
te Weenen een plechtig appél gehouden,
rbij gouwleider B ii r c k e 1 aan de
mannen den dank van den Führer over
bracht en verklaarde: „Het legioen zal
■taan volgens den wil van Hitler een
model troep voor de S. A. van Oostenrijk
De Japansch-Chineesche oorlog
Tsjang Kai Sjek
wordt dictator
Het Keizerskanaal rood
van het bloed
Het belangrijkste nieuws over het
Chineesch-Japansche conflict is wel,
dat Tsjang Kai Sjek thans dicta
toriale bevoegdheden heeft gekregen.
Alühams in het in spoedzitting bijeen
geroepen congres der Kwomintang is
hij benoemd tot algemeen uitvoerend
bestuurder van de Kwomintang met
het recht tot uiteindelijke goedkeuring
en veto. Deze functie is ingesteld om,
zooals reeds gezegd is, een eenhoofdige
staatsleiding te bezitten, welke als
zoodanig in het conflict met Japan
kan optreden.
Het. congres der Kwomintang heeft een
manifest opgesteld, waarin o.a. gezegd
wordt, dat China uitsluitend op zichzelf
moet bouwen, zonder van de bevriend© mo
gendheden iets anders te verwachten dan
moreelen steun, waarvoor het overigens er
kentelijk is.
Het congres doet verder een beroep op de
nationale eenheid, om de politieke geschil
len te vergeten 'en het belooft, ma de over
winning, de vorming van een regeering
overeenkomstig de leerstellingen van Soen
Yat Sen.
Maarschalk Tsjang Kai Sjek heeft
verklaard dat Japan dertig nieuwe divisies
naar China zou moeten zenden wil het zijn
plannen verwezenlijken, hetgeen onmoge
lijk is.
De strijd aan het Keizerskanaal
De Japansche woordvoerder te Shanghai
heeft meegedeeld, dat „het water van het
Keizerskanaal in het zuiden van de provin
cie Sjantoeng rood is gekleurd door liet
Moed".
De zich volgens den Japanner terugtrek
kende Ghineesohe troepen zouden bij Taiei
Tsjwang ten gevolge van de Japansche
luchtbombardementen buitengewoon groote
verliezen hebben geleden.
De stellingen der Chineezen op den Noor
delijken oever van het Keizerskanaal zou
den in gevaar verkeeren, doch Taier
Tsjwang zelf wordt, naar de Japansche
woordvoerder toegaf, nog door de Chinéezen
bezet.
De stafchef der S. A., Lutze, noemde
ït in een toespraak de eerste taak van
het legioen, te marcheeren ten gunste van
het plebisciet op 10 A^ril.
Aan de plechtigheid namen voorts deel
5 corpsleider van het nationaal-socialisti-
sche corps motorrijders, Muehnlein, de
rijksarbeidsleider Hierl en een aantal ge-
Het concentratiekamp Woellersdori
Het voornaamste concentratiekamp van
het vorige regime, Woellersdorf, is symbo
lisch platgebrand, doordat een barak op
bevel van B r c k e 1 in brand is gesto
ken.
Duizenden personen onder wie honder
den vroegere bewoners van dit kamp,
woonden deze gebeurtenis bij. Bürckel
heeft meegedeeld, dat binnenkort ter
plaatse een gedenkteeken opgericht zal
worden met het opschrift: „Gij hebt'trouw
aid en zege geoogst. Uw oogst echter
is ons Duitschland".
Gelden voor woningbouw
De Duitsche minister van arbeid S e 1 d t e
heeft voor woning-doeleinden in Oostenrijk
opnieuw een bedrag van 21 millioen rijks-
mark beschikbaar gesteld.
Nog steeds Schuschnigg
Eenige Fransche bladen, aldus seint het
D.N.B. uit Weenen, publiceeren nog voort
durend onjuiste berichten over Oostenrijk.
De „Figaro" bevatte o.a. de bewering, dat
de 9-jarige zoon van dr. Schuschnigg
in een opvoedingsgesticht was opgesloten,
opdat aldus pressie op zijn vader zou kun
nen worden 'uitgeoefend.
Volgens de bewering van een ander blad
zou Schuschnigg zelfs zelfmoord gepleegd
hebben.
Tegenover deze geruchten kan worden
geconstateerd, dat de vroegere Bondskan
selier zich, tezamen met zijn familie, be
houden en wel en ongestoord in het slot
Belvedère, zijn vroegere woning, bevindt.
Verschrikkelijk ongeluk te
Bologna
Race-auto doodt zeven personen
Bij een wedstrijd met race-auto's te Bo
logna (N.-Italië) is een der wagens, be
stuurd door twee Italiaansche coureurs, met
volle vaart ingereden op het publiek, dat in
dichte rijen langs het parcours stond ge
schaard. Het ongeluk kostte zeven dooden
en twintig gewonden.
Belgie en de positie
van Nederland
Gent en de sluisbouw
te Terneuzen
In het verslag van oe Belgische Senaats-
jmmissie van buitenlandsche zaken wordt
gezegd, dat België zeer veel belangstelling
heeft voor het internationale statuut van
Nederland.
„De gelijkheid van onze belangen, aldus
het. verslag, doet ons met aandacht de ont
wikkeling der maatregelen tot versterking
van het leger volgen. Het is niet twijfelach
tig. dat een steeds vertrouwelijker samen
werking op politiek en economisch gebied
beide landen voordooien kan verschaffen,
cvie niet onderschat mogen worden. De com
missie dringt er op aan, dat de regeering
geen gelegenheid voorbij zal laten gaan om
tot een snelle en bevredigende oplossing der
nog hangende prohlenen te komen.
Het is noodzakelijk, aldus zegt het ver
slag elders, dat te Terneuzen een nieuwe
zhesluis wordt gebouwd, als men niet wil,
dat de haven van Gent door een gewoon
ongeluk versperd wordt. Deze sluisbouw
werd reeds behanaeld in het verdrag van
1894, dat in artikel 13 zeide, dat bij een ver
van de Belgische regeering de Neder
landsche bereid zou zijn den bouw eener
sluis onder het oog te zien.
Het was een fout, dat men in 1935 dit
vraagstuk, dat in beginsel door geen van
beide landen betwist wordt, bij alle andere
hangende problemen voegde.
Het leven en de toekomst van de Gentsche
haven zijn afhankelijk van de onmiddellijke
uitvoering van dit werk. Het is gewenscht,
dat de Belgisohe regeering den sluisbouw
vraagt.
Hongarije heeft geen
fascisme noodig
De rijksbestuurder waarschuwt
tegen raddraaiers
Admiraal H o r t h y, de Hongaarsche .j
rijksbestuurder, heeft voor de microfoon
een politieke rede gehouden, waarbij
hij zich keerde tegen mannen als
Szalasy en Festeticz, die zich
als de fascistische leiders van Hongarije
aangediend hebben.
Hen, die onrust en tweedracht willen
zaaien, vervolgde de rijksbestuurder,
maak ik met nadruk opmerkzaam op
de gevolgen, die dit voor hen kan heb
ben. In 1919 hebben wij het land gezui
verd van de onverantwoordelijke ele
menten, en wat wij toen konden, heb
ben wij nog niet verleerd.
Vrijheid is de schat van het volk. Zonder
vrijheid kunnen wij niet leven, maar even
min kunnen wij gedoogen, dat van de vrij
heid misbruik gemaakt wordt.
Tevens heeft onze constitutie gewild, dat
slechts mannen van beproefde bekwaam
heid en niet demagogen het roer van den
staat in handen houden.
In den laatstcn tijd zijn er lieden ge
weest, die gepoogd hebben, de politieke
eensgezindheid onzer officieren te versto
ren. Ik ben er evenwel van overtuigd, dat
de pogingen dezer onrustzaaiers nimmer
met succes bekroond zullen worden. Dege
nen, die onder het mom van idealisten,
doch gedreven door eigenbelang willen
trachten te experimenteeren, waarschuw ik:
Blijft van onze officieren af. Onze offi
cieren weten, dat het leger aan geen enkele
partij, maar aan de geheele natie behoort,
Eenigerlei afwijking van dezen stelregel en
de invoering van revolutionn^e metho
den zal ik nimmer dulden.
Een Japansche spionnage-poging?
Het officieele Sovjet-telegraafagentschap
Tass meldt, dat de „Japansche zaakgelas
tigde in Afghanistan, Tsoeroekoe V aba ra
zich aan een ongehoorde onbeschaamdheid
jegens den nieuwbenoemden Russischen
ambassadeur M i c h a i 1 o f, die onlangs te
Kaboel arriveerde, schuldig heeft gemaakt".
Tijdens een beleefdheidsbezoek, dat de
Japansche zaakgelastigde den ambassadeur
bracht, zou hij hem botweg voorgesteld
hebben, zich voor spionnage te leenen en
voor Japan werkzaam te zijn. Nadat hij
vervolgt Tass het verontwaardigde ant
woord ontvangen had, dat hij verdiende,
ginig de zaakgelastigde in een toestand van
groote opwinding heen.
Volgens berichten uit goede bron heeft
de Russische ambassadeur te Tokio krach
tig tegen het optreden van den Japan
schen zaakgelastigde geprotesteerd.
De Egyptische verkiezingen
Groote nederlaag voor de Wafd-partij
Volgens de officieele berichten hebben d
regeoringstroepen in Boven-Egypte 51 zetels
gekregen, de groep van Maher 24 en de Wafd
3. Volgens de berichten uit het geheele land
hebben de verkiezingen een tamelijk rustig
verloop gehad. Te Kaïro en in de groote pro
vincieplaatsen hebben echter wel huiszoekiri
gen en arrestaties plaats gevonden.
Ook in Beneden-Egypte hebben de aan
hangers der Wafel een groote nederlaag ge
leden; rie juiste uitslagcijfers zijn echter nog
niet bekend. Bij incidenten zdjn drie men
schen
Uit Oost- en West-lndië
Dr A. F. Philips
over Indie
Een kennismaking, die een
openbaring was
De Britsch-Italiaansche
onderhandelingen
Nog vóór Paschen een accoord?
In Britsohe kringen is men van meening,
dat de Britsch-Italiaansche besprekingen
reeds tot overeenstemming over de algemee-
ne beginselen heèlben geleid en dat de onder
handelingen vóór Paschen met succes be
kroond zullen worden. Niettemin gelooft,
men, dat de onderteekening der overeen
komst uitgesteld zal worden tot een bevre
digende regeling van de terugtrekking der
vrijwilligers uit Spanje verkregen zal zijn.
In Fransche kringen te Londen wordt ge
zegd, dat de Britsch-Italiaansche besprekin
gen in Parijs gunstig beoordeeld worden en
dat een overeenkomst den weg zou kunnen
effenen voor directe Fransch-I'taliaansche
onderhandelingen.
Velen zijn van meening, dat een Britsche
erkenning van de verovering van Abessynië
het voor Frankrijk gemakkelijker zou ma
ken tot een dergelijken stap over te gaan,
nadat de kwestie te Genève behandeld zaï
zijn. Er zou dan geen belemmering meer zijn
voor het benoemen van een Fransch ambas
sadeur <te Rome.
Hitiers Italiaansche reis
Behoudens onvoorziene omstandigheden
zal H i 11 e r op 3 Mei a.s. in Rome aanko
men. 6 Mei vertrekt hij naar Napels en keert
vandaar den volgenden dag naar Rome te
rug. 9 Mei zal hij zich te Florence bevinden.
Bij het bezoek zal de Italiaansche lucht
macht een grootsche demonstratie geven aan
de kust van de Micldellandshce Zee, waar
aan 300 toestellen zullen deelnemen. Echte
bommen van alle kalibers met groote explo
sieve kracht zullen worden uitgeworpen. De
demonstratie zal ziel. binnen enkele minuten
afspelen en den indruk wekken van
werkelijken luchtaanval. Daarna zullen de
toestellen gezamenlijk „stunts" uitvoeren.
Amerikaansch Congres krijgt
recht van veto
Op advies der leiders in het Huis van Af
gevaardigden heeft president Roosevelt er
in toegestemd zekere wijzigingen te brengen
in de voorgestelde reorganisatie-wet van de
Amerikaansche regeering.
De oppositie in het Congres was zoo groot
geworden, dat de regeering er thans in
heeft toegestemd een amendement in de
wet op te nemen, waarbij het Congres rle
bevoegdheid verkrijgt om door een speciale
Branddrama op een Deensch schip
Vijf schepelingen gered
Op het Deensche s.s. „Tongking", dat met
een gemengde lading aan boord Penang
(Malakka) had verlaten, is door onbekende
oorzaak brand uitgebroken. Een vaartuig
van de kustwacht heeft een vijftal schepe
lingen kunnen redden, die met wonden
overdekt aan boord werden gebracht. Om
trent het lot van de overige veertien leden
van de bemanning, zoomede dat van den
kapitein en diens vrouw, is niets bekend.
Het radio-station van Penang meldt, dat
het schip de oproepen niet meer beant
woordt.
Voor zijn vertrek uit Ned.-Indië heeft dr.
Philips aan Aneta een interview toege
staan, waaraan wij het volgende ontleenen:
Op de eerste vraag, met welk doel dor.
Philips naar Indië gekomen was en in hoe-
s dit doel is verwezenlijkt, antwoordde
de groot-industrieel, dat het hoofddoel was,
Indië te leeren kennen en dat de kennisma
king in alle opzichten een openbaring is
geweest. Zoowel dr. Philips zelf als zijn echt-
genoote zijn enthousiast over dit land, dat al
hun verwachtingen heeft overtroffen. Dr.
Philips is van meening, dat iedere fabrikant
ondernemer, die in Indië belangen heeft,
dit land moet hebben gezien. Daartegenover
stelt hij echter onmiddellijk, dat ook ieder
een, die in Indië zelf een leidende positie
inneemt, zich voortdurend op de hoogte be
hoort te stellen van de groote problemen,
waarmede men in Nederland te doen heeft,
want terwijl men dikwijls klaagt over de
onbekendheid in Nederland omtrent de In
dische aangelegenheden, heeft dr. Philips
gemerkt, dat men in Indië toch niet altijd op
de hoogte is van de speciale moeilijkheden,
waarmede men in Nederland te maken heeft.
Dit wederzijdsche contact is trouwens niet
alleen noodzakelijk voor bedrijfsleiders, maar
het zou nog verder kunnen worden uitge
strekt. Dr. Philips acht het heelemaal niet
onjuist, wanneer de fractie-leiders uit het
Nederlandsche parlement en uit den Indi-
schen Volksraad reizen ondernemen naai
Nederland en naar Indië, opdat zij daardoor
weten, hoe de toestanden in de belde rijks-
deelen bij de groote wisselingen, die de po
litieke en handelsverhoudingen ondergaan,
wel zijn.
Sumatra cn Java
Onmiddellijk is Dr. Philips het verschil
opgevallen tusschen Sumatra en Java. Om
het te typeeren dmkte hij het zoo uit: dat
men zich op Java als het ware voortdurend
in de Kalverstraat bevindt en dat het overal
even druk is, terwijl men op Sumatra ge
troffen wordt door de grootschheid van d«
natuur, door de geringe bevolking. Op Su
matra wordt men getroffen door den grooten
ondernemingsgeest, die daar aan den dag
wordt gelegd en men ziet daar in de praktijk,
wat het beteekent om er tabak te verbouwen
en om er rubber te planten. Ook heeft men
geen idee van den geweldigen omvang, die
oliepalmondernemingen, tabaksplantages er
rubbero'ndernemingen hebben en het is ver
bazend leerzaam om daarvan kennis te
nemen.
Men ziet ook op Sumatra dat het Binnen-
landsche Bestuur lang niet altijd onder roos
kleurige omstandigheden werkt en dr.
Philips gelooft, dat Europeesche ambtenaren
hun groote prestaties alleen maar kunnen
verrichten omdat zij daarin worden bijge
staan door dappere Nederlandsche vrouwen,
die in alle eenzaamheid ervoor zorgen, dat de
ambitie 'blijft en de energie wordt aange
vuurd.
Had op Java reeds de bijzondere irrigatie
de aandacht van dr. Philips getrokken, zijn
bewondering steeg nog voor hetgeen op dat
gebied op Bali is gepresteerd.
Jeugdige leiders
Het is wel geen wonder, dat het juist dr.
Philips is opgevallen dat de Nederlander in
Indië reeds op vrij jeugdigen leeftijd in lei
dende posities wordt geplaatst. Veel spoedi
ger draagt men hier een groote verantwoor
delijkheid en veel strenger is de selectie dan
b.v. in Nederland. Dit heeft inderdaad zijn
voordeelen. Er gaat daardoor van die leiden
de figuren een sterk enthousiasme uit en het
belangrijke werk wordt met de grootste
mo ondernomen.
De Phohi
Zooals men weet besteedde dr. Philips een
deel van zijn tijd aan de waarneming va
resultaten, die met een geregelde uitzending
van de Phohi in Nederlandsch-Indië worden
bereikt. Op dit gebied was dr. Philips
openhartig. Hij verklaarde, dat hem gebleken
is, dat de muzikale uitzendingen nog verbe
tering behoeven. Aan de verbetering niervan
wordt reeds gewerkt. Reeds einde Mei zal
een nieuwe zender voor Indië worden open
gesteld, die op een golflengte van ongeveer
14. M. zal uitzenden. Verder ligt nog in de
bedoeling ook de 16.88 M. te versterken,
indien van Indië bepaalde steun te verwach
ten is, waardoor een en ander economisch
verantwoord wordt.
Op de vraag, hoe de heer Philips erover
dacht, een dergelijk contact van Indië uit
ook naar Nederland mogelijk te maken, luid
de het antwoord, dat het inderdaad bij groote
evenementen zeer goed is wanneer de stem
van Indië wordt gehoord. Zoo heeft men on
getwijfeld geapprecieerd, dat na de geboorte
van Prinses Beatrix ook de reactie daarvan
in Indië door Nederland via de radio kon
FRIESGHE BOTERDRABBELKOEKEN
de **an
BINNENLAND
Ned. Ver. van Chr. Handels
reizigers
Het tweede lustrum
De Ned. Ver. van Chr. Handelsreizigers
en Handelsagenten bestaat binnenkort 10
jaar, in verband waarmee het orgaan van
de vereeniging in feestelijk gewaad is ver
sohenen. Het tweede lustrum wordt her
dacht in de tiende jaarvergadering, welke
op Zaterdag 23 April te Rotterdam in
de groote zaal van rGand Hotel „Coomans-
Bristol" wordt gehouden. Aan den voor
avond van dezen dag, op Vrijdag 22 April
wordt in dezelfde zaal een openbare verga
dering gehouden, waarin als sprekers zul
len optreden Ds A. G. B a r k e y Wolff,
Geref. predikant te 's-Gravenihage en de
heer A. Graafland, voorzitter der Ver.
De heer J. C. Nobel van Vlaardingen zal
declameeren.
Op Zaterdag 23 April zullen 's morgens
huishoudelije aangelegenheden worden be
handeld. 's Middags zal het woord worden
gevoerd door Dr A. A. L. R u t g o r s van
's-Gravenhage, oud-gouverneur Suri
name oven „Iiuiié's handelsmoeilijkiieden".
In bussen 6 sL 0.50; 10 sL 0.85;
Luxe bussen 10 st. 0.90; 17 st, 1-50;
Boven 1 2.— franco
Telef. 20 Gironummer 30584
J. C. REPKO WORKUM
Leidingwater
en Jodiumgebrek
Jodiumtekort vuile men met
levensmiddelen aan
Dr. P. Meerburg te Bussum, oud-diirec- ve
teur van het Centraal Laboratorium voor d« no
Volksgezondheid, lid van de StrumacommisJ va
van den Gezondheidsraad, schrijft in dtw<
Tel. een artikel over het Gooische drinkwaj ge
n verband met de sombere inzichten var K<
Gooische artsen hieromtrent. Beweerd wordt, g©
dat het optreden van struma te wijten is aan vo
ondeugdelijk drinkwater. ln
Tegen de beschuldiging, dat het Bussum-
sche leidingwater door zijn laag gehalte aar de
jodium ondeugdelijk is, moet met krachlou
worden geprotesteerd, aldus dr. Meerburg, P©
„Gedurende een 20-tal jaren is door mij yr
ambtelijk, het Bussumsche leidingwater schei-Jat
kundig en bacteriologisch onderzocht en he^ge
water is steeds voortreffelijk gebleken. Daov
voordeelen, die de voorziening met hygië-en
nisch betrouwbaar drinkwater aan onze be4°-£
volking heeft gegeven, mogen niet door on<er
juiste en ondoordachte beschuldiging wordeijSy
aangetast. ru
Indien het tekort aan de hoeveelheid _jo« in
dium, die de bevolking dagelijks tot zicHda
neemt, de oorzaak is van bet ontstaan dejat
struma, dan is het vanzelfsprekend, dat nieft
het lage gehalte aan jodium van het drinkjzu
water alleen voor dit tekort aansprakelijke
moet worden gesteld, doch het totaal te lag^
jodiumgehalte van alle voedingsmiddelen, dn®0
we tot ons nemen. Voor de bestrijding vaaya
de krop is het onverschillig van welk levens«hg
middel we het jodiumgehalte verhoigen. Men he
kan dit doen bij merk, brood, zout, vleeschi®©
eieren of drinkwater enz., mits men slechtJE
zorgt, dat de totale hoeveel jodium, die deh©
mensch dagelijks opneemt 0.08 m.g. be-h©
draagt.
Dit jodeeren van levensmiddelen heeft in«jk©
derdaad plaats. Ik wijs op het in den handel
brengen van gejodeerde melk en van jodiumf®
eieren. Indien men n.l. aan kippen joodrijMV0
voedsel geeft, kunnen de eieren een jodium-S©
gehalte van 0.1 m.g. en hooger krijgen. Be+K
kend is voorts, dat Boekelo het gejodeerde011
keukenzout (Jozo) in den handel brengt, dafw<
per K.G. 5 m.g. bevat. Bij een gemiddeld^
gebruik van 10 gr. zout per dag krijgt men?11
dus 0.05 m.g. jodium binnen.
Ook drinkwater is een levensmiddel, daCa
men kan jodeeren. Om verschillende redenen®©
ben ik echter daarvan geen voorstander^
Immers voor 99.9 pCt. komen de toegevoegde©e
hoeveelheden jodium in de goot terecht eïïW
niet in de maag der aangeslotenen.
Daarbij komt nog, dat men de geheele biF1
de leiding aangesloten bevolking dwingt totPf
het gebruiken van water van relatief hoog^
jodiumgehalte. Dit is niet altijd gewenscht^1
Men vraagt zich derhalve af of het jodee-®©
ren van het water voor bestrijding van de11'
krop in een bepaalde streek de meest aan-
bevdlenswaardige maatregel is. Persoonlijk1^
voel ik het meest voor het Zwitsersche stel-Pc
sel: gejodeerd keukenzout verkrijgbaar stellen™
in kropstreken. Ook in sommige streken van®1
Indië, waar de krop endemisch is, voorziette
men de bevolking met gejodeerd zoutl
Resumeerend kom ik tot de conclusie, dat®1
het onjuist is om het water eener centrale®1
drinkwatervoorziening ondeugdelijk te noe
men, wanneer het jodiumgehalte laag
zooals bij al onze heide-waterleidingen, waar
onder ook de Bussumsche waterleiding be-^
hoort, het geval is. Integendeel, een centrale
watervoorziening met haar hygiënisch be-j,
trouwbaar water is van de grootste beteeke-
nis voor de bevolking. Bevat het water wei
nig jodium, dan kan door toevoegen van jo-L
diumverbindingen dit gehalte worden ver-g
hoogd. Deze methode heeft haar voordeelen^,
en nadeelen, is echter niet absoluut noodza-£e
kelijk, diaar men evengoed van andere le
vensmiddelen dan drinkwater het jodiumge
halte kan verhoogen.
worden gevolgd, maar voor een geregelde
uitzending vanuit Indië, zooals die thans door
de Phohi van Nederland uit wordt verzorgd',
lijkt dr. Philips hier toch onvoldoende stof
aanwezig en bovendien zou de belangstellingj
niet zoo intensief zijn, aangezien het Neder
landsche publiek Nederlandsch-Indië daar
voor nog te weinig kent.
PIETJE PLUIS EN JANTJE JOPPE
BEI.EVEN NIEUWE AVONTUREN
Wanhopig keek Jantje, door zijn tranen
heon, naar de taartAch, bijna alle
room was er af! Maar als de nood op
het hoogst is, is de redding nabij. Een
jongmensch, dat het heele ongeluk had
aangezien, kwam naar Jantje toeslente
ren. „We zullen die taart zoo netjee
repareeren, dat niemand er wat van ziet!
Ik ben metselaar en hier in de buurt
op karwei. Ga maar even mee met die
taart!"
110 De jongen nam Jantje mee naar een!
huis in aanbouw, vlak in de buurt. Daar
stond een groote kuip met versch aam
gemaakte kalk. De „taartenreparateur1'
nam er met ©en troffel een paar flinke
scheppen uit en legde die netjes boven
op de taart. Jantje plukte een groote i
margriet, zette die er in en die taart zag
er weer uit als nieuw. Om van te water
tanden.
(Wordit ivtervolgd); l
