Nieuwe Ruilverkavelingswet
aangenomen
WOLNSDAG 9 MAART 1938
DERDE BLAD PAG. 9
Tweede Kamer
De Kamer had wel enkele
bezwaren tegen het ontwerp
De wil van den eigenaar en
het beroepsrecht
Pve rzicht
Sinds do wet van 31 October 1024, houden-
de bespa langen omtrent ruilverkaveling tot
eland kwam en op 1 December W2A in wer-
- king trad, is ruilverkaveling ter bevorde
ring van den landbouw mogelijk. Landelij
ke eigendommen, die zeer -verspreid liggen,
een voor liet landbouwbedrijf ongunstigen
vorm hebben of gebrekkige uitwegen of wa
terafvoer bezitten, kunnen daardoor een
betere economische indceling verkrijgen,
waai-door de productiviteit van den bodem
,wordt verhoogd.
De versnipperde ligging en de ongunstige
vorm van deze pcrceelen beletten een goede
bewerking er van en maken deze bovendien
kostbaarder dan noodzakelijk is.
De algemecne leiding in zaken van her-
\erdeeling van de voor verkaveling in aan
merking komende gronden berust bij een
centrale commissie; plaatselijk wordt de
zaak uitgevoerd door commissies, welke
worden benoemd door Gedeputeerde Staten.
Aangenomen wordt dat in ons land 500.000
H.A. grond voor ruilverkaveling in aanmer
king komt; nog geen 2 pCt. er van is echter
.tot herindeeling gekomen. Als men nu weet,
dat do verhooging van economische rentar
biliteit bij herverkaveling op 20 pCt. gesteld
.wordt, begrijpt men, dat de wet economisch
jen sociaal van bijzondere beteekenis is.
De bestaande Ruilverkavelingswet heeft
aan de verwachtingen, die er van werden
gekoesterd, beantwoord. Ook de ruilverkave
ling zelf heeft in de practijk van de uitvoe
ring der wet voldaan^ Zij heeft den land
bouw ten zegen gestrekt. Het instituut heeft
(dan ook allerwegen belangstelling cn waar
deering ontmoet, in het bijzonder in de
klingen van den georganiseerden landbouw.
Uiteraard heeft de ipractijk van de uitvoe
ring der Ruilverkavelingswet ecnige leem
ten aan het licht gebracht.
't Belang, dat openbare lichamen hebben
bij een ruilverkaveling, en de belangstelling
welke landbouwvereenigingen voor het in
stituut koesteren, deed de behoefte gevoelen
aan een bepaling, krachtens welke ook deze
rechtspersonen een aanvraag tot ruilver
kaveling zouden kunnen indienen.
Na de vergadering van eigenaren, waar
in tot ruilverkaveling is besloten, kan vol
gens de bestaande regeling geen onroerend
goed meer in het blok worden opgenomen.
.Toch blijkt vaak pas daarna, hetzij van de
zijde van een naburigen eigenaar, hetzij van
de zijde van de centrale commissie, de wen-
schelijkheid, om niet tot het blok behooren-
de, onroerende, goederen daaraan toe
gen.
Met de uitvoering van het plan van wegen
'cn waterloopen kan thans eerst een aan-
jvang worden gemaakt, wanneer het plan
ruilverkaveling uiteindelijk vaststaat,
IWerd in de practijk tot op dit tijdstip ge
wacht, dan zou de uitvoering van elke ruil
verkaveling ernstig stagneeren. Men be
helpt zich thans door te trachten de toe
slemming der eigenaren, over wier terrein
de wegen en waterloopen moeten worden
aangelegd, voör een voortijdige uitvoering
te verkrijgen.
Deze en andere, van minder beteekenis te
achten, leemten tracht het nieuwe wets-ont-
werp aan te vullen.
Zoo zullen bijv. tegen den wil van den
eigenaar voortaan in een blok ook kunnen
worden begrepen tuinen, boomgaarden, bos-
schen, warmoezerijen, bloemisterijen, kwee-
kerijen, vijvers voor kunstmatige vischteeit
.en gronden, gebruikt voor algemeen nut.
Ook de waterloop welke drijfkracht lev art
zal mogfn worden veranderd.
Behalve leemten hebben zich bij' de uitvoe
ring der ruilverkavelingswet ook onduide
lijkheden geopenbaard.
Hierin wordt thans mede voorzien
Op deze wijze zal een herziene verdeeling
van den bodem door vereenvoudiging van
'de eigendomsverhoudingen kunnen worden
bespoedigd en nog meer verbeterd.
Hoe grootc sociale en economische belan
gen hierdoor worden gediend, bewijst bijv.
de ruilverkaveling te Nieuwleusen, waar in
het verkavelingsgebied niet minder dan 50
nieuwe boerderijen konden worden gesticht.
Te Haesch heeft zich het geval voorgedaan,
dat de gronden na de ruilverkaveling in
waarde vervijfvoudigden. Staphorst heeft
eveneens prachtige resultaten opgeleverd.
Daar was 1820 H. A. grond verdeeld in tal-
looze snippers, behoorende aan een groot
aantal eigenaars, wier stukjes grond ech
ter geen aaneensluitend geheel vormden.
Door een andere verkaveling krijgt ieder
nu'een bezit, dat een geheel vormt.
In 't algemeen was 'de Kamer meï het
nieuwe ontwerp wel ingenomen, al ontbra
ken enkele bezwaren niet.
Hoe zou het anders kunnen!
De opmerking van den heer v. d. Sluis,
dat, nu de grond particulier bezit is en
blijft, de verkaveling slecht is of weer
wordt, moge tot het oude socialistische jar
gon behooren, als serieus is zij bezwaar
lijk te beschouwen.
Dat het besluit van ruilverkaveling zal
kunnen worden genomen, zoowel door dc
meerderheid van de eigenaars of indien de
eigenaars van de grootste helft van den bo
dem zich er voor verklaren, vond vrij alge-
meene instemming.
Zelfs met de helft van deze helft kan een
erkavcling doorgaan, indien de Minister
deze noodzakelijk aoht. Deze bepaling ont
moette echter liedenking, o.a. bij den heer
Van den Heuvel, die er op wees, dat het op
deze wijze gemakkelijk gebeuren kan, dat
één grondeigenaar de beslissing in handen
krijgt. Waarom deze bepaling, nu in zeer
dringende gevallen de wet te hulp kan wor
den geroepen? De heer Van der Sluis was
oordeel, dat het initiatief in dergelijke
dringende of zeer dringende gevallen beter
bij de Kroon kan berusten. Zijn amende
ment in dezen geest is echter verworpen
met 46 tegen 22 stemmen. Een ander punt,
waarop de nieuwe bepalingen teleurstelden
naar .het oordeel van de heeren Ebels, Van
den Heuvel, Bierema en Droesen gold de
garantie van de kosten.
Waarom, zoo vroeg de heer Van den Heu
vel, worden niet hij den aanvang de kosten
gefixeerd? De belanghebbenden weten dan
waar ze aan toe zijn en beslissen gemakke
lijker over meedoen.
De kosten boven de raming zouden vooi
rekening van de staatskas moeten komen.
Later bleek, dat de Minister hier niet voor
te vinden was; er zaten teveel risico'
En bovendien bij een garantie zijn daar
na de wenschen voor verbeteringen niet van
de lucht. Daardoor ontstaan allerlei moei
lijkheden.
Een belangrijk punt van verschil tusschen
den Minister en den heer Van den Heu
vel vormde de geopende mogelijkheid, dat
allerlei buiten den wil van den eigenaar cn
de niilverkaveling kan worden betrokken.
Bij' een amendement van den heer v.
Heuvel werd dit strijdpunt uitgevochten.
De anti-rev. afgevaardigde wilde het be
staande art. 3 handhaven en in ieder geval
beroep open stellen op de Kroon voor een
beslissing van Gedeputeerde Staten. Dit
laatste werd ook door Mr van Dijken als
redelijk verdedigd.
De Minister wilde er niet van weten en
gebruikte in dit verband zelfs het woord
„onaanvaardbaar", waardoor een vrije be
slissing der Kamer ernstig werd belemmerd.
Het amendement van den heer v. d. Heu
vel had dus geen kans en verdween van 't
tooneel. Een amendement-Van Dijken om in
ieder geval recht van beroep open te stellen
werd door den Minister wel niet gevaarlijk
geacht, maar toch onnoodig. Het kon ech
ter geen meerderheid vinden, maar werd,
dank zij de tegenstem van den voorzitter,
met 35 tegen 34 stemmen verworpen. Van
de R.K. fractie stemden drie leden voor hel.
amendement. De N.S.B. fractie was voor de
helft of driekwart afwezig bij deze stemming
terwijl de beide heeren van de S.G.P. sinds
dagen in geen velden of wegen te zien zijn.
I Bij de Indische bpgrooting zag men hen
ook niet, althans vrijwel nooit en ook nu,
nu het om boerenbelangen van beteekenis
ging, ontbraken zij al evenzeer. Zij mede
zijn verantwoordelijk, dat het amendement
v. d. Heuvel werd verworpen na
vinnigen strijd.
Alle andere amendementen werden óf
verworpen óf ingetrokken. Ze golden trou
wens meer ondergeschikte ipunten.
De voordeelen van het wetsontwerp over
troffen echter zoozeer de schaduwzijden, dat
het tenslotte door de Kamer zonder stem
ming werd goedgekeurd.
Vandaag komt de Vestigingswet voor in-
dustrieele bedrijven aan de orde*
i uitzonderingen op. Dit acht s
POSTHUMA C-'h
rde-. De arbeid
i de mogelijkheid is ge-
i den betrokken 1
len, doch wel eenige vereenvoudiging, met
ne wat betreft de kosten.
ESEN r.-k.) noemt de nieuwe
i zoovele verbeteringen. De re-
iltaten der ruilverkaveling tot nu toe hebben
rkavellng zUn inmiddels duidelijk. De vrees
ïrderljei
Doch de beteekenis
de pfoductlvitelt^va
boedelscheiding
•rkaveling vo
Gaarne zal t.r-.
ich hij wil waken tegen elke
ting van het eigendomsrecht.
De Minister van Economische Zaken, de heer
STEENBERGHE, verklaart dat de lof, gei-—-1-'
voor de Indiening van dit wetsontwerp
moet afwentelen op z(jn ambtsvoorgangi
ervaring zoowel hier als In het buitenland
dat de grond, in verkaveling geweest, in
de stijgt. Toch kan er ock wel eens een min
der gelukkige ruilverkaveling volgen.
Spr. wjjst op het nut bijv. v
kaveling mogelijk geworden a&nieg van w<
|op de vermeerderde productiemogelljkheid
Wat de kosten betreft, de renten van de hui
dige wet blijven gehandhaafd, de
palingen gelden voor r' 1
gen. Inderdaad geeft de
ruiming. Een kosten-garantle kan het Rijk
op zich nemen. Men zou bU de uitvoering de
grootste moeilijkheden kunnen krijgen.
In tegenstelling met de vorige we.
bijv. alle administratieve kosten door het RUk
Spr. ziet overigens ook andere belangei
de ruilverkaveling. De wijzigingen, in het
werp aangebracht, zijn niet anders dan eer
arceren op hetgeen uit de Kamer Is naar
ruilverkavelir
De Maastunnzlbouw te Rotterdam. Overzicht van het werk op den Rechter-Maas-
oever. Duidelijk ziet m4jb de flauwe bocht, die in de afrit komt. Het tunnelgat is
vrijwel geheel opgevuld met de ijzer-constructie, die de damwanden uiteen houdt
om instorting te voorkomen.
Is erkentelijk
,ad bereiken
tegenwoordig art. 3 der bestaande ruilvi
lingswet behouden
De heer VAN DER SLUTS (s.-d.) bestrijdt
dit amendement, dat de algemeene strekki
De heer VAN DIJKEN (a.-r.) bepleit moj
lUkheld van bero^n op de Kroon niet alk
n afwijzing volgens artikel 21 doch ook
ledkeuring door Gedeputeerde Staten van t
ilverkavelingsplan. Spr. dient een desbetr
fend amer
De heei
Jp grijpend
Verslag
De heer VAN DER SLUIS (s.-d.) zegt, dal
de ruilverkaveling hier te lande in vele op
zichten, ook ter wille van de voedselvoorzie
ning. een algemeen belang van de eerste orde
Is, doch ook een belang van de grondeigenaren
De nieuwe bepalingen, noodig voor het aan
nemen van een besluit tot ruilverkaveling, zür
een groote verbetering.
De heer DE MARCHANT ET D'ANSEM
BOURG (n.s.b.) wijt den tegenwoordigen on
gunstigen toestand der versnippering van ter-
De heer EBELS (v.-d.) acht
at zoo het algemeen belang i
erbeterlng. vergeleken bit den
EBELS (v.-d.) acht J
er ruilverkaveling inschakeler
t-Van den Heuvel houdt aa
redactie-verbetering in ten a:
ipersonen. welke spr. als zot
Uitbreiding van het beroep
VAN DEN
de r.-k. behalve de heel
iroesen en Ruys de Beerenbrouck
ink).
De heer VAN DEN HEUVEL (a.
ntraadt het omdat
32. strekkende
•komen dat niet-bela
De MINISTER brengt In verband met
verbetering een redactiewijziging in art
- i. Doch overigens heeft spr. tegen dit an
d. Heuvel wordt s
pen met 51 tegen 17 stemmen (voor de
de heer De Geer, c.-h.).
BU artikel 37 verdedigt de heer v. d. SLUIS
(s.-d.) een amendement om Inolaats v
gelijkheid van een besluit tot ruilv
bU de wet deze mogelijkheid te dot
van de Kroon.
De heer EBELS (v.-d.) heeft prln
practleche bezwaren, ook mag het
den wetgever niet worden aangetast.
De MINISTER zegt dat er zoo noodlg toch
el spoed kan worden betracht, doch spr. laat
de beslissing s
d. Sluis wordt verworpen
ïachg, r.k.).
wordt zonder hoofdelijke
een ruimere toelicl
Rijk zou de kosten,
;ün rekenin;
In de oude 1
IJS MET SLAGROOM
Op de „Romijva"
te Amsterdam
Het simpele ijskarretje van vroeger, voort
geduwd door iemand die Kobus, Tinus,
Mainus of Jan heette, genoot slechts de min
of meer steelsche belangstelling van een
zeer beperkt publiek. De meeste menscberi
bezagen het ijsproduct „vanille"-ijs ge
noemd met zeker wantrouwen, want ais
men zich in de herkomst van dit twijfel
achtig voortbrengsel verdiepte, rezen vi
sioenen op van een benauwd binnenplaatsje,
een muffe kelder, een donken e bedstede en
meer van dergelijke ruimten, die voor ijs
bereiding buitengewoon ongeschikt leken.
De tijden zijn veranderd.
De moeizame ijsfabrikage van voorheen is
de infleiding gebleken van een nieuwe be
drijfstak, die zich al meer in de belangstel
ling mag verheugen. Men kan zelfs zeggen,
dat naarmate het ijs in vaarten en slooten,
op breode rivieren minder schijnt voor te
komen, en de kunstijsbaan het toevluchts
oord voor schaatsenrijders wordt, het con
sumptie-ijs zijn glorietijd beleeft.
Goheel gemoderniseerd is de ijsbereiding.
Wij hebben van deze geweldige evolutie,
aanvang nam bij het piepende,
gammele ijswagentje van, voorheen,
middag indrukken opgedaan tij diens een be
zoek aan de „Romijva", hetgeen zooveel be-
teckent als 5e. Vakbeurs voor het Room-
Consumptieijsbedrijf, tevens vaktentoonstel
ling. Men ziet, de afkorting heeft ditmaal
ongetwijfeld eenig nut. Deze „Romijva" is
gistermiddag ia Bedlevue te Amsterdam
door wethouder F. v a n M e u r s geopend
en Sluit Donderdagavond om 11 uu
Vroeger, vertelde ons de voorzitter van
het tentoonstellingscomité, de heer J. v a n
Linde, consumeerden alleen kinde
ren en slagersjongens ijs; nu moet iedereen
het doen, want er wordt nog altijd te weinig
ijs gebruikt
Deze uit den mond van een modernen ijs-
bereider volkomen begrijpelijke uiteenzet
ting, wordt ter expositie bevestigd door hei
nog meer vertrouwen wekkend advies van
het Zuivelbureau te 's-Gravenhage, dat
roomijs verrukkelijk noemt. Alle kindeiron
zijn het hiermee eens, en vandaar dat de
Haagsche zuivelheeren zich met het vrien
delijkst gezicht tot de moeders in ons land
richten en haar toeroepen: geeft uw kinde
ren Róómijs!
„De ijsman uit de buurt", die zoo verlei
delijk „ijs met slagroomI'' annonceert, mag
zich dus verheugen in de warme officieele
belangstelling. Zelfs tot de hooge regionen
van het parlement is de invloed van ie'
room- en consumptieijs doorgedrongen. Het
is vermoedelijk niet algemeen bekend, dat
behalve kinderen, jongere en oudere dames
en natuurlijk eershalve do slagersjongens,
zelfs onze minister-president zich aan de
ijssuggestie wiet geheel heeft kunnen ont
trekken. „In mijn wildste droomen heb ik
nooit gedacht, dat ik ooit betrokken zou
worden in een debat over ijswafeltjes en
consumptieijs". Aldus minister Colijn in
1934 bij de behandeling van de Winkelslui
tingswet in de Tweede Kamer.
De expositie van het bijzonder snel zich
ontwikkelende ijsbedrijf is ten slotte de
triomf van plombières en andere dure
koele bejegeningen. Moderne machines uic
er te zien zijn maken tegenwoordig zoo
veel soorten consumptieijs, dat men er e»?n
woordenlijst bij noodig heeft.
Waarborg de ruit van Uw levens
avond door een polis van levens
verzekering van de Utrecht".
DONDERDAG 10 5LAART VM
HILVERSUM I. 1875 en 415.5 M. AVRO-Ulfnen-
dlnsr. 8.00 GTam.muziek. 10.00 Morgenwij
ding. 10.15 Gram.muziek. 10.30 Omroeporkest
en soliste. 11.00 Knipcursus. 11.30 Vervois
concert. 12.30 AVRO-Dansorkest 1.00 Solis
tenconcert. 2.00 Voor de vrouw. 2.30 Gram.-
ïuziek. 4.00
1.30 Piano-
_cht. 4.50 Voor de kinderen. 5.30 Hot
AVRO-Aeolian-orkest. 6.30 Sportpraatje, 7.00
Voor de kinderen. 7.05 Het Kollsch Strijk
kwartet 7.30 Engelsche les. 8.00 Berichten
ANP. Mededeelingen, eventueel gra-m.muziek.
8.15 Het Cemcertgebouw-orkest. Toonkunst
koor en-solist In de pauze: Kollsch-StriJk-
kwartet 10.30 Disoonteuws. 11.00 Berichten
ANP. Gram.muziek. 11.30—12.30 AVRO-Dans-
I1ILVERSUM II 301.5 M. 8.000.15 KRO. 10.00
NCRV. 11.00 KRO. 2.0012.00 NCRV. 8.90—
9.15 en 10.00 Gram.muziek. 10.15 Morgen
dienst 10.45 Gram.muziek. 11.30 Godsdienstig
halfuur. 12.00 Berichten. 12.15 KRO-Orkesc
en gratn.muziek. 2.00 Handwerkles. 2.55
Gram.muziek. 3.00 Voor de vrouw. 3.30 Gr.-
muziek. 3.45 Bijbellezing. 4.45 Gram.muziek.
6.00 Handenarbeid voor de Jeugd. 5.30 Gram.
muziek. 5.40 Vioolvoordracht 6.00 MIsBie-
praatje. 6.30 Vervolg vioolvoordracht. 7.00
Beriohten. 7.15 Journalistiek weekoverzicht.
portage. 8.00 Berichten ANP, herha
ling SOS-Berlchten. 8.15 Gram.
GROEN VAN PRINSTERER
OP 0UD-WASSENAER
Tijdens de lustrum-bijeenkomst Van de
Christelijke Werkgevers op kasteel Oud-
Wassenaer, Maandag jl. heeft, zooals we
meldden, de voorzitter van de Haagsche
Werkgeversclub, de heer P. H. Verseveldt,
er aan herinnerd, dat Groen van Prinsterer
een belangrijk deel van zijn leven ter plaat
se waar thans kasteel Oud-Wassenaer staat,
heeft doorgebracht, zoodat de Christelijke
werkgevers wel op historischen grond ver
toefden.
Waar ons gebleken is. dat lang niet ieder
van het verblijf van Groen van Prinsterer
in Wassenaar op de hoogte is, mag het wel
licht niet ondienstig heeten. wanneer we uit
dien tijd eenige bijzonderheden vermelden,
ontleend aan het lezenswaardig boek: „Mr.
G. Groen van Prinsterer in zijne omgeving",
door Mr T. de Vries in 1908 gepubliceerd.
Het huis, door Groen van Prinsterer be
woond, was een ,18de eeuwsch landhuis, te
midden van een ipark ter grootte van ruim
100 H.A. Sedert 1845, toen hij, naar men
zegt voor f 80.000,— eigenaar werd van het
huis woonde Groen van Prinsterer er tot
1871. In dat jaar kocht hij Blankenburg en
verkocht hij Oud-Wassenaer voor 112.000,
dus met aanmerkelijke winst.
„Vergezeld van den ouden „Bart", zooals
Groen hem noemde, hij heette Albertus
van den Berg die gedurende 30 jaren
Groen en Mevrouw Groen heeft gediend, ie
gelijk hun arbeider, hun geestverwant en
vriend, mocht ik", aldus schrijft Mr de
Vries, „herhaaldelijk het genot smaken mij
al de historische herinneringen, die schier
jert. 10.00 Berichten
ANP. 10.05 Stichtsch Salonorkest 10.45 Gym
nastiekles. 11.00 Vervolg- orkestcocicert. 11.3"
12.00 Gram.muziek. Na afloop: Schriftlezing.
12.50 Ra-
3.35 Orkest.
5.05 Voor de vrouw. 5.40 Band. 7.00 Plano. 7.20
Orkest van het Leger des Hells. 8.05 Orkest.
9.40 Orkest 10.20 Korte Kerkdienst 10.40
Radlotooneel.
RADIO-PARIS 164S M. 12.40 Orkest (Om 1.50
Zang). 3.05 Viool en plano. 4.20 Zang. 5.20
Radiotooneel. 8.35 Zang. 8.50 Orkest en koor.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 12.50 Witte
Moriaenen. 1.00 Orkest 1.30 Concert^ 1.50
Witte Morlaeni
5.20 Orkest 8.20 Gevi
9.50 Koor. 10.30 Orkest
484 M.: 1.30 Orkest 8.2
I RadlotooneeL
Prof. Dr. Willem Men
gelberg schrijft:
„Het Hammond-ortrel
is eer buitengewoon
geperfectioneerd
orgel-instrument een
nieuw muziekinstru
ment, hetwelk als
Kerk-orgel en huls
orgel, maar tevens
als Concert-orgel de
volmaaktheid heeft be
reikt".
HAMMOND ORGELS N.V„
Keizersgracht 684 Amsterdam
elk paadje en elke groep van boomen op.
Oud-Wassenaer dragen, te laten verhalen.
Daar, waar het huis vroeger stond, liep
beide kanten uit de „breede laan" aan
weerszijden met zware beuken beplant; op
die laan zag. naar de zijde van Wassenaar
het raam van Groens studeerkamer vanuit
het middelste vooruitspringende gedeelte
van het huis uit; voor dat raam zagen do
tuinlieden meestal Groen zitten, verdiept in
studie, dikwijls met de eene hand aan het
hoofd".
„Gedurende 25 jaren achtereen woonden
Groen en Mevrouw Groen des zomers op
Oud-Wassenaer, en zoozeer was mevrouw
Groen aan dat huis gehecht, dat zij, toen
het in 1872 afgebroken werd, niet kon nala
ten er een stuk steen ter gedachtenis van
mee te nemen.
Toch was Oud-Wassenaer voor een klein
en stil gezin als dat van Groen, overtollig
groot en eischte vooral van Mevrouw Groen
veel zorg en administratie.*
Dit werd naarmate de ouderdom naderde,
des te sterker gevoeld en uit dien hoofde is
het vervreemden van Oud-Wassenaer te be
grijpen".
Groen's zomerverblijf Oud-Wassenaer
„Ja, met erwten", ging haar moeder voort. „In erwtensoep
evenwel behoort ook vleesch of worst, wat ik in deze soep
niet gezien heb. Bovendien zijn er spliterwten in den handel,
mevrouw! De harde, groene dingen, die ik hierin vond,
waren oneetbaar".
„Ze waren helaas te hard, mevrouw, maar daarvan moet
u mijn kruidenier een verwijt maken. Ik neem de beste erwten,
die er te krijgen zijn en het is buiten mijn schuld, dat ze niet
beter gaar werdenn
„Komt misschien door de droogte, net als bij spruitjes
zuchtte Willy half-luid, doch mevrouw Berendse redeneerde
voort, of ze niets gehoord had. „U spreekt van spliterwten,
mevrouw? Weet u wel, dat die lang zoo goed niet zijn? De
beste deelen zitten in de schillen en die worden maar heel
gemoedereerd weggegooid bij die spliterwten. Gelooft u niet,
dat we verkeerd doen, wanneer we het kostelijke voedsel,
dat God gegeven heeft, weggooien alsof het waardeloos
„Mag ik ook wat zeggen", vroeg Willy op 'deemoedige
loon.
„Natuurlijk juffrouwl U heeft trouwens al eerder iets ge-,
zegd, niet?"
„Ja. maar nu wou ik eigenlijk wat vragen. Als het zoo
verkeerd is. die erwtenschilletjes weg te gooien, zouden we
er dan ook geen zonde aan doen, zooveel van de kostelijke
tarwe uit het brood te laten? We konden het bakkersgilde
een voorstel doen, voortaan van de heele korrels brood te
gaan bakken, ja en de aardappels konden we wel ongeschild
eten en de peen ongeschrapt, om maar niet meer te noemen".
„Ik begrijp niet, juffrouw, waarom u mijn woorden be
spottelijk wilt maken. Ik begrijp u trouwens heelemaal niet.
Als u klachten hebt, moet u die mij zeggen: dit zou netter en
flinker zijn, dan er mevrouw uw moeder voor te laten over
komen".
,,'k Wist net zoo min, dat ze komen zou, als u", grauwde
Willy, die zich op onaangename wijze recht gezet voelde.
„Neen, mijn dochter wist niet van mijn komst, ik kwam
onverwacht en zal u toch zeker mijn oordeel wel mogen
zeggen".
„O natuurlijk, mevrouw, ik heb liever, dat de menschen
me hun meening zeggen, dat dat ze die verzwijgen of tegen
anderen gaan babbelen. Zoo heb ik zelf ook gedaan. Ik heb
in het begin de juffrouw gezegd, dat ik niet hield van nach
telijke relletjes, dat ik mijn kamer verhuurd had aan een
meisje van Christelijken huize, omdat ik daarvan verschoond
zou blijven en ik moet tot eer van de juffrouw zeggen: ze
heeft mijn woorden ter harte genomen. Als ze na elven nog
bezoek heeft, gaat alles even stil en ordentelijk en als de
juffrouw zelf in dén nacht thuis komt. hooren we haar bijna
niet. Zoo goed als de juffrouw met onze wenschen rekening
heeft gehouden, zoo goed willen we het ook met de hare doen.
Om nou nog eventjes op de soep terug te komen: in het
begin heeft de juffrouw me gezegd, dat ze niet van dikke
soep hield; daarom geef ik ze haar zoo dun mogelijk. Ook
heeft de juffrouw me gezegd, dat ze het soepvleesch liever
niet in de soep had: daarom haal ik het er te voren uit. Zoo
ben ik bereid me te voegen naar de juffrouw d'r wenschen.
Ik moet zeggen, we kunnen het opperbest met elkaar vinden,
waar juffrouw? We hebben nooit een woord met elkaar.
Nee, wat dat betreft hebben we het heel gezellig zoo onder
elkaar, laat de juffrouw zeggen of het niet waar is. 't Zou
ook vreeselijk zijn als het anders was. Onder één dak wonen
en dan niet eensgezind zijn, nee. dat zou ik niet kunnen
dragen, vooral ook, omdat we toch mogen gelooven. kinde
ren van één Vader te zijn. Mijn man is wel eens wat veel-
eischend. Och, hij zit in den kerkeraad, hè? Nou, hij valt er
dan over, dat de juffrouw nooit meegaat naar de Bijbel
lezing en ook, als er zoo in de week eens kerk is, daar geen
gebruik van maakt. Maar ik geef hem in dié dingen geen
gelijk. Ik zeg: de juffrouw studeert hard, dat weten we. Als
ze naar juffrouw Brinkman gaat neemt ze nog de boeken-
tasch mee. De juffrouw doet haar plicht en dan denk ik
maar aan dat versje: Treed vroolijk voort op 's Heeren wegen
en neem uw plicht getrouw in acht. De juffrouw dóét haar
plicht, zeg ik nog eens. Mijn zuster houdt ook studenten,
maar als ik u daarvan vertellen moestTreurig gewoon.
Te verschrikkelijk, om alles bij name te noemen. Ik zeg vaak:
mensch, hoe overkom je het. Dan mijn juffrouw. En ik ben
ook zoo blij. dat ze zoo'n lieve vriendin heeft. Juffrouw
Brinkman komt uit een godvreezend gezin. Haar vader is
ouderling. Och, dat had ook zoo anders kunnen zijn. Ja, et
zijn menschen, die zich niet bekommeren over degenen met
wie ze onder één dak wonen. Die harteloosheid van: ben ik
mijn broeders hoeder, och, die is al bijna even oud, als de wei
reld zelf. Maar ik kèn zoo niet zijn. Ik voel me verantwoorde-!
lijk voor iemand, die de Heere in mijn huis heeft gebracht. Mij
zou het ter harte zijn gegaan, als de juffrouw in verkeerd ge
zelschap was geraakt. Voor mijn eigen dochter zou ik niet
bezorgder kunnen zijn, dan ik het voor de juffrouw ben. E«
daarom als de juffrouw aanmerkingen heeft over het een
of ander, zal ze me een genoegen doen, me die te zeggen,
Dat is het beste, wat ze doen kan, vindt u zelf ook niet,
mevrouw?"
„Ja. dat zal zeker het beste zijn", antwoordde juffrou*.y
Verduynen. Willy zweeg.
Mevrouw Berendse herinnerde zich opeens, dat ze nog
geen thee had gezet, haastte zich dit te doen en was zoo
vriendelijk met twee minuten terug te komen, te blijven
babbelen tot de thee getrokken was en zelf de dames in te
schenken. Daarna kon ze wel niet anders doen dan ver
dwijnen. maar nu ook werd het voor juffrouw Verduynen tijd
om te vertrekken.
„U ziet, wat u bereikt hebt, hè moeder?", zei Willy. „Ze
overdondert u".
„Kind, wees niet zoo ruw".
„Zeg ik onwaarheid?"
„Nee, maar ze heeft toch wel gelijk, dat je met je grieven
voor den dag moet komen".
(Wordt vervolgd.)
