Minister Eden trekt zich terug
GRATIS TOT 1 APRIL A.S.
a MAANDAG 21 FEBRUARI 1938 EERSTE BLAD PAG. 3
Meeningverschillen mef
Chamberlain noopfen
hem tof heengaan
Toenadering lof Rome
en Berlijn het groote
struikelblok
Zal Lord Halifax hem
opvolgen?
Chamberlain
C"EN crisis in het Britsche kabinet heeft
de Engelsche regeering genoopt Zondag
middag een spoed-bijeenkomst te beleggen,
welke werd voorafgegaan door een persoon
lijk onderhoud tusschen den minister vaa
buitenlandsche zaken Eden en den minis
ter-president Chamberlaia,
De preimieir en de meerderheid van tiet
kabinet zouden tot de slotsom zijn gekomen,
dat een spoedige toenadering tot Italië en
Duitschland de internationale toestand
idiende te verhelderen. Ten opzichte van de
Idaarvoor te volgen methode bleek een zeer
duidelijk verschil van gevoelen *e bestaan.
•Eden nl. wenschte geen gedachten wisse
ling te openen zonder voorafgaande waar
borgen, zooals verder terugtrekken van de
'Itahaansche vrijwilligere uit Spanje. De
ministerraad heeft vergeefs getracht, een
tussohenweg te vinden, zoodat een politieke
crisis ten gevolge van deze meeningsbotsing
'tussohen premier en minister van buiten
landsche zaken, niet te vermijden was.
Vijf minuten na het einde van een tweede
ministers-bijeenkomst bracht men van het
Foreign Oiiice naar Downingstreet een dier
roode doozen, waarin belangrijka oflicieele
documenten worden vervoerd. De menigte,
die zich voor het huis van den premier had
verzameld, vroeg zich toen reeds ai, o! deze
dooi de ontslag-aanvrage van Eden be-
Later op den avond werd vervolgens be
kend, dat hij was algetreden.
De demissie van Sir Anthony Eden
beeft in den boezean van de Britsche regee
ring eeo zeer ernstige crisis ont
ketend. Men spreekt in verbanid hiermede
ook over een mogelijk heengaan van de mi
nisters, Morrison, Elliot, Mac-Do
nald'en Ormsby Gore, hoewel men
van officieele zijde daaromtrent een volledig
stilzwijgen blijft in acht nemen. Weil staat
reeds vast, dat Cranbourne eveneens is
afgetreden. Eden zelf heeft naar men meent
te weten, alle moeite gedaain om te voor
komen, dat een kabinetscrisis uit zijn aftre
den zou voortvloeien. Het schijnt, dat de
nationaal liberale ministers voor de bijeen
komst van het kabinet beraadslaagd hebben
Ingeval het aftreden van Eden geen kabi
netscrisis ten gevolge heeft en dius alleen do
kwestie van zijn vervanging gesteld wordt,
acht men het zeker, dat Lord Halifax
zijn intrede zal doen in het Foreign Office.
Aangezien Lord Halifax geen zitting heeft
in het lagerhuis, zou dan Chamberlain
de buitenlamdsohe politiek der regeering in
dit huis verdedigen.
Een verklaring in het Lagerhuis
Men meent te weten, dat Eden
rieds bezig is met het opstellen
van een verklaring, welke hij
hedenavond in het Lagerhui»
zal afleggen tot opheldering
van zijn besluit tot aftreden.
Edens ontslagaanvrage
De tekst van het schrijven, waarin Eden
aan Chamberlaia zijn ontslag aanbiedt,
luiart als volgt:
„De gebeurtenissen van de laatste dagon
hebben verechilken van opvatting tusschen
ons aan het licht gebracht ten aanzien van
een besluit, dat op ziah zelf van groot be
lang en in zijn gevolgen verstrekkend is. Ik
kan het parlement een politiek, waarmede
ik het niet eens ben, niet aanbevelen. Af
gescheitlen, hiervan word ik mij steeiis
meer bewust, gelijk ik weet, dat dit ook bij
u het geval is, van de verschillen in opvat
ting tussohen ons ben aanzien van de inter
nationale problemen van dien dag en ook
ten opzichte van de methode, waarop wij
moeten trachten ze tot 3-en oplossing te
brengen.
Het kan niet i>n het belang des lands zijn,
wanneer degenen, wier taak het is de lands
zaken te leiden, zouden werken in een on
rustig deelgenootschap, volkomen bewust
van de verschillen in opvatting en tooh ho
pende, dat deze verschillen zich niet meer
zullen voordoen.
Dit is met bijzondere kracht van toepas
sing oP bet deelgenootschap tusschen den
eersten minister en den minister van bui
tenlandsche zaken. Om deze redenen heb ik
met zeer diep leedwezen, besloten, dat ik 11
en uw collega's moet verlaten, met wie 'K
in jaren van groote moeite en druk heb sa
mengewerkt
Sta mij toe met een persoonlijk woord te
eindigen. Ik zal nooit de hulp en den raad
kunnen vergeten, die gij mij steeds zoo ge
redelijk hebt gegeven, zoowel vóór als nadat
gij eerste minister zijt geworden Welke
ook onze verschillen in opvatting zijn, zij
kunnen niet de herinnering daaraan weg
vagen, noch invloed uitoefenen op onze
vriendschap".
Chamberlains antwoord
In zijn antwoord-schrijven legt Cham
berlain den naatruk op het diepe leed
wezen van hemzelf en zijn collega's over het
aftreden van Eden. Dit leedwezen is te groo-
ter, aangezien de verschillen in opvatting,
welke gerezen zijn, in geenen deele betrek
king hebben op de uiteindelijke doelstellin
gen of de fundamenteele beginselen der po
Utlek.
Het schrijven van Chamberfain eindigt
met warmen dank te brengien voor de trou
we, behulpzame kameraadschap en met de
verzekering, dat niets van wat gebeurd
zijn bewondering voor de gaven van Eden,
en zijn toegenegenheid jegens hem vermin
derd heeft.
Wat Eden tot heengaan noopte
De meeningsversohilleii tusschen Cham
berlain en den minister van buitenlandsche
zaken betroffen niet zoozeer eenig bepaald
onderdeel van Engelands buitenlandsche
politiek, dan wel het geheel der Britsc'a-
Duiteoh-Italiaansche betrekkingen Ia het
begin van deze maand heeft de Britsche
gezant te Berlijn, Sir Neville Henderson
ar den premier persoonlijk op gewezen,
zulk6 met voorbijgaan van zijn onmiddellij-
ken superieur Eden, dat actief op een ac
coord met Duitschland en Italië diende te
worden aangestuurd. Henderson was vaJ
meening, dat men zonder uitstel aan de
Duitsche regeering moest vragen, op welken
grondslag een accoord zou kunnen worden
bereikt. Chamberlaia bleek van eenzelfde
meening, doch Eden wilde iedere tegemoet
komende houding vermijden.
D© gebeurtenissen te Berchtesgaden ver
sterkten Chamberlain in zijn overtuiging,
dat toenadering niet langer mocht worden
uitgesteld. Hij ontbood den Italiaanschen
gezant Grandi en verklaarde tegenover
deze, dat hij tot besprekingen met ItaUë b?-
reid was, zonder het vooraf aanvaarden
van voorwaarden, bijv. inzake de Italiaan-
sche vrijwilligers in Spanje. Eden moet
hierover zeer ontstemd zijn geweest, daar
bij bij de meening volhardt, dat de
democratische staten onder geen omstan
digheid aan de dictatuurlandien nieuwe con
cessies moeten doen. Zoo kon de crisis niet
langer worden ontweken; het probleem djr
Europeesche toenadering is de inzet, waar
rond zij zich thans heeft voltrokken.
ECONOMIE
1 EN FINANCIEN
Geref. Kerk van Joure
Uitgifte eener 3% obligatleleenlng
groot 62.000 tegen 100
Bij Ingwersen Co te Amsterdam,
Het Amsterdamse he Effecten
kantoor te 's-Gravenhage, de Boai-
bank te Groningen en N.V. W. Zey 1 en
Zoons Bank voor Landbouw en
Hand'el te Sneek en Leeuwarden, wordt
de gelegenheid opengesteld tot inschrijving
op de uitgifte eener 3y2 obligatieleentog
groot ƒ62.000 ten laste van de Gereformeer
de Kerk van Joure ia stukken van IOC0.
if 500 en ƒ100 tegen dien koers van 100
(vrij van huidige couponbelasting). Hou
ders van per 1 April 1938 aflosbaar gestelde
obligaties der 5 leening 1931 en der 4y2
leening 1936 hebben tot en met 2 Maart a s.
recht van voorkeur,, Betaaldatum 1 April
Noordholland converteert
Uitgifte van 2Y2 en 3—3V2 leeningen
De Incasso-Bank N.V., de Ned. Indische Han
delsbank N.V., de heeren Pierson Co, de
Banque de Paris et des Pays-Bas. de heeren H.
Mees «ft Zoonen en Heldring en Plerson, be
richten, dat de inschrijving op 34.883.000
3—31 oblig-atlën. tweede conversle-leenlng
1938, en 8.895.000 2| 8-jarlge obligatlën.
tweede conversleleenlng 1938. (deel uitmaken
de eener leening van nominaal 14.895.000) voor
beide leeningen in stukken van 1090 aan toon
der, ten laste der provincie Noordholland, zal
zün opengesteld op 25 Februari, ten kantore
van emlttenten, alsmede ben kantore van de
r Smits Bank N.V. te Haarlem, voor de
331 obligatiën tot 1001 voor de 2|
Jarige obligatiën tot 101J
Houdens van 3è leening 1934. pro resto
51.008.000 groot, welke leening per 28 Maart
Is aflosbaar gesteld, kunnen bü de inschrijving
op de 3—3» obligaties
Betaaldatum 28 Maart. Coupons 1 April en
1 October.
De 3—3» leening is. aanvangende ln 1937,
gaan. is voorbehouden.
De aflossing pari der 21 leenini
aanvangende in 1939. geschieden in S jaren on
der voorbehoud van het recht- tot vervroegde
gehec-le of gedeeltelijke aflossing, echter met
dien verstande, dat, indien de provincie vóór 1
April 1941 van dit recht gebruikmaakt, de ver
vroegde aflossing zal geschieden tot den koers
van 101 en daarna pari.
BINNENLAND
Steun voor kleine boeren
Wijziging, wat eigen gebruik betreft
Door don Minister van Sociale Zaken is de
steunregeling voor kleine boeren eenigszins
aangevuld om in de practijk uniformiteit te
brengen inzake vaststelling van producten
voor eigen (gezins) gebruik. De Minister
heeft het volgende besloten:
Voor gezinnen bestaande uit ten hoogste
rijf gezinsleden, mag, indien het kleigrond
betreft ten hoogste 15 Are van de be teelde
oppervlakte en indien het zand- of dalgrond
betreft ten hoogste 22 Are, als noodig voor
eigen gebruik, worden aangemerkt.
Voor gezinnen bestaande uit meer dan
rijf gezinsleden mag. indien het kleigrond
betreft ten hoogste 20 Are van de beteelde
opervlakte en indien het zand- of dalgrond
betreft ten hoogste 35 Are, als noodig voor
eigen gebruik, worden aangemerkt.
De Minister meent het aan het gemeente
bestuur te moeten overlaten uiteraard
met inachtneming van bovenstaande maxi
maal toegelaten vrijlating zoo noodig vooi
elk geval afzonderlijk vast te stellen, hoe
veel beteelde oppervlakte ware vrij te laten.
„Nieuw Amsterdam"
weer aan de werf
Onder bijzonder mooie weersomstandig
heden is de „Nieuw Amsterdam", die ge
durende een week bij Wilton in het dok is
geweest, gistermorgen weer teruggebracht
naar de Rotterdamsche Droogdok Mij.
Negen sleepbooten van Wilton en de Rot
terdamsche Droogdok Mij hebben het schip
teruggesleept. Ditmaal hadden vijf voor en
vier achter het schip vastgemaakt.
Alles is precies op de minuut verloopen.
Om zeven uur is het dok te Schiedam
verlaten; om acht uur had men stil water
voor de haven van de Rotterdamsche Droog
dok Mij en te half negen kon het schip
reeds vast gemaakt worden.
Hiermede was veel tijd gemoeid, aangezien
en de zware ijzeren kettingen, die ver
leden week doorgebrand zijn, weer moest
bevestigen.
In den loop van vandaag zjjn de werk
zaamheden aan het interieur van het schip
weer hervat.
Dr Colijn beleedigd
100.boete geëlscht
De Amsterdaimsche stoffeerder C. F. A. F.,
die 20 Mei op stap was om te spreken voor
de N. S. B., liet zidh in den trein nalbij N ij-
k e r k op zeer onheusdhe wijze over Dr. Co-
lijn uit, tegenover een A.-R. medereiziger.
Onze A.R. broeder liet het er niet bij zit
ten en het tweede bedrijf van dit treurspel
speelde voor den Zwolschen politierechter,
die hem tot twee maanden gevangenisstraf
veroordeelde.
Dezer dagen speelde de volgende scène
het Arnhemsche Gerechtshof in hoogex be
roep. Hier eisdhte de advocaat-generaal geen
vrijheidsstraf, doch een boete van 100.of
i dagen hechtenis.
De verdediger, Mr. Frowein te Ara-
hem, vroeg ontslag van rechtsvervolging,
omdat o.a. een spoorwegcoupé geen
openbare plaats was. Je mag er alleen
maar met een kaartje in. PI. trachtte dit
te bewijzen met verschillende uitspraken
van den Hoogen Raad en van Gerechts-
FIN A NCIEELE
KALEIDOSCOOP
De Ne w-Y orksche Beurs opende
Zaterdag in kalme stemming, waarna de koer
sen konden oploopen. Het slot kwam op
iets hooger niveau. Roosevelts verklaring
werd flink becritiseerd. De algemeene ge
dachte is echter, dat eenige inflatie niet zal
kunnen uitblijven. Er was slechts twee uur
beurs, waarin 290.000 aandeelen werden om-
het jaarverslag van de Con
tinental Can Co. bereikten de verkoo-
pen in 1937 een nieuwen hoogte-stand. De
ontvangsten beliepen 3.06 per gewoon aan
deel tegen 3.17 in 1936.
De netto-winst bedroeg in 1937 8.913.526
tegen 9.038.787 in 1936.
Het zgn. „Beleggingsfronf
deelt mede, dat het van vele zijden verzoe
ken ontvangt zich te mogen aansluiten 'en
de voorwaarden te vernemen, waarop deze
aansluiting kan geschieden. In een speciale
vergadering zal deze week hierover werden
beslist. Dat het beleggingsfront in de prac
tijk reeds eenige uitwerking heeft, blijkt uit
het feit, dat de voorwaarden, waaronder de
leening van de provincie Noordholland wordt
aangeboden, gunstiger voor de beleggers zijn
dan die van de laatste leeningen. Overigens
j wordt medegedeeld, dat de Rijksfondsen niet
op de emissie Noord-Holland inschrijven en
I de andere, bij het beleggingsfront aange
sloten instellingen, zullen het advies ontvan
gen, niet in te teekenen.
Bovenstaande grafiek treffen wij aan in
het veertiendaagsche overzicht van de Am-
sterdamsche Bank. Wij vinden ze interessant
genoeg om ze onzen lezers door te geven. Zij
geeft n.l. een keurig overzicht van het verloop
der Staatsfondsenmarkt sedert 1814 en is
vooral van belang in verband met de dalende
rentestand der laatste jaren. Nu het proces
vooral na de jongste staatsleening snelle
vorderingen maakt bestaat groote belangstel
ling voor de 2lA% en 3% Nederlandsohe
„oude schuld". Deze heeft, door de zeer ge
ringe amortisatie, een vrijwel perpetueel ka
rakter. Het spreekt vanzelf, dat juist dit
karakter een belegging in deze obligatiën
aantrekkelijk maakt, wanneer men van
meening is, diat de geldrente zal blijven dalen.
De koersontwikkeling van deze beide „per-
petueele" leeningen brengt bovenstaande
grafiek in beeld. Geen andere binnenlandsche
leening is zoo oud als deze en geen enkele
kan een zoo goeden indruk geven van de
„ups and downs" gedurende een langen tijd.
De 2j^% Nederlandsohe leening immers
dateert van 1814, de 3 van 1844.
Men ziet, dat de tegenwoordige koersstand
niet de hoogste is in de geschiedenis. Doch
meestal zijn de noteeringen lager geweest,
soms aanmerkelijk lager. De lijnen van de
teekening toonen grillige curven, met zeer
groote koersverschillen. In het verleden heb
ben uiteraard tal van factoren een rol ge
speeld: rentestand, economische ontwikkeling
van Nederland, beoordeeling van de crediet-
waardigheid van ons land, spanningen op de
wisselmarkt, binnenlandsche politieke om
standigheden. Al behoeven enkele van deze
factoren op het oogenblik niet in aanmerking
te worden genomen, al worden geld- en wis
selmarkten anders beheerd dan vroeger, zoo
dat een zuivere vergelijking niet mogelijk is,
een beschouwing van de zeer groote fluctua
ties, welke de „perpetueele" schuld van ons
land in den loop van de laatste eeuw heeft
ondergaan, is niet overbodig bij een beoor
deeling van de tegenwoordige koersen.
Tot 1 April is het een kostelijke tijd om abonné's te winnen voor
de krant. Alom in onze kringen groeit de belangstelling voor de
Christelijke Pers. Men ziet in, dat het een terrein betreft, hetwelk
niet straffeloos mag over het hoofd gezien. De invloed, welke
het Christelijk volksdeel in Nederland in de toekomst zal kunnen
uitoefenen, hangt bijna in de voornaamste plaats
af van de sterkte der eigen Christelijke Pers.
De vruchten van talrijke deelen der Christelijke
Actie loopen gewoon gevaar vernietigd te wor
den wanneer zij niet dagelijks gesteund worden
door het Christelijk Dagblad.
Dat dit in deze tijden van geestelijke en maat
schappelijke verwarring steeds beter wordt be
grepen, mag verblijdend worden genoemd.
Dat aan den anderen kant het Christelijk dagblad
ook moet kunnen concurreeren met inhoud en
uitvoering spreekt vanzelf. Zoover is het ge
lukkig reeds lang. Het voorbereidend en voort
gezet werk van jaren is bekroond. Zoo kan
onze krant volop de vergelijking doorstaan. In
vele opzichten biedt zij méér dan de neutrale
bladen, welke nog zoo vaak in de huizen der
onzen verschijnen. Maar bovenal, de inhoud
van ons blad is berekend voor het Christelijk
Gezin. Leer en leven moeten bij elkaar aansluiten.
Laat toch ook vooral ons Zondagsblad, hetwelk
nergens overtroffen wordt, zien. Het is als het
ware een weekblad op zichzelf. Alle lezers
ontvangen het gratis toegezonden.
Wij willen zoo gaarne gedurende de laatste
weken van het eerste kwartaal van het jaar
ons getal lezers sterk zien stijgen. De zeer
lage prijs van ons blad maakt dat, naast de waardevolle inhoud,
zeer gemakkelijk.
Aan dien winningsarbeid willen wij echter nog extra steun bieden.
Immers
Wie zich heden als abonné opgeeft, ontvangt
al de nummers tot 1 April a.s. gratis.
Verder hebben wij besloten ook thans nog voort te gaan met
onze zoo gewaardeerde premies.
Wie een lezer aanbrengt voor minstens een jaar, heeft recht
verworven op den
FRAAIEN ZILVEREN LEPEL
Van dezen lepel, speciaal voor ons aangemaakt, zijn reeds duizenden
exemplaren uitgereikt aan wervende lezers. De lepel is een lust
der oogen, en valt buitengewoon in den smaak bij onze lezeressen.
En vele lezeressen gingen al rekenen: voor eiken nieuwen aange-
brachten abonné één exemplaar, voor zes abonné's dus zes, en
dan gratis het door ons blad beschikbaar gestelde ETUI.
De aanhouder wint.
De lepels van deze voorjaarscampagne worden alle verzonden in
de maand April. Mogen het er vele zijn! Onze voorraad is nog
groot, en de Zilverfabriek staat klaar voor nieuwe opdracht.
Men weet het: de Nieuwe Leidsche Courant is het blad
van en voor de lezers. Elk groot getal lezers méér, stelt ons
in staat aan den inhoud nieuwe verbeteringen toe te voegen.
Men kan gebruik maken van de bon, elders in dit nummer voor
komend, of op andere wijze zijn abonné opgeven aan
DE ADMINISTRATIE VAN DE
NIEUWE LEIDSCHE COURANT
Breestraat 123, Leiden
Ondergeteekende geeft op als abonné op
de Nieuwe Leidsche Crt
voor minstens één jaar
De nieuwe abonné wenscht te betalen per kwartaal
per week
Als aanbrenger wensch ik te ontvangen den
fraaien Zilveren Lepel
De aanbrenger: Naam
Woonplaats: "Adres:
Dit formulier op te zenden aan de Administratie
van de NIEUWE LEIDSCHE COURANT.
Doorhailen wat niet verlangd wordt.
