,u
WOENSDAG 16 FEBRUARI 1938
TWEEDE BLAD PAG. 5
Gemeenteraad van Leiden
De heer de Reede over de linancieele positie van
Leiden De s.d.a.p. durft de consequenties van haar
redevoeringen niet aan De heer Eikerbout verdedigt
opheffing van het Gem. Ongevallenfonds De heer v.
d. Tas op de bres voor den middenstand De heer
v. d. Kwaak wil de vestiging van industrieën bevorde
ren Verschillende s. d. stemmen.
-dij de gistermiddag voortgezette behan
deling der Leidsche Gemeentebegrooting,
sprak in de eerste plaats de heer Bergers
(r.k.), die het toesvaan van optochten met
meuziek op Zondag in Leiden ongewenscht
acht. Het Gemeentelijk Ongevallenfonds op
heffen ep het risico elders onderbrengen
is de kip slachten die de gouden eieren legt.
Spr. is tegen het voorstel van de heeren
v. d. Voort en Eikerbout inzake uitgesteld
wachtgeld. Hierin schuilt een onbillijke be
voorrechting van de wachtgelders die werk
vinden.
De C. H. fractieleider aan het woord
De heer de Reede (c.h.) vindt de een
stemmigheid van het volk die bij de geboor
te van prinses Beatrix werd gezien, in den
Leidschen raad niet terug, al is er in dit op
zicht wel een kentering ve eonstateeren.
Van de opvoeding van de massa, die de heer
Van Eek door den. raad denkt te bereiken
verwacht spr. niet wel. De stem van den
raad kan moeilijk ver reiken. De persver
slagen zijn niet van dien aard, dat men
daaruit een volledig beeld van het gespro
kene krijgt.
Spr. meent dat het niet noodig is, dat de
begrooting elk jaar zoo laat blijft ver
schijnen. Bijij het zoeken naar dekkings
middelen blijft men de platgeloopen paden
betreden en op deze wijze kan het s lui tend-
maiken der begrooting niet veel moeite
kosten.
Wat de economische structuur van
stad betreft zegt spr. dat wij later de crisis
zijn ingegaan en dus ook later van de op
leving zullen profiteeren.
De financieele weerstand van onze stad
mag niet ongunstig worden genoemd. Tooh
wil de heer van Weizen aan de regeering
requesvreeren over de financieele verhou
ding tusschen Rijk en gemeente.
Leiden heeft waarlijk bij de herziening
dier verhouding door de wet-de Geer niet
slecht gevaren. Onze stad heeft nog be
langrijke financieel© capaciteiten. Er be
staan nog verschillende mogelijkheden
om de belastingen ve verhoogen. De S.D.
A.P. durft in dit opzicht de gevolgen
barer eigen redeneeringen niet aan. Men
kan dan maar beter zijn mond houden.
De heer Van Eek zeide geen medelijden
te hebben met degenen die nog een hal
ve ton overhouden om van te leven. Met
hen heeft' spr. ook geen medelijden.
Maar de heer Van Eek vergeet, dat die
overschotten ook wel eens in tekorten
veranderen. Hoeveel bezitters van land
goederen b.v. kunnen daarop wonen?
Bovendien moeten de groote inkomens
in stand worden gehouden, omdat' dit
tenslotte de belastingbronnen zijn.
Dat Leiden in een dwangpositie zou ver-
keeren, zooals de heer Van Eek beweert, is
onjuist. Er kan nog geld gevonden worden
uit de belasting en de s.d.a.p. moet zich
niet achter die dwangpositie verschuilen.
Leiden is een eilandje in de belastingzee.
Toch "stemt de s.d.a.p. lustig voor een ver
hooging der liahttarieven en stuit belasting
verhooging bij haar steeds op bezwaren.
Het is waar dat de werkloosheid de
gemeente knauwte, maar laat men er
dan bijzeggen, dat' de winst uit de be
drijven die knauw weer volledig goed
maakt, zooals spr. met enkele cijfers
aantoont.
Spr hoopt', dat B. en W. het voorstel- v. d.
Tas en Tobé inzake verlaging der lichttarie-
,ven voor middenstanders in prae-advics
zullen nemen.
Spr. betreurt het, dat B. en W. thans op
<3e proppen komen met het pensioenfonds
voor wediuwen en weezen van ambtenaren
als dekkingsmiddel voor de begrooting. De
aantasting van reserves acht spr. in dezen
tijd niet onjuist, maar men moet er niet te
ver mee gaan. Spr. is blij, dat' B. en W. de
suggestie om over te gaan tot een voorzich
tig gebruik van den kapitaaldienst, beslist
hebben afgewezen. Zulk een gebruik is
hoogst gevaarlijk, omdat de gewone dienst'
.er permanent door verhoogd wordt.
Het voorstel van de heeren v. d. Laan
en Groeneveld inzake de Rotterdamsche
circulaire aan de ouders van leerplichtige
kinderen, wijst spr. af. Hef gemeentebestuur
moet boven de partijen staan. Het Open
baar zoowel als het Christelijk onderwijs
hebben hun voorstanders die het propagee-
ren kunnen, zooals ook gebeurt. Het' O.L.O.
heeft immers ook zijn eigen ouder-commis-
sies, zijn eigen pers. (Leidsch Ouderblad,
In en om de school). Als men het vertrou
wen in het Openbaar onderwijs herstelt
komt alles vanzelf weer goed. Maar de tijd
daartoe heeft men. voorbij laten gaan.
De heer Eikerbout (a.r) verdedigt het
voorstel dat hij met den heer Würtz heeft'
ingediend om het Gem. Ongevallenfonds op
,te heffen. Een optering van de fondsgelden
als heden geschiedt is verwerpelijk. Beter
is het dan de gelden geheel vrij te maken.
Ook verdedigt spr. zijn voorstel inzake de
z.g.n. bevriezing van wachtgeld. Het wacht
geld is in 't leven geroepen om een persoon
aan een werkgever te binden. Men be
schouwt het tegenwoordig te veel als een
middel om van iemand af te komen. Maar
er is alle reden om een wachtgeld van
kracht' fe doen blijven, wanneer de wacht
gelder tijdelijk werk krijgt.
Spr. vreest dat de- demping van het laat
ste stukje Levendaal nog wel eenigen tijd
op zich zal laten wachten. Laat' men er
toch wat spoed mee maken. Het is een open
riool.
Geneeskundige armenzorg
Mevr. Braggaar-de Does spreekt
Over de kraam verzorging voor armlastigen,
waarbij geen onderscheid dient gemaakt
'tusschen verschillende godsdienstige groe
peeringen. Ook de geneeskundige armen
verzorging dient' beter geregeld te worden.
JWiiinicimr op Schoolkindervoeding en
«kleertintr waarover de heer Beekenkamp
sprak te nipt in overeenstemming met de
Chr. naastenliefde. Spr. heeft heel wat lie
ver te doen met iemand die zegt geen chris
ten te zijn. zooals de heer van Eek, maar
christelijk handelt, dan met den beer Bee
kenkamp. die zegt een ohristen te zijn en
er niet naar handelt.
De heer Manders (r.k.) meent, dat
Leiden, wat ontwikkeling betreft, een ach
terstand heeft in te halen. Er is in Leiden
nog geestkracht genoeg, maar zij moet in
de juiste banen geleid worden. Werkver
ruiming en werkverschaffing moet krachtig
ter hand genomen. Laat de menschen toch
werken. Stempelen is een sociaal kwaad.
Spr. beveelt de belangen van hei' groote
gezin in 't bijzonder bij 't gemeentebestuur
aan.
De financieele politiek
De heer Hes sing (s.d.) geeft toe, dat
er nog een mogelijkheid ie tot belasving-
verhoogmg. De s.d.a.p. is bereid daartoe
over te gaan, maai- eerst als alle andere
middelen uitgeput zijn. Spr. betoogt voorts,
dat de sociaal-democratische financieele
politiek solide is en wijst op andere plaat
sen.
De heer de Reede: We hebben hier met
Leiden te maken en hier weten
anders.
De heer H e s s i n g noemt dit een bloote
bewering.
De heer de Reede: U zit nog niet lang
genoeg in den Raad om dat te weten.
De heer H e s s i n g zegt niet overtuigd te
zijn van de noodzakelijkheid van het voor-
stei-van Welzen inzake de financieele ver
houding tusschen Rijk en gemeenten. Spr.
bepleit de instelling van een leeningsfonds
en vraagt inlichtingen over den aard van
de bezuinigingen waarvoor een bedrag van
f 10.000 is uitgetrokken. Hij verdedigt een
oorstel om de maximum-snelheid in de
gemeente Leiden Te brengen van 25 op 35
K.M. Het is dan gemakkelijker de verorde
ning na te leven en de politie kan er strikt
de hand aan houden. Spr. is tegen het voor
stel-Elkerbout en Würtz om het Gem. on
gevallenfonds op te heffen. Uit de verkla
ring van den heer Würtz heeft spr. opge
maakt dat dit raadslid de vertegenwoordi
ger is van een plaatselijke groepeering, die
een uitvloeisel is van politieke decadentie.
De heer Goslinga (a.r.) is onaange
naam getroffen door de toon der Memorie
van Antwoord. Die toon was meermalen
agressief en betweterig. De s.d.a.p. beweert,
dat de regeering hulpeloos staait in dezen
crisistijd. Dat is tooh wel heel erg. De s.d.
dan minder hulpeloos zijn. Wal
zij wil doen iseen commissie instellen.
Laat zij maar eens naar het democratisch
bewind in Frankrijk kijken.
De heer Heseing: Hier is de gulden
zwevend.
De heer Goslinga: Wees u maar blij,
dat u nog leeft in het land van die zweven
gulden. Het is hier nog zoo slecht niet.
Spr. is niet ontevreden over het financieel
(beleid van het gemeentebestuur, maar
Wethouder moet krachtiger stelling n^men
tegen nieuwe uitgaven. Spr. wil gaarne
nadere inlichtingen over de bezuinigings
post van f 10.000.
Men wil alle werkloosheidsuitgaven door
het Rijk laten betalen, maar dan hebben
e in deze zaak ook niets meer te zeggen.
Dan heeft de Wethouder van Sociale Zaken
niets meer te doen.
De s.d.a.p. voert een solide politiek als ze
aan het bewind is, maar anders is 't als ze
in de oppositie is. De handelingen van
vorige jaren kunnen in dit opzicht ruim
schoots verheldering geven.
Naar aanleiding van enkele gemaakte op
merkingen geeft spr. gaarne toe, dat het
wijlen burgemeester de Gijselaar is geweest
die de Leidsohe financieel© politiek op zoo
solide basis heeft gebracht.
B. en W. en het Bijzonder Onderwijs
Voorts behandelt spr. de onwelwillen
de houding van B. en W. jegens het
bijzonder onderwijs. Spr. heeft de in
druk gekregen dat B. en W. het bijz.
onderwijs t'e veel beschouwen als een
hun vijandige macht. De wijze waarop
B. en W. de kwestie van den afkoop
van bijzondere schoolgebouwen hebben
behandeld is in dit opzicht symptoma
tisch. Er is geen enlkel feit voorgevallen
in de 80 jaar van bijzonder onderwijs
om een houding als B. en W. aannemen
te rechtvaardigen. Waarom moeten de
bijzondere scholen telkens naar den
Haag om daar hun reoht te krijgen?
Kan dat niet hier?
De onwelwillende houding blijkt ook uit
de kwestie van de boventallige onderwijs
krachten en de voorgenomen, maar geluk
kig niet doorgevoerde, bezuiniging op het
bijzonder bewaarschoolonderwijs.
Laat het gemeentebestuur in de schoolbe
sturen toegewijde en zuinige medewerkers
Tenslotte zegt spr. dankbaar te zijn, dat
de heer van Welzen maar niet naar
Rusland is gegaan, zooals spr. hem het
vorig jaar aanraadde, daar een man met
de vrijheidszin van den heer van Wel
zen in Rusland onmiddellijk het eeuwi
ge zwijgen zou zijn opgelegd. Het is dus
maar goed, dat hij hier gebleven is.
(Gelach.)
De heer v. d. Tas (a.r.) is er van over
tuigd dat het Rijk voortdurend de kwestie
van de verhouding tusschen rijk en ge
meente in studie heeft, zoodat het voorst el-
van Welzen volmaakt overbodig is. Uitvoe
rig bespreekt spr. deze verhouding, daarbij
wijzende op de verantwoordelijkheid van
het gemeentebestuur, dat zich niet achter
de daden der Regeerihg mag verschuilen,
maar integendeel aan de Regeering mede
werking moet verleenen tot heil van heel,
het volk.
De financieele positie van Leiden is zeer
zorgwekkend. Het is zeer de vraag of wij
van een sluitende begrooting kunimen spre
ken. Wat moet geschieden als de reserves
uitgeput zijn? Durft het college hierop geen
antwoord te geven? Het lijkt er op. Regee-
ren is tooh vooruitzien
(Mevr. d e C 1 e r—d e Bruin deelt de
„Vooruit" uit: de Voorzitter vraagt of
zij een ventvergunning heeft).
Spr. geeft toe dat belastingverhooging zoo
lang mogelijk moet worden vermeden.
Strenge bezuiniging is noodig.
Spr. breekt hier zijn rede af om haar in
de avondvergadering voort te zotten.
De vergadering wordt verdaagd tot des
avonds 8 uur.
■AlNTAL-LlCQÜfWEN-tltO.fiCMKNTLLÜWE.En.ftiZONOtPr -G L.0.WÜ.L.0. OdUOlEN-
■Tt UiotN Peb- 1-jANCiAoi -Van -De Jaben:
SLO
ULO
1925. Jl526. |l92/. jl92S. ]l929. |l930.
1931.
1932.
1933. |l934.
1935. |l936. 1193/.
6Q0Q_
5200
5500
5?Q0_
&QQ_
_£6.o_
?4o
56.QCL
5500.
-5-4ao-
720
»u.
«.q.Lo
v.»
•fu.
*7>,
,'v
-Jjwwi
c.cao
M»
tloo
58o
560
kjoo
54n
*7*
4
^ËQCL
5 9n
4SQQ_
üoo
*»•-
N*
A
isoa
j469_
.«M
V
_4lo.o_
Acoo..
,42o
X.CJ.IC
2.900
3SQ
s
34O
AMEENTCl.
r*q.u
-56QCL
Deze grafiek geeft wel een zeer duidelijk overzicht van den verblijdenden groei van
het bijzonder onderwijs in onze stad in de laatste 12 jaren en van de daarmee
gepaard gaande catastrophale val van het openbaar onderwijs. In den gemeenteraad
wordt over deze zaak op 't oogenblik veel gesproken, naar aanleiding van een
voorstel van de heeren Van der Laan en Groeneveld om van gemeentewege de
ouders toe te zenden een circulaire, in den geest van de bekende Rotterdamsche
circulaire, waarin op populaire wijze op de gelegenheid tot aangifte voor de
openbare school de aandacht wordt gevestigd. Terecht neemt /te rechterzijde het
standpunt in: Voer zooveel propaganda als gij wilt, maar niet met gemeentegeld!
AVONDVERGADERING
In de avondvergadering verdedigt de
heer v. d. T a s het voorstel, dat hij met
den heer Tobé heeft ingediend en waar
in B. en W. worden verzocht bij den
Raad voorstellen aanhangig te maken,
om de elecvriciteitstarieven voor Mid-
denstandsbedrijven te willen verlagen.
De middenstanders willen in de gelegen
heid zijn meer energie te gebruiken op bil
lijker voorwaarden. Zij verkeeren in ongun
stige omstandigheden, in wel ongunstiger
omstandigheden dan particulieren, die aller
lei voordeelen kunnen bekomen bij het
huidige tariefsysteem.
De heer Scihüller (s.d.) wacht nog
steeds op toegezegde prae-adviezen op voor
stellen door hem meer dan 10 jaar geleden
ingediend. Daar was o.m. bij een voorstel
lot demping van de Mare.
Dat de oorzaak van de trage afbouw
van het Stadhuis óók moet gezocht wor
den in het feit, dat de werkteekeningen
van den arohitect niet klaar waren,
staat voor spr. vast'. Ook heden werken
aam den Stadhuisbouw nog maar enkele
menschen.
Do heer Schliller over Gemeentewerken
Spr. vraagt inlichtingen over het te werk
stellen van een Amsterdamschen steenhou-
er bij den Stad'huisbouw. Voorts maakt
spr. er aanmerking op, dat nog geen prae-
advies ie uitgebracht op een door hem in
1931 ingediend voorstel betreffende herzie
ning van de bepalingen omtrent minimum
loon en maximum aibeidsduur in bestekken
van gemeentewerken. Het wordt tijd, dat
de huidige verordening verdwijnt. Spr. ver
dedigt een voorstel om te besluiten, dat
over de vaststelling van de loonen en ar
beidsvoonvaarden in de gemeenten voor
gemeentelijk straatwerk, overleg gepleegd
zal worden met de besturen van de bouw-
akarbeidersorganisaties, welke bij een lan
delijke vakcentrale zijn aangesloten. Ook
erdedigt spr. een motie om een of meer
dere bewoners van de woningen van de Ge
meentelijke Woning Stichting in het be
stuur dezer stichting te doen opnemen, als
mede een voorstel, dat hij met den heer van
Welzen heeft ingediend om het Eendracht-
monument over te nemen. De plantsoen-
aanleg aan het begin der Kamerlingh On-
neslaan is weggegooid geld. Rationeeler was
het geweest de K.O.-laan door te trekken
naar de Zoeierw. Singel, hetgeen weinig
teer zou hebben gekost.
Uitvoerig bepleit spr. 'vervolgens ordening
in het bouwbedrijf. B. en W. hebben zich
daarvan met een Jantje van Leiden afge
maakt. In andere plaatsen behandelt men
deze zaken veel serieuser.
De ordening is zeer noodzakelijk en spr.
beveelt zijn voorstel van 1936 om een onder
zoek naar de mogelijkheden in deze in te
stellen, hartelijk aan. Tenslotte laakt spr.
de houding van den voorzitter van de werk
liedendienstcommissie bij Gemeentewerken,
die niet wensolvt te voldoen aan het raads
besluit (B. en W. noemen het een motie)
dat hij verplicht is een vergadering uit te
schrijven, wanneer een der leden een voor
stel bij hem aanhangig maakt. Zeer uitvoe
rig gaat spr. op deze kwestie in. Hij noemt
de houding van den directeur gezagsonder
mijnend.
Vestiging van nieuwe industrieën
De heer v. d. Kwaak (c.h.) vraagt
of de gemeente de beschikking heeft
over industrie-terreinen. Zoo ja, zajn B.
en W. dan bereid om deze terreinen ge
schikt en aantrekkelijk te maken voor
vestiging van industrie? Wanneer er
geen industrieterrein is, kunnen B. en
W. dan niet overwegen zulke terreinen
aan te koopen. Spr. denkt aan terreinen
aan den Hoogen Rijndijk.
Spr. vraagt de aandacht van den wet
houder voor de herscholing van arbeiders.
Het kleeding-, schoeisel- en dekkingfonds
heeft geen beteekenis voor de ondersteun
den bij M.H. Dat is te betreuren. Toch doet
het fonds uitstekend werk. De houding van
de vakbeweging tegenover dit fonds vindt
spr. onsympathiek.
Dat men in onze stad gemakkelijk in een
woonhuis een winkel kan vestigen, acht
spr. een verkeerde toestand. Het is pijnlijk
voor de middenstanders die in winkelbui
zen hun bedrijf uitoefenen en het doet bo
vendien afbreuk aan het svadssehoon. De
stadswijken in de omgeving van de Petrus-
kerk en van de Cobetstraat worden er door
ontsierd.
Tenslotte wijst spr. in verband met de
opmerkingen van de linkerzijde inzake de
Chr. barmhartigheid, waaraan zooveel zou
ontbreken, op de aeer belangrijke bedragen
die door de diaconieën voor de armen wor
den besteed.
De heer v. d. Voort (s.d.) verdedigt het
'voorstel dat hij heeft ingediend tezamen
met den heer Eikerbout inzake het „laten
slapen" van het wachtgeld.
Voorts bespreekt spr. verschillende per
soneelszaken.
De heer Groeneveld (s.d.) verdedigt
het verzenden van de veelbesproken circu
laire ter propageering van het openbaar
lager onderwijs. Spr. beweert, dat vanwege
de Vereen, voor Chr. Onderwijs een circu
laire door schoolkinderen huis aan huis is
bezorgd. Het is toch wel erg wanneer daar
voor schoolkinderen worden gebruikt.
Voorts wijst spr. er op, dat het met de
feminöseering van het personeel aan het
openbaar onderwijs wel los zal loopen. Bij
het bijzonder onderwijs is dit gevaar veel
grooter. Uit de uitlatingen van den heer
Würtz heeft spr opgemaakt, dat het een
rommel is bij Nat. Herstel. Van deze partij
'komt spr. op de demping van het stukje
Levendaal, welke z.i. zeer dringend ge-
wenscht is, ook uit een verkoersoogpunt.
Het weigeren van de Stadsgehoorzaal aan
bepaalde vereenigingen acht spr. in strijd
met de grondwet.
De heer Snel (s.d.) betreurt het dat
nog steeds geen gegevens zijn gepubliceerd
omtrent het onderzoek naar den toestand
in de gezinnen dor werkloozcn. De spaar
regeling noemt spr misbruik maken van
den nood der werkloozen. De regeling zoo
wel als de collecte zijn een mislukking ge
worden. De menschen konden eenvoudig
niet sparen
Spr. onderbreekt hier zijn rede waarna dc
vergadering wordt verdaagd tot hedenmid
dag 2 uur.
Nieuwe bruggen en wegen
Door Burgemeester en Wethou
ders is besloten:
le. den nieuwen verkeersweg Hee
rengracht-Zijlsingel te noemen:
„Oosterkerkstraat"
2e. de in dien weg geprojecteerde
brug over de Oranjegracht te noe
men: „Katoenbnig"
3e. de daarin geprojecteerde brug
over de Zijlsingelgracht te noemen:
„Weverbrug";
4e. den nieuw ontworpen zijweg
van den nieuwen verkeersweg te
noemen: ..Langestraat"
5e. den naam „Korte Oranje
gracht" te ie.'en vervallen en de
beide wegen langs de Oranje-
gracht over de geheele lengte te
noemen: ..Oranjegracht".
De nieuwe melkregeling
Vergadering van consumptiemelkers
In de foyer van „Den Burcht" is gis
termorgen een druk bezochte vergade
ring gehouden ter bespreking van de
nieuwe melkregeling ingaande 3 April
1938. waarbij de heer Jac Biemond
van Bleiswijk van voorlichting
diende
De vergadering: stond onder leiding van
den heer C. v. Vliet, voorzitter van het
district Leiden der consumptiemelkcrsorga-
nisatie, die enkele inleidende opmerkingen
maakte en daarna den heer Biemond het
woord gaf.
Deze toonde eerst met een enkel woord de
noodzakelijkheid aan van de regeling. Van
de oude consumptiemelkregeling zegt Spr.
dat zij vele consumptie-melkers door de
crisis heeft heengeholpen. Toch had zij zulke
ernstige gebreken, dat zij moeilijk kon vol
de beoordeeling van de nieuwe rege
ling moet men deze niet gaan vergelijken
met de oude regeling. Het dilemma is: Geen
regeling of een nieuwe regeling, die door de
melkveehouders zelf wordt uitgevoerd.
De algemeene toestand in de consumptie-
melkerij is den laatsten tijd belangrijk ver
beterd en in dat opzicht zou men zeggen,
dat een regeling niet meer noodig was. Men
moet echter niet denken, dat, als de crisis
voorbij is. de toestand van vroeger terug
komt. De crisis moet men beschouwen als
de barensweeën voor een nieuwen toestand.
De vrije concurrentie is weggevaagd. Er
moeten maatregelen genomen worden in het
bedrijfsleven om de melkveehouders gele
genheid te geven in den nieuwen toestand
niet achteraan te komen.
In de nieuwe regeling zullen degenen die
zich aansluiten bij de vereeniging hun pro
duct geheel moeten afstaan aan de Con
sign p ti em c lk-centra le, die ze voor hen ver
koopt, Er is een aaneengesloten gebied aan
gewezen in ons land en alle veehouders die
in dat gebied wonen en consumptiemelk
willen verkoopen kunnen zich bij de C.M.C.
aansluiten. In Den Haag komt het Centrale
Bureau. Het gebied is verdeeld in zeven
vcikoopbureaiix. Er is ook een Verkoop
bureau in Leiden. De taak van de Verkoop-
bureaux is dus, het woord zegt het, de
melk te. verkoopen, of, in de eerste plaats
het toewijzen der melk.
De handel is toegezegd dat zooveel moge
lijk de oude relaties zullen worden gehand
haafd, terwijl voorts de verkoopbureaux de
verkoop zoo economisch mogelijk moeten
regelen.
Tusschen deze twee polen werkt 't Ver
koopbureau. De kooper krijgt bet aantal
veehouders toegewezen, dat hij in eiken vijd
van 't jaar noodig heeft. De kooper heeft
dus met dc oveimelk niets van doen. Het. is
de bedoeling de industrie-melk in de ver-
koopbuivaux publiek te gaan veilen.
Een melkveehouder met een hoog con
tract volgens de oude regeling zal bij de
nieuwe regeling geen voordeel hebben. Daar
staat tegenover, dat de prijs voor de over-
melk hooger kan worden, zoodat er ook
voor die hooge contracten nog voordeel in
kan schuilen.
De ambtenarij wordt zooveel mogelijk be
perkt. De handel heeft bij de controle dc
zwaarste taak. De C.M.C. heeft echter het
recht van super-controle. De controle op de
kwaliteit van de melk geschiedt vanwege
C.M.C. en A.V.M. samen. De stalcontrole is
in handen der C. M. C.
De prijsstelling zal ongeveer gaan als nu.
Dit is ook het ecnige punt waarmee de re-
sreering zich blijft bemoeien. De Minister
houdt het veto-recl\t op dc prijs. Een juiste
basis van de prijsstelling te krijgen is moei
lijk. Men wil daarvoor de kaaswaarde ne
men, welke in elk geval een objectieve ba
sis is Bij de uitbetaling van de z.g.n koD
speelt de prestatie van den melkveehouder
ten opzichte van de hoeveelheid melk in
de slechte maanden een groote roL
De C..M.C. krijgt straks de lieele erfenis
van de Zuivclcentrale. Daarbij zijn nog klin
kende munt en effecten die straks de con
sumptiemelkers ten goede komen.
Spr. deed tenslotte een beroep op alle vee
houders om de nieuiwe regeling te doen sla
gen. De tijd van de vrije concurrentie is
voorbij. Als de boeren solidair weten te zijn,
maakt spr. zich niet ongerust of onder Gods
zegen zal deze regeling gelukken.
Er volgde op deze rede een uitvoerige b
sprking.
Maatschappij voor Toonkunst
Afscheid van den heer M. H. A. Juta
De Maatschappij voor Toonkunst hield
gisteravond in 't g bouw der Muziekschool
een buitengewone algemeene ledenvergade
ring onder leiding van den voorzitter Dr. C.
de Jong.
Nadat de notulen van die vorige algemeene
vergadering waren goedgekeurd, stelde de
voorzitter aan de orde de verkiezing van
een nieuw bestuurslid in de plaats van dien
heer M. II. A. Juta, die als commissaris en
penningmeester der Maatschappij is afge
treden.
Na schriftelijke stemming bleek te zijn
gekozen dc heer J. C. van Eek, notaris al
hier, die zich bereid verklaarde deze benoe
ming te aanvaarden.
De voorzitter brachlt vervolgens in herin
nering, dat de heer Juta gedurende ruim 20
jaren (hij werd voor de eerste maal be
noemd op 31 Mei 1917) een zeer gewaardeerd
commissaris der Maatschappij is geweest.
Zéér veel lieert hij in 'die periode voor de
Maatschappij gedaan, verschillende functies
op uitnemende wijze vervuld. Zoo was hij
o.a. eenigen tijd secretaris, en gedurende de
laatste vier jaren penningmeester der Maat
schappij. Speciaal in deze laatste hoedanig
heid heeft de heer Juta voortreffelijk werk
verricht en met krachtige hand bezuinigd
waar -zulks maar mogelijk was. Dat de
Maatschappij .thans over een eigen gebouw
beschikt, is eveneens voor een zeer belang
rijk doel zijn werk. 1-Iet bestuur, aldus spr.,
is den scheidenden commissaris dan ook
zeer erkentelijk en dankbaar voor het vele,
dat hij onder moeilijke omstandigheden
Dor de Maatschappij heeft gedaan.
Den heer Van Eek heette de voorzitter met
enkele woorden welkom in het bestuur.
ij vernemen nog, dat in de daarna ge
houden bestuursvergadering de heer ,T. C.
van Eek .werd benoemd tot penningmeester
der Maatschappij, zoodat laatstgenoemde
den heer Juta ook in deze functie opvolgt,
Chr. Zangvereenigingen
In het gebouw „Nathanaël" werd de 15e
jaarvergadering van genoemden Ring ge
houden. Opgekomen waren 13 van de 24
aangesloten vereenigingen. Op de gebruike
lijke wijze werd de vergadering geopend,
door den voorz., den heer G. Goethart,
die in het kort het belangrijkste uit het af-
geloopen jaar memoreerde.
De notulen, gelezen door den secr. den
heer C. B. v. d. Z e e u w werden goedgekeurd
Uit het jaarverslag 10:57 bleek, dat twee
afdeelingen waren ontbonden nl. het Ila-
zerswoudsche Mannenkoor „Zang en Vriend
schap" en de Vereen. „Hallelujah" van
de Hooge Morsch, die een fusie aanging met
„Hallelujah" uit Leiden. Het concours had
1937 een goed verloop. Er was zelfs een
klein batig saldo. De samensmelting met
den Ring Haarlemmermeer stuitte af op de
kosten en de geïsoleerde ligging; wel wordt
nog onderhandeld over deze kwestie. De
penningmeester, de heer G. Zitman kon
mededeeling doen van een batig saldo. Van
den bibliothecaris den heer Waasdorp,
vernamen we, dat het vorige jaar een zeven
tal afdeelingen gebruik had gemaakt van de
bibliotheek.
De aftredende bestuursleden, de heeren
C. B. v. d. Zeeuw, secr., J. Zitman, penning
meester, J. Gressie, commissaris werden her
kozen, terwijl voor den heer J. Groen, wiens
afdeeling ontbonden was, de heer J. B. Koe
nen uit Wassenaar, werd gekozen. De heer
Groen werd door den voorzitter bedankt voor
het vel? goede, door hem in de afgeloopen
jaren voor den Ring verricht.
Door den heer J. N. Koenen, werd een
uitvoerig en goed gedocumenteerd verslag
uitgebracht over de uitgave van een Ring-
blad. In de najaarsvergadering zal over deze
zaak beslist worden.
Wedstrijden „De Zijl"
De te Den I-Iaag gespeelde wedstrijd Hus
I—De Zijl ITI voor do competitie van den
Kring Den Haag eindigde in een 20 over-
'iming voor onze stadgenooten.
De gisteravond alhier gespeelde wed
strijd De Zijl IIIH.G.A. II eveneens voor
de wintercompetitie, had een 4—2 overwin
ning voor De Zijl tot resultaat.
BEEN GEBROKEN
Gistermiddag is de 5-jarige E. M. in do
Pasteurstraat spelenderwijze komen te val
len, waarbij hij het rechterbeen brak. De
E.FI.D. heeft het knaapje naar het Aead.
Ziekt.ihuis gebracht.
RADIO-DISTRIBUTIE
J1,10.40
Pari)s° R., 12.05 Radio PTT Nord ofdlv.. 12.20
Parila R.. 13.20 Brussel VI., 14.20 Radio PTT
Nord o dlv„ 15.05 Parijs R„ 15.20 Londen Ree..
15.50 Keulen, 17.20 Parijs R.. IS.20 Keulen. 19.20
Brussel VI., 19.50 Keulen. 21.20 Boedapest of
dlv„ 22.20 Brussol Vl„ 22.30 Keulen, 22.20 dlv.
Programma 4: S Brussel VI.. 9.20 diversen.
10.35 Lodncn Reg.. 11.20 Droltwich, 11.50 Londen
Reg., 12.35 Droltwich, 11.05 Londen Reg., 15.20
Droltwich. 18.-10 diversen, 19.Droltwich.
DONDERDAG 17 FEBRUARI
Programma 3: 8.00 Keulen, 10.35 ParUs Ra
dio. 12.05 Radio PTT Nord of dlv., 12.20 Parijs
Radio, 13.20 Brussel VI.14.20 Radio Danmark
of dlv., 15.20 Keulen, 10.20 Londen Reg„ 17.20
len. 23.20 Divers
Programma 4: 8.0-0 Brussel VI.. 9.20 Diversen,
10.35 Londen Keg.. 11.26 Droitwlch, 12.50 Keu
len. 13.20 Droltwich. 14.20 Londen Reg.. 15.35
Droltwich 19.30, Sportpraatje J. G. A. Janssen.
20.00 Droltwich.
Agenda
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken wordt van Zaterdag 12 tot en
met Vrijdag 18 Febr. a.s. waargenomen door
de apotheken: W. Boekwijt, Breestraat 74,
telef. 552 en J. Do-vlens. Wilhelminapark S,
Oegstgeest, telef. 274.
OUDE LEIDSCHE
GRENSPALEN
Interessante historische
bijzonderheden
Men schrijft ons:
Door de goede zorgen van het be
stuur van de Vereeniging „Oud-
Leiden" is één dezer dagen een oude
Leidsche grens- o£ scheidpaal, ge
staan hebbende in de geipeente Zoe-
terwoude aan den Hoogen Rijndijk,
even voorbij Huize „Rhijnvreugd" en
schuin tegenover Café „Het Witte
Huis", overgebracht naar het Stede
lijk Museum De Lakenhal. Het be
treft hier een eenvoudige, achtkantige
steenen paal. Op de eene zijde staat
het Leidsche wapen, op de andere
zijde het getal 500.
Blijkens een mededeeling van den heer
J. B. van Loenen in het Leidsch Jaar
boekje van 1911 kan worden aangenomen,
dat het getal 500 duidt op 500 roeden, daar
bij octrooi van Keizer Maximiliaan I, van 19
Dec. 1494, was bepaald, dat niemand bin
nen een afstand van 500 roeden, gemeten
van de Leidsche veste af, koren, brood,
wijn, bier of andere voorraad mocht ver
koopen dan met zulk recht en accijnzen
als in de stad moest worden betaald. Er
waren in 1911 nog twee soorten van deze
palen. n.l. ook. met het getal 800. Voor zoo
ver bekend zijn deze thans verdwenen.-
Het getal S00 zou verband houden met een
octrooi van Koning Philips II, van 13 Jan.
1575, waarbij verboden werd het oprichten
van getimmerten, tapperijen, ambachten
neringen enz. binnen 800 roeden. Een
bouwverbod en tevens een vestigingsver
bod dus. In de Lakenhal bevinden zich een
tweetal houten schilden, waarop „500/roe"
en „SOO/roe". Deze schilden zullen onge
twijfeld rondom Leiden dienst hebben ge
gaan vóórdat de steenen grens- of scheid
palen werden geplaatst.
De paal, die thans in de Lakenhal
is, is vermoedelijk ten gevolge van
wegverbreeding in een droge berm-
sloot terecht gekomen, zoodat „Oud
Leiden" de paal van den eigenaar
van de sloot heeft moeten aankoo-
pen. Overwogen is of het mogelijk
zou zijn de grenspaal weder in den
berm te plaatsen, doch ten gevolge
van de binnenkort plaats hebbende
bebouwing zou de grenspaal een hin
derpaal zijn geworden, zoodat van dit
voornemen moest worden afgezien.
Drie soorten palen
De stad Leiden heeft eertijds heel wat
palen doen plaatsen, teneinde bepaalde
grenzen en maten aan te geven. Wij onder
scheiden voor onze stad een drietal soor-<
ten. n.l. Trekvaartpalen (langs de trek
vaart naar Haarlem), de Vroonpalen en do
reeds genoemde grens- of scheidpalen.
De Vroonpalen herinneren aan het feit,
dat de Gemeente Leiden tot voor kort
eigenaresse was van het vischrecht in de
Vroonwateren, gelegen onder de gemeenten
Warmond, Rijnsatenvoude, Allcemade en
Woubrugge. Ter begrenzing dezer rechten
waren er op verschillende plaatsen in de
Leidsche kleuren beschilderde houten pa
len, versierd met het Leidsche wapen, ge
plaatst. Een viertal zijn thans nog aan
wezig, ii.l. een tweetal tegenover elkander
aan het einde van de Warmonder Lee
begin Spriet (Kagerplas) en een tweetal
tegenover elkander aan het einde van het
Paddegat begin Braassemer-meer.
Nu de gemeente Leiden op 1 Februari
1937 bedoelde rechten aan het Rijk heeft
verkocht, kan uiteraard de gemeente Leiden,
niet meer zorg dragen voor het onderhoud
der Vroonpalen. In verband hiermede heeft
liet bestuur van de Vereeniging „Oud-Lei
den" zich tot de Gemeente Leiden gewend
met het verzoek te willen bevorderen, dat
de nog aanwezige Vroonpalen worden ge
handhaafd en door het Rijk ongewijzigd
worden onderhouden.
Niet alleen Leiden heeft zijn oude grens
palen. Zoo onderscheidde Amsterdam ban
en scheidpalen. De Amsterdamsche scheid
palen, ook wel honderdgaardenpalen ge
naamd, gaven aan Amsterdams rechte
gebied; zij begrensden een rechthoekig ge
bied en stonden dus „winkelhaak" in het
landschap. Binnen het „afgepaalde" gebied
mocht Amsterdam, gelijk Leiden, belasting
heffen enz. Voorts stonden buiten de Am
sterdamsche poorten langs de wegen „ban-
of mijlpalen", waarop het stadswapen, als
mede „Uyterste Paaien der Ballingen",
in het Nederlandsch en het Latijn. Deze
banpalen gaven aan het gebied, waar bui
ten de Amsterdamsche misdadigers konden
worden „verbannen". Blijkens het artikel
van C. van der Griend in het Maandblad
Heemschut, van April 1933 telde men
vroeger meer dan 50 ban- en scheidpalen
buiten de Amsterdamsche wallen. Thans
zijn -daar nog enkele overgebleven. Zoo
is 't ook rondom onze stad gegaan. Eenige
trekvaartpalen, een tweetal grens- of
scheidpalen (n.l. bij Huize ter Wadding en
aan het eind van den Maredijk) en het
viertal Vroonpalen zijn er nog. Mogen deze
historische voorwerpen nog in lengte van
Jaren rondom de stad aanwezig blijven,
ten einde te kunnen getuigen van Leidens
merkwaardige geschiedenis.
