M
ROOK
DE BESTE
1 CENT
SIGARET
ZATERDAG 5 FEBRUARI 1938
JTEKSTE BLA« VAG. a
VOOR KLEUTERS (4—8 jaar)
HET GESCHENK,
BIJBELSCHE VERTELLINGEN
VOOR O N 2 E KLEINTJES
DOOR W. G. VAN DE HULST
Mei vele gekleurde en zwarte platen van Isings
In prachtband f 5.75
Bij den boekhandel en bij de uitgevers i
N.V.H.J.SPRUYPs UITG..MIJ, AMSTERDAM
Postrtkening 18657 Heerengracbt 112 Telef. 45041
VERRASSINGEN
IN DUITSCHLAND
In Duitschland heeft plotseling een heele
rij van mutaties haar beslag gekregen, zonder
dat door de buitenwacht zulks ook maar in
het minst werd vermoed. Wel was bekend,
dat er de laatste dagen en nachten zeer be
langrijke conferenties hadden plaats gegrepen
met betrekking tot de legerleiding, doch deze
bleven zoozeer door geheimzinnigheid om
huld, dat de Rijkskanselarij het karakter leek
te hebben van een kardinaalsconcove. De
aanleiding tot al deze dingen, daarvan was
men op de hoogte, was een geschil tusschen
den opperbevelhebber van de Duitsche weer
macht Von Blomberg en den opperbevelheb
ber van het leger, Von Fritsch. Het -huwelijk
van eerstgenoemde, dat niet „Standesgemass"
was, moet den stoot tot de eerste discussies
hebben gegeven, en toen eenmaal de gedach-
tenwisseling gaande was is eveneens aan den
dag getreden, dat in den Duitschen hoogen
officiersstand andere meeningen heerschen
dan in den kring van den opperbevelhebber,
die een nationaal-socialist pur sang is. De
Duitsche officieren der oudere generatie
houden nog vast aan hun tradities; zij wen-
schen o.a. de verstandhouding t.o.v. Groot-
Brittannië te verbeteren, en gevoelen weinig
voor de toenadering tot Italië en Japan,
welke de laatste maanden steeds meer een
feit is geworden. Bovendien willen zij aller
minst wegcijferen, dat het Christendom in
leger en staat een stabiliseerende, conservee-
xende kracht is, en staan zij daarom en ook
ongetwijfeld uit anderen hoofde afwijzend
tegenover de theorieën van Alfred Rosen
berg, die met zijn nieuw heidendom door hen
niet au sérieux genomen wordt. Von Fritsch
moet zelfs onlangs demonstratief een verga
dering hebben verlaten, waarin Rosenberg
ongepaste uitingen ten opzichte van het
Christelijk geloof ten beste gaf. Men zegt dat
hij aan deze onafhankelijkheid van inzicht
thans zijn demissie heeft te wijten. Een
Engelsch blad heeft zelfs het gerupht in om
loop gebracht, dat hij enkele dagen van zijn
vrijheid beroofd zou zijn, met Himmler als
^ok al gaat men niet zoover aan dergelijke,
overigens geheel oncontroleerbare geruchten
geloof te hechten, dan moet men toch wel, bij
het bezien van de jongste mutaties tot het
oordeel komen, dat het nazisme zijn positie
al weer heeft versterkt. Hitier heeft zichzelf
met het oppercommando over de geheele
Duitsche weermacht bekleed en daarmee nog
het allerlaatste wat hem ontbrak, aan zijn
positie van alleenheerscher, toegevoegd. Wat
is er, behoudens titel en afstamming, wel
licht ook opleiding, hetwelk hem nog van
een onbeperkt souverein onderscheidt?
Hermann Goering, meer en meer 's Führers
rechterhand, heeft thans den maarschalksstaf
ontvangen. Hij is derhalve thans behalve
minister-president van Pruisen, opperbevel
hebber van de luchtvaart en leider der
Duitsche economie tevens generaal-veldmaar-
schalk. Een inderdaad zeer decoratieve positie!
Ook op het terrein der diplomatie heeft de
„partij" een stap verder voorwaarts gedaan;
Von Ribbentrop is thans, in stee van Von
Neurath, minister van buitenlandsche zaken.
Wat de voorgenomen ambassadeurs-mutaties
betreft moet nog worden afgewacht, wat deze
zullen brengen. De geheime kabinetsraad, die
nu officieel is ingesteld, is feitelijk slechts de
officieele erkenning van een toestand, die
reeds langen tijd bestond; de Führer heeft
aan zijn naaste medewerkers in dit opzicht
slechts een meer officieele positie verleend.
Beschouwt men dit alles meer samenvat
tend, dat doet het denken aan een soort van
paleisrevolutie; de NSDAP heeft overal de
eigen krachten wat meer ingezet. Op 20 Fe
bruari zal de Rijksdag zulks ongetwijfeld met
een bruisend applaus onderstrepen. Toch
moet de vraag worden gesteld, of de Duitsche
staatsbouw op deze weg allengs niet een
zekere topzwaarheid dreigt te gaan vertoo-
nen. Er kunnen daaraan gevaren verbonden
zijn, niet slechts voor de toekomst van het
Derde Rijk zelf, doch ook voor de rustige
ontwikkeling der verhoudingen in Europa.
DE POOLSCH-HONGAARSCHE
VRIENDSCHAP
Rijksbestuurder Horthy
bezocht Krakau
De oude Poolsche stad .Krakau is
geheel en al in feesttooi, in afwachting
van het bezoek dat de Hongaarsche rijks
bestuurder Horthy en zijn minister
van buitenlandsche zaken Von Kanya
aan haar zullen brengen.
In welingelichte kringen te Warschau
meent men te weten, dat geen enkele
politieke overeenkomst onderteekend zal
worden bij gelegenheid van het Pool
sche bezoek van Horthy en Kanya. De
Poolsche en Hongaarsche staatslieden
zullen uitsluitend.de tegenwoordige poli
tiek in midden-Europa en vooral in het
Donau-bekken, aan een onderzoek onder
werpen.
Om verschillende redenen zou Polen gaar
ne een verzoening tusschen Boedapest en
Boekarest zien tot stand komen en
schijnt, dat tijdens de besprekingen, welke
in Krakau, Bialowicha en Warschau gehou
den zullen worden, in dien zin van Poolsche
zijde voorstellen zullen worden gedaan, ii
het bijzonder wat betreft de regeling van de
positie der Hongaarsche minderheid in Roe-
Deze veronderstelling lijkt nog meer w
schijnlijk, indien men eenerzijds denkt
de ontspanning, welke zich sedert enkele
maanden op de lijn BoedapestBelgrado
voordoet en welke Polen tot Boekarest
willen uitstrekken en anderzijds aan het v
trouwen van Polen ten aanzien van een
gelijke actie der kleine entente, wantrouwen,
waarop in regeeringskringen en door de offi
cieele Poolsche pers herhaaldelijk met nadruk
gewezen is.
De Poolsche pers wijst op de traditioneele
banden, welke Polen en Hongarije gedurende
eeuwen binden en met name op de hulp,
welke door Hongarije aan de Polen is ver
leend bij de opstanden in 1830 en 1863.
Het officieuse persagentschap „Iskra" her
innert er tenslotte nog aan, hoe Hongarije
in 1920 tijdens den oorlog tusschen Polen
sovjet-Rusland, aan Polen belangrijke trans
porten minitie en wapens heeft aangeboden,
welke transporten via Roemenië naar Polen
werden gedirigeerd, daar Tsjecho-Slowakije
geweigerd had, ze over zijn gebied, te laten
passeeren.
ONS FEUILLETON
Korte inhoud van het voorgaande
Het huwelijk van den schoolmeester Ver-
duynen van 't dorp Woudewijk wordt eerst
na veel jaren met een dochtertje Willy ge-
Hannes de bakker, een „ingeleide", be
weert, dat het kind niet afgebeden, doch
afgedwongen is. Zoo'n kindje kon wel voor
de hel geschapen zijn.
Deze woorden van den bakker, die alge
meen voor een geloovige wordt gehouden,
veroorzaken de vrouw van den meester veel
strijd, doch zij vindt tenslotte troost door te
beloven, dat zij haar kind voor Jezus zal
opvoeden. Dit brengt haar ertoe soms wel
wat al te nauwgezet over Willy te waken.
Al spoedig sluit de kleine vriendschap
met Kobussie van Kobus-de-Koster. haar
buurjongetje. Als vrouw Kukelaar, een
van de vrouwen van het dorp, eens
terloops opmerkt, dat zoo'n kindervrije
rijtje wel eens aanblijft, wil zij zoo
spoedig mogelijk aan die vriendschap
een eind maken. Dit schijnt te lukken als
Kobussie. die een jaar ouder is dan Willy,
naar school gaat. Als Kobussie op een vrijen
Zaterdag toch bij Willy komt spelen, stort
zij haar hart voor haar man uit. Deze be
ziet de dingen meer nuchter.
Hij wil Willy laten leeren maar durft het
niet aan zijn vrouw te zeggen.
Als de schooltijd teneinde loopt, deelt
Kobus-de-Koster bij een bezoek aan den
meester mee, dat hij zijn zoon Kobus voor
schoolmeester wil laten leeren.
Willy's moeder, die door dit voornemen
het standsverschil tusschen Willy en Kobus
zieit opgeheven, vreest nog meer voor het in
vervulling gaan van de woorden van vrouw
Kukelaar.
Na het vertrek van den koster vat de
meester moed en vertelt zijn vrouw einde
lijk, wat reeds jaren lang zijn plannen zijn
geweest.
(Zie vervolg hieronder)
De Japansch-Chhieesche oorlog
MISLUKTE STAATSGREEP
TE KANTON
De Japanners bezetten
Tsjoetsjeng
Ondanks de officieele tegenspraken, wordt
algemeen aangenomen, dat Kanton gisteren
het tooneel is geweest van een poging tot
opstand tegen de provinciale Chineesche re
geering, doch dat deze poging dank zij
krachtige maatregelen, waaronder arresta
ties op groote schaal, in de kiem gesmoord
Onder de gearresteerden bevinden zich
verscheidene jonge officieren. Tal van per
sonen, die van spionnage verdacht werden,
zijn doodgeschoten.
In Chineesche kringen gelooft men, dat de
Japansche luchtraids op Kanton demonstra
ties waren, die samen hadden moeten vallen
met den staatsgreep, die, naar men voorts
verklaart, door Japan gesteund werd.
De Chineezen veronderstellen, dat de Ja
panners den organisatoren van den staats
greep hadden beloofd, niet Kwantoeng bin-
De Spaansche burgeroorlog
VLIEGTUIGEN VERNIETIGEN
EEN ENGELSCH SCHIP
De patrouillevaart
in de Middellandsche Zee
Op ongeveer 22 mijlen uit dc Catalaan-
sche kust is het Britsche s.s. „Alcira", het
welk naar het republikeinsche Spanje on
derweg was, door twee nationalistische
vliegtuigen tot zinken gebracht.
Gistermorgen om half zeven, toen het
zicht nog slecht was, verschenen twee
vliegtuigen voor den boeg, vliegende op
geringe hoogte. Op (lat oogenblik was de
uemanning nog ter kooi. Men hoorde liet
geluid van mitrailleurvuur. De vliegtuigen
zonden radio-seinen uit met het bevel aan
de bemanning zich in de booten te begevea.
Terwijl de opvarenden daartoe de toebereid
selen troffen, vlogen do toestellen voor de
eerste maal boven het schip en wierpen
drie bommen af. waarvan één de olieberg-
plaats raakte, die weldra in brand geraak
te. De tweede bom kwam terecht in de hut
van den controleur van de niet-inmenging
en de derde trof den schoorsteen, maar ont
plofte niet.
De bemanning is per roeiboot te Barce
lona aangekomen.
De „Alcira" trachtte een lading steen
kool naar het linksche Spanje te brengen,
Londen verontwaardigd
In Londen heeft dit nieuwe verlies der
nen te zullen dringen, indien de laatsten
zich van de macht meester zouden maken en
de nationale Chineesche regeering hun steun
zouden onthouden.
De gebeurtenissen hebben de Chineesche
aanhangers van Tsjang Kai Sjek diep ge
schokt, daar zij de eerste scheuring vormen
in de eenheid, waartoe de oorlog met Japan
het land heeft gebracht.
Japanners in Tsjoetsjeng
Van officieele Japansche zijde wordt mede
gedeeld, dat de Japansche troepen, komende
uit Tsingtao, Tsjoetsjeng hebben bezet.
Te Hankau wordt thans officieel toege
geven, dat Pengpoe gevallen is. In het com
muniqué wordt gezegd, dat Pengpoe uiterst
moeilijk te houden was in verband met de
geografische ligging en dat de Chineesche
troepen zich in de grootste orde terugtrek
ken, terwijl de verliezen zeer gering zijn.
Vier Japansche oorlogsschepen hebben
Hohsien aan de Jangtse gebombardeerd, ter
wijl Japansche mariniers een aanval op de
stad hebben ondernomen. Hohsien werd een
paar weken geleden door de Japanners inge
nomen en daarna, toen zij zich hadden te
ruggetrokken opnieuw door de Chineezen
Kruit-ontploffing in Zuid-Afrika
Elf menschen gedood
Door een hevige ontploffing te Somerset-
West (Zuid-Afrika), werd een gebouw,
waarin partonen werden gevuld, met den
grond gelijk gemaakt
Twee Europeanen en negen inboorlingen
werden in stukken gescheurd.
OUDHEIDKUNDIGE VONDSTEN
IN DEN CONGO
In de buurt van Loeboedi in den Belgi
schen Congo, heeft men geslepen steenen
teruggevonden, welke dagteekenen uit den
voorhistorischen tijd.
Deze ontdekking is gedaan door een weten
schappelijke expeditie en in den laatsten tijd
zijn reeds de overblijfselen blootgelegd van
vijftien nederzettingen uit het steenen tijd-
Deze nederzettingen, die zeer rijk zijn be
vonden aan ijzer-materiaal, werden ontdekt
op 1350, 1390, 1425 en 1455 meter.
Een der leden van de expeditie hegft
voorts in de streek van Zuid-Kalule vier
ijzergroepen ontdekt, terwijl de expeditie
tevens op zes kilometer van Jadatville eer
kleinen kruisvormigen gietvorm heeft ge
vonden.
Nieuw contact tusschen
Berlijn en Londen?
De Britsche ambassadeur te Berlijn
II e n d c r s on is ecnige dagen geleden
naar Londen ontboden, om daar te spreken
over stappen, die thans gedaan zouden
kunnen worden in aansluiting op liet be
zoek van lord Halifax aan Duitschland.
Te Berlijn zouden peilingen verricht zijn,
in verband met een ontwerp tot humani
seering van den oorlog. Deze zouden de in
leiding vormen tot een uitgebreider plan
inzake een luchtpact.
Ook zouden aan Berlijn voorstellen ge
daan worden met betrekking tot het kolo
niale vraagstuk.
In politieke kringen te Berlijn toont men
zich zeer terughoudend en verklaart men,
dat Duitschland zich niet tot nieuwe ruü-
transacties wil leenen.
Wat het, ontwerp tot humaniseering van
clen oorlog betreft, toont de Duitsche pers
zich weinig welwillend.
Engelsche handelsmarine opnieuw groote
verontwaardiging gewekt. Men sluit er
blijkbaar het oog voor het feit, dat vracht
vaart in oorlogszöne's risico meebrengt,
welke men aan zichzelf heeft te wijten.
In gezaghebbende Britsche kringen geeft
men te kennen, dat Engeland van plan is,
de sterkte der vloot, die in de Middelland
sche Zee patrouilleert op grond van de
overeenkomst van Nyon, uit te breiden,
welke houding de andere patrouilleerende
staten ook zullen aannemen.
Naar Reuter nader verneemt, heeft ook
Italië zich daarmede accoord verklaard, en
is het voornemens soortgelijke maatregelen
te treffen in de zöne, die aan de Italiaan-
sche patrouilles is toevertrouwd,
De eenheid van het Iersche volk
Een vertegenwoordiger van Havas heeft
een onderhoud gehad met D e V a 1 e r a, over
het standpunt der regeering van Ierland na
dé eerste besprekingen te Londen en aan
den vooravond van de algemeene verkiezin
gen in Ulster.
Op de vraag, of een regeling, waarbij niet
de volledige onafhankelijkheid van geheel
Ierland verzekerd zou zijn, hét Iersche volk
zou bevredigen, antwoordde de Valera:
„Neen. Het Iersche volk heeft herhaaldelijk
getoond, dat elke regeling, waarbij de ver-
eenigde natie geen volkomen onafhankelijk
heid zal verkrijgen, het niet zou bevredi
gen. Als welk ander volk ook verzetten wij
ons tegen alles, wat onze nationale souve-
reiniteit beperkt. Onze natie is altijd een
eenheid geweest. De grens, waarbij zes van
onze graafschappen in het Noord-Oosten
worden afgesneden, is zuiver willekeurig. De
groote meerderheid der bewoners aan deze
grens keert zich krachtig tegen het voort
bestaan van dezen toestand. De
heid van Ierland is volstrekt noodig voor
den binnenlandschen vrede, voor de ontwik
keling van het land, voor de vriendschap
pelijke betrekkingen met het volk van
Groot-Brittannië, voor de verdediging en
uit zuinigheidsoverwegingen. Zoolang de
scheiding bestaat, vormt zij een slagboom op
den weg naar een definitieve regeling tus
schen Engeland en Ierland".
Een echte ZAALBERG deken kost f lO.-
Duitschlands anti-joodsche actie
De „Arische" kleeding-industrie
In Duitschland neemt de anti-Joodsche
actie weder in hevigheid toe. Voor het eerst
is op de confectie-artikelen, die uitgestald
zijn in de magazijnen te Berlijn, een etiket
aangebracht waarop staat aangegeven, dat
de artikelen door Arische handen zijn ge
gaan. Deze maatregel is genomen door de
„Adefa", den anti-semitisclien bond in de
confectie-industrie.
Dezelfde methode zal worden gevolgd
voor schoenen, parapluies, bretels, dassen,
In de badplaats Weisser Hirsch bij Dres
den kunnen Joden nog slechts onderdak
vinden in Joodsche hotels, die geen Arische
dienstboden beneden 45 jaar in dienst heb
ben. Zij mogen niet wandelen in de onmid
dellijke omgeving van de baden, terwijl zij
van het water slechts gebruik mogen ma
ten gedurende twee uur per dag.
een hoeveelheid copra lag opgeslagen,
aan, doch hier vond de brand zijn natuurlijk
einde: de waterkant was bereikt.
Te ongeveer half vijf behoorde de brand
weer tot het verleden.
Een Chinees kocht drie auto's
Familie acht hem krankzinnig
Bij een der autozaken van Chcribon ver
voegde zich dezer dagen een naar het
uiterlijk welgesteld Chincesch ingezetene,
aldus schrijft het „Bat. Nwsbl.", die met
■itischen blik de in de showroom tentoom
gestelde wagens in oogenschouw nam. Na
eel demonstraties en niet veel kennis van
zaken van den manager viel tenslotte zijn
keuze op niet minder dan drie dure Sedans.
Na lang loven en bieden werden kooper en
verkooper het over den contanten prijs
eens. De kooper wilde onmiddellijk betalen,
en de wagens in ontvangst nemen, weshalve
met een der verkoopers naar zijn huis werd
gereden. Thuis aangekomen opende hij zijn
goedgevulde brandkast en betaalde tegen
afgifte van een kwitantie en eenige andere
formulieren.
Groot was de verwondering van den auto-
mobielhandelaar toen hij den volgenden
dag bezoek kreeg van een Chineeschcn
dokter, die hem namens de familie van den
auto-kooper verzocht, de wagens terug te
nemen tegen afgifte van de betaalde som,
aangezien de man volgens zijn familie vol
slagen krankzinnig was.
De autohandelaar stelde hier tegenover,
dat de man geenszins den indruk had ge
maakt van lijdende te zijn aan geestes
stoornissen, aangezien hij door zijn lang
durig praten over den prijs integendeel blijlc
had gegeven van goeden zin voor koopman
schap. Tiet verzot k werd dan ook niet in
gewilligd, aangezien de transactie een vol*
komen normaal verloop had gehad.
Naar het blad verneemt, zal de familie
in den auto-kooper een eisch indienen tot
nietigverklaring van den koop.
UIT OOST- EN WEST-
INDIE
De verkenning van Celebes
Zijn er kolonisatie-mogelijkheden?
Van ir. Wehlburg, die, kort geleden
onderzoekingstochten heeft gemaakt ter
voorbereiding van de kolonisatie op Celebes
vernam Aneta het volgende:
Het gebied, dat vroeger werd verkend,
betreft de Masambavlakte, zich uitstrekkenJ
ten Noorden van de Golf van Boni en wel
van Masamoa tot Malili. Dit gebied is
200.000 hectare groot en bestaat uit bosch
land en alang-alangvlakten. Lang niet alles
hiervan echter is bestemd voor kolonisatie
en niet geschikt voör den sawahbouw.
Op het oogenblik is men druk bezig de
gegevens, welke de heer Wehlburg heeft
verzameld* nader uit te werken.
Het ligt in de bedoeling, om te gelegener
tijd ook met behulp van vliegtuigen het
terrein te verkennen.
Een felle brand te Menado
Veertien huizen in de asch gelegd
In den nacht van 17 op 18 Januari werd
de brandweer van Menado gealarmeerd
voor een brand in een der gebouwen bij den
Passar Ikan.
Weldra bleek, dat men dein vuurhaard
niet meer kon bereiken vanwege het on
doordringbare rookgordijn* dat rond den
passar hing. Brandspuiten reden aan, doel.
wisten niet waar te beginnen. De spuit
gasten werden door den hevigen rook
telkenmale teruggedrongen. Het steeds
voortwoekerende vuur vond een gretige
prooi in de vele zeer brandbare in de pas-
sartoko's opgeslagen goederen.
De vlammen begonnen door het dak van
van het brandende huis te lekken en ver
spreidden zich over de nokken der nabij
liggende huizen, terwijl het vuur zich bin
nendoor een weg baande met een snelheid,
die aan het ongelooflijke grensde.
In minder dan geen tijd stond een tien
tal toko's in lichte laaie, de omgeving ver
lichtend met een fel rooden gloed, die
mijlen in den omtrek zichtbaar was.
Telkens en telkens weer laaiden dc
vlammen hoog op, doffe knallen weerklon
ken van exploseerende petroleumblikkei,
en van flesschen Tjap Tikoes (een slechte
soort Minahassaischo jenever).
Tenslotte gingen er nog eenige toko's
GEMENGD NIEUWS
Jeugdige dief gearresteerd
Bears gegapt van zijn moeder
Gistermiddag zag een 6urveillecrend £fgëlt
van politie te Groningen in een der"
hoofdstraten een jeugdigen knaap op -*en
nieuw rijwiel rijden en daar hij vermoedens
kreeg, dat er wel eens iets niet in den haak
kon zijn, besloot hij den jongen aan te hou
den. Spoedig bleek het den politieman, dat
zijin vermoeden juist was en hij nam den
knaap, den 11-jarigen G. H., afkomstig uit
Bedum, mee naar het hoofdbureau, waar
men den jongen naar de herkomst van het
rijwiel ondervroeg. Hij zeide daarop ent
even te voren voor een bedrag van f 35.—»
in een rijwielzaak ter plaatse te hebben ge*
kocht Vermits een 11-jarige jongen in don
regel niet over een dergelijk bedrag bM
sohikt, wilde de politie natuurlijk ook weten
waar het geld vandaan kwam en toen vol#,
de de bekentenis van den jongen, dat hij
ten nadeele van zijn moeder, een arme we
duwe, een beurs had ontvreemd, waarmj
zich een bedrag van zestig guldon bevond,
Naoat tegen den jeugdigen dief proces
verbaal was opgemaakt, is hij naar Bediufl
overgebracht
LIJK OPGEHAAKD
Gistermiddag heeft men uit den Ouden
Rijn te Nieuwerbrug (Z.-H.) het lijk
opgehaald van den 27-jarigen arbeider T. S.
alhier. Sedert Dinsdag werd hij vermist cn
i/ien vreesde toen reeds dat hem een onge
luk was overkomen.
ONTOELAATBARE PAMFLETTEN
Naar wij vernemen was het ter kennis
van de Haarlemsche politie gekomen, dat
vanwege het orgaan „De vrije Socialist" on
middellijk na de blijde gebeurtenis pamflet
ten zouden worden verspreid, waarvan cle
inhoud ontoelaatbaar geacht moest worden, j
Daarom werd een inval gedaan in de
drukkerij „Renova" in de Burgemeester
Rampstraat te Haarlem, waar „De Vrije i
Socialist" wordt gedrukt en inderdaad trof 1
men daar een partij van ongeveer vierdui- j
zend pamfletten aan, welke voor verzending
gereed lagen. Een ongeveer gelijl; aantal
was echter reeds verzonden en kon niet
meer worden achterhaald. De nog aanwezi
ge partijen alsmede het zetsel zijn in beslag
genomen.
Van een en ander is proces-verbaal onge
maakt.
,;Geef eens antwoord, man, hoe lang heb je al met die ge
dachte rondgeloopen"?
„Hoe lang? Da's ook wat. Ieder denkt wel eens, ieder over
weegt wel eens mogelijkheden, zonder een bepaald plan te
hebben".
„Ja. dat zal wel. Dat merkte ik aan Zwaanswijk. Toen
dacht ik nog: arme vrouw Zwaanswijk, jij bent overal buiten
gehouden. Die vader spreekt over zijn kind eerder met een
vreemde, dan met de moeder, die het ter wereld bracht. Wat
kan toch zelfs in een goed huwelijk de verhouding scheef
zijn. dacht ik. En, ja dat mag je ook weten, ik achtte me ge
lukkig, in de gedachte dat dit bij ons anders was. 't Zal wel
de laatste maal geweest zijn, dat ik me gelukkig voelde, dat
ik meende, je vertrouwen te bezitten. Veel, wat ik niet heb
begrepen, is me nu duidelijk. Als ik over de toekomst sprak,
had jij een grapje: die eer moet ik je nageven, dat je nooit
met me meegepraat hebt. Ik ben dom geweest, maar ik ge
loofde in het volle vertrouwen tusschen ons, een vertrouwen,
dat er toch vroeger geweest is. Het is me nu, of ik wakker
ben geworden na een slaap van tien jaar".
„Eerlijk blijven" had meester zich voorgenomen, maar nu
ze zóó sprak nu werd dat wel heel moeilijk. Was ze maar
liever in jammerklachten uitgebarsten, was ze maar liever
opgestoven met een: „nee, dat nooit", toen hij van leeren
sprak.
„Je spreekt wartaal", antwoordde hij, terwijl hij met groote
passen door de kamer ging. „Waarom moet ik al lang zulke
plannen gehad hebben? Waarom zou er tusschen ons geen
vertrouwen bestaan? Waarom zou je je niet langer gelukkig
voelen? Waaraan heb ik die verwijten verdiend? Heb ik jóu
ooit iets verweten? Heb jij me ooit gevraagd, hoe ik over
Willy's toekomst dacht? Nee, dat was niet noodig. J ij be
paalde, hoe het leven van het kind zou worden. Of ze aan
leg had voor het eerzaam vak van huissloof, och, dat was
van geen belang, of vader misschien iets anders van zijn
eenig kind wou, daar werd niet naar gevraagd".
„Had het dan toch gezegd. Had me dan niet gelaten in
die waan, dat je het met me eens was. Je zei toch immers óók,
dat ze geen onderwijzeres zou worden"?
„En dat zeg ik nóg! Ik heb dat nooit gewild, en èls ik het
gewild had, zou ik er nu zeker van zijn terug gekomen, nu
Kobus Zwaanswijk bij het onderwijs komt. Ik zal het heusch
niet in mijn hoofd halen, het kind vier jaar met hem naar
de kweekschool te sturen, denk dat maar niet. Meen niet,
dat ik het. een ideale toekomst acht voor Willy, het leven
door te gaan aan Kobus' zijde. Als de jongen geen familie
had, ja dan. Die acht broers en zusters mét hun aanhang
wensch ik Willy niet toe. En hoe kan ik haar daarvoor be
waren? Door haar in andere, in betere kringen te brengen."
„Bewaren kunnen we haar nergens voor, zou ik denken."
„O, als je het zoo bedoelt nee natuurlijk niet. God moet
haar bewaren, dat weet ik ook wel, maar Hij geeft ons het
verstand en de middelen, om datgene voor het kind te doen,
wat goed is, wat ons het beste lijkt. Ik was daarstraks over
rompeld op een geduchte wijze, dat wil ik je wel vertellen.
Als Zwaanswijk niet zoo vol van eigen geluk was geweest,
had hij stellig mijn gebrek aan enthousiasme gemerkt. Ik
moest denken over óns kind en tegelijkertijd praten over het
zijne. Je had toch zeker niet verwacht, dat ik hem zijn plan
zou afraden? Dat zou min zijn geweest".
„Natuurlijk heb ik dat niet verwacht, maar ik had ook niet
verwacht, dat je zou aanbieden, Kobus klaar te maken voor
de kweekschool. Als hij meteen naar een school in de stad
was gegaan, was je van hem af geweest. Nu kun je je in
spannen, om hem zoover te brengen en krijgen we hem zeker
avond aan avond hier in huis voor les?"
„Geen sprake van. Kobus blijft op school en ilc help hem
op die manier verder. Zeker zal hij na schooltijd wat les
moeten hebben, maar daarvoor kan hij in zijn bank blijven
zitten. Toen Zwaanswijk daar zat te redeneeren, dacht ik:
Willy móét in een andere omgeving komen. Willy moet naar
een stadsschool. Dat kan in September. Maar dan moet Ko
bus niet mee, dan moet Kobus zoo lang mogelijk hier blijven.
In de stad krijgt Willy andere kameraadjes, 's avonds heeft
ze haar huiswerk, tegen dat Kobus naar de kweek gaat, is
ze hem al lang ontgroeid.
„Maar wat wou je dan? Wat moet het kind dan eigenlijk
worden?"
„Worden, worden ze moet algemeene ontwikkeling op
doen".
„Kan dat dan niet op een andere manier. Kan ze geen les
sen nemen? Als een meisje wat talen kent en goed piano
speelt en dan handwerken, ja zeg, is dat niets, haar de acte
handwerken te laten halen? Je verwijt me wel, dat ik er een
huissloof van wil maken, zeker omdat ik er zelf een ben, maar
dat is toch heusch mijn bedoeling niet".
„Dat leelijke woord moet je me maar vergeven", zei hij*
haar beide handen vattend. „Ik hoop dat Willeke haar moe
ders evenbeeld wordt, waar ook alle kans op is. Ik hoop, dat
ze eenmaal een lief huisvrouwtje wordt en de huishouding
zal ze, zoo God wil, van niemand anders leeren, dan van haar
eigen moeder. Maar er liggen nog vele jaren tusschen die tijd
en deze. Geloof me gerust, ik zou ook graag zien. dat je een
helpstertje kreeg, want je hebt het veel te druk, maar om
het be ang van ons kind kan ik het toch niet billijken, dat zij
dit helpstertje wordt, althans niet in de eerste jaren. Neem
bever een dienstmeisje. Gerust, dat kan best. We venvachten
immers binnenkort de zilvervloot? En al zou die wegblijven
dan kan het nog dubbel en dwars. We hebben al veel té
veel van onze toeslagen naar de spaarbank gebracht en er te
weinig van genoten".
„Het gaat er niet om, dat ik van Willy wil profiteered
fulp, va.n 200 n kmd kan ik ook nog wel missen; het qaat
om het heil van ons kind".
..Kijk, nu varen we weer in één schuitje. Maar zie je met
lessen zooals jij voorstelt, blijft het probleem Kobus hetzelf
de. Weet je, wat ik wou? ik wou haar naar de H.B.S of het
Gymnasium hebben, t Gym duurt een jaar langer, maar ie
weet. daar is Herberts leeraar Ze is dan „iet zoo heelemaal
onder vreemden. Van de H.B.S. ken ik niemand. Fijn. dat
ons Willeke een jaar vóórgekomen is. Nu kan ze met haac
elfde jaar op het Gym zijn. Klassen doubleeren zal ze wel
niet en zoo kan ze met haar zeventiende eind-examen doen"
„Dus zes jaar lang zal het kind elke dag naar de stad'
moeten, zès jaar!"
„Als het nu toch in haar belang is?"
„Ja, als! Maar het gymnasium is neutraal! Heb jij er vredë
mee, dat ze zes jaar onder ongeloovigen is?."
