Jüktïttrf jCeiïisdjf (Entrant DR COLIJN SPREEKT TOT HET NEDERLANDSCHE VOLK Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken FIRMA D. KATZ BATES PAPIEREN ZAKKEN abonittmentsprijS: Per kwartaal in Leiden en in plaalsefi waar een agenlschap gevesligd is 2.35 Franco per post 2.35 portokosten Per week I0.18 Voor hel Buitenland bij wekelijksche zending4.50 Bi] dagelijksche zending550 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/j Cf. NO. 6307 Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936 DINSDAG 1 FEBRUARI 1938 18e Jaargang &M)erttntieprij?en: Van 1 tot 5 regels t.17'/» Elke regel meer0.22'/- Ingezonden Mededeelingen van 1—5 regels 2.30 Elke regel meer0.45 Voor het bevragen aan t bureau wordt berekend0.10 Wij hebben elkaar van hart tot hart iets te zeggen Vreugde gemengd met historisch besef Zooals reeds bekend was zou minister president Dr. II. Col ij n zich per radio tot het Nederlandsche volk wenden als de jonge Oranjetelg geboren was. Deze rede is hedenmiddag te 2 uur voor 'de eerste maal uitgesproken en wordt yan avond om acht uur» herhaald. Dr. Colijn sprak hedenmiddag als volgt: 'Geachte Luisteraars, Landgenooten Jiier en Overzee. Heb ik mij in den loop der laatste jaren [via de radio enkele malen tot u gerioht, de aanleiding daartoe was niet altijd van vroo- lijken aard. Meestal betrof het aangelegen heden van regeeringsbeleid, waaromtrent toelichting en verklaring op breede schaal jwensohelijk geoordeeld werd. II: sprak dan Hls woordvoerder van de regeering. Thans richt ik mij bij vernieuwing langs Öezen modernen weg tot de bewoners van Nederland en van de Overzeesphe gebieds- !deelen van het koninkrijk, maar ditmaal niet als woordvoerder van de re geering, om tekst en uitleg te geven van bepaalde regeerings- daden, doch enkel en alleen, o m- idatwij elkaar van hart tot hart iets te zeggen hebben, nu wij al len vervuld zijn met blijdschap jjver den goeden afloop van de .verwachte gebeurtenis in het paleis te Soestdijk. Het is toch eigenlijk een wonderlijk ding, 9at een heel volk in angstige spanning het joogenblik verbeid heeft, dat een kind zou geboren worden, een gebeurtenis, die eiken !dag in ons land eenige honderden malen plaats grijpt, die wij zelfs in eigen familie kring nauwelijks inet grooter belangstelling itegerwoet zien dan thans het geval is ge- [tveest. Een wonderlijk dJing. dat we geneigd ïijn onze huizen te verlaten en het elkaar op straat toe te roepen, dat een nieuwe Oranje telg geboren werd. j Er zullen ©r wel zijn, die dit warm gevoel Van nagenoeg de geheele natie zullen be stempelen als een soort van byzantinisme, als ongemotiveerde vorstenverheerlijking, Bis bewierooking van wie in hoogheid ge zeten zijn. Wie zoo oordeelen hebben het in- tusschen glad mis. Daarvoor zijn de ge voelsuitingen te warm en te innig, daar- Voor zijn zij ook' te algemeen. In de dag- loonershut op het platteland wordt niet minder hartelijk meegeleefd met onze Kroonprinses, met haar Gemaal en de jong geboren spruit, dan in de huizen uit kringen yan hof, regeering en deftige burgerij. In alle kringen van ons volk werd gejuicht tot uitbundigheid toe, toen de verloving van 5Öe Prinses bekend werd Bij de voltrekking van het huwelijk deelde heel het volk in de huwelijksvreugde. Toen de eerste geruchten begonnen te loopen omtrent de moederverwachting van de Prinses, was het of een golf van teerheid over het land ging. En als Prins Bernhard op den Muiderstraatweg een ernstig ongeval overkomt, hoe gaan de gedachten dan ook uit naar de aan staande moeder van een nieuwe Oranje spruit. En wie zal de gebeden tellen, die in zoo menigen huiselijken kring zijn opgezonden tot Hem, in wiens handen ons leven en bij wien al onze paden zijn. Dit alles is niét gewoon. Er schulit iets bijzonders achter, iets, dat niet alledaagsch is. iets, dat men elders niet zoo, dat wil zeg gen: niet in die mate waarneemt. Ook in andere landen zijn eerbiedwaardige en ge respecteerde vorsten, ook elders hebben vor stenkinderen de geboorte van hun eersteling tegemoet geizien. Ook daar was vaak be langstellende verwachting. Maarwatmen tormiste, was de spanning, die zich bij ons om deze geboorte ont wikkeld heeft Voor die tot span ning gestegen belangstelling moet een bijzondere oorzaak be staan, een oorzaak, die niet uit sluitend ligt in gehechtheid aan personen, doch ook rust bp andere overwegingen. En dan tast ik niet mis, als ik die (bijzondere oorzaak zoek in den zeer b ij zonderen band, die Ne derland en Oranje met elkaar verbindt. Soms is een vorstenhuis van Buiten af 3oor een sterker macht aan een volk op gedrongen. Soms heeft de erfopvolging aan het land volmaakt yreemde personen op den troon gebracht. Elders zien wij landen op zoek naar een vorst. Niets van dat alles bij ons. Nederland en Oranje zijn samen geworden, saam gegroeid tot wat zij nu zijn. Zij wortelen in dezelfde aarde en hun wortelen hebben zich in die aarde onder den grond ineengetrengeld, zoodat zij tot een wortel geworden zijn. Dat verklaart heit zeer bijzondere karakter van de twee-eenheid NederlandOranje, zij zijn onafscheidelijk van elkaar geworden. Maar juist om deze reden valt het ons zoo moeilijk, ons in te denken in een toestand, waarbij die enge band niet meer bestaan zou. De vrees daarvoor al spraken wij het liever niet uit is ons niet vreemd g-. ■eest, heeft ons van tijd tot tijt zelfs wel beklemd. Van 1890 tot 1909 was onze huidige Koningin de eenige telg uit het Oranjehu-s, waarin die aloude band met Nederland tot uitdrukking kwam en wel schonk de ge boorte van Prinses Juliana in 1909 verlen ging van hoop en verwachting, de band bleef toch bijna 50 jaren lang erg broos, want het hin gtuschen 1890 en 1938 alles aan een tweetal sterfelijke menschen. Die vage beklemming is nu weggevallen, nu het huwelijk van Prinses Juliana den kinderzegen mocht ervaren en daarin schuilt de nationale zin van de algemeene volksvreugde. Zeker, wij zijn ook blij om de blijdschap van het jonge ouderpaar, wij verheugen ons met de Koninklijke groot moeder, nu Zij de derde generatie in haar geslacht aanschouwen mocht, maar de vreugde van het volk als geheel draagt nog een ander stempel. Die vreugde is sterk gemengd met historisch besef. God heefit als het ware een venster geopend, waardoor wij over wijde vlakten naar buiten blikken, weer in de toekomst durven staren. Oud en jong, rijk en arm, hooggeplaatsten en zij. die in nederiger sferen verkeeren, die allen voelen zich in deze dagen als het ware leden van een gezin, die 'tezamen vreugde bedrij ven en die hun blijdschap in verschillende vormen uitjubelen. Als wij konden, zouden wij elkaar alle maal de Jiand willen drukken, elkaar deelgenoot willen maken van onze in nerlijke gevoelens. Dat kan nu eenmaal niet en ik weet, dat een poging om door de radio uitdrukking te geven aan wat in ons hart leeft en in ons hoofd om gaat, slechts een mager surrogaat is van wat wij zouden d o e n, als wij allen eens bijeen konden zijn. Wij kunnen niet eens samen ons Wilhelmus zingen, althans niet, zoodat wij elkaar kunnen hooren. Toch is het wel i e t .i, als deze schare van luisteraars van Noord tot Zuid en van Oost tot West een schare, die als de concentratie van de natie gezien mag worden zich er enkele minuten toe heeft willen zetten om gelijktijdig de gedachten te richten op dezelfde n a- tionale gebeurtenis. Ongetwijfeld heb ik uw gedachten slecht vertolkt, waar ik er niet eens in geslaagd ben mijn eigen diepste gevoelens tot uiting te brengen. Maar dat doet er eigenlijk niet toe. Het gaat niet hierom, of ik vandaag goed of minder goed gesproken heb, maar het gaat hierom, dat wij allen enkele oogen- blikken ons vereenigd hebben om gezamen lijk onze gedachten te bepalen op een natio nale gebeurtenis van groote beteekenis. In veel is ons volk verdeeld. Laat ons daar om te sterker waardeeren die moment i in ons volksleven, waarin wij één zijn, waarin alle verschillen wegvallen, althans overkoe peld worden door wat wij gemeenschappe lijk in hooge waardeering houden. Zulke oogehhlikken hebben wij thans, nu wij ons samen verheugen over het geluk in het Koninklijk Gezin, nu wij ons allen verblij den over de versteviging van den band, die Oranje met Nederland verbindt, nu wij er voeren, dat er toch ook nog wel wat is, waarin wij eensgezind kunnen zijn. Ik sprak tot u als een diergenen, die met u in de volle feestvreugde deelen. Ik eindig met een woord uit naam der Regeering: Geve de almachtige God dat Zijn zegen ook verder ruste op ons Koninklijk Huis en op het aan dat Huis zoo zeer verknochte volk van Nederlan'' Waar wij er prijs op stellen ons Gedenknummer ,JVu juicht heel Nederland" zoo volledig mogelijk te doen verschijnen, met namen der geboren Prinses en het feit der Inschrijving in de Registers van den Burgerlijken Stand, enz. hebben wij besloten dit Extra Nummer in te sluiten bij onze krant van Woensdag 2 Februari. Hierdoor zal dit ons Gedenk nummer het meest actueel zijn van wat dezer dagen aan geboden wordt DE DIRECTIE DE BLIJDE TIJDING IN DE WEST PARAMARIBO, 31 Jan. (Aneta). Het heuglijk nieuws werd te Paramari- b o bij het ochtendgloren ontvangen. Het bulderend kanon wekte iedereen uit de slaap. Het was het mooiste weer. Overal was het enthousiasme geweldig. Spontaan barstte het uit. De stad prijk te in enkele momenten in vlaggen- tooi. Op het plein voor de gouverneurs woning drong een enorme menigte samen om een militaire parade te aan schouwen. Radiorede Gouverneur-Generaal Gisteravond om 8 uur heeft de Gouverneur Generaal voor de radio een toespraak tot de bevolking van Ned. Indië gehouden, waarin hij wees op de beteekenis van het histo risch oogenblik, waarop millioenen Neder landsche onderdanen in diverse wereld- deelen hun vreugde en dankbaarheid ge meenzaam weten. Spr. gaf een korte schets van het leven van Prinses Juliana en vervolgde: Vandaag nu heeft ons de blijde mare be reikt van haar moederschap. Nu is een Koninklijk kind geboren in het gezin van Oranje, het geslacht, dat wij aan land en aan volk verbonden weten en nu wellen in ons op ontroering en erkentelijkheid. Te midden van een wereld waarin de tegenstellingen zich toespitsen en lang er kende waarden, plechtankers in woelige tij den. dreigen teloor te gaan, is het ons. Ne- derlandschen onderdanen, gegeven, trouw te blijven aan de gezindheid der vaderen en ons één te voelen in verknochtheid aan het Huis van Oranje. Weinig volken vermogen te wijzen op een voorrecht als dit het onze van zoo uitzonderlijke beteekenis. Welaan, een schoone belofte is der natie in deze geboorte geschonken, een belofte van bestendiging. De vreugde, waarmede de jonggeborene wordt begroet is van het zuiverste gehalte en «oo zijn ook de heilwenschen die talloos velen uitspreken voor het welzijn van onze Souvereine en voor 't prinselijk gezin, voor de toekomst van Vorstenhuis en Vaderland. In hun gebeden vragen de geloovigen van alle gezindten den zegen van den Aller- Moge lang nog de herinnering aan dezen dag ons vervullen en nieuwe kraoht toe voeren aan ons vertrouwen in de saamhoo- righeid van de Nederlandsche onderdanen, waar ook ter wereld en in de eenheid van het Koninkrijk'^ Historie- en familieleven der Oranjes Interessante tentoonstelling te Delft In verband met de geboorte van de jongste Oranjetelg is in het Prinsenhof te Delft een kleine, maar zeer interessante ten toonstelling georganiseerd. Deze expositie is ten nauwste betrokken bij de historie en het familieleden der Oranjes. Men vindt er o.m.: een brief gedateerd 19 Sept. 1581 betreffende uitbetaling van soldij, eigenhandig door Willem I Prins van Oranje onderteekend. Een boek van het stadsbestuur te Delft met het jaar 1566, waarin melding wordt gemaakt van een bezoek door den Prins. Verder heel interessante portretten van verschillende personen uit de eerste jaren van het Oranjehuis. Verder zijn 'er zeer belangrijke documenten uitgestald, o.a. een stuk waarin een jaarrerte van f 400 werd vastgelegd ten bate van Prins Frederik Hendrik als petekind van Delft. Naar aanleiding van de afstamming kan nog worden opgemerkt dat Prins Bern hard s stamboom begint bij den Prins van Oranje, daar hö afstamt van diens twee dochters Louise Juliana en Catharina Belgica y^0rrrta Sigaren Het betere fabrikaat f HET OFFICIEEL GEBOORTEBERICHT Buitengewone Nederl. Staatscourant De afkondiging in de Staats courant van de geboorte der jonge Prinses is geplaatst in een buiten gewone uitgave van de Staatscou rant, die daartoe een feestelijk aan zien heeft. De versiering werd ontworpen door den Haagschen teekenaar Jac. H. Molier, die de Nederland sche Staatscourant symboliseerde in de figuur van een de blijde gebeurtenis afkondigende heraut. Achter deze heraut verrijst een oranjeboom, welks vruchten ook als motief voor de randversiering zijn gebezigd. De uitvoering ge schiedde in de kleuren zwart en oranje. Prins Bernhard stelt ex keizer op de hoogte Z.K.H. Prins Bernhard heelt gister telegrafisch in innige bewoordingen den ex-keizer en diens familie kennis gegeven van de geboorte van zijn dochter en medegedeeld, dat de Prin ses het uitstekend maakt Theologische Hoogeschool zendt gelukstelegrammen De volgende telegrammen zijn door het College van Hoogleeraren der Theologische Hoogeschool te Kampen in verband met de blijde gebeurtenis verzonden: Aan H.K.H. Prinses Juliana en Prins Bernhard, Soestdijk. Het College van Hoogleeraren aan de Theologische Hoogeschool van de Gerefor meerde Kerken in Nederland, te Kampen, wenscht Uw Koninklijke Hoogheden eer biedig geluk met de geboorte van een Prinses en bidt U toe dat God de Ko ninklijke Moeder en haar kind in Zijn liefde gedenke, en deze jongste telg uit het Oranjehuis doe opgroeien tot blijd schap van hare Koninklijke ouders en tot waarachtig heil van ons in dit Vorsten huis rijk gezegend volk. DIJK, Rector. Aan Hare Majesteit de Koningin, Soestdijk. Het College van Hoogleeraren aan de Theologische Hoogeschool van de Gerefor meerde Kerken in Nederland, te Kampen, wenscht Uwe Majesteit eerbiedig geluk met de geboorte van de jongste telg uit het Huis van Oranje, en bidt U toe. dat onze God. Die na smart blijdschap gaf, over U en Uw huis Zijn vriendelijk aan gezicht gedurig doe lichten, tot zegen en heil van ons onder Uwe regeering rijk en heweldadigd Vaderland. DIJK, Rector. Amnestie bij Leger en Vloot De Minister van Defensie heeft in een beschikking, die gisteren ter ken nis van alle onderdeelen van de Koninklijke Land. en Zeemacht is ge bracht, de verschillende commandan ten uitgenoodigd kwijtschelding te verleenen van alle opgelegde en loo- pende krijggstuchtelijke straffen met uitzondering van die van verlaging van rang, verlaging van klasse of plaatsing in de tuchlklase, zulks in verband met de geboorte eener Prinses. Hierbij kan worden aangeteekend, dat deze beschikking steunt op art. 53 van de wet op de krijgstucht. Een dergelijke beschikking wordt elk jaar ter gelegenheid van de verjaardag der Koningin uitgevaardigd. Rotterdam-Lloyd Rapide De fa. Ruys Co., hoofdagente van de N.V. Rotterdamsche Lloyd, meldt dat de boot trein, rijdende in aansluiting op het heden te Marseille verwacht wordende nu, Indra- poera, 2 dezer om 12.48 uur te Roosendaal, om 13.42 te Rotterdam D.P. en om 14.16 te Den Haag H.S., zal aankomen. Aankomst te Am sterdam 15.14 uur. HET KLEINE PRINSESJE Naar officieuze berichten melden heeft het pas gebo ren prinsesje blauwe oogen en blond haar. Het gewicht was bij de geboorte 7 pond en de lengte bedroeg 52 cM. Met het oog op den Nationalen Feestdag waarop de diensten der Posterijen en van f verschillende andere verkeersmiddelen beperkt worden uitgevoerd, hebben wij vandaag enkele rubrieken wat ingekort. if DIRECTIE Nederlandsche Neutraliteit Een interview met Dr. H. Colijn De „Evening Standard" publiceert 'n onderhond van Randolph Churchill met den Nederlandschen minister president Dr. H. C 01 ij n, dat een ge heele pagina in beslag neemt. Hierin heeft Dr. Colijn verklaard, dat aangezien hij geen doeltreffend optreden van den Volkenbond ver wacht, de Nederlandsche politiek nog steeds is: neutraliteit en hij hoopt dit te kunnen volhouden. Dr. Colijn antwoordde dit op een vraag over de neutraliteit van Neder land in geval van een algemeenen Europeeschen oorlog. De Nederland sche minister-president voegde hier aan toe, dat Nederland bij een oorlog alles heeft te verliezen en niets te winnen. De geheele buitenlandsche politiek van Nederland, de diplomatie en de maatregelen van landsverdedi ging, alles is gericht op dit doeL Tenslotte zeide Dr. Colijn: „Ik kan niet zeggen, of wij hierin zullen sla gen. Het zal zeker veel moeilijker zijn, dan den vorigen keer". Grootsche betooging van de Haagsche jeugd Op instigatie van het Nationaal Jongeren Verbond heeft een 28-tal or ganisaties van Haagsche jongeren he denmiddag tusschen drie en vier uur op het Binnenhof te Den Haag uiting gegeven aan zijn vTeugde ©ver de ge boorte van de nieuwe Oranjetelg door 't afleggen van een verklaring ten over staan van den commissaris der Koningin in deze provincie, als vertegenwoordiger van H. M. de Koningin. Uit alle deelen van de stad trokken de 4 tot 5000 deelnemers op om zich op het Bin nenhof op te stellen. Verschillende muziek- corpen maakten deel uit van den stoet, waaronder dat van het 2e regiment veld artillerie. Vlaggen en vaandels gaven den stoet een vroolijken aanblik. Op het bordes de Ridderzaal hadden de commissaris der Koningin in Zuid-Holland, minister van Staat Jhr Mr Dr H. A. van Karnebeek en eenige andere autoriteiten zich opgesteld. Nadat „Wilt heden nu treden" gespeeld was, heeft de voorzitter van de uitvoerende commissie dezer betooging, de heer D. W. Dettmeyer het doel ervan uiteengezet den commissaris der Koningin dank ge zegd, dat deze erin heeft toegestemd deze uiting van trouw te aanvaarden en de jou- geren toe te spreken. De commissaris der Koningin sprak een kort woord, waarna de heer Dettmeyer, dui delijk verstaanbaar over het geheele plein, dank zij de geluidversterkers, den volgenden zin uitsprak, af en toe wachtend, opdat de duizenden jongeren hem in gedeelten kon den herhalen: „Trouw aan Oranje als symbool van onze volkseenheid in verleden en heden zijn wij, trouw aan de nieuwe Oranje zullen wij zijn als symbool van de toe komst; wij, jongeren van Nederland." Deze betuiging van trouw van jongeren van Nederland maakte diepen indruk. Alle deelnemers zongen nog het Wilhelmus en defileerden daarna voor den commissaris der Koningin om in optocht naar het Lange Voorhout te trekken, waar de stoet ontbon den werd. DE K.N.I.L.M. MAG OP AUSTRALIË VLIEGEN De Australische regeering heeft besloten de K.N.I.LJfl. toe te staan haar luchtdienst tot Australië uit te breiden, gelijktijdig met de instelling van de itsche vliegboot- dienst. De Nederlandsche dienst mag niet later dan 1 Juli begonnen worden. Noodlottige aanrijding Een wandelaar gedood Gisteravond omstreeks tien uur is op de Lange Wijk te Dedemsvaart een ern stig ongeluk gebeurd. De 50-jarige smid Wijbenga begaf zich met zijn vrouw, terugkeerend van de festivitei ten, huiswaarts. Rechts van den weg loo pend werd hy dicht bij zijn woning van achteren aangereden door een auto, bestuurd door H. uit Slagharen. W. smakte tegen den grond en viel daarna de langs den weg loopende diepe wijk. Omstanders brachten iet slachtoffer op let droge. Een tweetal doktoren constateerde echter ,dat W. vrijwel op slag moet zijn gedood. Het ongeluk geschiedde in het licht van een straatlantaarn. De auto is in beslag VOORNAAMSTF NIEUWS Dit Nummer bestaat uit TWEE bladen Overal in het land is het feit der gei boorte van de Prinses met groot vreugde betoon gevierd. Dr Colijn heeft heden een radio-toe-, spraak gehouden tot het Nederlandsche volk. De Haagsche jeugd legt op het Bin-: nenhof een eed van trouw aan Oranje af* Te Loenen aan de Vecht zijn bij een auto-ongeval vier personen ernstig ge wond. Bij de besprekingen over volkenbonds hervorming heeft Prof. V. R u t g e r s het Nederlandsche standpunt uiteengezet. Admiraal Leahy pessimistisch over de capaciteit der Amerikaansche vloot. Franco heeft een regeering voor rechtsch Spanje ingesteld. „BLAUFRIES" AMSTERDAM ROTTERDAM OPSLAG-EXPEDITIE-CONTROLE HET ADRES voor: VAKKUNDIG VERTROUWENSWERK I VRAAGT TARIEVEN I Spoorstraat 33/37, Dieren, Tel. 4202 DOORLOOPENDE TENTOONSTELLING VAN 17e EEUWSCHE OUD-HOLLAND- SCHE MEESTERWERKEN, ITALIAAN- SCHE eil VLAAMSCHE PRIMITIEVEN. I Dagelijks geopend van 96 uur. ïrpen~Vebt<l6 n PAULUSSEN N.V-DEN HAAG Vijf uur het uur voor RIJNBENDE'S Zeer Oude Zeer Goede HYGIËNISCH - WATERDICHT - STOFVRIJ Inhoud 25/50 Kg. BatesCeproZakken Mij. N.V. Maastricht Franschen Singel 60 - Telefoon 4497 DOODELIJKE VAL De 49-jarige havenarbeider A. v. d. B., tc Rotterdam, is bij het lossen van balen katoen aan boord van het Du itsche s.s. ..K ara Hugo Stinnes". in de Lekhaven in net acht meter diepe ruim geslagen. Hij kreeg een schedelbreuk en is naar het zie- ^l1118 ?en CoolsinReI vervoerd. Bij aankomst bleek hij echter reeds te zijn overleden. J DE MONSTERSCHE DRIELING T D/f0 Vi°-ri5e week werd in het gezin J. A. a va" der Zalm te Monster een drieling geboren, waarbij de drie meis jes de namen Juliana, Bernharda cn Wil- nelmina ontvingen. v„yaï dit„blï'S.nd£re feil werd kennis Rene- ven aan H.K.H. Prinses Juliana en Z.K II Prins Bernhard. h'"0Pdrafht va" het Vorstelijk Echtpaar, neelt de particulier secretaris van den Prins Jhr. Dedel. den Burgemeester van lonster, den heer G. W. Kampschoër ver zocht de gelukwenschen aan dit ouderpaar over te brengen en naar de toestand van moeder en kinderen geïnformeerd Namens Prinses en Prins, werd uun do ouders yan de drieling een gift overhaul uigd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1938 | | pagina 1