NATIONALE INDUSTRIE
E.M.I.
(EMI) fabriek 'van:
- UTRECHT
A
VRIJDAG 28 JANUARI 1938 TWEEDE BLAD PAG. 5
PIJL-CACHET
GROOTSTE KEUS
NIEUWSTE
CREATIES
Willem Smit&Co'sTransformatorenfabriek N.V. Nijmegen
0TNAM0DRAADm>lkatoen asbea
en papier-isolatie.
LASCHTRANSFORMATOREN
LASCHAUTOMATEN LASCHELECTROOEN
TRANSFORMATOREN
voor elk vermogen en elke spanning.
ELECTRISCHE OVENS
voor warmte-behandeling en smelten.
Ventilaloren
Kleine Elecfromoloren
VOOR NEDERLAND EN NEDER
Nederlandsche vliegtuigen
zijn beter dan
Buitenlandsche vliegtuigen
KOOLHOVEN VLIEGTUIGEN ZIJN NEDERL FABRIKAAT
N.V, KOOLHOVEN VLIEGTUIGEN
WAALHAVEN' ROTTERDAM
De manschappendie het kanon 103 bedienen, waarmede het eerste saluutschot bij de, a.s. blijde gebeurtenis te
Soestdijk zal worden gelost, tijdens een der oefeningen, welke de laatste dagen geregeld worden gehouden.
et V:
De „lichte sigaar
6
Een der buitenlandsche filmoperateurs, die zich te Baam
bevindt, vond dit tweetal Spakenburger vrouwen een zeer
geschikt object om tenminste voor eenige oogenblikken in
actie te kunnen komen.
Ter bescherming tegen luchtaanvallen worden de internationale treinen,
wélke de inwoners van de internationale wijken uit Hankau in veiligheid
brengen naar Hongkong, voorzien van de AmerikaanscheEngelsche,
Duitsche of Fransche Vlag.
De ontploffingsramp in Parijs. Links: onder leiding van den politie- pref eet wordt een onderzoek ingesteld op de plaats, waar de ontzettende
explosie plaats vond; foto rechts: op den voorgrond werd het grootste gedeelte van den muur weggeslagen.
Rijksweg Hoek van Holland
Rotterdam
Weer een gedeelte wordt aanbesteed
Den 15den Februari a.s. zal door den
Rijkswaterstaat te Den Haag volgens be
stek nr. 83 worden aanbesteed de aanleg
van het tweede gedeelte van de aardebaan
van rijksweg nr- 20 Hoek v. Holland
Rotterdam, n.l. het gedeelte Booner-
vlietBroekweg tusschen Maassluis en
Vlaardingen ter lengte van ongeveer
3,5 K.M. met bijkomende werken.
De aardebaan heeft een kruinsbreedtc
van 22,5 M., waarbij is gerekend op den
aanleg van twee door een middenberm ge
scheiden rijbanen elk breed 7 meter De
middenberm is 2,5 meter en de buitenber
men zijn elk 3 meter breed.
Het geheele werk zal 15 maanden na den
datum van aanvang moeten zijn voltooid.
Het eerste gedeelte van de aardebaan van
af den Maasdijk tot den Kerkweg te Maas
sluis ter lengte van ruim 4 K.M. is reeds
in uitvoering.
Uit de N.S.B. getreden
In een telegram, gedateerd 26 Januari aan
den heer A. A. Mussert, heeft Ds Bronne
ger Onnekes, Ned. Hervormd predikant
te Wedde (Gr.) aan den leider der N.S B.
medegedeeld ontslag te nemen als kringlei
der en als lid van de beweging.
Als motiveering geeft Ds Onnekes op, dat
de heer Mussert geen rekening hield met
bezwaren van Groningsche kringleiders
tegen zijn beleid ingebracht.
Op het landgoed van Ds. Onnekes wer
den, naar rmer. zich zal herinneren, meer
malen landdagen gehouden.
TWEEDE SLUISDEUR
TE WIJK BIJ DUURSTEDE
Het transport van de tweede sluisdeur,
bestemd voor de sluiswerken te Wijk bi]
Duurstede verliep spoedig.
Des morgens om zes uur uit Vreeswijk
vertrokken sleepten de vier sleepbooten de
Voor het Bijbelgenootschap door Indië
Crisis-sparen in Indië
De zelfstandigwording der Kerken
yn*5
In een vorig artikel werd gehandeld over
een aantal tegenstellingen tussohen wat de
reiziger nu in Indië vond in vergelijking
met elf jaar geleden. Op één terrein is er
geen tegenstelling, namelijk in de voortref
felijkheid van de bedienden. Deze was elf
jaar geleden reeds zeer te prijzen en ook
thans was dit nog onverminderd het geval.
In vele gezinnen ben ik geweest, waar reeds
tal van jaren dezelfde bedienden met opge
wektheid en trouw hun taak vervulden. Het
werk van de huismoeder wordt in Indië
wel zeer verlicht door dezen bijstand, dien
zij in haar huis vindt.
Misschien vraagt echter, wie mijn vorige
artikelen over den vooruitgang gelezen
heeft,1 zich wel af, of de crisis dan geen
sporen in Indië achtergelaten heeft. Natuur
lijk is dat in allerlei opzichten wel het ge
val- De drastische salarisverlagingen, soms
tot de helft van het vroegere salaris, heb
ben tot een groote versobering in het leven
geleid. Mede daardoor is het leven ook
igoedkooper geworden, vooral ook voor den
gewonen- reiziger. De kosten der hotels zijn
,vaak niet veel meer dan.de helft van wat
zij vroeger waren. De treinen zijn per kilo
meter veel goedkooper dan in Nederland.
Zelfs zijn er trajecten, waar men in de
eerste klasse goedkooper reist dan in Ne
derland in de derde klasse.
Overigens is echter in het grootste
deel van Indië voor den reiziger niet
veel te bemerken van de zes jaren van
crisis. Geheel anders wordt dat echter
als men in Midden-Java komt. Daar zijn
streken, waar de voorbijganger reeds
dadelijk de gevolgen van de crisis ziet.
Als men in de residentie Ranjoemas
groote suikerfabrieken, die reeds langer
dan een halve eeuw werkten, geheel
verlaten in puin ziet vallen, dan is dat
wel een zeer sprekend bewijs van de
crisis. En dan verbaast men zich ook
piet, als men hoort, dat de geheele be-
Kerkje in de buurt van Makalee in het
land der Sadan-Toradja's op Midden-Celebes
ket tejtrein van den Qeref. Zendingsbond.
Het inwendige van het kerkje in de Bali-
neesche dessa Sading. De kerkbezoekers zit
ten, zooals op Balt gebruikelijk is, op den
grond.
volking de verarming bespeurt, die er
het gevolg van is, dat die gesloten sui
kerfabrieken nu ook niet meer de groote
bedragen aan loonen betalen, die vroe
ger 't geld onder de bevolking brachten.
Zoo is het in Indië ook nog niet alles
voorspoed, maar toch mag met dankbaar
heid geconstateerd worden, dat er op aller
lei gebied in de laatste tien jaren groote
vooruitgang was. En dat niet alleen op
materieel gebied. Ook op geestelijk gebied
is er reden tot groote dankbaarheid.
Reeds dadelijk als men ziet naar 't groot
ste Protestantsche lichaam, de Indische
kerk. Nog niet zoo lang geleden was dit
een zuivere staatsinstelling- Het kerkbe
stuur werd door 't gouvernement benoemd
en de predikanten werden door het minis
terie van koloniën uitgezonden. Onder deze
omstandigheden had de kerk vrijwel geen
eigien zelfstandig leven. Toen ik mijn reis
voor het jeugdwerk door Indië deed, heb
ik ooik verschillende malen in Protestant
sche kerken gesproken, maar men kreeg
bii zulke bezoeken zeker niet den indruk
van opgewekt kerkelijk leven.
Hoe geheel anders was het thans. Sinds
een aantal jaren is de kerk in haar bestuur
en beleid geheel losgemaakt van den staat,
waardoor haar de gelegenheid geboden is
haar eisen kerkelijk leven te ontwikkelen.
Voor de bewustwording van de kerk
is dit van groote beteekenis geweest. In
de laatste jaren is de zelfstandigwording
der kerken steeds verder voortgegaan.
En van de kerk zelf gaat meer invloed
en kracht uit. Naar het uiterlijke open
baart zich dit ook door drukker kerk
bezoek, gepaard gaande met den bouw
van nieuwe kerken en den uitbouw van
oude, die te klein geworden waren.
Tevens worden er nieuwe diensten inge
voegd, zooals te Batavia in de Nassaukerk
op Zondagavond om half negen, welke
dienst ook steeds een volle kerk vindt.
Het kerkbestuur wordt thans door de
Synode der kerk benoemd en staat naar
zijn samenstelling midden in het leven.
Van de negen leden zijn er drie dienstdoen
de predikanten en de overigen zijn hoofd
ambtenaar, jurist of medicus, krachtens
hun functie in de maatschappij met allerlei
zijden van het Indische leven vertrouwd
en hun vrijen tijd met toewijding stellende
ter beschikking van de kerk, die hen daar
toe riep.
Voor het Christelijk leven in Indië is dit
ontwaken en zelfstandig worden van de
Protestantsche kerk van zeer groote be
teekenis.
Daarnaast zijn de Gereformeerde kerken
in deze jaren ook verder uitgegroeid. In Ma-
lang en Palemibang ontstonden nieuwe zelf-
svandi-ge kerken, terwijl de meeste andere,
die vaak door de crisis in deze jaren eerst
eenige achteruitgang kenden, dit thans we
der geheel te boven zijn en gestadig toene
men. In Batavia en in Bandoeng vond ik de
kerk i»t aan de deuren en soms zelfs daar
buiten gevuld.
Echter viel ook weer op de snelle wisse
ling van het pulbliek in Indië. In de kerk
te Medan waren er nog maar twee, die er
bij mijn vorig bezoek ook waren. Alle ove
rigen waren in die elf jaar vertrokken en
door anderen vervangen. Dat droeg weer
bij tot het kenmerk der Nederland9oh spre
kende kerken in Indië, die vrijwel uitslui
tend bestaan pit menschen in de kracht
van hun leven. Alleen in enkele plaatsen
zooals Bandoeng, waar ziclh wel gepensio
neerden die niet naar Nederland willen
verugkeeren vestigen, komen gemeenteleden
van meer dan vijftig jaar oud voor. Ook de
leden van het kerkbestuur der Protestant
sche kerk zijn trouwens gemiddeld nog geen
vijftig jaar oud. Er is onmiskenbaar een
voordeel in, wanneer de leiders eener kerk
zoo nog in de kracht van bet leven staan.
Vooruitgang en nieuw leven vond men al
dus niet alleen in de kerken, maar kon men
ook op het zendingsveld aantreffen. In 1926
woonde ik de algemeen© vergadering der
Gereformeerde zending op Midden-Java bij.
Met dankbaarheid kon toen in het verslag
vermeld worden, dat het aantal christenen
in het afgeloopen jaar met meer dan tien
procent was toegenomen en nu voor het
eerst boven de zesduizend gekomen. Thans
wees de statistiek uit dat in de sedert ver-
popen jaren dit aantal tot bijna achttien
duizend was gestegen. Dat wil zeggen, dat
in al die jaren het aantal el'k jaar weder
met tien procent was toegenomen, een ver
blijdlende geregelde vooruitgang, zooals op
een zendingsterrein onder Mohammedanen
elders niet voorkomt. Ook thans blijft deze
vooruitgang nog voortgaan. Zoo vergezelde
ik op Zondagmorgen 12 December mijn zwa
ger Dr. B. J. Esser, toen hij den dienst in
Klampok ging leiden. Dien Zondagmorgen
werden er in die kleine gemeente weder
negen volwassenen en twaalf kinderen ge
doopt. Aldus ontstaan er hoe langer hoe
meer zelfstandige gemeenten en groeit de
christelijke kerk.
Omstreeks 1860 werd het totale aantal
Protestantsche Christenen voor geheel In
dië aangegeven als een goede vijftigduizend
Een zendingsatlas van ruim 20 jaar geleden
geeft het reeds op als drie kwart millioen.
En thans is het aantal reeds een groot eind
over de anderhalf millioen.
Met dezen groei neemt ook de zelfstandig
heid der gemeenten toe, waarmede gepaard
gaat de bouw van vele kerken voor de in-
heemsche gemeenten. Aanvankelijk werden
deze geheel naar Europeesoh model ge
bouwd, maar langzamerhand komt er
steeds meer een verblijdend streven om zich
ook in den kerkbouw aan te passen aan de
Indische bouwtrant. In verschillende deelen
van Indië zag ik kerkjes, die daarvan be
wijs gaven.
Dr. H. C. RUTGERS
VI stond in ons blad van 26 Jan.
ROFFELRIJMEN
BIJDEHAND
Heel Neerlandhier en overzee
Leeft in gespannen wachten;
Droomt overdag van ooievaars,
Doorwaakt benauwde nachten,
En houdt zich klaar om elk moment
Het feestvuur te ontsteken,
Zoodra het eerste vreugdeschot
De spanning zal verbreken.
Ook Indië is kant en klaar
D' Oranjetelg V ontvangen
En houdt zich popelend gereed
Het djvjndoek uit te hangen.
Ook daa/r vreest men met groote vrees
Niet nummer één te komen
Wanneer het blij verbeide nieuws
Uit Holland wordt vernomen.
Dat blijkt wel typisch uit een feit,
Verhaald in een der kranten:
Een dessa bouwde een eerepoort
Waarop men deftig plantte
Het opschrift „Leve 't jonge Prins";
Dat lijkt onjuist te wezen,
In ivèlke spelling men dan cok
De moedertaal wil lezen.
En toch, 't is goed en bijdehand,
Als je er op wilt letten:
Men heeft er straks alleen maar „je"
Of „esje" bij te zetten,
En in een minimum van tijd
Is 't welkomstwoord in orde,
Als Nederland met een prinses
Of prins verblijd zal worden.
Ik hoop 'nu extra hartelijk
Dat het een prins mag wezen,
Dan zal de vreugd het grootst zijn ert
Het opschrift 't vlugst te lezen.
(Nadruk verboden) LEO LENS
zware last tegen het vallen van den avond
de haven van Wijk bij Duurstede binnen.
De derde sluisdeur is inmiddels in A m
sterdam te water gelaten en wacht nu
op het transport. Met het ophangen van de
deuren wordt gewacht tot de volgende week*
