I
UIT OOST- EN WEST-INDIE
WOSNSDAG ig JANUARI 1938
EERSTE BLAD PAG s b<
NVv.h. J. GILTAY ZN
BOEKBINDERIJ
DORDRECHT TELEF. 4991
RONDBLIK
CHAUTEMPS
IS RETOUR
Het parlementarisme in Frankrijk, hetwelk
in veel sterker mate dan bij ons rond be
kende persoonlijkheden evolueert, en aan
zienlijk minder rekent met duidelijk afge
bakende partijen en beginselen, kan som
tijds wonderlijke buitelingen maken. Chau-
temps had zijn val als kabinetsleider te dan
ken aan het feit, dat hij als radicaal-socia
list ervan genoeg had, zich nog langer door
de communisten met hun brutaliteiten,
door de socialisten, die telkens onvervulbare
verlangens aan den dag leggen, te laten rin-
gelooren. Men heeft intusschen geen kans
gezien, een nieuwe regeering te vormen;
Bonnet slaagde niet; Blum slaagde niet. Zoo
draaide derhalve de wijzer rond op de plaat,
een traject van vijf dagen besprekingen,
wees opnieuw Chautemps als den uitver
korene aan. Hij slaagde inderdaad, waar zijn
voorgangers faalden, maar zijn r-egeering
vertoont dan ook al de gebreken, welke
ministerie onder de gegeven omstandigheden
kunnen aankleven.
De nieuwe regeeringsploeg bestaat voor
namelijk uit radicale elementen, hetzij
of niet officieel van deze groep deel uitma
ken. Zij kan uit dien hoofde geen staat ma
ken op een vaste meerderheid, welke haar
door haar toekomstige moeilijkheden zal wil
len heenloodsen. Zij zal derhalve van stap
tot stap de socialisten naar de oogen moeten
zien, om hun steun te erlangen. Deze hebben
zich niet bij voorbaat ertoe willen verbinden,
tot eiken prijs hun stemmen van tevoren
vast te leggen. Zij zullen hun houding voor
namelijk laten afhangen van het standpunt
dat het nieuwe kabinet ten opzichte van de
volksfront-idealen zal blijken in te nemen.
Door deze socialistische onafhankelijkheid
houdt Blum zoowel de communisten als de
radicaal-socialisten aan een slap lijntje.
Chautemps zal niet zonder meer het sa
ringsprogram kunnen opzetten, dat hem goed
voorkomt; van stap tot stap zal hij de socia
listische rem gevoelen; de communisten zul
len Blum een zekere dankbaarheid verschul
digd zijn, dat hij het onderlinge bondgenoot
schap weet te handhaven. Intusschen is uit
deze verhouding der dingen wel reeds bij
voorbaat te concludeeren, dat de heer Chau
temps slechts weinig zal kunnen uitrichten.
Van hem zal Frankrijks herstel zeker niet
zijn te verwachten. Het is te begrijpen, dat
Bonnet onder deze omstandigheden ervoor
heeft bedankt, de leiding der financiën op
zich te nemen, en zich liever met een post
heeft belast, die hem vergunt wat meer op
den achtergrond te blijven.
De Spaansche burgeroorlog
EENIGE RECHTSCHE
SUCCESSEN BIJ TERUEL
De evacuatie der Fransche
ambassadeur
Ten Noorden, Westen en Zuiden van
Teruel zouden de nationalisten thans
alle belangrijke punten in bezit heb
ben. Dit brengt, aldus de nationalisten,
de regeeringstroepen in groot gevaar,
daar zij ingesloten worden, zoodra de
troepen, die uit het Zuiden oprukken,
contact krijgen met de Noordelijke ai-
de el ingen.
In militaire kringen acht men het
zeer onwaarschijnlijk, dat de regee
ringstroepen het thans geheel in puin
gesohoten Teruel nog zullen kunnen
houden.
De luchtmacht was aan beide zij-
'den actief. Vijf toestellen van de regee
ring werden omlaag geschoten, terwijl
twee toestellen van de rechtschen niet
naar hun basis terugkeerden.
De ontruiming der ambassades
Tusschen het diplomatieke corps te Ma-
3rid en de Spaansche regeering worden
thans onderhandelingen gevoerd over het
evacueeren van personen, die een toevlucht
hebben gezocht in de buitenlandsche lega
ties te Madrid. Namens het diplomatieke
corps worden de onderhandelingen gevoerd
'door den ambassadeur van Brazilië, Pechana
Indien deze vluchtelingen naar Barcelona
öf buitenlands zouden worden gevoerd, zou
het voedsel vraagstuk voor Madrid weer ge
makkelijker worden. De Fransche regeering
heeft een afzonderlijke overeenkomst tot
stand weten te brengen en de Fransche am
bassade is dan ook reeds begonnen met het
evacueeren van de personen, die bescher
ming hebben gezocht onder de Fransche
.vlag. Zaterdag zijn reeds 105 vrouwen, kin
deren en grijsaards naar Valencia vertrok
ken en heden zullen 183 personen vertrek
ken. De 700 overigen zullen voor het einde
van de maand worden weggevoerd. De vrou-
wen, kinderen en grijsaards zullen naar
Frankrijk worden gebracht, de mannen be
neden den dienstplichtigen leeftijd, 45 jaar.
zullen te Valencia blijven.
PARLEMENTSONTBINDINO
IN ROEMENIE
Nieuwe verkiezingen In Maart
Bij koninklijk decreet dat gisteravond te
Boekarest werd gepubliceerd, is het Roe-
meensche parlement ontbonden.
De nieuwe verkiezingen zullen begin
Maart worden gehouden en wel op 2 Maart
voor de Kamer en op 4 Maart voor den
Senaat
Het nieuwe parlement zal 10 Maart bij
eenkomen.
Twee bladen der uiterste rechterzijde de
i.Calendarul" en de „Cuvantul", die eenige
jaren geleden werden verboden, zullen bin
nenkort weer mogen verschijnen.
FRANRIJKS NIEUWE
REGEERING
CHAUTEMPS HEEFT ZIJN
OPDRACHT VERVULD
Een zwak ministerie
De demlssionnaire premier Camille
Chautemps, die van president Lebrun
de opdracht ontving, «en nieuw kabinet
samen te stellen, is daarin vrij spoedig
geslaagd. Hij heeft een homogeen radi
caal kabinet gevormd, samengesteld uit
leden van de radicale party en van de
onafhankeiyke linkschen. Zulk een
ministerie zal niet op het centrum en
op de rechterzyde kunnen rekenen, en
evenmin op den onverdeelden steun der
socialisten. Van de communisten be
hoeft in dit verband niet eens ie worden
gerept.
Het nieuwe kabinet, dat zich waarschijn
lijk Vrijdag aan de Kamer zal voorstellen,
ziet er uit als volgt:
Chautemps: minister-president.
Daladier: vice-minister-president, na
tionale defensie en minister van oorlog.
Bonnet: minister van staat, belast met
de coördinatie van economische- en finan-
cieele zaken.
Frossard: minister van staat, belast
met de zaken van het presidentschap.
Campinchi: justitie.
D e 1 b o s buitenlandsche zaken.
Sarraut: binnenlandsche zaken.
Marchandeau: financiën.
William Bertrand: oorlogsmarine.
Guy la Chambr'e: luchtvaart.
Z a y nationale opvoeding.
Queuille: openbare werken.
Pierre Cot: handel.
C h a p s a 1landbouw.
R a ma die r arbeid.
Lassalle: pensicenen.
Mare Rucart: openbare gezondheid.
E1 b e 1koop v aard ij
bijtijds door
ISj tyanriavin-msnucs
De Engelsch-Iersche besprekingen
Conferentie wordt verdaagd
De Engelsch-Iersche conferentie te Londen
waarbij Chamberlain en De Valera
de voornaamste figuren zijn, zal vermoede
lijk heden worden verdaagd, zonder dat
men tot resultaten is gekomen, of «enig
vooruitzicht heeft op een toekomstige oplos
sing. Gelijk bekend heeft de Iersche staats
man vóór alle dingen de eenheid van Ier
land op zdjn program staan, d.w.z. de eisch
tot samenvoeging van Ulster en Vrijstaat,
en vormt deze kwestie voor hem een punt
van zóó groot belang, dat hij dit in ieder
geval tot oplossing wil zien gebracht Over
eenstemming op andere gebieden, zooals
van financiën en defensie, zou hij daarv
afhankelijk willen stellen.
Te Londen heeft men deze vereeniging
van Ulster met den Vrijstaat ter zijde ge
schoven, en experts benoemd, om de overige
vraagstukken te bestudeeren. Deze experts
zullen de officieele besprekingen, welke
heden worden verdaagd, over eenigen tijd
moeten hervatten. In ingewijde kringen
lieerscht wat betreft de mogelijkheid van
resultaten, bij voorbaat een pessimistische
stemming.
POLEN BLIJFT EEN
ONAFHANKELIJKE FACTOR
Het is tegen blok-vorming
In de Poolsche begrootingscommissie heeft
de rapporteur over buitenlandsche zaken,
Walewski, verklaard, dat Polen, wat zijn
buiienlandsjche politiek aangaat, vooral op
eigen kracht rekent. Het land sluit zich bij
geen enkel ideologisch blok aan en wenscht
de rol te spelen van een volkomen onafhan-
kelijken factor.
De rapporteur wees op het groote belang
Dor Polen van toegang tot de grondstoffen,
want de helft van den Poolschen invoer be
staat uit koloniale producten. Polen plaatst
het vraagstuk der grondstoffen op economi
sche basis en het meent te mogen verwach
ten, dat zijn wettige eischen bij de betrok
ken landen begrip zullen vinden.
Met betrekking tot de Poolsche minder
heid in Tsjecho-Slowakije constateerde W a-
w a k i, dat het lot der Polen in dat land
welhaast nog slechter op is geworden,
dat de besprekingen, die gevoerd zijn tus
schen de vertegenwoordigers der Poolsche
bevolking en de regeering te Praag niets op
geleverd hebben.
Walewski laakte voorts de houding der
Litausche regeering tegenover de Poolsche
minderheid in Litauen.
SABOTAGE
OP DE BRITSCHE VLOOT
De Britsche maritieme raad te Portsmouth
heeft gisteren een officieel onderzoek gelast
eenige verdachte gevallen van brand,
welke de laatste weken zijn voorgekomen op
a de haven liggende Engelsche oorlogs
schepen. Zoo werd op den kruiser .Birming
ham" op 2 Januari een brandje ontdekt en
op 17 Januari opnieuw een. Op 4 Januari
werd een brandje gebluscht aan boord
de Queen Elisabeth en twee dagen later aan
boord van een mijnenveger. De maritieme
raad heeft nu den krijgsraad van de feiten
op de hoogte gesteld, die een nader onder
zoek naar de oorzaak bevolen heeft in ver
band met mogelijke brandstichting.
DE VLOOTVERHOUDINGEN
IN DEN PACIFIC
Japan is zeer sterk
Het Amerikaansche departement van
Marine heeft medegedeeld, dat Japan
November van het vorig jaar 213 oorlogs
schepen bezat, welke onmiddellijk gereed
waren, terwijl de Vereenigde Staten slechts
rer 119 schepen beschikten en Engeland
rer 195 oorlogsbodems.
Van de Japansche schepen waren
modern, vergeleken met 160 Amerikaansche
schepen en 162 Britsche. De Vereenigde Sta
ten en Engeland beschikken over meer slag
schepen dan Japan, doch Japan beschikt
over meer torpedojagers en duikbqoten.
De Japansch-Chineesche oorlog
DE GEZANTEN WORDEN
TERUGGEROEPEN
Wie leveren China oorlogstuig?
Kawagoe, de Japansohe ambas
sadeur in China, heeft thans uit
Tokio instructie gekregen, om ter
stond naar Japan terug te keeren.
De Chineesche ambassadeur in Ja
pan heeft zich op zijn beurt reeds in
gescheept aan boord van de „Empress
of Asia", voor de terugreis naar China.
In de Japansche hoofdstad is groot opzien
gebaard door een bericht uit Hongkong
van de „Asa-hi Sjimiboen" over de oorlogs
voorraden, die via Hongkong naar China
worden gezonden.
1 Volgens het Japansohe blad houden zich
18 schepen met het vervoer van deze voor
raden bezig: zeven Britsche, drie Italiaan-
sche, twee Duitsche, twee Amerikaansche
twee Noorsche schepen. benevens één
Deensch en één Nederlandsch schip.
Uit Italië zou 1800 ton munitie afkom
stig zijn, uit Engeland 80 ton. uit Duitsch
land 620 ton, uit de Vereen. Staten 450 'on,
uit Denemarken 400 ton. uit Nederland 250
ton en uit Noorwegen 100 ton.
Uit Engeland zouden 40 vliegtuigen inge
voerd zijn en uit de Vereenigde Staten 11
De toestand in Zuid-Sjantoeng
Naar een Chineesch nieuwsbureau uit
Shanghai meldt, houden de Chineezen aa,
den Tientsin-Poe kon-spoorweg stellingen
bezet ten oosten van Pengpoe, terwijl de
Japanners Mingkwang bezet houden.
Militaire waarnemers voorspellen, dat de
Japanners hier in hun stellingen zullen
blijven in afwachting van den opmarsch
der Japansche troepen uit het zuiden naar
het noorden. Zoo spoedig de ontwikkeling
van den strijd aan het zuidelijk front een
gunstigen keer voor de Japanner begint
te nemen, zou men ook uit het noorden in
grijpen. Aan de bene den-Jangtse staan dc
Chineesche strijdkrachten reeds in de bui
tenwijken van Woehoe, de Chineesche za
kenstad. 50 Eng. mijl bovenstrooms van
Nanking. De daar gestationeerde Japansche
troepen probeeren terug te trekken naar
Hosjen, tegenover Woehoe aan de rivier
gelegen. De Japansche oorlogsschepen, die
bij Woehoe voor anker lagen, zijn reeds
vertrokken, zulks ten gevolge van Chinee
sche luchtbombardementen
Geen volksstemming
in Duitschland
In gezaghebbende Duitsche kringen ver
klaart men niets te weten van de voor
bereiding van een volksstemming, die in
April zou worden gehouden.
Men voegt hieraan toe, dat de Duitsche
regeering niet de gewoonte heeft een der
gelijk besluit drie maanden van tevoren
aan te kondigen.
Roemenië en het Jodenvraagstuk
Micescu, de Roemeensche minister van
buitenlandsche zaken, heeft tegenover het
„Journal de Genève" verklaard, dat Roeme
nië niet uit eigen beweging de Jodenkwestie
voor den Volkenbondsraad zal brongen.
Mochten echter andere staten daarover vra
gen stellen, dan zal van Roemeensche zijde
vastgelegd worden, dat het de Roemeensche
regeering niet mankeert aan argumenten
voor haar maatregelen. Roemenië heeft de
Joden op het gebied van het voor-oorlogsche
koninkrijk nooit als een minderheid be
schouwd. Roemenië maakt derhalve thans
onderscheid tusschen de van ouds gevestigde
Joden en die, welke na den oorlog ge
ïmmigreerd zijn.
Met welk recht, aldus vroeg Micescu,
zouden deze immigranten zich beroepen op
minderhedenverdragen of wetten, die voor
anderen gemaakt zijn? De Roemeensche Jo
den staan op het punt weer een ernstige
tactische fout te maken, wanneer zij min
derheidsrechten voor zich opeischcn. Roe
menië is gastvrij, maar staat niet toe. dat
men zijn gastvrijheid misbruikt.
Brand in internaat te Montreal
Zeer vele slachtoffers
Te St. Hyacinthe bij Montreal (Canada)
heeft in een Roomsch-Katholiek jongens
internaat een brand gewoed, welke ontstel
lend veel slachtoffers heeft geëischt. Het
vuur werd in de vroege morgenuren ont
dekt door een arbeider, toen in het huis
alles nog in diepe rust was. Onmiddellijk
werd de brandweer gealarmeerd, doch toen
deze aankwam, stond het geheele gebouw
reeds in lichter laaie. Onder de 160 kinde
ren ontstond een ontzettende paniek. Velen
trachtten in hun doodsangst zich te redden
door uit de hooge ramen naar buiten te
springen. Niet minder dan 22 jongens
moesten met brandwonden in een zieken
huis worden opgenomen; oen hunner is in
tusschen reeds overleden. In totaal moeten
twintig jongens om het leven zijn gekomen;
er worden nog omstreeks 25 leerlingen ver
mist.
De Zuid-Slavische minister-president
Stojadinowitsj, die te Berlijn bespre
kingen heeft gevoerd, vertoeft nog steeds
in Duiuschland. Gisteren heeft hij een be
zoek gebracht aan de militaire luchtvaart
academie te Gatow. Vervolgens heeft hij
deelgenomen aan de schietoefeningen te
Jueterbog, terwijl hij tenslotte een parade
van een groep vliegers van het jachteskader
Richthofen heeft bijgewoond.
In verband met het bezoek van Stojadino-
witsj aan Duitschland zijn voorbereidende
besprekingen gevoerd tusschen den rijks-
perschef, Dr. Dietrich en den Joego
slavische perschef, dr. Loekowitsj over
de persbetrekkingen tusschen beide landen,
waarbij werd geconstateerd, dat het van
groot belang is, indien het contact tusschen
de persvertegenwoordigers der beide landen
verinnigd wordt.
Wachtmeester bewusteloos
geraakt
Tijdens de wacht bij de Telex
Een betreurenswaardig voorval heeft zich
gisternacht in het badhotel te Baarn voorge
daan. Sinds 16 dagen houden in het hotel
een tweetal wachtmeesters ieder op zijn
beurt 12 uur de wacht bij het telexapparaat
dm onmiddellijk bij het ontvangen van d
blijde tijding paraat te zijn.
Twaalf uur lang zitten zij ieder bij de
telefoon en het telexapparaat. Twaalf
uur lang bij twee kaarsen en een doosje
lucifersDit is een zeer zenuwsloo-
pend werk en het is geen wonder dat
gisternacht een der wachtmeesters het
heeft moeten opgeven. Tijdens de wacht
is hij bewusteloos geraakt van overver
moeidheid.
De wachtmeester, die bekend staat als een
uitstekend ruiter, heeft in den afgeloopen
zomer een ongeluk met zijn paard gehad, ten
gevolge waarvan hij een zware hersenschud
ding had opgeloopen.
Nadat den man in het hotel de eerste hulp
was verleend, is hij op last van den dokter
naar zijn woning te Bilthoven vervoerd
Spoorwegovergang slecht verlicht
Luxe auto tegen afsluitboomen
Gisteravond pl.m. 10 uur waren de afsluit
boomen aan den Orthenschen weg te D e n
Bosch gesloten voor den trein die moest
passeeren naar Nijmegen.
De heer B., uit 's-Hertogenbosch, die met
zijn luxe-wagen van richting Dedel huis
waarts keerde, heeft niet gemerkt dat de
afsluitboomen gesloten waren, waarschijn
lijk door de slechte verlichting' (er brandt
's avonds slechts een ouderwetsche petro
leumlamp) en botste, gelukkig met een kalm
vaartje, tegen de boomen op
Een geweldig gekraak volgde. Omwonen
den kwamen toegesneld en zagen lat de
auto deerlijk beschadigd was; lampen, bum
pers en motorchassis waren in elkaar ge
drukt en ook de afsluitboom was gehavend
en tot halfweg over den spoorwegovergang
gebogen.
De naderende trein kon gelukkig nog bij
tijds worden gewaarschuwd en had door
een en ander 10 minuten vertraging.
De politie stelt een onderzoek in.
Witter dan wit
worden Uw tanden indien U poetst met
Tube 60 en 40 ct Doos 20 ct IVOROL
GEMENGD NIEUWS
DE VERONGELUKTE „HANNAH"
Bemanning in Barcelona
Volgens het Spaansche persagentschap
Febus zijn de opvarenden van het veron
gelukte s.s. „Hannah" gistermiddag te Bar
celona aangekomen.
Inbrekerscomplot op het spoor
Vermoedelijke daders in arrest
De gemeentepolitie te A a 1 s m e e r is in
samenwerking met die van Haarlem
mermeer een inbrekerscomplot od het
spoor gekomen. Er zijn eenige arrestaties
verricht, doch in het belang van het onder
zoek kunnen geen nadere bijzonderheden
worden bekend gemaakt. De politie hoont
echter de hand gelegd te hebben op de da
ders van de tientallen brutale inbraken in
Haarlemmermeer, Aalsmeer en wijden oi
trek*
Bigamist staat terecht
de Arnhemsche
De Arnhemsche rechtbank heeft zich gister
middag bezig gehouden met een geval van
bigamie.
Terecht stond de polderwerker A. H. uit
Eist, die op 11 December j.l. aldaar in het
huwelijk was getreden en die eenige dagen
later in arrest werd gesteld. Het was ge.
bleken, dat de man reeds eerder getrouwd
was. Twintig jaar geleden was" hij n.l. te
Barneveld gehuwd, welk huwelijk nin
was ontbonden.
De verdachte verklaarde dat hij niet ge
weten had dat zijn eerste vrouw nog leefde.
Er werden geen getuigen gehoord.
De Officier van Justitie, Mr. J. E. Th. C.
Baron Speijart van Woerden, her
innerde er aan, dat op het zeer zeldzaam
voorkomend misdrijf van bigamie een maxi
mum gevangenisstraf van zes jaar staat.
Door het voortdurend veihuizen van
verdachte is op een niet bekend bevol
kingsbureau een fout gemaakt door op
het verhuisbiljet niet aan te teekenen,
dat de verdachte gehuwd was. Spr.
eischte vier maanden gevangenisstraf.
De verdedigster, Mevr. mr. van Lent,
merkte op, dat de Verd. bij zijn vrouw een
hondenleven had. Zij heeft hem tenslotte de
deur uitgejaagd. Met de tweede vrouw kon
hij beter opschieten.
Spr. bepleitte het opleggen van een lichte
geldboete en deelde mede, dat de verdachte
zich alsnog van zijn eerste vrouw zal laten
scheiden.
Uitsipraak 1 Februari a.s.
Stroopers slaags met
jachtopziener
Op den dijk van het Twentekanaal te
Del den trof de jachtopziener Pluim drie
mannen aan. Hij vermoedde dat zij aan het
stroopen waren. Toen hij de mannen aan
hield en hen wilde fouilleeren ontstond een
formeele vechtpartij, tijdens welke de jacht
opziener zich zoo in het nauw gedreven zag,
dat hij een schot loste.
Twee der mannen B. B. en L. van T. wer
den aan het rechter onderbeen geraakt. B.
moest in het ziekenhuis te Delden worden
opgenomen, waar hij door de politie ia ver
hoord. De beide andere mannen zijn in hun
woning aangehouden en in het politiebureau
te Hengelo ingesloten.
Poging tot doodslag op haar kind
Tien faar geëischt
De officier van Justitie bij de Roermond-
sche Rechtbank eischte tegen de 24-jarige
K. H. L. huisvrouw J., Duitsche van geboor
te, wonende te Venlo, de maximum straf van
tien jaar, wegens poging tot doodslag op
haar twee weken oud kindje.
De vrouw had het kind met een deken en
kussen in bed toegedekt, met liet oogmerk
het kind den verstikkingsdood te doen ster
ven. Een half uur later is het kind overleden
Daar de getuige deskundige Dr. Hulst, de
theoretische mogelijkheid van een andere
doodsoorzaak niet uitgesloten achtte, liet de
officier van justitie het primair ten laste ge
legde. den doodslag, vallen en hield zich aan
het subsidiair ten laste gelegde, poging tot
doodslag.
Over veertien dagen zal <ïe rechtbank uit
spraak doen,
HET AUTO-ONGEVAL
TE BERKENWOUDE
Begrafenis van de slachtoffers
Een wel zeer droeve plechtigheid
in veehandelaars-kringen tot in wijden
omtrek bekend.
Bij dc baar, waarop zijn stoffelijk over
schot ruste, sprak dc heer A. de Redelijk
heid, godsdienstonderwijzer, een indrukwek
kende en treffende grafrede uiit.
Ook bij deze ontroerende plechtigheid was
de belangstelling zeer groot
Gister vond te Ouderkerk aan den
iJssel de begrafenis plaats van de beide
slachtoffers van het auto-ongeval te Ber-
k e n w o u d e, waar vorige week na het ein
de van een bruiloft een auto in de Schenkel
reed en de 34-jarige Joh. v. Erk en de 40-;a-
rige J. Boer om het leven kwamen. De be
langstelling op de begraafplaats was tan
groot.
Te ongeveer half twaalf zette de eerste
rouwstoet aan den Kerk weg zich in bewe
ging, die het stoffelijk overschot van den
34-jarigen Johannis van Erk met zich
voerde.
Dubbel tragisch was zijn heengaan. Hij
was een stille sympathieke jongeman, sober
van levenswijze, een oppassend zoon en de
steun van zijn oude moeder, een weduwe.
Hij had zich, door familie-relatie slechts
laten overhalen om mee te gaan naar de
bewuste bruiloft te Stolwijk, waarvan de
terugkomst voor hem zoo noodlottig werd.
Tragisch is ook de figuur van die oude
moeder, die haar man en reeds vele kinde
ren grafwaarts had gebracht en die nu den
laatsten gang van haar eenigen overgeble
ven zoon niet kon meemaken.
Toen de stoet bij de kapel van de nieuwe
alg. begraafplaats was aangekomen en te
kist op de baar in de kapel was neergezet,
nam Ds. J. G. W o e 1 d e r i n k, Ned. Herv.
pred., het woord.
Spr. herinnerde er aan, hoe groot de ont
roering was toen het bericht van het ongeval
door de gemeente was gegaan.
Daarna stond hij enkele oogenblikken stil
bij de ontroering van den Heiland aan de
baar van den jongeling te Naïn, die ook le
eenige zoon zijner moeder, een weduwe, was,
over welke gebeurtenis hij aan hoi sterfhuis
had gesproken. Vervolgens las hij Lukas 13
van vers 19. naar aanleiding waarvan hij
er op wees, hoe de Heiland elke gedachte,
als zouden de in dit Schriftwoord genoemde
menschen die verongelukten grooter zon
daars zijn geweest dan alle anderen, terug
drong met de woorden; „Ik zeg u, neen zij,
maar indien gij u niet bekeert, zoo zult gij
allen insgelijks vergaan". Met deze laatste
woorden richtte spr. tenslotte zich tot de
groote schare saamgestroomde belangstel
lenden. Daarop werd de baar vanuit de
kapel grafwaaris gedragen en verlieten de
belangstellenden het kerkhof.
Des middags half twee sloeg een tweede
rouwstoet vanuit de Kromme, den wegnaar
de begraafplaats in. Daarachter in volgrij-
tuigen, gingen de familieleden van don
40-jarigen Joost Boer, wiens stoffelijk
overschot werd uitgedragen. De heer Boer
INGEBROKEN IN EEN KERKGEBOUW
Tafelzilver meegenomen
en offerblok gelicht
In den nacht van Zaterdag op Zondag ia
ingebroken in de R.K. kerk en de pastor.e
te Edam. De huishoudster vao den pas
toor bemerkte Zondagmorgen direct, dat
ongenood e gasten aan het werk geweest
waren. Na onderzoek bleek, volgens de „N«
Haarl. Crt.", dat 12 zilveren lepels en 12
zilveren vorken, 2 groote zilveren lepe.s,
benevens een gouden polshorloge met arm
band van de huishoudster, verdwenen wa
ren. Het verder onderzoek wees uit, dat In
de kerk een offerblok gelicht was; de In
houd hiervan was ongeveer acht gulden.
Inspecteur Boone en rijksveldwachter
Oudshoorn stelden een onderzoek in. D«
daders bleken te zijn binnengekomen via
het hek van den tuin. De deur van de kerk
naar de pastorie was niet gesloten, zoodat
men zonder al te groote moeite het terrein
der operatie i.e. de pastorie bereiken kon.
HET STUUR GERAAKTE ONKLAAR
Telefoonmonteur zwaar gewond
Nabij M e p p e 1 is gi6ter een auto uit
Roermond, die van Zwolle kwam, doordat
het stuur onklaar werd, over een tentje
heengereden, waaronder een monteur varf
de P.T.T. werkzaamheden aan een telefoon*
kabel verrichtte. De monteur, zekere B. uit
Zwolle, werd zwaar gewond en is in zorg-
wekkenden toestand naar het Diaconessen»
huis te'Meppel vervoerd.
Na het ongeluk kwam de auto tegen een
boom terecht en sloeg vervolgens om. Of
schoon de wagen ernstig werd beschadigd,
kwamen de vijf inzittenden een chauf
feur en vier schippers er vrijwel onge
deerd af,
ONTROUW GEMEENTE-SECRETARIS
Voorwaardelijk veroordeeld
De rechtbank te Arnhem, uitspraak
doende in de zaak tegen den 34-jarigen ge
meentesecretaris van Huizen, J. K., thans
als zoodanig ontslagen, heeft den verdachte
veroordeeld tot een voorwaardelijke gevan-
genissraf van zes maanden, met een proef
tijd van drie jaar. Het O. M. had een jaar
onvoorwaardelijk geëischt
K. had zich schuldig gemaakt aan lief
zich toeëigenen van 415.80 in zijn functie
als secretaris-penningmeester van het Cri
sis-Comité.
EER
De Volksraad
BATAVIA, 18 Januari. (Aneta). Naar
Aneta verneemt, zijn in deze zitting van den
volksraad op het gebied van arbeidswetge
ving geen belangrijke voorstellen te ver
wachten. Enkele onderwerpen, waaraan in
middels nog wordt gearbeid, zulten niet eer
der voor indiening gereed zijn dan bij de
aanstaande hoofdzitting. Het afdeelingson-
derzoek van de thans aanhangige onderwer
pen verloopt zoo vlot, dat nog heden alles
kan worden afgehandeld.
Bata-industrie in Indië
BATAVIA. 18 Januari. (Aneta). De beken
de schoenfabrikanten Bata hebben aan het
departement van Econ. Zaken eenigen tijd
geleden een productie-program voorgelegd,
dat loopt tot en met 1910. Het departement
heeft zich hiermede accoord verklaard.
Nu zal, zoodra een geschikt terrein is ge
vonden, waaromtrent onderhandelingen nog
gaande zijn, een fabriek worden geopend
Om een denkbeeld te geven van de grootte
van het toekomstig bedrijf, kan worden ge
meld. dat in 1940 ongeveer duizend
werklieden daarbij emplooi zullen
vinden.
Het productie-plan omvat; le. de fabricage
van gummi-schoenen en ten 2e. van uiterst
goodkoope loeren schoenen waarvan de ge
middelde prijs 80 cent i één gulden zou
zijn. Laatstgenoemd onderdeel van het ipro-
ductieplan zal in den allereersten tijd ech
ter op zeer bescheiden schaal worden inge
zet. teneinde de resultaten behoorlijk te kun
nen overzien. Na 1910 zal de regeering ten
aanzien van het productie-program haar
houding nader bepalen.
Verder verneemt Aneta nog. dat de opzet
zooveel mogelijk met Neder
landsch kapitaal zal plaat
vinden.
De kolonisatie op
Nieuw-Guinea
Als volkomen mislukt te beschouwen
Kolonisten voeren zwaren strijd
Er heerscht op het oogenblik onder de
kolonisten rondom Manokwari ernstige
ongerustheid, dat met ingang van 1938 de
hun verleende steun zal worden verlaagd.
Alle beweringen omtrent een gunstigen toe
stand van den aanplant ten spijt, is er on
der de kolonisten, die geen pensioen genie
ten of over eigen kapitaal beschikken, geen
enkele, die zichzelf met den kleinlandbouw
bedruipen kan. Ook zij, die gehee! van de op
brengst van hun producten leven kunnen,
zien zonder de steungelden geen kans, nog
eenige uitbreiding te geven aan hun beplan
te perceelen, schrijft een bijzondero corres
pondent van het „Alg. Hnlbld v. N. I.", en
hij voegt hieraan nog hot volgende toe:
Nu, na 6 jaren kolonisatie kan niet anders
gezegd worden, dan dat de geheele onderne
ming tot nu toe volkomen is mislukt. Totaal
is in huur uitgegeven aan kolonisten onge
veer 760 H.A. grond Hiervan is nog geen 295
FI A. of 39% opengebapt. terwijl slechts 220
H.A beplant of bebouwd is. Ongeveer 60 H.
A. wordt ge. ruiltt voor weiland voor den
veestapel, die bestaat uit ongeveer 200 een
den 2200 kippen. 80 varkens, 70 eeitep en 180
runderen.
Het totaal aantal kolonisten bedraagt
225 zielen, w.o. 44 gezinnen en 33 onge
huwde mannen Vooral deze laatsten, die
niet de zorg hebben voor een gezin, lan
terfanten en slabakken pp ergerlijke
wijze. Niet ontkend moet worden, dat de
kolonisten een uiterst zwaren strijd te
voeren hebben met klimaat, bodem, ge- i
zondheidstoestand, werkvolk en afzet-
moeiliikheden.
Weliswaar hoort men in ruimen kring
vertellen, dat de gronden rondom Mano<
kwari over het algemeen vruchtbaar zijn,
doch men dient wel te bedenken, dat deze
vruchtbaarheid belangrijk minder groot ls
dan b.v. die van goede gronden van Java.
De opbrengst is aanzienlijk minder dan op
dat gezegende eiland, terwijl de bodem veel
eerder uitgeput is. Waar het gros der kolo
nisten geen speciale landboifwopleiding
heeft gehad zal het duidelijk zijn. dat dit
een handicap is van niet geringe beteekenis.
De kolonisten zijn over het algemeen zeer
matig gevoed en dientengevolge is hun weer
standsvermogen nic' groot. Vooral de mala
ria heeft er gemakkelijk spel. Op 3 kolonis
ten na, hebben allen reeds malaria gehad;
de nederzettingen zijn dan ook epidemische
malariahaarden.
Ook de moeilijkheden met werkvolk moe
ten niet gering geschat worden. De meening
dat de kolonisten alles zelf moeten doen,
heeft allang afgedaan. De bergpapoea's zijn
echter wel goedkoop, doch moeilijk aan Re
mgelden arbeid te wennen; de kustpapoea's
zijn in dit onzicht beter, doch te kostbaar
voor de kolonisten ,daar zij meer loon
vragen.
Bijgeloof in de heidenwereld
Weduwe baadde op het graf van haar man
Aan de „Sumatra Post" schrijft een Ba-
taksch medewerker het volgende:
We volgden een dezer dagen een voetpad,
dat zich om een heuvel slingerde. Bij tus
schen poozen bereikte ons een gehuil, nu
eens crescendo, dan weer langzaam en ein
digend in een klagend adagio.
We verhaastten den tred en zagen aan
een kromming van het pad, op een pas open
gekapt stukje struikgewas, een versch graf...
Het klagen had opgehouden, doch we za
gen er twee vrouwen, waarvan de eene een
bamboekoker, die met water was gevuld
over het lichaam van haar metgezellin leeg-
goot. Haar saron? had zij hoog, onder haar
oksel vastgemaakt en den klokkenden water
straal het zij lijdelijk over zich heen gaan.
Hier was weer een uiting van heidendom
en bijgeloof. De badende vrouw, die kort ge
leden weduwe was geworden, droomde eiken
nacht dat haar man terugkwam. Ze zag
hem duidelijk in haar droomen en luisterde,
iï k - no* te zep*cn had en het
is te begrijpen, dat het ontwaken voor haar
zeer smartelijk was. En nu had zij haar leed
aan een buurvrouw geklaagd. die haar aan-
^?f /Cns een bad on het *raf te nemen,
zoodat de geest van haar overleden echtge
noot zich nooit weer in haar droom zou la-
!tr«fï°nK 5-,e ceest zich door dcn water
straal heleedigd zou voelen, waardoor hij
den ganjr naar het droomeneiland van zijn
du^® 2011 staken, was ons niet duidelijk.
W3S eVs de aIPpmeene gangbare
jagen °m droombeelden te ver-
Bij nadere informatie vertelde men, dat 't
volgende ook vaak werd toegepast:
fteivMrfo* .na het dichtspijkeren van de
i stappen de kinderen van de(n)
over edone oyer de kist heen. Dan zal de
geest van de(n) afgestorvene nimmer terug-
,3°™™ .cn t den levenden lastig maken. Dit
natste ,s natuurlijk de kortste en gemakko-
ujKste manier, die dan ook momenteel nog
in de heidensche samenleving steeds wordt
toegepast.
GROOTE BRAND TE MENADOf
MENADO. 18 Januari. (Aneta). In den af
geloopen nacht te 1 uur is door onbekende
oorzaak een hevige brand uitgebroken in de
buurt van den pasar, waar ruim 20 winkel
tjes met voorraden conrn en petroleum in
vlammen zijn opgegaan. Bij het aanbreken
van den dag was de brandweer het vuur
meester. De schade bedraagt ruim f 100.000
en wordt gedeeltelijk door assurantie gedekt
Persoonlijke ongelukken hadden niet plaats.
