llifituif ÖEourant FRANKRIJKS NIEUWE CRISIS Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken abonnementsprijs: Per kwartaal in Leiden en in plaatsen waar een agentschap gevestigd is 2.35 Franco per post 2.35 portokosten Per week0.18 Voor het Buitenland bij wekelijksche zending4.50 Bij dagelijksche zending5.50 Alles bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7'/a ct No. 6292 Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936 VRIJDAG 14 JANUARI 1938 18e Jaargang atrtjErttntirprtjjen: Van I tot 5 regels1.17'/» Elke regel meer 0J22'I» Ingezonden Mededeelingen van 1—5 regels 2.30 Elke regel meer0.45 Voor het bevragen aan 't bureaa wordt berekend ƒ0.10 ZIE NAAR ROTTERDAM Bij het vele, dat de rijks- en gemeentelijke Overheid onderneemt om de werkloosheid tegen te gaan, neemt de werkverschaffing een plaats van beteekenis in. Wie let op de demoraliseerende gevolgen van werkloosheid en steun verleening, zal op (prijs stellen het ijverig pogen van Regee ring en gemeentebesturen om vele handen werk te verstrekken en voor den zegen van den arbeid plaats te maken. Van sociaal gevoel getuigt het dan ook niet, wanneer men zich bij de behandeling van voonstellen tot uitvoering in werkver schaffing herhaaldelijk van sociaal-demo cratische zijde opmaakt om dergelijke pogin gen in discrediet te brengen. Deze weerstand wordt te merkwaardiger, als men er op let, dat daar, waar de sociaal democraten de leiding hebben, de werk verschaffing plotseling haar onteerend en minderwaardig karakter blijkt te hebben afgelegd en het zoeken van werkgelegen heid in dezen weg ineens tot een eere zaak schijnt geworden te zijn. In zijn Nieuwjaarsrede maakte de burge meester der gemeente Rotterdam er mel ding van, dat met de uitvoering van objec ten, die in werkverschaffing werden uitge voerd, een bedrag van niet minder dan f 322.000 gemoeid was. Ook wanneer men er rekening mede houdt 'dat dit cijfer wel niet uitsluitend in het ka lenderjaar 1937 zal zijn besteed, is het be drag van beteekenis. De Rotterdamsche practijk op het stuk der werkloosheidsbestrijding krijgt nog meer re lief, wanneer met let op het uiteenloopend karakter der verschillende werken: bosch- en parkaanleg, winterkaden, sportvelden, speelweiden, een openluchttheater enz. Menig sociaal-democraat, die zitting heeft in een raad waar de roode broeders geen overwicht hebben, za! toegeven, dat hij zich weieens verzette tegen plannen, die veel sterker voor uitvoering in werkverschaffing in aanmerking komen dan onderscheidene objecten, welke het Rotterdamsche program (Vermeldt. Welnu, een enkele blik op dezen Rotter- damschen staat van dienst moge hem de overtuiging schenken, dat de sociaal-deimo- oratie, zelf aan het bewind zijnde, niet beter weet te doen dan het „burgerlijke" voor beeld nauwgezet te copieeren. Een grief daarvan maken willen wij aller minst. Wel dient het hen, 'die gewoon zijn hoog van den toren te blazen, tot voorzichtigheid en bescheidenheid aan te manen. EEN MOEILIJK PUNT In verschillende sociale wetten wordt overeenkomstig Christelijke aspiraties de vrouw, die in concubinaat leeft, niet op één lijn gesteld met de gehuwde vrouw. Ter linkerzijde heeft men dat wel vaak „Chris telijke onbarmhartigheid" genoemd, maar mannen als Talma en Aalberse trotseerden zulke aanvallen. In het voor-ontwerp houdende beper kende bepalingen inzake arbeid van ge huwde vrouwen gaat minister Romme van dezelfde beginselen uit, maar zag zich nu genoodzaakt de concubine gelijk te stellen met de gehuwde vrouw. En artikel 1 lid 2 zegt dan ook: „Hetgeen deze wet bepaalt ten aanzien van de gehuwde vrouw, geldt eveneens ten aanzien van de vrouw, die in concubinaat leeft'*! De gedachtengang is duidelijk. Van vrij zinnige zijde wordt bij soortgelijke wets ontwerpen steeds gesuggereerd, dat deze het leven in concubinaat zullen bevorderen en daarom ook op zedelijke gronden afgewezen moeten worden. In dit geval zou zoo'n ge vaar zeker niet denkbeeldig zijn. Wanneer loonarbeid aan de gehuwde vrouw verboden Wordt, dan zouden personen, die het niet te nauw met de huwelijksverhoudingen nemen in de verleiding kunnen komen met elkaar in concubinaat te gaan leven. Op deze wijze zou de wet de aanleiding natuur lijk nimmer de oorzaak kunnen zijn van bevoorrechting", van een premie op immo reels levenswijze. En daarom wil de Minis ter kort en goed voorschrijven, dat wat ver boden is voor een gehuwde vrouw: ook ver boden is voor een concubine. Echter, dat deze gelijkstelling niet zon der bedenking is, heeft de Maasbode |(r.k.) reeds in den breede aangetoond. Want dan zou men gaan spreken over de inkom sten van den „man", en in feite zou het een bedenkelijke erkenning zijn van het „gezin" van in concubinaat levenden. Het valt dan ook niet tegen te spreken: 'dit is een moeilijk punt in het voorontwerp. En het zal een heele puzzle zijn voor den Minister om hier met een geschikte oplos sing te komen. Misschien zal het wel on mogelijk blijken en zal men de voordeelen tegen de nadeelen moeten afwegen. Ook dient men zich ernstig af te vragen of men hen, die geen rekening met Gods gebod wenschen te houden, dit „voordeel" niet moet gunnen? Het is nu eenmaal zoo in de wereld dat de Christen toch niet kan „concurreeren" met hen, die b.v. op het ge bied van Zondagsrust zich niet aan Gods wet gebonden weten. Men kan de bedoeling van den Mi nister volkomen waardeeren, doch het mid del erger achten dan de kwaal Moeilijk blijkt het vraagstuk zeker te zijn. Het kabinet Chautemps demissionnair Socialisten lieten premier in den steek De Fransche franc heeft de laatste dagen weder een sterke neerwaart- sche tendenz betoond, als gevolg van het weinige vertrouwen, het welk de toestand in het Fransche bedrijfsleven en de gestes der volks- frontregeering de financieele wereld inboezemen. Op de internationale wisselmarkten is het koersverloop voor de franc gister zeer bewogen geweest. De officieele controle van het Fransche Egalisatiefonds was tenslotte de toestand niet meer meester en de koers kwam onder die van den Belgischen franc te recht. Nabeurs gold het devies 5.95 a 6.05, na enkele dagen geleden nog 6.10 6.12 geno teerd te hebben. Bovendien heeft de kapitaalvlucht uit Frankrijk weer groote afmetingen aangenomen. Minister-president Chautemps heeft in een en ander aanleiding ge vonden tot het uitspreken van een belangrijke Kamerrede, waarin hij verlangde, dat de volksvertegenwoordiging een wet zou aannemen ter ver zekering van de bedrijfsvrede. De arbeiders zouden waarborgen moeten ontvangen, doch daartegenover moeten erkennen, hetgeen het parlement voor hen doet, en daarom afzien van elk eigengereid optreden. CHAUTEMPS Er bestaat in het land, zoo vervolgde de Minister-President, een soort van moreele ziekte, welke zich uit in een afwezigheid van geloof in de bestemming van het vader land. Spr. achtte zich gedwongen, een op roep te doen tot het geheele volk, opdat het wete, dat zijn vrees ongegrond is. Vervolgens zeide spr., dat gesproken wordt over een controle op de wisselmarkt. Hij is van meening, dat de regeering haar plech tige verzekering moet hernieuwen, dat geen uitgaven zullen worden gedaan, zonder dat deze worden gedekt door inkomsten. Bij den aanval op den franc zou men zekere dwang maatregelen kunnen verwachten, doch men kent de meenig van spreker; deze maat regelen zouden niet het gewenschte resul taat hebben. De wil tot socialen vrede, tot een even wichtige begrooting en tot financieel beleid moet een parlementaire garantie hebben. De Minister-President vroeg vervolgens aan alle groepen, om te zeggen, of zij het niet eens zijn met de beginselen, welke hij uiteen heeft gezet, en met de formules van monetaire vrijheid. Een zware strijd In het kort samengevat kwam het ge schil hierop neer: Chautemps wilde so ciale vrede als middel tot saneering van het bedrijfsleven, terwijl de socialisten zich voorstanders toonden van deviezen- controle, teneinde zonder vrees voor financieele terugslag op de beurs op sociaal en economisch gebied te kun nen voort-experimenteeren. Reeds binnen den kring van het kabinet bestond oneenigheid over deze vraagstuk ken. De Kamer is intusschen niet onmiddel lijk tot debat en stemming overgegaan; en kele malen achtereen heeft zij op één avond haar besprekingen geschorst, teneinde de fracties de gelegenheid te geven, zich onder ling te beraden. Tenslotte heeft d& socialistische frac tie een motie aangenomen, waarin ver klaard wordt, dat de socialistische leden der regeering niet langer hun medewer king kunnen verleenen. de opstelling van den ontslagbrief. Hij over handigde dezen brief aan Chautemps, waar na de minister president den collectieven ontslagbrief opstelde. Te 5.05 uur vertrokken de leden der demissionaire regeering naar het Elysée, alwaar zij aan president Lebrun hun ontslag aanboden. BEWOGEN DAGEN TE PARIJS Niveau reeds onder dat van den Belgischen franc Franc-koers wederom in dalende richting De nieuwe storm, welke rondom 't Fran sche ruilmiddel is opgestoken, liet zich reeds enkele dagen voorzien. Zoowel poli tiek als economisch spitsten de moeiPjk- heden zich in Frankrijk snel toe. De enkele dagen geleden gepubliceerde weekstaat van de Fransche Bank toonde een krachtige ver meerdering van de voorschotten aan den staat; het bedrag van frs 5 milliard was zelfs grooter dan men aangenomen had. F.n blijkens de door het Ministerie van Finan ciën verstrekte mededeelingen had de schat kist alleen reeds in December frs 10,6 mil liard moeten uitgeven. Het behoeft geen be toog, dat deze gegevens alom een zeer on gunstige indruk hebben gemaakt, en dat men tot de conclusie overhelde, dat alleen door de Bankbiljettenpers in werking to stellen de Regeering de zaken loopende kan houden. De voortdurende stakingen en on rust op sociaal gebied zorgden tenslotte wel voor de rest: het wantrouwen, dat sinds 't midden van vorig jaar aanzienlijk vermin derd was. stak opnieuw den kop op. De kapi taalvlucht uit Frankrijk nam andermaal groote afmetingen aan, hetgeen tot uiting kwam in het koersverloop van den franc. De officieele controle slaagde er echter in aanvankelijk een sterke reactie te voor komen. De wisselmarkt heeft echter gister zulk een bewogen verloop gehad, dat zelfs het Fransdhe Egalisatiefonds de situatie niet meer meester was, Dr A. F. Philips en zijn echtgenoote zijn gistermiddag met den boottrein vanuit Arnhem naar Genua vertrokken, waar zijzich voor een reis naar Ned. Indië zullen inschepen. Het vertrek van den trein. Zoowel te Parijs als te Londen werden groote affaires gedaan, doch ook te Amster dam was de handel vrij levendig. De ope ningskoers van den franc stelde zich op f 6.07% k f6 08V4, doch het devies kwam onder doorloopend aanbod al spoedig op 6.06 k 6.07 terecht. Op dit niveau werden de eerste interventies waargenomen, tenge volge waarvan de franc zich eenigen tijd kon handhaven. Later echter kroeg het aan bod wederom de overhand en wel in zulk een mate dat tegen het eind van den mor gen de koers op f 6.02% 6.03V2 beland de. 's Middags vond een licht herstel plaats doch tegen het slot van de beurs gold de franc 5.95 6.05. Het devies kwam daarmee opnieuw onder de Belgische franc terecht. Geen deviezencontröle Zoowel Bonnet als Chautemps hebben gis ter wederom verklaard, dat geen deviezen controle ingevoerd zal worden. Nu echter het huidige kabinet inmiddels demissionair is geworden, palt allerminst te voorzien hoe de situatie zich zal ontwikkelen. In elk ge val is de toestand zeer critiek. Zou er aan de Volksfrontnolitiek een einde komen, dan zal vermoedelijk ook het lot bezegeld zijn van het Monetair Accoord, ,.de creatie Blum", dat eind September 1936 in werking trad. Welke consekwenties dit zal hebben voor de overige valuta, valt thans nog niet te zeggen, al hebben wij de neiging om de situatie niet al te verontrustend in te zien. De economische positie van Frankrijk is zeer slecht en het valt niet aan te nemen dat bij herhaalde amputaties van de franc, de andere valuta zouden volgen, alleen al omdat de concurrentiekracht van Frankrijk in zeer ernstige mate is verzwakt en men van die zijde vermoedelijk weijjig te vree zen heeft, temeer waar industrie en handel momenteel in wel zeer ernstige mate ge bukt gaan onder de slechte conjunctuur. De grootste vrees zou men nog kunnen koes teren voor de Belgische franc, die uiteraard de laatste dagen reeds de invloed van de franc-daling heeft ondergaan. Men doet echter thans het beste af te wachten, welk kabinet dat van Chautemps zal opvolgen. Wat de toekomst echter ook moge brengen, Frankrijk biedt met dat al wederom het jammerlijk beeld van een land, waar men blindelings het ongeluk tegemoet snelt, ten zij men tijdig tot inkeer komt. Dit laatste sprankje hoop schijnt echter bij voorbaat al bestemd te zijn in rook te vervliegen. Het ziet er naar uit, dat op den duur «Ut land als een rijpe vrucht het communisme m den schoot zal vallen. De openingskoersen van heden Bij opening stelde hedenmorgen de Fransche franc te Amster dam zich oP 5-87. Het Engelsche pond bleef op peil met een koers van 8.97A, evenals de dollar, die 1.7923/s* noteerde. Reichsmar- kea stelden zioh op 72.36V&. Bel g a 's noteerden 30.36V£, en waren daarmee iets beneden het slot van gister (30.371/2 30.45 na 30.40 k 30.47y2) De wisselhandel gestaakt Na het ontvangen van bovenver melde openingskoersen ontvingen wij bericht nit Parijs, dat de Bank van Frankrijk aan de banken heeft ver zocht, de wisselhandel Bvoor het oogenbük" te staken CONVERSIELEENING VAN 1700 MILLIOEN Grootste transactie in onze geschiedenis Eerste 10 jaar 3 pet. rente daarna 3% pet. Emissiekoers ggVz Naar wij vernemen, heeft de Mi nister van Financiën besloten tot de uitgifte van een 38-jarige Staats- leening met gelijke aflossingen, waar in alle aflosbaar te stellen 4 pCt. lee ningen, te weten de leeningen 1931, 1933 I, 1933 II, 1934 en 1936 zullen worden geconverteerd, welke leening derhalve ongeveer 1700 millioen groot zal zijn. De houders van obligatiën der ge noemde leeningen zullen bij de toe wijzing recht van voorkeur hebben. De rentevoet is bepaald op 3 pCt gedurende de eerste 10 jaren en op 3M pCt. voor den verderen duur van den looptijd, terwijl de uitgifte tegen den koers van 99]/j pCt. zal geschieden. Het ligt in het voornemen het prospectus in het begin der volgende week verkrijgbaar te stellen. De inschrijving zal worden open gesteld op 27 Januari a.s. bij de be kende bankinstellingen en bij het agentschap van het Ministerie van Financiën te Amsterdam. De Beurs op den Nationalen Oorspronkelijk beslnit blijf van kracht Bij de gister gehouden stemming over het voorstel van een aantal leden der Vereeniging van den Effectenhan del, om op den Nationalen Feestdag tot viering van de blijde gebeurtenis, geen beurs te houden, werden uitge bracht 305 stemmen, waarvan 236 te gen en 68 stemmen voor het voorstel werden uitgebracht. Het oorspronkelijk besluit van het bestuur van de Vereeniging voor den Effectenhandel om op den Nationalen Feestdag de beurs als op een Zaterdag te houden, blijft dus van kracht AMSTERDAM Nieuwe Doelenstraat HOTEL DES PAYS-BAS Echf HoU. huiselijkheid RESTAURANT Voorzorgen rondom het Paleis De ,yPaleiswacht Delicate militaire plichten (Vaa onzen specialen correspondent) Soestdijk, 13 Januari In de morgenuren en 's middags heeft de Paleiswacht weer de hon neurs waargenomen. Wij bedoelen hiermee niet zoozeer de Rijksveld- wacht, die haar plicht doet, doch in het bijzonder de kleine honderd nieuwsgierigen, die, weêr of geen weêr, in de buurt van het paleis zicb ophouden. Lang zal deze „paleiswacht" het fietspad tegenover het Paleis echter niet meer kun nen bezetten, want de Baarnsche politie heeft, in samenwerking met de Rijksveld w» ht een ordemaatregel aangekondigd waaraoor binnenkort alle verkeer vóór het Paleis wordt stopgezet Als het zoover is, zullen auto's en fietsers duo een eindje moeten omrijden, hetgeen trouwens weinig moeite geeft want lanen en wegen zijn hier genoeg. Van lintbebou wing weet men hier niet Het gedeelte vóór het PaJeishek van de Koninklijke stallen tot hotel Trier wordt tz.t afgezet Alleen bevoegden mogen dan wi rden toegelaten, waaronder de jour nalisten behooren. Men weet, dat de stilte rondom het Paleis krachtens beschikking van civiele en mi litaire autoriteiten zelfs niet door heu gelijk kamongebuluer mag worden verstoord. De vreugdeschoten zullen worden gelost op het erf van een boer buiten de kom van Baarn. Als dan de windrichting maar gunstig isl Anders hoort men het op Soestdijk toch. In het Badhotel is de militaire bewaking De heeren militairen hebben, behal ve op de telex-apparaten, nu ook de oppas zich zien toevertrouwd van de noodverlichting. Door de onovertrof fen zorgen van „Defensie" zijn kaar sen aanwezig uit Gouda natuurlijk, Hollandsah fabrikaatI om dienst te doen als het electrisoh lioht bij nacht en ontij mocht uitgaan. Bij elk der beide telex-toestellen zijn twee smetteloos witte kaarsen met eenige tus- schenruimte neergezet. Deze ruimte is uittef aard niet zonder bedoelingI Er ligt om de pikante situatie op de juiste wijze weer ie geven op een der la.nge. smalle zijden een luciferdoosje noen: een doosje mei lucifers dat als redder in eventueelefl lichtnood onschatbare diensten zal kunnen bewijzen. Niemand mag er de hand naar uitsteken. Het doosje, en met name deszelfs inhoud, is Rijkseigendom! Duidelijk staat het er op. En niemand haalt het in *ijn hoofd de kaarsen aan te steken en zijn sigaar er mee op te steken. Van de luci fers blijft iedereen af. Er is nu eenmaal mijn en dijnl De roofmoord te Sittard De beide personen, die te Sittard, in verband met den roofmoord op den 19-jarigen kruideniersbediende Koop- mans werden aangebonden, zijn thans door de politie in vrijheid gesteld. Dezer dagen is verder in verband met den moord nog de ongeveer 24-jarige L. uit Heerlen gearresteerd. VOORNAAMSTE NIEUWS Oit Nummer bestaat uit DRIE bladen Het kabinet Chautemps heeft zijn ont* slag ingediend. Verschenen is het Voorloopig Verslag der Eerste Kamer over de begrooting van! Defensie en de wijziging der Dienst* plichtwet. De Minister van Sociale Zaken heef(j een voorontwerp aanhangig gemaakt in* zake de verzekering tegen de geldelijke gevolgen van verplichte werkloosheids* verzekering. De Minister van Financiën heeft be* sloten tot conversie van alle 4 pet. staats* leeningen. Uitgifte van een 38-jarige lee* ning, groot ongeveer f 1700 millioen <H 99l/2 pet. Rente 3 pet. gedurende de eer* ste tien jaren, daarna 2>y2 pet. De algemeene beschouwingen over dej Rijksbegrooting in de Eerste Kamer. De Synode der Ned. Herv. Kerk over het reorganisatie-voorstel. Het Kerkelijk jaar (VII), Ir. Mussert heeft gister te Amsterdant terecht gestaan. Nadere bizonderheden omtrent heC droevig ongeval te'Berkenwoude. Chineezen melden successen in de pro* vincie Sjantoeng. CHR. NATIONAAL VAKVERBOND In de vacature K. Kruithof wordt voorzien Naar wij vernemen zal in de buiten, gewone vergadering van het Algemeen Bestuur van het Chr. Nationaal Vakver- bond, welke Vrijdag 28 Januari a.s. te Utrecht gehouden wordt, worden voor* zien in de vacature van gesalarieerd bestuurder, welke Is ontstaan door het altreden van den heer K. Kruithof. Door de organisaties zijn een drietal personen candidaat gesteld, n.L de hee ren F. P. F u y k s c h o t van Amster dam, C. Grashoff van Rotterdam, en R. Hagoort van Utrecht Allen bekende persoonlijkheden in de Chr. vakbeweging! Stagnatie in treinverkeer te Rotterdam Electrische voedingskabel gebroken ROTTERDAM, 14 Jan. De treinenloop van en naar Rotterdam heeft hedenochtend groote stagnatie ondervonden doordat om half zeven in den ochtend de voedingskabel van het electrische net bestemd voor de electrische treinen, nabij de Wijnhaven- brug te Rotterdam, door onbekende oorzaak is gebroken. De montagewagen, die de reparatiewerk zaamheden verrichtte, blokkeerde daardoor een hoofdspoor, dat vooral in de vroege ochtenduren druk gebruikt wordt, met het gevolg, dat alle verkeer over een spoor ge leid moest worden. Vele reizigers ondervonden hierdoor ge middeld drie kwartier vertraging. Om ongeveer tien uur herkreeg alles weer zijn normalen loop. AAN GROOT GEVAAR ONTSNAPT Ternauwernood ontsnapte de 21-jarige B. v. Zessen te Brand w ij k aan een groot gevaar. Bij het bedienen van een machine in de Electr. Graanmaalderij van de Wed. W, B. werd zijn mouw gegrepen door de drijf riem. De maalknecht Ooms, die boven aan het werk was, meende gegil te hooren en door het zolderluik kijkende, zag hij tot zijn ontzetting v. Z. reeds over de as hangen. Eén sprong, en O. was bij de motor, die hij nog juist bijtijds kon stilzeten. Nadat de kleeren van v. Z. losgesneden waren, kon men hem uit zijn netelige politie bevrijden. Zelfs het best bewaakte niet veilig De best bewaakte plaats ter wereld, de Tower te Londen blijkt nog niet veilig te zijn voor de listige lagen van hen, die graag andermans goed tot zich nemen. Hoe listig die lagen vaak opgezet worden en hoe brutaal deze uitge voerd worden bleek dezer dagen. Twee brutaJen hebben de moed ge had met een handkar tusschen de rijen van wakende politieagenten, zich naar de woning van den direc teur van de Tower begeven. Ze ver klaarden. dat ze voor een bekende firma uit Londen het radiotoestel van den directeur moesten halen om na te zien. De dienstbode liet ze binnen en ze haalden het zeer kostbare toe stel uit de woning, laadden het op de kar en tusschen de rijen politie agenten door voerden ze het we'-- Toen de directeur thuis kwam ont dekte hij dat zelfs zijn zoo goed be waakte woning niet veilig was. Hij doet nu moeite om het toestel terug te krijgen in zijn woning en de daders achter zijn woning in de Tower.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1938 | | pagina 1