KERK EN ZENDING
CANDIDATEN-OVERVLOED
3 MAANDAG 10 JANUARI 1938
werf
RUSSISCHE BISSCHOPPEN"
IN ARREST
GEREF. KERKEN
Beroepen: Te Tienhoven (U.). R- A.
ü€}piinterman_ cand. en hulppred. te Montfoort.
Bedankt: Voor Oudewater, Dr. H. N. Aartsbisschop gefusilleerd
te Eeiiie-Gcr'=s'el- Elijkens een Russisch dagblad zijn
erPe® NED. HERV. KERK land tezamen met den metropoliet Teofan
Te Apeldoorn (Ver. Vrijz. rr-u-'"-' jj~~.
•k niet
andej Herv., vac. Bleeker), P. Brakman te Oud-
Tuijakof, zeven kerkelijke hoogwaardigheids-
bekleeders door de G.P.Oe gearresteerd. Zij
-rden beschuldigd van sabotage, spionnage
,nz8 Naar Gulpen, card, j/d'm!?'OPOLiel,Vaï M<>!kaU
;na«EpreU te 's-Gravenhage. - Naar Tan Boer, Van S<!h"te RUSSUiChe
vat K. R- ter Steege, cand. te Groningen.
kerk.
in b»GEREF- GEM'
Bedankt: Voor Dirksland, A. de Blois te
wa{ Gouda.
EULPPREDIKER
I Cand. F. P ij 1 ma n, te Amsterdam, is
'Vloor den kerkeraad van de Geref. Kerk te
-atsei) v ij f h u i z e n gedurende de vacatureDs.
©rden js; Diemer belast met liet catechetisch
!n- E|onderwijs. Cand. Pijlman blijft beroepbaar,
Tot hulpprediker bij de Geref. Kerk te
Utrecht is benoemd cand. R. Koolstra
benoemd cand.
aldaar.
gej AFSCHEID, BEVESTIGING, INTREDE
lijdeij StadskanaalDelft
perj Ds. A. W. C. de Wit te Stadskanaal hoopt
I afscheid te nemen van de Ev. Luth. Gem.
„,J aldaar op 13 Febr. en intrede te doen in
€n Delft 27 Febr. Bevestiger
gejstegenga Azn. te Ams
Bellingwolde—Capelle a. d. IJssel
Ds. D. K. Wielenga, predikant der
'Geref. Kerk te Bellingwolde, hoopt 6 Febr.
afscheid te nemen en 13 Februari intrede te
I doen te Capelle a. d. IJssel. Bevestiger /.ai
rdagi zijn Ds. J. D. Wielenga van Franeker.
°t hn JUBILEUM Ds. B. v. HALSEMA
r hel ic&ar wij vernemen is besloten dat Ds. B.
D i e- y Haijema, Geref. Pred. te Emielo, in ver-
band met zijn 25-jarig ambtsjubileum a.s.
r hel Woensdag, dien middag van half drie tot
half vijf in de Dorpskerk zal recipieeren en
's avonds om S uur in dit bedehuis een ge
dachtenisrede uitspreken.
orthodoxe kerk schijnt in arrest te zijn ge
steld. Het totale aantal bisschoppen, dat tot
dusverre gearresteerd is bedraagt ruim
twintig.'
Naar Das Allg. Evang. Luth. Kirchenblatt
mededeelt, is te Leningrad ir Rusland, de
Russïsch-Orthodoxe aartsbisschop van Le
ningrad Benedictus Plotnikow wegens zooge-
amde anti-Sovjet-prcpaganda ter dood ver
oordeeld. Het vonnis is reeds voltrokken. De
aartsbisschop werd doodgeschoten.
GEREF. KERK H.V. TE AMSTERDAM
Blijkens een bericht in de „Overtoomsche
Kerkbode" is Ds. J. J. B u s k e s tot herstel
gezondheid- naar het buitenland ver
trokken.
Voorts wordt bericht, dat Dr. J. G. Geel-
erken, de and-ere predikant der Geref.
Kerk in H. V. te Amsterdam, eveneens on
gesteld is. Bij een gunstig verloop der onge
steldheid, zal Dr. Geelkerken nog wel eenige
weken rust moeten houden.
OECUMENISCHE JEUGDCONFERENTIE
Het Oecumenische Jeugd-Comifé Afdeeling
Nederland zal 22 en 23 Januari 1938 op
c h o t e n een conferentie houden
over „De Zending", sprekers: prof. dr. H.
Kraemer met het Onderwerp „Waarop
baseert de kerk het recht om te e vangel i se e-
ren?", dr. R. Miedema „Het evangelisee-
ons Christelijk werelddeel", en zende
ling J. H. W e s s e 1 d ij k over „Het wezen
de uitwendige zending". Ds. J. M. de
g zal komen preeken. Inlichtingen bij
mr. F. H. M. Beumer, Koningslaan 40
te Utrecht.
De reorganisatie-voorstellen
i Een Petitionnement van 400 kerkleden
Men schrijft ons:
i Nog geen twee weken geleden namen een
1 zestal Rotterdammers, toen hun ter oore
kwam, dat er groote kans bestaat, dat de re
organisatie-voorstellen, die 12 Januari as.
door de Synode der Ned. Herv. Kerk in be-
I handeling worden genomen, zullen worden
i verworpen, het initiatief om in een adres bij
de Synode er op aan te dringen de voorstel-
1 len te aanvaarden, al was het alleen maar
i om de Classicale vergaderingen de gelegen
heid te geven zich er over uit te spreken.
i(Zie ons blad van 4 Jan. j.l.).
Dit adres is thans aan de Synode verzon-
den. Het draagt de onderteekening van de-
genen, van wie het initiatief is uitgegaan
i en gaat vergezeld van de verklaring van on-
geveer 400 personen, dat zij geacht willen
worden het adres mede te hebben ondertee-
1 kend. Bovendien hebben zich bij dit adres
aangesloten l'Ol onderwijzers en onderwijze-
i ressen van de Groote en Kleine Scholen der
j Ned. Herv. Gemeente te Rotterdam, die
t reeds eerder aan de Synode hadden geadres
seerd, doch hun adres hebben teruggevr;
om zich bij deze algemeene adresbeweging
aan te sluiten.
Want algemeen kan dit petitionnement
ker worden genoemd. Men treft er onder aan
de namen van personen uit alle streken
het land, al ligt het, in verband met de baker
imat van deze actie voor de hand, dat de
Rotterdammers onder de onderteekenaars
belangrijke plaats innemen. Het adres is on
derteekend door menschen uit all#Kringen
I van de samenleving en van uiteenloopende
politieke kleur. Men vindt onder het a
de namen van Kamerleden, leden van Gede
puteerde Staten en van Provinciale Staten,
hoogleeraren, burgemeesters, artsen, juristen,
onderwijzers, ouderlingen, diakenen, kerk
voogden en notabelen en wat voor qualitei-
ten al nietmeer. Slechts één categorie zal
men er tevergeefs bij zoeken, en wel de
dienstdoende predikanten. De initiatiefne
mers hebben gemeend de predikanten niet
deze actie te moeten betrekken. Te vi_
reeds is de indruk gewekt alsof de reorgani
satie een zaak is, die slechts de dominees
aangaat. Men heeft door deze opzet van de
actie de Synode duidelijk willen maken, dat
men de reorganisatie niet minder ziet als een
zaak van de gemeenteleden.
De spontane reactie, die door deze actie
gewekt is bewijst ten duidelijkste hoezeer de
belangstelling van de gemeente zich richt
naar de komende vergadering van de Synode
En het. is thans wel duidelijk geworden, dat
een groote petitie, indien daartoe tijdig stap
pen waren genomen, zoodat een' rustige voor
bereiding mogelijk ware geweest, een veel
igrooter succes had verkregen.
BOUBAIX
r Ds A. G. PL van Hoog-enhuvze te Amster
dam, voorzitter en Dr F. W.' C. L. Schulte
te Hilversum, secretaris van het Comité in
Nederland ter behartiging van de belangen
der Nederlandsch-Vlaamsche protestanten
B o u b a i x-P erenchies (Noord-Frank-
krijk) verzoeken ons mede te deelen:
dat de .heer J. Rijks te Groningen, oud
predikant van Roubaix, ontslag heeft ge
nomen als vertegenwoordiger in Neder
land van Roubaix-Perenchies en van voor
noemd comité, na reeds geruimen tijd ge
leden als voorganger van bovengenoemde
gemeente' te hebben bedankt;
dat het werk onder de protestanten te
iRoubaix Perencies wordt voortgezet door
een Evangelist onder toezicht van den Hol-
lanclschen predikant der Vlaamsche ge
meente te Kortrijk-Roesselare.
Giften voor dit werk blijven dringend
noodig. Op grond van bet bovenstaande
Worden de vrienden van dit werk en de ver
zamelaars van bijdragen verzocht de gelden
uitsluitend te zenden aan den penning
meester van bovengenoemd comité, mr H. L
L. van Hoogenhuyze, Zeist, postreke
ïiing no 9SS8G, die ten deze een ernstig be
roep doet op de vrijgevigheid van de Pro
testanten in Nederland, opdat dit stukje
ïlollandsch •Protestantisme in het Roomsch
Noord-Frankrijk behouden blijve.
yiA DELLA CONCILIACIONE
Mussolini heeft verordend, dat de ^traat
die vanuit de stad rechtstreeks naar de St.
Pieterskerk en het Vaticaan voert voortaan
den naam zal dragen van Via della Concilia-
cione (straat der verzoening), zulks ter her
innering aan de Lateraanvexdragen van 1929,
door welke vrede tusschen staat en kerk
ïtalië bereikt werd.
DE KERK IN ABESSYNIfi
De Synode van de Koptische Kerk, in Egypte
zetelend, heeft, gelijk te verwachten was, niet
berust in de benoeming door de Italiaansche
autoriteiten van een abuna van de Abessyni-
sche Kerk. Zij heeft den benoemden patriarch
Abraham eenvoudig in den ban gedaan. Maar
de Italianen gaan door en hebben den nieuwen
abuna gemachtigd, drie bisschoppen en drie
diakenen aan te stellen, zoodat Kyrillos (de
van Egypte uit in het ambt zijnde abuna) op
den duur wel zal moeten retireeren.
KOPER voor dakbedekking FABRICEERT de
N.V. Koperpletterij Metaalhandel v.h.
H. DE HEUS ZOON
ROTTERDAM POSTBUS 650
In de laatste 10 jaren het koper
geleverd voor ca. 200 gebouwen,
waaronder vele Kerken en Kloosters.
jKERKVOOGDEN IN DE ALG. SYNODE? I
In het Maandibl. der Verg. van Kerkvocg- j
dijen wordt met het oog op de komende bui I
'tengewone Alg. Synode, de vraag gesteld,!
of het niet raad aam zou zijn, ook aan Kerk- j
voogden in de Alg. Synode een plaats in te
ruimen, bijv. in den vorm van een advisee-
rende deputatie o. d. Als onderwerpen, wel
ke in dit verband ter Synodale vergadering
zouden in aanmerking komen, noemt het
blad het vaststellen van een juridischen
grondslag van den kcrkelijken hoofdelijkcn
omslag en van de juridirche kenmerken /au
het behooren tot een kerkgenootschap; de
bescherming van de openbare godsdienst
oefening tegenover t geraas van dc straat;
de bescherming van den Christelijken Zon
dag; de invuiling van de kaarten der tien
jaarlijksche volkstelling; het verstrekken
van inlichtingen uit de gemeentelijke be
volkingsregisters; de uitvoering van h >t
grondwetsartikel inzake de rijkstraktemc-n-
ten; het vcrleenen van subsidie voor het
restaureeren van monumentale gebouwen en
de bestrijding van de wet op de doodehands
belasting.
Kerk en Staat in Duitschland
Nog twaalf predikanten in hechtenis
Volgens een Reuterbericht bevindt zich op
het oogen'blik nog sLechts één predikant in
zoogenaamde „Schutzhaft" tegen 130 vóór
Kerstmis. In werkelijke hechtenis bevinden j3H VLAANDEREN OLDENZEEL
zich twaalf prediikanten, tegen wie een Morgen de heer J()h vlaanderen
strafvervolging ingesteld is. Oldenzeel te Amsterdam zijn zilveren
In de kerken der Belijdende Kerken is Dis- jUj-jiieurn ajs onderwijzer aan een van de
..ALFA LAVAL"-SEPARATORS
8. ASTRA'-ZUIVEL WERKTUIGEN
ZIJN DE TOONAANGEVENDE WERK
TUIGEN VOOR DF, ZUIVELINDUSTRIE
Inlichtingen verstrekt gaarne
Technisch Bureau A LANFERS
Groningen Den Bosch Apeldoorn
teren gecollecteerd voor het fonds ten bate
van verwaarloosde kinderen. Voor de eerste
maal heeft dit fonds geen subsidie van het
rijk of de gemeente Berlijn ontvangen, zoo
dat, het thans geheel van vrijwillige giften
afhankelijk is.
Van den regen in den drop
De Wiirttembergsche minister van eere-
dienst heeft een verordening uitgevaardigd,
dat aan alle kinderen van Christelijke
ouders, "3ie te kennen hebben gegeven het
religieus onderwijs niet te willen volgen, in
plaats daarvan twee uren per week onder
wijs in wereldbeschouwing zal worden ge
geven.
Tegen deze verordening komt men in
Christelijke kringen in verzet, want het af
wijzen van het religieus onderwijs van som
mige scholen geschiedt omdat men daar met
de richting dergenen die dit onderwijs te ge
ven hebben, zich niet vereenigen kan.
Moeten nu deze zelfde leerkrachten „wereld-
beschouwingsonderwijs" geven, dan komt
men van den regen in den drop.
De schoolstrijd in den Elzas
De schoolstrijd in den Elzas, die met groote
hardnekkigheid gevoerd werd, is ten slotte
met een succes voor de Christelijke bevol
king afgeloopen. De zaak was, dat de Elzas
in een uitzonderingspositie verkeert; het
vroegere toebehooren tot het Duitschc rijk
heeft gemaakt, dat aan de scholen in den
Elzas naar Duitsche gewoonte in alle klassen
godsdienstonderwijs werd gegeven, terwijl in
het overige Frankrijk zulks reeds lang afge
schaft is. Minister Léon Blum wilde aan deze
uitzonderingspositie een eind maken en ver
ordende: óf afschaffing van het godsdienst
onderwijs óf verlenging van den schoolplicht
van 8 tot 9 jaren. Toen hierover een storm
van protesten opstak werden van regeerings-
zijde verschillende represailles genomen ten
einde tot toegeven te dwingen. De Elzassers
hielden echter voet bij stuk en oogstten ten
slotte het succes, dat de verordening werd
ingetrokken. De uitzonderingstoestand in den
Elzas (en Lotharingen) blijft dus bestaan.
ar. Jachin uitgaande Geref. Zondagsscho-
•n De jubilaris ontving zijn opleiding aan
de opleidingsklas van wijlen den heer A.
Verleur, waarvan hij een der eerste
leerlingen was. Sinds 1920 maakt de jubi
laris deel uit van het bestuur van den
el. Zondagsschoolbond in de hoofdstad,
man sinds 1921 als bibliothecaris. Bij
25-jarig bestaan van den bond stelde
het historisch overzicht samen. Ook is
jubilaris uitgever van het evangelisatie-
maandblad voor jongens en meisjes „Ons
Blad", waarin hij ook de raadselrubriek
verzorgt.
JAARBOEK GEREF. KERKEN
Naar wij vernemen is als opvolger van
wijlen dr. J. C. Rullmann benoemd als redac
teur van het Jaarboek der Geref. Kerken
van Nederland ds. F. C. Meijster te Rot
terdam, die nu met prof. dr. K. Schild ei
te Kampen de redactie voeren zal.
GIFTEN EN LEGATEN
De Weesinrichting te Neerbosch ont
ving een gift van duizend gulden. De Diaco-
der Ned. Herv. Gem. te A m s
ontving een legaat groot f 1042.68.
De Kerkvoogden der Ned. Herv. Gemeente
Rozenburg ontvingen toezegging v"
or.beker.de zijde van een gift, groot f 1000.
Het plan GrosheideSchouten
Wat gedaan is
en nog gedaan moet worden
Het comité „Overvloed va/n werk en
werkkrachten in de Gereformeerde Kerken"
bestaande uit de heeren Prof. Dr. F W.
Grosheide, voorzitter, Amsterdam, Ds J. L.
Schouten, vice-voorz., Amsterdam, Ds A.
Schweitzer, secr.-penningm., Amsterdam,
Amsteldijk 83 bv., postgiro 31245, J. W.
Bonda, lid van het Moderamen. Utrecht, Ds
J. H. Binnema, Emmen, A. M. Brouwer, no
taris, Utrecht. Ds Th. Delleman, Aalten,
Prof. Dr. K. Dijk, Zwolle. Ds W. H. den
Houting, Huizem, Dr H. Kaajan, Utrecht.
Ds F. C. Meyster. Rotterdam, Ds H. Meulink
Enschedé, Prof. Dr. J. Ridderbos, Kampen,
Ds A. Scheele, Kapelle Biezelinge, Ds. H.
Steenhuis, Sneek, Ds J. Wristers, Helmond
en Dr L. van der Zanden, Groningen,
schrijft ons:
„Vele broeders en zusters teekenden in
voor een jaarlijksche bijdrage; anderen ver
blijdden het comité door een gift ineens;
terwijl enkele Kerken ongevraagd overgin
gen tot het houden van een collecte.
„Over heel het land werd in den loop
van 1937 een actie op touw gezet om con
tribuanten te winnen, waarvan het resul
taat, naar we hopen, zeer binnenkort be
kend zal worden. In 48 classes werd deze
actie ter hand genomen. In elk van deze
classes werd een predikant bereid gevon
den *om als correspondent op te treden en
onder diens leiding wordt de actie tot het
werven van contribuanten in de onder
scheidene Kerken georganiseerd. Van enke
le dezer correspondenten kwamen rapporten
binnen, met mededeelingen van het aan
vankelijk resultaat en dat de actie zal
worden voortgezet. Met spanning wor
den de mededeelingen van de overige
correspondenten afgewacht. Er hangt toch
van af of dn Kerken, die met steun van het
Comité overgingen tot de aanstelling van
een hulpprediker op toereikenden steun zul
len mogen blijven rekenen. Wel wordt, af
gedacht van den stand der Kas, nu reeds
jaarlijks een korting van tenminste 10 pCt.
toegepast, omdat geoordeeld wordt, dat de
Kerken zich hebben in te spannen om, zoo
spoedig mogelijk, uit eigen inkomsten de
honoraria der hulppredikers te kunnen be
kostigen. Maar het zou een ramp voor deze
Kerken en een bittere teleurstelling: voor de
tewerkgestelde candidaten zijn, zoo het co
mité zijn hulpverleening te vroeg zou moe
ten stopzetten. Dit laatste zal alleen voor
komen kunnen worden, zoo in het vervolg
uit contributies en giften belangrijk meer
zal worden ontvangen dan tot op heden het
geval was. Wel is uit de gegevens, welke
thans na een arbeid van twee jaren ter be
schikking staan, gebleken dat de huipaan-
vragen te hoog zijn geraamd geworden, toen
het Comité zijn arbeid begon. Er viel toen
niet met eenige zekerheid te zeggen, hoe
groot het getal der Kerken zou zijn, dat om
steun zou aankloppen, en voorts hoeveel
deze Kerken zelve voor de salarieering der
aan te stellen hulppredikers zouden kunnen
saambrengen. Het aanvankelijk geraamde
bedrag, dat noodig zou zijn, groot f 50.000
heeft de werkelijkheid van thans intusschen
wel heel dicht benaderd, nu er, precies ge
teld, 50 candidaten met steun, yan het Co
mité te werk werden gesteld en er nog 5
Kerken zijn. die toezegging van steun heb
ben ontvangen, maar nog niet tot een be
noeming zijn overgegaan. Voor de salaris
sen van 55 hulppredikers zal f 55.000,—
noodig zijn, waarvan door de betrokken
Kerken zelve rond f 25.000,— zal worden
gedragen. Er zal in 1938 derhalve steun
moeten woeden uitgekeerd tot een bedrag
van f 30 000,In de volgende jaren zal
dit bedrag geleidelijk dalen door 'de toe te
passen kortingen, zoo althans mag worden
aangenomen, dat het getal hul paan vragen
in de komende jaren niet sterk meer zal
toenemen. Intusschen zal het probleem i.z.
den overvloed van werk en werkkrachten
in de Gereformeerde Kerken in de eerste ja
ren aan de orde blijven, gelet eenerzijds op
het vele werk dat nog ter hand kan wor
den genomen en anderzijds op het groot ge
tal candidaten, dat nog geen werk vond.
Volgens de laatste opgave bedroeg einde
November 1937 het getal beroepbare candi-
™en ^er Theol. Hoogeschool te Kampen
1937 28 en dat der Vrije Universiteit te
Amsterdam SI. Van deze 109 candidaten
zijn er 64 werkzaam als hulpprediker Meer
dan 40 candidaten zien volgens deze telling
noe verlangend uit naar emplooi, welk ge
tal voorloopig eer zal toenemen dan dalen.
Of voor deze candidaten. zoo zij geen be
roep ontvangen of niet in de gelegenheid
verkeeren hun studiën voort te zetten, het
hulppredikerschap zal openstaan, valt nog
moeilijk te zeggen. Het moet toch worden
afgewacht wat de groote en sterke Kerken
zullen doen in het belang van een meer in
tensieve verzorging der gemeente, door uit
breiding van het getal predikantsplaatsen
of door tijdelijke aanstelling van hulppredi
kers.
„Om tot de financiën van ons Comité te
rug te keeren, zij opgemerkt, dat tegenover
de geraamde uitgaven voor 1938 ten bedrage
van f 30.000,—, op het oogenblik niet meer
dan op rond f 8000.kan worden gerekend,
inclusief giften en collecten. De post „con
tributies" komt op de rekening 1937 voor
tot een bedrag van f 6340,terwijl uit gif
ten en collecten werd ontvangen resp. f797
en f 890,De post „contributies" zal ten
minste vier maal zooveel moeten opbren
gen en gebracht moeten worden op f 25.000.
Uit de aanwezige gelden, afkomstig uit de
Doleantie-collecte, moest ruim f 17.000,—
worden genomen, om den toegezegden steun
te kunnen uitkeeren. Vanzelf kan op deze
wijze niet worden voortgegaan. Behalve
contributies zullen ook giften en collecten
zeer welkom zün. F,n wat dan nog mocht
ontbreken zal voorloopig kunnen worden
aangevuld uit de bovengenoemde herden-
kings collecte der Doleantie.
„Zoo ons S. O. S.-bericht algemeen wordt
ter harte genomen, dan zal het comité zijn
gezegend werk kunnen voortzetten, totdat
de toevloed van candidaten weer gelijken
tred zal houden met bet aantal vacatures.
Alle rapporten omtrent het werk van de te
werkgestelde hulppredikers luiden tot dus
verre onverdeeld gunstig.
„Moge 1938 een jaar zijn van rijke ver
rassing voor de vele Kerken en candidaten.
wier namen wij hier niet behoeven te noe
men Zij staan en werken allen binnen den
kring van hpt Koninkrijk van onzen T-Teere
en Zaligmaker, Jezus Christus, Wiens
dienstknechten ook wij wenschen te zijn,
om Hem te dienen in den opbouw van Zijn
Kerk en bij het uitdragen van Zijn Evan-
Prof. Dr. A. A. HIJMANS v. d. BERGH
Een der meest bekende hoogleeraren in de
geneeskunde, Prof. Dr. A. A. H ij m a n s v.
d. Bergh, ruim 25 jaren hoogleeraar in de
geneeskunde en de propaedeutische kliniek
aan de rijksuniversiteit te U t
recteur van de medische kliniek van het
Stads- en academisch ziekenhuis aldaar, heeft
ontslag aangevraagd wegens gezondheidsre
denen.
Sinds 1918 was prof. Hijmans van den
Bergh, die thans 68 jaar is, te Utrecht als
'kzaam; voor d'ien heeft hij
gedurende zes jaren dat ambt aan de Rijks
universiteit te Groningen bekleed.
In 1896 had hij zijn medische studie
Leiden voltooid; vier jaar later werd hij be
noemd tot e er^e - gene esheer in het zieken-
ONDFRWIJS
EN OPVOEDING
HULDE VAN OUD-LEERLINGEN
Bij het heengaan van den heer
W. llittenbogaard
De oud-leerlingen van de Chr. U.L.O.-
school aan de Eusebiusbuitensingel te
Arnhem, hebben Zaterdagmiddag op
hartelijke wijze den heer W. Uitten-
bogaard bij diens verlaten van het
onderwijs in actieven dienst, gehuldigd.
Ze waren daartoe in grooten getale uit ve
schillende deelen van het land samengeko
men in Maison de Bruin te Arnhem, alwaar
ook de heer Uittenbogaard met z'n gezin was
genoodiigd.
Nadat het samenzijn was geopend nan.
W. J. A. Schouten te Arnhem, voorzitter
van het comité, het woord en sprak het schei
dende schoolhoofd warm toe.
Toespraak Dr. Schouten
Hij memoreerc5" allereerst eenige data uit
het leven van z '.eermeester en maakte
zich daarna de t'.van de oud-leerlingen
door hem te danken voor hetgeen de heer W.
vo-- hen was geweest.
Hij was een man van groote gaven, die in
boeken blijken van zijn bekwaamheid
doch die daarnaast in tal van bladen het
recht van het Christelijk onderwijs in bin
nen- en buitenland heeft verdedigd. De oud
leerlingen danken u, aldus spr. dat gij de
Singelschool trouw bleeft. Velen die minder
wetenschappelijk waren aangelegd gingen
over naar het gymnasiaal- en middelbaar
onderwijs, doch gij bleeft hoofd van de
„roode school". Anderen die in kennis
bekwaamheid verder bij u achter stonden
solliciteerden met succes als inspecteur, doch
gij bleeft de u.l.o. trouw. Eervolle posities op
andere plaatsen werden van de hand gewe
zen, gij wildet Arnhem niet verlaten. Mede
aan uw arbeid is het te danken, dat het
u.l.o.-onderwijs zulk een beteekenis verkreeg.
Spr. herdacht het werk van den heer Uitten
bogaard als paedagoog, die zijn leerlingen
leerde werken en zelf daarin het voorbeeld
gaf. Eisch was, die hij stelde, dat de onder
wijzer zelf een leesbare brief van Christus
was.
Het geschenk
Sp.. bood namens het comité een schrijf
machine aan, waarbij een album met hand-
teekeningen van de gevers en geefsters was
gevoegd, alsmede een enveloppe met inhoud,
Het woord werd verder gevoerd door den
heer W. Oldert, majoor der militaire
ministratie te Woerden; mevr. L. D i p p e 1
Schreiber te Eindhoven en den heer J.
K o c h te Arnhem, die allen in schoolherin
neringen blijk gaven van hun groote waai-
deering voor het genoten onderwijs.
Mei. J. P e n n i n g s, eveneens oud-leer
linge, bood met gevoelige zangstukjes pret
tige afwisseling aan het geheel.
Aan het slot sprak de heer Uitten
bogaard een woord van dank, waarin hij
zeide steeds alle veertig jarèn van
werk hier, jeugd en werk te hebben lief ge
had. Spr. haalde eenige herinneringen op,
zijn oud-leerlingen „jongens en meisjes" noe
mend. Hij herdacht hen, die overal 'litge-
zworven zijn tot in alie werelddeelen. Het
niet alles te overzien. Dank aan u en aa
God "oor het groote, c.at gegeven werd.
Nadat deze samenko.i^t was gesloten, vei
eenigden de aanwezigen zich aan een maa,
tijd, waarbij nog menig goed woord gespro
ken werd.
Des avonds waren de oud-leerhngen m:
het bestuur der „Singelschool" en personeel
en oud-personeel de gasten van den heer
Uittenbogaard. Er werd een vroolijk pro
gramma afgewerkt.
Het officieele afscheid van de school zal
as. Woensdagavond plaats hebben.
KORTE BERICHTEN
Te Hoogezand zal eerlang een Am
bachtsschool verrijzen.
ner: Ri&l. Kohier; CatR
Spes. Schut; Mannheim 201.
s: Oasis, van Damme; Fr
Velde; Lida. van Wezemae
ysseveldt; Albert, Vrlens.
larailda, WUlaert
BELGIE: icio..
kers; Guilan. Deel
vaantje. Dekker;
mi. Smits: Louisa
Rijn Schelde 3.
de Ridder: Resoluto 2. Rek-
cers; Olterna, Edlxhoven;
St. Joseph. Koreman; Cor-
de Paepe: 7 Ge-
ina Zuurmond Rival van
lauw 10. de Jongh: Stad Dei
Leopoldine. Wuüts; Veron
ch Vlaanderen: Aarnoudse. Actief Valk;
ad. Schals; Goya, Alblas; Cornelia, Mn-
i Schiindel: Isis. F scher: Ideaal. Marci'J
t. Mohr; Rosalie. Goedgezelschap.
st. Fiat Vol. 9; st. Dula: st.
st. Jacob Willem; st. Louvols;
st. Modi; st. Fredjo; st. Ir-
rsteW. v. Driel 65,
vijk; Actief, Koning
us. Relnarts; Egjo.
huis aan den Coolsingel te Rotterdam, zijn
geboortestad.
Prof. Hijmans van den Bergh is lid van
verscheidene wetenschappelijke genootschap
pen o.m. van de Kon. Akademie van Weten- Hard.
schappen, de Association of physicians of
Great Britain and Ireland en de Gesellschaft
'Arzte in Wien.
i; Atlash 3. Kiefc
Volk; Hanna, Bri
Jordaer
af. KaretA Oegema; Try mar, de Roon;
na', TheufRs; D.achenfels, Kichel; Marjo,
Mat
Michielsc
Kin!
Rhein
AMSTERDAM: Wtfkdien;
S. DIJKSTRA
Een in Friesland welbekend ondervvijs-
an, t. w. de heer S. Dijkstra, zal aftre
den als hoofd der Jam van Nassau6chool n*
Sneek om gezondheidsredenen. De heer
Dijkstra, die 62 jaar oud is, wan eerst onder
ijzer te Berlikum en te Meppel (lot 1903);
vervolgens werd hij redacteur van Friesch
Dagblad. Op den duur echter bleek de liefde
voor het onderwijs sterker, en hij ging naar
de school terug in 1906. eerst als onderwij-
In 1917 werd hij benoemd tot hoofd i -r
Jan van Nassauschool te Sneek.
Buiten de school heeft de heer Dijkstra id
kerkelijk, politiek en 6ociaal leven zijn vele
talenten benut. Bijzonder had het Chr. Dn-
derwijs aan schipperskinderen zijn liefde,
dan ook het fröbelonderwijs; ook de onder
wijzers-opleiding had in hem een begaafd
oorganger
THEOL. HOOGESCHOOL TE KAMPEN
Naar we vernemen zal de overdracht van
het Rectoraat aan de Theol. School te Kam
pen door prof. dr. G. M. den Hartogh
prof. dr. K. D ij k plaatsvinden op Dins
dag 18 Jan. a.s. 's middags om half vier in d<
groote aula der school.
A. J. J. HAANDEL t
In het doofstommeninstituut te St. Michiel-
gestel is op 55-jarigen leeftijd overleden de
heer A. J. J. van Haandel, die 33 jaar onaf
gebroken leeraar was aan dit instituut en de
laatste jaren hoofd van de Meisjesschool.
W. H. EDZERDA f
Te 's-G ravenhage is overleden in den
ouderdom van 65 jaar, de heer W. H. Idzerda,
oucl-privaat-docent aan de technische hooge
school te Delft. Hij was ridder in de orde
van Oranje Nassau.
ONDERWIJSBENOEMINGEN
Goes. Chr. U.L.O.-school. Tot kw. m. a.,
tevens vakonderwijzer: de heer M. Ver
burg, onderw. Chr. school te Yerseke.
Meer; Bin-,
Huihuizen, v. Stasse; st..
UkPANHEEL: st. Anna; st. Fermiene;
DORDT: st'. K. Vaart 2; st. Rhone; STAMPERS
GAT: Geziena Harmanna. Nefj; NIJMEGEN:
v. Vliet; GORINCHEM: Hoop op.
Lopik; GOES: Nassau. Verboom;
ZWOLLE: Voor den tijd, Raedt; LOBITH: Elisa
VLISSINGEN: En Avant, Rook;
DEN HAAG: Óbservanda 2. Ossowaarde; SLUIS
KIL: Gutrune. Pasch; NIJMEGEN: Rcx. Pijl;
BURGER VEENJohanna Dina, Relnders DOES
BURG: Elisabeth, v. Leersum; DELFZIJL: VU-
harding. Wennemers; Verwisseling. Brouwer;
BELGIë: st. Wiljo; st. Charles: Corneille.
Dongen; Mariette. Cauwenberg; Sica, Wellens;
Augusta. VleminkMaria. v. Zundert; Alida,
Gasten: St. Roeck. Clooaterman; Adriana, Her
der; Metta Geertruida, de Jong; Elsa, Keil;'
Onderneming, v. Dorsten; Perage, de Hoeck;-
Wolga. Sterlin; Petre. BuchelR(jn Schelde 12,
v. Damme; Neeltje. de BruinComptoir I. Busch;.
Ribeauville. Ebling; Anelyse', Silvius; Bachheu-
zen. de Reus; Antharis. Duson: Charles. Maas;
Ben Pare. GeffenOugree 2', Klaasen; Breslau.
v. d. Smidt; Stad Leuven. Durink; Bendorf,
Looken; Antigoon, de Wilde; Mannatha'n. Dupres;
Margaretha, DupresMargaretha, de W\js
Twin, v. d.:
Oso v.j
Gepasseerd na 's middags 12 uur en bestemd
ROTTERDAM: st. Norvi; st. Haniël 2; st- Flati
Vol 15; st. Mazarin; st. Cornelia; Christina. Brou
wer; Geziena, Schepers; Hosalia, Raab; Tim.]
Schepers; Oso I. Struik- Actlna. Huisman: D. A^
P. G. 36. Linthem; Raab Karcher 5. Nipkenp
Mevo. de Haas; Vios. Boer; Meeuwsine, Beh-
rends; Industrie 75. Blum; Hora, Bassers; Maria,:
Spek; Alvracht 10. Dolk- Amicai, Sibrljns; Isala-
"lokslag: Apollo. Schellenberg; R|Jn. Less -
i 15; DORDRECHT?
teur; st. Residu; st.
Schobbei
cers; ZUILEN: 4 Gebroeders. Kalle: TIELr
.ndering. Spee; VLIEREEDE: Ria. Schepers;
Holbeil
Hooft; Le Cad<
Jeanne, Heüntj.
t. Cornelia, st. Ideaal; st. LIty; st.
;ica, Bosn.ainNautilus 6. Bouman;
Hogeweghen; Sibilta Josiena. v.
Sterlin; Nigar, Lonz; Willy
RIVIERBERICHTEN
HANSWEERT, 7 Januari
ROTTERDAM: Wilhelmina 3. Steenbergen,
-eontine, van Strlen; Bilderdjjk. van Scholl.
\ilcor, van Meel; Ehreniels, Schulze; Anna,
xort. Spes Salutis, Grinwis; Pleternella, van
n; WiljOj Avontuur; Anna Alida, Bonn se.
Blom
Schu
DORDRECHT:
Joele.
.NEDERHEMERT: Zwerver. Jut
OOSTERHOUT: Pieternella, N'oordhoek.
NIEUWENDIJK: Verandering, de Jonge.
MAASBOMMEL: Mannus Tardé Wligand
BOLNES: Wine Nouwen; Amem 1 Beeneu
AMSTERDAM: st Amstel 7.
DUITSCHLAND: Reprise, Scheltjens; Oglio.
^.oninck; Louis. Kwik; Anna. de Groot; Ra
de R.
.11. de Vos; Berthe, v. d. Hi
k; Nemlsls, Zijlmans. uu
Oderia
tphir.
Voisier, Groenhof. Al;
Brink; Rijn Schelde 16. van Ka:
Rörsch; Conflance, Verberght; Mariette. Gasten
Rival, van /oven; Anje, v. d. Glesen; Berma
ten Napel; Odin. Mayer; Jama, Kuypers. Rhein-
fahrt 122. Nlel; St. Antonlur, Tromp; Melanle.
Smolders; Hiawatha, van Doodewaard; Fluvlale
13. de Me(J: Cuba. Schneider; Lloyd 12. Nehls.
Diane, Mettlach; Bona Fide, de NHs: Dux, Doré.
BELGIE: Yvonne Jolf. Tuit; Vertrouwen
Schram. Geertruida, Driedyk; Laurence, v i.
Broeck; Maas, Schreuders; Theo de Weerdt;
Eerste Zorg, Dobbelaar; Dirkje, v. d. Plas.
Excelsior. Leek; Rheinunlnn 6. de Roeck; Pe-
tronella, Leeman; Alsatla. Smit; Scaldla, Ver
meulen; Jantje, Zetsema; Oom Engel, de Ruytei
Adriana, Faasse; Cornelia, Pleternella, Polak
Julia, Franken; Onderneming de Waal; Mede
dinger, van W(jn gaarden; Cornells, Schets
2 Gebroeders, v. d. Ham; Voor den tyd. Kornet:
Paul. Passman; Prudentia. Muller; Stockhom.
Gutjahr; Suzanna, S,eeldraayers; u. Amstel 6 en
9; Julia, de Roeck. Wlllebrug, Gottert; Franz
Michael, Wimers; Onderneming, Faasse: s. Tele
graaf 21; Luctor, IJscldük; Geertruida. Maas.
Montaigne. Hammei; Johanna, Botter. Lauma.
Poppelier; Marcel, v. d. Bosch; Dlad Capelle.
Schie, Heek; Mataugerma, Boshuizen; St. Anna
v. Gase. Junior, Schrage; Milo, Glühser; Sannra
116 Engel.
HANSWEERT, 8 JANUARI
Helene, Jacoba, Mul
Maria Hen-
DELFT: 4 Gebroeders,
WELL: Terneuzen 1, Doms.
WEMELDINGE: Schelde 1, Borger.
SCHEVENINGEN: Jannetje, de Jong.
HENGELO: 3 Gebroeders, hreels.
DELFT: Zeel. Luister 1 en 2, v d Klooster.
AMSTERDAM: Johan, Mager.
•s BOSCH: Clemence Joseph. Bakker
SCHERPENISSE: Anna, Minus
STAD A. H. HARINGVLIET: Adriana Struyc»
Wilhelmina van Pelt.
DORDRECHT: Elisabeth. Verbeek. Maas
Dracht Heuvelman. Baria AlDertlna, Rutjens
PERNIS: Essoholland 5. L hmann.
BOLNES: Badenia 53. Löffler.
DORDRECHT. Ad Linden IS. Kind. Jannet!»
van Wijngaarden; Zelo, Kole
BORN: Fluvlale XI, v. d. Abbeele.
AMSTERDAM: st Amstel 4
MAASBOMMEL: Dina. Oome.
ZALTBOMMEL: Ambulant de Wachter
ROERMOND: Vlgila, Vissers.
NIEUWENDIJK: Jansje. Jongmans.
RENKUM: Presto, de Vuyst
DUITSCHLAND: Largo, Feldkam:-; Plejo.
loers: Margaretha, Apalllus; Onderneming, van
liezen; Oom. Engel, de Ruyter; Anjo, Fluvt.
tosa Roovers. Hoop, Blonk. Baden 42,
ichwarzhorn, Drelss; Rhenus 25, Gotz; Llo- d 6
.1, Verberght;
r. d. Voort. Malmedy, Govaert; De 4 Ge-
Verschelden; Nautilus 10. Veenstra;
ven, BrakelFleco. SchurinkLouisa,
Marlea, v. d. Poel; Vischer I, Fleer
de Bruijn; Nue, Clauwert;
DUITSCHLAND: st. K. Vaart 3; Hubertus, de
Ruyter; Christiaan, Brand; Spes, Grif f ion; st
Somme; Comptoir 26, Roeck; Ave Maris Stella,
v. Waarden; st. Johan; Portugal, Bracke; 4
Gescbwester, Wehrman; st Johanna; D.A.P.G. 8,
Weber; Hendrika. v. Adel; 3 Gebroeders, v. d.
Meer; st Harmonie 2; Heland, de Bruyer^ st
Henny; Stus
Creuse; Wibrln, Evers; Pascal, do
Hasselst. K. Vaart 13; Dirkje
st. Speculant;
Andernach,
Speculant, MullerGerharda, Veen; Anderi
Rijnders; st. Neeltje; Quarto, de Bot; Hoel,
HutfilesEendracht, v. Asperen; Altena. Cornet.
Anna Mathilde, v. d. Horst; Wilhelmina Maria.
Koopmans; Expres 13. Oster; Energie. WaHar-
hek; st Fiat 4; 5 Gebroeders, Stadhouders; Cre
do Witten; Vertrouwen. Touw; st. Martin;
Gustav. Kr'appst. Beta; Copeja, v. Boven;
Lotto Hoek; Viatrix. Wirtz; Harlof 8. Schuma
cher-'st. Harmonie 4; l'Avenir, Engelen; Joea,
Witjes; Cornells, From; st Prima; Laurentius.
de Bot; st Goliath; Aleida, v. d. Heuvel; 6t Ma
ne; D. A. P. G. 9. Meijer; st Triton; Franziska,
Peters- Karei Eugen. Boodts; st Petronella; Cle
mence. Puvmbroeck; Virgine. v. Calsteren; Mer
cator. VerstraetenHelga, v. TolWijkdienst 2,
Krikke; st. AkswQk; st. Zeemeeuw; Maria,
Roock: Adelia, Verschelden; Visa, Rensen; An-
gele. de Roeck; Toekomst, v. d. Velde: st Duo;
Noel. Bogaert; Lecoiffe, v. Wesemael; Brabo,
Delahaye; Mutwa, d'Hooge; Alfred,_ Segaert;
Gloi
irles, Hertog; l'Union, Delmé;
•beek; Ce-
Maren; Rubens,
sck; August, v.d.
FullaM'helm, Beek-
Graaf; Arahad. Passman;
st K. Vaart 9: Ferdinand E." de Vroedt; Flos-
hilde, de Jong; Vondel, Kok; Kepala, Glourich;
Una, Smit; st. Asa; Huügen
Ros: st. Herdi 2; Pet
Heijden; Elwi. Jlskoot;
tl».»,.? Solida. Bogaert; Stad Aerschot. IClaas-
sen; Bessiam, StrüdonkFraternité. de MeU; Lt-
sette. Kanters; Mulheim, Moy; st. Hanlel 28; St.
Maria. JegenRijnland 1. Gorr; E. Stachelhaus.
Eikhof: Rijnland 3, Stempel; Roger, Sleewaert;
Onderneming, Hoogendoorn; Arthur, ^v. ^Loy;
Marjot'- Wiljo, Borsje; st. Haanswijk'; Wijkdienst
29, Kerlest. Zuid wijk; Qelria I. Zwaan; Marle
Judith, Jansen; st. Arnh.n; Emll, Hegman; H.
R. Neussen 2, Kretzer; Wilhelmina, Pruis; Me-
ma, v. Weelden; Rheinfahrt 121, Lang; Binnen
vaart 25, Galet; st. Willem Marie; Rhenanla 37,
Joho; Rhenania 48, Wijmans; st. Fiat Vol. 7;
Richard 6, v. Laack; Leketroom, 26 Kempema;
Eduard, Ludewlgs; st. La Place; Flandre, Smits
St. Antonlus, v. d. Horst; Geia, Dalemburg; Ma
ria, Eggenhuls; Animo, Evenboer; Volharding,
Smit; Ahead, v. Oost; st. Tromp; Nlnl ICnelf;
Vrijbuiter, In 't Veld; Verdi, Vermeer; st.
Franz; Cem 5, Strack; Johanna, v. Ban; Frater
nité, Hoendferop; Emjo, v. Eek; st. K. Vaart 0;
A. Vuijk Sr., Kok; st. K. Vaart 16; Vriendschap,
de Putjker; Kurwerial, Odenthal; Könlg Marke,
v. d. Pluym; Prins Alexander, Verdijk; Adma,
v. Driel; et. Georg Reltz 2; Wilcor, de Vries;
B. W. 3. KlckelSchuermann 7, Vaeth; Trevll-
Uan, Nalbachst. Obernal; Zuldvliet, de Pree;
Ostrea, v. Boven; Willem Adri, Jiskoot; st. Flat
Vol. 3; B. Karcher 67. Stern; Lento, de Bot; Sora-
mernachtstraum, Boos; San Jose, Bruynlnckx;
Gepasseerd na des middags 12 uur en bestemd
DUITSCHLAND: Cresco, Lauter; Energie,
Galenkamp; Albatros, Beekmans; Gotth&rd,
al; Wessel, Schot; Margarant, Bot;
Helei
Lent
Noldina; Gerardus. Ver-
■hardt; Hoop en Vertrou-
Nepti
wen. HoogmoedPi
dina; Helena, v. Beveren; 2 Gebroeders,
deren; Patriotte, Wijkmans; st. Hertha; Euge-
nius. Gilles; Amor, Vredenburg; Laetare. Buyks;
Eljo. v. Essen; st. Annard; de Musset. Goedege-
buren; Brahms, PlatteschoreNlbelhelm. Vollen
hoven; st. Stromboli; st. PandanSawal. Elawoi-
ler; Vesuv, Pott; Wongo, Rietveld; Goentoer,
Melsen; Korintje. Ramaker; st. Vatna; Progres,
Hilbrink; Lena, Janssen; Harpen 63, Lehman;
st, Krefeldst. Rijn Schelde 16; st. Aloyslus;
Dleu Donne. v. d. Meuten; Eva, v. Geuth; Irma,
Willemsen; Nieuwe Zorg, v. Lopik; st. Gerjo;
Arnoldus. t. Dam; Anna Mathilda, Daelman;
Zuid Holland. Ouwerkerk; st. Rr&ndwUk; Vrees-
wijk; Elisabeth II, Bos.
