TcOnieUf
i
KING
KUYPER-NUMMER \an de Vijf Samenwerkende Christelijke Dagbladen
DINSDAG 2 NOVEMBER 1937 - RLZ- 44
KING
geheel van Staat en Kerk in dezen veel helderheid
gebracht en scherp leeren onderscheiden tusschen
de Kerk eenerzijds en zelfstandige politiek-reli-
gieuze beginselen anderzijds. Ook ter linkerzijde
erkennen thans velen de onjuistheid der leuze
.godsdienst is privaatzaak".
Dat in Nederland het nauw en onvermijdelijk ver
band tusschen religieuze levensovertuiging en po
litieke beginselen niet alleen bij de aanhangers der
Christelijke partijen, maar ook verre buiten die
kringen wordt ingezien en erkend, is te danken
aan de overtuigende kracht, waarmede Dr Kuyper
Groens geestelijke nalatenschap in dezen heeft
verrijkt, verhelderd en verbreid door woord en
daad.
Samenvattend kan men derhalve het zóó zeggen:
Dr. Kuyper heeft ons Nederlandsch -Staatkundig
leven door het beginsel der organisatie tot nieuwe
en gezonde actie gebracht; hij heeft het verdiept
door het te dwingen tot organisatie op den grond
slag van vaste staatkundige beginselen; en ein
delijk heeft hij het verband tusschen religieuze
wereldbeschouwing en politieke beginselen ge
maakt tot een waarheid, waaraan geen richting
meer kan voorbij gaan zonder zich zelf ingrijpende
schade te doen, en zich te plaatsen buiten de actu
aliteit van den eigen aard van ons nationaal volks
leven. En daarom, niet alleen wij, zijn geestver
wanten, maar al wie prijs stelt op een gezond
nationaal staatkundig leven in het algemeen, heelt
op dezen gedenkdag overvloedige reden tot dank
baarheid en erkentelijkheid voor den rijken schat,
dien God in Kuypers politieken levensarbeid aan
heel ons volk heeft geschonken.
De heer Jac. Kort speelde nu „Toccata en Fuga in
d mol" van J. S. Bach.
Referaat Prof. Mr. V. H. Rutgers
Hierna zou Prof. Mr. V. H. Rutgers spreken
over: „Dr. Kuyper en het Onderwijs".
Om des tijds wille zag deze spreker van 't woord
af. Waar prof. Rutgers zoo welwillend was ons
een excerpt van zijn rede te verstrekken, daar
laten wij dit hier volgen,
Had Ik tijd aldus
spr. ik zou beginnen
met over het door Kuy
per zelf gegeven onaer-
wijs te spreken. Nu zal
ik alleen spreken over
de beteekenis van Kuy
per voor de inrichting
van het onderwijs in
Nederland, en daarbij
als hoofdmomenten
naar voren brengen het
Volkspetitionnement,
de stichting der Vrije
Universiteit en de ver
heffing der Polytechni
sche School tot Tech
nische Hoogeschool.
Kuypers aandeel in den schoolstrijd gedurende
meer dan vijftig jaar is ongeëvenaard. Overal
stond hij op zijn post; als Kamerlid en als Mi
nister; als schoolbestuurder; in de schoolorgani
satie; als spreker en schrijver; in de Standaard.
Als Minister bekleedde hij een eervolle plaats in
de rij der bewindslieden, die de oplossing voor
bereidden. welke door Cort van der Linden en do <7
Voortrekkers! Kerels van stavast! ZIJ
gingen vóór, anderen volgden. ZIJ drongen
het eerst door in onbekende gebieden en slaagden,
ongeloof en tegenslag ten spijt! Alexander Graham Bell
was zulk een man. Hij schonk de wereld de telefoon en
legde den grondslag voor de geluidsoverbrenging langs
electrischen weg. Zestig jaar van experimenteeren, zestig
jaar acoustische ervaring zijn thans verwerkt in de moderne
telefoon en in het ontvangtoestel van denzelfden huize
RADIOBELL. Geen wonder, dat een apparaat met zulk
een wordingsgeschiedenis bijzondere hoedanigheden bezit:
selectiviteit en sonoriteit van een gehalte, den grooten
pionier A. G. Bell waardig.
Ga dit toestel eens bij Uw radio-handelaar of èen Van onder
staande adressen hooren of vraag een demonstratie thuis.
RaJioiell 537
220.-
Radiobell Serie
1937/1938
Radiobell
437Z fis. 15b. -
358 185.—
Zoo eeren wij Dr Kuyper op den honderdsten ge
denkdag zijner geboorte. In stillen eerbied dan
ken we den Almachtigen God die in zijn voorzie
nig bestel dezen man aan het vaderland geschon
ken heeft en wij bidden ootmoedig om begenadigd
te worden met de wijsheid, de kracht en de vol
harding die noodig zijn om de ontvangen erfenis
getrouw te bewaren en aan het nageslacht onge
schonden over te dragen opdat het Calvinistisch
volksdeel zich immer bewust blijve van de hooge
roeping, die het tegenover het vaderland, ook in
de tijden die na ons komen, te vervullen heeft.
Na de rede van Dr. Cojijn klonk een krachtig
Ingekomen was een telegram van het Johannes
Calvijn-gezelschap in Hongarije, welk telegram
de vergadering besloot tet beantwoorden.
Hierna werd de vergadering geschorst.
De Middagvergadering
De middagsamenkomst in het Concertgebouw,
aangevangen te twee uur met het zingen van het
Lilt herlied, was verdeeld over vijf redevoeringen,
die elk een kwartier duurden en afgewisseld
werden door orgelspel.
Rede Prof. Dr. J. Ridderbos
Eerste spreker was Prof. Dr. J. Ridderbos, van
Kampen, die een rede hield over „Dr. Kuyper en
de wetenschap".
Dr Kuypers beteekenis
voor de wetenschap is
wezenlijk gelegen in
zijn strijd voor een
Christelijke, nader ge
zegd Calvinistische we
tenschap.
Deze strijd veronderstelt
een positieve waar
dee ring der weten
schap; en bij dit punt
kan men een beschrij
ving van Kuypers be
teekenis voor ae weten
schap dan ook gevoe
gelijk aanvangen. Bij
de meerderheid van
het Christenvolk vond
hij tegenover de wetenschap een onverschil
lige, dikwijls ook afwijzende, achterdochtige,
vreesachtige houding. Hierin werkten, behalve
onkunde en gebrek aan ontwikkeling, ook invloe
den van valsche mystiek en Doopersche wereld
vlucht; maar hoofdzaak was toch de gerechtvaar
digde afkeer van wat in naam der zgn. wetenschap
tegen de H. Schrift en de belijdenis der Christelijke
kerk werd ingebracht.
De grootheid van Dr Kuyper komt aanstonds
hierin uit, dat hij, in dezen afkeer zich met het
Christenvolk een wetend, daarom toch de weten
schap niet heeft verworpen, rnaar haar heeft ge-
eerd, niet om haar te vergoddelijken, maar door
in haar te zien een eigen schepsel Gods, geroepen
om op hare wijze God te verheerlijken.
Door woord en daad de geweldige daad van
de stichting der Vrije Universiteit heeft hij
deze beschouwing bepleit, haar wetenschappelijk
Een deputatie uit Marken volgt met intense belangstelling de redevoeringen.
omschreven en gefundeerd'; en hij heeft bij het
Gereformeerde Christenvolk de onkunde bestre
den, de onzuivere beschouwing voor een meer
Schriftuurlijke doen wijken, de belangstelling in
en de waardeering voor de wetenschap geprik
keld en opgewekt.
Dit alles gold dan echter zeer bepaald die weten
schap, die zich laat leiden door het licht van
Gods Woord, de Christelijke wetenschap dus. En
hiermede komen we aan de hoofdzaak: Dr Kuy
pers poneeren van de antithese ook op
wetenschappelijk gebied; d.w.z. want
de antithese is geen doel in zichzelfzijn worste
len om een Christelijke wetenschap tegenover de
naturalistische ongeloofs-wetenschap van den
nieuweren tijd.
Die noodzaak van het stellen der antithese is niet
eerst nu ontstaan. Ze is thans wel duidelijker ge
bleken, maar was er sinds het ontstaan der zonde.
De zonde heeft het verstand verduisterd, en dus
de wetenschap op een dwaalspoor geleid; daarom
is nu voor de ware wetenschap noodig subjectiet
de verlichting des H. Geestes en objectief de bij
zondere openbaring.
In den grond der zaak is het dus de tegenstelling
tusschen ware en valsche wetenschap. Wordt het
absoluut genomen, oan is de laatste geen weten
schap. Dit verhindert Dr Kuyper echter niet, haar
in een zekeren relatieven, formeelen en partieclen
zin ook den eerenaam van wetenschap toe te ken
nen. Immers: dank zij de gemeene Gratie is de
afdoling der wetenschap toch niet een absolute ge
worden.
Deze antithese op wetenschappelijk gebied en
dit is het derde waarop spreker wil wijzen
staat nu echter niet op zichzelf, maar is wezenlijk
dezelfde antithese, die geldt voor heel het leven.
Hier raken we het' verband tusschen
wetenschap en leven, een punt, dat
voor Dr Kuypers gedachtengang zoo centraal is,
dat het bij een bespreking van ons onderwerp niet
ongenoemd mag blijven.
Al heeft Dr Kuyper, hierin kind van den nieuwen
tijd. op de zelfstandige beteekenis der wetenschap
grooten nadruk gelegd, en deze gedachte op
principieel eigen wijze uitwerkend haar souve-
reinileit in eigen kring geproclameerd, dit heeft
hem geen oogenblik verleid, de wetenschap van
het overige leven te isoleeren. Voor het praktisch
nut der wetenschap had hij een open oog, en hij
heeft er nadruk op gelegd, dat ook dit praktisch
nut alleen bij een Christelijke beoefening der we
tenschap gewaarborgd is. Hoofdzaak is hem
echter, dat alleen door middel van een Christelijke
wetenschap de denkende Christen komt tot een
opvatting der dingen, die met zijn geloof in over
eenstemming is, en oit niet ondermijnt, maar
steunt en sterkt. Anders neemt hij de resultaten
der ongeloovige wetenschap over; dit breekt zijn
eenheid van besef, en dus zijn kracht. Dit mag
niet worden geduld; veeleer is het plicht in omge
keerden zin, dat wij, die belijden, ook de weten
schap aangrijpen als een instrument voor de pro
paganda van onze geloofsovertuiging.
Daar zien we Dr Kuyper diep in de ziel: hij is de
levens-reformator, die alle leven opeischt voor
God en Zijn Gezalfde, en die, met verwerping van
alle dualisme, eischt, dat ook de wetenschap, wel
verre van daarbuiten te blijven, gehoorzaam haar
plaats inneemt in het leger van dezen Koning,
opdat ze dat leger niet in verwarring brenge,
maar het met de haar geschonken macht en
kracht steune en sterke.
Dr Kuyper is niet maar de stichter van een eigen
wetenschappelijke school; maar als levens-refor
mator bij de gratie Gods roept hij heel het leven,
ook de wetenschap op, aan God en Zijnen Christus
eer te geven en aldus het leven te zegenen, maar
daartoe dan ook de kracht te putten uit dat leven,
dat van de heirscharen Gods al de kracht vormt:
het leven des geloofs, bij het licht van Zijn
Woord.
Omdat dit de beteekenis van Dr Kuyper voor de
wetenschap is, daarom kan de door hem vertolkte
boodschap niet verouderen; ze is nog even actueel
als toen ze voor het eerst werd vernomen. En
daarom is die boodschap ook van belang voor
ieder onzer, geleerd of ongeleerd, die bij het leger
van dezen Koning is ingelijfd, en dus bij heel
den strijd voor Zijn eer persoonlijk is betrokken.
Nadat vervolgens de organist, de heer Jac. Kort,
op het Concertgebouworgel had ten gehoore ge
bracht „Praeludium, Fuga en Chaconne" van D.
Buxtehude, bepaalde Prof. Mr. A. An em a zijn
gehoor bij „Dr. Kuyper en het staatkundig leven."
Rede Prof. Mr. IA. Anema
Dr Kuypers beteekenis
voor het Nederlandsch
Staatkundig leven in
het algemeen, niet
zijn beteekenis voor de
A.R. Partij in het bij
zonder, zegt Prof.
Anema voorop te wil
len stellen.
Daarbij ziet spr. de be
teekenis van Dr Kuyper
vooral in een drietal
punten: le Dr Kuyper
heeft het beginsel van
organisatie in ons poli
tiek leven gebracht.
Omstreeks het midden
van de vorige eeuw
was het kiezerscorps zeer beperkt, en was er der
halve niet dringend behoefte aan organisatie: bo
vendien waren velen daarvan afkeerig. Bij het
doordringen der politieke belangstelling in ruimer
kring werd echter organisatie noodig en Dr
Kuyper heeft deze het eerst voor zijn partij tot
stand gebracht Hij gaf daarmede een voorbeeld
en dwong zijdelings daardoor ook de andere par
tijen tot organisatie. 2e Dr Kuyper heeft ons staat
kundig leven genoopt zich te organiseeren op den
grondslag van staatkundige beginselen. Hij gaf
voor de A. R. een omlijnd program van beginselen
en van de gevolgen van die beginselen voor de ac-
tueele politieke problemen.
Na Dr Kuypers werk in dezen was elke partij ge
dwongen ook harerzijds haar beginselen en pro
gram van actie duidelijk ajn te geven. Zoo is het
vooral aan hem te danken dat thans elke partij
haar program van beginselen heeft, en ons staat
kundig leven principieel is georganiseerd. 3e. Dr
Kuyper heeft de religieuze grondgedachte van
onze Nederlandsche politiek steeds meer doen
doordringen. Zeker had ook Groen in dezen reeds
veel gedaan ter bestrijding van de polfticophobie
en van de leer van „de binnenkamer". Dr Kuyper
heeft echter door zijn scherpe afgrenzing van het
EEN DOOS KING-ROLLEN
EEN DOOS GEZONDHEID
MEDICINALE
pepermunt
OPWEKKEND EN VERKWIKKEND
«1®
Y.vm
WW*
Kffi'
tr A L mÊÊM
m
