llirttiur jCVtïisrtK Courant Behoud van onze volkskracht De Kuyper-herdenking te Amsterdam SEINPOST - SCHEVENINGEN GIN abonnementsprijs Pei kwartaal in Leiden en in plaatsen waai een agenlschap gevestigd is 235 Franco per post 2.35 portokosten Per week0.1* Voor hel Buitenland bij wekelijksche zending4.50 Bij dagelijksche zending5.50 Allés bij vooruitbetaling Losse nummers 5 ct. met Zondagsblad 7 et Zondagsblad niet afzonderlijk verkrijgbaar Dagelijks verschijnend Nieuwsblad voor Leiden en Omstreken Bureau: Breestraat 123 Telefoon 2710 (na 6 uur 3166) Postbox 20 Postgiro 58936 NO. 6229 ZATERDAG 30 OCTOBER 1937 18e Jaargang Uibertentieprijgn: Van I tol 5 regelsf.171/» Elke regel meer0.22'f» .ngezortden Mededeelingen van 1—5 regels 2J0 Elke regel meerCL45 Voor bet bevragen aan T bureau V wordt berekend0.10 Door hulp aan en saneering van de middenstand Wanneer men spreekt van de nood, die de tegenwoordige ontwrichting der maatschappij voor de bevolking veroor zaakt, zijn zeer velen geneigd daarojj in de eerste plaats te denken aan één bepaalde groep: die der werklooze ar beiders. Wij willen het crisisleed van deze zeer velen allerminst onderschat ten, nog minder ontkennen. Maar toch mag er op worden gewezen, dat voor de loonarbeiders een algemeene rege ling werd in het leven geroepen, zoodat de financieele positie der werkloozen zij het ook, dat op dit gebied nog wen- schen overblijven althans gere geld is. Voor de middenstand bestaat een dergelijke algemeene regeling niet. Vaste normen, waarop de aan de grond geraakte middenstander een beroep kan doen, werden niet in het leven geroe pen, in zijn crisisleed werd niet op overeenkomstige wijze als voor de loon arbeiders voorzien. Hij krijgt een voor schotje of wat bij steun, maar.... als armlastige. Laat men hieruit vooral niet aflei den, dat de crisis voor de middenstand geen gevolgen van beteekenis had. Al werden voor deze categorie geen alge meene steunnormen gesteld, al treden de zorgen van de middenstand niet 700 openlijk aan het licht er is geen enkele groep, waar zoovele stille ar moede werd en wordt geleden als onder onze middenstand. Deed de Overheid dan niets? Neemt zij soms nog geen maatregelen? Over de mate, waarin de Overheid hielp, moge wellicht verschil van ge voelen bestaan, bezwaarlijk kan wor den ontkend, dat de Overheid verschil lende maatregelen trof in het belang van de handeldrijvende en industrieele middenstand. De steunregelen voor andere groepen kwamen ook aan de middenstand ten goede. Op de staats- begrooting werden gelden uitgetrokken voor verstrekking van crediet aan de middenstand, administratieve en finan cieele medewerking werd verleend voor de totstandkoming van borgstellings fondsen, die voorschotten verleenen aan in moeilijkheden verkeerende mid- denstandsbedrijven. Voorts werd de Vestigingswet aangenomen, die beoogt waarborgen in het leven te roepen no pens vakkennis en credietwaardigheid dergenen, die toegang verzoeken tot een bepaalde tak van het middenstands- bedrijf. Deze maatregel draagt dus een crisiskarakter, omdat hij een gevolg is van de bijzondere noodpositie, waarin vele takken van de middenstand ver- keeren, maar anderszins mag een alge meen saneerende werking aan deze regeling niet worden ontzegd. Aan een dergelijke saneering heeft de middenstand behoefte. Die sanee ring zal ook op ander gebied dienen te worden aangevat en doorgezet. Wanneer men handelt over maatrege len in het belang van de middenstand, wordt vaak verwezen naar de krachtige en energieke organisaties, waarop dit deel der bevolking mag bogen. De mid denstand zoo wordt dan betoogd heeft steeds blijk gegeven van een sterk initiatief, hij was in staat uit eigen kracht tal van heilzame regelin gen tot stand te brengen. Dat initiatief zal ook in de toekomst niet beschaamd worden. Zonder twijfel passen woorden van dankbaarheid voor dergelijke uitingen van waardeering voor het werk van de middenstand. Intusschen mag dit niet doen vergeten, dat de middenstand niet alles vermag, dat zijn krachten beperkt zijn en dat met name deze crisis aller hande tegenwerkende factoren heeft in het leven geroepen, die het welzijn van de middenstand in zijn geheel en van vele zijner leden schaden. Deze oor zaken maken het noodig, dat aan de middenstand hulp wordt geboden door de Overheid in het belang van verdere saneering van het bedrijf. Daar is bijvoorbeeld de uitwas van het cadeaustelsel, een aangelegenheid, die reeds vele jaren aandacht vraagt, maar tot dusver nog niet tot wettelijke maatregelen leidde. Nog ten vorige jare bij de schriftelijke gedachteuwis- seling tusschen de Regeering en het parlement werd dit punt vanuit de Tweede Kamer aan de orde gesteld, doch de Minister van Oeconomische Zaken gaf een ontwijkend antwoord: de zekerheid bestaat niet, dat wette lijke maatregelen op dit gebied afdoen de werken; bovendien zouden derge lijke maatregelen niet in het belang zijn van die fabrikanten, die de cadeaux vervaardigen. Het laatste argument bevredigt niet, want het hoofdbezwaar van den mid denstand is niet, dat men cadeaux ver strekt, maar dat de geschenken geen verband houden met de aard van net verkochte artikel. Als hier een mis stand te bestrijden is, mag het belang van een gezonde middenstand toch van g rooter beteekenis heeten dan het voor deel van sommige fabrikanten, die hun producten toch aan daarbij passende winkelbedrijven kunnen blijven leveren. Laat men de misdaad en de prostitutie ongemoeid, omdat maatregelen som mige edele lieden in hun bestaan zou den bedreigen? Neen toch! Saneering van de middenstand die wensch wordt te meer klemmend warneer men er op let, hoe de laatste jaren zich andere uitwassen voordoen in sommige winkelbedrijven. Sigaren winkels, bakkerswinkels, ijszaken wor den omgetooverd In etablissementen van vermaak, waar men bij de negotie het noodige vertier kan vinden of zelfs soms zijn verzet heeft zonder verplich ting tot koopen. De sjoelbak, een ver nuftig biljart-schietspel trekt u aan; verkiest ge een gokje, de negociant heeft zulks nog liever, want dit levert hem ruime winst op. Maar zult ge zeggen we hebben toch een Loterij wet, die aan kansspel de weg afsnijdt. Inderdaad, inderdaad, maar dit zeer nuttige legislatieve pro duct verbiedt alleen loterijen in de zin der wet. Dat wil dus zeggen, dat er heel wat kansspelen zijn. die het spraakgebruik en argelooze lieden fis gij en ik tot loterij stempelen, maar die voor de strafwet vrijuit gaan. Handige menschen, die bij voorkeur langs de rand van de gracht wandelen en wier dagelijksche studie zich richt op de wijdte der mazen van het net, vinden hier een ruim veld voor hun vernuftige geest. Intusschen gaan bonafide winkeliers door dit lugubere bedrijf, dat uitermate winstgevend is, te gronde. En tevens vervalt een deel der jeugd door dit heillooze gokspel, dat in sommige plaat sen ongemeen is ingekankerd, tot aller hande ellende. Want zelfs drank kan men winnen. En dan de steungelden, waarvan zoo vaak wordt gezegd, dat er geen cent af kan, dus zeker niet voor den speelbankhouder! Dat de middenstand in staat zou zijn zich uit eigen kracht van deze insluip sels te ontdoen, zal wel niemand willen beweren. De hulp der Overheid kan daarbij niet worden ontbeerd. Niet te vaak deed de middenstand op de Overheid een beroep om medewer king. Het zelf-doen, het particulier initiatief stond *bij hem immer in eere. Hier schieten echter zijn krachten tekort. De overheid, die daar is ons ten goede, om de uitbrekende boosheid onder de menschen te keeren, biede hier de behulpzame hand om dergelijke uitwassen te bestrijden. Want ten slotte gaat het niet enkel om de mid denstand, maar om het behoud van onze volkskracht. Oüht eti]ttodernc^cl)ildcrijenX). Pawfres boffer (tam. De eerste der beide gestroomlijnde schoorsteenen wordt op de „Nieuw Amsterdam gezet. Een imponeerend beeld vol van rustige kracht, waarbij men nauwelijks be denkt. dat het gevaarte 12 Meter hoog en 60.000 Kg. zwaar is. Gistermiddag werd de eierenkoopman P Boorsm a, afkomstig uit Warga, die nabij het dorpje Goutum, zonder uit te kij ken. per fiets den rijksstraatweg Leeuwar denHeerenveen overstak, door een huur auto uit l.llst aangereden. De wielrijder sloeg met Vt hoofd door de voorruit en kwam daarna aan den kant van den weg terecht, waar hij, bewusteloos bleef liggen. De man werd naar het Diaconessenhuis te Leeuwarden gebracht. Vannacht is hij aan de bekomen verwondingen overleiden. Vergelijking tusschen vei leden en heden Thans algemeene waar deering voor de groote Kuyper-figuur De p'echtige officieele gedachtenisviering DE plechtige herdenking van Dr A. Kuyper in het Concertgebouw te Am sterdam, droeg een eenigszins ander karak ter dan de samenkomst der vrouwen den dag te voren in de Apollohal. Men zou deze laatste vergadering de officieuse herden king kunnen noeonen in de wijde ruimte van de feestelijk aangekleede Apollohal. De grootere bewegelijkheid der vrouw kwam er meer tot uiting. Men was vrij gul met het applaus en er heerschte een gemoede lijke sfeer, die vooral in de meer feeste lijke avondsamenkomst op gelukkige wijze tot uiting kwam. Gisteren was het de officieele gedachte nisviering, die inderdaad 't beoogde plech tige karakter droeg. De rustige, voorname zaal van het Concertgebouw leent zich vooral tot het houden van vergaderingen als wij er gister een hebben genoten. Herinneringen De groote zaal van het Concertgebouw roept op zoo'n dag herinneringen op, waar op de nog vrij jeugdige Apollohal niet bogen kan. Herinneringen aan menige machtige samenkomst van ons Christen volk, daar gehouden, waarbij Dr Kuyper zelf ook.eenige malen is tegenwoordig ge- Hier op de plaats waar anders de diri- geerstóel staat, heeft ook Kuyper eenige malen het woord gevoerd. Wij denken aan de ontroerende woorden van den grooten leidsman, toen hii in het voorjaar van 1904 tijdens zijn ministerschap de Vereeniging van Christelijke onderwijzers(essen), de „Groote", heeft toegesproken bij haar gou den jubileum. Het slot van zijn rede was toen de vermaarde opwekking om met het kind in de armen de wacht bij het Kruis te blijven betrekken. Prof. dr K. Dijk heeft in zijn rede hierop nog gewezen. Hij stond op dezelfde plaats waar minister Kuyper indertijd deze ge- denkwardige woorden heeft gesproken, een opwekking, die nimmer mag worden ver- Van deze plek heeft een paaT jaar later, in 1906. Kuypers glorieus woord over Bilderdijk bij het herdenken van diens eeuwgetij weerklonken. En zoo goed al3 men dien avond werd geboeid door het on navolgbaar redenaarstalent van den vorst onder de leidslieden in .de laatste honderd jaren, zóó en met nog meer toegewijde be langstelling heeft het A.R. volk zeven jaren later de majestueuze rede over de „Heilige Orde" van de lippen van den superieuren redenaar als het ware opgevangen. Dergelijke herinneringen komen boven als men bij het beleven van een eeuwgetij gaarne iets van de rijke geschiedenis van ons Christenvolk in het hart doorleven wil. En Kuyper heeft dat verleden zoovele jaren als de prominente figuur kleur, gloed en bezieling mogen geven. Het heden Men is geneigd aan dat schoone verleden meer waarde toe te kennen dan aan het deftige, maar toch wat prozaïsch aandoen de „heden" van gisteren En toch zou men dat heden onrecht aandoen. Want hadden we het vroeger, in den tijd van verguizing en smaad, waarvan Kuyper ruimschoots zijn deel heeft ontvangen, kunnen denken, dat een uitgelezen schare Overheidsperso nen. volksvertegenwoordigers, leidslieden op velerlei terrein hier hun hulde zouden koftien betuigen aan de nagedachtenis van deze nationale figuur bij uitnemendheid? Zoo zijn we dan dankbaar en verheugd, dat de A.R. richting nu met zoo gansch andere oogen wordt aangezien dan in vroe ger jaren, toen eerst ,.de veldheer zonder leger" en later de inderdaad „van God ge geven leider" hun geweldigen arbeid heb ben verricht ten dienste van'land en volk in den breedsten zin genomen, en tot de eere van Gods Naam ook in het publieke Gelijk werd opgemerkt, het was een plechtige samenkomst Door de aanwezigheid van zoovele groo" ten en voortreffelijken, die zich niet spoe dig door geestdrift laten vervoeren droeg de vergadering bepaald een deftig karakter, hetgeen met het doel der bijeenkomst, „om te doen gedenken", zeker niet in strijd was. Toch kwam de groote vergadering uit de plooi, toen te kwart vóór elf, dr II. Co lijn met de sprekers en de leden van het her- denkingscomité de nagenoeg geheel gevul de zaai binnentraden. Een warm applaus weerklonk en zweeg eerst, toen de leider der vergadering, dr Colijn, zich aehter het spreekgestoelte plaatste. Wonderschoon waren de oogenhlikken, toen de forsche, donkere zang van deze grootendeels uit mannen bestaande verga dering, begeleid door den organist J a c. Kort op het sublieme orgel, weerklonk Psalm 68 16, het „Gij, Koninkrijken, zingt Gods lof', een der gewijde lipderen. door Calvinisten gaarne op de lirtpen genomen, leent zich bij uitstek voor een gedachtenis viering als deze. Na het lezen van Psalm 91 en nu geven wij yerder een aanvulling op het gisteren geplaatste, uitvoerige verslag der Kuvperherdenking ging dr C o 1 ij n voor in gebed. 't Eerste werk van den president was nu woorden van welkom te spreken tot de talrijke aanwezigen, in de eerste plaats tot de familie Kuyper. Twee uwer, zei dr Colijn, zijn door dan dood weggenomen Voor hen. die in leven mocihten blijven, zal het een bijzondere ge waarwording zijn te bemerken hoezeer de gedachtenis aan dr Kuyper is blijven voort leven. Inzonderheid richtte spr. zich tot de zits- ter van dr Kuyper, douairière Rammel man Elsevier, die den 90-jarigen leef tijd heeft overschreden en toch dit uur in volle gezondheid mag medeleven. U hebt. gin» dr Colijn voort, het leven en den arbeid van dr Kuvper van 1667 af, toen U den leeftijd van 20 jaar hadt. met bewustheid mogen volgen. Welk een voor recht moet het voor U zijn dezen dag nog te mogen heieven. Ik ben er van overtuigd dat Uw diepste dank uitgaat tot Hem, in Wiens hand ons leven is. In de tweede nlnats verwelkomde spr hier Dr v. Broekhuizen, den gezant van Zuid-Afrika, wiens tegenwoordigheid meer dan een beleefdheid is. In Uw land, zei spr., wonen geestverwanten van hen. die hier nu bijeen zijn. Vervolgens begroette dr Colijn de leden der Regeering, den burgemeester van Am sterdam en andere Overheidspersonen. Eet bied voor de Overheid betaamt ons, zeide spr., deze is ons met den paplepel ingege ven (hilariteit). Een bijzonder woord van welkom richtte spr. tot de voorzitters van de beide Kamers en tot hen, die nog getuige zijn geweest van dr Kuypers arbeid op politiek gebied Tot slot noemde de president onder de vele autoriteiten den vertegenwoordiger van de Leidsche Universiteit, door Kuyper bezocht en aan welke academie hij is ge promoveerd; alsmede den voorzitter en den secretaris van den Delftschen Senaat van de Technische Hoogeschool, welke dr Kuy per^het doctoraat honoris causa heeft ver Hierna sprak dr Colijn zijn rede uit over het onderwerp „Dr Kuyper als nationale figuur", aan het slot waarvan applaus weerklonk. Ingekomen was een telegram van het Johannes Calvijn-gezelschap in Hongarije, welk telegram de vergadering besloot te beantwoorden. De middagvergadering, te twee uur, aan gevangen met het zingen van het Luther- lied, werd door dr Colijn met een slotwoord beëindigd, waarin Z. Exc. dank bracht aan de autoriteiten voor hun aanwezigheid: aan de Regelingscommissie, waarbij spr. den heer v. d. Bom noemde; aan den orga nist, den heer J a c. Kort; aan de sprekers en niet 't minst aan dien sprekgr. die niet gesproken heeft (applaus) prof. Rut gers werd hier bedoeld, wiens rede om des tijds wil niet kon worden uitgesproken aan de schrijvers in het gedenkboek Een bijzonder woord van dank richtte de voorzitter tot jhr mr A. F. de Savornin Lohman, den vertegenwoordiger van de Christelijk Sociale Partij in Oost-Indië, die haar 20-jarig bestaan heeft mogen herden ken. Uit naam van de vergadering en namens alle Anti-Revolutionairen hier te lande verzocht dr Colijn den heer Lohman deze betuiging van medeleven te willen overbrengen aan de broeders in Indië (ap iplaus). Spr. bracht in deze vergadering de samen komsten in de Apollohal in herinnering, bezocht door circa 12000 personen. Deze drie bijeenkomsten, gehouden meer naar aanleiding van het werk van het Vrou wencomité, staan niet los van de vergade ring van heden, want beide dagen heeft Kuyper in het centrum gestaan. Vele een voudige vrouwen hebben medegewerkt. Mèt de nagekomen giften zal het ingezamelde bedrag niet ver beneden de f320.000 blijven Spr. bracht noe in herinnering de daa 1 van de vrouw, die eerst niet kon meedoen vanwege de werkloosheid van haar man maar die, toen deze eindelijk weer werk gevonden had, f5.— voor het doel heeft bijeengehrarht. Dit is, zei spr., waarlijk ont roerend. Wij zien hieruit het krachtige medeleven van hen. die geen aanraking met bet H O. hebben, maar toch instinctief voelen, wat het Geref. H.O. ook voor hen en het leven beteekent. Als wij, ging spr. voort, den indruk mee nemen van onze roeping om voort te varen, om voort te bouwen op het fundament dat zij. die ons voorgingen, in ons volksleven hebben gelegd dan eerst kunnen wij waar lijk danken voor den zegen, dien wij ont vangen uit het leven en het werk van dr Kuyper. Daarom liet dr Colijn ten besluit de op wekking uitgaan om met gestrekte handen, met moed en overtuiging in het hart voort te gaan op den weg, waarop dr Kuyper ons geleid heeft Met het zingen van Gezang 96 en dank zegging door prof. Ridderbos, werd herdenkingsdag besloten. Crisisheffing op vleesch Geheele opheffing spoedig te wachten tijd geleden (8 October) deelde men ons mede dat geruchten gingen, als zou de laatste 5 pet crisisheffing op rund en kalfsvleesch omstreeks Nieuwjaar opge heven worden. Thans nemen de geruchten een vasteren vorm aan en wordt als zeker bericht, dat de minister besloten heeft, dat deze 5 pet cri sisheffing, het laatste overblijfsel van de 20 pet heffing, waarmee de afslachting ge financierd werd, zal worden afgeschaft. De bedoeling is. dat dit zal geschieden in het belang van den verbruiker, In dit verband kan worden medegedeeld, dat de slagersbonden zich bereid hebben verklaard alle slagers te adviseeren naar de bedoeling van den minister te handelen. Opheffing van het ambtenarenverbod Andere regeling op komst Naar aanleiding van een bericht in enkele bladen, dat binnenkort het amb tenarenverbod zal worden opgeheven en tot den vroeger bestaanden toestand zal worden teruggekeerd, vernemen wij, dat de regeering inderdaad overweegt het z.g. ambtenarenverbod in den vorm, waarin dit thans is geregeld, in te trek ken, doch dat het in haar voornemen ligt deze regeling door een andere te vervangen. Dr Westerman verlaat de N.S.B. Naar ons wordt medegedeeld, is het oud-Tweede Kamerlid Mr. Dr. W. M. Westerman dezer dagen uit de N. S. B. getreden. VOORNAAMSTE NIEUWS Oit Nummer bestaat uit VIER bladen en het ZONDAGSBLAD Verschenen is het Voorloopig Verslag der Tweede Kamer over de begrooting van Defensie. Verschenen is het Voorloopig Verslag der Tweede Kamer over de begrooting van het Werkloosheidssubsidie fonds. De Tweede Kamer geeft haar oordeel over het wetsontwerp tot wijziging van de Dienstplichtwet. Er is een andere regeling van het amb. tenarenverbod op komst. De crisisheffing op rundvleesch zal met ingang van 1 Nov. geheel worden afge- haft. De plechtige Kuyper-herdenking te Amsterdam. Een relaas van de avonturen van een Nederlandsche sleepboot op een reis van Zuid-Amerika naar IJmuiden. Te Gouderak heeft een geweldige brand gewoed in een rietmatten fabriek. Het lijk van den vermisten jongen is te Loenen aan de Vecht uit het water ge haald. Te Weenen is een complot tegen het leven van Schuschnigg ontdekt. Rusland heeft zich te Londen opnieuw tegen de non-interventie-plannen schrap gezet. Te Shanghai heeft een nieuw Japansch- Britsch incident plaats gehad. Uit het raam gevallen Tragisch ongeval Tijdens het repareeren van ramen in de werkplaats van de firma Gebr. de Kloe te Alblasserdam is een der firmanten, de 50-jarige F. de Kloe, Vrijdagmiddag uit een der ramen gevallen van circa 6 meter hoogte. Met een werve fractuur en zware kneuzingen is hij in zorgwekkenden toe stand per ziekenwagen naar het ziekenhuis van de Vereeniging tot Ziekenverpleging te Dordrecht vervoerd. Omtrent de oorzaak van dit ongeval kan worden meegedeeld dait de Kloe bezig was met boren. Plotseling schoot de booromslag van de boor, waardoor hij het evenwi:ht verloor en viel. Dr. Hooftman, bijgestaan door E.H.B.O.ers. hebben eerste hulp 'er nd. Gisteravond ongeveer 8 uur is het slacht offer aan de gevolgen overleden. Bijzonder tragisch is wel, dat de Kloe juist in zijn bruidsdagen is en Zondag a.s. den dag van zijn 25-jarige cohtvereeniging hoopte te herdenken. BETONHOUT KISTENBOU7 Houthandel „ALBLAS" N.V WADDINXVESN Opclncoiaafsen te: Rotterdam: Zwaanshals 119—121 's-Gravenbage: Fahrenheltstr. 343 TRIPLEX - Vraagt prij« - LIJSTWERK N.V. GRONINGSCHE HYPOTHEEKBANK gevestigd te GRONINGEN De Bank geeft uit: 3Vz Pandbrieven a 100% (Koers van omwisseling 99^i U kunt deze man worden! Hoe staat het echter met Uw theoretische ontwikkeling P B N A, het Nederlandsche Technicum, Arnhem, geelt reeds bijna 25 jaar met groot succes schriftelijke cursussen op het gebied van BOUWKUNDE, WATERBOUW KUNDE. WERKTUIGBOUWKUNDE. ELEC- TROTECHNIEK en CHEMIE. Zend deze annonce in open couvert met Uw naam als afzender aan PBNA-ARNHEM 84. Wij zenden U gaarne D D M A gratis alle inlichtingen. Y D IN A Q»jKS-mtrooN siaoOMSN» WA»M gMK 6* KOUD WATCO OD ALU KAMCHS KAMERS MET ONTBIJT-F-3." HET BADKAMER -P 4.- Gedurende den geheelen winter geopend. LUNCH EN DINER a LA CARTE «EAGER^ special dry lv Generaal Agent ANDRE KERSTENS. Tilburg <ED., ENG. en D. HANDELSCORRESP. Alle Onderwijzers akten Incl. Hoofdakte.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1937 | | pagina 1