DINSDAG 26 OCTOBER 1937
EERSTE BLAD PAG. 2
Regeering-Van Zeeland heengegaan
Gouverneur der Nationale
Bank met „verlof'
Een radio-rede na de groote
beslissing
Na een bijeenkomst van den minister
raad, welke twee uur heeft geduurd,
heeft de Belgische minister van onder
wijs Hoste aan de wachtende journa
listen medegedeeld, dat de regeering
collectief aan koning Leopold haar
ontslag had aangeboden. Van Zeelands
collega's-ministers hebben hem gezamen
lijk een brief doen toekomen, waarin
zij hem hun vertrouwen betuigden en
hun aanhankelijkheid.
Hoewel men in Brussel op het nieuws van
'de demissie van het kabinet reeds voorbereid
-was, bracht de gebeurtenis zelf toch nog
groot opzien te weeg, hetwelk ongetwijfeld
■werd versterkt door de verlof-aanvraag, door
Franck, den gouverneur der Nationale
"Bank, aan den koning gericht. F r a n c k en
Van Zeeland waren gedurende het tijd
vak, waarover zich momenteel de bemoeie
nis der Belgische justitie uitstrekt, gezamen
lijk beheerders van België's voornaamste fi
nancieele instelling. Franck, wiens
■pensioen op 1 Januari a.s. zou ingaan, heeft
Hhans een vacantie voor den duur van drie
maanden bekomen, hetgeen beteekent, dat hij
zijn functie niet meer zal hervatten.
De „Nation Beige" schrijft over deze din-
'gen. dat het experiment-Van Zeeland, het
welk onder toejuichingen werd begonnen,
•geleid heeft tot een warboel van de ergste
soort, waaronder de elementen van vertrou
wen. orde en stabiliteit bijna zijn verloren
gegaan.
Van Zeelands lijforgaan, de „Indépen-
'dance Beige" besluit zijn beschouwing als
volgt:
„De heer Van Zeeland herneemt thans zijn
Vrijheid. Deze vrijheid zal het hem mogelijk
maken na 30 maanden lang alleen aan het
•welzijn van de natie te hebben gedacht, ook
eindelijk een weinig aan zichzelf te denken.
Hoewel hij ten volle mocht slagen in rijn
merkwaardige economische, financieele en
sociale politiek, heeft men nimmer opgehou
den den eersten minister op de laagste ma
nier te beleedigen en aan te vallen. Eindelijk
ral de heer Van Zeeland in het volle licht
van de gerechtszaal zijn eer kunnen verdedi
gen, welke aangevallen is door persschui-
tners, indien het woord pers hier wel kan
worden gebruikt. De een na den ander zul
len de lasteraars tot hun nadeel ondervinden
Vlat er nog rechters zijn in België en de at
mosfeer zal eindelijk gezuiverd worden.
Een radio-verantwoording
De afgetreden premier heeft gisteravond
voor de microfoon een rede gehouden waar-
In hij o.a. verklaarde:
„Enkele uren geleden heb ik aan den ko-
hing het collectief ontslag van het kabinet
overhandigd. De twee regeeringen, die ik de
"eer had te presideeren, waren gevormd on-
Vler het teeken der meest ruime nationale
•unie. Dit was het eenige klimaat, onder het-
elk het werk van het economische herstel
en van de nationale opbeuring, die het land
oo zijn redding noodig had, kon bloeien.
In de afgeloopen maanden werd de atmos
feer van eenheid en onderling begrip ver
stoord. Een vage ontevredenheid, die niet
juist kon bepaald worden, heeft elementen
aangetast, waarop ik niet he-b gerekend en
zonder welke de nationale unie mij niet
denkbaar voorkomt..
Zoo ontstond langzamerhand een verwarde
politieke toestand, die met den dae zwaarder
drukte op de initiatieven en het beleid der
regeering.
Tegelijk met het ontbindende werk ont
wikkelde zic-h in het land een hatelijke cn
steeds hernieuwde lastercampagne. De oppo
sitie, die niet bij machte was, de regeerinz
in haar politiek zelf te treffen, nam haar
toevlucht tot methodes, die een land, dat zelf
respect heeft, onwaardig zijn. Deze oppositie
richtte haar aanvallen op personen en had
het hierbij vooral gemunt op het hoofd der
regeering. In een dergelijke atmosfeer kon
geen vruchtbaar werk geleverd worden.
Tijdens een korte afwezigheid, waartoe
mijn gezondheidstoestand mij had ge
dwongen, is de toestand verslechterd in
plaats van verbeterd.
Persoonlijke aanvallen werden mot
vernieuwe kracht gevoerd. Tenslotte re
zen de jongste incidenten in verband
met de Nationale Bank.
Ik ben van oordeel, dat deze inciden
ten mii noch rechtstreeks, noch persoon
lijk raken, maar ik kan er. niet vreemd
tegenovar blijven, want zij betreffen het
groote instituut, waaraan ik de eer heb
gehad gedurende vijftien jaar in ver
schillende hoedanigheden mede te wer
ken. Dze incidenten dienen spoedig vol
ledig opgehelderd te worden. Dit is noo
dig vonr de Bank en het is noodig voer
mijzelf.
Met mijn vrijheid van handelen terug
te nemen, zal ik daartoe ongetwijfeld het
mijne bijdragen.
Kortom onder dergelijke voorwaarden kan
ik, in deze onzuivere politieke atmosfeer de
verantwoordelijkheid niet meer dragen, de
leiding van 's lands politiek in handen te
houden, want het is niet meer mogelijk, dat
deze regeering nog goed werk kan verrich
ten. Ik betreur dit ten zeerste, want ons werk
is nog niet ge-heel af: wat nog op ons pro
gramma slaat was de krachtsinspanning
waard, welke wij bereid waren, er aan te
geven.
Toch is het grootste deel onzer taak vol
bracht. De economische en financieele toe
stand in België is zeer gezond. De schatkist
besohikt over ruime reserves. Instellingen,
die ten doel hebben, eventueele moeilijkhe
den te verhelpen, staan paraat Men kan er
mede volstaan, er een doelbewust gebruik
van te maken."
Aan het slot van zijn toespraak spoorde
minister-president VanZeeland zijn land-
genooten aan, hun nationale leven hoog te
houden om het land zijn verheven en sterke
plaats te doen behouden, welke het zioh heeft
verworven.
Wat hem persoonlijk aanging, zeide Van
Zeeland nog: „Ik wacht met volle vertrou
wen op het oordeel, dat het land verder over
;mijn beleid zal vellen."
„Me! dif weer nog op de lief s?"
„Ja, dat houdf je fif; je moei
foch iels voor je gezondheid
doen!
„Nee die is goed I Verkoud
heid en rheumatiek haal je
op je hals!"
„Geen sprake van, afs je
maar bijfijds Aspirin neemt."
Aspirin
Oranjebahden»Say©*.-kruis
waarborgen de werkzaam
heid en onschadelijkheid
Wat doet ge liever?
DUUR WONEN in een huurhuis en
Uw leven lang huur betalen?
of GOEDKOOP WONEN IN EEN
EIGEN HUIS en toch In 20 Jaar het
hnis geheel afbetalen?
HOOGE HYPOTHEEKRENTE BETA-
LEN of het RENTEBEDRAG GEBRUI
KEN om nw schold af te lossen?
Vraagt een prospectus aan bij de
N.V. BOUWKAS „ROHYP"
SPUISTRAAT 219/221 AMSTERDAM (C.).
DE SPAANSCHE
BURGEROORLOG
Vliegtuigbom valt op
Fransch oorlogsschip
Brandt doch geen slachtoffers
Terwijl te Parijs nog beroering he-erscht
over het luchtbombardement, waaraan
't Fransche vrachtschip „Oued Mellah",
is blootgesteld geweest, heeft opnieuw
een watervliegtuig van onbekende natio
naliteit een schip aangeval'en. Ditmaal
was het de Fransche jager 91, die aan
de noordkust van Minorca door een
Iuchtbom werd getroffen, zoodat er aan
boord brand ontstond. Volgens de eerste
berichten zoude» er geen s'aehtoffers
zijn.
De kapitein van de „Oued Mellah". die te»
!Port Vendres arriveerde, verklaarde, dat zijn
schip kwam van Casa Blanca en op weg
was naar Port Vendres. 's Avonds om 5 uur
vlogen op vijftig mijl ten Oosten van Barce
lona twee vliegtuigen over het schip. De
kapitein kon de onderscheidingsteekenen
van de toestellen slecht onderscheiden; al
leen kon hij zien, dat rij een donkergrijs
kleur hadden. Het waren tweemotorige twee
dekkers met gTOote drijvers. Een der vlieg
tuigen wierp twee bommen. Een der bom
men viel op de voorplecht, de ander kwam
in het ruim terecht. De kapitein gaf zich on
middellijk rekenschap, dat het schip ernstig
was getroffen en na S.O.S.-seinen te heibbeu
uitgezonden, gaf hij order het schip te ver
laten.
Nader is Ie Marseille bericht ontvangen,
ilat de „Oued Mellah" is gezonken.
Luchtaanval op Barcelona
Uit offieieele bron wordt vernomen, dat
verscheiden vliegtuigen der nationa'isten,
afkomstig van Palma de Majorca, Premia
de Mar Mataro Perello hebben gebombar
deerd.
Op het bericht, dat de vliegtuigen naar
Barcelona onderweg waren, stegen onmid
dellijk vliegtuigen der Valencia-regeeringop.
die er in slaagden twee Savoya's neer tc
halen. Het eene stortte in zee en het andere
sloeg nabij Moncada te pletter.
De inzittenden van het laatste toestel wa
ven Italianen,
De non-interventie- arbeid
Eden houdt besprekingen
De houding van Rusland
De Britsche minister van Buitenlandsche
Zaken, Eden, heeft gisteren besprekingen
gehad met C orb in, Grand i en Woer
m a n n, inzake de vraagstukken der non
interventie. Corbin had eenige dagen te
Parijs doorgebracht, alwaar hjj met minis
ter Delb os van gedachten heeft gewis
seld. Hij heeft Eden in kennis gesteld met
de zienswijze der Fransche regeering.
Intusschen ging te Londen het gerucht,
dat de Russische regeering aan haar ge
zant Maisky opdracht zou hebben gege
ven, de niet-inmengingscommissie mede to
deelen, dat de Sovjet-Unie niet langer bij
wil dragen in het fonds van de commissie.
Reuter verneemt, dat de mogelijkheid, dat
de Sovjet-Unie een dergelijken stap zou
nemen, niet ter kennis van het Foreign Of
fice is gekomen. Zelfs indien de Sovjet
Unie hiertoe zou besluiten, zou dat nog
niet noodzakelijkerwijze meebrengen, dat
de Sovjets zich uit de niet-inmengingscom
missie zouden terugtrekken.
De anti-joodsche actie in Danzig
Relletjes richtten groote schade aan
De Schade, welke bij de jongste anti-Jood-
sche relletjes in Danzig is aangericht, wordt
op 100.000 Danziger guldens geraamd.
In een officieel communiqué, dat omtrent
de incidenten is gepubliceerd, wordt ver
klaard, dat de nationaal-socialistische partij
niet verantwoordelijk is, dat de autoriteiten
de schuldigen zullen straffen en dat de
partij „andere methoden" zou toepasser..
Verscheiden joodsche families, o.a groo
te industrieelen, zouden voornemens zijn, de
stad te verlaten.
Aangezien ook vele Poolsche Joden schade
hebben geleden, heeft de Poolsche commis-
5-generaal bij den senaat van de vrije
stad een protestnota ingediend tegen de pas
siviteit van de autoriteiten van Danzig.
In de nota wordt er op gewezen, dat het
toelaten van de boycot en de uitspattingen
hierbij de belangen van de Poolsche burgers
hebben geschaad en een schending zijn van
de overeenkomsten tusschen Polen en Dan
zig, in het bijzonder van de protocollen van
13 Augustus 1932, waarbij de senaat zich
verplicht heeft, iedere demonstratie tegen
een vijandigen aanval op Poolsche onder
danen te voorkomen.
De senaat heeft den Poolschen commissa
ris-generaal verzekerd, dat maatregelen
nomen zijn, om een herhaling te voorkomen
en dat de verliezen, door Poolsche burgers
geleden, zoo spoedig mogelijk onderzocht
zullen worden.
HONGAARSCH TERRORIST
GEARRESTEERD
De politie heeft te Luik den Hongaarschen
terrorist Coloman Buday gearresteerd. Hij
werd door de internaticnaé politie gezocht,
omdat men hem verdenkt, twee jaar geleden
een schot te hebben gelost in de vergade
ring van don Volkenbond.
EEN HOUTVESTERSWONING
WEGGESPOELD
In Bosnië zijn door den ovenvloedigen
regenval de rivieren sterk gezwollen. Nabij
Boegojne is een houtversterswoning met 7
personen weggespoeld. Van de menschm
heeft men niets meer teruggevonden
Mussolini's échec in Hollywood
Vittorio M u s s o 1 in i is dezer dagen te
Napels teruggekeerd van een bezoek, dat hij
aan Hollywood, de bekende Californisehe
filmkolonie heeft gebracht. Zijn reis daar
heen stond in verband met de plannen, die
de Duce schijnt te hebben voor de ontwik
keling van de Italiaansche film-industrie.
Mussolini wist, dat zijn zoon te New-
York koel zou worden ontvangen, maar
niemand verwachtte een zoo ijzige ont
vangst als hem te Hollywood is ten deel
gevallen.
De anti-nazi-liga publiceerde een
mededeeling, in de bladen van de
filmbonden, waarin de filmkolonie er
aan herinnerd werd, dat dit nu 't jong-
mensch was, dat had „gevraagd om
het voorrecht de eerste fascistische vlie
ger te zijn, die de Abessiniërs zou bom
bardeeren". Men begon te spreken over
een door hem beschreven boek, een ge
fingeerde autobiografie, waarin Vitto
rio den oorlog genoemd had: „de mooi
ste en volmaaktste van alle sporten" en
waarin hij de bekentenis gedaan had,
dat hij van bombardeeren hield.
De film- -oducent Hall Roach gaf te zijner
eer een partij, maar degenen, die uitgenoo-
digd waren, werden door een paniek be
vangen toen zij hun namen op de genoo-
digdenlijst zagen, welke lijst in Hollywood
schen stijl spoedig een zwarte lijst werd.
Variety meldt, dat men zelfs plannen
had, om een iprotest-advertentie van een
heele pagina te plaatsen tegen het bezoek,
waarin de namen van een honderdtal film
sterren zouden voorkomen. Maar binnen
dag werd de lijst te groot om gedrukt
te kunnen worden althans op een pa
gina. De acteurs van Hollywood waren ver
ontwaardigd en zelfs de groot-mogols vap
de filmindustrie waren geprikkeld. Zij had
den, zooals Variety meent, genoeg zor
gen met hun werk aan het hoofd. Maar er
waren nog andere reden om geprikkeld tc
zijn. Mussolini had eenigszins vreemd ge
handeld met de producten van de studio's
in Hollywood en daarvan verschillende
exemplaren verboden. Hij was bovendien
teruggekomen op een overeenkomst met
Will Hays (Hollywoods oppercensor) om
trent het leveren van een zekere hoeveel
heid Amerikaansche films, maar het ergste
van alles was. dat hij thans trachtte vaste
voet te krijgien op de winstgevende Zuid-
Amerikaqnsche markt, want Zuid-Amerika
beteekende voor hem veel. Het fascisme
heeft in die landen reeds aanzienlijken
voortgang gemaakt. De handel is toegeno
men, er is oorlogsmateriaal gezonden en
militaire missies zijn uitgewisseld. Wat er
nog maar ontbrak is een goed propaganda
middel gelijk films zijn. Het was om deze
reden, om dit middel machtig te worden,
aldus The Nation, dat Vittorio ons
met zijn bezoek vereerde.
Zeer zeker had hij zich tevreden te stel
len met een betrekkelijk onbelangrijken
mentor als Hal Roach, maar hij had goede
hoop op iets grooters totdat president
Roosevelts rede te Chicago met den
aanval op de dictators, een dringende terug
roeping door Mussolini veroorzaakte.
Nieuwe slachtoffers in Rusland
Bela Kan en Dimitroff aan de beurt
Volgens te Warschau uit Moskou ontvan
gen berichten, zal de beruchte communist
Bela Kun op 12 November voor de Komin
tern terecht staan.
Naar verluidt, zal hij er niet van worden
beschuldigd, in verbinding te hebben ge
staan met de Trotzki-partij tijdens de
Spaansche revolutie; hij zal terechtstaan
wegens zijn verraad jegens 't bolsjewisme,
toen hij in Hongarije den scepter zwaaide,
terwijl hij verder nog onder verdenking
staat, een aanslag op Stalin te hebben be
raamd.
Eerst de laatste dagen hebben de kop
stukken van het bolsjewisme er lucht van
gekregen, dat Bela Kun aan de leiders der
Hongaarsche tegenrevolutie de macht had
willen overdragen, op voorwaarde dat men
hem een vrijen aftocht waarborgde. Dit
voor 18 jaar geleden gepleegde „verraad"
zal hij thans ongetwijfeld met den dood
moeten betalen.
Ook de uit het groote Berlijnsche brand-
proces bekende communist Dimitroff moet
in ongenade zijn gevallen, omdat hij Bela
Kun in bescherming heeft genomen.
Zijn grootste gruweldaden heeft Bela
Kun eigenlijk niet in Hongarije bedreven,
doch in de Krim, waar hij bij de onder
drukking der tegenrevolutie tusschen 1921
en 1923 niet minder dan 35.000 menschen
heeft laten vermoorden. Daar heeft zich dit
onmensch den bijnaam „Beul van
Krim" verworven.
DE JAPANSCH-CHINEESCHE
OORLOG
Taaie weerstand der
Ghineezen bij Shanghai
Japansch spervuur dringt hen terug
Den geheelen dag werd Maandag over
heel het Shanghai-front met groote hevig
heid gestreden. De Japanners drijven
den vijand langzaam uit zijn stellingen
aan het Noorder-station naar Kiangwan.
Het spervuur der Japanners verplaatst
zich in Westelijke richting.
Onder een moordend spervuur der
Japansche oorlogsschepen hebben de
Chineesche troepen zioh langzaam moe
ten terugtrekken op hun tweede verde
digingslinie.
Van Japansche zijde wordt erkendi, dat
de opmarsch ernstige vertraging onder
vindt door de mijnen, die de Chineezen
onder de grond hebben aangelegd en dat
de Chineesche draadversperringen bijna
niet te passeeren zijn. Ook hebben de
Chineezen alle bruggen achter zich ver
woest.
Volgens Chineesche berichten hebben de
Japanners getracht, de taktiek, waarmee zij
in 1932 succes gehad hebben, te herhalen.
Zij hebben namelijk gepoogd, troepen op den
oever van de Jangtse bij Lioeho aan land te
zetten ten Noorden van Wangpoe, om zoo de
Chineesche troepen te Kiating af te snijden.
Volgens mededeeling der Chineezen zouden
voor Lioeho twintig Japarusche oorlogsschepen
zijn teruggejaagd door de Chineesche artille
rie. Ook elders zou een Japansche landings
poging geen resultaat hebben opgeleverd.
Zeer actief was ook de luchtmacht der
Chineezen. Twee aanvallen zijn gedaan
Hongkioe en Jangtsepoe, waarbij groote
branden zijn ontstaan.
De verliezen der Japanners bij den aanval
op de linie Ta-Tsang-Nanziang zouden vol
gens de Chineezen duizend dooden bedragen.
Bovendien zouden dertig tanks buiten ge
vecht gesteld zijn.
De strijd in Sjansi
De Japanners verklaren bij gevechten in
Oc6t-Sjansi een bergpas veroverd te hébben,
welke het geheele gebied van Niangtsoekwan
beheerscht. Ook berichten uit Nanking ma
ken melding van hevige gevechten ten Zui
den van den Niangtsoekwan-pas en zij geven
toe, dat de Chineesche krachten zich verder
in het bergland hebben teruggetrokken. In
het Noorden van Sjansi heerscht na de ge
vechten van de vorige week thans kalmte.
Staking in Belgische
binnenscheepvaart
Naar uit Antwerpen wordt gemeld is al
daar een staking uitgebroken onder het
personeel van den sleepdienst voor de bin
nenscheepvaart.
De staking is bijna algemeen. Men vreest,
dat zij zich zal uitbreiden tot de geheele bin
nenvaart.
De stakers, een 350-tal, eischen loonsver-
hooging en verkorting van hun werktijd. De
patroons verklaren, dat de stakers de han
gende besprekingen hebben afgebroken,
De negen-mogendheden-
conferentie
Voorloopig uitgesteld?
Gelijk men weet was het pren Zaterdag
a.s. te Brussel de negen-mogenidhedcn-con-
ftrentie bijeen te doen komen, ter bespre
king van den toestand in het Verre OostPn.
De Belgische regeering zou daarbij als gast-
vrouwe optreden. Thans bestaat het ver
moeden, dat een en ander eenige dagen zal
moeten worden uitgesteld, in verband met
het aftreden van 't kabinet-Van Zeeland.
Aangezien omtrent den duur der Begische
kabinetscrisis moeilijk voorspellingen kun-
worden gedaan, is er echter in>zaké de
Pacific-besprekingen nog geen enkel besluit
genomen.
Troebelen in Banalore
Het vooraanstaande Congres-lid N a r i-
i a n. die het ondanks het verbod van dc
regeering van Mysoze had gewaagd een tóe-
spraak tot de Indische studentenwereld te
houden, is door de politie in arrest gesteld.
Een groote menigte trok zich samen en deed
een aanval op het politiebureau. De politie
i de de bgtoogers met behulp van dien
gummistok uiteen drijiven. Toen zij hierin
niet slaagde, zag zij zich gedwongen van de
vuurwapenen gebruik te maken, met het
gevolg, dat zestig personen gewond werden
en naar bet ziekenhuis moesten worden
overgebracht. Nariman is vervo'gens uit don
staat gedeporteerd. Te Bombay zijn uit pro
tst hiertegen op markten noch beurzen
zaken gedaan.
KABINETSCRISIS IN TURKIJE
De Turksche premier Ismet Inönii heeft
aan Kemal Ataturk het onts'ag van zijn
kabinet aangeboden. Aan Djelal Bayer is
daarop de vorming van een nieuwe reges-
n-ng opgedragen.
De correspondent van „Ce Soir" te Tunis
me'dt, dat de vroegere Italiaansche socialis
tische afgevaardigde Cost a met vier met
gezellen ontsnapt is van het eiland Lampa-
dusa, waar zij sedert lang wegons een poli
tiek delict waren geïnterneerd. Zij zijn met
een vaartuigje te Tunis aangekomen.
DE NAZI'S IN HONGARIJE
Tijdens een te Boedapest gehouden bijeen
komst is de fusie tot stand gekomen van
zeven partijen der uiterste rechterzijde. De
'eiders dezer partijen hebben ontslag geiu,-
men of zullen ontslag nemen. Zij hebben er
toegestemd den nieuwen leider te erken
nen.
Deze verschillende partijen vormen voor
taan één nieuwe Hongaarsche nationaal-
socialistische partij. De leider deecr bewe
ging is majoor S zal assy.
GEMENGD NIEUWS
Auto botst tegen lichtmast
Twee gewonden
Een muziekgezelschap uit A m s t e r
dam keerde per vrachtauto van de firma
T. uit Amsterdam en bestuurd door den
chauffeur De P. van Den Helder
Den Haag naar de hoofdstad terug. Dobr
slaap overmand geraakte de chauffeur de
macht over rijn stuur kwijt, waardoor de
auto ter .hoogte van de openbare school te
Halfweg aan den overkant van den
weg terecht kwam. Daar reed hij eerst een
tiental betonnen paaltjes omver en botste
daarna tegen de mast van de natriumver-
lichting. Deze botsing was zoo hevig, dat
ffy bic syn gfielt urfl sten
verstuyuen,&ie coop
tabaeft en buyven
Zoo zeiden onze voorvaad ren.
Maar daar „sogen sij hun
taback" met niet minder smaak
om; geurige en milde tabak,
met zorg gemêleerd en lang
van sneê. Zoo kunt U ze
tegenwoordig nog rooken.
Oub-fioKanbscRé
Pijptabak
SCHOUT 15cl. COOPVAERT 10ct.
de mast afknapte, en de auto binnendrong, I
zoodat deze nagenoeg geheel werd ver- I
nield. Van de inzittenden werd de heer
Van E. uit Amsterdam ernstig gewond. Hij I
lag op een der banken te slapen en kon
zich dus niet tijdig uit de voeten maken.
Hij bekwam een hersenschudding en een
ernstige hoofdwonde. Een tweede inzitten-
de werd minder ernstig aan het gelaat ge-
wond. Onmiddellijk werd dokter Kuipers
gewaarschuwd, die spoedig ter plaatse was
om den gewonden de eerste hulp te ven
leenen. De heer v. E. werd iper auto van de
G.G.D. uit Amsterdam naar het Wilhelmi-
na-gasthuis overgebracht.
De gemeentepolitie van Halfweg was
spoedig ter plaatse en heeft een onderzoek
ingesteld. De brokstukken van de verniel
de vrachtwagen werden later naar Half
weg gesleept.
Aanvaring
Duitsch en Zweedsch schip in botsing
Zondagmiddag omstreeks half vijf heeft in
de Petroleumhaven onder Pernis een boi-
sing plaats gehad tusschen hot inkomende
Duitsche s s. Elsa Esberger van de Reederij i
Esberger uit Hamburg en het aldaar üg-4
gende Zweedsche s.s. Gustav E. Reuter. 1
Van de Router, die bij de terreinen van I
de A. P. C. lag, zijn midscheeps aan stuur- I
boordzijde eenige platen ingedrukt, zonder
dat evenwel het schip water maakte. De j
oorzaak van de botsing wordt onderzocht;
vermoedelijk is he-t Duitsche schip uit hel
roer geloopen.
Een bezoek aan het „Vier-landen-punt"
Nederland als altijd gastvrij
België's welkom: zandzakken
en prikkeldraad
(Van
i Duitschen correspondent)
Vaals. Wij willen van dit Zuid-Limburg-
sche stadje geen woord kwaad vervellen.
Een wandeling naar het beroemde Vierlan-
denpünt is zelfs zeer aanbevelenswaardig.
Maar dan moet het zomer zijn. Op een voch-
tigen herfstavond is Vaals evenais de re6t
der wereld onherbergzaam.
We waren echter dien middag na een lan-
reis in Aken aangekomen. En een ieder,
die langen tijd in den vreemde heeft geleefd,
kent dit gevoel: wij moesven en zouden even
over de Nederlandsche grens, die zoo nabij
was. Voor den hoofdingang van het „Stadt-
theaver" vonden wij de trams van lijn 2 en
lijn 12. die beide naar Nederland gaan. In
den regen bestudeerden wij de dienstrege
ling niet al te nauwkeurig. Het gevolg was,
dat we in de verkeerde vram stapten en niet
Nederland, doch juist voor de grens te
recht kwamen, in de buurtschap Blumen-
thal.
Dan te voet maar verder. Een „Zollbeam-
ter" was er niet te zien. In het helder ver
lichte gebouwvje naast de zwart-wit-roode
boomen, die den weg versperden, troffen wij
een S.S.-man, die de gebruikelijke vragen
stelde, of hii onzen pas mocht zien en boven
al, of we geen deviezen meenamen. Daarna
mochten we het stukje niemandsland over
schrijden, dat leidde naar de rood-wit-blau-
we boomen. waarbij een onzer vaderland-
sche douaniers od wacht stond.
„Uw pas asjeblieft!"
„Graag, maar laten we dan even naar
binnen gaan, want' anders verregent het
ding!"
„Gaat u uw gang maar, meneer, wij willen
uw pas alleen maar zien, als u dien niet bij
zich zou hebben".
En zoo waren wii dan na langen tijd terug
in het vaderland. De ontvangst in Neder
land was zepr karakteristiek, doch weinig
hartelijk. Het stortregende namelijk en er
viel op svraat geen sterveling te bekennen
We vluchtten een café binnen, waar we in
barre eenzaamheid, de tram afwachtten, die
ons weer zou terugbrengen naar het „Stadt-
theater" in Aken
De S.S.-man aan de Duitsche grens contro
leerde ons vhans in de tram.
„Nu al terug?" En dan met een knipoogje:
„U is zeker even cigaretten wezen halen?"
Men zal toegeven, dat niet bepaald eer
wereldreis ertoe noodig is. om zooveel le
beleven, als ons hierboven weereeeeven
dervaren in Vaals. En toch was dit wederva
ren veel en veel interessanter dan we op 't mo
ment konden begrijpen. We zouden zulki
nas een paar dagen later beseffen
Nogeens namen wij in Aken de tram naar
de grens. Ditmaal gingen we echter niet
naar Vaals, doch naar Herbesthal in België.
Het was een mooie rit door een heuvelach
tig landschap. Plotseling echter hadden we
geen oogen meer voor de gezellige uitspan
ningen. de typische boerderijen en de pitto
reske vergezichten. Wij staarden slechts
naar Spaansche ruiters, zandzakken en groo
te rollen Drikkeldraad, zooals men ze in Ne
derland slechts gezien heeft tijdens den we
reldoorlog aan de opritten der groove brug
gen over onze rivieren. Het wemelde
plotseling van uniformen. Khaki-
kleurige soldaten en douaniers, donker
blauwe rijksveldwacht en zwarve conduc
teurs, w^nt wij moesten onze tram verlaten
en in een andere tram overstappen, daar het
Duitsche materiaal met inbegrip van perso
neel de Belgische grens niet mochi' passee-
We werden als het ware omsingeld en
op een hoop gedreven door allerlei gewapen-
n geüniformeerde mannen. De pascon-
vrole en 't douanenonderzoek waren enorm
streng. Tusschen allerlei griezelige dingen
van puntig ijzer- en »prikkeldraad werden
wij tenslotte het Koninkrijk der Belgen bin-
nengeloodsd. En we herinnerden ons, dat
in dit land nogeens zoo vriendelijk ont
vangen waren. Dav gebeurde in 1918, ergens
tusschen Eijsden en Visé. Dochtoen wa-
't de Duitsche bezettingstroepen, die, nu
ja, recipieerden.
En plotseling zagen wij in, dat ons korte,
hopeloos verregende uitstapje naar Vaals
toch nog een „Erlebnis" was geweest'. Daar
heerschte absolute rust. Hier speelden twee
landen verstoppertje achter Spaansche rui
ters en zandzakken. Daar waren geen sol
daten en zelfs geen politie. Hier stiet men
op een mobilisatie in zakformaat.
Nieuw België
Doch we mogen ook weer niet te hard oor-
deelen. Dat ontdekten we maar al te spoedig,
toen we een half uurtje later arriveerden in
Eupen. Op een wandeling door de hoofd
straat, die aan dit sinds den oorlog zoo veel
genoemde stadje het' karakter geeft van een
streekdorp, vonden wij om te beginnen in
zeker wel de helft der étalages een over
vloed van Duitsch drukwerk, dat men bui
ten de Duitsche grenzen wel nergens
volledig vertegenwoordigd ziet. Zelfs „Der
Stürmer" en „Das Schwarze Korps", die wij
curiositeitshalve eens wilden meenemen
naar Nederland en die toen aan het grens
station Bentheim volgens alle regelen der
kunst door de politieke politie in beslag ge
nomen werden, optbraken in dit overwe
gend kavholieke stadje niet. In een café,
waar we een ons overvallende regenbui
trachtten te ontkomen, viel het ons op, dat
we zeer wantrouwend werden begluurd en
de openlijke vijandigheid was zelfs zoo
groot, dat wij den waard, die eens pools
hoogte kwam nemen, maar meteen vertel
den. dat we Nederlander waren. De gasten,
die binnen kwamen, begroetten hun beken
den met een fluisterend „Heil Hitier!' Ei
werd voortdurend gezongen en men legde
een kennelijke voorkeur aan den dag 'voor
het Horst-Wessel lied. Het is verboden, dit
in België te zingen. Dit verbod werd ontdo
ken door alleen de melodie uil' te loeien, ter
wijl de tekst ir een onnoozelo hymne op een
of andere voetbalclub was veranderd.
Wij hebben het niet bij die eene bezoek
aan Eupen gelaten. We hebben zelfs heel
_,Neu-Belgien" in Duitschland heeft men
dien naam gegeven aan het land van Eupen,
Maimedy en Sankt Veith, de streek dus, die
het Rijk na den wereldoorlog aan België
moest' afstaan bereisd.
Het is moeilijk, een oordeel te vellen. De
tegenwoordige Duitsch-Belgische grens is
ter hoogte van Nieuw-België een paskwil.
Ten zuiden van den Akenschen Hout kan
men zeker wel een half uur met een auto
over een mooien breeden weg rijden, dia
Duitsch is. Deze weg wordt ergens gesneden
door een snoorlijn. En op die spoorlijn riet
men dan opeens de bekende Belgische bord
jes, waarop in hei' Nederlandsch en in het j
Fransch twee talen, welke in deze omge
ving geen sterveling verstaat het verbod j
te lezen staat, om de „voie ferrée" oftewel
.ijzeren weg" te betreden. Hoe dat mogelijk
is? Wel. heel eenvoudig Hei' land ter
linker- en ter rechterzijde van dezen Duit
schen weg is Belgisch
België is zeer correct
De Duitschers in Nieuw-België en wan
neer men de politie, de ambtenaren, de sol
daten en nog een paar immigranten nipt
meetelt, dan wonen daar alleen maar Duit
schers! hebben ondanks val van uitzonde-
ringsmaatregelen een vrijheid van beweging,
welke hun in het land hunner droom en
nooit ten deel zou vallen. De minderheids
rechten worden door den Belgischen staat
misschien zonder enthousiasme, maar dan,
toch in elk geval met prijzenswaardige stipt
heid geëerbiedigd. Wij konden ons persoon
lijk ervan overtuigen, dav alle vertegenwoor
digers van den staat heel wat beter Duitsch'
spreken dan zij elders Vlaamsch plachten to
klappen. Alle offieieele papieren zijn van
een goeden Duitschen tekst voorzien. Het
onderwijs en de rechtspraak prkennen da
Duivsche taal als gelijkgerechtigd.
Maar in economisch opzicht gaat het de
zen aangetrouwden Belgen uitgesproken
slecht. Het beetje industrie, waarvan dit
land vroeger leefde, is te. gronde gegaan en
in Nieuw-België twijfelt niemand er aan, of
de regeering van Brussel heefi' dit bewust
met allerlei kunstgrepen bewerkt Nieuw- i
België leeft grootendeels van den werkloo-
zensteun.
Dezer dagen heeft de regeering van Berlijn
plechtig de onschendbaarheid der Belgische
grens gegarandeerd. Zij heeft daardoor j
Nieuw-België aan zijn lot. overgelaten. Het
is niet moeilijk, om te schamperen, dat er
alweer een bladzijde uit „Mein Kampf" "re-
scheurd is, de politieke geloofsbelijdenis
waaruit reeds Zuid-Tirol, Elzas-Lotharingen, 1
Silezië, de Corridor en Oostenrijk vroeger
werden geschrapt. Men kan de zaak echter
ook anders bekijken. Een. staatsman, die
„oude plunje" meebrengt, verdient in be-
paalde omstandigheden eerder lof dan
blaam, wanneer hij den moed heeft, om deze
af ve werpen.
Maar tot dit inzicht zal Nieuw-België, j
voorzoover wij dit land kennen, nooit ko
men
Ouderen onder ons zullen zich herin
neren dat hier vroeger de grenzen bijeen
kwamen van Duitschland, Nederland. Bel
gië en Moresnet, welk laatste 6taatie sinds
den wereldoorlog in België is opgegaan.
