De terreur breekt los over Palestina
De radio in dienst der N.S.D.A.P,
MAANDAG 18 OCTOBER 1937
EERSTE BT AD PAG. a
BUITENLAND
Frankrijks Kantonnale
verkiezingen
Politieke koers bll|{t bestendigd
Het Frainsche ministerie van binnenland-
eohe zaken publiceert een staat aangaan ie
268 verkiezingsuitslagen welke gisteravond
om kwart voor elf bekend naren. In het
geheel zijn gister herstemmingen gehouden
voor 472 zeitels.
De communisten hebben 13. de socialisten
31 zetel6 gewonnen ten koste van de ain-dere
partijen. De Fransche sociale partij heeft
vier zetels behaald.
De radicaal-socialistische partij behoudt
het grootste aantal zetels. Niettemin heeft
deze partij 40 zetels verloren.
De socialisten zullen ongeveer 70 afge
vaardigden meer in de departementale ra
den hebben. De communisten winnen een
dertigtal zetels, met name in Seine-et-Oise
en in het departement van het noorden.
De links-republikeinen hebben eenige ze
tels verloren, evenals de conservatieven,
daar staat evenwel winst voor de republi-
keinsche democratische unie tegenover.
In het algemeen kan gezegd worden, dat
uit d« verkiezingen is gebleken, dat het
land den tegenwoordigen politieken koers
niet gewijzigd wenscht te zien, aldus Havas.
Het centrale uitvoerend comité der Sovjet-
Unie heeft den volkscommissaris van bin-
nenlanidschen handed der Sovjet-Unie van
zijn functies ontheven.
Smirnof is tot zijn opvolger benoemd.
SUDETEN-DUITSCHERS BOTSEN
MET POLITIE
Na een vergadering van Sudeten-Dult-
schers te Tepldtz-Schoenau juichten een
honderdtal leden van deze partij hun leider,
H e n 1 e i n, toe, terwijl deze i-n zijn auto
stapte. De politie greep in en sloeg met 1o
gummistok op de menigte in. Twee kamer
leden werden, niettegenstaande zij zich le
gitimeerden, door de politie mishandeld.
Andere Sudeten-Duitsche kamerleden pro
testeerden bij den politiechef van Teplitz en
kondigden aan, dat zij de kwestie in net
parlement ter sprake zullen brengen.
COMMUNISTEN GEVONNIST
ÏN ITALIË
Een speciale rechtbank te Rome heeft
.Vonnis gewezen in de zaak tegen veertien
'communisten uit het Italiaansche district
Empoli. De voornaamste beklaagde werd
veroordeeld tot achttien jaar gevangenis-
Straf, vercter een tot veertien en een tot tien
•jaar gevangenisstraf. De overigen werden
gestraft met twee tot acht jaar gevangenis.
STORMEN OVER DE ZWARTE ZEE
De afg9loopen dagen is in Turkije ernstige
Schade aangericht door wolkbreuken en
stormen. De scheepvaart op de Zwarte Zee
ls geheel lamgelegd en een aantal zeilsche
pen zijn vergaan. In de Bosporus wacht een
geheele vloot buitenlandsche schepen op
kalmer weer om naar de Zwarte Zee op te
.varen
De spoorlijn naar Ankara, welke langs
liet Sa.pancameer loopt, is over een lengte
van 400 meter weggespoeld. Het spoorweg-
Verkeer is onderbroken.
lEEN AARDBEVING IN JAPAN
Zondagmiddag werd iin Midden- en Noord-
'Japan een aardbeving waargenomen. Het
epi-oentirum lag ongeveer 120 K.M. ten zuid
oosten van Tokio. Tot nu toe is nog geen
melding gemaakt van ernstige schade of
Van slachtoffers.
Frankrijk doet voorstellen inzake Spanje
Terugtrekking van een zeker
aantal vrijwilligers
Toekenning van oorlogs
rechten vormt tweede etappe
Italië antwoordt niet afwijzend
[N de bijeenkomst van de non-interventie
commissie, welke Zaterdag te Londen
lo. De terugtrekking van de buiten
landers, die in Spanje dienien en wier
evacuatie wordt aanbevolen in het
rapport, waarmede de commissie zich
reeds bezig houdt, moet worden be
werkstelligd in den kortst mogeJijken
tijd;
2o. Zoodra de internationale commis
sies. belast met het organiseeren van
de controle op het terugtrekken, zul
len hebben geconstateerd, dat de eva
cuatie in voldoende mate function-
neert, zullen de twee partijen, welke
bij het Spaansche conflict zijn betrok
ken, bevoegd zijn om conform de be
palingen van het Britsche plan be-
paalne rechten, welke volgens de inter
nationale praktijk aan oorlogvoeren
den worden toegekend, uit te oefenen.
3o. Ten einde het definitieve karak
ter van het accoord, betreffende boven
genoemde beginselen afgesloten, tot
uiting te brengen, komen de regeerin
gen, vertegenwoordigd in het comité,
van heden af overeen, om al hun in
vloed hetzij op Valencia, hetzij op
Salamanca te oefenen, opdat birunen
zeer korten tijd een zeker aanvtal vrij
willigers uit beide legers zal zijn
teruggetrokken, rekening houdende
met de wanverhouding tusschen de
buitenlandsche effectieven, die bij
beide partijen dienst doen.
De in het comité vertegenwoordigde
regeeringen verplichten zich opnieuw,
van heden af geen enkele nieuwe zen
ding van vrijwilligers of zending van
luchtmateriaal toe te staan, te verge
makkelijken of te provoceeren.
5o. Het controlesysteem, versterkt door
de voorstellen in het rapport van Duim
Hemming, zal in werking treden, zoodra
de noodzakelijke aanpassingen erin zijn
aangebracht, welke de Frai.ech»? regeering
aan de commissie verzocht heeft in over
weging te nemen, met het oog op de nood
zakelijkheid om tot snelle beslissingen te
komen en tevens om van nu af aan e«n
termijn vast te stelllen, waarbinnen de ver
tegenwoordigende mogendheden zich defi
mitief over de voorafgegane voorstellen uit
spreken.
Bovendien moet formeel verklaard wor
den. dat de tegenwoordige toestand niet zou
mogen voortduren en dat, indien na afloop
van dezen termijn nog geen overeenstem
ming ten aanzien van de voorstellen bereikt
is, cte regeeringen zich wederom gerechtigd
kunnen achten bun vrijheid vao handelen
te hernemen.
Na Corbin nam Plymouth het woord
Hij verklaarde, dat het duidelijk was, da:
het non-interventie-accoord niet wordt na
geleefd. „De toestand, daardoor ontstaan, is
van dien aard, dat alle hier vertegenwoor
digde Dgeeringen er den uitersten ernst
van moeten inzien".
„Met voldoening begroet ik daarom de
Fransche voorstellen, waaraan Groot Brit
tannlë zijn volledige» steun geeft en ik ver
zoek allen hier aanwezigen vertegenwoor
digers der regeeringon allerdringendst, die
vooretellen onmiddellijk in studie te nemen
met goeden wil en in een geest van harte
lijke samenwerking, opdat wij ten spoedig
ste tot hel beoogde doel komen".
Spreker achtte het ten slotte zijn plicht,
het comitë mede te deelen. dat. indien het
niet mogelijk zou blijken, binnen zeer kor
ten tijd een dergelijk accoord tot stand te
brengen, de Britsche regeerioR zich hot
recht moet voorbehouden, haar volkomen
vrijheid van handelen te hernemen.
Italië bereidt tot medewerking
Na Plymouth was het woord aan den Pa
liaanschen ambassadeur Grandi. De fas
cistische regeering, aldus 6pris steeds be
reid. zooals zij in haar jongste nota do->r
minister Ciano aan de vertegenwoordigers
van Engeland en Frankrijk overhandigd,
heeft uiteengezet, met goeden wil alle mid
delen te bestudeeren, welke geschikt zijn.
om de non interventie politiek effectief te
maken.
De fascistische regeering deelt het stand
punt van de Britsche en Fransche vertegen
woordigers. dat do oplossing van dit vraag
stuk van buitengewoon groot en urgent be
lang is, doch zij herinnert eraan, dat, toen
Italië, Duitschland en Portugal een jaar ge
leden deze zelfde stelling verkondigden, zij
obstructie en onverschiligheid van de an
dere gedelegeerden ontmoetten.
Dientengevolge wijst de fascistische regee
ring elke verantwoordelijkheid voor de ge
volgen van deze situatie van de hand. Ik
hoop, dat de moeilijkheden, waardoor net
aanmemen van het Britsche plan van 14
Juli werd verhinderd, spoedig uit den weg
zullen zijn geruimd. Wat mijn land betreft
mijn rogeering aanvaardde onmiddellijk en
loyaal dit plan, gebaseerd op deze drie fun
damenteel? punten controle, neutraliteit, en
terugtrekken der vrijwilligers.
Namens mijn regeering kan ik thans ve*
klaren dat het fascistische Italië bervdd is.
het voorstel tot een gedeeltelijke terugtrek
king van een bepaalo aantal vrijwilligers,
en wel van een gelijk aawtal uit beide
kampen, te aanvaarden, als een effectief
begin van de toepassing van het Britsche
plan, op de voorwaarden, die in dit plan
neergelegd zijn.
Derhalve stelt de Italiaansche regeering
voor, onmiddellijk contact te zoeken met de
beide bij het conflict betrokken partijen, ten
einde haar standpunt te loeren kennen en
aan de commissie de gelegenheid te geven,
zoo spoedig mogelijk de methode vast te
stellen.
Grand! besloot met nogmaals den nad-pik
te leggen op den lovalen en vasten wil van
Italië, samen te werken en weigerde te ee-
looven. dat de commissie, die in het ver
leden reeds zoovele crises te boven
men, niet in staat zon zijn. thans e
van overeenstemming te vinden.
Ik herhaal echter, aldus vervolgde Grandi.
dat er twee andere problemen bestaan,
waarvan de oplossing door de fascistische
r geering even noodzakelijk en dringend
wordt beschouwd als dp oplossing
vrijwilligersikwestie. Ik doel hierbij op het
vraagstuk van de toekenning dpr rechten
van oorlogvoerende, zonder welke toeken
ning men niet kan spreken van een waar
achtige neutraliteit in het conflict en verder
op de kwestie der controle, die op de m°'!st
krachtige en volledige wijze uitgeoefend
dient te worden, wanneer men wenscht, dat
zij waarlijk doeltreffend is.
Ontbreekt zulk een controle, dan zouden
de vrijwilligers na het verlaten
Spaansche grondgebied weer gemakkelijk
kunnen tenigkeeren of door andere vervan
gen worden".
Spreker kondigde nog aan. dat hij In de
as. zitting der commissie ook zou spreken
over andere vraagstukken van groot
lang. Voor het oogenblik wilde hij zich
8WZWOLSCHE
VAN
S895
Hoofdkantoor» DenHaaej
oan von M«.rd«rvoort 7*
Actieve Vertegenwoordigen Gevroagd
toe bepalen, te herinneren aan de misbrui
ken, in de Middellandsche Zee begaan, waar
zekere schepen, zich van de vlag van gmote
mogendheden bedienen, teneinde oorlogs
contrabande te kunren vervoeren
De ambassadeur van het Duitsche rijk,
Von Ribbentrop, hield daarop een rede
voering, waarin hij verklaarde, dat zijn
regeering de beraadslagingen over het Brit
sche plan aanvaardt
Wat zal Moskou doen?
De ambassadeur van sovjet-Rusland,
Ylaisky, was bereid, de Fransche voor
stellen ter kennis van Moskou te brengen,
doch hij sprak als zijn meaning uit, dat vau
de niet-inm.enging thans geen heil kon
den verwacht en dat de oplossing was.
lencia toe te staan wapenen te koopen, waar
het deze zou kunnen krijgen
„De daden der Italiaansche regeering zijn
lijnrecht in tegenspraak met haar betuigi
gen van vredeswil", zeide Maisky „Ik kan
daarom slechts aan deze verzekeringen ge
loof hechten als ik daden zie Tot nu toi
h.-b ik niets van dien aard gezien".
De Portugeesche gedelegeerde verklaard*
dat het standpunt zijner regeering niet ver
anderd is.
Nadat nog de gedelegeerden van België
en Zweden het woord hadden gevoerd.
de zitting gesloten.
Overal worden aanslagen gemeld
De groot-moefti thans
in Damascus
Had] Amin Husselni, de voormalige
groot-moefti van Jeruzalem, die naar Syrië
is gevlucht, moet zich thans te Damascus
bevinden. Volgens nog niet bevestigde ge-
duchten zouden er aan de Syrisch-Palestijn-
sche grens botsingen tusschen Syriërs en de
grenspolitie hebben p aats gehad. Gebleken
is verder, dat de telegraaf- en telefoonver
bindingen tusschen Haifa en Jeruzalem zijn
verbroken. In het geheele land hebben nieu
we arrestaties plaats gegrepen; een 150-tal
Arabische leiders en agitators zou in verze
kerde bewaring zijn gesteld.
Aangezien men vermoedt dat de brand op
het vliegveld te Lydda aan kwaadwir igheid
is te wijten, hebben de autoriteiten bepaald,
dat de bewoners dezer Arabische stad gedu
rende 24 uur hun huizen niet mogen ver
laten.
De stad is verder veroordeeld tot het be
talen van een boete van vijf duizend pond
wegens den brand op het vliegveld. De scha
de. welke door dezen brand is aangericht, is
aanmerkelijk hooger. Alleen de schade aan
het radiostation bedraagt-reeds 10.000- pond
sler'ing.
De Britsche bewoners van de Arabische
stad Hebron zijn door de autoriteiten uitge-
noodigd, met het oog op hun veiligheid zich
voorloopig naar Jeruzalem te begeven.
Volgens nog niet bevestigde berichten zou
bij een botsing tusschen militairen en poli
tie eenerzijds en een gewapende bende an-
drszijds een tiental Arabieren zijn gedood.
Te Haifa is het tot een botsing gekomen
tusschen een politie-patrouille en een bende
terroristen. F.r zijn aan Arabische zijde eeni
ge gewonden gevallen.
Te Jenizalam heeft een Arabier een jood
ernstige wonden toegebracht. Even 'ater heb
ben Arabieren een aurobus en een particu
liere auto beschoten, waarin joden zaten. Er
werd 'evenwel niemand gewond
Tijdens een aanval te Kirjath Sjalom werd
een Arabisch kind gedood. In Safed hadden
schietpartijen plaats.
Memorandum der Arabische vorsten?
De bestuurders van Palestina omringende
Arabische landen hebben een memorandum
gezonden aan de Britsche regeering en het
gouvernement van Palestina, waarin zij hun
bemiddeling aanbieden om den terugkeer te
verkrijgen van de verbannen Arabische lei
ders. Deze mededeeling is afkomstig uit
Arabische kringen te Jeruzalem.
De Arabische bestuurders hebben er, naai
men meent te weten, op gewezen, dat de
tegenwoordigheid der verbannenen in Pa
lestina noodig is met het oog op de binnen
kort te verwachten aankomst der nieuwe
studie-commissie.
De aanvallen op Britten en Joden in ver
schillende deelen des lands duren voort
Een .Toodsch jongetje van 11 jaar werd door
struikroovers doodgeschoten.
Intusschen steekt de beweging, van Pa
lestina éen kroonkolonie te maken, opnieuw
he hoofd op. Voorstanders daarvan hopen
de vroeger geweigerde toestemming te kni
gen e'n vereeniging le mogen oprichten,
welke zich de verwezenlijking van dit p an
ten doel stelt
De Spaansche burgeroorlog
SPOORWEGTUNNEL VAN
PORTBOU GEBOMBARDEERD
Het offensief in Asturië
Vijf vliegtuigen van de luchtmacht van
Franco hebben 's nachts de spoorweg-
tunnelvan Portbou, 't station en de spoor
lijnen gebombardeerd. Deze zijn van vitale
beteekenis voor de Valencia regeering, als
verbindingsweg met Frankrijk. Er 'moet
aanzienlijke schade zijn aangericht, doch
omtrent slachtoffers wordt geen melding
gemaakt
Bij Saragossa wordt volgens linksche be
richten hevig gestreden, zonder dat er in
geko j de frontlijn verandering van beteekenis is
gnomen.
In Arajuez hebben de volksfronttroepen
moeten wijken voor hevige aanvallen der
rechtschen en eenige stellingen moeten prijs
geven.
De strijd In Asturië
Het offensief in Asturië duurt thans reeds
43 dagen. De geneeskundige dienst van de
rechtsche troepen heeft 2350 lijken van
tegenstanders begraven. Op het slachtveld
werden tijdens de gevechten 1491 krijgsge
vangenen gemaakt, terwijl het aantal man
schappen der militie, dat zich met hun wa
penen aanmeldde bij de rechtsche linies,
4221 bedraagt. Ongewapend meldden zich
3060 manschappen aan, zoodat het aantal
tegenstanders, dat dood of levend den recht
schen in handen is gevallen, elfduizend be
draagt
Gisterochtend hebben de rechtschen hun
actie ten Westen van Ariondas uitgebreid
en zich meester gemaakt van een groot ge
deelte van Puerto Sueve. ten Westen van
Cofino en van hef dorp Soto la Duena. dat
meer Zuidelijk op den weg naar Oviedo is
gelegen.
Ten Noorden van Cofino heeft een colon
ne, welke den weg van Ariondas naar Co
lunga volgde, het bosch en het dorp Bodes,
dat op 5 km ten noordoosten van Cofino is
gelegen, bezet
De negen-mogendheden-
conferentie
China vertegenwoordigd te Brussel
De Chineesche minister van Buitenland
sche Zaken heeft officieel de uitnnodiging
der Belgische regeering aanvaard, deel te
nemen aan de conferentie der negen mo
gendheden.
De Japansche regeering heeft naar men
meent nog geen officieele uitnoodiging ont
vangen
„Het is nog mogelijk, dat Japan zich be
reid verklaart, deel te nem^n aan de con
ferentie te Brussel", aldus de meening. die
geuit werd in de onmiddellijke omgeving
van Wellington Koo, den leider der Chi
neesche delegatie bij de Volkenbondsassem-
blee en naar alle waarschijnlijkheid ook bij
de ZuidzCe-conferentie.
De indruk der West Europeesche kanse
larijen is, dat zich in het Japansche kabinet
twee stroomingen openharen ten aanzien
van de deelneming aan de negen mogend
hedenconferentie, zoowel als ten aanzien
van den oorlog zelf: een gedeelte, dat meer
rechtstreeks bij de vijandelijkheden betrok
ken is, wil het Nankinglcger definitief ver
pletteren, de anderen maken zich ongerust
over den langen duur van hpf conflict en
over de gevolgen er van voor het bedrijfs
leven en den hinnenlandsrhen toestand en
zij willen naar Brussel gaan in de hoop er
een voordeeligen wapenstilstand te kunnen
bereiken. Indien de Japansche regeering
meer naar de vreedzamp gezindheid zou
overhellen, zou de conferentie te Brussel
een vredesconferentie kunnpn zijn.
Hoewel de Chineesche diplomatie vast
houdt aan de bpkende voorwaarden van
T s j a n g K a i S j e k is men te Parijs zoo
wel als te Londen van oordeel, dat indien
men eenmaal een staking der vijandeliik-
heden zou kunnen bereiken, gemakkelijk
een basis voor overeenstemming zou kun-
worden gevonden, dank zij de tusschen-
komst der mogendheden.
KOPER voor dakbedekking FABRICEERT de
N.V. Koperpletterij Mctaalhandel v.h.
H. DE HEUS 7O0N
ROTTERDAM - POSTBUS 650
In de laatste 10 jaren het koper
geleverd voor ca. 200 gebouwen,
waaronder vele Kerken en Kloosters.
De Japansch-Chineesche oorlog
STOUTMOEDIGE CHINEESCHE
LUCHTAANVAL OP SHANGHAI
De Tapansche opmarsch
in het noorden
Een Japansch legercorps
omsingeld
In den nacht van Zondag op Maandag
hebben de Chineesche luchtstrijdkrachten
hun zevende groote luchtaanval op Shang
hai ten uitvoer gelegd. Deze aanval was de
meest gedurfde en meest opzienbare sinds
het uitbreken van de vijandelijkheden. De
maan scheen he der en de laag hangende
wolken maakten de omstandigheden voor
een luchtaanval zeer gunstig.
Meer dan twintig z<»eklichten beschenen
de wolken, doch de vliegtuigen werden met
in de stralenbundels zichtbaar.
Projectielen, welke bestemd waren voor
de „Izoemo". kwamen op het land terecht en
veroorzaakten ePn hevigen brand in het door
de Japanneezen hezette deel der internatiw
nale nederzetting.
Het 'awaai van het luchtdoelgeschut en
de ontploffing der bommen hebben de stad
wakker geschrikt.
De Japansche oorlogschepen en de kust-
batterijen schoten een enorme hoeveelheid
luchtafweerbommen en machinegewcervuur
af, topn de aanvallers boven de stad vlogen.
De strijd in Honan
De Japanschp troepen die strijden aan ..et
front van Peking—Hanau hebben Hantan,
in de provincie Honan, bezet De snelle op
marsch naar de Gele Rivier wordt voortge
zet. Men verwacht, dat de rivier binnen en
kele dagen zal worden bereikt. De Japan
sche opmarsch wordt door de koude niet
gehinderd.
Een Janansch woordvoerder verklaarde,
dat de Japansche troepen, gesteund door
Mongoo'sche afdeelingen, vermoedelijk ver
der naar het westen zullen oprukken, met
he doel de Mongoolsche afdeelingen. welke
nog met Nanking shmen werken, te onder
werpen en de verbindingen tusschen China
en de Sovjet-Unie te bemoeilijken.
De Sjinkau-pas
De Japanneezen hebben zich meester ge
maakt van den pas van Sjinkau-kwan, in'
het meest geaccidenteerde deel van de pro
vincie Sjansi. Dit is een zeer belangrijke
positie voor den opmarsch der Japanneezen
van het oosten uit naar Tai Yoean.
De gevechten om het bezit van dezen pas,
welke 30 K.M. lang is, waren zeer hardnek
kig. De Japanneezen hebben de voornaam
ste Chineesche verdedigingswerken bij den
ingang van den pas bezet na gedurende vier
dagen vernieuwde aanvallen, en met hehulp
van mijnen van groote ontploffingskracht,
welke door Japansche geniesoldaten waren
gelegd.
Deze mijnen hebben verscheiden verster
kingen vernietigd.
Japansche troepen In de klem?
30 000 k 40.000 man Japansche troepen zijn
in de buurt van Yoean Ping. op 90 K.M. ten
noorden van Tau Yoean Foe. door Chinee
sche strijdkrachten omsingeld.
Volgens deze berichten, welke uit Chinee
sche bron afkomstig zijn. hebben de Japan
neezen uit vliegtuigen de mededeeling ge
worpen, dat hun troepen tot eiken prijs i loe
ten stand houden, daar versterkingen zul
len aankomen. Deze mededeeling is evenwel
achter de Chineesche linies terechtgekomen.
De Japansche troepen, die verwoed strij
den om een geheele vernietiging te ontgaan,
werden ingesloten na oen krachtigen op
marsch van de vleugelnfdeelingen, die daar
bij goffd werden gesteund door hun artillerie
en hun luchtmacht.
De groot-moefti naar Italië?
De „Daily Herald" publiceert een bericht'
van zijn correspondent in Jeruzalem, waar
in gemeld wordt, dat de groot-moefti, die
naar Syrië de wijk heeft genomen, van plan
zou zijn zich naar Italië te begeven, teneinde
daar te trachten bijstand te verkrijgen tegen
de Britsche autoriteiten in Palestina.
De moefti, aldus voegt genoemde corres
pondent hieraan toe, zou zijn vrienden in
kennis gesteld hebben van zijn voornemens
met Mussolini van gedachten te wis
selen.
Een dagelijksche vloedgolf van
regeerings-welsprekendheid
Waar blijft de opbrengst der
radio-belasting
(Van onzen Duitschen correspondent)
I r.N' onzent beschouwt men *n raóïo-toe-
1 stel als 'n luxe. Het is nog niet zoo heel
lang geleden, dat een werklooze, die over een
min of meer kostbaar radio-toe6tel beschikte
en om steun aanklopte, den goeden raad
kreeg, om dan eerst maar eens zijn radio-toe
stel te verzilveren.
In Duitschland is dit eenigszins anders.
Het Derde Rijk vindt een radio-toestel even
onmisbaar als de Nederlandshe wetgever een
bed, een tafel en een paar stoelen en een
Zondagsch pak. Er is namelijk een nieuwe
wet uitgevaardigd, die den deurwaarder op
zijn hart drukt, dat hij bij de inbe
slagname van een inboedel met zi'i
vingers af moet blijven van een eventueel
aanwezig radio-toestel, hetwelk „als het
meest directe communicatie-middel tusschen
volksgenoot en regeering" beschouwd dient
te worden.
Er schuilt geen greintje overdrijving in de
bewering, dat de radio het meest directe
communicatiemiddel is tusschen volksge
noot en regeering. Het feit, dat alleen maar
de regeering aan het woord komt en dat de
volksgenoot zijn mond moet houden, ver-
anderdt hieraan niets, daar dit ook in het
leven van allen dag gebruikelijk is.
Het is via de radio, dat de Duitsche regee
ring vertelt, waarom er geen eieren zijn.
waarom men zuinig moet omspringen met de
boter, waarom men bij voorkeur oudbakk
brood moet eten, waarom men geen cigaret-
tenhlikjes mag wegwerpen, waarom afge
trokken soepheenen bewaard dienen te wor
den enzoovoorts, enzoovoorts!
Het was ''jiiens een verwoeden verkiezings
strijd, kort voor de „Machtühernahme", dat
de toenmalige Rijkskanselier, dr. B r li
ning, besloot, een propaganda-campagne te
beginnen, waarbij hij in verschillende groote
steden het woord zou voeren. Het was echter
een spannende tijd, er lagen stapels werk.
dat geei. uitstel duldde, kortom, dr. Brüning
kon eigenlijk niet weg en moest zijn reis
tot het uiterste minimum beperken. Het was
toen, dat iemand in de omgeving van Ten
Rijkskanselier de opmerking maakte:
„Herr Reichskanzler. waarnm neemt U niet
uw toevlucht tot de radio?"
Dr. Brüning dacht over dezen voorslag
twee volle dagen na. Toen antwoordde hij:
„Ik zou zulks alleen maar kunnen doen
door gebruik te maken van mijn macht en
daardoor dan tevens een middel ter beïnvloe-
dir~ van de openbare meening. dat mis
schien nog sterker is dan de pers, misbrui
ken voor eenzijdige regeeringspropaganda
Dit lijkt mij niet alleen onjuist, maar boven
dien een zeer gevaarlijk precedent."
Of de machthebbers van het Derde Rijk
minder juridische kennis hadden dan dr
Heinrich Brüning, weten wij niet. In elk
geval hebben zij klaarblijkelijk wel vee!
minder last gehad van juridische gewetens
bezwaren.
Drie malen per dag stroomt er een
ware vloedgolf van sterk gekleurde
nieuwsberichten uit den luidspreker. Er
bestaan geen statistieken omtrent de
verdeeling van den zendtijd. Zoodoende
is het niet bekend, hoeveel uren per jaar
het Duitsche volk luistert of althans
verondersteld wordt te luisteren naar
redevoeringen. Overigens koestert de ge
middelde „Rundfunkteilnehmer" daar
omtrent allang geen illusies meer.
Men moet er trouwens rekening mee
houden, dat er meer redevoeringen van
twee uren dan van één uur gehouden
worden en dat een eenigszins belangrijke
rede twee, of drie en een enkelen keer
zelfs vier malen wordt uitgezonden. En
^als er geen berichten of redevoeringen
uit de „muziekdoos" komen, dan heeft
hetgeen wordt uitgezonden toch altijd
nog een sterk paedagogisch karakter.
Het behoeft geen betoog, dat de Duitsche
regeering doet, wat in haar vermogen is om
zooveel mogelijk radiotoestellen onder de
menschen te brengen. Regelmatig publi
ceert men de sterk stijgende cijfers van ver
kochte apparaten en het staat nu reeds vast,
dat Duitschland binnen afzienbaren tijd het
eens zoo onaantastbaar lijkende Britsche
luisteraarsrecord zal slaan.
Dit feit is niet in de laatste plaats te dan
ken aan den „Volksempfanger", een ze«.r
goedkoop toestel het nieuwste mode! kost
slechts M 65 oftewel beduidend minder "«m
vijftig gulden dat onder meer de verdien
ste heeft van niet al te sterk te zijn. Want
de aether wordt ook dikwijls met Duitscho
klanken gevuld, welke de Duitsche regeering
voor haar volksgenooten hoogelijk onge-
wenscht acht. Wat bij voorbeeld Moskou,
Straatsburg, Toulouse, den laatsten tijd Va
lencia en zoo nu en dan Zurich en Praag
het luchtruim insturen, wordt eenvoudig als
staatsgevaarlijk beschouwd. Dit bleek, toen
onlangs een groepje Hamburgers veroordeeld
werd wegens het luisteren naar radio-Mos
kou. De eigenaar van het toestel kreeg zes
jaar dwangarbeid, de nieuwsgierigen, die
ten zijnen huize waren komen luisteren
kwamen er met twee tot vier jaar dwang-
arboid af
In verband met een en ander circuleert op
het oogenblik in Duitschland de volgendo
niet onaardige mop:
Vraag: Wat is het verschil tusschen een
drie- en een acht-lamps toestel?
Antwoord: Schakelt men om twaalf uur
's nachts een drie-lamps-toestel in dan hoort
men „Deutschland über alles". Zet men
daarentegen een acht-lamps-toestel aan, dan
hoort menalles üher Deutschland!
Intusschen zijn er ook in Duitschland nog
altijd menschen, die niet naar de radio
mogen luisteren. Dat blijkt ons onlangs in
Alt-Moahit, zooals het Berlijnsche Paleis
van Justitie in de wandeling genoemd wordt
naar de stadswijk, waar het staat.
Een jonge jongen zat in de beklaagden
bank. Hij zat daar niet voor het eerst, want
hij droeg een gevangenisuniform. Een ge
vangenbewaarder getuigde, dat hij op zijn
ronde door het kijkgaatje in de celdeur had
gezien, hoe de delinquent op zijn krib lag en
rhytmisch zijn armen bewoog ,.of hij de Phil-
harmonie dirigeerde". Bij onderzoek bleek,
dat de gevangene over een koptelefoon en
een overjarig detector-apparaat beschikte.
Een stuk ijzerdraad tusschen dit primitieve
toestel en zijn sponde bewerkte, dat de ijze
ren krib alskamerantenne fungeerde.
Het resultaat was verbluffend, wat wel in'
de eerste plaats moest worden toegeschreven
aan het feit, dat de beklaagde in Tegel ge
vangen zat, dus aan den voet van den mach
tigen „Deutschlandsender".
De president van de rechtbank deelde mee,
dat er in het Derde Rijk voor „Humanitats-
duselei" geen plaats is, dat een gevangen®
goed moet voelen, dat hij straf ondergaat, en
dat hier dus een voorbeeld gesteld diend» ■-
worden. Dit laatste was gemakkelijker ge
zegd dan gedaan, daar men met den besten
wil van de wereld geen paragraaf kon vin
den, waarmee een vonnis te motivceren vieL
Men probeerde het eerst met diefstal, h t
stond echter zoo goed als vast, dat de ge
vangene de radioinstallatie niet uit de
werkplaats, waar hij arbeid verrichtte, ont
vreemd had, doch deze gevonden had in het
kleerenkastje op zijn cel. Toen probeerde
men het met heling. Doch op juridisch®
gronden moest de onfortuinlijke luisteraar
ook daarvan worden vrijgesproken. En toen
had de openbare aanklager plotseling een
pracht van een inval: hij beschuldigde den
beklaagde ervan, dat hij een „Schwarzhörer"
was!
Daarmee was het lot van den stumper be
zegeld. Hij had inderdaad geen vergunning
van den directeur der posterijen, om een
radiotoestel te bezitten. En eveneens betaalde
hij geen radiobelasting. Een en ander had
ten gevolge, dat het half jaar, hetwelk hij
uitzat, verlengd werd to' zeven maanden!
Radiohelasting? Ja lezer, zooals vrijwel
overal elders moet men ook in Duitschland
radiobelasting betalen. Twee mark in do
maand is het vaste tarief, of men nu een
tweedehands volksontvanger bezit of een in
strument, dat meer ruimte inneemt dan een
middelmatige piano. Duitschland telt mo
menteel ruim acht millioen luidsprekers. Dat
beteekent dus alle maanden de lieve som
van meer aan zestien millioen mark. Het
schijnt, dat het Propaganda-Ministerie hier
mee wordt onderhouden. Dat is een heele
troost, want op die manier brengt dit geld
een groot aantal aardige feesten op. Als er
alleen maar de radio-uitzendingen van be
taald werden, dan zou vermoedelijk menig®
Duitscher die nogal duur vinden!
