r'
.Jóvstna)
ttollandscji
koopman
DOOFP
MAANDAG 20 SEPTEMBER 1937
EERSTE BEAD PAG. a
DE BURGEROORLOG
FN SPANJE
Britsche torpedojager
aangevallen
Aanval op Britsche schepen
bij Malta
Een onbekend gebleven vliegtuig heefu
nabij Gijon een zestal zware bommen gewor
pen naar den Britschen torpedojager „Fear
less". Het oorlogsschip werd evenwel niet
getroffen. Indien het vliegtuig een linksrhe
regeeringsmachino was, acht men het n e'.
uitgesloten, dat de vlieger zich heeft verg'st,
daar zich in de wateren waar de „Fearless"
kruiste, ook nationalistische .oorlogsschepen
bevonden.
Het incident met de „Fearless" bewijst,
.volgens Londen, hoe nuttig het is, dat het
accoord van Nyon tot stand gekomen is. Men
hoopt dan ook, dat het uitzenden van lucht
patrouilles en samenwerking tusschen de
Fransche en Engelsche strijdkrachten er
thans toe zullen leiden, dat ofwel dergelijke
incidenten worden vermeden, of dat althans
'de daders worden opgespoord en gestraft.
Te Londen deden geruchten de ronde,
volgens welke de Britsche torpedojager
„Cornet" en het vliegtuigmoederschip
„Glorious" te hoogte van Malta maar
juist aan een torpedeer in g zouden zijn
ontsnapt Volgens de plaatselijke mari-
ne-autoriteiten zijn deze geruchten even-
wel volkomen ongegrond. Men verklaar
de, dat twee leden van de bemanning
|van de „Cornet", die zich op het moment
J Ivan den vermeenden aanval in de buurt
van de „Glorious" bevond, een schuim-
streep hebben gezien, die door een tor
pedo veroorzaakt zou kunnen zijn. Er
kon evenwel geen enkel bewijs worden
gevonden dat hun mededeelingen
steunde.
port-Bou hevig gebombardeerd
Bombardements-vliegtuigen van de
Spaansche nationalisten zijn er in ge
slaagd den belangrijksten weg voor
transporten uit Frankrijk naar Barcelo
na te vernielen.
De bombardementen, welke den laat-
sten tijd bijna dagelijks op het station
.van Port-Bou, het eerste station op
Spaansch grondgebied aan gene zijde
van de Fransche grens, zijn ondernomen,
hebben tot resultaat gehad, dat het
rechtstreeksche spoorwegverkeer tus
schen Frankrijk en Catalonië is stilge
legd.
Aanvankelijk meende men, dat de door 'de
nationalistische bommen aangerichte schade
in betrekkelijk korten tijd hersteld zou kua-
nen worden, doch 'n nader onderzoek bracht
aan het licht, dat het „eenigen tijd" duren
zal aleer het verkeer via Port-Bou naar Ca
talonië zal kunnen worden hervat.
De zware brisantbommen, welke door de
nationalistische vliegtuigen zijn omlaagge
worpen, hebben de rails van het station in
een verwarde massa verwrongen stalen stan
gen veranderd.
Het ergste is evenwel, dat een bom de
electrische installatie heeft vernield, met be
hulp waarvan de buiten het station gelegen
pignalen en wissels werden bediend.
Tenslotte is het douane-kantoor van Port-
Bou door een voltreffer volkomen .vernield.
Houdt Spanje zijn Geneefsche
raadszetel
De Volkenbondsvergadering zal vandaag
Örie nieuwe leden moeten kiezen voor den
iVolkenbondsraad. Ook het aftredende lid
Spanje is weer candidaat gesteld. In Spaan
sche nationalistische kringen acht men het
echter vrij zeker, dat de republikeinsche
regeering niet de vereischte meerderheid
.van 2/3 zal verkrijgen.
Twee en vijftig naties zijn in de Assean-
blée vertegenwoordigd, zoodat Spanje min
stens 35 stemmen moet behalen om gekozen
te worden. Men verwacht evenwel, dat 21
staten zullen tegenstemmen, nl. de Latijnsch
Amerikaansche staten Argentinië, Bolivia,
Chili, Peru, Venezuela, Uruguay, San Do
mingo en Haïti en voorts Afghanistan, Al
banië, Oostenrijk, Bulgarije, Griekenland,
Hongarije, Irak, Iran, Ierland, Nederland
Portugal, Zwitserland en Turkije, zoodat de
.verhouding dan 31 tegen 21 zou worden.
D E V E O
STEUNKOUSEN
**hp WASCHBAAR EN LUCHTIG
AfTeeii-verkoop:
Wester-Apotheek BSJttEWS
Deveo-Depót "•""•'SKI.LJ ,..337055
Fa. C. Roosen Zn. f.rjj'Wf s
DE BEWAKING VAN DE
MIDDELLANDSCHE ZEE
Ook Italië wil zijn
aandeel hebben
Parijs en Londen toonen
toenadering
De Fransche en de Britsche zaakgelastig
de te Rome hebben Zondag aan graaf Ciano,
Italië's minister van Buitenlandsche Zaken,
officieel medegedeeld, dat de mogendheden,
die het accoord van Nyon hebben ondertee
kend, bereid zijn aandacht te schenken aan
de practische opmerkingen, welke Italië over
deze kwestie wenscht te maken.
Ciano heeft hun daarop de volgende
mondelinge mededeeling gedaan:
„De Italiaansche regeering was van oor
deel, dat uit haar nota van 14 Sept. j.l. ge
makkelijk de beteekenis kon worden opge
maakt van de daarin vervatte opmerkingen
in zake de eventueels deelneming van Italië
aan de door het accoord van Nyon op 14
September vastgestelde vlootmaatregelen".
„Ingevolge de mondelinge mededee
lingen, die de zaakgelastigden van En
geland en Frankrijk hebben gedaan in
de Italiaansche nota en bovengenoemde
maatregelen, stelt de Italiaansche regee
ring vast, dat zij onder de gelijkheid
van rechten met elke andere Middel-
landsche Zee-mogendheid, dit verstaat,
dat, wil Italië aan dergelijke vlootmaat
regelen deelnemèn, een gelijke positie
aan de Italiaansche vloot zal moeten
worden toegekend als aan de Britsche
en Fransche vloten. Deze verklaring in
dezen vorm heeft het karakter van een
positieve opmerking".
Havas maakt hierbij de opmerking, dat
..de gelijke positie" waarvan in deze monde
linge mededeeling sprake is, door Italië niet
wordt opgevat in den zin van een gelijkheid
in tonnage met de patrouilleerende Fran
sche en Britsche oorlogsschepen. Veeleer
gaat het hier om een moreele gelijkheid. In
politieke kringen is men voldaan over den
goeden wil, die van beide zijden betoond is
om uit een situatie te geraken, die voor
allen gevaarlijk had kunnen worden.
Sommige politieke waarnemere te Lon
den, aldus United Press, merken evenwel op.
dat men niet vergeten moet, dat een even-
tueele wijziging van het accoord niet door
Frankrijk en Engeland alleen kan worden
aangebracht. Ook de andere onderteeke
naars, o.a. Rusland, moeten daaraan hun
goedkeuring hechten.
Do vlootbewegingen
Het aantal Britsche oorlogsschepen, 'dat
in (Je Middellandsche Zee zal patrouille-
varen, wordt op 42 geschat. Gisteren zijn
vijf Engelsche torpedobootjagers in de haven
van Algiers binnengeloopen; in Oran vielen
zes Fransche torpedobootjagers binnen.
Tevens zijn twee Fransche kruisere en
zeven torpedobootjagers de Straat van Gi
braltar in Oostelijke richting gepasseerd.
Negrin stelt eischen te Genève
N e g r i n, de Spaansche gedelegeerde te
Genève, heeft in de Volkenbondsvergadering
een redevoering gehouden, met het voorsiel
dat de Spaansche kwestie zal worden gezon
den naar de politieke, de zesde commissio
van de Volkenibondsvergadering voor een
rondig debat Ne gr in verklaarde, dat
Ipanje van den Volkenbond het volgende
verlangen zal:
le. dat de Volkenbond erkennen zal den
aanval, waarvan Spanje het slachtoffer is
van de zijde van Duitschland en Italië;
2e. dat met het oog op deze erkenning de
Volkenbond met den grootst mogelijken
spoed zal nagaan op welke wijze een einde
aan dezen aanval kan worden gemaakt;
3e. dat men zonder eenige boperking aan
de Spaansche regeering zal teruggeven het
recht om vrij zich aan te schaffen al het
oorlogsmateriaal dat de Spaansche regeenng
noodzakelijk acht;
4e. dat de niet-Spaansche strijders uit het
Spaansche grondgebied worden teruggeno
men;
5e. dat de veiligheidsmaatregelen in ae
Middellandsche Zee uitgestrekt zullen wor
den tot Spanje en dat men aan Spanje de
deelneming aan deze maatregelen ver-ze ke
rn zal die wettig aan Spanje toekomen.
D e 1 b o s heeft in zijn redevoering geen
bepaalde voorstellen gedaan en zich ook niet
stellig over de Spaansche wenschen uitge
laten.
De terreur-actie in Palestina
Een Palestijnsche terreur-organisatie, die
zioh de „Zwarte Hand" noemt, en pogingen
aanwendt om rijke Arabieren geld afhandig
te maken, heeft thans een nieuwe methode
gevonden om haar doel te bereiken. Zij
zendt thans pakjes, waarin zich bommen
bevinden, naar Arabieren, die weigeren geld
te storten. Een dergelijk pakket heeft een
aanzienlijk Arabisch koopman uit Jaffa ont
vangen; hem kwam de zending nogal ver
dacht voor en hij ging er mee naar de poli
tie. Toen bleek, dat er drie bommen in zaten.
GANGSTERS-TAFREEL
IN DE HAVEN VAN BREST
Rechtsche Spanjaarden over
rompelen linksche duikboot
Kranig matroos maakte
nog tijdig alarm
Een duikboot van de Valencia-regeering,
die in de haven van Brest gemeerd ligt, in
afwachting van herstellingsarbeid aan een
motor, is Zaterdagavond het tooneel van
een rcchtsch-Spaansche overrompeling ge
weest.
Tegen 12 uur kwam langszij van de C 2
een boot met 12 in burger gekleede perso
nen. Een hunner beweerde de commandant
te zijn van de C 4, een roode duikboot, die
in Leverdon in reparatie is.
De „commandant van de C 4" gaf aan de
bemanning last in een compartiment van
het schip bijeen te blijven, terwijl hijzelf
besprekingen zou voeren met den comman
dant van de C 2.
Een matroos, die de wijk had genomen in
den gevechtstoren, weigerde te gehoorzamen
'Mi doodde een der bezoekers, die hem wilde
dwingen het voorbeeld van zijn kameraden
te volgen. De aanvallers wilden vervolgens,
dreigend met hun revolvers, de bemanning
dwingen in zee te steken onder de vlag van
Franco. De Fransche schildwacht op de
kade had inmiddels den wachtpost van het
Arsenaal gealarmeerd en de aanvallers
vluchtten, waarbij zij den gezagvoerder van
de C 2 en den officier-mecanicien als gijze
laars meenamen.
Hun auto is aangehouden nabij Bordeaux.
In deze auto zaten de commandant van de
C 4, een Franschman, een Spanjaard, die
student zegt te zijn, de beide gijzelaars en
een Spanjaard. Orendain geheeten, die
de vermoedelijke dader is van den aanslag
in Maart j.l. gepleegd aan boord van een
Spaansch regeeringsschip in de haven van
Bayonne. De aan boord van de C 2 gedoode
aanvaller is eveneens een bekend terrorist,
de vermoedelijke dader van een aanslag in
Juni in de haven van Marseille.
Een der gearresteerden is in het bezit ge
vonden van een brief van den kolonel
Troncoso, die het bevel voert over de
rechtsche troepen in Guipuzcoa, waarin de
commandant van de C 2 uitgenoodigd wordt
de duikboot tegen een belooning van 2 mil-
lioen pesetas uit te leveren.
Duitschland houdt groote
manoeuvres
Er worden hooge gasten verwacht
Zondagavond zijn de Duitsche legerma-
noeuvres begonnen, naar men vermoedt de
grootste, welke ooit hebben plaats gehad.
Zooals bekend, zullen de luchtmacht, de
vloot en het leger samenwerken en zullen
de oefeningen voornamelijk in Mecklenburg
en Pommeren gehouden worden. Tot de
autoriteiten, die in den loop van deze week
een bezoek aan de manoeuvres zullen bren
gen, behooren, behalve Mussolini, de
chef van den Britschen generalen staf, sir
Cyrill Deverell, de Italiaansche maar
schalk B a d o g 1 i o en de Hongaarsche mi
nister van Defensie, generaal R d e r, bq-
nevens hun militaire attaché's te Berlijn. De
attaché's van andere landen worden even
wel niet verwacht.
In den loop van den avond werd op de
voornaamste strategische (punten van Ber
lijn het luchtafweergeschut opgesteld, dat
„de vijandelijke vliegers zal moeten verdrij
ven". Van Maandag af zal, zooals reeds ge
meld, de bevolking eveneens bij deze ma
noeuvres betrokken worden. Ook vanavond
is er overal nog druk gespijkerd en geplakt
om de vensters en lichtpunten zoo goed mo
gelijk met zwart papier te bedekken. Er is
zulk een groote vraag naar zwart papier
geweest, dat het nergens meer te krijgen is.
De inwoners van Berlijn zullen nu hun
eersten ..luchtaanval" meemaken, daar, zoo
als bekend, er gedurende den wereldoorlog
geen enkel vijandelijk vliegtuig boven de
Duitsche hoofdstad is verschenen*
Voor dames, heeren en kinderen,
fn wol, zijde en katoea.
SWZWOLSCHE
1895
Hoof Jkanfo
L««« von M
Actieve Vertegenwoordigen Gevraagd
Chineezen ontsnappen aan omsingeling
Twee luchtraids over Nanking
ROOSEVELT HERDENKT
AMERIKA'S GRONDWET
Een spoedig einde der
democratie
Dictatuur vormt bedreiging
voor de beschaving
Ter gelegenheid van het 150-jarig be
staan van de Amerikaansche grondwet
heeft president Roosevelt, staande
aan den voet van het George Washing
ton-monument te Washington, een rede
gehouden, waarin hij waarschuwde te
gen „de toenemende bedreiging, welke
de dictatuur vormt".
Het gevaar, dat wij in een corlog ver
wikkeld zouden worden een gevaar,
dat wij kennen en waarvan wij de
grootte kunnen bepalen aldus de
president zien wij rustig onder het
oog. Doch in veel grooter mate zijn
vooruitzien, verstand en geduld ver-
eischt, om ons te kunnen verweren te
gen den aanval, die door de groeiende
dictatuur-beweging op het moreel van
een democratie gedaan wordt.
Hoe Amerika zichzelf in 1787 bestuurde,
toen onze constitutie tot stand kwam. had
voor Europa geen groote beteekenis. In on
zen tijd echter is het beeld volkomen ver
anderd. Wat wij thans doen, is niet slêch'.s
op de Europeesche naties, doch ook op die
van Amerika en het Verre Oosten van
enormen en onmiddellijken invloed.
Wat dictators bereikten
Wij ontkennen niet, dat de methoden
der dictatuur onverschillig af zij zich
communistisch, dictatoriaal of militair
noemt voor velen in de betreffende
landen materieele voordeelen hebben op
geleverd, welke zij niet hadden kunnen
verkrijgen onder democratische bewinds-
vormen, die zij tot mislukking hebben
gebracht
De werkloosheid is er afgenomen,
maar de oorzaak hiervan is de krank
zinnige fabricage van oorlogsmateriaal.
Er heerscht orde, maar zij wordt ge
handhaafd door vrees en ten koste van
de vryheid en de individueele rechten.
De leiders dezer dictaturen lachen om alle
constituties. Zij verklaren, dat men hun me
thoden zal overnemen en voorspellen een
spoedig einde der democratie in de geheele
wereld.
Maar deze opvattingen en voorspelling
worden door diegenen onder ons van de
hand gewezen, die nog altijd vertrouwen in
de democatie stellen, dat wil zeggen door
de overweldigende meerderheid der naties
van de wereld en de meerderheid van het
menschdom.
De mannen en vrouwen van onzen tijd
zullen niet lijdelijk aan één man of aan één
groep der bevolking het bestuur van hun
land overlaten. Zij zullen op een gegeven
oogenblik staan op hun recht, niet slechts
om te kiezen, wie hen zal besturen, doch
tevens rullen zij eischen, dat periodiek do-ar
vrije verkiezingen deze keuze opnieuw aan
het oordeel des volks onderworpen wordt.
De nieuwe bewindsvormen hebben de we
reld op een punt gebracht, waarop de be
schaving wordt bedreigd. Bewapeningen en
begrootingstekorten nemen hand over hand
toe. De handelsbelemmeringen worden steeds
grooter in aantal en koopvaardijschepen
worden in volle zee bedreigd.
Vrees voor aanvallen, voor Invasie en revo
lutie heecscht in de geheele wereld. Hst
Amerikaansche volk zal dit groeiende ge
vaar echter verre van zijn kusten weten te
houden.
Een man in een glazen huls
De „Völkische Beobachter" neeimt met de
ze philippica van Roosevelt een loopje.
„De president", zoo zegt Hilter's lijforgaan,
„heeft geen reden de dictatoriale methodes te
critiseeren. Van de wetten, die hij den laat-
sten tijd heeft afgekondigd, zijn de meeste
ongrondwettig verklaard. Zijn eigen hoogge
rechtshof schijnt dus geen hooge opvatting
te hebben van den onwrikbaren democraat
Roosevelt En die opvatting is nog ongunsti
ger geworden doordat de president heeft
voorgesteld het Hof te hervormen.
Doordat rijn eigen methodes zoo zeer
dictatuur herinneren, wil hij zijn betrouw-
IN het gebied ten Zuiden van Peiping
hebben de Japansche troepen pogin
gen gedaan, 40.000 Chineesche soldaten
te omsingelen en te ontwapenen. Hun
tegenstanders bleken hun echter te vlug
af te zijn; zij ontkwamen in Z.W. rich
ting. Zij trokken de Tsjoema-rivier over
en hebben in allerijl in het bergachtig
gebied nieuwe loopgraven aangelegd. De
verslagen Chineesche troepen namen
eveneens de vlucht en wel naar 't Zui
den langs de spoorlijn, waar zij door een
Japanschen pantsertrein worden nagezet.
De vlucht van deze 40.000 Chineezen heeft
in Japansche kringen een zekere teleurstel
ling verwekt, daar de Japanners ernaar
streven de Chineesche troepen te vernieti
gen, ten einde de geleidelijke ontwapening
te verkrijgen, die zij noodzakelijk achten
voorde Japansch-Chineesche samenwerking.
Overigens hebben de Japanners kans ge
en nog ongeveer vijftien kilometer in de
richting van het versterkte Pauting op te
rukken. Zij bevinden zich op ruim vijftig
kilometers van deze stad. De Japanners heb
ben hun hoofdkwartier thans te Tsjotsjau
gevestigd.
Chineesche actie bij Shanghai
De Chineesche vliegers hebben opnieuw
vluchten boven Shanghai ondernomen. De
„Idzoemo" was wederom een hunner voor
naamste doeleinden. Het schip werd ook
ditmaal niet getroffen. Een gebouw op twee
honderd meter van het Japansche consulaat
werd in brand geschoten.
In totaal gingen zij vijf maal tot den aan
val over, waarbij brandbommen werden ge
worpen. Verscheiden Britsche gebouwen
zouden geteisterd zijn, o.a. panden van de
Imperial Chemical Industries, de Tobacco
Company. Ook op de kade van de China
Soap Company en de Nanking Bros China
Merchants Company ontstond een groote
brand. Enkele vliegtuigen der Chineezen
vlogen boven het Amerikaansche vlagge-
schip „Augusta" en den Franschen kruiser
„La Motte Piquet". Op laatstgenoemd schip
zou men met het afweergeschut op de vlie
gers geschoten hebben.
Naar 't Japansche persagentschap Domei
bericht, maken de Chineezen aan het front
bij Sjanghai toebereidselen om zioh van de
tweede verdedigingslinie (van Lotien naar
het Noorderstation) naar de derde terug te
trekken. De terugtocht zou reeds in den af-
geloopen nacht zijn begonnen.
Japansche aanvallen op Nanking
Gisteren heeft de Jajpansche luchtmacht
met 46 toestellen een aanval op Nanking
ondernomen, doch slechts omstreeks 20
vliegtuigen bereikten hun doel. Twee der
machines werden tijdens den tocht neerge
schoten.
In totaal zijn twee luchtraids boven Nan
king- uitgevoerd. De eerste maal werden
de vijandelijke toestellen ontvangen meteen
uiterst hevig vuur uit het Chineesche af
weergeschut, terwijl ook de Chineesche toe
stellen, die opgestegen waren om hun tegen
standers te verdrijven, slag leverden. Bij den
eersten aanval hadden de Japansche pilo
ten het met name gemunt op het arsenaal,
het vliegveld, het radiostation en andere
punten van strategische beteekenis. Er wer
den verscheiden bommen geworpen, doch
naar Havas te Sjanghai vernam was de
veroorzaakte schade niet bijzonder groot. In
totaal duurde deze aanval twintig minuten.
In den loop van den middag keerden 23
Japansche toestellen terug. Toen werden
zes projectielen geworpen, waarbij slechts
een doode viel, doch tal van personen wer
den gewond. In de in het Zuiden van de
stad gelegen volkswijken werd volgens de
jongste bijzonderheden een tiental huizen
vernield.
Omtrent de totale verliezen der beldo
luchtmachten loopen de berichten der ipar-
tijen sterk uiteen. De Chineezen zeggen in
een officieele mededeeling, dat hun vlieg
tuigen zes Japansche toestellen hebben
neergehaald terwijl de schade te Nanking
aangericht van geen beteekenis zou zijn.
Voorts zouden twee Chineesche machines
zijn neergeschoten. De Japanners daaren
tegen spreken van een nieuwe poging om
de Chineesche luchtmacht te vernietigen.
De woordvoerder der Japanners te Sjanghai
verklaarde, dat M de 26 Chineesche vliegtui
gen, die opstegen om hun tegenstanders te
verdrijven, werden neergeschoten. De zegs
man noemde de raid op Nanking een der
grootste heldendaden der luchtmacht, welke
de geschiedenis kent. De Japansche vlieg
tuigen zouden op drie na behouden op hun
basis zijn teruggekeerd.
Ook de verbinding tusschen Nanking en j
Sjanghai werd door de Japansche vliegers
onder vuur genomen.
Daarbij ontwikkelde zich boven Tsjing-
kiang een groot luchtgevecht, waaraan door j
de 46 Japansche en 17 Chineesche toestellen
werd deelgenomen. Hoewel de Chineezen
dus verre, in de minderheid waren, legden j
de ipilotcn groote dapperheid aan den dag j
en gelukte het hun twee vijandelijke machi
nes neer te schieten.
Ten slotte wordt van officieele Japansche I
zijde nog medegedeeld, dat in het Noorden
zeven vliegtuigen van het Sjansi-leger ver
nietigd werden.
Wordt de stad ontruimd?
De Japansche autoriteiten hebben aan
alle buitenlanders te Nanking met inbe- 1
grip van de diplomatieke vertegenwoordi-
gers verzocht de stad vóór 21 September
des middags om twaalf uur, te verlaten,
daar Nanking thans „gevaarlijke zóne" ge
worden is.
Een Japansch blad weet te berichten, dat 1
zeker de helft van de bevolking de stad
reeds heeft verlaten, uit vrees voor de lucht
aanvallen. Voorts zouden de hooge functio
narissen de een na den ander Nanking ver
laten om „gezondheidsredenen", zoodat
maarschalk Tsjang Kai Sjek thans heeft
verordend, dat voor den verderen duur van
het conflict geen verloven meer mogen wor
den toegestaan.
Hunnerzijds hebben de Chineesche vlie
gers gistermorgen aanvallen gedaan o.p
Sjanghai.
baarheid als democraat bewijzen door aan
vallen op andere dictaturen.
Wij begrijpen volkomen, aldus besluit het
blad, dat een dictator in Amerkia, gezien
den verwarden toestand, noodzakelijk is.
Wat wij niet begrijpen, is de onoprechtheid
om zichzelf te verdedigen door andere mo
gendheden aan te vallen".
M>£.
De volkenbond en China
De commissie van 23. aan welke de Chi
neesche klacht tegen Japan door den Vol
kenbond is overgedaan, zal Dinsdag te
Genève haar eerste zitting houden. De bij
eenkomst zal in hoofdzaak aan twee vragen
gewijd zijn: i
1. Moeten China en Japan opgeroepen
worden?
2. Moet Duitschland, ofschoon het geen
lid van den Volkenbond is, uitgenoodigd
worden aan de werkzaamheden deel te j
nemen?
Zooalfl men weet, heeft van den beginne
af een niet-lid van den Bond, de Vereenigde
Staten namelijk, zitting gehad in deze com
missie, die op 24 Febr. 1933 werd ingesteld*
Dit is trouwens de voornaamste reden, waar
om men ook het huidige Chineesch-Japan
sche conflict naar de commissie van 23 ver
wezen heeft. Naar het schijnt, is de Ameri
kaansche regeering opnieuw bereid haar
medewerking te verleenen, of althans een:
waarnemer naar de commissie af te vaan
digen.
MUITERIJ IN GEVANGENIS
IN CALIFORNIE
In de staatsgevangenis te Folson (CaU,
waar 2800 veroordeelden zijn gedetineerd,
ie het tot een bloedige muiterij gekomen*
Zeven tot levenslang veroordeelde gevange- i
nen hebben den directeur met lange messen j
bedreigd en ontwapening geëischt van allo
bewakers, alsmede de uitlevering der wa- j
pens. Toen de directeur weigerde op dez» 1
eischen in te gaan, kwam het tot een blo*- I
dig gevecht; de gedetineerden probeerden
de uitgangen te bestormen.
In dit gevecht, dat een half uur duurdé,
werd een bewaker doodgestoken, terwijl
twee gedetineerden werden doodgeschoten*' i
Twee bewakers en vijf gedetineerden waf»
den gewond.
Ten slotte kon de orde worden hersteld. I
1
Reeds 'duizenden slechthoorenden Vinden
baat bij een Siemens „Phonophoor". Ook
voor U hebben wij wellicht een passend
hoortoestel met oor- of beengeleiding.
Vraagt gratis brochure P 54 of demonstraties
19 verschillende toestellen. Billijke prijzen*
N.V. „ALMARA" AfdeeUng „PHONO*
Rokin 86 AMSTERDAM (C.) j
'-^'3 .*>y7-ft iKk
'Door K. NOREL
(30
Buiskes lacht In zijn vuistje. Dat het bericht een schok zou
geven, had hij wel verwacht. Hijzelf was geschrokken toen
iSonoy hem in zijn laatste brief de plannen van Alva had
meegedeeld. Tien ten honderd van elke verkoop van roerend
goed. Het beteekende dat het handeldrijvende Holland
vrijwel de heele huishouding van de Nederlanden zou
moeten betalen en wie weet hoeveel voor de grandes in
Spanje. Het beteekende ook een klap voor de handel. Tien
procent zou men op de prijs moeten leggen, maar dat zou
lang niet altijd lukken; dan tien procent van de winst af.
iWèg de verdiensten! Een ontzaglijke druk zou deze belas
ting op de handel leggen. En natuurlijk zou dit de Holland-
sche kooplui hoog zitten. Want velen hunner waren ge
voeliger voor een greep in hun beurs dan voor een steek in
hun ziel. Die onbewogen bleef bij een brandenden mutserd,
iwaarop een ketter juichend stierf, sprong op het vinketouw
als een vinger naar zijn bezit werd uitgestoken. Natuurlijk,
'deze plannen moesten een schok geven, en Buiskes had
aanstonds toen hij die brief kreeg Sonoy's opvatting ge-!
deeld: Alva kan Oranje nooit beter troeven in handen spe
len dan door deze belastingen.
Maar dat het zóó toe zou gaan, dat het protest zóó
gloeiend en zóó algemeen zou wezen, dat zelfs roomschen
en vijanden van de nieuwe leer voorop gingen bij het ver
zet, en dat een man, zoo loyaal, zoo voorzichtig, en zoo be
vreesd om bij den Landvoogd uit de gunst te raken als
Vesterman, mee durfde klagen, dat had hij niet kunnen
denken.
Aleve!, tot op dit oogenblik Is er nog niet anders dan
boosheid; het protest heeft nog geen richting. Zou hij het
durven wagen om op te wekken tot verzet tegen Alva en
tot steun aan den Prins?
„Wat doen we hier ook met zoo'n vreemde landvoogd,"
roept hij uit. „De man moet naar Spanje terug."
„Weg met Alva, weg met den Spanjooll" brult dadelijk
het opgewonden koor.
Er is geen rem op vandaag. Alles schijnt te barsten van
woede.
„We moeten onze eigen regeerders weer hebben In de
vrije Nederlanden," waagt Buiskes verder.
„Weg met de Spanjaarden,'' galmt het refrein.
Buiskes aarzelt of hij de naam van den Prins zal noemen.
Het mocht eens in verkeerde aarde vallen. Maar daar be
gint Pieter Heynsz. al.
„Oranje moet hier komen!" roept die uit
„Oranje! Oranje! Oranje boven!" dreunt het door de zaal.
Elk stemt mee in, niemand denkt aan een protest.
Zelfs burgemeester Vesterman ergert zich niet.
Even glimlacht Buiskes. Nu hun beurs in het gedrang
komt* nu is plotseling Oranje hug man, Toen het om de
vrijheid van geweten ging, hebben ze geen vinger uitgesto
ken tot hulp van den Prins. Beschaamd moet hij echter be
denken, dat zijn eigen vertrouwen in den Prins ook nog
maar van heel jonge datum is en dat hij zelfs boos op
Oranje geweest is, toen hij meende dat die zijn beurs te na
kwam.
Op weg van de Doelen naar huis komt Buiskes langs de
Kaasmarkt. Er staan groote stapels kaas; de dragers draven
met hun berries; in het waagebouw slingeren de groote
schalen aan de zware evenaars. Verderop knorren varkens
in hun hokken en loeien koeien aan hun ringen.
Er heerscht dezelfde opwinding als in de Doele.
Due d'Alva eischt de tiende penning van elk kaasje, dat
verkocht wordt, van elke koe die naar de slager gaat, en
van elk varken dat een burger in de kuip wil hebben.
Eerst is de Spanjaard aan het moorden geslagen, nu wil
hij het heele volk berooven.
„Weg met Alva! Weg met de Spanjool!" davert het over
de markt.
Er staan rakkers van de schout onder de luifel van de
Waag, maar ze verroeren geen vin.
's Avonds trekt Buiskes er op uit. Zijn eerste bezoek geldt
zijn neef.
„De nieuwe religie mag van mij gestolen worden/' zegt
Jacob Eriksz. ruw, „maar van dien moordenaar en schraper
daar in Brussel moeten we af. Hier is vijfhonderd gulden
voor de expeditie van Oranje".
Dan gaat Buiskes naar Ysbrant Jakobs. Hij teekent voor
driehonderd gulden. Gerrit Eversz. stort net zoo'n som.
Cornelis Jansz. Brouwer opent zijn beurs; Pieter Heynsz.
doei he{, Buiskes komi aan geen deur of hij yindi een har-»
telijke ontvangst en een open beurs. Zelf doet hij duizend
gulden aan Sonoy toekomen.
De brief, die de geldzending begeleidt is uiteraard in op-
gewekten toon gesteld:
„De heele stad is plotseling op de hand van den Prins
en zeer velen gloeien van geestdrift voor de goede zaak.
Als de Prins maar een weinig troepen beschikbaar heeft om
ons te hulp te komen, zoo gaan de poorten voor hem openl
Uw speculatie, edele heer Sonoy, is volledig uitgekomen*
Zulk een effect had ik niet durven verwachten
Na veertien dagen volgt een tweede brief:
„De verontwaardiging over de tiende penning is in heel
Holland algemeen. Steden, die nooit iets voor den Prins ge.
voeld hebben, roepen nu om zijn hulp. Burgers, die hem
voorheen een oproerkraaier noemden, hopen nu op zijn
komst. Hierbij gaat vijfduizend gulden, ingezameld te
Hoorn, Medemblik, en Alkmaar. Ik heb toezeggingen tot
het viervoudige van deze som. indien de Prins een expeditie
naar Holland organiseert. De bijdragen zijn door roomschen
en door onverschilligen in religie-zaken even gul en grif
gegeven en toegezegd als door de Calvinisten. Indien ik U
mag raden, laat dan geen tijd verloren gaan. Thans is de
stemming gunstig. Wie weet hoe spoedig de moed weer zakt.
Want op blijvende geestdrift bij hen. die nu verstoord zijn
ovzr de tiende penning, mogen wij niet rekenen. Tracht den
Prins te overtuigen, edele heer. dat. indien deze gelegenheid
niet wordt benut, zich wellicht nimmer zulk een kans zal
voordoen."
[(Wordt vervolgd.)'
