rcdLOJ)
tfoe,
Hollandse!)
AKKERTJES
VRIJDAG 17 SEPTEMBER 1937
DERDE BLAD PAG. 9
Met de Lichte Brigade in den Achterhoek
De Hettenheuvel het doel
Vorstelijke belangstelling
Blauw heeft pech
Een opgebroken brug en de
gevolgen
Arnhem, 16 September.
De eerste oefendag.
Men kent den algemeenen opzet voor
beide partijen.
Rood. geleid door kolonel Baron
Creutz, vormt de zuidelijke partij, dio
vanuit Arnhem zijn opdracht, zich in het
bezit stellen van het liooge terrein bij den
Hettenheuvel, tracht te vervullen.
Noordelijker, vanuit Doesburg, vangt
Blauw de operaties aan om Rood het in
bezit nemen van den Hettenheuvel te be
letten.
Hier zijn dus twee aanvankelijk even
wijdig opereerende troepenmachten, die
het op hetzelfde object gemunt hebben
en nagenoeg denzelfden afstand hebben
af te leggen.
Het komt er voor een belangrijk deel op
aan, wie in het terrein winnen het geluk
kigst is. Wie daarbij het hardst loopen kan
heeft de beste kansen.
De opstelling
Blauw, dat geleid werd door overste
,v. cL Man de le, zond 1 bataljon wiel
rijders in de richting Babberik en richtte
de eerste Verkenningsafdeeling op Didam.
Het eerste regiment huzaren diende weste
lijk van den Hettenheuvel als reserve, ter
wijl een afdeeling Rijdende Artillerie van
7 Veld deopdracht had zich 2 K.M, oost
van Didam op te stellen, teneinde van
'daaruit de tegenpartij met haar 6 K.M. vèr-
dragend kanonvuur van het doel af te hou
den.
Bij zijn aanval op den Hettenheuvel di
rigeerde Rood het te Huissen over het
pontveer gekomen tweede Reg. Huzaren
over de brug bij Westervoort het terrein in
om te dienen als rechtervleugel. In het
midden kreeg het 3e Bat. wielrijders met
de pantserwagens zijn taak toegewezen en
moest in de richting Duiven gaan. De lin
kerflankdekking werd gevormd door het 2e
Bat, wielrijders, dat dus naast zich had het
le Bat. wielrijders van Blauw.
Precies op tijd werd aan de uitvoe
ring der aan de partijcommandanten
gegeven bevelen begonnen.
Toen we omdat dat het dichtst bij was
het eerst contact zochten met Rood bij
de Westervoortsche bruz waren de Huza
ren hun opmarsch reeds begonnen in het
rustige, mooie oorlogsland, dat net over do
brug begon.
Even verontrustte een vliegtuig bij de
brug dien uittocht. De luchtafweermitrail-
leurs spraken echter even een woordje mee
en na hun ratelen hield het ronken der
lucht verkenners op.
De mannen van het He R. Huzaren
ten deele afkomstig uit Breda, ten decle
uit den Haag waren reeds vroeg in de
kleeren geweest: 3 uur. En dat. nadat den
vorigen dag velen van hen er een marschje
van 50 55 K.M. op hadden zitten. Mannen
en paarden zagen er niettemin uitstekend
uit. Overmorgen, Zaterdag, krijgen zij een
gemakkelijken dag en kunnen dan eens
uitslapen.
Dat vroeg opstaan nu eenmaal bij de ma
noeuvres behoort, toonde
ook H. M. de Koningin
en Prins Bernhard.
De Prins, in de uniform van ritmeester
'der Huzaren, was reeds vroeg in den mor
gen bij Doesburg present om Blauw te zien
opmarcheeren, terwijl we het genoegen had-
RERMANENT DUF
4\aüïdii\ i^hüükcl*
brander» buitengewoon zuinig
(87 °/o nuttige w.rmte).
Sierlijke modellen in prijzen
«en II 63.75 el.
N V HAARDENFABRIEK „DE SCHELDE
Eaaaasa
den te kwart voor 9 de Koningin bij Wes-
torvoort te treffen, waar zij den opmarsch
van de hoofdmacht van Rood gadesloeg.
Hier was ook de commandant der Lichte
Brigade, kolonel v. Voorst tot Voorst,
aanwezig om H. M. te begroeten. Even te
voren hadden de „oorlogscorrespondenten"
kennis met hem kunnen maken. Vroolijk
vonkten zijn heldere lichte oogen, toen hij
vertelde van een „verrassing", die Blauw
wacht.
Spoedig vertrok de Koninklijke stoet
weer; kapitein P. Forbes Wcls, adjunct chef
van den staf der Lichte Brigade, werd toe
gevoegd om onze Landsvrouwe de noodige
toelichting te geven. Gedurende den gehee-
len duur der oefening bleven Koningin en
Prins, die elk op eigen gelegenheid or op
uit togen de Prins gedeeltelijk per auto,
te geraken. Dat kostte tijd en tijd is ook
voor den krijgsman goud.
Dat heeft Blauw ondervonden
Zijn opmarsch werd niet weinig vertraagd
rloor de onbruikbare brug. Deze handicap is
Blauw niet le boven gekomen en Rood
heeft het buitenkansje heel handig benut
Dat zal wel blijken.
Rood rukte met zijn wielrijders van het
centrum snel op naar muiven; voorhoede-
afdeelingen waren reeds spoedig in do rich
ting Didam op verkenning naar Blauw uit.
De vijand werd daar verwacht al was nog
geen enkel bericht ingekomen. Verklaar
baar was dat. na de brugmoeilijkheden,
alleszins.
De roode pantserwagens, die mede den
opmarsch in de richting Didam bescherm
den, hadden het ook niet zwaar en evenmin
de uitgezonden motorpatrouilies die reeds
om kwart over 9 Didam. met zijn stoeren.
vierkanten toren binnenreden, maar geen
vijand die immers was gestuit op de
„missing link" bij Didam kon ontdekken.
Eerst noordelijk van Didam. bij de huurt
schap Loil stuitte men op ©en blauwen
pantserwagen, maar deze maakte ras rechts
omkeert toen Rood er een stukje van 6
Veld tegen in actie bracht.
Berichten wezen uit. dat Blauw zijn
opmarsch nog iets noordelijker had
moeten verleggen en met zijn cavalerie
in de omgeving van Wehl was aange
komen. Het front was dus niet meer
zuid-oostelijk gericht, maar meer ooste
lijk met de kennelijke bedoeling om
van uit Wehl naar het zuiden te zwen
ken en zoo den Hettenheuvel te berei
ken.
Het plaatsje Loil bleek door Blauw bezet,
zoodat Rood zich voorloopig er tevreden
mee moest stellen om zich in den Zuidrand
te nestelen. Als echter de Huzaren van
Blauw oprukken, moet de sectie wielrijders
van Rood teruggaan: die huzaren zijn deel
van ©en regiment, dat er vlak achter zit en
daartegen moet een sectie het maar liever
niet opnemen.
Blauw is hier kennelijk sterker en als we
doorrijden wordt dit vermoeden bevestigd
in Wehl, waar het voorhoede peloton door
trekt met een batterij 6 Veld. Ook de Prins
is hier onder de toeschouwers.
We zijn hier dicht bij
het keerpunt van den strijd.
Op korten afstand stijgt golvend en fraai
begroeid de Hettenheuvel uit het terrein op.
Te paard rijdt de Prins met zijn gevolg
naar het heuvelterrein. Het is vrij zeker
reeds door Rood bereikt, dat met zijn mid
delste colonne om goed 10 uur te Zevenaar
is aangekomen. Blauw was te laat geweest
om bij Didam krachtig aan Rood den voet
dwars te zetten, zoodat Rood zonder veel
moeite het heuvelgebied kon bereiken, dat
beider groen doelwit vormde. Roode wiel
rijders blijken er zich inderdaad te hebben
genesteld in afwachting van de optrekken
de hoofdmacht.
Blauw weet dat bliikbaar nog niet
De marsch over Wehl heeft de troepen
van overste v. d. Mandele niet aan den
Westrand van den Hettenheuvel gebracht,
maar iets ten Noorden daarvan bij het
plaatsje Kil der, waar nu de wielrijders en
het nieuwe motormitrailleurpeloton passee-
ren. De zware mitrailleurs staan bij deze
zeven motoren niet meer op het stuur,
maar op een zijspan op een affuit en wor
den door den man op de duozitting bediend.
Spoedig bemerken de blauwen^ dat
Rood hen voor is. Als ze pogen door te
breken naar het terrein ten westen van
den Hettenheuvel, stuiten ze bij Loon
beek al heel gauw op een sterke afdee
ling roode "pantserwagens. Ook de Wehl-
sche grindweg is door Rood bezet.
Met de Koningin en den Prins zijn we
hier getuigen van de vergeefsche poging
van Blauw, dat met zijn hoofdmacht in
Wehl zit, om tot den Hettenheuvel te na
deren.
Met z'n 2e Bat. wielrijders had Rood over
Zevenaar en Babberik reeds om 11 uur
gedeeltelijk te paard in het terrein. Op
tal van plaatsen werden zij door de talrijke
belangstellenden hartelijk toegejuicht. Niet
het minst de eenvoudige landlieden en
dorpsbewoners in deze streek bleken het 'n
oorreclit te achten van zoo dicht bij en zoo
mgodwongen de vorstelijke personen te
kunnen gadeslaan Het was hun een groote
stille vreugde dat tc mogen doen.
Blauw heeft pech
Reeds in het begin van zijn opmarsch
had Blauw pech.
Zijn weg leidde over Didam. Maar daar
was door den Waterstaat een brug opge
broken en de leider der oefeningen had het
in overeenstemming met de werkelijkheid
geacht geen noodbrug le doen slaan, maar
den commandant van Biauw in de geleopn-
h.oid te stellen op andere wijze tot zijn aoel
Loorbeek aan den voet van den heuvel be
reikt; Blauw kon er dus om twaalf uur niet
meer inkomen, maar moest ondervinden,
dat zijn tegenpartij zich er reeds stevig ge
nesteld had en front heeft gemaakt vanaf
den Hettenheuvel naar het Noord Westen.
Wat een opgebroken brug en een onbe
gaanbare weg al niet voor gevolgen kunnen
hebben!
Blauw is er door den gang van zaken
niet zoo heel mooi voor komen te staan
Rood we kunnen het even later con-
stateeren heeft zijn vleugel west van den
Hettenheuvel in zuidelijke richting al tot
Beek verlengd en voelt er zich. zoo veilig,
dat de aanvoerder. Baron Creutz. er zijn
commandopost reeds heeft gevestigd. Hij
bevestigt het gerucht, dat zijn 3e Bat wiel
rijders den Hettenheuvel bezet heeft. Het 2e
Bat wielrijders is bij Didam gebleven en
heeft er geen blauwen de brug' gezien.
Omtrekkende beweging
Van de aanwezigheid van Blaiuv in Wehl
en Kilder draagt de kolonel kennis. Zijn
besluit is spoedig gpnomen. Het 2e Bat.
wielrijders te Didam krijgt bevel oen aan
val te doen op Wehl. terwijl het 2e Reg.
Huzaren eveneens bevel tot oprukken
krijgt, het 3e Bat. wielrijders zal als ooste
lijke flankdekking optreden. Lukt deze op
zet, dan krijgt Blauw zijn tegenstanders,
die reeds voor hem op den Heuvel zitten
ook in den rug
Dat wordt een mooi moment.
We snorren met onze autobus den Het
tenheuvcl dwars over, rijden over Zeddam
weer naar Kilder en verder om de Roode
Huzaren te zoeken die den aanval op Wehl
zullen uitvoeren. De kolonel v. Voorst staat
er reeds te wachten op het verloop der om
trekkende beweging. Wij wachten niet
Het weer. dat zich den geheelen ochtend
vrij goed gehouden had. wordt helaas min
der en het is in een vrij vinnig regenbuitje,
dat we langs een landweg ten slotte de hu
zaren van Rood zien oprukken. In galop
passeert het regiment den straatweg om
langs een binnenweg den aanval op Wehl
te volvoeren Reeds spoedig zijn ze Kilder
Wehl ligt iets noordelijker genaderd.
Het ziet er voor Blauw daar benauwd
uit Maar weer treedt de tijd op. maar
nu ten gunste van Blauw, De klok na
dert het uur van twee en dan is de
oefening automatisch geëindigd.
Nog eventwee slagen galmen van de
dorpstorens en Blauw is gered uit een doo-
delijke omsingeling door Rood.
Want de situatie was vrijwel niet meer
Ie redden. Wel had overste v. d Mandele
zijn reserve aan huzaren onder majoor van
Diepenhrugge nog opdracht gegeven om den
rechtervleugel van Blauw te komen verster
ken, maar deze opdracht was nog in uit
voering en inmiddels was Blauw tusschen
twee tangen terecht gekomen
En zoo bleven èn de vleugelverlenging
nn Blauw èn de omtrekkende aanval der
Huzaren van Rood in hun ontwikkeling
steken.
Dat was het einde van een interessante
oefening, die een evenwijdigen aanval met
wisselend front te zien gaf
Morgen en Zaterdag wordt een doorloo
pende oefening in hot gebied tusschen Var
seveld en Almen gehouden.
BINNENLAND
Sociaal-democraten en
en ridderorden
Op 31 Augustus van dit jaar zijn ook aan
een achttal leden van de S.D.A.P. ridder
orden toegekend
Geheel nieuw was zulks niet meer, maar
het trok toch de aandacht, vooral omdat het
geen zittende en niet alle aftredende Kamer
leden gold.
Daaruit waren wel enkele conclusies i'e
trekken en de N.R.C. deed het; wist ook mee
te deelen, dat sommiee aftredenden gewei
gerd hadden in aanmerking te komen.
De roode pers vindt deze publicatie blijk
baar niet zeer welvoeglijk, maar knoopt er
twee opmerkingen aan vast. welke de aan
dacht verdienen
Allereerst zegt het blad, dat de toeken
ning niet zonder beteekenis is. want
„zij levert het bewijs, dat. ook naar het
oordeel van de regeering. het lidmaat
schap van de S.D.A.P. iemand niet maakt
tot een minderwaardie of onbetrouwbaar
Nederlander, die in de volksgemeen
schap slechts op de tweede of op de derde
rang zou mogen plaats nemen"
Deze opmerking had wel achterwege kun
nen blijven, want niet de Regeering is in dit
opzicht veranderd, maar de sociaal demo
craten. Ook vroeger zijn meermalen ridder
orden aangehodon doch toen werden ze, al
thans voor weinig jaren, unaniem geweigerd.
Ietwat vreemd is dan ook. dat er opvolgt:
„Wij zijn overigens van meening. dat
men het aan een ieder persoonlijk be
hoort over te laten, of hij al dan niet een
decoratie wil aanvaarden en dat men
ieders overwegingen van persoonlijke of
van principieele aard dient- te eerbiedi
gen. Onderwerpen voor publieke bespre
kingen zijn dit niet".
Men kan de waarheid hiervan toegeven,
doch de roode pers kan in dit opzicht moei
lijk als censor optreden. Want juist in die
kring en in die pers is er vroeger druk over
dit onderwerp gediscussieerd En toen sprak
het blijkbaar niet vanzelf, dat men het aan
ieders persoonlijke meening moest overlaten.
Men make het niet te veel
Prins Bernhard heeft op het jacht ..Piot
Heyn" een kopje of een schoteltje laten
vallen De Prinses heeft gezegd: „Je moet
maar denken, scherven geven geluk".
Prins Bernhard heeft op de Jaarbeurs
een taschje en een vaas voor de Prinses
gekocht, en hij wou het zelf meenemen.
Toen het werd ingepakt, zei hij- „Goed in
pakken hoor, want als het breekt heb ik
nog niets".
Men moet met dergelijke verhalen nu
maar ophouden. Want het is voor de
Prins en Prinses toch zeer onprettig, dat
ze geen woord in het publiek kunnen
zeggen, of het komt in de krant
Zelfs met opschriften als Prins Bern
hard de Eenvoudige!
Spurgeon heeft zijn hoorders eens op
plastische wijze duidelijk gemaakt, dat
Koningin Victoria een rueLsch was van
gelijke beweging als wij. Als H.M. zou
uitglijden en vallen, zou zij evengoed en
op overeenkomstige plaatsen een blauwe
plek krijgeo als iemand van ons.
Wordt het tijd, dat er aan dit woord
van den Engelschen prediker wordt her
innerd? In elk geval, de nuchterheid
van Spurgeon iaat ons beter dan d»-. vlei
taal vau Byzantium.
het
RUBRIEK^
ZATERDAG 18 SEPTEMBER
HILVERSUM I 1875 M. VARA-Uitzending.
10.00—10.20 v.m. en 7.30—8.00 VPRO. 8.00
Gramofoonmuziek. 10.00 Morgenwijding.
10.20 Cor Steyns Accordeonorkest, solisten
en VARA-Orkest. 12.00—1.45 en 2.00 Gra
mofoonmuziek. 3.15 Damcursus. 3.30 Re
portage van Schiphol. 4.00 Herbert Nor
mans Celeste-kwintet. 4.30 Esperanto-uit-
zending. 4.50 Gramofoonmuziek. 5.05 Ver
volg Kwintetconcert. 5.40 Letterkundig
overzicht. 6.00 Orgelspel- 6.30 De Wiele
waal. 7.00 Filmland. 7.30 „Van Gemeente
tot Kerk (Triomf en Nederlaag)", cause
rie. 8.00 Herhaling SOS-Berichten. 8.01
Berichten ANP. VARA-Varia. 8.15 Bonte
Avond m.m.v. het VARA-Orkest, de
Lucky Birds, Fantasia, de Four Keaths
(accordeon) en solisten. 9.30 Radiotooneel.
9.45 Orgelspel. 10.00 Berichten ANP. 10.05
Vervolg Bonte Avond. 11.3012.00 Gra
mofoonmuziek.
HILVERSUM U 301 M. KRO-Uitzending.
8.009.15 en 10.00 Gramofoonmuziek.
11.30 Godsdienstig halfuur. 12.00 Berich
ten. 12.15 KRO-Orkest. (Om 1.00 Gramo
foonmuziek en Postduivenberichten). 2.00
Voor de rijpere jeugd. 2.30 Gramofoon
muziek. 3.00 Kinderuur. 4.00 KRO-Melo-
disten en solist. 4.45 Gramofoonmuziek.
5.45 De KRO-Nachtegaaltjcs. 6.15 Gramo
foonmuziek. 6.20 Journalistiek weekover
zicht 6.45 Gramofoonmuziek. 7.00 Berich
ten. 7.15 „De Meesters van de Nieuwe
"jijden", causerie. 7.35 Actueele aetherflit-
sen. 7.55 „50 Jaar Esperanto", causerie.
8.00 Berichten ANP. Mededeelingen. 8.15
Overpeinzing met muzikale omlijsting
8.35 Gramofoonmuziek. 8.45 KRO-Orkest.
9.30 Gramofoonmuziek 9,45 De KRO-
Melodisten en solist. In de pauze: Causerie
RECHTSCHE
SAMENWERKING
Het anti-coalitie-vuurtje
wordt weer gestookt
Nauwelijks was het gekomen tot d9 vorming
van een kabinet op principieel rechtsche basis
of men begon van vrijzinnige zijde het anti
coalitie-vuurtje weer op oude wijze en f
giek te stoken. Hoe kunnen Rome en Ortho
doxe Protestanten nu samenwerken? heette
het. De geloofsverschillen en programpunten
zijn daardoor immers veel te groot en liggen
veel te ver uiteen
Bij voorbeeld, want men zit dik in dit soort
Al Ge U na lange besprekingen in
rookerige lokalen moe en afgemat
gevoelt, of als Ge U veel le druk
nebt gemaakt, neem dan loch z
"AKKERTJE", dl
dan knapt Ge weer op.
12 stuks 52 ct ZakdoosJe- 3 stuks 20 ct.
over de a.s. modecursus. (Om 10.30 Be
richten ANP. Om 10.40 Internationale
Sportrevue). 11.3012.00 Gramofoon
muziek.
DROITWICH 1500 M. 11.05 Orgel. 11.35 Gra-
mofoon. 12.05 Orkest. 1.20 Toespraak door
President Roosevelt. 1.50 Orkest. 2.20 Gra-
mofoon. 2.50 Orkest en solist. 3.20 Orkest.
4.05 Orgel. 6 40 Orgel. 7.00 Strijktrio en
solisten. 8.20 Orkest en solisten.
RADIO PARIS 1648 M. 7.10, 8.20 en 10.35
Gramofoon. 12.20 Orkest en zang. 2.50,
3.20 en 4.20 Gramofoon. 5.20 Orkest. 7.30
Gramofoon. 7.35 Zang. 8.00 Gramofoon.
8.05 Piano. 8.50 Orkest en koor. 10.50 Gra
mofoon.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 12.20 Gra
mofoon. 12.50 Orkest. 1.30 Omroeporkest.
1.50 Gramofoon. 4.20 Gramofoon. 5.35
Orkest. 6.20 Kamermuziek. 7.20 Zang. 8.20
Orkest. 10.30 Gramofoon.
484 M.: 1.50 Gramofoonmuziek. 2.23
Orkest. 3.05 Gramofoon. 4.20 Orkest. 5.35
Kamermuziek 5.50 Zang. 6.05 Kamer
muziek. 6.35 Piano. 7.20 Gramofoon. 8.20
Orkest. 9.50 Concert. 10.30 Orkest.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. 8.30 Ber-
lijnsch PhiLharmoniscb Orkest. 9.20 Be
richten. 9.35 Cabaret-programma. 10.20
Berichten. 10.50 K. Ristenparts Kamer
orkest. 11.05 Weerbericht. 11.201.15
Rob. Gadens orkest en Waldemar Hasz'
kwintet
argumenten, eischen de anti-revolutionairen
invoering der doodstraf en roomsch-katholie-
ken willen er niets van weten
Is dat geschilpunt nu wel zoo belangrijk,
vraagt de Limb. Koerier? En het blad
antwoordt:
De doodstraf is geen actueel vraagstuk
voor ons land. De anti-revolutionnairen
staan er niet op, dat de mogelijkheid
daarvan op stel en sprong wordt hersteld.
Maar, we duidden het reeds aan, wij ka
tholieken zouden daar principieel ook
geen bezwaar tegen behoeven te maken.
Eenige tijd geleden nog heeft Pater Dr.
Tummers S.J. uit Maastricht voor de Tho
mistische Vereeniging te Utrecht een be
schouwing gehouden over „de rechtmatig
heid der doodstraf" thans als artikel
in de „Studia Catholica" verschenen dat
duidelijk aantoont, hoe volgens katholieke
beginselen de Staat inderdaad in bepaal
de gevallen het recht heeft den misdadiger
van het leven te berooven. En wel, als het
geldt misdrijven, wier natuurlijke strek
king het is, dat de dader zich definitief,
totaal los maakt van iederen rechtsband,
dat hij zich stelt totaal en definitief bui
ten de rechtsorde, buiten de gemeenschap
der rechtsgenooten.
Om enkele voorbeelden te noemen: for-
meele rebellie, hoogverraad, moord.
Men kan daarnaast gaan beredeneeren,
de staat genade kan verleenen en nog ver
der: dat hü niet verplicht is van dit recht
gebruik te maken.
Maar zoo ver gaan de anti-revolution
nairen nu niet.
Het is een verschil van opvatting, maar
mag dat nu reden zijn. om maar nooit meer
aan Christelijke samenwerking te denken?
DE GEVOLGEN VAM EEN FIETSTOCHT
dom G TH. ROTMAN
(Nadruk verboden),
11 ken erncje verder torst men samer.
Een nieuwe bioscoopreclame:
Dit moeilijk werk gaat uiteraard
Met veel voorzichtigheid gepaard.
12. Maar ach wat helpt voorzicnugheid
Als er een fiets doorhenen rijdt;
Het heele kunstwerk wordt verscheurd,
't Is in een oogenblik gebeurd.
(Wordt vervolgd).
v^fcfoopman
MiiiiiiiiiiiiiiiiHii'iiiiullli'Döor K. NORE L
(28
„Van den Prins?" roept Buiskes uit. „Welke Prins?" Hij
.weet heelemaal niet wat hem overkomt vandaag.
„De Prins van Oranje!"
„Wat heeft die met m ij te maken?!"
Hij rekent op uw hulp om in de Nederlanden de religie-
vrijheid te vestigen."
Even licht het in Buiskes' oogen. Zou dan de dag der vrij
heid nu tóch al dagen? Dan schudt hij mistroostig het hoofd,
zijn Hollandsche nuchterheid zegt hem dat dit niet kan.
„Alles is immers verloren," zucht hij. „De Prins is ver
slagen; zijn legers zijn muitend uiteengegaan. Alva is mach
tiger dan ooit. Wat zou de Prins op dit oogenblik kunnen
beginnen?"
„Wat bij de menschen onmogelijk is, is mogelijk bij God,"
zegt Sonoy ernstig.
Buiskes slaat de oogen neer. Daar spreekt hetzelfde
sterke geloof als in het Wilhelmus schitterde: Uw Herder
zal niet slapen, al zijt gij ook verstrooid. Maar zijn koele
verstandsoverwegingen willen toch niet wijken. Menschen
•zullen toch de wagens tegen Alva moeten opnemen. „Waar
zal de Prins soldaten vandaan halen? Zijn geld is op; de
Duitsche vorsten helpen hem niet. De Hugenoten zitten zelf
in de knel. Hoopt hij misschien op Engeland? Koningin
Elisabeth is veel te bang om oorlog met Philips te maken."
„De Nederlanders zullen zichzelf vrij moeten maken.*'
Nu glimlacht Buiskes meewarig. „Een onnoozele hals, die
gelooft dat dat gebeuren zal."
„Dan zijn w ij die onnoozele halzen," constateert Sonoy
even geraakt: „De Prins en ik."
„Excuseer, edele heer," verontschuldigt Buiskes zich.
„Ik heb u niet onaangenaam willen zijn. Maar wanneer u de
stemming onder het volk kende zoudt u anders spreken, ge
loof ik. In '68 heeft de Prins immers ook de verwachte hulp
niet gekregen. En sinds Egmond onthoofd en de Prins ver
slagen is, is de moed er totaal uit. Geen één die een kik
durft te geven, en er zijn zelfs heel velen beslist afSeerig
geworden van eenige strijd. Die helpt ons van de wal in de
sloot, meenen zij; we raken er al erger door in Alva's greep.
Zij oordeelen achteraf, dat de Prins maar nooit met zijn
veldtocht had moeten beginnen, dat de edelen zich in '66
maar stil hadden moeten houden. Zij verwenschen eigenlijk
heel de actie voor vrijheid van religie en vrijheid van
Spanje.*'
„Zè?u hoort daar dus niet bij," onderstelt Sonoy.
De koopman glimlacht.
„Och, dat weet ik eigenlijk zelf niet. Ik zie er zoo weinig
licht in."
„Over die kansen spreken we straks nog wel. Ik mag u
nu misschien wel iets van de plannen van den Prins ver
tellen. Op uw stilzwijgen mag ik toch onvoorwaardelijk re
kenen?"
„Dat zekert" belooft Buiskes.
„Welnu, de Prins wil op Enkhuizen af."
Even staat er verbazing op het gelaat van den reeder; dan
schudt hij het hoofd. „Onmogelijk; hij kan hier nooit komen.
Als hij een leger van dolfijnen had!"
„Hij heeft dolfijnen, de Watergeuzen!"
Buiskes' gezicht verstrakt. Een onprettige herinnering komt
boven.
„Rauw volk," gromt hij.
„Rauw volkmaar trouw volk," merkt Sonoy op. „Er
zitten ruwe gasten onder maar ze hebben ook veel te lijden
gehad. Hoeveel van hen hebben niet vrouw en kinderen
verloren. Hoeveel hebben er zelf niet op de pijnbank ge
legen. En allemaal zijn ze uit huis en hof verjaagd. U bent.
meen ik, niet prettig gestemd geweest, omdat ze wel eens
lading van uw schepen gerequireerd hebben. Maar de kerels
kunnen toch niet van de wind leven. Zij hebben voor de zaak
der vrijheid meer geofferd dan menigeen".
„Misschien heb ik wel wat hard over hen geoordeeld,"
erkent Buiskes.
„De Watergeuzen," gaat Sonoy door, „moeten op Enk
huizen af. Als we Enkhuizen hebben, hebben we de sleutel
van de Zuiderzee en van heel Holland. Maar ze kunnen het
niet alleen redden. Ze moeten hulp krijgen van de wal. Gij
moet hen helpen!"
Buiskes haalt twijfelend de schouders op. „Wat zal ik
helpen? Ik heb een rapier en een ponjaard: dat is al
„Een goed stel hersens en veel invloed ook. Als daar
volharding en geloof in onze zaak bijkomen, dan zijn we een
stuk op streek. Maar die hulp aan de Watergeuzen is een
ding van later zorg. Op dit oogenblik heeft de Prins een
ander verzoek aan u. Hij vraagt uw medewerking aan zijn
zaak, aan ons aller :;aak, door ten bijdrage In geld. In de
eerste plaats van uzelf, dan van de andere kooplui in de
stad; als het kan tevens van die in Medemblik. Hoorn, Edam
en Alkmaar, en daarna wil hij. dat er een beweging onder
het volk gewekt wordt, opdat zij de Watergeuzen helpen,
als die komen."
De reeder wuift afwerend met de hand. „U vraagt nogal
geen kleinigheid. Dit wordt niets, niets! De vurige Geuzen
zijn weg, in ballingschap of gevlucht. Wat er overgebleven
is lauw volk, van mijn slag hij glimlacht of het is
roomsch. Ze voelen niets voor een actie van den Prins na
de mislukkingen van '68. en ze steken er in geen geval geld
in. Van mij kunt u een bijdrage krijgen, niet omdat ik fiducie
in de plannen heb, maar als een soort zoenoffer omdat ik
den Prins zoo verkeerd beoordeeld heb. en als een bewijs van
mijn hoogachting. We moeten hem toch iets teruggeven van
alles wat hij voor de Nederlanden verloren heeft. Maar er
is geen sprake van, dat bij de kooplieden hier geld voor een
veldtocht los te krijgen is. en een volksbeweging te ont
ketenen dat is hersenschimmig. Als Oranje niet met een
overmacht uit Duitschland komen kan daarin gelooft u
zelf niet, vermoed ik dan loopt een nieuwe expeditie net
zoo falikant uit als die van '68. Op Holland moet hij abso
luut niet rekenen
Sonoy hoort de tegenwerpingen rustig aan. „Kent u de
nieuwe plakkaten van Alva al?" vraagt hij. „Ik bedoel die
over de belastingen?"
„Neen, welke zijn die7" informeert Buiskes gretig.
(Wordt vervolgd.)
