In de Vluchtheuvelkerk te Zetten
DONDERDAG 16 SEPTEMBER 1937
DERDE BEAD PAG. 9
Met de Lichte Brigade in den Achterhoek
De strijd om den
Hettenheuvel
Evenwijdige vervolging
Oefening van den
tweeden dag
Arnhem, 16 September,
/ANMORGEN zijn de partijen Rood
l en Blauw tegen elkaar in het krijt
getreden: gezamenlijk 4000 man en 1000
paarden met de noodige artilleristische
en andere technische toerusting.
Men denke over dit laatste niet gering.
Elk der partij commandanten staat met de
tonder hem geplaatste onderdeelen in telefo
nische verbinding. Voor de berichtgeving
hebben menschen en zaken een schuilnaam
gekregen. Ieder heeft ook z'n eigen code met
pleutelwoord.
Voor den vliegdienst is Voorts de betee-
kenis der seinen bepaald, zoowel voor de
E.g. U-lappen, waarmee «vanaf den grond
Jiaar de vliegers geseind wordt, als voor de
seinen, die vanuit de lucht met seinpistolen
en seinhoorns naar beneden gegeven worden
Rook en sterren in onderscheiden aantal
hebben voor elke partij een eigen beteekenis.
iVan elkaar weet men niets. Ook voor den
radiodienst zijn de noodige gegevens vast
gesteld.
Men herinnert zich hoe in den namiddag
Van 15 September de toestand geworden is,
padat partijen in de uitgangsstellingen wa
ren aangekomen.
Aangenomen wordt, 3at dé voorhoede
van een Roode, oost van den IJssel in
zuidelijke richting in opmarsch zijnde
strijdmacht, door Blauwe strijdkrachten:
tot staan is gebracht aan het Twent-
sche Kanaal, noord van de lijn Zutphen
Lochean,
Pogingien van Rood om op verschillende
jpunten dit Kanaal te overschrijden, wee
fden door Blauw verijdeld.
Blauwe lichte troepen waren dien dag
iWesi van den IJssel in voeling met Roode
Jicht o troepen ter (hoogte van .Voorst en
Loenem
De Blauwe hoofdmacht heeft zich, onder
achterlating van lichte troepen, in den
toaabt naar het zuiden terugge trokken tot
van de brug bij Westervoort, teneinde die
open te houden voor de hoofdmacht. Van
uit Westervoort, waar de wielrijders inmid
dels tussohen IJssel en Rijn een bruggen
hoofd NieuwgraafDuivenLoo hadden in
gericht, moest bij het aanbreken van den
dag de evenwijdige vervolging van de tegen
partij worden ingezet. De eerste patrouilles
konden te 8.25 uur de lijn van het bruggen
hoofd overschrijden, de voorhoede volgde
een uut later,
Tusschen belde partijen in ligt de
Hettenheuvel en nu heeft Rood de op
dracht om met de wielrijders zich ten
spoedigste in het bezit daarvan te stel
len en van daaruit 's vijands verderen
terugtooht in Z. richting te beletten.
Blauw daarentegen ontving het bevel
om te beletten, dat de tegenpartij be?At
neemt van den de omgeving beheerscheri
de n Hettenheuvel en Rood over den IJssel
of tegen den Rijn terug te werpen.
Over het verloop der oefening morgen
nader,
Als tweede oefening van de Lichte
Brigade zullon op 17 en 18 September onder
deelen van deze brigade als Roode (Zuid-)
partij optreden tegen de overige onderdeelen
van die brigade, die de Blauwe (Noord-)
(partij zullen vormen.
De Roode lichte troepen, onder com
mando van den luit.-kol. H, C van dor
Bij 1, commandant van het R.W.,worden ge
vormd o.m. door twee bataljons wielrijders,
het lie Reg. Huzaren, de He afd. van K.R.A.
Blauw, onder commando van den Cav.C.
(den luit.-kol. v. Diepenbrugge) wordt
gevormd door één bataljon wielrijders, hot
Ie Reg. Huzaren, de IVe Verkenningsafdee-
ling, het 8e Eskadron .Wielrijders en één
batterij van het K.R.A.
De oefening vangt aan op 17 September te
8.30 en duurt voort tot 18 September onge
veer 12 uur middag.
Het is te voorzien, dat het treffen tus
schen de beide partijen op 17 September zal
plaats vinden allereerst in de omgeving van
Doetinchem en Varsseveld, later wellicht in
de omgeving van Zelhem en Hengelo (even
tueel ook Vorden).
Op Maandag 20 September houdt de Bri
gade haar derde groote oefennig en wel in
de omgeving yan Lochem, Diepenheim en
Marketen
De oefeningen' Van' 'de Lichte Brigade
werden van moigen bijgewoond door H. M.
de Koningin, die om kwart voor 9 aan de
brug bij Westenvoort verscheen en daar
het voorbijtrekken der roode troepen gade
sloeg. Kapitein Forbes JVels, adj. chef van
Terrein, van oefening op '16 September,
Jn dê lijn Lichtenvoorde—Doetinchem^
De lichte troepen van Blauw, die, onder
jcommarado van ovenste v. d. Mandele,
(west van den IJssel opereerden, kregen
bevel terug te trekken op Doesburg, tea
ieinde van daaruit den westelijken vleugel
van Blauw te dekken, De brug over den
ftJssel daar, is na den overgang vernield.
Vanmorgen te 7 uur ontving de comman
dant bericht, dat Roode lichte troepen den
Rijn bij Westervoort (hebben overschreden
en zioh in het bezit hebben gesteld, yan
Duiven.
Want aari Rood was het retireeren van
[Blauw aan heit Twentekanaal niet ontgaan.
Kolonel Baron Creutz, die zioh met
zijn lichte troepen in de buurt van Beek
bergen bevond, kreeg 's nachts de opdracht
voorwaarts te gaan. Aan zijn weirijders,
'die te Woeste Hoeve zich bevoaden, werd
gelast zich ten spoedigste meester te maken
den Staf der Lichte Brigade diende H. M.
van voorlichting.
Prins Bernhard was nog vroeger op het
pad. Reeds om kwart voor 8 was hij aan
de Schipbrug te Doesburg en sloeg daar
het manoeuvrebedrijf gade.
KENT U
al HYGIDENT
de nieuwe, zelfwerkende, Kunsf»
gebit-reiniger? Maakt ZONDER
BORSTELEN Uw plaat en gebit
weer ols nieuw en verwijdert
olie vlekken. Prijs normale fla
con 45 ets., extra groote flacon
85 ets. Koop nog heden HY
GIDENT bij Uw Apoth. of Drog.
ONDERWIJS
EN OPVOEDING
ONDER WIJ SBEN OEMIN GEN
Oldeboom. Ohx. School. Tot kw. m. a.:
Mej. G. v. d. Meulen van Sneek kw. m. a.
te Terzooi.
Slikkerveer. Chr. School. Tot kw. m.
a.: de heer B. Goudriaan te Ridderkerk.
Win terswij k. Ambachtsschool. Tot direc
teur: de heer L. Boogert, Jeeraar Am
bachtsschool te Dordrecht.
DE VRAAG EN HET AANBOD
Voor de betrekking van onderwijzer aan de
Chr. School te Numansdorp hebben zich
ruim 500 solliciatnten aangemeld.
INSPECTIE C.V.O.
De heer M. W. B o s te Arnhem heeft we
gens drukke werkzaamheden ontslag ge
vraagd als inspecteur In de inspectie Gel
derland. Voorloopig neemt de heer C.
Zijderveld het inspectoraat van dit res-
Om gezondheidsredenen moest ook de heer
D. J. Leverman te Groningen zijn
als inspecteur in Groningen (stad) en
Noord-Drenthe neerleggen.
S.O.S. is een jaar geleden aan de Chr. school
te Wemeldinge (Zeeland) een klas voor lig
plaats-onderwijs geopend.
Deze is reeds zoodanig uitgegroeid en
wordt ook door leerlingen, aan den wal ge
huisvest, zóó druk bezocht, dat het plan in
plaats een continuschool met verkort
driejarig leerplan te stichten, thans wordt
uitgevoerd en de opening dezer school bin
nenkort mag worden tegemoet gezien.
De minder gunstige financïeele en econo
mische omstandigheden, waaronder zeer vele
gezinnen in de laatste jaren ten gevolge van
de wereldcrisis hebben verkeerd en in vele ge
vallen nog verkeeren, hebben bij breede la
gen van ons volk de oogen geopend voor de
noodzakelijkheid van een goede opleiding van
de jeugd voor de taak, welke haar later wacht.
In tijden als wy thans beleven moet het van
groot belang worden geacht, dat de huis
vrouw geleerd heeft haar some zeer beschei
den inkomsten op de meest doeltreffende
wy'ze voor haar gezin te besteden, hetzij door
het zelf vervaardigen en verstelfen van klee-
dingstukken, hetzij door de keuze en het he-
reiden van de minst kostbare spijzen met een
behoorlijk voedingsgehalte. De vorming tot
dienstbode is een belangrijk middel om het
nog bestaand tekort aan Nederlandsche
dienstmeisjes te bestrijden.
Voor dit tweeledig doel wordt hier te lande
opgeleid aan de Nijverheidsscholen voor meis
jes, waarvan de twee-jarige primaire oplei
ding openstaat voor meisjes, die by den aan
vang van het schooljaar tenminste 12 jaar en
maanden oud zyn en voldoend lager onder
wijs hebben genoten of den leeftijd van 12
jaar hebben bereikt en een bewijs overleggen,
dat zij hët zevende leerbaar van een lagere
school n\et vrucht hebben doorloopen.
Dezer dagen is door de Kroon goedgekeurd
de oprichting en instandhouding van een Chr.
Landbouwhuishoudschool te Grootegast,
van een nijverheidsschool voor meisjes te
Ti el, uitgaande van het Departement Tiel
van het Nut en van een R. K. Huishoudschool
te W a a 1 w ij k. Zooals uit deze gegevens
blijkt wordt bij het verleenen van rijks
subsidie aan. nieuwe scholen op dit gebied
rekening gehouden met het bijzondere karak
ter van het onderwijs, waaraan een bepaalde
plaats of streek, gelet op den aard en de
Godsdienstige gezindheid van de bevolking,
speciaal behoefte heeft, terwijl tevens wordt
nagegaan, of de plaats waar de school zal
worden gevestigd, zoodanig centraal is gele
gen, dat het onderwijs ook voor de bevolking
uit de omgeving van nut kan zyn.
Examens
Levensverzekering-Maatschappij
CONFIDENTIE NV.
n h a sr e. Ga-
rroitede en J.
z(jn af-
Sohoonschry ven M. O, *3-G r
slaagd mej. G. Venachoi r te
Vermeeren te Eindhoven. De
geloopen.
Stuurlieden! 'a-G r aT e n h a g e. Geslaagd:
voor lsten stuurman groote atoomvaart: J.
Boersma, en voor 3de stuurman groote atoom-
vaart- R. F. Halkema.
's-Gr raven hag e. Geslaagd voor machlnls-
ten-dlploma B: J. Barnardus te Groningen, A.
W. van den Berg te Oasterbeek.
Voor het theoretische gedeelte van diploma
B: W. J. van eken Boer te Rotterdam.
e. 2e deel: Mr. J.
Afscheid van Dr J. Lammerts
van Bueren
Het werk uit gehoorzaam
heid des geloof s
Van strijd en zegen
IN de Vluchtheuvelkerk' te Zetten, 't
centrale (punt van de Heldringge
stichten, stond hij gistermiddag voor 't
laatst ala predikant-directeur, op den
kansel.
Het afscheid van Dr. J, Lammerts
yan Bueren.
Men zou hem de 65 jaren nog niet
geven, zelfs nu niet, nu, na een ernstige
ziekte yan lange maanden, gepaard
gaande met zeer ingrijpende operaties,
zijn gestalte meer gebogen is geworden
en zijn gelaat verouderd*
Zijn stem is nog als van metaal en
zijn prachtig gestyleerd woord verraadt
nog niet den man in den avond van zijn
leven.
Uit dé vriendelijke oogen spreekt 'een
scherpe blik en de gelaatstrekken verraden
direct den man, die weet wat hij wil. Ook
nu weer, als hij met enkele forsche trekken
het wezen en de toekomst van zijn levens
werk teekent. Tot dit werk in te gaan was
een zegen, doch het beteekende een offer
voor een man als deze.
Men denke 't zich slechts 'n oogenblik in.
Predikant geweest in Rotterdam, waar het
drukke leven doordrong tot in zijn studeer
kamer. Vier jaren. Dan naar Amsterdam,
waar de Ned .Herv. Kerk hem herhaaldelijk
riep. Negen jaar. En niet predikant alleen
des Zondags in de preek, maar zoo, dat de
polsslag van het bruisende leven van de
wereldstad hem door de aderen sloeg. Mid
den er in!
Dan komt Zetten. Zie, zei hij gister, kunt
ge niet begrijpen, dat het verzet in mij op
kwam: Moet ik daar nu heen? Eerst mat,
hij bedankte, dpch toen Zetten opnieuw riep
werd het hem duidelijk: Gij moet er heen!
Hij ging en gister, na 23 jaar van grool-
schen zwaren leidersarbeid, zei hij: Nu weet
ik het: ik moest er heen.
Maar hij is nog niet aan den afgang van
het leven. Hij voelt, dat het komt, en voor
het zoover is,
toont hij de zieleadel en de hooge ambts
opvatting, dat hij heengaat, voordat een
gebroken man torsen zal de last van
't levenswerk van Heldring en Pierson*
Daarom gaat Ds Lammerts van Bueren
heenl
In de Vluchtheuvelkerk
In de Vluchtheuvelkerk stond hij gisteren
voor het laatst als predikant-directeur op
den kansel.
Aan den voet van dien kansel zaten, be
halve het bestuur van de Heldringstichtin
gen, dat geheel vertegenwoordigd was, tal
van burgerlijke en kerkelijke autoriteiten
van wie we noemen de heeren dr. P. S m i t
te Heumen, president van de Alg. Synode
der Ned. Herv. Kerk; mr H. de B i e, kin
derrechter te Rotterdam; Dr. P. B i e r e n s
de Haan te Driebergen, psychiater van -Je
stichtingen; A. J. d a Cos ta te Amsterdam,
namens den Centr. Bond van Chr. Philantro
pische stichtingen; A. D. P. V. v. Lö ben-
Seis te Arnhem; J. A. 't Hart, vertegen
woordiger van den Minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen; Baron van
Lecwe van Aduard, burgemeester van
Valburg en vele anderen, wien door den
scheidenden directeur een sober, maar harte
lijk welkom werd toegeroepen.
Telegrammen van verhindering waren in
gekomen van de ministers van Justitie en
Ónderwijs en den Commissaris van H.M. de
Koningin in Gelderland, mr S. Baron van
Heemstra.
Het afscheidswoord
Nadat bij de opening het loflied Gezang 2
vers 1 gezongen was, srak Dr. Lammerts
van Bueren zijn afscheidswoord, dat ge
speend aan elke sentimentaliteit, was ver
bonden aan het woord: „Gij hebt mij ver
blijd Heere, door Uwe daden". Ps. 92I*
Niet wat de mensch doet, aldus spr.,
heeft waarde, maar wat de mensch ziet
van Gods daden, dat is belangrijk. Moe
ten we het werk, dat hier geschiedt' zien
als een initiatief van Ds Heldring? We
zouden hem tekort doen indien we dat
deden. Waarde heeft niet, wat de mensch
uitdenkt, maar wat God door hem doet.
Wat de mensch maakt naar het voor
beeld, dat op den berg getoond is. Zoo
hebben we te zien 't werk van Heldring
en Pierson, die 't werk verrichtten dat
geboren was uit de gehoorzaamheid des
geloofs.
Het werk van de stichtingen werd door
spr. als tweeledig gekarakteriseerd: getui
gen en redden. Getuigen voor de waarde van
het gezin, als de grondpeiler voor het maat
schappelijk leven en voor de hooge roeping
en de gaafheid van de vrouw.
Spr. heeft Zetten nooit als z ij n werk be
schouwd. Een vaste organisatievorm heeft
hij het niet opgelegd, omdat dit leidt tol
verschrompeling.
Bij het afscheid van Heldring waren
er 2100 gevallen behandeld, bij Piersons
'D&fiecfsiisvcute&c
en met hem de schoonmaak
hèengaan na 37 jaren 8600 en nu na 23
jaren 14 400. Innerlijk is er deze groei,
dat de afstand tusschen verpl^genden en
verpleegden kleiner is geworden, en ook
het samenwerken met den psychiater,
Ook moet de opleiding grondig verzorgd.
Spr. wees in dit verband op de eigenaardige
combinatie van de inrichtingen met de op
leidingsscholen, waaraan in de toekomst
ook nog veel werk zal zijn.
Zoo heeft het Zettensche complex een
mysterieuse kracht in zich, die het afscheid
moeilijk maakt
Een werk van 40 jaren
Vandaag sluit het werk vam 40 jaren af,
dat in dienst stond van Kerk en Inwendige
Zending. Spr. memoreerde zijn arbeid te
Bunnik (1S97), te Rotterdam (1901) en Am
sterdam (1905) en toen Zetten (1914). Bo
ven dit alles kon gescheven worden „Van
strijd en zegen". Met weemoed gedacht spr.
zijn vrouw, wiens dood de schaduw van zijn
leven werd en langs wier graf hij nooit gaat
zonder groote ontroering.
Dank bracht spr. aan bestuur en alle me
dewerkers.
Spr.'s heele leven is samen te vatten In
dit woord van Chrysostomus, waarmede spr.
ook zijn eerste gemeente verliet, en dat nu,
dieper en gerijpt, maar met volle warmte
intonatie kan worden getuigd: „God zij voor
alle (üngen geloofd". Gezongen werd Psalm
72 vers 11,
Groote waardoerlna
Een lange rij van sprekers heeft, toen
Dr. Lammerts van Bueren den kansel
verlaten had, dezen beklommen, om U
getuigen van groote waardeering voor
het werk dat in den loop der jaren werd
verricht,
Ds. G. Mansveld, vooreitter van het
bestuur, eens collega van den president
directeur te Amsterdam, zeide naar een ty
pische Amsterdamsche uitdrukking, dat
het bestuur hier uitzegent Zoo waardeert
men in de hoofdstad het werk. Zoo ook
hier: de 40-jarige ambtsdienst werd me'
eere vervuld en ge gaat niet heen zonder
be,geerd te zijn. Ge hebt veel gewerkt en
zelfs in den laatsten tijd werd nog een groo.
te verandering en vereenvoudiging aange
bracht, die, naar we hopen, vrucht zal af
werpen
Dr. P. Smit, president van de Synode
der Ned. Herv. Kerk, getuigde van de bete
kenis die het werk van Dr. Lammerts vou
Bueren voor de Ned. Herv. Kerk heeft ge
had.
Ds. H. P i e r s o n, te Ressen, soon van Dr
H. Pierson, sprak woorden van waarde-ering
namens het Classicaal Bestuur van Nijra*
gen.
De heer J. A. 't Hart sprak namens het
Departement van Onderwijs over Je bete®
keni8volle plaats die het werk van de stich
ting had voor Lager, Middelbaar- en Nuvar
heidsonderwijs. Dr. Lammerts van Bueren
gaf zich ook daaraan met hart en ziel
Voorts werd het woord gevoerd door der
burgemeester van Va'burg, namen«
de burgerlijke overheid en door de heerm
A J. daCosta namens den Centr. Bond
van Chr. Phil. Inr., J. N. v. Munster te
Arnhem, namens de Ned. Middernachtzen-
dingsvereeniging; Dr. W. J. M. Engel-
berts, namens het ministerie van Predi
kanten te Amsterdam; Dr. Bierens de
Haan, als psychiater der stichtingen;
N o o r d a m, dir. van Valkenheide, na
mens de Vereen, van Directeuren van Op
voedingsgestichten en Ds. E. O. H e 1 d r i n g,
directeur der stichtingen, namens allen. De-
Catharijnesingel 48
Actieve Vertegenwoordigers gevraagd.
VRIJDAG 17 SEPTEMBER
HILVERSUM I 1875 M. 8.00 VARA. 10.00
VPRO. 10.20 VARA. 12.00 AVRO. 4.00
VARA. 7.30 VPRO. 9.00 VARA. 10.40
VPRO. 11.00 VARA. 8.00 Gramofoonpla-
ten. 10.00 Morgenwijding. 19.20 Declama
tie. 10.40 Orgelspel. 11-10 Vervolg decla
matie. 11.30 Gramofoonmuziek. 12.00
Kovacs La jas' orkest en gramofoon
muziek. 2.00 Causerie „Groote zangers uit
het verleden" (met gr.pl.). 2.45 Orgelspel.
3.15 AVRO-Dansorkest. 4.00 Grammofoon
platen. 5.05 Voor de kinderen. 5.30 Gra
mofoonmuziek. 6.00 De Lucky Birds, en
solist. 6.30 Politiek radiojournaal. 6.50
Gramofoonmuziek. 7.00 „De opbouw van
Drente", causerie. 7.20 Gramofoonmuziek.
7.25 Berichten ANP. 7.30 Berichten V.G.P.
7.35 „Laat Uw kinderen niet zonder gods
dienst opgroeien", causerie. 8.00 Piano-
voordracht. 8.30 „De Statenbijbel", cause
rie. 9.00 The Kilima Hawaians, en piano.
9.30 Gramofoonmuziek. 10.00 „Fantasia".
10.30 Berichten ANP. 10.40 Avondwijding.
11.00 Jazzmuziek (gr.pl.). 11.3012.00
Gramofoonmuziek.
HILVERSUM H 301 M. Algem. Programma,
verzorgd door de KRO. 8.00—9.15 en 10.00
Grammofoonplaten. 11.30 Bijbelsche cause
rie. 12.00 Berichten. 12.15 Gramofoonpla-
ten. 1.15 KRO-Melodisten, solist, en gra
mofoonmuziek. 3.00 Orgelconcert. 4.00
Gramofoonplaten. 5.00 KRO-Orkest. 6.00
Land- en tuinbouwcauserie. 6.20 Vervolg
KRO-Orkest. 7.00 Berichten. 7.15 Causerie
„De KRO-Luchtlijm". 7.35 Musica Catho
lic a8.00 Berichten ANP. 8.15 De Lecua-
na Cuban Boys. 9.00 KRO-Kamerorkest.
9.45 Gramofoonmuziek. 11.00 De KRO-
Melodisten, en solist. 10.30 Berichten ANP.
10.40 De KRO-Boys, en solist., 11.15—12.00
Gramofoonmuziek
DROITWICH 1500 M. 11.20 Gramofoon. 12.05
Bariton en orgel. 1.35 Kwintetconcert. 2.20
Gramofoon. 3.05 Piano. 4.50 Gramofoon.
5.20 Octet en solist. 6.45 Orgel. 7.50 Relais
uit Amerika. 9.20 Orkest en solisten. 10.00
Berichten. 10.20 „The bible in stone", cau
serie.
RADIO PARIS 1648 M. 7.10, 8.20 en 10.35 en
12.50 Gramofoon. 1.35 Zang. 2.05 Gramo
foon. 4.20 Kamermuziek. 5.50 Gramofoon.
6.05 Piano. 7.20 Gramofoon. 7.35 Piano.
8.05 Zang. 8.50 Oude muziek. 9.20 Geva
rieerd programma.
KEULEN 456 M. 12.20 Orkest. 2.35 Concert,
4.20 Amusementsorkest. 5.40 Piano en kla
rinet. 7.20 Omroeporkest en solisten. 9.35
Solistenconcert.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 12.20 Gra
mofoon. 12.50 Orkest. 6.20 Kamermuziek.
7.20 Gramofoon. 8.20 Orkest. 9.20 Concert.
484 M.: 12.20 Gramofoon. 12.50 Orkest.
1.30 Orkest. 1.50 Zang. 2.00—2.20 Gramo
foon. 5.20 Accordeomnuziek. 5.40 Decla
matie en gramofoon. 6.006.35 Gramo
foon. 6.50 Piano. 7.35 Zang. 8.20 Omroep
orkest en solisten.
DEUTSCHLANDSENDER 1571 M. 8 30
Weenseh programma. 9.35 Orkest en solis
ten. 10.50—12.20 Orkest.
ze laatste spreker bood een knielbank aan.'
voor het gebruik bij volwassen-doop. Toe
gezongen werd de zegenbede uit Ps. 134.
Toen beklom Dr. Lammerts van Bueren'
nog eenmaal den kansel, dankte met enkel»
forsche woorden en eind'gde met het biddoii
va<n het „Onze Vader".
Heden heeft de scheidende directeur nog
maals in de Vluchtheuvelkerk afscheid gai
nomen van alle medewerkers op de stich
ting.
Wij vernemen dat Dr. L. v. B. voorloopig
de stichtingen nog blijft dienen met het ge
ven yan enkele uren godsdienst-oud rwijs
per week: zulks om de taak van den tijde-
lijk-president-directeur Ds. E. O. Heldring
te verlichten.
(27
Aan heï slof wendt Oranje zich tot de Nederlanders" als
toen vader tot zijn kinderen: „Oorlof mijn arme schapen,
idie zijt in grooten nood". Hij bemoedigt ze: „Uw Herder,
Zal niet slapen al zijt gij nu verstrooid". En hij wijst ze de
eenige uitweg, die in deze nacht-donkere tijden .te wijzen
ïs, de weg naar boven: „Tot God wilt u begeven, zijn heil
zaam woord neemt aan, en een vroom Christen-leven, want
't is hier haast gedaan"*
Buïskes leest het lied nog eens en nog eens. Hij drinkt
<3e woorden in. Dan slaat hij met zijn vuist tegen zijn voor*
hoofd.
Buiskes, Buiskes, hoe heb jij over Oranje durven denken?
Je meende boven hem te staan, beter te zijn dan hij, dap
perder, gelooviger! Je kunt in zijn schaduw niet verkeeren,
je bent laf, je geloof is een vlaswiek. Je hebt je van de
Geuzen afgewend, omdat je bang was voor je lijf en je
'goed, en omdat je meende dat je beter was dan de menschen,
die zich tytmidden van hun ellende en ontbering en in de
hardheid van de strijd misschien een oogenblik vergeten
hadden. Dat meende jij, die niets geleden hebt, die niet eens
bedreigd zijt, die de verzekering zwart op wit in je kast
had, dat geen haar van je hoofd gekrenkt zou worden.
Je hebt haat tegen Oranje opgevat om die paar onnoozele
vat^n haring, omdat je van je groote rijkdom een weinig af
moest staan voor de goede zaak. Je hebt Oranje een poli
tiek avonturier durven noemen, maar je bent zelf een spe
culant geweest op de nood en het lijden van anderen. Jij
bent een materialist, Buiskes, en Oranje is een vaderlander,
die zijn goed en zijn leven geeft voor de vrijheid en het wel
zijn van de Nederlanden. Oranje is een Christen, die wil
lijden en sterven voor de zaak des Heeren, Oranje is een
kind van God en jij
Het is al donker geworden in het reederskantoor als
Buiskes eindelijk opstaat. Hij vouwt het papier zorgvuldig
samen, bergt het behoedzaam in de plooien van zijn mantel
en gaat nu snel naar huis.
„Wil je eens wat zien, vrouw?" vraagt hij In de kamer.
Anna is blij verrast. De toen van die vraag is anders dan
ze de laatste tijd van haar man gehoord heeft. Daarin klinkt
berouw, deemoed, maar ook vreugde.
Ze neemt de mare aan en spelt de woorden. Dan spreken
ze lang. Buiskes heeft zelfverwijt, maar op het laatst wint
het de blijdschap.
Ik geloof dat ik mijn man weer terug heb, zingt het ïn
Anna als ze laat hun legerstede opzoeken.
Ze heeft gelijk. Het Wilhelmus heeft Buiskes over zijn
laatste twijfel heen geholpen. Het heeft een strijd van maan
den in zijn hart bslist. Buiskes wordt weer de Geus, die hij
tevoren geweest is; de man die onbevreesd voor de nieuwe
religie heeft gekozen; de vereerder van den Prins. En die
vereering is nu, nu hij Oranje in al zijn grootheid en in zijn
diep geloof heeft leeren kennen, nog veel inniger en dieper
dan ze voorheen zijn kon.
Anna heeft haar ouden Pieter weer; de klerken op het
kantoor hun vroeger^i baas; Buiskes zelf zijn evenwicht en
zekerheid, zijn geloof en zijn hoop.
Maar die hoop wordt op een zware proef gesteld als het
met den veldtocht van Oranje van kwaad tot erger verloopt,
als diens legers versmelten en hijzelf ver weg moet vluchten
naar Frankrijk, als Alva met harde hand onbeperkt en on
bedreigd heerscht in de Nederlanden.
Dan komen er nog wel eens tijden van moedeloosheid
en legt zijn geloof het wel eens af tegen een al te nuchter
inzicht. Deze dingen leeren Buiskes dat de strijd om de vrij
heid zwaar, wanhopig zijn zal en dat het nog vele jaren
zal moeten duren aleer er redding uit het Spaansche dienst
huis daagt. Maar hij weet ook, dat 's Prinsen moed nooit
wijken, dat zijn geloof nooit wankelen zal.
HOOFDSTUK XV
Op een avond dat Buiskes en zijn vrouw samen In hun
kamer zitten, kondigt de dienstmaagd bezoek aan. „Een
zeeman," zegt ze. „Ik denk een Duitscher. Hij wou Herr
Buiskes spreken."
Buiskes gaat naar de deur. „Wat had je, schipper?"
„Briefe, Herr Buiskes."
„Die hooren anders op 't kantoor."
„Ze zijn aan u in persoon geadresseerd." De man doet
een stap nader en fluistert: ..Ze komen van vrienden."
„Kom binnen," noodt Buiskes.
Samen gaan ze de kamer binnen.
„Schipper Müller." zegt Buiskes tegen zijn vrouw, en hij
wijst den vreemdeling een stoel. Maar deze loopt eerst op
de reedersvrouw toe om haar te begroeten.
Buiskes verwondert zich; het zeevolk houdt zich met zulke
plichtplegingen doorgaans niet op, en zijn verwondering
klimt als hij op de buiging van den schipper let. Beleefd
volk toch, die Duitschers.
De schipper reikt de brieven over. Buiskes legt die tern
zijde, schenkt zijn bezoeker een glas bier in. Ze praten wat
over het weer, over Hamburg en Bremen en over de last,
die de scheepvaart ondervindt van kapers en Watergeuzen.
Dan wil de reeder zijn bezoeker weer uitlaten.
Op dat moment laat deze zijn Duitsche tongval varen. In
zuiver Hollandsch en met een voornaam accent vraagt hij:
„Zoudt u de brieven eerst niet even willen lezen? Mogelijk
staat er iets van belang in voor ons beiden."
Weer kijkt Buiskes verbaasd. Een schipper, die brieven
aan een koopman brengt is een boodschapper zonder meer.
Hij opent de stukken, leestkleurt onder de lectuur en
staat eerbiedig op.
„Ik heb de eer heer Sonoy onder mijn dak te zien?**
„Om u te dienen." lacht de ander. Hij rukt de ruige
baard af, haalt zijn hand. een fijne blanke hand. door zijn
wilde haren. Aan tafel zit een edelman in schipperspak.
„De kust is toch veilig?" vraagt hij.
Voor de zekerheid onderzoekt Buiskes de ramen, draalt
het deurslot vast. „Als Ik mijn eigen vrouw niet meereken,
bespiedt niemand ons."
„En zij is. heb ik gehoord, een flinke Hollandsche vrouw,
die als het moet. zwijgen kan, als de meest gesloten man."
zegt Sonoy. „Dan kan ik u nu wel zeggen, dat ik hier ben
als afgevaardigde van den Prins."
(Wordt vervolgd.)'
