WEK DE GAL
IN UW LEVER OP
WOENSDAG ïs SEPTEMBER 1937
EERSTE BLAD PAG. a
NVv.h. J. GILTAY ZN
BOEKBINDERIJ
DORDRECHT
TELEF. 4991
Buitenland
DE VEILIGHEID
TER ZEE
|""\E Middellandsche Zee-conferentie van
Nyon heeft 'n zeer snel verloop gehad en
met meer spoed een accoord tot stand ge
bracht, dan men had durven hopen. Wat dit
accoord behelst weet men. Het maakt een
duidelijk onderscheid tusschen de schepen
van Spaansche nationaliteit, welke het aan
hun lot van te behooren aan niet erkende
doch desniettemin oorlogvoerende partijen
overlaat, en tusschen de schepen van de
neutrale mogendheden. Voorzoover de/e
laatste door een Spaansche duikboot moch
ten worden aangevallen, zal de duikboot-
ikapitein zich aan de regels van de over
eenkomst van Londen moeten houden, waar
bij o.a. is bepaald, dat aan de opvarenden
tijd moet worden gelaten in de booten te
gaan. Doet hij zulks niet, dan is hij eon
^eeroover, doet hij het wel, dan riskeert hij
door een oorlogsbodem van de betreffende
neutrale mogendheid te worden overvallen,
en eveneens in den grond te worden ge
boord, ofschoon, schrale troost, ditmaal niet
als p i r a a L Men ziet, 't wordt de Spaan
sche oorlogvoerenden niet gemakkelijk ge
maakt, hun land van vreemde bevoorrading
vrij te houden.
Toch zijn de besluiten, te Nyon genomen,
alleszins redelijk. Valencia noch Burgos
mogen vergeten, dat de Middellandsche Zee
niet een gebied is, om privé ruzies uit te
.vechten. Zij behoort tot de meest bevaren
.wateren ter wereld, en het kan niet langer
worden geduld, dat een toestand van on
zekerheid, zooals die zich ten opzichte van
de internationale scheepvaart ging voor
doen, eindeloos zou worden gerekt Behalve
de internationale handels- en verkeersbe-
langen liep ook de zaak van de Europee-
sche rust en orde door dit vechten-in-het-
wilde-weg, tot in de Turksche wateren toe,
jzeer groot gevaar.
Intusschen, hoe vlot men te Nyon zijn
peultjes ook heeft gedopt, doet men goed ten
opzichte van de aldaar bereikte resultaten
geen voorbarig groot optimisme te voeden.
De conferentie heeft alleen zulk een excel
lent verloop gehad, omdat men niet de
moeite heeft genomen, haar op werkelijk
breede basis voor te bereiden. Men vergete
niet, dat weliswaar negen naties aldaar tot
overeenstemming inzake de veiligheidscon
trole zijn gekomen, doch dat de beteekenis
.van zeker zeven hunner op maritiem gebied
niet bijster groot is. In feite zijn het alleen
Londen en Parijs, die tot samenwerking zijn
geraakt, de rest is quantité négligeable. En
beide grootmachten waren 't immers reeds
tevoren samen eens?
De •moeilijkheden, die men heeft ontweken
floor eenvoudig zonder Italië en Duitsch-
land te beraadslagen, steken reeds nu het
hoofd op. Rome heeft hooghartig geweigerd,
te berusten in het geringe deel van de con-
tröle-taak, hetwelk men voor Italië wol
heeft willen reserveeren, nL de Tyrrheen-
sche en de Adriatische Zee. Belde water
vlakken liggen practisch buiten de vaartra-
jecten, waarin de piraterijen voorvallen;
Italië daarover toezicht toestaan is niet
meer dan een fraai doekje voor het bloeden.
De fascistische regeering heeft nu geëischt,
met Frankrijk en Groot-Brittannië geheel op
,voet van pariteit behandeld te worden. Als
jonge, groote mogendheid kan het zicih niet
met minder tevreden stellen, temeer waar
het de „mar© nostrum" betreft. Het is
te vreezen, dat Londen met deze oppositie
eenigszins verlegen zal zitten. Toegeven, en
wel voetstoots, gaat niet al te best Behalve
Öe prestige-kwestie heeft de zaak ook nog
het Russische aspect Zal Moskou erin be
rusten, Italiaansche schepen over alle Mid
dellandsche Zee-routes patrouille te zien
Varen, terwijl hetzelf practisch aan deze
contróle niet het minst© aandeel heeft al
thans wat «ie Oude Wereldzee aangaat?
Bij alle Britsche geneigdheid, de verschillen
met het fascistische Italië te overbruggen,
moet het den Britschen staatslieden moei
lijk vallen, hier een bevredigend vergelijk
te vinden,
JVeer strubbelingen te Danzig
De Duitsohe politie te Danzig heeft aldaar
een drietal Poolsche postboden gearresteerd,
'den inhoud gecontroleerd van hun brieven-
De veiligheid in de Middellandsche Zee
Het accoord van Nyon
gepubliceerd
Italië wenscht controle op
voet van gelijkheid
GISTEREN is te Nyon het accoord
geteekend inzake de bescherming
van de koopvaardijvloot in de Middel
landsche Zee. De officieele tekst werd
vervolgens openbaar gemaakt. In deze
overeenkomst wordt gezegd, dat de
deelnemende staten aan hun vlootstrijd-
krachten instructie zullen geven, han
delend op te treden ter bescherming
van ieder koopvaardijschip, dat niet
tot een der beide in Spanje strijdende
partijen behoort.
Iedere duikboot, die een dergelijk
schip zou aanvallen op een wijzei, die
in strijd iB met de regels van het inter
nationale recht, zal op haar beurt aan
gevallen en zoo mogelijk vernietigd
worden.
Dit voorschrift zal van toepassing
zijn op iedere aanvallende duikboot,
die ontmoet wordt in de nabijheid van
de plaats, waar even te voren op een
niet tot de in Spanje strijdende partijen
behoorend schip een aanval is gepleegd,
ingeval de omstandigheden, waaronder
deze duikboot wordt ontmoet, de mee
ning wettigen, dat zij aan den aanval
schuldig is.
De practlsche altvoering
Voor de practische uitvoering van deze
besluiten is o.a. 't volgende overeengekomen:
In het westelijk deel van de Middelland
sche Zee en het kanaal van Malta, is met
uitzondering van de Tyrrheensche Zee,
waarvoor een speciale regeling zal kunnen
worden getroffen, de bewaking toever
trouwd aan de gezamenlijke Britsche en
Fransche vloten. In het oostelijk bekken
zal elke regeering haar eigen territoriale
wateren controleeren; de controle in volle
zee, met uitzondering van de Adriatische
Zee, is tot aan den ingang van de Darda-
nellen toevertrouwd aan de Britsche en do
Fransche vloot De andere deelnemende
landen, die aan de Middellandsche Zee lig
gen, verplichten zich, aan deze vloten de
hulp te verleenen, die van hen verlangd
wordt
Vervolgens bepaalt het accoord, dat ter
vergemakkelijking van de uitvoering der
bovengenoemde bepalingen, geen duikboo-
ten der deelnemende landen in zee zullen
steken dan na kennisgeving aan elk der
andere deelnemende landen en alleen aan
de oppervlakte zullen varen en in gezel
schap van een boven-water-vaartuig.
De deelnemende landen zullen geen en
kele buitenlandsche duikboot in hun terri
toriale wateren toelaten, en zij zullen hun
koopvaardijschepen kunnen aanbevelen, in
de Middellandsche Zee bepaalde onderling
overeengekomen hoofdroutes te volgen.
Bij uittreding uit dit bewakingssysteem
moet een opzeggingstermijn van dertig da
gen in acht worden genomen.
Het Italiaanfiche antwoord op het voorstel
tot aansluiting bij het accoord van Nyon
luidt:
„De fascistische regeering heeft de rege
ling bestudeerd, die aanvaard is door de
vertegenwoordigers der mogendheden, welke
deelgenomen hebben aan de conferentie te
Nyon. evenals 't memorandum gedateerd op
13 dezer en overhandigd door de zaakgelas
tigden van Frankrijk en Groot-Britannië.
Uit deze documenten blijkt, dat ingeval van
een toetreden van Italië alleen de Tyrrheen
sche zee aan dit land zou worden toever
trouwd, om daar de controlemaatregelen,
vastgesteld ter conferentie, uit te voeren,
terwijl practisch dezelfde maatregelen in
de geheele Middellandsche Zee zouden blijven
toevertrouwd aan de Fransche en Engelsche
vloot.
De toestand, die hieruit voor Italië zou
voortvloeien is onaanvaardbaar.
Zijn vitale belangen in de Middelland
sche Zee en het feit, dat langs zijn ver
bindingslijnen het meeste verkeer vaart,
bepalen zijn eisch, dat Italië voorwaar
den van absolute pariteit krijgt met on
verschillig welke andere mogendheid in
onverschillig welke zöne der Middel-
De Britsch-Fransche samenwerking
In Britsche diplomatieke kringen verklaart
men, dat de Britsche en Fransche autoritei
ten zich met elkaar in verbinding hebben ge
steld, om alle maatregelen te nemen, noodlg
voor de tenuitvoerlegging van de overeen
komst van Nyon.
Men verwacht dan ook, dat de controle
onverwijld in werking gesteld zal worden.
De beide vloten zullen nauw samenwerken
zonder dat tevoren afzonderlijk zónes zullen
worden vastgesteld.
De vlootbewegingen zullen in overleg wor
den bepaald en men zal wederzijds gebruik
kunnen maken van eikaars vloot- en lucht-
bases.
Er wordt intusschen op gewezen, dat het
patrouilleer-systeem nog voor wijziging
vatbaar is, indien zulks noodig mocht blij
ken wegens samenwerking van Italië.
De Britsche admiraliteit deelt mede, dat
de lichte kruiser „Caïro" en het vierde flot
tielje torpedojagers, bestaande uit een flot
tieljeleider en acht torpedojagers worden
gereed gemaakt voor 't vertrek naar de Mid
dellandsche Zee, waar zij deel zullen nemon
aan de patrouillediensten.
De juiste datum van vertrek dezer ver-
sterkineen is nog niet vastgesteld. Wanneer
het flottielje in de Middellandsche Zee zal
zijn aangekomen, zullen zich daar in het
geheel veertig torpedojagers bevinden.
Volgens bericht uit Brost zijn de Fransche
torpedoboot jagers „Audacieux", Fantasque",
„Terrible", en de torpedohooten „Cylone",
„Mistral", „Sirocco", „Typhon", „Alcyon" en
„Tornado" va norgen naar de Middelland
sche Zee vertrokken.
De Britsche pantserkruiser .Barham'
wordt uit Saloniki verwacht. Men meent te
weten, dat het oorlogsschip zich naar Oran
zal begeven, waar de Britsche commandant
den Franschen opperbevelhebber zal ont
moeten.
tasecihen, en verscheiden dagbladen in be
slag genomen. De Poolsche commissaris-
generaal te Danzig heeft bij den senaat van
de vrije stad daartegen krachtig geprotes
teerd, aangezien volgens de in 1921 te War
schau gesloten overeenkomst de Poolsche
post niet paag worden onderworpen aan con
trole vanwege de Danzigsche autoriteiten.
Intusschen verklaart men te Berlijn van
officieuze zijde, dat de gearresteerde brieven
bestellers verboden Poolsche bladen thuis
bezorgden, ofschaan zij daartegen herhaal
delijk waren gewaarschuwd. Bovendien wijst
men er aldaar op, dat de overeenkomst tus
schen Danzig en Polen, waarop het Poolsche
protest zich beroept, de kranten niet aan
censuur der autoriteiten van Danzig onttrekt.
EILANDBEWONERS IN AFZONDERINO
De bewoners van het Britsche eilandje
Roan, gelegen 20 mijl ten oosten van Kaap
Wrath, zijn door het slechte weer een week
lang van verbinding met de buitenwereld
verstoken geweest. Roan is dikwijls bloot
gesteld aan stormen en zware stortzeeën,
waardoor het voor de bewoners alsdan on
mogelijk is, met hun boot naar het vasteland
over te steken om de post te vervoeren en
de voorraden aan te vullen. Er wonen op
het eiland 22 menschen, behoorende tot 7
families, die, indien de voorraden op raken,
afhankelijk zijn van de opbrengst van hun
landerijen.
Een paar maanden geleden hebben de
eilandbewoners zich tot den minister voor
Schotland, Walter Elliott, gewend,
met het verzoek, in verband met de ontbe
ringen die zij lijden, naar het vasteland te
worden overgebracht Tot nu toe zijn echter
nog steeds daartoe geen maatregelen ge
nomen.
De gevaren der non-interventie
Poolsch waarnemer verdwenen
De kapitein van het Duitsche s.s, „Girgen-
ti' heeft aan de niet-inmengingscommissie
gerapporteerd, dat de zich aan boord bevin
dende Poolsche waarnemer Lipinski, op den
llden September des middags tusschen zes
uur en half zeven, ter hoogte van Kaaip
Ouessant, spoorloos verdwenen is.
Zijn afwezigheid werd geconstateerd, toen
om half zeven het diner was opgediend. Een
half uur tevoren was de vermiste nog ge
zien.
Het schip wendde onmiddellijk de steven,
waarna tot het invallen van de duisternis
vergeefs gezocht werd. De Poolsche en de
Duitsche regeering zijn van het gebeurde in
kennis gesteld.
Geen Amerikaansche wapens
naar China
Een verbod van Roosevelt
President Roosevelt heeft een verbod
uitgevaardigd voor Amerikaansche koop
vaardijschepen om wapens en munitie naar
Japan of China te vervoeren. Schepen onder
Amerikaansche vlag, die daarmede voort
gaan, doen zulks geheel voor eigen risico.
Dit verbod beteekent echter niet, dat hier
mede de Amerikaansche neutraliteitswet in
werking is getreden. President Roosevel t
heeft verklaard, dat in de kwestie inzake de
toepassing dezer wet nog steeds geen be
sluit is genomen.
Het is duidelijk, dat Roosevel ts scheep
vaartgebod voor China, dat goeddeels op
Amerikaansche importen vertrouwt, een
ernstige handicap beteekent.
tyri* "'"'Tl
Geen druktemaker, ook geen
betweter, maar een mensch
||- met een practischen kijk op
het leven, een man die zich
eigen ervaring ten nutte weet
te maken.
Hij doet zich voorzooals hij is
en beschouwt het alledaag-
sche leven nuchter en logisch
Hij zal tot U spreken
Let dus op de volgende Goe-
deraad-advertenties, die
(BAjYERJ steeds op deze plaats zullen
verschijnen.
NA MASARIJKS
VERSCHEIDEN
De rouw in Tsjechoslowakije
DRAAG en heel Tsjecho-Slowakije zijn
in rouw om 't heengaan van den pre
sident-bevrijder M a s a r ij k. Overal ziet
men de vlaggen halfstoks hangen; in de
hoofdstad werden een uur lang alle
kerkklokken geluid.
De begrafenis van den overleden pre
sident is definitief vastgesteld op Dins
dag 21 September.
De rouwstoet zal van den Praagschen
burcht vertrekken en zijn weg nemen
door de voornaamste straten van de
hoofdstad. Het stoffelijk overschot zal
voorloopig ter aarde worden besteld op
het kleine kerkhof van Lany, naast dat
van wijlen Charlotte Masarijk, eohtge-
noote van den overledene. Omtrent de
definitieve bijzetting zal eerst later een
beslissing worden genomen.
De Tsjecho-Slowaaksche troelen zul
len tot 26 October rouw dragen.
Op het kasteel van Lany was het den go-
heelen dag een komen en gaan van autori
teiten, ministers, voorzitters van Senaat en
Kamer, hooge officieren en andere vooraan
staande persoonlijkheden, die van hun deel
neming wilden doen blijken.
Drie vliegtuigen van de Masarijk-ligia cir
kelden boven het kasteel en wierpen bloe
men omlaag.
De beeldhouwer Makovsky heeft van den
ontslapene een doodenmasker genomen;
professor Sikla zal het stoffelijk omhulsel
balsemen.
Onder een escorte van cavalerie zal het
naar Praag worden overgebracht, waar het
tot den dag van de begrafenis zal worden
opgebaard in den burcht. Zaterdag, Zondag
en Maandag zal het publiek bij het stoffe
lijk overschot worden toegelaten.
De regeering zal de nagedachtenis van
den president-bevrijdereeren in een speciale
kabinetszitting. Minister-president Hodza
zal dan een rede houden, welke per radio
zal worden uitgezonden.
Dinsdag a.s. bij de begrafenis zal Masa-
rijks opvolger, president Benes, het woord
Het parlement zal waarschijnlijk Maan
dag 20 September een rouwzitting houden.
De voorzitters van Kamer en Senaat zullen
de herdenkingsredevoeringen uitspreken.
Uit alle landen komen, onafgebroken, be
wijzen van deelneming. Te Belgrado vlaggen
de openbare gebouwen halfstok, terwijl van
talrijke particuliere huizen omfloerste vanen
hangen. Prins-regent Paul zond een condo
léance-telegram aan president Benes. Stoya-
dinowitsj aan Hodza. Ook van Koning Carol
van Roemenië en van den president van
Polen werden blijken van bijzondere deel
neming ontvangen.
In Frankrijk zal van alle openbare ge
bouwen de vlag halfstok hangen tot den
dag van de begrafenis.
Een vliegtuig van de „Air France" evo
lueerde gistermiddag boven het kasteel van
Lany en wierp er een bouquet rozen uit,
samengebonden door een lint in de Fran
sche kleuren met het opschrift „aan den on-
sterfelijken president-bevrijder".
Ook te Genève heeft het overlijden van
president Masarijk diepe ontroering teweeg
gebracht De Volkenbondsvoorzitter Aga
K h a n, vertolkte aller deelneming in een
indrukwekkende rede. waarin hij Masarijks
grootsche werk roemde op nationaal en in
ternationaal gebied en den overledene hul-
CHINEESCHE TROEPEN HAND
HAVEN HUN VERDEDIGING
Strategische terugtocht
gunstig verloopen
Japansche troepen
in moeilijkheden
In officieele Japansche kringen be
waart met het stilzwijgen ten aanzien
van China's beroep op den volkenbond.
In verband met het Chineesche beroep
herinnert men er echter aan, dat de
leiders der Japansche regeering met
name mini6ter-president Konoye en de
minister van buitenlandsche zaken,
Hirota, zich herhaaldelijk tegen elke in
menging hebben verklaard van een
derde mogendheid in het Chineesch-Ja-
pansohe conflict, dat naar hun meening
slechts rechtstreeks tusschen Japan en
China geregeld kan worden,
De terugtocht der Chineesche troepen op
de sterke verdedigingslinies bij het Noorder
station Lioehang en Lotien vindt naar ook
van Japansohe zijde wordt toegegeven, in
volmaakte orde plaats en zonder dat het
den Japanschen troepen tot nog toe gelukt
is, het verband tusschen de Chineesche af-
deelingen te verbreken.
Aanvallen van groote Japansche tankaf-
deelingen op verschillende plaatsen aan het
front werden door de Chineesche troepen
afgeslagen.
De opmarsch der Japanners In dep Noor
delijken front sector tusschen Lotien en
Lioehang, schijnt tot staan gebracht te zijn.
terwijl in Kiangwan aan de spoorlijn Shang
hai-Woesoeng de Chineesche achterhoede
welke den terugtocht der overige Chineesche
troepen dekt, den Japanners het oprukken
belet
De Japansche vliegers ontwikkelden op
nieuw een groote activiteit aan het Shang
hai-front en verkenden de wegen, waar
langs de Chineesche troepen zich voortbe
wegen.
Japansche oorlogsschepen op de Wangpoe
besohoten de Chineesche stellingen in het
gebied van Poetoang.
De Chineesche troepen hebben, naar Havas
meldt, vóór hun terugtocht tal van huizen
in brand gestoken in de nabijheid van het
station Tientsjoengang, aan het eerste ge
deelte van den spoorweg Shanghai-Woesoeng
d.w.z. onmiddellijk ten Westen van de Ja
pansche kazernes en de ten Noordwesten
van Hongkioe gestationneerde vlootstrijd-
krachten. Men denkt, dat de bedoeling van
dezen brand is, een vrije oppervlakte te vor
men, teneinde beter van de teruggetrokken
stellingen uit te kunnen schieten.
Op verschillende kaden van Jangsepoe
wordt de ontscheping van Japansche troepen
en oorlogsmateriaal intusschen voortgezet
Een woordvoerder der Japansche troepen
heeft tegenover een vertegenwoordiger van
do „United Press" verklaard, dat de Japan
ners gedurende den opmarsch van Maandag
ongeveer duizend man hebben verloren.
Het Japansche offensief aan weerszijden
van de spoorlijn Tientsin—Poekau vordert
tengevolge van den hevigen regenval, zoo
als sinds twintig jaar niet meer is voor
gekomen, slechts uiterst langzaam.
Een ernstig probleem voor de Japanners
vormen bovendien de benden, die in het
etappe gebied een voortdurende guerrilla
voeren, zoodat sterke afdeelingen Japansche
troepen moeten worden gereserveerd, om
den aanvoer van munitie en levensmidde
len te beschermen.
later aan den volkenhond zal worden
voorgelegd.
Ofschoon D e I b o s en B e c k in een korte
verklaring na deze redevoering van Eden,
niet uitdrukkelijk hun toestemming aan
Edens wensch gaven, kreeg men toch den
indruk, dat zij geen moeilijkheden teecn de
inwilliging van het Britsche verzoek zullen
maken.
Een raadscommisie van drie leden, be*
staande uit de gedelegeerden van Roemenië,
Letland en Zweden, zal zoo spoedig mogelijk
rapport over het Britsche verzoek uitbrengen
Het was opmerkelijk, dat Roestoe
A ras geheel gezwegen heeft en geenerlei
principieel bezwaar tegen de verdeeling van
Palestina heeft geopperd, ofsohoon verschil
lende staten van de Oostelijke entente, waar
toe ook Turkije behoort, het verzet der Ara
bieren tegen de verdeeling van Palestina
krachtig ondersteunen.
De deeling van Palestina
Do volkenbondsraad te Genève heeft gis
teren het rapport aangehoord van de perma
nente mandaten-commissie Inz. de Britsche
plannen tot deeling van Palestina. Eden
heeft daarop den wensch uitgesproken, dat
de volkenbondsraad de Britsche regeering
thans zou machtigen, haar verdeelingsplan
nader in detail uit te werken. Spr. gaf de
verzekering, dat de Britsche regeering geener
lei definitieve beslissing zal treffen, zonder
voorafgaande goedkeuring van den volken
bond.
Indien de raad de Britsche regeering thans
zou machtigen, een verdeelingsplan uit te
werken, aan zal de Britsche regeering een
nieuwe commissie naar Palestina zenden,
om zoo mogelijk, in overleg met de Joden
en de Arabieren, een voorloopig plan op te
stellen, dat dan aan de Britsche regeering
digde om zijn trouw aan de idealen van
Volkenbond.
Ten teeken van rouw nam de Assemblee
een minuut stilte in acht, waarna namens
de regeering en het volk van Tsjecho-Slo
wakije, minister Krofta In bewogen woor
den de Assemblee en haar voorzitter dankte
voor de eer, den overledene bewezen.
6n U zult 's morgens „kiplekker"
uit bed springen.
Eiken dag moet uw lever een liter gal In de In
vloeien. Wanneer de galafacheldlng
>ende is, wordt Uw voedsel niet verteerd, het
iderft. Er vormen zich gassen in Uw lichaam, U
'ordt vergiftigd en
lakt verstopt. Uw orgar
Mussolini's bezoek aan
Duitschland
Aankomst op 25 September a.s. J
Mussolini is voornemens op 25 Sep
tember per trein naar Duitschland te ver
trekken en wel naar H i 11 e r s buitenver- i
blijf te Berchtesgaden. Vandaar zal hij naar
MQnóhen gaan, om vervolgens twee dagen
door te brengen ip Berlijn.
Mussolini zal worden vergezeld doorgraaf
Ciano, door Starace, secretaris-generaal
der fascistische partij en door drie secreta
rissen voor leger, vloot en luchtmacht.
Men stelt zich voor te zijner eer te Berlijn
enorme demonstraties te organiseeren. Naar
Havas verzekert zullen Mussolini en Hitier
in het Olympisch Stadion het woord voeren
voor een menigte van honderdduizend per
sonen. Mussolini zal zijn rede houden in
Duitsch.
Voorts treft men in de rijkshoofdstad voor
bereidingen voor een triomftocht der beide
dictators van het Olympisch Stadion naar
het voormalig keizerlijk ipaleis.
De Duco is verder voornemens, in gezel
schap van maarschalk B a d o g 1 i o, den
laatsten dag der groote Duitsche manoeu
vres bij te wonen. Alvorens naar Italië terug
te keeren zal hij te Berchtesgaden nog een;
afscheidsbezoek aan den FüJirer brengen*
I
Zuid-Afrika en Duitschlands
koloniale eischen
Een verklaring van Te Water
De heer Te Water, hooge commissaris
van Zuid-Afrika te Londen, heeft in een in
terview eenige persoonlijke verklaringen af
gelegd ten aanzien van de Duitsche kolo
niale eischen. I
De hooge commissaris, die zich momen
teel met vacantie in Canada bevindt, zeid©
in deze verklaring o.a.:
„Persoonlijk geloof ik, dat Zuid-Afrika be
reid zou zijn, plaats te wmen aan de confe
rentietafel. om in een geest van redelijk
heid en gematigdheid het Duitsche stand
punt in deze kwestie, d.w.z. het koloniale
probleem en andere vraagstukken, die op
het oogenblik de goede betrekkingen met
Duitschland verstoren, te bestudeeren".
Te Water weigerde zoo ver te gaan met
zijn uitlatingen, dat Zuid-Afrika deel zou
nemen aan een algemeen accoord betreffen
de een teruggeven van de verloren Duitsche l
koloniën. Div achtte hij een te sterke inter
pretatie van zijn woorden. Tevens legde de
hooge commissaris er den nadruk op, dat
hij uitsluitend zijn eigen opvattingen weer
gaf. Hij voegde hier nog aan toe, dat eert
conferentie de aangewezen plaats is, voor
her bespreken van deze zaken. I i
I I
Vliegtuig in 'de Noordzee
gevallen
Engelsche vlsscfiers beweren gister te heb
ben gezien, dat een vliegtuig in de nabij
heid van de Robin Hood-bocht in de Noord
zee is gevallen en gezonken.
Den geheelen dag hebben reddingsbooten
en visschers nasporingen verricht Zij hebben
echter niets gevonden. Ook kon nog niet
worden vastgesteld of een Engelsch toestel
vermist werd,
delen: een geforceerde stoelgang neemt de
geheel herstelt. Een plantaardig, zacht,
troffen middel om de gal te doen vloeien.
Elacht Carter s Leverpilletjes, verkrijgbaar b?f
apothekers en drogisten in flacons van 0.75.
En als de tegenslagen voor de Nassau's komen, na Jem-
iningen en na de terugtocht in het zuiden, dan is de reactie
bij Buiskes anders dan bij de jonge kooplui aan de stam
tafel. Dan verwondert hij zich over Oranje's moed en vol
harding. Een man, die zóó volhoudt onder alle tegensla
gen, die volhardt in zulk een hopeloozen strijd kan toch
geen avonturier zijn.
Soms schaamt hij zich over zijn uitvallen tegen de schip
pers van de „Drie Haringen" en de „Welvaart". Het was
immers zoo erg niet wat de Geuzen deden; ze hebben van
hem maar een bescheiden bijdrage aan de zaak der vrijheid
gevorderd.
i' Maar dan weer spreken er andere stemmen in zijn hart,
'en houdt hij zich voor dat de Prins tóch een avonturier is.
die van godsdienst wisselt naardat het hem gelegen komt,
die er zich niet om bekreunt als zijn dienaren eerzame koop
lieden bestelen, en die ook met deze veldtocht eigen eer en
grootheid zoekt: het stadhouderschap, en straks misschien
de souvereiniteit over Holland en Zeeland, over al de Ne
derlanden,
Hij wil terugkeeren tot zijn oude stelling van zich te be
moeien met zijn zaken en zich van al het andere niets aan
te trekken. Maar zijn ander ik is hem te sterk, en hij
neemt gretig een loopmare aan als die hem overhandigd
wordt door een schipper op zijn kantoor of door een van de
stille geuzen in zijn huis. Want hij brandt voortdurend van
begeerte om te weten hoe de zaken op het slagveld staan,
en zijns ondanks popelt zijn hart als de berichten voor den
Prins wat gunstiger luiden.
Zoo blijft Buiskes heen en weer geslingerd, ongedurig,
het met zichzelf altijd oneens.
Anna schudt vaak haar hoofd over haar man. en ze ver
langt terug naar de tijd van vroeger, toen Pieter recht door
zee ging, op één vast doel aan, nimmer wijkend ter rechter
of te linker hand. Tegenwoordig slaat zijn innerlijke onrust
naar buiten in zijn gedragingen op kantoor en thuis. De
klerken zeggen dat de baas lastig is en Anna vindt haar
man moeilijk. Maar als ze daar verdrietig onder dreigt te
worden, dan denkt ze aan de brief, die ze van Andries
Dirksz uit Embden kreeg: Zoolang hij onrustig is hoeft ge
niet te wanhopen. Denk aan Augustinus' woorden: Ons hart
is onrustig in ons, totdat het rust vindt in God.
Op een dag wandelt Buiskes langs de Havendijk. De
boomen staan zwaar in het loover en de vletten slapen op
het groene water. Aan het eind, als een boog van licht, de
waterpoort op het Spui.
Buiskes ziet niet veel van het fijne stadsbeeld. Vroeger
lette hij op die dingen, in de dagen van Andries Dirksz. Die
had zijn oogen open gemaakt voor de mooie verhoudingen
van wal en water, van kademuur en gevel-lijn, voor de sim
pele boog der bruggen en voor het fijne slot op dit rustieke
binnenhaventje: de woning op het Spui. Hij had hem ook
op zeiltochtjes die zij samen maakten in zijn ever, het fraai
profiel der stad uit zee gewezen: de wallen, de transen van
Engelsche toren en Keetenpoort, het dicht bosch van mas
ten in havens en het zwaar geboomte aan de noordkant van
de stad. En boven alles uit de hooge'spits van de ranke
Zuidertoren.
Met blijde verbazing heeft Buiskes toen ontdekt, dat de
bouwmeesters van Enkhuizen, die in den loop der laatste
honderd jaar de stad haar aanzien gegeven hadden, kunste
naars waren met een fijn gevoel voor lijnen en verhoudin
gen.
Tegenwoordig denkt Buiskes er niet aan om aandacht te
geven aan een huis of een gracht. In dezen tijden heeft
een koopman andere dingen aan zijn hoofd en andere zor
gen in zijn hart.
Wie gaat daar? Ah, Wessels, de beurtschipper op Am
sterdam, zeker pas binnengekomen. Eens kijken of hij geen
brieven voor hem heeft.
Buiskes verhaast zijn stap. Op de ophaalbrug bij de
Keetenpoort haalt hij den schipper in, klamt hem aan:
„Nog brieven, Wessels?"
„Neen, heer Bui«kes, geen brieven vandaag. Maar zijn
stem daalt tot gefluister ik heb wel wat te lezen
voor u."
„Een mare soms?"
De schipper knikt. „Eén van belang," fluistert hij. „Over
den Prins."
De hand van den reeder tast toe. Hij bergt het papier
snel in de plooien van zijn mantel. Men moet voorzichtig
zijn met dit soort lectuur. De spionnen van De Vargas
zitten overal, en zij weten wel dat de meeste maren de zaak
van de rebellen ondersteunen..Betaling lcomt welt Wessels,'*
De schipper tikt aan zijn muts.
Alleen op z'n kantoor vouwt Buiskes het parkemenf
open.
Hij verwacht nieuws, In versvorm wellicht, zooals on*
langs ook de dood van Egmond bekend gemaakt is.
Maar dit is wat anders. De Prins spreekt van zichzelf:
„Wilhelmus van Nassouwe ben ik van duitschen bloed."
Bij het verder lezen van het lange lied wordt Buiskes ge*
troffen door de toon. Dat is niet de taal van een avon*
turier, dat is gelóófstaal, die herinnert aan Andries Dirksz.
Oranje belijdt zijn vast vertrouwen op God: „Mijn schild
en mijn betrouwen zijt gij, o God mijn Heer."
Buiskes heeft durven denken, dat de Prins naar roem
joeg en hooge troeven uitspeelde om een machtig vorst te
worden, maar in deze strofen, die alle trillen van eerlijk
heid en diepe vroomheid, komt een gansch ander krijgsdoel
openbaar: „Voor Godes woord en leere heb ik vrij, onver*
saagd, gelijk een held met eere mijn edel bloed gewaagd"*
Streefde Oranje naar een kroon, naar macht en glorie?
Neen! Hier onthult zich het geheim van de volharding en
van de nooit falende moed van den Prins, ondanks alle te*
leurstelling, ondanks alle nederlagen, ondanks alle ontrouw;
van degenen op wier trouw hij rekenen mocht:
Na 't zuur zal ik ontvangen
van God den Heer ook 't zoet.
Waar kan meer naar verlangen
mijn vorstelijk gemoed,
dan dat ik hier mag sterven
met eere in het veld,
en 't eeuwig rijk beërven
als een getrouwe held?
KWerd.t vervolgd^,
