JAPAN WIL EEN STAAT
„MONGOEKWO"
STICHTEN
De intocht van Franco's troepen
wien óft faxi fycuutm !:r££EI
VRIJDAG 27 AUGUSTUS 1937
EERSTE BLAD PAG. 2
De blokkade der Chineesche
kust
Toestand van Britsche gezant
is ernstig
/""VNGEVEER 20.000 man Mon-
goolsche troepen werken sa
men met detachementen van het
Japansche Kwantoengleger en heb
ben zeer veel bijgedragen tot de
bezetting van Nankau. De Mongo
len maakten het den terugtrekken-
den Chineezen uitermate lastig,
terwijl bereden Japansch—Mongool-
sche afdeelingen langs den spoor
weg Peiping—Soei Joean den Chi
neezen den terugweg afsneden.
De woordvoerder van het Kwan
toengleger deelde mede, dat de
Chineezen zware verliezen hebben
geleden.
Door deze overwinning is de be
dreiging tegen de grens van Mand-
sjoekwo verminderd.
Van Japansche zijde wordt verklaard, dat
de samenwerking van de troepen van Bin
nen-Mongolië met Japan het voorspel is van
het bewerken van de onafhankelijkheid van
Binnen-Mongolië met steun van Japan.
De naam van dezen nieuwen staat zal zijn
Mongoekwo en hij zal onder leiduig staan
van prins Teh, die thans aan het hoofd van
de regeering van Binnen-Mongolië st«t.
De Japansche autoriteiten verklaren, dat
de Mongolen de meest betrouwbare bondge-
nooten zijn van de Japansche troepen in
dezen strijd.
Uit Tsjangpei wordt intusschen gemeld,
dat de Mongoolsche troepen, in samenwer
king met de Japansche strijdkrachten, de
Chineesche troepen overal verslaan.
De Mongolen stietten op 23 dezer nabij
Wantsjoen op 3000 man Chineesche troepen,
die od de vlucht gedreven werden met ach
terlating van 600 dooden, terwijl de Mon
golen slechts 40 man verloren.
Op 24 dezer versloegen de Mongolen een
afdeeling Chineesche ruiterij op ongeveer 100
kilometer ten Zuidwesten van Tsjangpei en
.70 kilometer ten Westen van Kalgan.
Volgens een ander bericht uit Tsjangpei,
bestookt het Kwantoengleger, dat Dinsdag te
middernacht Kalgan heeft bezet, de resten
der Chineesche troepen te Hswanhwa en
Hsinpaoan, langs den spoorweg van Peiping
naar Soei Joean, daarbij geholpen door de
luchtmacht, die ook Kwangling, op 60 kilo
meter ten Zuiden van Tatoeng heeft gebom
bardeerd.
Uit Peiping meldt Domei, dat de Japansche
troepen, die den 348 meter hoogen heuvel
van Peingtingsjan ten Westen van Liang-
Bjang, aan den spoorweg van Peiping naar
Hankau hebben bezet, een algemeenen aan
val op de Chineesche troepen in het district
Nankwantsoen hebben ontketend. De Chinee
zen werden uit dit gebied verdreven.
Aan het Japansche front ziet men een
groot aantal tanks, vrachtauto's en groote
hoeveelheden lichte en zware artillerie.
Het bergachtig gebied nabij Nankau, waar
doorheen de Groote Muur loopt, is nog steeds
in handen van de achterhoede der Chineesche
troepen, welke hevigen tegenstand bieden,
terwijl het gros van vijf Chineesche divisies
haastig naar het Zuidwesten trekt.
Japanners bij Lotien verdreven
Naar verluidt, zijn de Japansche troepen
door de Chineezen gedwongen, Lotien te ver
laten na een gevecht van man tegen man,
dat den geheel en nacht heeft geduurd.
Van Ch'neesdhe zijde wordt medegedeeld,
'dat de Chineesche troepen, na de Japansche
bezetting uit Lotien te hebben verdreven,
den strijd ten Noorden van het dorp voort
zetten.
Een woordvoerder van de Japansche ma
rine zeide tot een vertegenwoordiger van
Havas, dat bij Lotien hevig wordt gestreden,
evenals aan de overige fronten, welke bezet
zijn door de onlangs ontscheepte troepen.
Daarentegen is bij Shanghai alles kalm.
De woordvoerder van het Chineesche hoofd
kwartier heeft verklaard, dat een onbekend
aantal Japansche troepen bij Lisjotsjoean en
Tsiakioe zijn ontscheept en oprukken naar
Lotien. Een Jaoansch detachement verdedigt
Wen Tsjau Pan.
Opnieuw heeft de Japansche marine ge
tracht troepen bij Tsjang Wan Pang te ont
schepen. Twee bataljons Chineesche cadetten
hebben in dit gebied zware verliezen geleden.
De kustblokkade
De woordvoerder van de Japansche
marine heeft od de vraag, welke hou
ding de Japansche autoriteiten zouden
aannemen tegenover de levering van
wapens aan China door het buitenland,
verklaard, dat de Japansche politiek
in dit opzicht nog niet was bepaald,
doch Japan hoopte, dat het buitenland
zich zal onthouden van levering van
wapens aan China.
Gevraagd naar de redenen, waarom
deze hoop gerechtvaardigd zou zijn.
verklaarde hij, dat de oorlog weliswaar
niet is verklaard, doch dat de vijande
lijkheden in feite toch bestaan. Spre
ker weigerde te antwoorden op de
vraag, of Japan de levering van wa
pens aan China als een onvriendschap
pelijk gebaar zou beschouwen.
Deze verklaringen hebben in diplomatieke
kringen te New-York, Londen en Parijs een
onbehaaglijke stemming gewekt, daar men
vreest voor nieuwe internationale moeilijkhe
den. Bovendien moet volgens het interna
tionale zeerecht een blokkade, wil zij geldig
zijn. voorafgegaan worden door een oorlogs
verklaring, terwijl de overige mogendheden
er officieel van verwittigd moeten worden.
Indien de Japanners een bultenlandsch
vaartuig aanhouden, dat munitie vervoert,
zou volgens de „New York Times" Roose
velt moeilijk kunnen nalaten, te verklaren,
dat de staat van oorlog bestaat, en de neu-
•aliteitswet in werking moeten stellen.
Londen ernstia ontstemd
Omtrent de aanval, die op den Britschen
gezant in China is gepleegd, vernemen wij
het volgende:
Het gezelschap van den ambassadeur reisde
in twee auto's van Nanking naar Shanghai.
Toen er twee vliegtuigen in de lucht ver
schenen, verliet het gezelschap, dat gevaar
vreesde, de auto's en zocht dekking. Een der
vliegtuigen daalde snel en opende het vuur
uit een mitrailleur, waardoor de ambassadeur
werd getroffen, doordat hij zich niet snel
genoeg terugtrok.
Het andere vliegtuig wierp een bom in een
rijstveld, waardoor een der reisgenooten van
„n ?ml>assadeur, kolonel Lovat Fraser
tijdelijk werd verdoofd.
De toestand van den gezant, die een schot-
wond in de maag opliep, is nog zeer ernstig.
De patiënt is te zwak, om de vereischte
operatie tot verwijdering van den kogel te
ondergaan. Men heeft bloedtransfusie op hem
toegepast, waarna hij weder is bij kennis ge
komen, doch het zal nog minstens 24 uur
duren, eer hij buiten gevaar zal zijn.
Een deel van de wervelkolom is bescha
digd, doch het ruggemerg is niet getroffen.
De genezing zal maanden duren.
De aanval op den Britschen gezant
Chineesche en Japansdhe officieren hebben
bij den Britschen consul te Shanghai bezoe
ken afgelegd, om met het betreurenswaardig
voorval hun leedwezen te betuigen. Dat het
ongeluk door Japansche vliegers werd ver
oorzaakt, schijnt wel vast te staan. Ofschoon
men te Londen toegeeft, dat er geen opzet in
het spel was. doch eerder een misverstand,
is men in officieele kringen aldaar toch
ernstig ontstemd.
Men wijst er aldaar op, dat het bombardee
ren van een burgerlijke auto, terwijl de
oorlog niet is verklaard!, ernstig dient te
worden gelaakt. In Britsche kringen ziet men
niet over het hoofd, dat de Japanners ope
reerden in het gebied van een land, waar
mede zij officieel in vrede leven. Men meent
derhalve, dat dc Britsche regeerin^ hiermede
rekening zal houden bij het overwegen vai
het standpunt, dat zij ten aanzien van hei
incident zal innemen.
LUXE
DAMESSCHOENEN
IN ELKE SOLIEDE ZAAK
VERKRIJGBAAR
Japanners gebruiken gas
Het Chineesche hoofdkwartier te
Nanking meldt, dat de Japanners, na
tevergeefs te hebben geprobeerd, den
Nankau-pas te bezetten, zijn overgegaan
tot het gebruik van gifgassen, en wel
op 24 en 25 Augustus,
De tegenstanders der Japanners in
dezen sector zijn afdeelingen der 89ste
Chineesche divisie.
Chineesch oorlogsschip in den grond
gehoord
TOKIO 27 Augustus. Uit Japansche bron
te Sjanghai wordt gemeld, dat de Japansche
marine gisteravond een Chineesch oorlogs
schip. de „Tsjoedzji" op meer dan #100 K.M.
van Sjanghai op de Jangtse in den grond
heeft geboord.
Het Chireosche schip had twee Japansche
6chepen beschoten.
MELLON OVERLEDEN
Te Southampton, in den staat New-York,
is in den afgeloopcn nacht op 82-jarigen
leeftijd overleden Andrew Mellon, die van
1921—1932 Amerikaansch minister van Fi
nanciën en van 1932—1933 Amerikaansch
ambassadeur to Londen is geweest.
MUSSOLINI NAAR DUITSCHLAND?
Er doen hardnekkige geruchten de ronde
dat Mussolini volgende maand, tijdens
den grooten Rijkspartijdag, een bezoek aan
Duitschland zou brengen, waarbij zoowel
Neurenberg, het tooneel der massa-bijeen
komsten, als Berlijn zouden worden bezocht.
ZE ZIJN ER WEERI
Na een strijd, die twee dagen heeft ge
duurd, hebben New-Foundlandsche vis-
schers, gewapend met geweren, harpoenen
en lansen, een elf meter langezeeslang
gedood, in de nabijheid van Fortune riar-
bour.
Kort Nieuws
De schepelingen van heit Amerikaanschè
s.s. „President Adams", dat, komende van
Iwidië, op weg naar Marseille de haven van
Napels heeft aangedaan, zijn bij het vertrek
uit Napela aan het muiten geslagen.
Zij moesten worden overmeesterd. Te
Genua moesten zij aan boord blijven.
Op het vliegveld te Villeneuve-sur-Lot
(Fr.) is een loods door brand vernield. Vi.
particuliere vliegtuigen werden door dJ
vlammen verteerd, terwijl verscheidene
vliegtuigmotoren werden vernield. De scha
de wordt op twee millioen franc geraamd.
Tijdens ongeregeldheden te Mombasa
in Kenya zijn elf Arabieren gedood. De po
litie chargeerde met de bajonet op het ge
weer. De toestond is zeer gespannen en
politieversterking is van Nairobi naar Mom
basa gezonden.
D E V E O
STEUNKOUSEN
WASCHBAAR EN LUCHTIG
Alleen-verkoop:
Wester-Apotheek
Deveo-OepSt '""□."h,!,) t«. 337055
Fa. C. Roosen Zn. 5
elders wende men zich tot de labrikante 1
Fa D. VAN OORT te Baarn.
De Spaansche burgeroorlog
Hartelijke ontvangst in
Santander
Roode successen bij
Saragossa
Gistermiddag hebben de troepen van
Franco in triomfale parade bezit
genomen van de stad Santander, waarbij zij
werden voorafgegaan door tanks en muziek
korpsen. De gehecle stad prijkte in feesttooi;
overal wapperden de nationale vlaggen. De
bevolking ontving de nationale troepen op
de straten, waar zich tooneelen van groote
vreugde afspeelden.
Duizenden regeeringssoldaten, die nog 24
uren tevoren op de nationalisten geschoten
hadden, stonden langs de straten opgesteld.
Zij riepen „Viva Francol" en brachten den
fascistengroet
Velen hunner droegen nog geweren en
revolvers.
De civiele- en stormgarde. alsmede de
carabinieros van Santander, regelden het
verkeer en hielden de bevolking terug, toen
de nationalistische troepen uit drie richtin
gen de stad binnentrokken.
Navareesche brigaden, die langs de kust
waren opgetrokken, marcheerden om 10 uur
40 de stad in, een half uur later gevolgd
door de divisie „zwarte vlam", die van den
Burgosweg oprukte en de divisie „Littorio".
die do Valenciaweg koos.
Teneinde bloedvergieten te vermijden was
de intocht uitgesteld tot het aanbod van d9
rooden tot overgave der stad onvoorwaarde
lijk kon worden aangenomen.
Als laatste groep had de F. A. R. (Fede-
racion Anarquista Iherica) haar poging tot
tegenstand opgegeven.
Roode soldaten deelden den correspon
dent van de „United Pr." mede. dat de ci
viele gouverneur Juan Ruiz en het opper
commando van 't regeeringsleger aan boord
van een duikboot waren gevlucht, die onder
bevel van een Russisch officier stond, ter
wijl duizenden roode soldaten met hun offi
cieren de laatste dagen in visschersbootcn
naar Gyon gevlucht waren.
Zij schatten, dat er van het 50.000 man
sterke roode leger in den Santander-^ector
10.000 te water zijn ontkomen en 20.000 zijn
gevangen genomen of over zijn geloopen, of
gedood werden. Tienduizend hebben zich
thans overgegeven en 10 000 zijn verstrooid
en zetten nog op hun eentje den strijd voort
Men verwacht echter, dat ze zich spoedig
zullen overgeven
Er komt weer voedsel binnen
Gistermorgen zijn in alle vroegte uit Val-
ladolid twintig vrachtauto's met levensmid
delen op weg gegaan naar Santander, om
de bevrijde bevolking in haar voedsel-
schaarschte van het meest-noodzakelljke te
helpen voorzien.
De vluchtelingenstroom
Naar uit La Pallice wordt gemeld komen
op de Fransche kust nog steeds treilers aan
met vluchtelingen uit Santander. Gister
ochtend telde men vijfentwintig visschers-
schepen met een totale bemanning van 400
personen. Het aantal vluchtelingen bedraagt
vijf tot zeshonderd militiemannen, waar
onder een aantal gewonden en ongeveer
negenhonderd vrouwen en kinderen en
De meeste schepen zijn Dinsdagavond uit
Santander vertrokken. Do schepen hebben
voldoende levensmiddelen aan boord, af
komstig uit de legervoorraden.
De gendarmerie heeft de Spaansche vluch-
Roode successen?
Uit Valencia wordt bericht, dat de Volks
fronttroepen op het front in Aragon van 18
tot 20 km zoudgn zijn opgerukt, over een
frontbreedte van 70 km, van Zucra tot Bel-
chite. De weg van Huesca naar Saragossa
zou door hen zijn bezet De bijzonderheden
ontbreken.
Turksche oorlogsschepen varen uit
Een esquadrille Turksche watervliegtui
gen en eenige Turksche torpedojagers maken
onderzoekingstochten langs de kust en door
het gebied van de Dardenellen op zoek naar
de geheimzinnige duikboot in de Turksche
wateren. De commandanten van de kust-
bntterijen hebben opdracht op ieder ver
dacht schip te schieten, dat weigert zijn
identiteit hekend te maken. De controle in
de Turksche wateren wordt thans zoo nauw
keurig mogelijk uitgevoerd.
PHILIPS RADIO.. EN..
OP CONDITIE
Bel ons op, schrijf een baartje of
kom persoonlijk. Alle Inlicht, bij:
RADIO BAKKER
Kaasmarkt 8, TeL 5.5.0.8-8. Rotterdam
GEMENGD NIEUWS
Verdacht sterfgeval
(Van onzen correspondent]
Men meldt ons uit A1 p h e n a. d. R ij n:
Na een ziekte van nog geen 24 uur over
leed gisteren een zoon van de familie M. uit
de Gnephoek in het Acad. Ziekenhuis te
Leiden. Nadat het stoffelijk overschot naar
huis was vervoerd, rees een vermoeden dat
zich hier een buitengewone doodsoorzaak
had voorgedaan, hetzij van besmettelijke
ziekte of het eten van vergiftigde waar.
Op last van een Officier van Justitie heeft
dr. v. d Hulst uit Leiden gister sectie op het
lijk verricht. Omtrent de oorzaak konden ons
nog geen inlichtingen worden verstrekt.
Uit hetzelfde gezin wordt nog een kind te
Leiden verpleegd, dat dezelfde ziekte-ver
schijnselen heeft en wiens toestand ook :iog
niet buiten gevaar is.
De Wolhandkrab
Tal van exemplaren ln de Llnga
Dezer dagen werd gemeld, dat een vis-
scher in de Linge de eerste wolhandkrab zou
hebben gevangen. De Rijksbakenmeester
deelt echter mede, dat reeds in 1933 de heer
S. de Vaal te Ackuoy een wolhandkrab ln
deze rivier ving en in 1935 vijf stuks, in
1936 geen en dit Jaar tien stuks. In 1936
ving de visscher H. Wolthuis te Leerdam
een zeer groot exemplaar, en dit jaar ving
de heer F. G van Resteren er bij Gellicum
een vijftig-tal.
Als gevolg van de aanschrijving van den
Minister van Sociale Zaken, dat de tework-
gestelden bij de werkverschaffing te Eind
hoven, die Dinsdag den arbeid hadden neer
gelegd, geen steun zouden kunnen ontvan-
den, terwijl de werkverschaffing voor hen
opengesteld bleef hebben gister weer onge
veer ISO van de 200 stakers den arbeid
hervat.
BRAND TE MUNTENDAM
7 H.A. koren verwoest
Gisteravond is door tot nu toe onbekende
oorzaak een felle brand uitgebroken in de
woning van de familie J. Bos te Munten
dam, eigenaar de heer B. J. Hemmes, te
V e e n d a m. Spoeoig waren de woning en
aangrenzende groote schuur eeD vuurzee.
Toen de brand uitbrak was de vrouw das
huizes alleen thuis. Van de inboedel kon
niets worden gered. Zeven H.A. koren, die
in de schuur waren opgeslagen, werden door
het vuur vernielo. Verzekering dekt de
scha dei.
ZATERDAG 28 AUGUSTUS
HILVERSUM I 1875 M. VARA-Ultzendbig.
10.00—10.20 v.m. en 7.30—8.00 VPRO.
8.00 Gramofoonmuziek. 10.00 Morgenwij
ding. 10.20 „Fantasia", reportage en Inter
view, en orgel. 3.15 „Bij het zilveren ju
bileum van de Nederlandsche Periodieke
Pers", causerie. 3.30 „De Flierefluiters".
4.50 „Melody Circle". 5.40 Literaire cau
serie. 6.00 Orgelspel. 7.30 „Ontstaan der
Katholieke Kerk", causerie. 8.03 Berichten
ANP. 8.45 „Fantasia". 9.15 VARA-Groot-
orkest, en solist. 9.50 Declamatie. 10.00
Berichten ANP. 10.05 Concert. 11.00 Bont
programma (gr.pl.). II.3O7—12.00 Gramo
foonmuziek.
HILVERSUM H 301 M. KRO-Ultzendlng.
8.009.15 en 10.00 Gramofoonmuziek.
11.30 Godsdienstig halfuurtje. 12.00 Be
richten. 12.15 KRO-Orkest. 2.00 Voor de
rijpere jeugd. 2.30 Kinder uurtje. 3.45
Overdracht prinselijk jacht „Piet Hein",
en reportage vlootschouw. 5.45 KRO-
Orkest. 7.15 „Idealen en geen idolen". 7.35
Actueele aetherflitsen. 8.00 Berichten
ANP, KRO-Mededeelingen. 8.15 Overpein
zing met muzikale illustratie. 8.35 KRO-
Melodisten, en solist. 10.30 Berichten ANP.
10.55 KRO-Boys.
DROITWICH 1500 M. 11.05 Orgelspel. 12.05
Orkest. 1.20 Orkest. 3.05 Octet. 3.50
Orkest. 6.40 Vioolvoordracht. 8.20 BBC-
Symphonie-orkest, en solisten. 10.20 „Why
we meet", causerie. 10.30 Het Orchestre
Ray monde.
RADIO PARIS 1648 M. 12.20 Orkestconcert.
5.20 Labis-orkest. 7.30 Zang. 8.00 Piano
voordracht. 8.50 Omroeporkest.
KEULEN 456 M. 6.50 Orkest. 8.50 Omroep
orkest. 2.35 Gevarieerd concert. 4.20
Orkest, Omroepschrammelensemble en
solisten.
BRUSSEL 322 en 484 M. 322 M.: 12.50 Klein-
orkest. 2.20 Zang. 3.35 Orkest. 5.20 Om
roeporkest. 6.20 Trioconcert. 9.20 Omroep
orkest
484 M.: 12.50 Salonorkest. 2.20 Orkest,
4.20 Omroeporkest. 5.20 Orkest. 6.20 Mu
zikale causerie. 8.50 Omroepsymphonie-
orkest
GARANTIE-STANDGROEN
GARANTIE.STANDBRU IN
GARANTIE.STAND ROOD
GARANTIE-STANDZWART
GARANTIE-STANDBLAUW
Speciaal product voor Buitenwerk. HOUDT I
HET IJZER ROESTVRIJ en BESCHERMT HET
HOUT. Wordt 5 JAAR GEGARANDEERD
Levering uitsluitend aan den Handel
Wed. Boonstoppel 8t Zn.
Lak- en Vernisfabriek
WADDINXVEEN - TELEF. 50
dan schenk! men thee van de be
roemde Goalpara plantage. Het
fijnste deel van den oogst wordt
op de plantage zelf gemêleerd, ver
pakt in lood en dicht gesoldeerd,
waardoor de sublieme eigen
schappen dezer voortreffelijke
thee volkomen bewaard blijven.
Voeg U bij de selecte groep, die
deze thee drinkt en serveert en
vraag Uw winkelier de Goalpara in
de origineele theeloodverpakking.
indien Uut urinheiier geen echte Goalpara looduerp.
heell schrilve U rechtstreeks aan de imp. Su/eers
H. mi). Heerengracht Q51 - Amsterdam - Postgiro 18735
'01
Voor zulken ontrouwen dienst kan ik niet anders verwach
ten. dan dat als ik anderen gepredikt heb. ikzelf verwerpelijk
bevonden worde en mijn loon zal ontvangen met degenen, die
tot Christus zullen roepen: Heere, Heere hebben wij niet in
Uwen Naam geprofeteerd, en in Uwen Naam duivelen uit
gedreven, en vele krachten gedaan? Dan zal mij toegevoegd
worden: Ik heb u nooit gekend, gaat weg van mij, gij die de
ongerechtigheid werktl
Hierom, mijn beminde geloovigen, kan ik geen gehoor
geven aan allen die uit welke nobele drijfveeren ook
mij over willen halen om mijn roeping ontrouw te zijn. Ik sta
daarom op deze dag voor het laatst voor u, en ik zal gaan de
weg. die God mij zendtl
Het „Amen!" breekt de ban, waarin de sterke rede de
hoorders heeft gevangen. Het is of er een siddering door de
kerk vaart.
Bij het uitgaan golft een dof gemurmel door de ruimte.
Op straat vormen zich vele groepen.
I Thuis schreit vrouwe Buiskes.
De jonge Pieter gloeit van bewondering .voor Kooltuin,
„Dat is een man, die voor de Waarheid sterven durftl"
Luitgen Buiskes staart strak voor zich. „We zijn hem
kwijt. Het is jammer voor ons, voor de stad. Maar ik heb
respect voor zijn durf en zijn eerlijkheid, voor zijn geloof".
Eenige weken later staat Buiskes op het dek van een ver
trekkend schip. Hij drukt de hand van Kooltuyn.
„Dit moest er van komen, eerwaarde. Ge hadt te kiezen
tusschen uw geweten en de gevangenis of de vlucht. Ik heb
u anders geraden destijds. Ik misprijs uw keur niet. God zal
het zaad doen kiemen, dat gij hier hebt gestrooid. En als de
zware tijden, die over ons komen, voorbij mogen gaan, dan
komt gij terug om de oogst te maaien".
„Dit is in Gods hand, heer Buiskes. Ik scheid noode vaü
deze stad. Ik heb niet anders kunfien handelen, en ik meen
dat mijn vertrek, nadat ik deze stad naar Gods Woord heb
gediend, meer vrucht afwerpen zal dan een geveinsde onder
werping aan een ongoddelijk leergezag. God is met Zijn
zegen niet aan een mensch gebonden. Hij eischt dat Zijn
dienaren trouw zullen zijn, en Hij zal het met Zijn kudde
wel maken
„Heeren, de kabels gaan los", waarschuwt een bootsman.
Zij scheiden.
Op de kade staat het zwart van volk.
Als het schip wegglijdt zwaaien honderden mutsen.
Kooltuyn wuift terug. Het gejuich van het volk smoort in
snikken.
De ketter Is verbannen uit Enkhuizen. Het kapittel her
ademt. De dienst der ceremoniën wordt volledig hersteld. Van
de kansels van de Sint Pancras en van de St. Gomarus wordt
met ijver het vagevuur gepredikt en de vereering der Heiligen.
Het volk treurt. Het licht is onder de korenmaat geplaatst.
Maar jn het verborgen blijft het branden met een stille vlam.
HOOFDSTUK VII
De jaren komen en gaan. De polder bloeit in het voorjaar
en pronkt in de herfst met diepe kleuren; de buizen zeilen uit
als de dagen lang worden, en keeren weer voordat de na
jaarsstormen razen; de koopvaarders vlerken weg en vallen
binnen, van dat het ijs uit zee is totdat de winter heerschen
gaat. In het witte wintertij schuilen de schepen in de havens
als de kiekens bij de kloek. Dan is de zee leeg en grauw, vol
schotsen en schollen, een woestijn van ijs en sneeuw: de
barre verlatenheid van de Pool kruipt in die maanden tot
binnen de Zuiderzee.
In de stad evenwel blijft ook des winters het leven kloppen.
Op de werven roffelen de hamers; uit de ziederijen persen
wolken stoom; in de lijnbanen ratelen de raderen en suist het
vlokkig vlas. De stad leeft fel en vroolijk, en ze groeit
ieder jaar.
Het gevaar is voorbij, zeggen de heeren van het kapittel.
Het is een loos wolkje geweest Enkhuizen blijft trouw aan
de Moederkerk. Zijn de kerkdiensten niet redelijk goed be
zocht; wordt de Heilige Communie niet aan velen uitgereikt;
bevat de offerschaal niet regelmatig ruime gaven?
Het gevaar is voorbij, zeggen de burgemeesteren ook. Zij
hebben gehoord van onrust in het Zuiden: In Frankrijk en
Vlaanderen: en in het Oosten: in Duitschland. En ?e zijn
bezorgd geweest voor de handel en de scheepvaart van hun
stad. Als er troebelen komen, als de menschen zich meer
bezig houden met de godsdienst dan met hun stiel, dan lijden
daar de zaken onder en dat moet niet gebeuren. Neen de nye
leer moet hun poorten maar voorbijgaan. Laat die Kooltuyn
in Embden maar de zaak aan het gisten brengen als hij dat
verkiest. Hier moet rust heerschen.
Soms wordt die rust toch nog verstoord. Jan Buidelmake?
is gevangen gezet en gebannen wegens het verkoopen van
boekjes van Kooltuyn. De vermaledijde ketter probeert van
Embden uit nog te stoken.
Frans Wiggers las boeken van Menno Symons. Ook hij
is ten eeuwigen dage uit de stad gebannen.
Een ernstige stoornis in het vreedzaam leven bracht de
pastoor Andries Dirksz van Castricum. Hij preekte tegen het
Pausdom. Maar de burgemeesters kenden hun taak. Hij werd
te Hoorn in de gevangenis geleid. Toen hebben Enkhuizer
burgers het stoute stuk bestaan om den gevangen pastoor uit
bet huis van den Hoornschen deken te halen en hem naar
Enkhuizen terug te voeren. Het zou een herhaling worden
van hetgeen met Kooltuyn was beleefd.
Het kapittel en het stadhuis echter zijn gezamenlijk streng
opgetreden. Pastoor Andries Dirksz van Castricum is uit zijn
ambt ontzet cn uit de stad gebannen en de burgers die het
bestaan hebben om hem uit zijn gevangenis te halen zijn be-*
boet geworden met zeventien ponden elk.
Het geestelijk en het wereldlijk gezag te Enkhuizen
weten hoe men orde en rust handhaven en het geloof be-i
schermen moet.
En na het dempen van deze onrust bemoeiden burgemees
teren zich weer met de nering van de stad. Zij verhuurden
twaalf nieuwe scheepstimmerwerven; zij breidden de jaar
markt uit in evenredigheid met de groei der stad; zij lieten
de Wierdijk In zee slaan en schiepen alzoo een nieuwe haven,
die de havenruimte van de stad verdubbelde.
(Wordt vervolgd.)
