i
i
m
1
„ntinllandsch
.«Koopman
De toestand in Noord-China
Instantine
WOENSDAG 18 AUGUSTUS 1937
EERSTE BLAD PAO. a
Een algemeene Chineesche
mobilisatie
Noorderstation in het
jcentrum van den strijd
"T"WAALF Japansche vliegtuigen heb-
ben gistermiddag de Chineesche
stellingen in Tsjapei gebombardeerd, de
Chineesche stadswijk van Shanghai, be
nevens Poetoeng en de wijk der spinne
rijen. 's Avonds werd de hemel rood
gekleurd door de hierdoor ontstane
branden.
Ook het Noorderstation en omgeving
hebben van Japansche bombardementen
te lijden gehad, zoowel uit de lucht als
door artillerie. Dit dubbele bombarde
ment had vermoedelijk ten doel, het
verkeer op de spoorlijnen Shanghai-
Nanking en Shanghai—Woesoeng stil te
leggen.
Wat verder de gevechten tusschen de Ja-
•pansche en de Chineesche infanterie betreft,
het heeft den schijn alsof de Chineesche
soldaten hun stellingen gedeeltelijk konden
■verbeteren, met name nabij de Noord-
Setsjoeanstraat, die thans door de Chineezen
beheerscht wordt.
De Chineezen concentreeren een groote
[troepenmacht en artillerie nabij het Noor-
derstation, klaarblijkelijk met de bedoeling,
om de werven, waar de Japanners even
tueel troepen zouden kunnen ontschepen, te
■bombardeeren.
Volgens Chineesche berichten zouden twee
'Japansche oorlogsschepen door bommen ge
troffen zijn, terwijl het Japansche vlagge-
schip „Itsumo" door een torpedo ernstig zou
lijn beschadigd.
De Chineezen beweren voorts, dat zij gis
teren de excercitievelden van de Japansche
marine, die aan den Tien-Paowee zijn ge-
legep, hebben bezet.
De „Itsumo". die thans drie kilometer
meer stroomafwaarts gemeerd ligt, is ver
vangen door den Japanschen kruiser „Ata-
mi", waarvan de schijnwerpers het water
afzoeken naar Chineesche motortorpedo-
booten.
De correspondent van Havas, die de Ja
pansche stellingen aan de fronten van
Hongkioe en Tsjapei bezocht, constateerde,
dat de stellingen van beide partijen prac-
tisch ongewijzigd zijn.
Een Japansch officier verklaarde, dat hij
ieder oogenblik een Chineeschen aanval ver
wachtte, doch dat de Chineezen in een on
gunstige positie verkeerden, doordat de
laatste dagen ruim veertig van hun vlieg
tuigen op de diverse vliegvelden door Japan
sche bommenwerpers zijn vernield. De offi
cier bracht hulde aan de heldhaftigheid van
een Chineeschen aviateur, die toen zijn
vliegtuig boven de Japansche linies werd
neergehaald, met behulp van een valscherm
omlaag sprong, doch, toen hij den grond
had bereikt, weigerde zich over te geven en
zich tot den dood met een revolver ver
dedigde.
Een algemeene mobilisatie?
De wetgevende Yoean te Nanking zou
een wet betreffende algemeene mobili
satie hebben afgekondigd, waarvan de
details nog niet bekend zijn*
Een Russisch-Japansch incident
I
Te Shanghai heeft zich een merkwaardig
Russisch-Japansch incident voorgedaan. In
'de wijk, waarin het Japansche consulaat is
gelegen, vrijwel naast het Russische, moes
ten de lichten worden gedoofd, daar het
Japansche consulaat regelmatig door Chi
neesche vliegers als doelwit voor hun bom
men werd gekozen en zulks niet zonder
succes. De Russen zouden daarbij de Japan
ners de ondienst hebben bewezen op de
bovenste verdieping van hun gebouw een
licht te heben ontstoken, hetwelk de Chi
neezen als baken kon dienen. De sovjet-con
sul heeft 't later persoonlijk gedoofd en be
looft een onderzoek naar deze zaak in te
Stellen.
In de internationale nederzettingen Is
iwederom een groot aantal personen het
Slachtoffer geworden van de projectielen
iVan het luchtdoelgeschut, welke in de lucht
geen doel hadden getroffen.
Volgens de „Shanghai Times" bedraagt 't
laantal dooden en gewonden meer dan hon-
Iderd, waaronder verscheiden buitenlanders.
Peipinq pro-Japansch? I
Volgens te Londen uit Peiping ontvangen
berichten is daar een groote pro-Jaipansche
betooging georganiseerd. 150 auto's reden
!door de stad en deelden vlugschriften uit,
waarin afscheiding van de „corrupte en dic
tatoriale regeering van Nanking" en her
stel van vrede en vriendschap met Japan
geëischt werden.
In Peiping, zoo luidt dit bericht verder,
kan men vele aanplakbiljetten met pro-
Japansche opschriften zien.
De houding van Washington
De Vereenigde Staten hebben, naar men
meent te weten, China en Japan met klem
erop gewezen, dat er geen enkele reent-
vaardiging bestaat voor hun militaire acti
viteit in het gebied van Shanghai. AmeriKa
heeft den oorlogvoerenden medegedeeld,
dat het hen strikt verantwoordelijk zal
stellen voor iederen aanslag op de levens
en eigendommen der Amerikanen en dat
het van hen daarvoor rekenschap zaï
eischen.
Half September zullen 1200 Amerikaan-
sche mariniers uit San Diego (Californie)
te Shanghai aankomen, om de Amerikaan-
sche onderdanen te beschermen. Men zaï
't congres vragen, een crediet van een half
millioen dollars te voteeren voor de kosten
van de hulpverleening en de evacuatie,
noodig in verbond met den strijd tusschen
China en Japan.
Minister Huil heeft verklaard, dat voor
het einde der week 1Ï00 Amerikaanscn.
vrouwen en kinderen uit Shanghai geeva-
cueerd zullen zijn. Na hun vertrek zullen
nog 2500 Amerikaansche staatsburgers te
Shanghai achterblijven.
Huil zeide voorts, dat er nog geen plan
bestond tot versterking van de Amerikaan
sche vloot in Azië. De kwestie van toepas
sin? der neutraliteitswet wordt iederen dag
zorgvuldig bestudeerd.
Een geval
i harakiri
De reserve-kapitein Moro Hiroitsche heeft
op het paradeveld te Tokio harakiri ge
pleegd, omdat hij in verband met zijn slech
ten gezondheidstoestand zijn land in den
tegenwoordigen strijd niet kon dienen.
Het Japansche ministerie van oorlog
wordt overstroomd met aanvragen van vrij
willigers, zoowel mannen als vrouwen. Deze
laatsten melden zich voor verpleegster.
Onder de vrijwilligers bevinden zich een
grijsaard van zeventig jaar en tien van
zestig. Dezen hebben hun aanmelding onder
teekend met hun eigen bloed.
TSJANG KAI SJEK
MELDT OVERWINNING
Het hoofdkwartier van Tsjang Kai
S j e k meldt, dat de slag bij Nankau met
een overweldigende overwinning der Chi
neesche troepen is geëindigd. De Japannee
zen hebben, volgens deze mededeeling, 5000
dcoden verloren, de Chineezen 1500.
De onrust in Irak
Mosoel onder militair regiem
Na den moord op Bekir S i d k i is het in
Irak. nog steeds onrustig. De laatste dagen
staat het petroleumgebied van Mosoel zelfs
onder zuiver militair regiem. De plaatselijke
militaire bevelvoerder heeft geweigerd ge
volg te geven aan de orders zijner regeering
om de officieren, die verdacht worden van
den moord, te arresteeren. Hij heeft geant
woord, dat dit tot muiterij onder de regl
menten zou leiden en in de bladen aange
kondigd dat hij alle verbindingen met Bag
dad verbrak en zich met het plaatselijk be
stuur belastte. De militairen bezetten daar
op de bureaux van het plaatselijk bestuur
Toen de officier het aftreden van Sulei
man vernam, gaf hij bevel tot teruggave
dor regeeringsbureaux. De toestand is nog
niet geheel opgehelderd, doch men hoopt,
dat de nieuwe regeering erin zal slagen e«cn
einde aan deze situatie te maken.
De Spaansche burgeroorlog
RECHTSCHE SUCCESSEN
OP SANTANDER-FRONT
Linksche vorderingen
bij Teruel
De troepen van Franco gaan voort met
het boeken van successen op het Santanaer-
fronL De Valencia-troepen wijken nog steeds
terug en bevinden zich momenteel op den
aftocht naar Correlavada.
In den sector Reinosa Castroalen zijn de
Franco-troepen bezig het door den vijand
tijdens zijn terugtocht achtergelaten oorlogs
materiaal te verzamelen en nieuwe posutcs
voor den verderen opmarsch naar Santandei
in te richten.
De frontlijn der nationale troepen bevindt
zich momenteel circa 5 K.M. ten Noorden
van Reinosa.
De nationalisten hebben ook de plaats
Puerto de los Cudos bezet, welke van grw
te strategische beteekenis is, wijl zij aan
den straatweg Burgos-Santander is gelegen
Voor een voortzetting van het offensief teg«-i>
Santander beschikken de troepen van Fran
co aldus over een uitstekend uitgangspunt
Tot nog toe hebben de verdedigers van
Santander duizend vierkante kilometer
moeilijk begaanbaar bergachtig gebied
verloren.
Door het bezetten van de plaats Mi
guel de Aguayo zouden de rechtscnen
erin zijn geslaagd twin'ig bataljons ilna-
sche troepen volkomen te omsingelen.
Het aantal manschappen der Valen-
cla-regeering, die van de hoofdmacht
1? afgesneden, wordt op 15.000 man ge
schat en men gelooft, dat zaj over groote
hoeveelheden oorlogsmateriaal beschik
ken.
Een deel van de omsingelde troepen bs
gor. zich' in den loop von den middag on-
onvoorwaardelijk over 1e geven.
De omsingeling van dit groote aantal vij
andige troepen door de nationale strijd
klachten wordt beschouwd als een der voor
naamste wapenfeiten van den geheeld* veld
tocht in Noord-Spanje.
Rood succes op Teruelfront
De troepen der Valencia-regeorlng heboen
het dorpje Zafrilla, een belangrijk punt
den bergrug ten Noord-Westen van Cuciica,
bezet.
Voornamelijk met het oog op de verded'-
ging van den straatweg Valencia-Madrid is
dit dorp van groot belang. Uit Cucnca wordt
gemeld, dat de regeeringstroepen na e*n aan
val der nationale troepen, die trachtten dit
dorpje weer te veroveren, te hebben afge
slagen, direct een aanvang hebben gemaal.-
met het aanleggen van versterkingen.
Schipbreukelingen aangebracht
Te Algiers zijn met het Britsche sa „City
of Wellington" 23 leden van de bemanning
van het Spaansche s.s. „Conde de Aoasolo"
aangekomen, dat Vrijdag ter hoogte van
Pantelleria is getorpedeerd.
Zeventien leden der bemanning woruen
vermist
De kapitein verklaarde, dat „de tatale tor
pedo was gelanceerd door een Ituliaanschen
torpedojager".
Dc aanvallen op schepen
De Britsche regeering heeft gisteren een
communiqué gepubliceerd, waarin zij ham
verontrusting te kennen geeft over de aar-
vallen op handelsschepen, welke den laat
sten tijd in de Middellandsche Zee hebben
plaats gehad en de uitgestrektheid van het
gebied waarin deze incidenten voorkomen.
De Britsche regeering heeft in dit verband
de admiraliteit instructies doen toekomen,
volgens welke de Britsche oorlogschepen
indien een Britsrh hnn-tHwhin zon dm
waarschuwing door ten duikboot wordt aan
getallen gemachtigd worden op hun leurt
de duikboot aan te vallen".
NVv.h. J. GILTAY ZN
BOEKBINDERIJ
DORDRECHT TEIEF. 4991
Britsche ministers houden
spoedconferentie
De toestand te Shanghai baart zorgen
De Britsche minister van buitenlandsche
zaken, Eden, heeft gisteren zijn vacantie
onderbroken en is naar Londen terugge
keerd, alwaar hij zijn collega's lord Hali
fax, Duff Coope en Hore Balisha bijeenriep,
om den toestand in 't Verre Oosten te be
spreken.
Alle mogelijke middelen werden door de
ministers onder de oogen gezien, om te
trachten een vreedzame regeling van de
situatie in Shanghai te verzekeren. Tevens
werden maatregelen overwogen tot bescher
ming van het leven en de eigendommen der
Britsche onderdanen in Shanghai.
De Britsche vice-admiraal. die het bevel
voert over de oorlogsschepen in de Chinee
sche wateren, heeft volmacht ontvangen,
om een beslissing te nemen omtrent alle
troepenbewegingen, welke hij noodzakelijk
mocht achten.
Men schijnt niet besloten te hebben, in
Indië gestationijeerde troepen te reqttiree-
ren, aangezien de Britsche concessie niet is
aangevallen.
Nog zesduizend Britsche onderdanen be
vinden zich te Shanghai. Een contingent
van bij de duizend soldaten is onder weg
naar Shanghai en het is zeker, dat nieuwe
versterkingen zullen worden gezonden, in
dien de toestand zou verergeren. Soortge
lijke maatregelen zullen genomen worden
mpf betrekking tot de oorlogsvloot.
Men meent te weten dat de ministers ook
het meer algemeene aspect van 't Japansch-
Chineesche conflict onder de oogen hebben
gezien, doch het is duidelijk, dat men zich
weinig illusies maakt omtrent de kansen
op een vreedzame regeling en vreest, dat 't
conflict een zeer grootcn omvang zal aan-
In Britsche diplomatieke kringen herin
nert men eraan, dat de Britsche regeering
heeft aangeboden, iedere bijdrage tot oplos
sing van het geschil te doen, die de par
tijen zouden wenschen en dat de regeerin
gen van Frankrijk en de Vereeniede Staten
waarmede Londen voortdurend overleg
pleeet. dezelfde bereidheid toonen.
Tn Chineesche krins-en te Londen acht
men het niet uitgesloten, dat het conflict
door China voor den Volkenbond zal wor
den gebracht.
DE DEELING VAN PALESTINA
De mandaatsoommissie gereed
De mandaatscommissie, die sinds drie
weken in bijzondore zitting te Genève bijeen
is geweest om over het Palestijnsche vraag
stuk te beraadslagen, heeft practisch haar
werkzaamheden beëindigd.
Zij zal uiteengaan na een rapport te heb
ben uitgewerkt, waarvan de Volkenbond in
de zitting van 10 September kennis zal
nemen.
De mandaatscommissie zou voorstellen,
dat een overgangsregime, dat zoo noodig
zekere wijziging met zich mee zou brengen,
zou voorafgaan aan de verwerkelijking der
deeling, welker modaliteiten dan kunnen
worden bestudeerd onder alle voorwaarden
van kalmeering. die de hervorming eischt.
ONGEREGELDHEDEN OP MAURITIUS
Op het Britsche eiland Mauritius zijn on
geregeldheden ontstaan, tengevolge van werk
conflicten op de suikerplantages. De politie
en de troepen zijn gemobiliseerd, teneinde op
eventueel e ernstige gebeurlijkheden voorbe
reid te zijn.
In sommige gebieden zijn oproeren ont
staan, Suikerriet werd in brand gestoken,
tramlijnen werden vernield, terwijl veel fa
brieken tot sluiting werden gedwongen.
De politie heeft van de vuurwapenen ge
bruik gemaakt om de stakers, die tot geweld
waren overgegaan, te bedwingen.
MOORDEN IN PALESTINA
De onrust in Palestina blijft voortduren; er
zijn weder verscheiden slachtoffers gevallen.
Te Beisan i6 een Arabisch politieman in
zijn woning doodgeschoten. Te Tiberias werd
een bom geworpen in een slagerij. Deze ont
plofte zonder dat personen werden getroffen
Te Gaza is een gevecht geleverd tusschen
politie en Arabieren. Te Tulkaram werd een
Arabisch fabrieksarbeider gedood en te An
karen werd een politieman vermoord.
„TROTZKISTISCHE SABOTEURS"
Te Moskou deelt men mede. dat een cen
trum van Trotzkistische saboteurs en spion
nen ontdekt is in de hoogste kringen van het
departement van economische zaken.
Ivan Kraval, de chef der afdeeling voor
economische en sociale statistieken der sov
jet-unie. is met andere ambtenaren gevangen
genomen.
De geheele staf van het economisch insti
tuut van Saratof is aangeklaagd wegens
volksvijandige actie.
De censuur in Duitschland
Gestraft wegens lectnurversproiding
Voor de bijzondere rechtbank te Berlijn
hebben vier personen terecht gestaan onder
beschuldiging een door Thomas M a
uan den rector der universiteit van Bono
gezonden open brief te hebben vermenig-
uldigd en verspreid.
M a n n heeft dezen brief geschreven,
toen de rector hem het eeredoctoraat der
jniversiteit heeft ontnomen. De beschul
digden werden veroordeeld tot gevangenis
straffen van rnegen maanden en vijf maan
den.
DE VERDWENEN POOLVLIEGERS
De sovjet-Russische ambassadeur te
Washington heeft een telegram uit Moskou
ontvangen, waarin wordt medegedeeld, dat
de radio-stations te Moskou en Irkoetsk
zwakke seinen hebben opgevangen, die, naar
en meent, afkomstig zijn van Lewa-
e f s k i.
Men tracht thans vast te stellen of het
radio-station van het Amerikaansche leger
in Alaska en de Canadeesche stations deze
zelfde signalen eveneens hebben opgevangen.
De poging van Mattern, om de sovjet-
Russsische vliegers op te sporen, is uitgesteld
wegens de dreigende weersomstandigheden.
NOODWEER IN HET TATRA-GEBERGTE
Sedert twee dagen woedt in het Tatra-
gebergte (Polen) een hevige storm, welke
vergezeld gaat van zware onweders, die
den dood van zeven personen hebben ver
oorzaakt, terwijl elf personen werden ge
wond.
Talrijke huizen zijn afgebrand. Bovendien
zijn tengevolge van den storm alle verbin
dingen tusschen de in de bergen gelegen
plaatsen verbroken.
GEMENGD NIEUWS
DOODE VISCH IN DE LINGE
Eenige dagen geleden heeft de Doode Lin-
ge, die boven het dorp Zoelen in de Linge
uitmondt, vermoedelijk een dosis vergif mee
gevoerd, want vanaf de plaats van uitmon
ding der Doode Linge is de Linge over enkele
kilometers van haar vischstand beroofd en
deze drijft thans half rottend aan de opper
vlakte.
Onder het puibliek, in het bijzonder onder
de pachters van het thans vergiftigde visch'
water, heerscht groote ontstemming. Men ve
moedt, dat een of andere fabriek chemische
stoffen op de doode Linge afgevoerd heeft,
tegelijk met gewone afvalproducten.
Het schijnt dat alleen een langer verblijf
in dit water voor de visschen doodelijk is,
want enkele visschers bewaren hun visch voor
het uitventen tijdelijk in een vischkaar, die in
het vergiftigde deel der Linge ligt. Hierdoor
rijst de vraag of het gebruik van de vergif
tigde visch schadelijk is en zoo ja, of verblijf
in het vergiftigde water de visch ook onge
schikt maakt voor de consumptie.
EEN MERKWAARDIGE BABY
Hart ligt onbeschermd buiten de ribben
De doctoren te Riga staan met stomheid
geslagen over een kindje, twee weken oud,
en welks hart aan den buitenkant van het
lichaampje zit. Het kind is vari een 20-jarige
vrouw. Het hart zit niet in de borst, maar
ligt onbeschermd buiten de ribben en alleen
de opperhuid bedekt het. Het kloppen van
het hart is duidelijk te zien en het hart kan
men bijna in de hand nemen. Onder deze
omstandigheden scheen er weinig hoop te
bestaan, dat het kind de geboorte lang zou
overleven. Maar het groeit thans normaal
en men heeft alle voorzorgsmaatregelen ge
nomen om het hart te beschermen, o.a, ie
er een 6peciale allnminiumbescherming
omheen aangebracht. De doctoren verkla
ren, dat deze abnormaliteit veroorzaakt is
door de onvoldoende lengte der ribben, dr
het borstbeen niet bereiken. Indien het hart
zich even normaal blijft ontwikkelen ah
het lichaam, is er geen enkele reden aan
te wijzen, waarom het kind niet verder zou
opgroeien. Alleen zal het nooit aan spel
letjes mee kunnen doen of handenarbeid
verrichten.
KIND ONDER EEN DORSCHMACHINE
Te W a a 1 w ij k is het zesjarig zoontje van
den heer J. B. bij het spelen onder een door
een tractor voortbewogen dorschmachine ge
raakt. Een achterwiel ging het kind over
hoofd, zoodat de dood onmiddellijk intrad.
Den vervoerder treft geen schuld.
Vrachtauto rijdt een winkel
in puin
Gistermorgen omstreeks half zeven hoor
den de bewoners der perceelen no. 42 en 40
op Fellenoord te Eindhoven, plots een dave
renden slag; het huis schudde op zijn grond
vesten, meldt de „Meierijsche Crt."
Een zeswielige vrachtauto, trailer met lan
gen aanhangwagen beladen met 6 tonvaten
bier. afkomstic uit Leiden, bestuurd dooc
chauffeur A. F. van N., kwam van deu
Boschdijk gereden en begon op den engen
;evaarlijken draai Fellenoord te slippen. Do
anhangwagen, die nogal vaart schijnt te
hebben gehad en achter zwaar geladen was,
schoot hot trottoir op, en ramde met geweid
den kruidenierswinkel van wed. F. v. Moll
ernstig, dat de auto door de vitrine boor
de en zich tusschen de toonbank en muren
vastreed. Een geweldige ravage werd hier
aangericht
Een zeer gelukkige omstandigheid was dat
zich od 'dat vroege uur niemand in deu
inkel bevond.
Onmiddellijk werd de bouwpolitie gewaar
schuwd. die om de vastgereden auto te be
vrijden, de borstwering onder de verbrijzelde
vitrine deed opruimen, en de auto pjr takel-
waeen er uittrok. Eerst toen was de aange
richte schade goed te overzien; de toonbank
was door den binnenmuur gestooten
kwam op de trap uit; een vleeschmachirio
werd in elkaar gedrukt, heel de étalage v
brijzeld. een stuk van de zijmuur weggestoo-
ten. zoodat het pand, dat tot de daklijst
breuken en barsten opliep, moest geschoord
en gestut worden.
Van 28 meter hoogte gevallen
Timmerman levensgevaarlijk gewond
Dinsdagmiddag is bij de restauratiewerken
aan de R.K. kerk te Meersen een ernstig
ongeluk gebeurd. Op een 28 meter hoogen
steiger was de 33-jarige timmerman J. A.
Smeets, wonende te Meersen, bezig met het
'crrichten van herstellingswerken aan deze
kerk. Door onbekende oorzaak stapte S. plot
seling mis en stortte omlaag. Hij kwam met
zijn rug op een hoop bouwmaterialen terecht,
In hewusteloozen toestand werd het slacht
offer per auto van den G.G.D. naar het zie
kenhuis te Maastricht overgebracht, alwaar
bleek, dat hij een ruggegraatfractuur had
opgeloopen. De toestand van het slachtoffer
is hopeloos.
S. is gehuwd en vader van zes kinderen.
OP ZIJN VROUW GESCHOTEN
De arbeider K. te Oss leefde al langen
tijd op gespannen voet met zijn vrouw, dio
een verhouding had met zekeren van den II,
Reeds meermalen was het tusschen K. en
van den H. tot handtastelijkheden gekomen,
doch dit had nimmer tot ernstige gevolgen
geleid.
Gisteren was van den H. weer bij de vrouw
van K. op bezoek geweest, hetgeen K. ter
oore was gekomen. Bij zijn thuiskomst haal
de K. een revolver voor den dag en loste van
vlakbij een schot op zijn vrouw, dat wonder
boven wonder geen doel trof. Op het geluid
van het schot snelden huisgenooten en
buurtbewoners toe, en hielden den woeden
den man in bedwang. De gemeentepolitie
werd gewaarschuwd en deze ging over tot
de arrestatie. Op het politiebureau werd K.
aan een verhoor onderworpen. Hoewel hij
bleef ontkennen het schot te hebben gelost,
is hij voorloopig opgesloten.
Doordat twee veulens op den drukken
rijksstraatweg ArnhemNijmegen onder E 1-
d e n aan hun geleiders ontsnapten en midden
op den weg sprongen, kwam de veertigjarige
heer N. N. uit Nijmegen, die juist op zijn mo
tor passeerde, met de dieren in botsing. Hij
sloeg van ziin motorrijwiel en kwam met een
harden smak op den betonweg terecht, waar
hij bewusteloos bleef liggen.
Dr. Zeijdner uit £,lst verleende de heer N.,
die een ernstige schedelbreuk en een schou
derfractuur hal bekomen, de eerste genees
kundige hulp, waarna het slachtoffer in zeer
zorgwekkeriden toestand per ziekenauto naar
het Wilhelmina-ziekenhuis te Nijmegen werd
vervoerd.
Tegen den landbouwer H. en zijn knecht
heeft de politie proces-verbaal opgemaakt.
1
WIELRIJDER DOODGEREDEN
Te Zevenbergen is een tot nu toe on
bekende wielrijder uit Rotterdam door een
vrachtauto, bestuurd door zekeren K. uit Ze
venbergen, aangereden.
Het slachtoffer kreeg een zeer ernstige
hoofdwonde en overleed enkele oogenblikken
na het ongeluk. De man ./as naar schatting
ongeveer veertig jaar oud.
U kunt zich niet ten volle
aan Uw arbeid wijden, wanneer
neuralgie en lusteloosheid dat
verhinderen.
Onthoudt goed
stilt en voorkomt pijnen!
A|es
y
Instantine
Miliumi'Door K. NOREL
.(3
HOOFDSTUK II
Een haven vol schepen. Ze liggen boord aan boord en
ïoer aan steven; ze glanzen van verf en de reuk van de
■teer slaat van de boorden af. De zeilen zijn gerold en de
Wimpels klepperen nieuw en frisch in de toppen van de mas
ten. Op de dekken liggen stapels versch getaande netten en
ïn de ruimen staan de leege haringtonnen en de volle vaten
piet zout. De buizenvloot is zeilree.
Over de stad galmt de bronzen stem van de Sint Pancras.
'De burgers luisteren naar die roep. Ze gaan op de hooge
itoren toe, die als een wachter uitziet ver over de havens en
wallen, over de landen en de zee. Ze betreden de kerk
pan zijn voet.
De kerk loopt vol op Buisjesdag. Al het scheepsvolk, dat
'straks het zeegat kiezen zal, is nu bijeen om de zegen te ont
vangen voor de Groote Visscherij; de vrouwen en de dochters
komen mee bidden om bescherming voor de mannen op de
Wilde zeeën, en de reeders zijn er op hope, dat hun vloten
ppgedeerd mogen svederkeeren yan de verre reis. Heel .de
burgerij der stad is naar de Zuiderkerk getogen, want wie
is in Enkhuizen niet verbonden met de visscherij en wie zal
dus op Buisjesdag de kerk verzuimen?
Thans buigen zich de knieën en de hoofden. De priester
zegt de schietgebeden aan Maria, en het murmelend antwoord
van de schare „bidt voor ons" is als de doffe branding van
een kalme zee. Het Heilig Sacrament wordt rondgedragen,
de communie uitgereikt aan vele honderden. Het knapenkoor
zingt met klare stemmen: Laus Domine, Gloria in Excelsis,
Lof zij den Heer, Hem de heerlijkheid in eeuwigheid.
De zang ruischt door de hooge beuken, kaatst tegen verre
witte wandenDe pastoor spreekt zijn beminde geloovigen
.toe. Hij roept de bescherming der heiligen in, wijst op de
liefde van de Moeder Gods.
Het kerkelijk ceremonieel legt beslag op de hoorders. Er
Is devotie in de kerk.
Nu gaan de breede deuren weer wijd open en stroomt het
kerkvolk naar buiten. De knapen van het koor en de jongens
die de wijkwast droegen, hebben de wijde mantels van hun
schouders laten glijden en met dat kleed hun kerkelijke
waardigheid. Ze rennen door de kromme straatjes naar het
wijde plein, dat op Buisjesdag vól staat met kramen. Ze
maken een grimas achter de rug van een kwakzalver, die een
dikke boer hardhandig een kies uit de kaak wringt en ze
mikken keitjes op de punthoed van een goochelaar. Ze
schooien bij royale zeelui om een potteke biers.
Net zoo vol als straks in de kerk is het nu op de kermis.
De kooplui prijzen hun waren zwetsend aan. „Hier
vrouwe, een kleedje geweven door een Perzischen Sjah!
Ah, jonkman, ik biede U aan een rapier van Lotharingsch
staal met een gevest, gesmeed door den besten wapensmid
uit Syracuse!..u«" «Burgers en buitenlui, y/aj ik u bidder*
mag, koopt deze allerfijnste linnen uit Vlaanderen."
Het volk gaat langs de kramen. Het hoort een vedelaar
het nieuwste nieuws vertellen: De Franschen hebben oorlog
gemaakt met den koning. Zij zijn door den graaf Van Egmond
verslagen bij St. Quentin. De Lutherye wint veld. In Enge
land en Schotland wil men niets meer weten van de Moe
derkerk. In Frankrijk zijn duizenden ketters. In Vlaanderen
preeken kettersche leeraars in velden en bosschen
De zeelui heffen hun schuimende glazen en voor het op*
geslagen vensterluik van de taveerne zitten jonge kooplui bij
groote roemers fonkelend.e wijn.
Ze zwaaien naar boerinnekes en die lachen blozend uit
hun witte kappen; ze tikken een Enkhuizer deerntje op de
schouder, en deze loost een gilletje van schrik en plezier.
En straks gaan de jonkmans met de meisjes op de planken
vloer, die voor de taveerne is geslagen. Ze dansen een boeren-
wals en de Schotsche trye. Een schipper knijpt een meisje in
haar wang en fluistert aan haar oor: Tot de herfst, als de
vloot weer thuis is. En een koopmanszoon maakt onder het
dansen met een boerinnetje een afspraak voor de avond.
Tegen de noen slinkt de drukte op het kermisplein. Nu
gaan de poorters naar hun huizen voor het feestmaal. Het is
bij de schippers en het ander varensvolk een afscheidsmaal.
Het is in de koopmans- en de reedershuizen een eten en
drinken op goede vangst en behouden thuiskomst. En het
boerenvolk, dat zijn verwanten wegbrengt, eet in de taveer
nen of op de groene bermen van de wallen en somtijds op de
dekken van de buizen.
Daar eten Outjert Bankerts en zijn vader en moeder ook.
Vanmorgen heeft Bankert Outjers zijn ruin voor de tent
wagen gespannen, de boer is op de bok geklommen, zijn zoon
paast hemz achterip zat de boerip en sias een groote olunje-
zak gestouwd. Outjert zal gaan varen vandaag. De boeren-*
zoon wordt visscher en de boer met de boerin zullen hem
wegbrengen naar stad en naar het schip, nadat hij eerst de
zegen van de Heilige Kerk ontvangen heeft.
Tot deze tijd toe was het rustig aan de buizenhaven. Maar
nu, na de middag, deunt het er van menschen. Geen besje
blijft bij het spinnewiel als de vloot zee kiest op Buisjesdag.
en van heinde en ver is ook het boerenvolk gekomen, want
Outjert Bankerts is heelemaal geen vreemde eend in de bijt
van West-Friesland. Er is in heel dit gewest haast geen
boer of hij heeft een zoon of broeder bij de visscherij. De boe
ren blijven geen landlieden meer sinds de zee trekt. Ieder
jaar gaat een grooter buizenvloot naar de oceaan en varen
meer karveelen uit. Enkhuizen heeft al lang geen manvolk
genoeg om al die schepen te bemannen, al groeit de stad ook
met het jaar. Uit Grootebroek en Venhuizen komen de schip
pers en matrozen, uit Westwoud en Wervershoof. tot uit
Spanbroek en Opmeer. Vroeger leefde dit volk achter zijn
dijken en in zijn polders. Nu vaart het op de wereldzeeën.
Het vischt bij Schotland en Noorwegen, op de kusten van
Bretagne en van Engeland. Het vaart op de" koopvaardijvloot
naar Oostland en naar Spanje, naar Turkije en naar Grie
kenland. En vandaag zijn de boeren en boerinnen in de stad
om hun zonen uitgeleide te doen.
Daar gaan de varenslui aan boord met plunjezak en bulster*
Men hoort snikken bij een loopplank, men ziet betraande
oogen. Maar als de kabels los zijn en de schepen glijden naar
de havenmond, dan zijn de tranen gedroogd en wuiven vele
handen een blijde afscheidsgroet. En op de schepen gaan de
mutsen af en jodelen de matrozen. Ze varen uit, op hoop vani
zegen!
[(Wordt vervolgd]]
